SEERA UUMAMAA 1-11 - Free Bible Commentary

1. Seera dhaabbataafi isa olaanaa dhagoota warra gara jelaa duraafi duubaan kanneen walitti
hindhufne walirra tuulamanii isarraa kessaa dargaggummaa kan qabu yoo ta’u inni gara jelaa
garuu dulloomaa dha.
2. Qajeelfamni Inni hangafaa dalga walrra tuulama dhagaa kattaa sana bira.
3. Firoomaan muraa dalgaa qajeelfamoonni kattaa yoo muraman yookaan gara keessa gad lixi, Kan
inni gadi lixuu umurii isaatiin ta’u qaba.
4. Qajeelfamoota walii galaa walirra tuulamni kattaawwanii inni tokko isakaan deegera, Inni kaan
yoomiyyuu jela isaatti buluu qaba. Innis walirratuulama isaa olitti kunis lakkoofsa tokko akka
kanaa gadiittii mirkaneessa.
5. Qajeelfamoota firoomaa uumama kattaawwanii walfakkaatoodha. Garuu bakkaa biraarraa kan
ta’an wlsimuun isaanii dirqamadha, Yookana ta’uun dadhabamee walfakkaataa qaama hambaalee
bu’arraa oolchuu, Wal fakkaataan uumamaa yeroo isaa baruuf.
6. Hambaaleen qaama duuka bu’iinsa qajeelfamaa (fosil( qaama qaban inni tokko isa tokkotti aanee
ifa dhumaatti murteessuu yoo dhufan,
a. Baayyee kan faca’a hambaalee qaamotaa
b. Bakka murta’a jo’oo loojii yeroo gabaabati.
III. Yaada gabaaba saayintiistotaa,
A. Baayyeen saayintiistotaa kan isaan mirkaneessa dhugaa mala qorannoo saayinsii ta’e hundumtuu
dhugoota beekaman fi yaadota gara sakata’uummaatti fiduuf kan fedhuudhaa. Waantonni tokko tokko
akka addaatti Uumamuu isaaniitiin sakatta’amuu hin dandaan.
B. Naannoowwan kanatti saayintiistootarraa yaadaafi habuurraa,
1. Seerri ittiin bulmaataa (doktriinii( (Jechuunis barmaatileetokkummaa qabuu) Baayyee
barreeffamaan (dheedhii isaatti fudhatamuu hin qabu). Yeroo durii kan ture qorannoon waa’e
dachee (ji’oolojiistii) kan ta’e waliin adeemsaan walfakkaata jechuun, Isaan yeroo hedduu
walfakkaata bu’aa walmaddi qabu jechuu miti. Akkasumas walfakkaatinni hangaa ifaatti raawwatu
jechuu miti. (Taarbukii fi Lutiijiinsii saayinsii lafaa maxxansa 6ffaa Fuu 262).
2. Kan biraan hubatamuu ka qabuu inni faayida qabeessa sirrii ta’e Radiyo aktiiviin safarrii guyyaa
argamuu kan inni danda’u halbuudota hambaan naamuusa cufaa ta’en uumamni isaa yeroo jiraatu
qofaadha, Kunis, Guyyaan srrii ta’e hin argamu. Kan Ayisoopotiitti dabalee yookaas kan
hirri’ifamuu miti, Yookaan dhaloota irratti hamma hin argamnetti (saayinsii lafaa 6ffaa fuula
maxxaansa 276).
3. Nuti kan cimsaa kana laannu tokkumman kan wa’ee uumamaa tilmaama inni kennuudha. kanaafu
inni surraa ittiin bulmaataati malee tilmaamaan fashaleessuu seeraan mirkanaayee miti, (Dootiif
Baalteen, suuta qabeessa jijjiirama lafaa 4ffaa fuula 44).
4. Tortoraan sana isa amala dhaabbataa qabatee kan Raadiyoo walfudhatiinsa hagaa agarsiise
Ayisoopootiitti raga isaatiif kan walcinaa Raadiyoo Ayisoopootiin Umurii isa giddu galeessaatti
walitti dhufeenya guddaa sirriitti hin beekamu. Bu’aa isaaniitiinis baayyee tokkoffaa kan ta’a
xiqqoo yeroo kan hima mala sirraawwaa akka fakkeenyaattis (40 AR 39AR) tooftaa kanaan seera
harkisa lafaa ta’uu dan da’u, Yookana bifa sanarraa kan darbee (Uumama lafaarra duraa duubarra
ka jiran haalawwan tarkaanfachiisaniif hirrina Reenii Luud wing fi kanarra adeemsa saayinsiitiin
(2000) 83 (1) 107)
5. Namoonni leenjii saayinsaawaafi Raadiyoo metirii malee lakkoofsa guyyaa hubachuu ni danda’uu
ta’a. Eddattoowwan (samples) amanamuu danda’an walitti dhiyeenya umurii akka qaban agarsiisa.
(Hugh Ross, Reasons to Believe newsletter).
IV. Tilmaamoonni saayinsaawaa uumataa kan barmaatilee miti, Haata’u malee amantiiwwan uummataas
jiraachuun isaanii kan barameedha,
A. Namoonni qajeelfamoota tokkicha ta’aniin harkifamanii yookaan barmaatilee miira isaanii duukaa
bu’un fakkeenya ilaalu, Itti aanee miirawaa kan qabu bifa kan qabaatu. Saayinsiidhaan tokkummaa
kanqabu 'qajeelfamni kun “jijjiirama suuta qabeessa” ta’a.
1. Theodosius Dobzhansky, “nmma jijjirama” saayinsii, 555, 409-415 “jijjiirama suutaqabeessa
jechuun lubbu qabeessa kannen lubbuu hinqabne kan Uumu adeemsadha. Innis nama horii irra kan
2. argamsiise, Akkasumas yeroo dhufaa keessaatti yoo ta’u haalonni itti fufuu jedhamnii kan
amanamaniidha.
16