Ψηφιακό Τεκμήριο
Ψηφιακό Τεκμήριο
Ψηφιακό Τεκμήριο
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ΤΕΙ ΚΡΗΤΗΣ<br />
Σχολή ∆ιοίκησης και Οικονοµίας<br />
Τµήµα Τουριστικών Επιχειρήσεων<br />
Θέµα: «Προοπτικές Ανάπτυξης του Τουρισµού στην Νήσο Κάρπαθο».<br />
Γιώργος Παπαδόπουλος<br />
Επιβλέπων Καθηγητής: Msc. Γιαννουλίδου Παρασκευή<br />
Ηράκλειο 2011
Περιεχόµενα<br />
Περίληψη..............................................................................................................................................5<br />
Λέξεις- κλειδιά......................…...........................................................................................................6<br />
Συντοµογραφίες........................................................…........................................................................6<br />
Κεφάλαιο 1. Εισαγωγή.....................................................................……...........................................7<br />
1.1Σκοπός και στόχοι της µελέτης.......................................................................................................8<br />
1.2.Περίγραµµα της µελέτης................................................................................................................9<br />
Κεφάλαιο 2. Βιβλογαφική επισκόπηση.............................................................................................11<br />
Κεφάλαιο 3. Η υπο µελέτη περιοχή: Το νησί της Καρπάθου...........................................................14<br />
3.1. Γενικές Πληροφορίες.................................................................................................................14<br />
Κλίµα..................................................................................................................................15<br />
Μορφολογία........................................................................................................................15<br />
3.2. Ιστορική Αναδροµή…………………………......................………………………………......16<br />
Περίοδος πρώτη ( 1986-1987)............................................................................................16<br />
Περίοδος ∆εύτερη (1999-2005)..........................................................................................20<br />
Κεφαλαιο 4. Η Κάρπαθος σήµερα.....................................................................................................21<br />
4.1. Υπάρχουσες υποδοµές..............................................................................................................21<br />
Αεροδρόµιο........................................................................................................................21<br />
Μαρίνα..............................................................................................................................22<br />
Λιµάνια..............................................................................................................................22<br />
Λιµεναρχείο.......................................................................................................................22<br />
Νοσοκοµείο.......................................................................................................................23<br />
Αστυνοµικό τµήµα.............................................................................................................23<br />
Πυροβεστική υπηρεσία.....................................................................................................23<br />
2
Γραφείο ενηµέρωσης τουριστών.......................................................................................23<br />
4.2. Προβολή….................................................................................................................................24<br />
∆ιαδίκτυο……...................................................................................................................24<br />
www.karpathos.gr……......................................................................................................24<br />
Τουριστικά πακέτα………….............................................................................................25<br />
4.3. Περιοχές τουριστικού ενδιαφέροντος……............................................………........................25<br />
Πόλεις και χωριά..............................................................................................................25<br />
Πηγάδια…........................................................................……….......................25<br />
Απέρι…………………........................................................................................26<br />
Βωλάδα…............................................................………………........................27<br />
Όθος ....................................................................................……........................27<br />
Πυλές……....................................................................………….......................27<br />
Μεσοχώρι…............................................................……………........................28<br />
Μενετές…...................................................................…………........................28<br />
Αρκάσα................................................................................................................29<br />
Όλυµπος…..................................................……………………........................30<br />
Σπόα……………..........................................................….......................………30<br />
Αρχαίες πόλεις.................................................................................................................31<br />
Παραλίες..........................................................................................................................31<br />
Σπηλιές............................................................................................................................32<br />
Ποσειδών……………......................................................………………………..32<br />
Βρυκούς…....................................................................…………………………..33<br />
Αχάτα….............................................................................................…………….33<br />
Θρησκευτικές εορτές…........................................………………………......................33<br />
15 /08 ∆εκαπενταύγουστος...................................………………........................33<br />
28 / 08 Του Αγίου Ιωάννη, στο Λακκί, στην Όλυµπο…..............................…….33<br />
07 / 09 Της Λαρνιώτισσας, στα Πηγάδια….........…….........................................34<br />
Τοπικές Παραδόσεις.......................................................................................................34<br />
Καρναβάλι...........................................................................................................34<br />
4.4. Γιατί Βιώσιµος και όχι Μαζικός Τουρισµός;………......................................….......................35<br />
Κεφάλαιο 5. Μεθοδολογία................................................................................................................37<br />
5.1. Πρωτογενής µελέτη...............................................................................................37<br />
5.2. ∆ευτερογενής µελέτη.............................................................................................42<br />
Reviews.........................................................................................................................45<br />
Κεφάλαιο 6. SWOT Ανάλυση...........................................................................................................46<br />
6.1. ∆υνάµεις (Strengths)............................................................................................46<br />
3
6.2. Αδυναµίες (Weaknesses)......................................................................................46<br />
Ελάχιστη προσβασιµότητα................................................................................47<br />
Λειψυδρία..........................................................................................................47<br />
Έλλειψη ηλεκτρικού ρεύµατος..........................................................................47<br />
Ανεπαρκής υποδοµή στον τοµέα της υγείας......................................................47<br />
∆ηµογραφικό πρόβληµα....................................................................................48<br />
Εξάρτηση από Tour Operators...........................................................................48<br />
6.3. Ευκαιρίες(Opportunities)......................................................................................48<br />
Εναλλακτικές µορφές τουρισµού......................................................................48<br />
Οικοτουρισµός..................................................................................................49<br />
Αγροτουρισµός..................................................................................................50<br />
Αθλητικός Τουρισµός (Windsurfing, Τουρισµός Κατάδυσης)..........................51<br />
Τουρισµός Κρασιού..........................................................................................54<br />
6.4. Απειλές (Threats)................................................................................................55<br />
Υψηλός ανταγωνισµός......................................................................................55<br />
Οικονοµική κρίση.............................................................................................55<br />
Ακατάλληλες επενδύσεις..................................................................................55<br />
Κεφάλαιο 7. Συµέρασµα και προτεινόµενες λύσεις.........................................................................56<br />
Βιβλιογραφία......................................................................................................................................58<br />
Παράρτηµα.........................................................................................................................................61<br />
Ερωτηµατολόγιο µπροστά..................................................................................................................61<br />
Ερωτηµατολόγιο πίσω........................................................................................................................62<br />
4
Περίληψη Ο στόχος αυτής της εργασίας είναι να ερευνήσει την ιστορία του τουρισµού της<br />
Νήσου Καρπάθου από τις πρώτες κιόλας του µέρες µε σκοπό να προσδιοριστούν πού έχουν γίνει<br />
λάθη και να δοθούν λύσεις ώστε να επιτευχθεί βιώσιµη ανάπτυξη. Αυτό όχι µόνο θα εξασφαλίσει<br />
ένα εισόδηµα στον τοπικό πληθυσµό για τα επόµενα χρόνια, αλλά επίσης θα προσφέρει στην<br />
προστασία της χλωρίδας και της πανίδας του νησιού, η οποία και περιλαµβάνει πολλά είδη προς<br />
εξαφάνιση, όπως η φώκια monachus monachus, η χελώνα caretta caretta και ο Αιγαιόγλαρος (Larus<br />
audouinii), όπως επίσης και στην διατήρηση της τοπικής λαογραφίας, κουλτούρας και παράδοσης,<br />
ειδικά σε χωριά όπως η Όλυµπος, η οποία θεωρείται λαογραφικός παράδεισος.<br />
Για να επιτευχθεί αυτό, είναι απαραίτητος ένας λεπτοµερής τουριστικός σχεδιασµός, ο οποίος θα<br />
ορίζει αναλυτικά: α) τους στόχους που επιθυµεί η τοπική κοινωνία να επιτύχει µέσω του<br />
τουρισµού, β) περιοχές που πρέπει να µείνουν ανεκµετάλλευτες για περιβαλλοντικούς λόγους, όσο<br />
και για την προστασία πολλών ειδών προς εξαφάνιση που κατοικούν εκεί, γ) ένα εννιαίο<br />
πολεοδοµικό σχέδιο που θα καθορίζει τις θέσεις που µπορούν να χτιστούν επιχειρήσεις, ώστε να<br />
αποφευχθούν προβλήµατα (όπως π.χ. κεντρα διασκέδασης κοντα σε ξενοδοχεία, κυκλοφοριακά<br />
προβλήµατα κ.ά.).<br />
Για να αποφευχθεί ο µαζικός τουρισµός και να ελαχιστοποιηθούν οι ζηµιές που δηµιουργεί ο<br />
τουρισµός, µια σειρά από µέτρα πρέπει να τηρηθεί, µέτρα όπως: 1) έλεγχος του µεγέθους των<br />
κτιρίων (ειδικά στα χωριά), 2) προσεχτικός σχεδιασµός των υποδοµών και της αποστάσεώς τους<br />
από την θάλασσα. 3) Προώθηση του προορισµού µέσα στην ίδια την χώρα για την επιµήκυνση της<br />
τουριστικής περιόδου και την µείωση της ανεργίας.<br />
∆εδοµένα θα συλλεχθούν από µια ποικιλία άρθρων, εργασιών και µελετών µε αντικείµενο τον<br />
βιώσιµο τουρισµό και τον οικοτουρισµό από το διαδίκτυο και τοπικά βιβλία ειδικά για την συλλογή<br />
ιστορικών πληροφοριών. Στην συνέχεια µια SWOT ανάλυση θα ακολουθήσει για να σχηµατιστεί<br />
µια ξεκάθαρη εικόνα για την πορεία που πρέπει να ακολουθήσει ο τουριστικός σχεδιασµός για να<br />
αξιοποιήσει τα πλεονεκτήµατα και τις ευκαιρίες που προσφέρει το νησί, όσο και να καταρρίψει τις<br />
αδυναµίες και να χτίσει άµυνα ενάντια στις απειλές.<br />
Αυτά είναι πλεονεκτήµατα όπως κλιµατολογικές συνθήκες, γεωµορφολογικά χαρακτηριστικά<br />
(παραλίες, βουνά, φαράγγια κλπ.), παραδόσεις και λαογραφία, κουλτούρα και ιστορία (<br />
παραδοσιακή µουσική, χοροί, µουσεία, αρχαιολογικοί χώροι κτλ.) και µειονεκτήµατα όπως η<br />
5
ελάχιστη προσβασιµότητα, υπερβολικά µεγάλες σε µέγεθος ξενοδοχειακές µονάδες και η έλλειψη<br />
ενδιαφέροντος από τους αρµόδιους για τον τουρισµό φορείς.<br />
Οι ευκαιρίες είναι τα πολλά τµήµατα αγοράς που µπορούν να προσελκυστούν από τα θέλγητρα του<br />
προορισµού όπως οικογενειακός τουρισµός, τουρισµός συνταξιούχων, οικτουρισµός,<br />
φυσιολατρικός τουρισµός, τουρισµός σακιδίου) και πολλοί άλλοι τουρίστες µε ενδιαφέρον για την<br />
τοπική ιστορία, παράδοση, λαογραφία, κουλτούρα και θρησκεία. Υπάρχουν πολλές πιθανές<br />
απειλές, µιας και το νησί βρίσκεται µεταξύ δύο µεγάλων νησιών µε µεγάλη τουριστική ανάπτυξη,<br />
την Ρόδο και την Κρήτη, µε άλλα λόγια, ο ανταγωνισµός σε αυτήν την περιοχή (Νοτιοανατολική<br />
Ελλάδα) είναι πολύ υψηλός.<br />
Τελικά, ελπίζεται πως αυτή η εργασία θα βοηθήσει άλλους ακαδηµαϊκούς σε παρόµοιες µελέτες<br />
και θα ενεργήσει σαν σηµατοδότης για την οδήγηση του τουρισµού σε ένα πιο βιώσιµο, οικολογικό<br />
και πιο κερδοφόρο σηµείο από όσο είναι σήµερα.<br />
Λέξεις-κλειδιά Βιώσιµη Ανάπτυξη, Νήσος Κάρπαθος, Περιοχή Νοτίου Αιγαίου, Σχεδιασµός,<br />
Εναλλακτικός τουρισµός<br />
Συντοµογραφίες<br />
EOT Ελληνικός Οργανισµός Τουρισµού<br />
WTO Παγκόσµιος Οργανισµός Τουρισµού (World Tourism Organization)<br />
OEA Περιοχή οικολογικής ανάπτυξης Ολύµπου (Olympos Eco-development Area)<br />
IBA Σηµαντικές Περιοχές Πτηνών (Important Bird Areas)<br />
Mom Οργανισµός προστασίας της φώκιας Monachus Monachus<br />
ISA (International Speed-surf Association) ∆ιεθνής ένωση ιστοσανίδας ταχύτητας<br />
ISWC (International Speed Windsurfing Class) ∆ιεθνής τάξη ιστιοσανίδας ταχύτητας<br />
GTP (Greek Travel Pages) Ελληνικές σελίδες τουρισµού<br />
Υ.Π.Α. Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας<br />
6
Λ.Ε.Κ. Λύκειο Ελληνίδων Καρπάθου<br />
Κεφάλαιο 1. Εισαγωγή<br />
Η δραστηριότητα του τουρισµού δηµιουργεί επιδράσεις και συνέπειες, δεν µπορούµε να τις<br />
αποτρέψουµε αυτές, αλλά πρέπει να σχεδιάσουµε και να χειριστούµε για να ελαχιστοποιήσουµε<br />
τις αρνητικές επιδράσεις και να τονίσουµε τις θετικές επιδράσεις του τουρισµού.<br />
Smith 2001<br />
Όπως κάθε άνθρωπος είναι δεµένος µε τον τόπο του, έτσι κι εγώ έχω ένα ιδιαίτερο δέσιµο µε τον<br />
τόπο µου, το νησί της Καρπάθου. Τόσες µνήµες από τα παιδικά µου χρόνια, εξερευνώντας βουνά,<br />
σπηλιές, παλιά σπίτια σε απόµερες βουνοκορφές, ψαρεύοντας στις ακτές ή στο λιµάνι,<br />
κολυµπώντας και παίζοντας στην παραλία µέχρι να δύσει ο ήλιος. Μεγαλώνοντας εκεί είχα µάθει,<br />
φυσικά, τα πιο όµορφα µέρη, είτε αυτά ήταν κάποια παραλία, βουνό, είτε κάποιο χωριό, εκκλησία ή<br />
άρχαιολογικός χώρος. Αποτελούσε για µένα, πάντα ένα ευχάριστο διάλλειµα από την<br />
καθηµερινότητα να συµβουλέψω ή, ακόµα καλύτερα, να ξεναγήσω κάποιον τουρίστα σε κάποιο<br />
από αυτά τα µέρη, ειδικά στα πανηγύρια. Μέσω αυτής της διαδικασίας και λόγω του ότι δούλεψα,<br />
σαν έφηβος, σε διάφορα ξενοδοχεία της Καρπάθου, γνώρισα πολλούς ταξιδιώτες, µε αρκετούς από<br />
τους οποίους διατηρώ ακόµα επικοίνωνία µέσω αλληλογραφίας. Είναι πολύ ωραίο µάλιστα να<br />
λαµβάνω κάρτ-ποστάλ διαφόρων πόλεων από τις οποίες προερχόνται οι πλέον φίλοι µου. Οι<br />
συνοµιλίες µε αυτούς µου προκάλεσε όλο και αυξανόµενο ενδιαφέρον για άλλους πολιτισµούς και<br />
κουλτούρες και µε οδήγησαν να ασχοληθώ επαγγελµατικά µε τον τουρισµό.<br />
∆εν είναι λίγα και τα άλλα ζευγάρια και οικογένειες που επισκέπτονταν και συνεχίζουν να<br />
επισκέπτοναι συνεχόµενα την Κάρπαθο κάθε καλοκαίρι. Αυτό το πράγµα µου δηµιουργούσε<br />
µεγάλη απορία, και ακόµα περισσότερα ερωτήµατα όπως: γιατί έρχονται µονο εδώ και δεν πάνε και<br />
σε άλλα µέρη; Τι τους αρέσει τόσο εδώ; Είναι ο καιρός; Οι παραλίες; Οι άνθρωποι που γνωρίζουν<br />
εδώ;<br />
Αυτά τα ερωτήµατα και πολλά ακόµα ελπίζω να απαντήσω µέσω αυτής της εργασίας, ώστε όλα<br />
αυτά που βλέπουν και αγαπάνε αυτοί οι άνθρωποι να συνεχίσουν να υπάρχουν.<br />
7
1.1 Σκοπός και στόχοι της µελέτης.<br />
Ο τουρισµός της Καρπάθου από το 1986 έχει αυξηθεί αργά αλλά σταθερά. Ο σηµερινός τουρισµός<br />
της Καρπάθου είναι εποχικός αφού η Τουριστική σαιζόν ξεκινάει τέλη Απριλίου µε τις πρώτες<br />
αφίξεις ναυλωµένων πτήσεων από Ολλανδία, εώς και τέλη Οκτωµβρίου µε τις τελευταίες<br />
αναχωρήσεις πάλι προς Ολλανδία. Έτσι η Κάρπαθος έχει µια εξάµηνη σαιζόν, µε σηµείο ακµής<br />
των αφίξεων τον Αύγουστο. Παρόλο που ακόµα και τον Αύγουστο, η ποσότητα του τουρισµού δεν<br />
έχει ξεπεράσει την φέρουσα ικανότητα , η κατασκευη δύο µεγάλων ξενοδοχείων (Constantinos<br />
Palace µε 131 δωµάτια 1 και 8 σουίτες και το Alimounda µε 244 δωµάτια 2 ) πιθανότατα να οδηγήσει<br />
στον υπερπληθυσµό τουριστών την ερχόµενη τουριστική σαιζόν.<br />
Όπως και κάθε άλλη βιοµηχανία χρειάζεται ένα πρόγραµµα ανάπτυξης και συγκεκριµένους νόµους,<br />
κανονες και µέτρα, έτσι και σαν µια από τις µεγαλύτερες βιοµηχανίες της Ελλάδας, η τουριστική<br />
βιοµηχανία απαιτεί ανάλογο σχεδιασµό πρίν την ανάπτυξή του. Σκοπός της µελέτης αυτής είναι να<br />
αναγνωρίσει τα σηµερινά προβλήµατα του τουρισµού της Καρπάθου, βρίσκοντας κατάλληλες<br />
λύσεις και παράλληλα στοχεύοντας µέσω των εναλλακτικών µορφών τουρισµού να οδηγήσει τον<br />
τουρισµό της Καρπάθου σε ένα πιο βιώσιµο µοντέλο.<br />
Η εύρεση λύσεων και η υλοποίησή τους απαιτεί την συνεργασία όλων των ενδιαφερόµενων στον<br />
τουρισµό. Αργότερα ελπίζεται πώς αυτή η µελέτη θα γίνει αφετηρία για την ενηµέρωση όλων των<br />
κατοίκων 3 της Καρπάθου για τον βιώσιµο τουρισµό ώστε να τεθούν σε λειτουργία οι πρώτες<br />
διαδικασίες για την δηµιουργία ίσως του πρώτου τουριστικού σχεδιασµού για την Κάρπαθο.<br />
1 Konstantinos Palace (2009). Available: http://www.konstantinospalace.gr/default.asp?cat=1131&lang=3. Last accessed<br />
12th Apr 2010.<br />
2 Alimounda Mare. (2010). Available: http://www.bluelagoongroup.com/hotel_info.php?hotel_id=4&menu_id=142. Last<br />
accessed 12th Apr 2010.<br />
3 Ο τουριστικός σχεδιασµός πρέπει, τουλάχιστον στα αρχικά του στάδια, να περιλαµβάνει όλον τον τοπικό πληθυσµό,<br />
αφού ο τουρισµός (ακόµα και ο βιώσιµος) µπορεί να αλλάξει ριζικά το φυσικό, κοινωνικό και πολιτιστικό περιβάλλον<br />
8
µιας περιοχης και η επιλογή του εάν θέλουν να βιώσουν αυτές τις αλλαγές είναι καθαρά δική τους.<br />
1.2. Περίγραµµα της µελέτης.<br />
Το Κεφάλαιο αυτό εξηγεί τα περιεχόµενα των επόµενων κεφαλαίων και των ενοτήτων τους, ώστε<br />
να συµβάλει στην καλύτερη κατανόηση της δοµής της µελέτης και ελπίζεται να βοηθήσει τον<br />
αναγνώστη στην εύρεση των πληροφοριών που αποζητεί.<br />
Στο Κεφάλαιο 2.Βιβλιογραφική επισκόπηση αναφέρεται ο πιο πρόσφατος εννοιολογικός<br />
προσδιορισµός του Βιώσιµου τουρισµού σύµφωνα µε τον Παγκόσµιο Οργανισµό Τουρισµού.<br />
Έπειτα αναφέρονται οι διάφορες απόψεις και παρατηρήσεις πάνω στον βιώσιµο τουρισµό, και<br />
αργότερα πιο συγκεκριµένα στην εφαρµογή του στα νησιά.<br />
Στο Κεφάλαιο 3 δίνονται οι, απαράιτητες για την κατανόηση του θέµατος, πληροφορίες πάνω στην<br />
υπό µελέτη παρίπτωση: το νησί της Καρπάθου. Αρχικά στην ενότητα 3.1. δίνονται γενικές<br />
πληροφορίες που αφορούν την θέση της, το κλίµα της, την µορφολογία της και τα χωριά της.<br />
Το κεφάλαιο 3.2., η ιστορική αναδροµή της µελέτης, η οποία έχει σαν σκοπό να δηµιουργήσει στον<br />
αναγνώστη µια ξεκάθαρη εικόνα για την σταδιακή τουριστική ανάπτυξη της Καρπάθου από το<br />
1986 εώς σήµερα είναι ουσιαστικά µια σύντοµη περίληψη του βιβλίου του Μακρή, Α.:<br />
«Οργανωµένος τουρισµός στην Κάρπαθο».<br />
Το κεφάλαιο αυτό µας δίνει πληροφορίες για την τότε υποδοµή της Καρπάθου, τα πρώτα<br />
ξενοδοχεία, τις διαδικασίες εκίνησης του οργανωµένου τουρισµού, τα εµπόδια και οι τρόποι που<br />
ξεπεράστηκαν.<br />
Στο Κεφάλαιο 4. παρέχονται περισσότερες πληροφορίες όσον αφορά την σηµερινή µορφή της<br />
Καρπάθου σαν προορισµός.<br />
Στην Ενότητα 4.1. παρουσιάζοντας την σηµερινή υποδοµή (Αεροδρόµιο, λιµάνι, Μαρίνα,<br />
Νοσοκοµείο κ.ά.) µε αναλυτικές πληροφορίες πάνω σε κάθε υπηρεσία.<br />
Η Ενότητα 4.2. αναφέρεται στην προβολή της Καρπάθου στο διαδίκτυο, µιάς και οι περισσότεροι<br />
τουρίστες στις µέρες µας ψάχνουν αναλυτικά πληροφορίες για τους προορισµούς, τα ξενοδοχεία<br />
και τις αεροπορικές εταιρείες πρίν την τελική αγορά ενός τουριστικού πακέτου. Στην αρχή<br />
σχολιάζεται η νέα επίσηµη ισοσελίδα του νησιού αναβαθµισµένη το 2008 και τελικά παρουσιάζεται<br />
ένα πρόσφατο πενθήµερο τουριστικό πακέτο της Καρπάθου.<br />
9
Η Ενότητα 4.3. παρουσιάζει επιπλέον περιοχές τουριστικού ενδιαφέροντος στην Κάρπαθο. Αρχικά<br />
δίνονται βασικές πληροφορίες γιά τις πόλεις και τα χωριά της Καρπάθου ώστε ο αναγνώστης να<br />
προσέξει την πλούσια παράδοση, αρχιτεκτονική, λαογραφική, ιστορική και πολιτιστική<br />
κληρονοµιά από περιοχή σε περιοχή, ακόµα και σε ένα τόσο µικρό νησί. Στην συνέχεια<br />
παρουσιάζονται οι 4 αρχαίες πόλεις του νησιού, οι πιο δηµοφιλής παραλίες και περιληπτικά κάποια<br />
χαρακτηριστικά της καθεµιάς, κάποιες από τις σπηλές της Καρπάθου, θρησκευτιές εορτές και<br />
τοπικες παραδόσεις.<br />
Στην Ενότητα 4.4. µε τίτλο: «Γιατί βιώσιµος και όχι µαζικός τουρισµός;» παρουσιάζονται<br />
προσωπικές απόψεις πάνω στον βιώσιµο τουρισµό µε σκοπό την απάντηση της συχνής αυτής<br />
ερώτησης.<br />
Το Κεφάλαιο 5 είναι η µεθοδολογία της µελέτης αυτης, όπου παρουσιάζονται τα αποτελέσµατα των<br />
ερευνών πάνω στον τουρισµό της Καρπάθου.<br />
Στην ενότητα 5.1. παρουσιάζονται οι πρωτογενείς έρευνες πάνω στον τουρισµό της Καρπάθου,<br />
δηλαδή αυτές που έχουν γίνει για την µελέτη αυτή. Αυτά είναι τα δυο ερωτηµατολόγια που<br />
απευθύνθηκαν το ένα στους τουρίστες της τουριστικής περιόδου 2010 και το άλλο στους κατοίους<br />
της Καρπάθου.<br />
Στην ενότητα 5.2. παρουσιάζονται οι δευτερογενείς έρευνες πάνω στον τουρισµό της Καρπάθου,<br />
δηλαδή οι ήδη υπάρχουσες, που περιλαµβάνουν πίνακες και γραφήµατα που παρουσιάζουν την<br />
µεταβολή του πληθυσµού, των ξενοδοχείων και του αριθµού των εισερχόµενων τουριστών τα<br />
περασµένα χρόνια. Μιά πρόσθετη δευτερογενής µελέτη αποτελεί µια ανάλυση αξιολογήσεων<br />
ξενοδοχείων της Καρπάθου και διάφορων σχολίων επισκεπτών για την δηµιουργία µιας εικόνας<br />
πάνω στην παροχή υπηρεσιών που προσφέρουν τα ξενοδοχεία της Καρπάθου.<br />
Το Κεφάλαιο 6. είναι η ανάλυση SWOT της µελέτης αυτής, περιλαµβάνοντας φυσικά τα κεφάλαια:<br />
6.1.∆υνάµεις, 6.2.Αδυναµίες, 6.3.Ευκαιρίες και 6.4.Απειλές.<br />
Η Ενότητα 6.1.∆υνάµεις αναφέρει σαν δυνάµεις το κλίµα, την γεωγραφική θέση, την κοινωνική και<br />
πολιτιστική κληρονοµιά και άλλα χαρακτηριστιά τυ νησιού. Στην ενότητα 6.2. αναφέρονται οι<br />
πολλές αδυναµίες του νησιού, κυρίως λόγω της έλλειψης υποδοµής, όπως λειωυδρία, δύσκολη<br />
πρόσβαση, µεγάλη εξάρτηση από τους Τour Operators και άλλα.<br />
10
Στην ενότητα 6.3. παρουσιάζονται οι σχεδόν άπειρες ευκαιρίες που διαθέτει Το νησί για να<br />
προσελκύσει διάφορες καινούριες αγορές τουριστών. Από αυτές είναι: ο εναλλακτικός τουρισµός,<br />
οικοτουρισµός, αγροτουρισµός, αθλητικός τουρισµός και άλλα.<br />
Στην ενότητα 6.4. φαίνονται ξεκάθαρα οι απέιλές που µας υπενθυµίζουν πόσο ευαίσθητος είναι ο<br />
τουρισµός σε εξωτερικούς παράγοντες. Απειλές όπως ο υψηλός ανταγωνισµός, η οικονοµική κρίση<br />
και οι ακατάλληλες, για το νησί, επενδύσεις.<br />
Επιτέλους φτάνουµε στο Κεφάλαιο 7. στο οποίο παρουσιάζονται τα πολυαναµενόµενα<br />
συµπεράσµατα, οι προτεινόµενες λύσεις και οι κατευθυντήριες γραµµές που µπορούν να<br />
οδηγήσουν την Κάρπαθο στο πολυπόθητο µοντέλο του βιώσιµου τουρισµού.<br />
Στην Βιβλιογραφία, η οποία είναι τύπου «Harvard», παρουσιάζονται οι πηγές πληροφόρησης οι<br />
οποίες περιλαµβάνουν βιβλία, άρθρα, έρευνες και ιστοσελίδες. Στην συνέχεια ακολούθεί<br />
παράρτηµα µε τα ερωτηµατολόγια που χρησιµοποιήθηκαν.<br />
Κεφάλαιο 2. Βιβλιογραφική επισκόπηση<br />
Ο πιο πρόσφατος Ενοιολογικός προσδιορισµός του Παγκόσµιου Οργανισµού Τουρισµού (2004)<br />
ορίζει τον βιώσιµο τουρισµό ώς εξής:<br />
οι κατευθυντήριες γραµµές και πρακτικές διαχείρισης για Βιώσιµη τουριστική ανάπυξη<br />
εφαρµόζονται σε όλες τις µορφές τουρισµού σε όλους τους τύπους προορισµών,<br />
συµπεριλαµβανοµένων µαζικού τουρισµού και των διαφόρων εξειδικευµένων µορφών τουρισµού.<br />
Οι αρχές της βιωσιµότητας αναφέρονται στις περιβαλλοντικές, οικονοµικές και<br />
κοινωνικο-πολιτιστικές πτυχές της τουριστικής ανάπτυξης, καθώς και την κατάλληλη ισορροπία<br />
που πρέπει να καθιερωθεί µεταξύ των τριών αυτών διαστάσεων µε την εγγύησή της<br />
µακροπρόθεσµης βιωσιµότητας. (ΠΟΤ, 2004)<br />
Από τον ορισµό πηγάζουν οι παρακάτω προϋποθέσεις: Ο βιώσιµος τουρισµός πρέπει:<br />
Ι) Να αξιοποιεί στον βέλτιστο βαθµό τους περιβαλλοντικούς πόρους, οι οποίοι αποτελούν βασικό<br />
στοιχείο για την ανάπτυξη του τουρισµού, διατηρώντας αναγκαίες οικολογικές διαδικασίες να<br />
συµβάλλει στην διατήρηση της φυσικής κληρονοµιάς και βιοποικιλότητας.<br />
11
ΙΙ) Να σέβεται την κοινωνικο-πολιτιστική γνησιότητα της κοινότητας υποδοχής, και να διατηρεί<br />
την κατασκευασµένη και ζωντανή πολιτιστική κληρονοµιά τους και τις παραδοσιακές τους αξίες<br />
παράλληλα συνεισφέροντας στην διαπολιτισµική κατανόηση και ανεκτικότητα.<br />
ΙΙΙ) Να διασφαλίζει βιώσιµες, µακροπρόθεσµες οικονοµικές επιχειρήσεις και δικαια κατανεµηµένα<br />
κοινωνικο-οικονοµικά οφέλη σε όλους τους ενδιαφερόµενους, συµπεριλαµβάνοντας σταθερή<br />
απασχόληση, ευκαιρίες προσφοράς εισοδήµατος και κοινωνικές υπηρεσίες στην κοινότητα<br />
υποδοχής συµβάλλοντας στην ανακούφιση από την φτώχεια.<br />
ΙV) Ο βιώσιµος τουρισµός πρέπει επίσης να διατηρεί ένα υψηλό επίπεδο τουριστικής<br />
ικανοποίησης και την εξασφάλιση µια σηµαντική εµπειρία για τους τουρίστες,<br />
και να οδηγεί στην ευαισθητοποίηση τους για θέµατα βιωσιµότητας και προώθησης<br />
βιώσιµων τουριστικών πρακτικών µεταξύ τους.(ΠΟΤ, 2004)<br />
Τελικά η Αειφόρος τουριστική ανάπτυξη απαιτεί την συµµετοχή και ενηµέρωση όλων των<br />
σχετικών φορέων, καθώς και ισχυρή πολιτική ηγεσία για την εξασφάλιση ευρείας συµµετοχής και<br />
συναίνεσης. Η επίτευξη βιώσιµου τουρισµού είναι µια συνεχής διαδικασία και απαιτεί συνεχή<br />
παρακολούθηση των επιπτώσεων, τη θέσπιση αναγκαίων προληπτικών και / ή διορθωτικών<br />
µέτρων όποτε είναι αναγκαίο. (ΠΟΤ, 2004)<br />
Eξάλου, όπως λέει ο Butler (2006) «δεν θα επιχειρήσω να στηρίξω πως ο έλεγχος θα λύσει<br />
αυτοµάτως όλα τα προβλήµατα και θα οδηγήσει σε µια πιο βιώσιµη µορφή τουρισµού, αλλά είµαι<br />
πρόθυµος να στηρίξω πώς η έλλειψη ελέγχου θα µετατρέψει πολύ γρήγορα οποιαδήποτε µορφή<br />
τουρισµού σε µη-βιώσιµη.<br />
Τα µικρά νησιά αποτελούν ιδιαίτερη πρόκληση όσον αφορά την βιώσιµη τουριστική ανάπτυξη.<br />
Στα µικρά νησιά υπάρχουν περιορισµένοι πόροι, οι οικονοµικές και κοινωνικές δραστηριότητες<br />
συγκεντρώνονται συνήθως στις παράκτιες περιοχές και η συνδεσιµότητα µεταξύ οικονοµικών,<br />
περιβαλλοντικών, πολιτιστικών και πολιτικών σφαιρών είναι ισχυρή και διάχυτη. (Butler and<br />
Ward, 2002). Σύµφωνα µε τον Britton (1982, 1987) επίσης, ο τουρισµός στα νησιά συνήθως<br />
χαρακτηρίζεται από σηµαντικές οικονοµικές διαρροές, λόγω του µεγάλου αριθµού εισαγωγής<br />
12
προϊόντων και πρόσληψης ξένου προσωπικού, ειδικά στις υψηλόβαθµες θέσεις. (Butler and Ward,<br />
2002)<br />
Η δια-νησιακή συνεργασία και πληροφορηση είναι ακόµα πολύ αδύναµη και γενικά υπάρχει µια<br />
έλλειψη εξειδικευµένης γνώσης και κατάλληλων ενδείξεων για να εκτιµηθεί η πραγµατική<br />
κατάσταση. (Butler and Ward, 2002)<br />
Η διάχυση τουριστικού εισοδήµατος σε µεγαλύτερες οµάδες του πληθυσµού έχει οδηγήσει στην<br />
δηµιουργία µιας επεκταµένης µεσαίας τάξης, µε υψηλά επίπεδα κατανάλωσης και δυναµικότητα<br />
στις επενδύσεις. (Τσάρτας, 2003)<br />
Οι νέοι συνήθως είναι αυτοί οι οποίοι αρχικά πιέζουν για ταχύτατη τουριστική ανάπτυξη,<br />
θεωρόντας την να είναι το «εισιτήριο» στον εκσυγχρονισµό και στην αλλαγή του τρόπου ζωής<br />
τους. (Τσάρτας, 2003)<br />
Κάθε ποορισµός έχει την πρόκληση του να αναγνωρίσει τους παράγοντες που προκαλούν αλλαγές<br />
τοπικά, και την κατανόηση των δυναµικών τους στο δικό τους περιεχόµενο. Σάν συνέπεια αυτού,<br />
µια πολιτική η οποία έχει υιοθετηθεί σε µια συγκεκριµένη περίπτωση δεν πρέπει να θεωρηθεί<br />
µοντέλο επίλυσης για άλλον προορισµό. Ούτε απαραίτητα να χρησιµοποιηθεί η παρούσα πολιτική<br />
για µελλοντικά προβήµατα στον ίδιο προορισµό. (Laws et al., 1998: 9)<br />
Τελικά, η επιτυχία στην επίτευξη µιας βιώσιµης µετάβασης θα καθοριστεί όχι από την κατοχή<br />
γνώσης, αλλά από την χρήση της, και χρησιµοποιώντας την έξυπνα στον καθορισµό στόχων,<br />
προµηθεύοντας δείκτες αναγκών και κίνητρα, σύλληψη και διάχυση της καινοτοµίας , προσεκτική<br />
εξέταση των εναλλακτικών λύσεων, για τη θέσπιση αποτελεσµατικών θεσµικών οργάνων, και, πιο<br />
γενικά, την ενθάρρυνση καλών αποφάσεων και λήψη κατάλληλων ενέργειων. (Butler, 2010)<br />
13
Κεφάλαιο 3. Η υπό µελέτη περιοχή: Το νησί της Καρπάθου<br />
3.1 Γενικές πληροφορίες<br />
Εικόνες 3.1.1. και 3.1.2. Πηγές: Χαρτες google 4/4/2011, www.maps.google.com εικόνα από<br />
www.wordpress.com<br />
Το δεύτερο µεγαλύτερο νησί της δωδεκανήσου, µεταξύ της Ρόδου και της Κρήτης (300 τ.χµ.).<br />
Είναι σχετικά ορθογώνιο σε σχήµα και ορεινή, το ψηλότερο σηµείο είναι η «καλή λίµνη» στα 1,215<br />
µέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Οι περισσότεροι οικισµοί βρίσκονται στο νότιο<br />
τµήµα του νησιού, το οποίο είναι σχετικά επίπεδο. Κοντά στην βόρεια ακτή βρίσκεται ένα µικρό<br />
νησί εν ονόµατι Σαρία, µε το οποίο παλαιότερα ήταν ενωµένη η Κάρπαθος. Στο νησάκι αυτό, στην<br />
περιοχή «Παλάτια» υπάρχουν ερείπια που άνηκαν στην αρχαία πόλη της Νίσυρου.<br />
Η πρωτεύουσα της Καρπάθου και το κύριο λιµάνι της είναι τα Πηγάδια (ή Κάρπαθος) στην<br />
Νοτιοανατολική ακτή. Χτίστικε αρχικά µε κεφάλαια που στάλθηκαν πίσω από µεταναστευµένους<br />
στις Ηνωµένες πολιτίες και δεν ανακλά την τοπική αρχιτεκτονική, όπως στα παλαιότερα χωριά.<br />
Νοτιοδυτικά της πρωτεύουσας βρίσκονται οι Μενετές, του οποιου χωριού η ιστορία ξεκίνησε µετά<br />
τον µεσαίωνα, και η Αρκάσα που έχει αναγνωριστεί ώς η αρχαία Αρκεσία. Εδώ είναι ακόµα ορατά<br />
14
τα ερείπια µιας Χριστιανικής Βασιλικής (αγίας Άφωτης) από τον 5 ο /6 ο αιώνα µ.χ.<br />
∆εκατρία χιλιόµετρα βορειοδυτικά βρίσκονται οι Πυλές, το ορεινό Όθος µε το Μουσείο<br />
λαογραφικής τέχνης του, και η Βωλάδα, ένα παραδοσιακό χωριό του οποόιου τα σπίτια στο<br />
εσωτερικό τους είναι απίστευτα διακοσµηµένα. Βορειότερα, κοντά στην δυτική ακτή, είναι<br />
κτισµένο το Μεσοχώρι, όπου βρίσκεται ένα γνήσιο Καρπάθικο σπίτι, ανοιχτό στο κοινό.<br />
Αξιοσηµείωτη η Ξύλινη διακόσµηση και το µωσαϊκό πάτωµα. Ακόµα βορειότερα σχεδόν<br />
αποκοµµένο από το υπόλοιπο νησί είναι το πιο παραδοσιακό της χωριό, η Όλυµπος, που είναι<br />
προσβάσιµο µόνο µέσω του ∆ιαφανιού, το δεύτερο λιµάνι της Καρπάθου<br />
Η Όλυµπος κάθεται σε µια πλαγιά βλέποντας στο Αιγαίο. Ιδρυµένη µεταξύ του 10 ου και 15 ου<br />
αιώνα, ήταν αρχικά οχυρωµένη για να προσφέρει προστασία στους κατοίκους από την πειρατεία.<br />
Το ψηλότερο σηµείο του χωριού ήταν παλαιότερα στεµµένο µε έναν πύργο.<br />
Ακόµα και σήµερα, η Όλυµπος έχει διατηρήσει την τοπική του αρχιτεκτονική αµετάβλητη, τόσο<br />
στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό των σπιτιών τους. Οι κάτοικοί της είναι περήφανοι που<br />
διατηρούν τις παραδόσεις τους και ακόµη µιλάνε µια διάλεκτο που περιέχει πολλές ∆ωρικές λέξεις<br />
και ιδιώµατα. Η Κάρπαθος έχει πολλές όµορφες παραλίες: Το Φοινικι και ο Αφιάρτης στα<br />
νοτιοδυτικά, Ο µακρύς Γιαλός στα νοτιοανατολικά, η αγία Ειρήνη στην δυτική ακτή και ο Άγιος<br />
Νικόλαος στην ανατολική.<br />
Κλίµα<br />
Η Κάρπαθος, µιας και είναι ένα από τα νοτιότερα νησιά της Ελλάδας και της µεσογείου ( µαζί µε<br />
την Κύπρο, την Κρήτη, την Μαλτα, την Κάσο και την Γαύδο) έχει ιδανικές συνθήκες για τουρισµό<br />
κατά όλη σχεδόν την διάρκεια του έτους, αφού το κλίµα της Καρπάθου είναι σίγουρα µεσογειακό.<br />
Ένα βασικό χαρακτηριστικό του µεσογειακού κλίµατος είναι οι δυνατοί βορειο-ανατολικοί άνεµοι<br />
που φυσούν κυρίως τα βράδια κατά την διάρκεια του καλοκαιριού (Μάη µε Οκτώβρη) γνωστοί σαν<br />
«µελτέµια», όσον αφορά τον χειµώνα, υπάρχει λιγοστή βροχή και ήπιες θερµοκρασίες.<br />
Μορφολογία<br />
Το νότιο τµήµα του νησιού είναι χαµηλό, µε µικρούς λόφους και αµµώδης παραλίες. Το µέσο-<br />
νότιο τµήµα του νησιού είναι σηµαδεµένο µε χαµηλά βραχώδη βουνά, πεδιάδες αφοσιωµένες στην<br />
καλλιέργεια, και µακριές αµµώδης παραλίες. Το ψηλότερο σηµείο του νησιού είναι στα 1215<br />
µέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας και έχει το ασυνήθιστο, για βουνό, όνοµα: «Καλή<br />
15
λίµνη». Το µεγαλύτερο τµήµα της Βόρειας Καρπάθου και της Σαρίας (ένα µικρό νησί βόρεια της<br />
Καρπάθου) είναι ορεινό µε απότοµες βραχώδης ακτές.<br />
3.2 Ιστορική αναδροµή<br />
Περίοδος πρώτη (1986-1987)<br />
Το 1986 στην Κάρπαθο, υπήρχαν µόνο 5 ξενοδοχεία µε σύγχρονες ανέσεις όπως υποδοχή,<br />
σαλόνια, αίθουσα πρωινού, µπαρ, ανελκυστήρα, πισίνα, δωµάτια µε ιδιαίτερο ντους, τηλέφωνο,<br />
µουσική, µπαλκόνι. Αυτά ήταν τα ξενοδοχεία:<br />
- Romantica<br />
- Atlantis<br />
- Panorama<br />
- Possidonia<br />
- Seven Stars<br />
Τα οποία όµως λειτουργούσαν µε απόλυτη επιτυχία βασιζόµενοι σε τουρισµό σακιδίου, µαζί µε<br />
2-3 µικρές µονάδες (Studios, pension).<br />
Ο Αναπτυξιακός νόµος 1262 του 1982 προσέφερε επενδυτικά κίνητρα, τα οποία έδωσαν µεγάλη<br />
ώθηση για Ρόδο, Κρήτη, Κω, κ.ά.<br />
∆υστυχώς η Κάρπαθος δεν επωφελήθηκε λόγω του χαµηλού συντελεστή επιδότησης, του<br />
συγκοινωνιακού της προβλήµατος και διότι έµεινε εκτός του σχεδιασµού κινήτρων.<br />
Η συγκοινωνία της Καρπάθου τότε ήταν:<br />
- Ο Πανορµίτης<br />
- Και τα 18θέσια Sky Van της Ολυµπιακής στην γραµµή Καρπάθου-Ρόδου<br />
(Μακρής Α. 2005,σ. 17)<br />
16
Η υποδοµή της Καρπάθου ήταν τότε (1986):<br />
Κέντρο Υγείας<br />
Κέντρο υγείας µε 2 ιατρούς ( γυναικολόγος, παθολόγος) και συνολική δυναµικότητα 8 κρεβατιών.<br />
Ταβέρνες- εστιατόρια<br />
Υπήρχαν τότε 3 καφεζυθεστιατόρια και µια ψαροταβέρνα (τα οποία προµηθεύτηκαν τον επόµενο<br />
χρόνο τιµοκαταλόγους), δυο καφετέριες, κανένα µπαρ, µια δισκοθήκη, αλλά υπήρχαν όµως κάποια<br />
παραδοσιακά καφενεία.<br />
Λεωφορεία- ξεναγοί<br />
Υπήρχε και ένα κατάστηµα σουβενίρ αλλά δεν υπήρχαν τουριστικά λεωφορεία, εκτός από κάποια<br />
28θέσια λεωφορεία µε διαδροµές προς τα χωριά. Ξεναγοί δεν υπήρχαν, ούτε και τουριστικός<br />
οδηγός, οπότε αρχικά χρησιµοποιήθηκε το βιβλίο του Ανδρέα Μακρή «Ελάτε στην Κάρπαθο»<br />
(1967). (Μακρής Α. 2005,σ.27-28)<br />
Ακολούθησε η ανέγερση διαµερισµάτων Α’ κατηγορίας “Possirama bay” στα Πηγάδια.<br />
Ο πρώτος Tour Operator στην Κάρπαθο ήταν το “Saga Tours” το 1986.<br />
Το Saga Tours είναι Tour Operator µε µεγάλη οικονοµική επιφάνεια και σύγχρονη οργανωτική<br />
δοµή και ιδέες. Στόχευε πάντα σε upgrade market πελατεία και ξενοδοχεία (καλόγουστα, µε<br />
φιλόξενη περιποίηση). ∆ιακινούσε ποιοτικούς πελάτες, πλούσιους, µε καλούς τρόπους<br />
συµπεριφοράς. (Μακρής Α. 2005,σ.37)<br />
Μέσα Ιουνίου 1986 ήταν η άφιξη του διευθυντικού επιτελείου του Saga Tours:<br />
-Per Braathen, Γενικός διευθυντής<br />
-Tor Sannerud, ∆ιευθυντής παραγωγής<br />
- Evert Ravenshorst, Υποδιευθυντής παραγωγής<br />
-Olav Wendelbo, Υπεύθυνος Ρόδου (Area Manager)<br />
17
στην Κάρπαθο µε σκοπό την επιτόπια διερευνητική εκτίµηση των δυνατοτήτων της Καρπάθου και<br />
την άµεση λήψη απόφασής.<br />
Η απάντηση ήταν θετική και το Saga tours διαπραγµατεύτηκε 190 από τις 270 κλίνες του νησιού<br />
(και από τα 5 ξενοδοχεία). (Μακρής Α. 2005,σ. 41-44)<br />
Τέλη Ιουνίου 1986 έγινε εκπαιδευτικό ταξίδι (Fam trip) από 30 Νορβηγούς και Νορβηγίδες<br />
ταξιδιωτικούς πράκτορες, πωλητές και δηµοσιογράφους να επισκεφτούν την Κάρπαθο. Και η<br />
µητρική εταιρεία του οµίλου Braathens υπέβαλε αµέσως αίτηση στην κεντρική Υπηρεσία<br />
Πολιτικής Αεροπορίας (Υ.Π.Α.) στην Αθήνα, ζητώντας άδεια προσγείωσης στην Κάρπαθο,<br />
καταθέτοντας σχέδιο πτήσεων:<br />
Περίοδος: Από 28 Μαΐου µέχρι 5 Οκτωβρίου 1987<br />
Ηµέρα: Πέµπτη απόγευµα<br />
Τύπος αεροσκάφους: Β737-300<br />
Αεροπορικές θέσεις: 131<br />
Πτήση από: FORNEBU/ OSLO<br />
Προς: ΚΑΡΠΑΘΟ<br />
Παράλληλα στον προ-κατάλογο του Saga tours κυκλοφόρησε στις πρώτες σελίδες το πακέτο της<br />
Καρπάθου. ∆όθηκε ιδιαίτερη σηµασία στην ηρεµία, µακριά από τα πλήθη, στις µοναχικές<br />
παραλίες, στα γραφικά και άφθαρτα, από την εξέλιξη, χωριά µε αγγλοµαθείς κατοίκους, στην<br />
πλούσια παράδοση µε τα ξακουσµένα πανηγύρια και τις –τότε- ασυναγώνιστες εξω-ξενοδοχειακές<br />
τιµές.<br />
Σε δυο µήνες εξαντλήθηκε το 50% των αεροπορικών θέσεων, ενώ δεν είχε κυκλοφορήσει ακόµα ο<br />
κύριος κατάλογος του καλοκαιριού. Στην φηµισµένη τουριστική σχολή του πανεπιστηµίου Surrey<br />
της Αγγλίας, στις διδασκαλίες “Tourist Market Research” αναφέρονται σήµερα στο επιτυχηµένο<br />
παράδειγµα της Καρπάθου, ως γεγονός κατά παγκόσµια πρωτοτυπία. (Μακρής Α. 2005,σ. 47-48)<br />
Στις 15/ 10/1986 η Υ.Π.Α. απέρριψε την αίτηση της αεροπορικής εταιρίας για άδεια προσγείωσης<br />
µια την δικαιολογία ότι δεν υπήρχαν προϋποθέσεις λειτουργίας του αεροδροµίου Καρπάθου,<br />
18
παρόλο που τα έργα προχωρούσαν µε εντατικούς ρυθµούς.( Μακρής Α. 2005,σ. 55)<br />
Ο κ. Ανδρέας Μακρής κλήθηκε να δώσει εξηγήσεις στο Όσλο στον κ. Bjorn Braathen(ιδιοκτήτης<br />
του οµίλου εταιριών Braathen) την 22/12/1986 για το «φιάσκο της Καρπάθου», το οποίο<br />
παρουσιάστηκε στον Νορβηγικό τύπο. (Μακρής Α. 2005,σ.63)<br />
Τελικά όµως η προβολή αυτή επηρέασε θετικά την ζήτηση, αφού, την ίδια µέρα στις 9:55<br />
παραχωρήθηκε η άδεια προσγείωσης, παρόλο που οι πωλήσεις είχαν ξεκινήσει από την 01/10/1986.<br />
∆ηλαδή η άδεια λήφθηκε 4 µήνες µετά την αίτηση και 5 µήνες πριν την άφιξη της πτήσης.<br />
Στην άδεια προσγείωσης αναγράφονταν:<br />
«Προκειµένου να αποφευχθεί η δηµιουργία στην διακίνηση επιβατών του Saga tours προς<br />
Κάρπαθο επιτρέπουµε…» σηµαίνει πως δεν προβλέπονταν το αεροδρόµιο να δοθεί για τουρισµό<br />
στα επόµενα χρόνια.<br />
Τελικά επέτρεψαν στην εταιρία να µεταφέρει µόνο 101 από τους 131 της επιβάτες, επιβαρύνοντας<br />
την οικονοµικά. (Μακρής Α. 2005,σ.71)<br />
Τρίτη 19 Μαΐου 1987 το πεδίο ελιγµών(ράµπα) ήταν έτοιµο και απέµεναν µόνο τα 30 µέτρα<br />
ασφαλτοτάπητα του δικτύου σύνδεσης (τροχιόδροµου- πεδίου στάθµευσης αεροσκαφών) για το<br />
οποίο Αρκούσαν 3-4 µέρες, όταν ήρθε από την Νοµαρχία εντολή για να ασχοληθεί το συνεργείο<br />
αµέσως µε την επισκευή του επαρχιακού δρόµου Αεροδρόµιο- Λακκί, εγκαταλείποντας το έργο 8<br />
µέρες πριν την άφιξη του αεροπλάνου.<br />
Παρασκευή 22 Μαΐου 1987, έξι µέρες πριν την άφιξη του αεροσκάφους και δεν υπήρχαν ακόµα τα<br />
µηχανήµατα επίγειας εξυπηρέτησης(Ground Handling Equipment). ∆ηλαδή δεν υπήρχαν: σκάλες,<br />
µηχάνηµα εκκίνησης κινητήρων, µηχάνηµα ρυµούλκησης βαγονιών, υδροφόρο, µηχάνηµα<br />
εκκένωσης τουαλετών, φορτωτής αποσκευών και πυροσβεστικό όχηµα. Κανένα ίχνος<br />
ενδιαφέροντος από τους αρµόδιους φορείς.<br />
Πέντε µέρες αργότερα έφτασαν τα µηχανήµατα, αλλά χωρίς τις σκάλες και το όχηµα ρυµούλκησης<br />
βαγονιών, τα οποία στάλθηκαν την τελευταία στιγµή από την Ρόδο.<br />
Ένα ακόµη πρόβληµα ήταν πως το αεροδρόµιο Καρπάθου δεν ήταν Νοµοθετικά χαρακτηρισµένο<br />
ως πύλη εισόδου και οι επιβάτες δεν θα δικαιούνταν να βγούνε από το αεροπλάνο και θα έπρεπε να<br />
19
θεωρούνται τα διαβατήριά τους σε άλλο νησί.<br />
Τελευταίο και, ευτυχώς, µικρό πρόβληµα ήταν η σφραγίδα «ΕΙΣΟ∆ΟΣ-ΕΞΟ∆ΟΣ» και η ένδειξη<br />
«ΚΑΡΠΑΘΟΣ» για την θεώρηση των διαβατηρίων και στοκ ατοµικά δελτία αφίξεων, τα οποία<br />
τελικά προµηθεύτηκαν από το τµήµα αλλοδαπών της Ρόδου. (Μακρής Α. 2005,σ. 81-83)<br />
Την 28/05/1987 στις 14:30, πάνω από χίλιοι Καρπάθιοι κατέκλυσαν το αεροδρόµιο.<br />
Στις 15:25 το αεροσκάφος εµφανίστηκε µακριά στον ορίζοντα και κάνοντας έναν γύρο του<br />
αεροδροµίου, προσγειώνεται από την Ανατολική πλευρά στις 15:27 ακριβώς, 30 µέτρα από την<br />
πίστα. Ο κόσµος χειροκροτούσε συνεχώς καθώς άδειαζε το αεροπλάνο. Στους επιβάτες δόθηκαν<br />
αναµνηστικά διπλώµατα «φίλων της Καρπάθου» και στα µέλη του πληρώµατος δόθηκαν<br />
χρυσοποίκιλτα παραδοσιακά πιάτα µε τα ονόµατά τους ξεχωριστά, και την ηµεροµηνία της πτήσης.<br />
Έπειτα συνεχίστηκε η τελετή υποδοχής, µε κεράσµατα, παραδοσιακή µουσική και το χορευτικό<br />
συγκρότηµα του Λυκείου Ελληνίδων Καρπάθου (Λ.Ε.Κ.) από τους οποίους, όλοι συµµετείχαν<br />
αφιλοκερδώς. (Μακρής Α. 2005,σ. 95-98)<br />
Περίοδος δεύτερη (1999-2005)<br />
Τον Οκτώβρη του 1993 παραδόθηκε σε χρήση το νέο κτίριο του αεροσταθµού της Καρπάθου, µε<br />
συνολικό εµβαδόν 750 τµ., το οποίο όµως βρέθηκε ανεπαρκές τα επόµενα χρόνια. Η Κάρπαθος<br />
µέχρι τότε δεχόταν πτήσεις από Νορβηγία-Αυστρία-Γερµανία-Ολλανδία. Αργότερα όµως,<br />
προστέθηκαν οι αγορές της ∆ανίας-Φινλανδίας-Σουηδίας-Ιταλίας και Σλοβενίας.<br />
Το 1998 ο τουρισµός στην Ελλάδα απολαµβάνει ίσως την καλύτερη φάση του. Στην Κάρπαθο<br />
όµως, για πρώτη φορά, υπάρχει επικίνδυνη στασιµότητα, πράγµα που οφείλεται στο γεγονός ότι οι<br />
τοπικές αρχές και επιχειρήσεις δεν είχαν δώσει σηµασία στην προώθηση των ξενοδοχείων τους<br />
(εκτός από την συµµετοχή στην έκθεση «ΦΙΛΟΞΕΝΙΑ» της Θεσσαλονίκης, που αφορά όµως<br />
τουρισµό εσωτερικού).<br />
Οπότε το 1999 µε τον κ. Ανδρέα Μακρή σαν πρόεδρο της Ένωσης Ξενοδόχων Καρπάθου, ξεκίνησε<br />
η προώθηση του νησιού, αναθέτοντας σε επαγγελµατία φωτογράφο- ύστερα από µειοδοτικό<br />
διαγωνισµό- την καλλιτεχνική φωτογράφιση των ξενοδοχείων και την εκτύπωση διαφηµιστικών<br />
φυλλαδίων(prospectus), αφισών, Banners, διαφηµιστικών τσαντών κτλ. Με αυτόν τον τρόπο<br />
20
αυξήθηκαν οι αφίξεις του 2000 σε 44,891, κάτι που αποτελεί αύξηση 10,68% σε σύγκριση µε το<br />
1999.<br />
Επόµενη ήταν και η άµεση ενασχόληση µε το πρόβληµα της ελλιπούς υποδοµής του αερολιµένα,<br />
για το οποίο αποφασίστηκε να παραδοθεί µέχρι τον Σεπτέµβρη του 2000, σύγχρονο κτιριακό<br />
συγκρότηµα συνολικού εµβαδού 11,500 τµ. Η Ένωση ξενοδόχων ίδρυσε γραφείο στο κέντρο των<br />
Πηγαδίων µε σκοπό την ενηµέρωση τουριστών και επιχειρηµατιών, όσο και για την οργάνωση<br />
εκπαιδευτικών σεµιναρίων προσωπικού. (Μακρής Α. 2005, σ. 131-135)<br />
4.1. Υπάρχουσες Υποδοµές<br />
Αεροδρόµιο<br />
Κεφάλαιο 4. Η Κάρπαθος σήµερα<br />
Το Αεροδρόµιο Καρπάθου (ΑΟΚ) βρίσκεται στο νότιο<br />
άκρο του νησιού, στην περιοχή του Αφιάρτη (18<br />
χιλιόµετρα από την πόλη της Καρπάθου). Εκτός από<br />
µεταφορές, εκπληρώνει και στρατιωτικούς σκοπούς. Ο<br />
διαδροµος προσγείωσης έχει µήκος 2.100 µέτρα και είναι<br />
από τους µεγαλύτερους στην Ελλάδα και στα Βαλκάνια.<br />
Το 1993 δηµιουργήθηκε κτήριο µεγέθους 800 τ.µ. το<br />
οποίο κατεδαφήστηκε το 2005 για να δηµιουργηθεί<br />
τελικά κτήριο 12.500 τ.µ. Οι νέες κτηριακές<br />
εγκαταστάσεις άνοιξαν τις πύλες τους στις 25/07/2009.<br />
Στον αερολιµένα λειτουργεί µετεωρολογικός σταθµός,<br />
αστυνοµία, εκδοτήριο εισιτηρίων,10 γραφεία check-<br />
in,γραφεία ενοικίασης αυτοκινήτων,duty<br />
free,αναψυκτήρια και πρατήριο εφηµερίδων καθώς και<br />
σταθµός ταξί. Υπάρχει χώρος στάθµευσης αυτοκινήτων<br />
και λεωφορειων ενώ ο χώρος στάθµευσης αεροσκαφών<br />
χωράει 3 µεγάλα αεροσκάφη, 2 µικρότερα και δύο<br />
ελαφρύτερα.Το κτήριο του αερολιµένα έχει<br />
προσαρµοστεί στην παραδοσιακή καρπάθικη<br />
αρχιτεκτονική και είναι εύκολα προσβάσιµος από άτοµα<br />
Κρατικός Αερολιµένας Καρπάθου<br />
Γενικά<br />
IATA AOK ICAO LGKP<br />
Τύπος Αεροδροµίου Πολιτικό και<br />
Στρατιωτικό<br />
Χειριστής "Υπηρεσεία<br />
Πολιτικής<br />
Αεροπορίας"<br />
Εξυπηρετεί Κάρπαθος<br />
Γεωγραφικές<br />
Συντεταγµένες<br />
Κατεύθυνση<br />
∆ιάδροµοι<br />
Μήκος<br />
35° 25' 17 N<br />
27° 08' 45 E<br />
Πόδια Μέτρα<br />
Επιφάνεια<br />
12/30 8.223 2.500 Άσφαλτος<br />
13/31(Κλειστός) 2.467 750 Άσφαλτος<br />
21
µε ειδικές ανάγκες.<br />
(2011). Kρατικός Αερολιµένας Καρπάθου. Available:<br />
Πινακάς 4.1.1 Πηγή: Βικιπαίδεια<br />
http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CF%81%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8C<br />
%CF%82_%CE%91%CE%B5%CF%81%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CE%BC%CE%AD%CE%B<br />
D%CE%B1%CF%82_%CE%9A%CE%B1%CF%81%CF%80%CE%AC%CE%B8%CE%BF%CF%<br />
85. Last accessed 2nd May 2011.<br />
Μαρίνα (Πηγάδια Ν35 0 31΄, Ε 27 0 13΄)<br />
Μια νέα µαρίνα που τον Ιούλιο του 2007 εξοπλίστηκε µε<br />
δυνατότητα παροχής ηλεκτρικού ρεύµατος και νερού για κάθε<br />
σκάφος που θα δένει εκεί, τα Πηγάδια είναι το πρώτο και<br />
µεγαλύτερο λιµάνι της Καρπάθου. Επηρεάζεται από ΒΑ-ΝΑ-Α<br />
Λιµάνια<br />
ανέµους και και ο βυθος κραταει καλά για αγκυροβόληση.<br />
Ένα από τα πρατήρια καυσίµων διαθέτει βυτιοφόρο για<br />
µεταφορά καυσίµων.<br />
Εικόνα 4.1.1. Γ. Παπαδόπουλου<br />
Παρόλο που η Κάρπαθος είναι µικρότερη από την Ρόδο, διαθέτει δύο λιµανια. Το λιµάνι των<br />
Πηγαδίων (πρωτεύουσας) και το λιµάνι το ∆ιαφανίου. Το κυρίως λιµάνι (Πηγαδίων) λόγω της<br />
στενότητας της οδού, ιδιαίτερα µιας και φιλοξενεί επι του µηκους της πολλά εστιατόρια και<br />
καφετέριες, έχει συχνά δυσκολίες µε την οµαλή κυκλοφορία των οχηµάτων και αποτελεί κίνδυνο<br />
για τους πολλούς πεζούς που παρευρίσκονται στην οδό. Tο πλοίο «Πρέβελης» περναέι από το 2011<br />
πλέον µόνο από το λιµάνι των Πηγαδίων και δροµολόγια προς το λιµάνι του ∆ιαφανιού εκτελεί ένα<br />
µικρό σκάφος.<br />
Λιµεναρχείο<br />
Το λιµεναρχείο Καρπάθου έχει έδρα στην πόλη των<br />
Πηγαδίων, σε κτίριο που κτίστηκε κατά την Ιταλοκρατία.<br />
22
∆ιαθέτουν και ένα σκάφος για περιπολίες (εικόνα 6.1.1).<br />
Νοσοκοµείο<br />
Εικόνα 4.1.2 Γ. Παπαδόπουλου<br />
∆υστυχώς ακόµα δεν υπάρχει νοσοκοµείο για την πόλη των Πηγαδίων, µόνο ένα « Κέντρο υγείας»<br />
όπως αποκαλείται. Με ελάχιστο προσωπικό και δυναµικότητα κρεβατιών. Τα βαριά περιστατικά<br />
στέλνονται συνήθως στο νοσοκοµείο της Ρόδου και σπανιότερα στης Αθήνας µε αεροπλάνο ή<br />
ελιόπτερο.<br />
Αστυνοµικο τµήµα<br />
Το κεντρικό αστυνοµικό τµήµα βρίσκεται στην Πόλη των Πηγαδίων, ενώ για κάποια από τα άλλα<br />
χωριά υπάρχουν µικρότερα γραφεία. Για τα χωριά που δεν διαθέτουν κάποιο γραφείο εκτελούνται<br />
περιπολίες. Από τον Νοέµβριο 2010 υπάρχουν και 2 δηµοτικοί αστυνόµοι.<br />
Πυροσβεστική υπηρεσία<br />
Το κεντρικό κτήριο της Πυροσβεστικής υπηρεσίας Καρπάθου βρίσκεται 5 χιλόµετρα έξω από την<br />
πόλη των Πηγαδίων, ενώ µικρότερα Πυροφυλάκεια έιναι σκορπισµένα σε δίφορα σηµεία του<br />
νησιού. Σε περιπτώσεις µεγάλων πυρκαγιών στέλνονται αεροπλάνα ή ελικόπτερα της<br />
πυροσβεστικής υπηρεσίας Ρόδου.<br />
Γραφείο ενηµέρωσης τουριστών<br />
Το γραφείο αυτό, άν και βρίσκεται σε κεντρικό σηµείο, είναι εξαιρετκά µικρό κτίριο και µπορεί να<br />
φιλοξενήσει µόνο λιγοστά άτοµα. Η αναβάθµιση του γραγείου αυτού είναι αναγκαία, µε<br />
µεγαλύτερο κτίριο και περισσότερο πληροφοριακό υλικό. Επισης οι ώρες λειτουργείας πρέπει να<br />
αυξηθούν και να ρυθµιστούν ανάλογα µε την τουριστική κίνηση. Το κτίριο αρχικά<br />
χρησιµοποιότανε σαν ψαραγορά.<br />
23
∆ιαδίκτυο<br />
4.2. Προβολή<br />
Οι τουρίστες δεν είναι χαζοί. Στις µέρες µας, οι τουρίστες µπορούν και οργανώνουν τις διακοπές<br />
τους µόνοι τους, πλήρως µέσω του διαδικτύου. Κατά την διαδικασία επιλογής του προορισµού,<br />
µελετάνε κάθε πληροφορία πάνω στον προορισµό, από πολλές και διάφορες πηγές. Επίσης<br />
συγκρίνουν τιµές και έχουν µεγάλη εµπειρία πάνω στην προσφερόµενη ποιότητα των τουριστικών<br />
υπηρεσιών. Έτσι σηµαντικό είναι ένας τουριστικός προορισµός να παρέχει επαρκή πληροφόρηση<br />
και δυνατότητες αγορών και κρατήσεων µέσω του διαδικτύου.<br />
www.Karpathos.gr<br />
Η σηµερινή ιστοσελίδα του φορέα της Καρπάθου είναι αναβαθµισµένη (2008) σε µεγάλο βαθµό<br />
συγκριτικά µε την προηγούµενη σελίδα του ∆ήµου Καρπάθου.<br />
∆ιακοσµηµένο µε φωτογραφίες φυσικού κάλλους και παράδοσης, η ιστοσελίδα έχει δυνατότητα<br />
επιλογής µεταξύ Ελληνικής και Αγγλικής γλώσσας. Η περιήγηση είναι εύκολη και περιέχονται<br />
πολλές πληροφορίες για την ιστορία, την παράδοση, τον πολιτισµό και την λαογραφία του νησιού,<br />
όσο και γενικές και χρήσιµες πληροφορίες, συγκοινωνία και πλούσιο φωτογραφικό υλικό.<br />
Μια λίστα µε κατηγορίες υπηρεσιών προφρέρει κάποια διαφήµιση σε επιχειρήσεις και βοηθά στην<br />
ανάλογη ενηµέρωση των επισκεπτών.<br />
Παρόλο που η κατηγορία της διαµονής περιλαµβάνει τον αρκετά ικανοποιητικό αριθµό των 67<br />
καταλυµάτων (περίπου οι µισές του νησιού) µε επιπλέον πληροφορίες στις ιστοσελίδες των<br />
ξενοδοχείων αυτών και η κατηγορία άλλων υπηρεσιών µε 5 επιχειρήσεις ενοικίασης αυτοκινήτων<br />
και µηχανακιών, η κατηγορία «∆ιασκέδαση» περιλαµβάνει µόνο 2 εστιατόρια και 5 καφετέριες,<br />
ενώ οι κατηγορίες: Ίντερνετ καφέ, οβελιστήρια, παραδοσιακά καφενεία, παραδοσιακά εστιατόρια<br />
παραµένουν κενές. Αυτό δηµιουργεί µια αρνητική εικόνα στον επισκέπτη της ιστοσελίδας, αφού<br />
δεν µπορεί να διαµορφώσει µια πλήρη εικόνα για τον προορισµό (ή χειρότερα να του δηµιουργηθεί<br />
λανθασµένη εικόνα).<br />
24
Τµήµα από µπροσούρα του Travel Center Heraklion. Mάιος 2010.<br />
Τουριστικά πακέτα<br />
Παρόλο που τα τουριστικά πακέτα εξωτερικού τουρισµού ποικίλουν, αντίθετα για εσωτερικό<br />
τουρισµό ειναι πολύ περιορισµένα. Ένα από τα λιγοστά πακέτα από Ηράκλειο είχε φτιάξει το<br />
«Travel Center Heraklion» Τον Μαϊο του 2010. Το πακέτο αυτό ήταν πενθήµερο και περιλάµβανε<br />
ακτοπλοϊκά εισιτήρια, µεταφορές από το λιµάνι και διαµονή σε διαµµερίσµατα στην Θάλασσα µε<br />
πρωινό µε τιµή από €268 το άτοµο. Παρόλο που η τιµή είναι καλή, η µετάβασή από το Ηράκλειο<br />
µε πλοίο διαρκεί 8 ώρες, πράγµα που σηµαίνει πως η µια µέρα ουσιαστικά διατιθεται µόνο για το<br />
ταξίδι.<br />
6.3.1 Πολεις και χωρία<br />
4.3. Περιοχές Τουριστικού ενδιαφέροντος<br />
Πηγάδια<br />
Η Κάρπαθος ή Πηγάδια, όπως αλλιώς είναι γνωστή η πρωτεύουσα και το λιµάνι του νησιού,<br />
βρίσκεται στη νοτιοανατολική πλευρά του και είναι κτισµένη στους πρόποδες του βουνού Καλή<br />
Λίµνη. Είναι κτισµένη στην ίδια θέση µε την αρχαία πόλη Ποσείδιο. Στην κορυφή του λόφου<br />
σώζονται τµήµατα από την αρχαία ακρόπολη και από τα κυκλώπεια τείχη.<br />
Η πόλη της Καρπάθου είναι µια σύγχρονη πολιτεία. Τα περισσότερα σπίτια και δηµόσια κτίρια<br />
είναι καινούρια και κτίστηκαν από τους οµογενής της Αµερικής, οι οποίοι κάθε καλοκαίρι<br />
25
παραθερίζουν στο νησί τους. Η περιήγηση στην πόλη αποτελεί µια ευχάριστη εµπειρία για κάθε<br />
επισκέπτη. Όµορφες εικόνες που συνδυάζουν τη νησιώτικη παράδοση µε τις σύγχρονες ανέσεις, θα<br />
συναντήσετε σε κάθε γειτονιά. Από τα αξιοθέατα της πόλης, αξίζει να δείτε τα ερείπια της παλαιο-<br />
χριστιανικής βασιλικής της Αγίας Φωτεινής που βρίσκονται στον παραλιακό δρόµο της πόλης. Από<br />
τα αρχιτεκτονικά µέλη του ναού συµπεραίνουµε ότι έχει κτιστεί πάνω στα θεµέλια προγενέστερου<br />
αρχαίου ιερού. (2009). H Σηµερινή Κάρπαθος // Τα χωριά της Καρπάθου // Πηγάδια.Available:<br />
http://karpathos.gr/pages.php?lang=1&page=pigadia. Last accessed 1st May 2011.<br />
Απέρι<br />
Το Απέρι είναι ένα από τα µεγαλύτερα χωριά της Καρπάθου µε 470 µονιµους κατοίκους (2001).<br />
Απέχει 8 χλµ από την πόλη. Μαζί µε τους οικισµούς Μερτώνα και Κατώδιο και τις παραλίες Κυρά<br />
Παναγιά, Κάτω Λάκκο και Αχάτα, αποτελούν το δηµοτικό διαµέρισµα Απερίου.<br />
Στο Απέρι υπάρχουν οι βοτσαλωτές παραλίες της Αχάτας, της Κυρα-Παναγιάς, του Κάτω Λάκκου<br />
και του Μακρύ Γιαλού. Στο βορειοανατολικό τµήµα του διαµερίσµατος, το τοπίο χαρακτηρίζεται<br />
από άγρια και ψηλά δασωµένα βουνά µε θέα στο Καρπάθιο Πέλαγος.<br />
Το Απέρι ήταν πρωτεύουσα του νησιού µέχρι το 1892, οπότε αυτή µεταφέρθηκε στα Πηγάδια. Το<br />
Απέρι µέχρι το 1998 αποτελούσε αυτόνοµη κοινότητα. Σήµερα είναι η έδρα της Μητρόπολης<br />
Καρπάθου & Κάσου.<br />
Παρά την έκταση του χωριού, ο πληθυσµός έχει µειωθεί αισθητά λόγω της µετανάστευσης. Έτσι,<br />
από τις αρχές του περασµένου αιώνα που είχε 1.140 κατοίκους, το 2001 είχε µόλις 470 κατοίκους.<br />
Αυτό οφείλεται κυρίως στη µετανάστευση και στη µικρή απόσταση µεταξύ του χωριού και της<br />
πόλης της Καρπάθου (7 χλµ).<br />
Στο Απέρι υπάρχουν 2 παραδοσιακά καφενεία, ένα καφενείο-ταβέρνα κι ένα παντοπωλείο. Οι<br />
Απερίτες που κατοικούν στο Απέρι προσπαθούν να διατηρούν πιστά τα έθιµα του χωριού τους.<br />
Μερικά από τα έθιµα που γίνονται µόνο στο Απέρι είναι οι Γίλλες (γλέντι αφιερωµένο στις<br />
γεννήσεις και στα ζευγάρια που παντρέυτηκαν στο χωριό τον περασµένο χρόνο), ο Κλήδωνας<br />
(πανάρχαιο έθιµο και µέσο µαντικής για τις κοπέλες που αναζητούν τον άνδρα που θα παντρευτούν,<br />
βασίζεται στο αµίλητο νερό) και η παραδοσιακή Καθαροδευτέρα και Πρωτοµαγιά στην εξοχή του<br />
Μερτώνα. (2011). Απέρι Καρπάθου. Available:<br />
http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CF%80%CE%AD%CF%81%CE%B9_%CE%9A%CE%B<br />
1%CF%81%CF%80%CE%AC%CE%B8%CE%BF%CF%85. Last accessed 1st May 2011<br />
26
Βωλάδα<br />
Στα τέλη του 19ου αιώνα, αποκόπηκε από το Απέρι το γειτονικό µικρό χωριό Βωλάδα, η οποία<br />
αποτελούσε τµήµα του.<br />
Το χωριό βρίσκεται 2 χµ. Βορειο-∆υτικά του Απερίου. Είναι ένα γραφικό χωριό χτισµένο<br />
ανάµεσα στα δέντρα, µε παραδοσιακά λευκά σπίτια τυπικής Καρπάθικης αρχιτεκτονικής, στενά<br />
σοκάκια και µπαλκόνια γεµάτα µε λουλούδια. Τα ερείπια τριών κάστρων στέκονται σαν<br />
φύλακες προστατεύοντας το χωριό. Από τον λόφο πάνω από την Βωλάδα η θέα παίρνει την<br />
ανάσα. Εάν είστε λάτρης της πεζοπορίας, τότε θα λατρέψετε αυτό το µέροςαφού στην είσοδο<br />
του χωριού υπάρχουν συγκεκριµένα µονοπάτια που οδηγούν στην κορυφή του «Βουνού Καλή<br />
Λίµνη» από όπου η θέα αξίζει να την δείτε. Volada Village in Karpathos. Available:<br />
http://www.greeka.com/dodecanese/karpathos/karpathos-villages/karpathos-volada.htm.<br />
Last accessed 2nd May 2011.<br />
Όθος<br />
Η ονοµασία του χωριού αυτού προέρχεται από τους κατοίκους του, τους οποίους στην Κάρπαθο<br />
τους αποκαλούν οθείτες. Λέγεται ότι στην περιοχή του Αφιάρτη στο νότιο τµήµα του νησιού,<br />
κάποια στιγµή, οι κάτοικοι µετακινήθηκαν. Κάποιοι από αυτους δεν µετακινήθηκαν µακρυά<br />
και θεωρούνται πως «έµειναν». Γι’ αυτό το χωριό αυτό ονοµάζεται Μενετές. Οι υπόλοιποι<br />
µετακινήθηκαν βορειότερα, οπότε «ώθησαν» και αυτός και ο λόγος που αποκαλούνται οθείτες.<br />
Πυλές<br />
Ένα από τα 12 χωριά της Καρπάθου, είναι και οι Πυλές.<br />
Το µικρότερο, πληθυσµιακά, χωριό, κτισµένο στη δυτική πλευρά του νησιού, µε πανοραµική<br />
θέα προς τη γειτονική ιστορική νήσο Κάσο και τα βουνά της Σητείας. Είναι κυριολεκτικά<br />
πνιγµένο στο πράσινο των πολλών περιβολιών του και κάθε δειλινό, απολαµβάνεις απ' εδώ ένα<br />
υπέροχο ηλιοβασίλεµα! (2008). H Σηµερινή Κάρπαθος // Τα χωριά της Καρπάθου //<br />
Πυλές.Available: http://karpathos.gr/pages.php?lang=1&page=pyles. Last accessed 2nd May<br />
2011.<br />
27
Μεσοχώρι<br />
Το Μεσοχώρι είναι ένα από τα γραφικότερα χωριά της<br />
Καρπάθου. Βρίσκεται σε απόσταση 31 χλµ. βορειοδυτικά<br />
από την πρωτεύουσα και είναι κτισµένο σε ύψωµα. ∆ιαθέτει<br />
εκπληκτική θέα, ενώ όλο το χωριό είναι ένα ζωντανό αξιοθέατο. Με την ανόθευτη<br />
παραδοσιακή του οµορφιά και την αυθεντική του νησιώτικη ταυτότητα, εντυπωσιάζει κάθε<br />
επισκέπτη. Περπατήστε στα στους δρόµους του οικισµού και θαυµάστε την εξαιρετική<br />
αρχιτεκτονική των κατοικιών και των δηµόσιων κτιρίων. Τα στενά σοκάκια καταλήγουν σε<br />
πέτρινα φαρδιά σκαλοπάτια που οδηγούν στις παλιές γειτονιές του χωριού.<br />
Επίνειο της περιοχής αποτελεί το µικρό παραθαλάσσιο χωριό Λευκός. Πρόκειται για τον<br />
κυρίως παραθεριστικό οικισµό του Μεσοχωρίου, ο οποίος τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει να<br />
εξελίσσεται σε τουριστικό θέρετρο. Χάρη στην πανέµορφη παραλία του, προσελκύει κάθε<br />
καλοκαίρι χιλιάδες επισκέπτες. Εδώ θα βρείτε ξενοδοχεία και αρκετά ενοικιαζόµενα<br />
διαµερίσµατα.<br />
Ακριβώς απέναντι θα δείτε το νησάκι Σώκαστρο, στο οποίο υπάρχουν σηµαντικές αρχαιότητες,<br />
αλλά δεν έχουν γίνει ακόµη ανασκαφές.<br />
Σε απόσταση 4 χλµ. από το Μεσοχώρι βρίσκεται και ένα από τα παλαιότερα χωριά του νησιού,<br />
το Σπόα. ∆ιατηρεί κι αυτό τη παραδοσιακή του φυσιογνωµία και γοητεύει τους επισκέπτες του.<br />
Κατά την παραµονή σας στην περιοχή του Μεσοχωρίου θα κολυµπήσετε στην παραλία του<br />
Λευκού, στο Λιµανάκι, στο Ποτάλι, στην Πέρδικα, στον Ποταµό και στο Φραγκολιµνιώνα.<br />
(2008). H Σηµερινή Κάρπαθος // Τα χωριά της Καρπάθου // Mεσοχώρι - Λευκός. Available:<br />
http://karpathos.gr/pages.php?lang=1&page=mesoch. Last accessed 2 nd May 2011.<br />
Μενετές<br />
Ο παραθαλάσσιος οικισµός της Αµµοοπής τα τελευταία χρόνια παρουσιάζει µεγάλη τουριστική<br />
ανάπτυξη. Βρίσκεται στη µέση της διαδροµής από το αεροδρόµιο του νησιού προς την πόλη,<br />
γεγονός που το καθιστά ιδανικό ως τόπο διαµονής. Επιπλέον διαθέτει µια από τις ωραιότερες<br />
παραλίες, άρτια οργανωµένη, που προσφέρετε για θαλάσσια σπορ. Απέχει 6 χλµ. από τα<br />
Πηγάδια και συνδέετε µε τακτικά δροµολόγια των λεωφορείων µε όλα τα υπόλοιπα χωριά του<br />
νησιού. Στην Αµµοοπή λειτουργούν µερικά από τα πιο πολυτελή ξενοδοχεία, πολλά<br />
28
συγκροτήµατα ενοικιαζόµενων δωµατίων και ταβέρνες στις οποίες θα δοκιµάσετε τις νοστιµιές<br />
της ντόπιας κουζίνας. (2008). H Σηµερινή Κάρπαθος // Τα χωριά της Καρπάθου // Μενετές<br />
.Available: http://karpathos.gr/pages.php?lang=1&page=menetes. Last accessed 2nd May 2011.<br />
Αρκάσα<br />
Μια από τις 4 αρχαίες πόλεις του νησιού, τότε ονοµασµένη Αρκεσία, ειναι χτισµένη στις ακτές<br />
του ∆υτικού τµήµατος του νησιού ανάµεσα στις «Μενετές» και στο «Φοινίκι».<br />
Σηµερα στο Νοτιοδυτικο τµηµα της Καρπαθου,απεναντι απο την Κασο, παρελαυνει σαν "µια<br />
µεγαλη κυρια" µετα την πρωτευουσα Πηγαδια η ΑΡΚΑΣΑ και λιγο πιο περα το γραφικο ΦΟΙΝΙΚΙ.<br />
Μια πραγµατικη µικρη κωµοπολη, µε τοσες φυσικες οµορφιες αλλα και µε ραγδαια εξελιξη σε<br />
καθε τοµεα και ειδικα στον Αγροτουρισµο.<br />
Οι Αρκασιωτες ακολουθωντας, τον ρυθµο της σηµερινης εποχης, ξεφυγαν αισθητα, τοσο απο την<br />
παλιοτερη απασχοληση σε Γεωργο-Κτηνοτροφικα, οσο και απο την χρονια µαστιγα της<br />
Μεταναστευσης (µε λιγες εξαιρεσεις) επενδυοντας σε συναφεις τετοιες Επιχειρησεις, µεσα και<br />
γυρω απο το χωριο. Ριχνοντας µια προχειρη µατια στο χωριο κανεις βλεπει σηµερα καταπληκτικα<br />
νεα σπιτια που προδινουν καποια στοιχεια µοντερνισµου αλλα και "νεοπλουτισµου".<br />
Βεβαια εκτος την αναποφευκτη "στροφη" σε Τουριστικες επιχειρησεις, η Οικοδοµη, οπου η<br />
Αρκασα φηµιζεται για τους πολλους & καλους Εργολαβους και Μαστορους -σε ολα τα µηκη και<br />
πλατη της Καρπαθου µεχρι και την Κρητη- δεν επαψε ποτε να αποτελει προσοδοφορα ασχολια,<br />
ουτε ακοµα και η αλιεια για λιγοστους .<br />
Σηµερα η Αρκασα και το Φοινικι απαρτιζονται απο δεκαδες: Ξενοδοχεια,Ενοικιαζοµενα<br />
∆ιαµερισµατα & ∆ωµατια,ικανα να φιλοξενησουν ανω απο 600 επισκεπτες. Γυρω στις 40-45<br />
Ταβερνες,Εστιατορια,Καφετεριες,Club και αρκετα mini market ...µεχρι Κοµµωτηρια,<br />
Ζαχαροπλαστειο, Γραφεια ενοικιασεως τροχοφορων οχηµατων, Super Market Κρεατων, Αργυρο-<br />
Χρυσοχοια ... µεχρι και Μαναβικα !<br />
Μπορει να πει κανεις οτι δεν λειπει σχεδον τιποτα απο την Αρκασα ... Αν υπηρχε και ενα µεγαλο<br />
Supermarket τροφιµων, ενα οργανωµενο Πρακτορειο Ταξιδιων να ενδιαφερεται µονο για το χωριο<br />
και µια θυριδα Υποκ/τος Τραπεζης η εστω ΑΤΜ, παρα πολλοι θα απεφευγαν να ταλαιπωρουνται<br />
πηγαινοντας κατα διαστηµατα στην πρωτευουσα Πηγαδια για καποιες βασικες αναγκες ...<br />
(2008). Η Αρκάσα σήµερα. Available: http://www.arkasa.com/7101.html. Last accessed<br />
29
Όλυµπος<br />
11th Apr 2011.<br />
∆εν είναι λίγα τα άτοµα που αποκάλεσαν αυτό το χωριό ένα «ζωντανό λαογραφικό µουσείο,<br />
καθώς, ακόµα και σήµερα, οι κάτοικοι του χωριού ντύνονται µε την παραδοσιακή τους<br />
ενδυµασία και διατηρούν τον τρόπο ζωής και την παράδοση. Η Όλυµπος βρίσκεται στο βόρειο<br />
τµήµα του νησιού, χτισµένη σε µια πλαγιά βλέποντας στο Αιγαίο. . Ιδρυµένη µεταξύ του 10 ου<br />
και 15 ου αιώνα, ήταν αρχικά οχυρωµένη και η ιδιαίτερη τοποθεσία της προσέφερε προστασία<br />
στους κατοίκους από την πειρατεία.<br />
Τα σπίτια από την µεριά της θάλασσας δεν είναι βαµµένα, ώστε να µην φαινόντουσαν από τα<br />
καράβια των πειρατών. Αντίθετα στην απέναντι πλευρά του βουνού, τα σπίτια είναι<br />
πολύχρωµα. Το ψηλότερο σηµείο του χωριού ήταν παλαιότερα στεµµένο µε έναν πύργο.<br />
Ακόµα και σήµερα, η Όλυµπος έχει διατηρήσει την τοπική του αρχιτεκτονική αµετάβλητη,<br />
τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό των σπιτιών τους. Οι κάτοικοί της είναι περήφανοι<br />
που διατηρούν τις παραδόσεις τους και ακόµη µιλάνε µια διάλεκτο που περιέχει πολλές<br />
∆ωρικές λέξεις και ιδιώµατα. (1999). KARPATHOS, Island, DODEKANISSOS. Available:<br />
http://www.gtp.gr/LocPage.asp?id=11632&SearchType=1. Last accessed 1st May 2011.<br />
Σπόα<br />
∆ιανύοντας τον αυτοκινητόδροµο από την πρωτεύουσα του νησιού τα Πηγάδια µε βόρεια<br />
κατεύθυνση από την ανατολική πλευρά θα βρεθείτε σε µια µαγευτική διαδροµή που συνδυάζει<br />
δαντελωτές παραλίες, βουνό και πράσινο. Φτάνοντας περίπου στο κέντρο του νησιού θα<br />
συναντήσετε το ορεινό χωριό Σπόα έχοντας για θέα το ανοιχτό πέλαγος.<br />
Μια "αρµαθιά" σπίτια στην πλαγιά, που καθώς βρίσκονται στο πιο στενό σηµείο του νησιού<br />
θωρούν δυο θάλασσες. Η καλύτερα, τα Σπόα, βλέπουν και τις δυο καλύτερες ώρες του Καρπάθιου<br />
πελάγους: Την ανατολή και τη δύση.<br />
Ένα χωριό µε ζωντανή την παράδοση τα ήθη και έθιµα, ένα χωριό που από τις ρίζες του αναβιώνει<br />
και κρατάει αναλλοίωτα την φιλοξενία και τη φιλία. Σηµάδια και τίτλοι που διακρίνουν το χωρίο<br />
των Σπόων έως και σήµερα.<br />
30
Εκεί κάνοντας έστω και ολιγόλεπτη στάση θα εντυπωσιαστείτε από τον αγνό χαρακτήρα των<br />
κατοίκων που θα σας χαιρετίσουν, θα σας κεράσουν απλόχερα και θα πιάσουν κουβέντα µαζί σας<br />
έστω και αν τους είστε τελείως άγνωστοι.<br />
Αν ακόµα η τύχη σας φέρει από 'κει µέρες που γιορτάζουν τα έθιµα και τις παραδόσεις θα<br />
αισθανθείτε σαν να είστε και εσείς µέλος της κοινωνίας του.<br />
Αυτό το αγροτικό χωριό, είναι απο τα πιο αυθεντικά της Καρπάθου. Η λύρα ακούγεται στα<br />
σοκάκια και οι ξυλόφουρνοι των σπιτιών καπνίζουν για να ψήσουν ψωµί.<br />
(2008). H Σηµερινή Κάρπαθος // Τα χωριά της Καρπάθου // Σπόα .Available:<br />
http://karpathos.gr/pages.php?lang=1&page=spoa. Last accessed 2nd May 2011.<br />
Αρχαίες πόλεις του νησιού<br />
Οι αρχαίες πόλεις του νησιού ήταν 4:<br />
• Βρυκούς,<br />
• Ποτίδαιον,<br />
• Νίσυρος,<br />
• Αρκεσία,<br />
Αυτός είναι και ο λόγος που στην αρχαιότητα η Κάρπαθος ονοµαζότανε Τετράπολις.<br />
Παραλίες<br />
Κατά µήκος της 160 χιλιοµέτρων ακτής του νησιού βρίσκονται µεγάλος αριθµός παραλιών, που<br />
ποικίλουν σε µορφολογία, κάποια µε άµµο, άλλα µε χαλίκι και άλλες µε βότσαλα. Το βάθος του<br />
νερού επίσης ποικίλει από παραλία σε παραλία, µε κάποιες παραλίες όπου 20 µέτρα έξω από την<br />
ακτή το νερό να εχει ακόµα βάθος 1,5 µέτρα (π.χ. µακρύς γιαλός, µεγάλη αµµωπή) και άλλες όπου<br />
το νερό φτάνει ήδη τα 5 ή 6 µέτρα βάθος µερικά µόνο µέτρα έξω από την ακτή (π.χ. Κυρά Παναγιά,<br />
άπελλα).<br />
31
Από τις πιο γνωστές παραλίες είναι:<br />
• Άπελλα (Βραβευµένη ως η πιο όµορφη παραλία της Ευρώπης το 2003)<br />
• Αµµωπή (αποτελείται από 5 παραλίες)<br />
• Βρόντης (Γνωστός και ως ξενώνας, παραλία µήκους 8km δίπλα στην πόλη)<br />
• Αχάτα (Απέρι)<br />
• Κυρά Παναγιά<br />
• Άγιος Νικόλαος (Αρκάσα)<br />
• Λευκός (3 παραλίες)<br />
• Κάτω Λάκος (προσιτό µόνω µέσω θάλασσας)<br />
• Μακρύς γιαλός (κόλπος για ιστιοσανίδα, δίπλα στο αεροδρόµιο)<br />
Υπάρχουν πολλές ακόµα παραλίες στο νησί, αλλά χρησιµοποιούνται από λιγότερο κόσµο<br />
(συνήθως από τοπικό πληθυσµό) αφού είναι συνήθως άγνωστες στους τουρίστες, ή δεν υπάρχει<br />
σύνδεση µε δρόµο ή λεοφορείο.<br />
Σπηλιές<br />
Υπάρχουν διάσπαρτα στο νησί πολλές σπηλιές, παρόλο που από αυτές λίγες είναι ιδιαίτερου<br />
σπηλαιολογικού ενδιαφέροντος.<br />
Ποσειδών<br />
Η σπηλιά βρίσκεται στην περιοχή γνωστή σαν «Μύλοι» είναι ένας µνηµειώδες τάφος ή ιερό<br />
χαραγµένος στον βράχο. Αυτός ο συγκεκριµένος τύπος ήταν πολύ συχνός στο Ανατολικό Αιγαίο.<br />
Κάποια ίχνη µαρτυρούν πως ίσως υπήρχε ξύλινο σκέπασµα στην είσοδο της σπηλιάς. Το<br />
εσωτερικό ήταν µάλλον ιερό αφιεροµένο στην θεά Αφροδύτη, µια πολύ αγαπητή θεά από την<br />
κατώτερη κοινωνική τάξη. Αγαλµατάκια της θεάς έχουν βρεθεί στα Πηγάδια.<br />
Είναι πιθανόν πως το ανοικτό ιερό της θεάς βρισκότανε στην σπηλιά Παρθένος, επτά χιλιόµετρα<br />
µακριά στην περιοχή του βαθυπόταµου. Λόγω της συνεχούς χρήσης της σπηλιάς από βοσκούς, η<br />
σπηλιά έχει διαβρωθεί µε τον καιρό.<br />
32
Βρυκούς<br />
Σε µία από τις 4 αρχαίες πόλεις του νησιού, η «Βρουκούντα» όπως επίσης αποκαλείται, µιλα<br />
σπηλιά χρησιµοποιείται εδώ και αιώνες σαν εκκλησία, όπου κάθε χρονιά γιορτάζεται πανηγύρι.<br />
Παρόµοια περίπτωση χρήσης σπηλιάς σαν εκκλησία υπάρχει και κοντά στην παραλία «Άπελλα», η<br />
οποία είναι όµως µεταγενέστερη.<br />
Αχατα<br />
Ίσως η παλαιότερη και µεγαλύτερου σπηλαιολογικού ενδιαφέροντος σπηλιά είναι αυτή της Αχάτας,<br />
πολύ βαθύτερη από τις υπόλοιπες του νησιού και µε πολλούς σταλακτίτες. Η περιοχή επίσης<br />
φηµίζεται για τις πολλές υποθαλάσσιες σπηλιές της.<br />
Θρησκευτικές εορτές<br />
15 / 08 ∆εκαπενταύγουστος, στις Μενετές, στις Πυλές, στο Απέρι και τον Όλυµπο.<br />
Υπάρχουν πολλές θρησκευτικές εορτές κατά την διάρκεια του χρόνου, και η πιο σηµαντική είναι<br />
του ∆εκαπενταύγουστου, που εορτάζεται φυσικά στις 15 Αυγούστου και είναι γνωστή σαν<br />
«Παναγίας» στην οποίαν είναι και αφιερωµένη η γιορτή.<br />
Το πανηγύρι γιορτάζεται στα περισσότερα χωρια. Αρχικά οι παρεβρισκόµενοι πηγαίνουν στην<br />
εκκλησία και µετά όλοι πηγαίνουν στο εκκλησιαστικό µέγαρο για να απολαύσουν παραδοσιακό<br />
φαγητό και κρασί σε συνοδεία µε παραδοσιακή µουσική από λύρα και λαούτο.<br />
Οι περισσότεροι ανθρώποι επισκέπτονται φίλους και συγγενείς µέχρι το βράδυ που ξεκινάνε πάλι<br />
η µουσική και οι χοροί.<br />
28 / 08 Του Αγίου Ιωάννη, στο Λακκί, στην Όλυµπο<br />
Το πανηγύρι ξεκινάει απόγευµα µε την εκκλησιαστική λειτουργεία.<br />
Στην συνέχεια ακολουθεί βραδιά µε παραδοσιακό φαγητό και κρασί µε συνοδία καρπάθικης µουσικής<br />
και χορού µέχρι αργά το βράδυ.<br />
33
07 / 09 Της Λαρνιώτισσας, στα Πηγάδια<br />
Κάθε χρόνο στις 7 Σεπτεµβρίου, µερικά χιλιόµετρα έξω από την πόλη των πηγαδίων, εορτάζεται το<br />
πανηγύρι της Παναγίας της Λαρνιώτισσας. Ο κόσµος µαζεύεται στην ευρύχωρη αυλή της εκκλησίας<br />
µέσα στο πευκόδασος για γιορτάσει µε φαγητό, κρασί και την συνωδία µουσικής τα οποία όλα είναι<br />
χάρη στις χορηγίες πολλών κατοίκων και επιχειρήσεων του νησιού. Ευχάριστη είναι και η άνοδος<br />
στον σταυρό από όπου την ηµέρα υπάρχει εξαιρετική θέα.<br />
Καρναβάλι<br />
Όνοµα: Πιπέρι<br />
Περιοχή: Όθος<br />
Τοπικές παραδόσεις<br />
Περιγραφή: Description: Την ∆ευτέρα των σταχτών, σύµφωνα µε την παράδοση, οι κάτοικοι του<br />
χωριού καθιερώνουν το δηµοφιλές λαϊκό δικαστήριο κατά της αγένειας. Κάποιοι κάνουν απρεπείς<br />
χειρονοµίες σε άλλους και συλλαµβάνονται από τους αστυνοµικούς (Τζαφέδες), οι οποίοι τους<br />
παίρνουν στο δικαστήριο για την αγένεια. Το οποίο αποτελείται από τους πιο σεβαστούς κατοίκους<br />
του νησιού. Η δίκη είναι πολύ αστεία, καθώς οι άνθρωποι ανταλλάσουν πολλές κατηγορίες και<br />
ακολουθεί η απόφαση του δικαστηρίου. Μετά το τέλος της δίκης η µέρα συνεχίζεται µε µεγάλο<br />
παραδοσιακό πανηγύρι.<br />
34
4.3. Γιατί Βιώσιµος και όχι Μαζικός Τουρισµός;<br />
Όταν κοιτάζουµε τον Τουρισµό της Καρπάθου, εύκολα προσέχουµε πως η έκτασή του είνα πολύ<br />
µικρότερη από αυτήν του τουρισµού στα γειτονικά του νησιά (η Ρόδος και η Κρήτη). Αυτό κανει<br />
τον σχεδιασµό και την εφαρµογή τακτικών και στρατηγικών πολύ ευκολότερη. Επίσης λόγω του<br />
επίσης µικρού αριθµού κατοίκων και τουριστών είναι ευκολότερη η συλλογή στατιστικών<br />
στοιχείων και η κατάληξη σε συµπεράσµατα για την χρήση τους στον σχεδιασµό τακτικών και<br />
σχεδίου µάρκετινγκ. Μα επιµένει µια ερώτηση: «Γιατί βιώσιµος και όχι µαζικός τουρισµός;»<br />
Για να καταλάβει κάποιος την απάντηση σε αυτό το ερώτηµα είναι απαραίτητο να γνωρίζει τι είναι<br />
ο µαζικός τουρισµός και τι είναι πράγµατι ο βιώσιµος τουρισµός.<br />
Τις τελευταίες δεκαετίες, υπήρχει µεγάλος αριθµός τουριστών σε συγκεκριµένες περιοχές του<br />
κόσµου, αυτό το φαινόµενο είναι γενικά γνωστό ως µαζικός τουρισµός. Αυτή η µορφή του<br />
τουρισµού µπορεί να έχει θετικές και αρνητικές επιδράσεις στους προορισµούς.<br />
Θετικές επιδράσεις του µαζικού τουρισµού είναι:<br />
α) Ταχύτατη ανάπτυξη και<br />
β) Οικονοµικά ωφέλη<br />
Αρνητικές επιδράσεις του µαζικού τουρισµού είναι:<br />
1) Μείωση της ποιότητας του περιβάλλοντος,<br />
2) Κονωνικές επιδράσεις (υπονόµευση του αγροτικού τοµέα σαν τοµέας της οικονοµίας,<br />
αντιπάθεια, αύξηση εγκληµατικότητας, πορνεία, τζόγος, εµπορία ναρκωτικών, βία) (Archer<br />
1991). Παρόλο που ο µαζικός τουρισµός έχει τα ωφελη του, οι αρνητικές του επιδράσεις<br />
τον κάνουν ακατάλληλο για µακροχρόνια τουριστική ανάπτυξη. Για αυτόν τον λόγο, η<br />
εξάρτηση από εναλλακτικές µορφές τουρισµού θα αποτελούσε µια καλύτερη επιλογή για<br />
µια βιώσιµη τουριστική ανάπτυξη.<br />
Σύµφωνα µε τον εννοιολογικό προσδιορισµό καθιερωµένο από τον Παγκόσµιο Οργανισµό<br />
Τουρισµού (WTO), ο βιώσιµος τουρισµός πρέπει:<br />
35
i) Να µεγιστοποιεί την χρησιµότητα των φυσικών πόρων, αυτό αποτελεί βασικό στοιχείο<br />
στην τουριστική ανάπτυξη<br />
ii) Να σέβεται την κοινωνικο-πολιτισµική αυθεντικότητα των κοινωνιών που φιλοξενούν,<br />
να διατηρήσουν την χτισµένη και ζωντανή τους κοινωνική κληρονοµιά και παραδοσιακές<br />
αξίες, και να συνεισφέρει στην δια-πολιτισµική κατανόηση και ανοχή.<br />
iii) Να εξασφαλίσει βιώσιµη, µακροχρόνια οικονοµική δραστηριότητα, παρέχοντας<br />
πολιτιστικο-οικονοµικά ωφέλη σε όλους τους ενδιαφερόµενους, τα οποία είναι δικάιως<br />
καταµερισµένα, και συνεισφέροντας στην ανακούφιση από την φτώχεια και<br />
iv) Να διατηρεί υψηλό επίπεδο ικανοποίησης των τουριστών και να εξασφαλίζει µια γεµάτη<br />
σηµασία εµπειρία στους τουρίστες, ευαισθητοποιώντας τους για τα θέµατα βιωσιµότητας<br />
και προωθώντας τουριστικές πρακτικές.<br />
Η έλλειψη τουριστικού σχεδιασµού έχει δείξει πως µπορεί να υποβαθµιστεί το περιβάλλον µιας<br />
περιοχής τόσο πολύ ωστε όχι µόνο να µειωθεί η τουριστική ζήτηση, αλλά ώστε να γίνεται και<br />
βάρος στην καθηµερινή ζωή του τοπικού πληθυσµού. Αυτό έχει παρουσιαστεί σε πολλές παράκτιες<br />
τουριστικές περιοχές της Ισπανίας, όπου η κυβέρνηση αναγκαζεται πλέον να δίνει οικονοµικά<br />
κίνητρα για την κατεδάφιση πολλών ξενοδοχείων.<br />
Εάν η Κάρπαθος ακολουθήσει το µοντέλο του µαζικού τουρισµού, αυτό θα οδηγούσε στην τελική<br />
υποβάθµιση του περιβάλοντος σε έναν τέτοιο βαθµό που θα µειωνόντουσαν σε πολύ µεγάλο βαθµό<br />
οι αφίξεις τουριστών. Από το 1986 και µετά, µε την σταδιακή ανάπτυξη του τουρισµού της<br />
Καρπάθου, ξεκίνησε και η σταδιακή µείωση απασχόλησης στον πρωτογενή τοµέα (αγρότες,<br />
κτηνοτρόφοι κ.ά.). Σήµερα, λόγω της υψηλής εποχικότητας του τουρισµού της Καρπάθου, είναι<br />
αισθητή η εξάρτηση του τοπικού πληθυσµού από τον τουρισµό, εύκολα αντιληπτό από την<br />
προφανή ερήµωση του νησιού τους χειµερινούς µήνες.<br />
Εάν όµως µειωθεί η τουριστική ζήτηση της Καρπάθου λοιπόν, δεν θα υπάρξει πια κάποια<br />
βιοµηχανία για να στηριχθεί οικονοµικά ο τοπικός πληθυσµός του νησιού.<br />
Με σκοπό την µακροβιότερη οικονοµική ανάπτυξη του νησιού, ο τουρισµός πρέπει να<br />
ακολουθήσει το µοντέλο του βιώσιµου τουρισµού, το οποίο θα ενισχύσει παράλληλα τον αγροτικό,<br />
36
κτηνοτροφικό τοµέα µε διάφορες µορφές εναλλακτικού τουρισµού για τουλάχιστον µερική<br />
ανεξαρτοποίηση από τον τουρισµό.<br />
Για να επιτευχθεί αυτό, είναι απαραίτητη η συµµετοχή του τοπικού πληθυσµού (επιχειρηµατίες και<br />
µη) σε έναν λεπτοµερή τουριστικό σχεδιασµό. Μέσα από τον σχεδιασµό αυτό θα προσδιοριστούν<br />
κατευθυντήριες γραµµές για τον τουρισµό. Θα αναγνωριστούν οι τύποι τουριστών που θα<br />
αποτελέσουν τις αγορές στόχους και θα γίνει η κατάλληλη προώθηση µέσω των κατάλληλων<br />
µέσων. Θα πιεστεί η κυβέρνηση να δώσει επενδυτικά κίνητρα για εναλλακτικές µορφες τουρισµού<br />
από τις οποίες θα επωφεληθούν ντόπιοι επενδυτές. Και σηµαντικότατο όπως αναφέρει και ο<br />
Butler(2006), είναι ο έλεγχος και τα µέτρα ώστε να τηρηθούν αυτές οι κατευθυντήριες γραµµές και<br />
οι νόµοι που θα οδηγήσουν στον βιώσιµο τουρισµό.<br />
5.1 Πρωτογενής Μελέτη<br />
5. Μεθοδολογία<br />
Η άποψη του τοπικού πληθυσµού είναι σηµαντικότατη για τον ορισµό των στόχων που ελπίζεται να<br />
επιτευχθούν µέσω του τουρισµού και φυσικά των η άποψη των τουριστών είναι εξίσου σηµαντική<br />
για την αναγνώριση των πλεονεκτηµάτων και µειονεκτηµάτων της Καρπάθου. Οι πληροφορίες<br />
αυτές µπορούν να χρησιµοποιηθούν τόσο για την επίτευξη των στόχων, όσο και για την<br />
µεγιστοποίηση της ικανοποίησης των τουριστών.<br />
Για την συλλογή αυτών των πληροφοριών χρησιµοποιήθηκαν ερωτηµατολόγια και στατιστικές<br />
µεθόδοι.<br />
Το ερωτηµατολόγιο απευθύνεται στους τουρίστες της τουριστικής περιόδου 2010 ζητώντας τις<br />
απόψεις τους πάνω στον τοπικό πληθυσµό, τα πλεονεκτήµατα και τα µειονεκτήµατα της Καρπάθου<br />
σαν προορισµός, τυχόν προβλήµατα που αντιµετώπισαν και προτεινόµενοι τρόποι επίλυσής τους.<br />
Το δείγµα είναι τυχαίο 1/100 των συνολικών τουριστικών αφίξεων της τουριστικής περιόδου.<br />
37
Από τα ερωτηµατολόγια των τουριστών που συλλέγχθηκαν και επεξεργάστηκαν, βγήκανε τα<br />
παρακάτω αποτελέσµατα:<br />
Αρχικά τα άτοµα ρωτήθηκαν το φύλο τους, την ηλικία τους και την χώρα προέλευσής τους.<br />
67%<br />
Φύλο<br />
Γράφηµα 5.1.1. Φύλο τουριστών.<br />
33%<br />
Άνδρες<br />
Γυναίκες<br />
Από τα άτοµα που απάντησαν το ερωτηµατολόγιο, το 67% ήταν γυναίκες ενώ το 33% άνδρες.<br />
40%<br />
7%<br />
Ηλικία<br />
13%<br />
Γράφηµα 5.1.2. Ηλικία Τουριστών.<br />
27%<br />
13%<br />
µέχρι 18<br />
18-30<br />
31-45<br />
46-60<br />
άνω των 60<br />
Από τους τουρίστες που απάντησαν το ερωτηµατολόγιο, η πλειοψηφία ήταν ηλικίας 46 µέχρι 60<br />
ετών και συγκέντρωνε το 40% των τουριστών. Τα άτοµα µε ηλικία 31 εώς 24 ετών αποτελούσαν<br />
το 27% του πληθυσµού. Τα άτοµα ηλικίας 18 µέχρι 30 ετών συγκέντρωναν το 13% των τουριστών,<br />
όπως επίσης και τα άτοµε µέχρι 18 ετών. Άτοµα άνω των 60 ετών αποτελούσαν µόλις 7% των<br />
τουριστών που απάντησαν το ερωτηµατολόγιο.<br />
38
Η µέση διαµονή ήταν 14 µέρες (13.92).<br />
Παιδιά<br />
46%<br />
Συνοδοί επισκεπτών<br />
Μόνοι<br />
Γονείς<br />
14% 20%<br />
Γονείς<br />
Φίλους Φίλους<br />
7%<br />
Σύζυγο<br />
Σύζυγο<br />
13%<br />
Παιδιά<br />
Μόνοι<br />
Το 60% των τουριστών ταξίδευαν µε Tour Operator, αλλά από αυτούς το 20% Θα προτιµούσε να<br />
ταξιδεύει χωρίς Τ.Ο.<br />
Όσον αφορά τον καλύτερο µήνα για να ταξιδέψει κανείς στην Κάρπαθο οι περισσότερες<br />
απαντήσεις έδειξαν Ιούλιο, Αύγουστο και Σεπτέµβρη, ενώ λίγότεροι προτίµησαν τον Μάη.<br />
Καιρός Αριθµός<br />
Τουριστών<br />
Λόγος επιλογής µήνα<br />
Γράφηµα 5.1.4. Λόγος Επιλογης Μήνα.<br />
Τιµές ∆ιαθεσιµότητα<br />
πτήσεων<br />
Για παράγοντα επιλογής του καλύτερου µήνα για τουρισµό στην Κάρπαθο η πλειοψηφία διάλεξε<br />
τον Καιρό, ενώ οι υπόλοιποι τον αριθµό τουριστών και την διαθεσιµότητα πτήσεων. Λίγοι<br />
διάλεξαν λόγω τιµών.<br />
39
Παραλίες, Καιρός 1.2<br />
Άνθρωποι 2.6<br />
Φαγητό 3.1<br />
Τιµές 4.8<br />
Θέες, Μονοπάτια 4.9<br />
Ιστορία, Λαογραφία 5.4<br />
Νυχτερινή ζωή 6.6<br />
Πίνακας 5.1.1. Αξιολόγηση<br />
δυνατών σηµείων Καρπάθου.<br />
Στο Ερωτηµατολόγιο επίσης ζητήθηκε από τους Τουρίστες να αξιολογήσουν συγκεκριµένα δυνατά<br />
σηµεία της Καρπάθου µε κλίµακα από το 1 εώς το 5. Το 1 σαν σηµαντικότερο και το 5 το λιγότερο<br />
σηµαντικό. Από τα απότελέσµατα φαίνεται πως οι περισσότεροι τουρίστες συµφώνησαν στα ίδια<br />
πράγµατα. Έτσι επέλεξαν σαν το πιο δυνατό σηµείο τις Παραλίες και τον Καιρό, έπειτα τους<br />
ανθρώπους και το Φαγητό. Στην µέση βρίσκονται οι Τιµές, οι οποίες δεν τις θεωρούν ψηλές, αλλά<br />
ούτε και ανταγωνιστικές. Πέµπτο σε σειρά πρωτεραιότητας είναι οι Θέες και τα µονοπάτια, µετά η<br />
Ιστορία και η Λαογραφία και χωρίς καµία έκπληξη η Νυχτερινή ζωή βρίσκεται στην τελευταία<br />
θεση.<br />
Λίγη Προσβασιµότητα 3.6<br />
Ελλειπης υποδοµή 3.7<br />
Οικοδοµές 4.3<br />
Τιµές 4.7<br />
Λίγοι τρόποι διασκεδασης 6.2<br />
Άνθρωποι 6.3<br />
Πίνακας 5.1.2. Αξιολόγηση<br />
αδύναµων σηµείων Καρπάθου.<br />
Τα 4 πρώτα αδύναµα σηµεία παρουσιάζουν πολλές διαφορετικές απαντήσεις µεταξύ των<br />
τουριστών. Παρόλα αυτά, η µεγαλύτερη αδυναµία της Καρπάθου σύµφωνα µε τους τουρίστες είναι<br />
η λίγη προσβασιµότητα, έπειτα η ελλειπής υποδοµή και µετά οι οικοδοµές. Οι τιµές είναι και πάλι<br />
στην µέση µιάς και δεν είναι ούτε ιδιαίτερα ψηλές, ούτε ανταγωνιστικές. Τελικά οι τουρίστες δεν<br />
πίστευαν πως υπήρχε έλλειψη τρόπων διασκέδασης και ούτε ως οι ανθρώποι θεωρούνται αδυναµία,<br />
αλλά αντίθετα δυνατό σηµείο της Καρπάθου (Πίνακας 5.1.1.).<br />
40
Αεροδρόµιο<br />
Λιµάνι<br />
Νοσοκοµείο<br />
Ανάγκη Αναβάθµισης Υποδοµών<br />
Αστυνοµικό<br />
Τµήµα<br />
Τουριστικό<br />
Περίπτερο<br />
Μέσα Μαζικής<br />
Μεταφοράς<br />
Γράφηµα 5.1.5. Ανάγκη Αναβάθµισης Υποδοµών.<br />
∆ρόµοι<br />
Αποχέτευση<br />
Πόσιµο Νερό<br />
Ηλεκτροδότησ<br />
η<br />
Παροχή<br />
Νερού<br />
Στην συνεχεια του ερωτηµατολογίου, οι τουρίστες κλήθηκαν να επιλέξουν τις υποδοµές που<br />
πίστευαν χρειαζόντουσαν αναβάθµιση. Οι απαντήσεις τους καθρέφτισαν τα µεγαλύτερα<br />
προβλήµατα κατα την διάρκεια της τουριστικής περιόδου 2010. Αυτά περιλάµβαναν µεγάλο<br />
πρόβληµα µε το αποχετευτικό και έντονη δυσοσµία σε πολλά σηµεία της πόλης των Πηγαδίων. Η<br />
ηλεκτροδότηση αντίθετα δεν θεωρήθηκε ελλειµµατική µιάς και δεν υπήρξαν διακοπές στην παροχή<br />
ηλεκτρικού ρεύµατος.<br />
Τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, οι ∆ρόµοι και η Παροχή νερού επίσης συµφωνα µε τους<br />
περισσότερους τουρίστες πρέπει να αναβαθµιστούν. Το Αεροδρόµιο παρόλο που είναι<br />
αναβαθµισµένο έχει πολλά τεχνκά προβλήµατα και δηµιουργεί δυσκολίες στους χρήστες του. Το<br />
Νοσοκοµείο µιας και δεν χρησιµοποιείται ιδιαίτερα από τους τουρίστες δεν επιλέχθηκε, όσο και το<br />
Αστυνοµικό Τµήµα ενώ το Τουριστικό Περίπτερο κρίθηκε ικανό για να παρέχει τις βασικές<br />
πληροφορίες.<br />
Από τους τουρίστες που ρωτήθηκαν, το 53% επισκέπτονταν για πρώτη φορά την Κάρπαθο, ενώ ο<br />
µέσος όρος για τον αριθµό επισκέψεων των υπόλοιπων έφτασε τις 9 φορές.<br />
Το 93% απάντησε πως θα ξαναεπισκεπτόντουσαν την Κάρπαθο. Το 7% περιλάµβανε άτοµα τα<br />
οποία είχαν απογοητευτεί από την αλλαγή του τοπίου της Καρπάθου και από άτοµα που προτιµούν<br />
να αλλάζουν προορισµό κάθε χρόνο.<br />
41
5.2 ∆ευτερογενής Μελέτη<br />
Μεταβολή πληθυσµού<br />
Έτος Πληθυσµός % µεταβολής<br />
1981 4649<br />
1991 5323 14,5<br />
2001 6662 25,2<br />
Πίνακας 5.2.1. Μεταβολή του πληθυσµού της νήσου<br />
Καρπάθου. Πηγή: Μακρής, Α. Οργανωµένος Τουρισµός<br />
στην Κάρπαθο (2005)<br />
Γράφηµα 5.2.1. Μεταβολή του πληθυσµού της νήσου Καρπάθου.<br />
42
Συνολικός αριθµός εισερχόµενου τουρισµού<br />
Έτος 1986 1987 1988 1989 1990 2004<br />
Αφίξεις<br />
τουριστών σε<br />
εξάµηνη<br />
βάση<br />
250 1900 6850 8700 17400 49000<br />
Ξενοδοχεία 5 5 10 12 16 110<br />
Πίνακας 5.2.2. Μεταβολή αφίξεων τουριστών της νήσου Καρπάθου. Πηγή: Μακρής, Α.<br />
Οργανωµένος Τουρισµός στην Κάρπαθο (2005)<br />
60000<br />
50000<br />
40000<br />
30000<br />
20000<br />
10000<br />
0<br />
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13<br />
Γράφηµα 5.2.2. Μεταβολή αφίξεων τουριστών της νήσου Καρπάθου.<br />
Series1<br />
43
Αριθµός εισερχόµενου τουρισµού µε ναυλωµένες πτήσεις<br />
Έτος Εισερχόµενος τουρισµός<br />
1992 18617<br />
1993 28016<br />
1994 29086<br />
1995 32268<br />
1996 36593<br />
1997 39632<br />
1998 39403<br />
1999 40557<br />
2000 44891<br />
2001 46312<br />
2002 48961<br />
2003 49011<br />
από ναυλωµένες πτήσεις<br />
Πίνακας 5.2.3. Μεταβολή αφίξεων τουριστών<br />
από ναυλωµένες πτήσεις. Πηγή: Μακρής, Α.<br />
Οργανωµένος Τουρισµός στην Κάρπαθο (2005)<br />
60000<br />
50000<br />
40000<br />
30000<br />
20000<br />
10000<br />
0<br />
Γράφηµα 5.2.3 Μεταβολή αφίξεων τουριστών από ναυλωµένες πτήσεις.<br />
1992<br />
1993<br />
1994<br />
1995<br />
1996<br />
1997<br />
1998<br />
1999<br />
2000<br />
2001<br />
2002<br />
2003<br />
44
Reviews<br />
Πολλές ιστοσελίδες προσφέρουν καθοδήγηση σε τουρίστες, όπου στις σελίδες αυτές προηγούµενοι<br />
επισκέπτες σχολιάζουν και βαθµολογούν ξενοδοχεία ή προορισµούς. Το δεύτερο µέρος της<br />
µεθοδολογίας περιλαµβάνει µια αξιολόγηση ενός δείγµατος των βαµολογήσεων ξενοδοχείων της<br />
Καρπάθου για να βρεθεί µια γενική ιδέα για την ποιότητα του προϊοντος που προσφέρουν τα<br />
ξενοδοχεία, και να ανιχνευτούν παράπονα προηγούµενων επισκεπτών του νησιού.<br />
Μετά από τυχαία επιλογή µιας αξιολόγησης από καθένα από τα 14 αναφερόµενα ξενοδοχεία<br />
( Karpathos Reviews. Available: http://www.tripadvisor.com. Last accessed 28 Apr 2011.)<br />
Συλλεχθηκαν τα παρακάτω αποτελέσµατα:<br />
Υπηρεσία υποδοχής<br />
Θέση ξενοδοχείου<br />
Ποιότητα ύπνου<br />
Εξυπηρέτηση<br />
4.66/5<br />
4.21/5<br />
4.09/5<br />
3.84/5<br />
∆ωµάτια 3.71/5<br />
Καθαριότητα 3.71/5<br />
Τιµή<br />
3.69/5<br />
Πίνακας 5.1.1 Μέσοι όροι αξιολογήσεων<br />
ξενοδοχείων της Καρπάθου<br />
Γενικά, από τα σχόλια των επισκεπτών φάνηκε πως είναι πολύ ικανοποιηµένοι µε το ίδιο το νησί,<br />
µάλιστα και ένας επισκέπτης αναφέρει πως «από όλα τα ελληνικά νησιά που επισκέπτηκα (περίπου<br />
10) αυτό µου άρεσε περισσότερο» (ELREY123. (2007). Nice and easy. Available:<br />
http://www.tripadvisor.com/ShowUserReviews-g1188925-d572858-r7393566-Alex_Hotel-<br />
Karpathos_Town_Pigadia_Karpathos_Dodecanese.html#REVIEWS#CHECK_RATES_CONT. Last<br />
accessed 28 Apr 2011.)<br />
Άλλες θετικές αναφορές περιλαµβάνουν Προσωπικό καλωσόρισµα, φιλική εξυπηρέτιση, και<br />
δωµάτια µε ωραίες θέες.<br />
45
Προβλήµατα που αναφέρθηκαν περιλάµβαναν µικρό δωµάτιο, έντοµα και επικίνδυνους<br />
δρόµους.<br />
Γενικότερα φάνηκε πως τα µικρά ξενοδοχεία, παρόλο που δεν έχουν µια τεράστια ποικιλία<br />
υπηρεσιών, προσφέρουν τα βασικά πράγµατα που ζητάνε οι τουρίστες µε µια πιο προσωπική<br />
εξυπηρέτιση, από τα µεγάλα ξενοδοχεια, τα παλαιότερα δεν είναι εκσυγχρονισµένα, αλλά τα<br />
νεότερα έχουν µεγάλη ποικιλία υπηρεσιών.<br />
6. SWOT ανάλυση<br />
6.1. ∆υνάµεις (Strengths)<br />
Τα δυνατά σηµεία της Καρπάθου, όπώς και πολλών άλλων τουριστικών προορισµών της<br />
Μεσογείου, αποτελούν το κλίµα και οι κλιµατολογικές συνθήκες (βλ. κλίµα σ. 13 ), η µορφολογία<br />
της (βλ. µορφολογία σ. 13-14) , τις παραλίες (βλ. παραλίες σ. 29) και η γεωγραφική της θέση (βλ.<br />
εικόνα 3.1.1. σ.12 ). Τα δυνατά σηµεία που θα διαφοροποίήσουν όµως την Κάρπαθο από τους<br />
λοιπούς προορισµούς είναι τα πολιτιστικά της στοιχεία, οι µοναδικές στον κόσµο παραδόσεις της<br />
και τα λαογραφικά χαρακτηριστικά των χωριών της.<br />
6.2. Αδυναµίες (Weaknesses)<br />
Λόγω της γεωγραφικής φύσης του νησιού, την έλλειψη επενδύσεων και στήριξης των προσπαθειών<br />
του ιδιωτικού τοµέα, υπάρχει µια µεγάλη ποικιλία αδυναµιών που εµποδίζουν την ταχύτερη<br />
ανάπτυξη του νησιού, αδυναµίες όπως:<br />
46
Λίγη προσβασιµότητα<br />
Παρόλο που το νησί της Καρπάθου βρίσκεται µεταξύ των δυο πιο ανεπτυγµένων νησιών της<br />
Ελλάδας, έχει λίγη συνδεσιµότητα µε τα νησιά αυτά µέσω αέρα και θάλασσας. Το πρόβληµα αυτό<br />
εµποδίζει την δυνατότητα ανάπτυξης του εσωτερικού τουρισµού και µειώνει σηµαντικά τον αριθµό<br />
των τουριστών «σακιδίου». Εκτός αυτού δηµιουργούνται συχνά προβλήµατα µε την µεταφορά<br />
αγαθών και προϊόντων και δεν είναι λίγες οι φορές που οι υπεραγορές και τα καταστήµατα µένουν<br />
µε άδεια ράφια.<br />
Ένα άλλο µεγάλο ζήτηµα είναι ο µικρός αριθµός πτήσεων εσωτερικού (µόνο προς Αθήνα, Ρόδο<br />
και Σητεία) σε µια σταθερά υψηλή τιµή, παρόλο που οι πτήσεις της θερινής περιόδου είναι πάντα<br />
γεµάτες. Η έλλειψη αυτή µειώνει σηµαντικά τον εσωτερικό τουρισµό, ο οποίος διαφορετικά θα<br />
µπορούσε να συµβάλλει στην µείωση της εποχικότητας και της ανεργίας.<br />
Λειψυδρία<br />
Η έλλειψη υδάτινων πόρων είναι ένα πρόβληµα που µαστίζει την Κάρπαθο, όπως και πολλά άλλα<br />
νησια. Η ποσότητα του νερού είναι αρκετή για τις εκτός-σαιζόν-εποχές, αλλά η υπερβολική<br />
κατανάλωση νερού τόσο από τους τουρίστες, όσο και από τον τοπικό πληθυσµό κάνει τις διακοπές<br />
νερού συχνό φαινόµενο.<br />
Έλλειψη ηλεκτρικού ρεύµατος<br />
Ένα παρόµοιο πρόβληµα δηµιουργείται επίσης µε την παροχή ηλεκτρικού ρεύµατος, αφού η χρήση<br />
του κορυφώνεται το καλοκαίρι µε την εκτενή χρήση των κλιµατιστικών και την γενικότερη<br />
σπατάλη ηλεκτρικού ρεύµατος.<br />
Ανεπαρκής υποδοµή υγείας<br />
Η σηµαντικότερη ίσως υποδοµή ενός τουριστικού προορισµού και µιας οποιασδήποτε πόλης είναι<br />
ένα Νοσοκοµείο. Πράγµα που ακόµα και σήµερα δεν υπάρχει στο νησί, µόνο ένα «κέντρο υγείας»<br />
στην κύρια πόλη και κάποια αγροτικά ιατρεία στα χωριά για την βασική ιατρική περίθαλψη.<br />
Επείγουσα περιστατικά πρέπει να σταλθούν στο νοσοκοµείο της Ρόδου µε αεροπλάνο ή<br />
ελικόπτερο, η οποία διαδροµή διαρκεί µισή ώρα).<br />
47
∆ηµογραφικό πρόβληµα<br />
Ένα πρόβληµα που µεγαλώνει συνεχώς είναι το δηµογραφικό, αφού οι νέοι του νησιού αφήνουν το<br />
νησί µε σκοπό την εύρεση εργασίας λόγω της µεγάλης ανεργίας και της µόνο-εποχιακής εργασίας<br />
στο νησί, αφήνοντας πίσω µόνο τους µεγαλύτερης ηλικίας κατοίκους. Πράγµα που συνεχίζει το<br />
ίδιο πρόβληµα.<br />
Εξάρτηση από τους Tour Operators<br />
Ένα επίσης µεγάλο πρόβληµα για την τουριστική ζήτηση της Καρπάθου είναι η µεγάλη εξάρτηση<br />
από τους Tour Operators, το φαινόµενο αυτό βασίζεται στο ότι η ύπαρξη της Καρπάθου δεν είναι<br />
ευρέως γνωστή, ούτε σαν τουριστικός προορισµός, λόγω της ελλειπούς προώθησης τα<br />
προηγούµενα χρόνια. Αυτή η εξάρτηση επιτρέπει και στους Tour operators να διαπραγµατεύονται<br />
σχεδόν όποιες τιµές και όρους θέλουν. Τα περισσότερα ξενοδοχεία βάζουν τιµές πολύ χαµηλότερες<br />
από τις κανονικές για να εξασφαλίσουν ένα χαµηλό (αλλα τουλάχιστον σίγουρο) εισοδηµα.<br />
Η αβεβαιότητα αυτή των ξενοδόχων και γενικα όλου του κλάδου ζηµιώνει πολύ τα οικονοµικά τους<br />
συµφέροντα και πρέπει να καταπολεµηθεί όσο το δυνατον συντοµότερο.<br />
Εναλλακτικός τουρισµός<br />
6.3. Ευκαιρίες (opportunities)<br />
Σύµφωνα µε τον Allan Beavers(2005), ο εναλλακτικός τουρισµός (επίσης γνωστός σαν πράσινος<br />
τουρισµός ή Τουρισµός κληρονοµιάς) είναι ο τουρισµός εµπνευσµένος από τον οργανωµένο<br />
συµπεριλαµβάνοντας επισκέψεις στην κουλτούρα ή/και φυσική κληρονοµιά µιας περιοχής. Η<br />
κληρονοµιά αυτή περιλαµβάνει, για παράδειγµα, περιοχές φυσικού κάλλους, κτίσµατα, γεωγραφικά<br />
χαρακτηριστικά, µνηµεία, φυσικές περιοχές, χώρους αρχαιολογικού ενδιαφέροντος ή άλλες<br />
περιοχές είτε φυσικές, είτε ανθρωπογενείς, σηµαντικές για λόγους αισθητικούς, ανθρωπολογικούς,<br />
εθνολογικούς ή ιστορικούς, επιστηµονικούς ή άλλους λόγους.<br />
Πολλοί από τους παραπάνω παράγοντες ταυτίζονται µε χαρακτηριστικά της νήσου Καρπάθου,<br />
πράγµα που καθιστά πιθανές τις επενδύσεις σε είδη τουρισµού όπως:<br />
48
Οικοτουρισµός<br />
«Η βόρεια Κάρπαθος και η Σαρία πρόσφατα ανακηρύχτηκαν από την ελληνική νοµοθεσία, περιοχή<br />
οικολογικής ανάπτυξης, ονοµασµένη περιοχή οικολογικής ανάπτυξης Ολύµπου (OEA).<br />
Ένα µεγάλο τµήµα της βόρειας Καρπάθου και Σαρίας ( επιφάνεια 8,300 εκταρίων,<br />
συντεταγµένες 27#140 E–35#140 N, κωδικός GR4210003) περιλαµβάνεται στο Ευρωπαϊκό<br />
Οικολογικό ∆ίκτυο Natura 2000 (Οδηγίας 92/43/EEC και οδηγίας 79/409/EEC), ο στόχος του<br />
οποίου είναι να προστατέψει συγκεκριµένα είδη βιότοπων και είδη πανίδας και χλωρίδας (Dafis et<br />
al. 1997).<br />
Το µεγαλύτερο µέρος της βόρειας Καρπάθου και της Σαρίας είναι ορεινό µε απότοµες και<br />
βραχώδης ακτές. Η παράξενη γεωµορφολογία της περιοχής περιλαµβάνει µια ποικιλία βιότοπων<br />
και πάνω από 20 από αυτά, η πλειοψηφία σε καλή κατάσταση διατήρησης, έχουν επίσηµα<br />
αναγνωριστεί και περιλαµβάνονται στην οδηγία 92/43. Η Κάρπαθος (30,100 εκτάρια) φιλοξενεί<br />
συνολικά 923 καταγεγραµµένα είδη φυτών από τα οποία τα 66 είναι ενδηµικά της Ελλάδας, 28<br />
είναι ενδηµικά της Κρήτης, 11 είναι ενδηµικά του συµπλέγµατος Κάσου-Καρπάθου και 9 είναι<br />
ενδηµικά του συµπλέγµατος Καρπάθου- Σαρίας (Mom), ενώ η βόρεια περιοχή (εικόνα)<br />
περιλαµβάνει 87 αναγνωρισµένα είδη που θεωρούνται σηµαντικά επειδή ευδοκιµούν µόνο στην<br />
συγκεκριµένη περιοχή ή/και επειδή είναι σπάνια ή/και απειλούνται προς εξαφάνιση.<br />
Εικόνα 6.3.1.<br />
Χάρτης βόρειας Καρπάθου και Σαρίας (Fokiali and Pipinos, 2007: 658)<br />
49
Η βόρεια Κάρπαθος και ιδιαίτερα η Σαρία (2,100 εκτάρια), κατατάσσεται στις σηµαντικές<br />
περιοχές πτηνών (IBA) στην Ευρώπη. ∆εκαοκτώ είδη πτηνών εγγεγραµµένα στην οδηγία 79/409<br />
µπορούν να βρεθούν εκεί, 123 εκεί, 13 από αυτά φωλιάζουν στην περιοχή, περιλαµβάνεται µόνιµος<br />
πληθυσµός σπάνιων ειδών αρπακτικών πτηνών (Heath and Evans 2000) όπως ο<br />
Σπιζαετός Hieraaetus fasciatus, η Αετογερακίνα Buteo rufinus, και ο Μαυροπετρίτης Falco<br />
eleonorae (Mom). Αξιοσηµείωτη και η παρουσία της µεσογειακής φώκιας µοναχού (Monachus<br />
monachus), το σπανιότερο είδος φώκιας του κόσµου και το πιο απειληµένο θαλάσσιο θηλαστικό<br />
της Ευρώπης ( σηµειωµένο σαν προστατευόµενο είδος στην οδηγία 92/43) (MINENV/MOm n.d.).»<br />
(Fokiali and Pipinos 2007: 658-659).<br />
Αγροτουρισµός<br />
Ο αγροτουρισµός είναι µια µορφή εναλλακτικού και σίγουρα βιώσιµου τουρισµού,<br />
Η οποία προσφέρει νέες γνώσεις και ευαισθητοποίηση στον τουρίστα όσον αφορά την περιοχή και<br />
τις γεωργικές της ενασχολήσεις. Η Κάρπαθος τις τελευταίες δύο δεκαετίες έχει µειώσει σηµαντικά<br />
το µέγεθος του αγροτικού και κτηνοτροφικού της τοµεα και παράλληλα αφιερώθηκε σε µεγαλύτερο<br />
βαθµό µε τον τουρισµό και την παροχή υπηρεσιών. Ο αγροτουρισµός είναι η καλύτερη λύση για<br />
την ενδυνάµωση του αγροτικού τοµέα και την οδευση του τουρισµού προς ένα βιώσιµο µοντέλο<br />
προσφέροντας της µια νέα αγορά στόχο, τον αγροτουρίστα. Μέσα σε αυτές τις ενέργειες µπορούν<br />
να συµπεριληφθούν φυσικά και φάρµες που δέχονται επισκέψεις ή ακόµα καλύτερα να κάνουν<br />
περιγιήσεις. Επιπρόσθετα η ενδυνάµωση του αγροτικού τοµέα θα µειώσει την εποχικότητα της<br />
εργασίας και µε πιθανές εξαγωγές µπορεί να δηµιουργήσει µια νέα εισροή χρήµατος στην µικρή<br />
οικονοµία της Καρπάθου και µε την χρήση ντόπιων προϊόντων να µειωθούν οι διαρροές λόγω των<br />
πολλών εισαγωγών.<br />
50
Αθλητικός Τουρισµός<br />
Ιστιοσανίδα (Windsurfing)<br />
Στην Κάρπαθο, οι άνθρωποι έχουν την δυνατότητα να δοκιµάσουν τις καλύτερες συνθήκες για<br />
ιστιοσανίδα που µπορεί να προσφέρει η Ευρώπη. Υπάρχουν 2 σταθµοί ιστιοσανίδας, ο ένας για<br />
µέτριους και επαγγελµατίες και άλλος ένας στην λιµνοθάλασσα για αρχάριους µέχρι επαγγελµατίες.<br />
Με άριστο ρεκόρ ανέµου, όπου τις περισσότερες µέρες ο κόσµος µπορεί να κάνει ιστιοσανίδα από<br />
τις 9:30 µέχρι τις 18:00 καθηµερινά µε καλούς εώς και δυνατούς ανέµους, αυτό είναι το καλύτερο<br />
σε τουρισµό ιστιοσανίδας για άτοµα, ζευγάρια ή οικογένειες.<br />
Εκτός αυτού, η Κάρπαθος φιλοξενεί µε επιτυχία το Παγκόσµιο πρωτάθληµα ιστιοσανίδας-<br />
ταχύτητας (Speed-surf World cup) του ISA από το 2006. ∆υστυχώς το 2010 δεν φιλοξενήθηκε<br />
λόγω οικονοµικών δυσκολιών των τοπικών φορέων.<br />
Περιγραφή κόλπου: Devils Bay<br />
Άνεµος: κατά µέσο όρο 5-7 Beaufort, διαγωνίως στα ανοικτά<br />
Παραλία: χαλίκι<br />
Το Devils Bay είναι ακόµα το πιο προικισµένο σηµείο<br />
του νησιού.<br />
Το καλοκαίρι έχει συνήθως συνεχή και αξιόπιστο άνεµο<br />
µεταξύ 5-7 Beaufort στο τιρκούαζ στο 24 βαθµών κελσίου<br />
ζεστό νερό. Τον Ιούλιο και τον Αύγουστο στην ακµή<br />
του καλοκαιριού, ο άνεµος µπορεί να γίνει αρκετά<br />
51
δυνατός στο Devils<br />
Bay και συχνά φτάνει ένταση πάνω από 7 Beaufort.<br />
Το επίπεδο νερό δίπλα στην ακτή είναι µια τέλεια αρένα<br />
ταχύτητας.<br />
(2008). Press Kit. Available:<br />
http://www.speedworldcup.com/images/stories/mailngs/press%20kit%20karpathos%202008.pdf?ph<br />
pMyAdmin=ggwR0RXPRWHA7KmP8qBxuUjhAj1. Last accessed 1st May 2011.<br />
Τουρισµός κατάδυσης<br />
Από το 2007 εώς και το 2010 λειτουργούσε στο νησί, καταδυτικό κέντρο - σχολή. Βρίσκόταν στην<br />
πόλη της Καρπάθου, τα Πηγάδια. ,<br />
Παρείχε ολοκαίνουριο σύγχρονο εξοπλισµό µοντέρνες εγκαταστάσεις και άρτια εκπαιδευµένο<br />
προσωπικό µε µεγάλη εµπειρία<br />
. Σκοπός ήταν να προσφέρει στους λάτρεις αυτού του υπέροχου σπόρ την δυνατότητα να<br />
εξερευνήσουν τον υπέροχο υποβρύχιο κόσµο της Καρπάθου, αλλά και να παράσχει την κατάλληλη,<br />
επαγγελµατική και υπεύθυνη εκπαίδευση σε όλους εκείνους<br />
που θέλουν να γίνουν αυτοδύτες ανεξάρτητα από το φύλλο,<br />
την ηλικία, την εθνικότητα και οποιαδήποτε άλλη<br />
διαφορετικότητα.<br />
∆υστυχώς λόγω λιγοστής ζήτησης η επιχείρησε τερµάτισε<br />
την λειτουργία της µετά το τέλος της τουριστικής περιόδου<br />
του 2010.<br />
Εικόνα 6.3.2. Γ. Παπαδόπουλου<br />
52
Στάδιο<br />
Στο χωριό «Απέρι» υπάρχει στάδιο µε εγκαταστάσεις ικανές να φιλοξενήσουν διάφορα αθλητικά<br />
γεγονότα. Το στάδιο χτίστηκε το 2001 για να φιλοξενήσει τους ∆ωδεκανησιακούς αγώνες. Είναι<br />
πλήρως εξοπλισµένο, ενώ 50 µέτρα παραπέρα βρίσκεται γήπεδο καλαθοσφαίρισης, ποδοσφαίρου<br />
και γυµναστήριο.<br />
Παρόλο που δεν έχει ληφθεί από την Γενική Γραµµατεία Αθλητισµού επιχορήγηση εδώ κι ενάµιση<br />
χρόνο για το Στάδιο.<br />
Το σταδιο είναι ικανό για να φιλοξενίσει διάφορα αθλητικά δρώµενα, προπονήσεις, αγώνες,<br />
συναυλίες κ.ά..<br />
Η χρήση του θα µπορούσε να επιφέρει κέρδη για τον ∆ήµο και παράλληλα να προωθήσει και τον<br />
αθλητικό τουρισµό στην Κάρπαθο.<br />
Άλλα είδη αθληµάτων όπως αγώνες ανώµαλου δρόµου και mountain bike είναι επίσης δυνατον να<br />
φιλοξενηθούν αφού υπάρχει µεγάλη ποικιλία διαδροµµών σε διάφορα σηµεία του νησιού.<br />
Περιπατητικός, αναρριχητικός και ποδηλατικός Τουρισµός<br />
Λόγω της ιδιαίτερης ορεινής φύσης της<br />
Καρπάθου, υπάρχει ένα πλήθος διαδροµών<br />
για αυτά τα είδη τουρισµού. Τα είδη αυτά<br />
µάλιστα, δεν απαιτούν ιδιαίτερα υψηλές<br />
επενδύσεις σε σχέση µε άλλες µορφες<br />
τουρισµού, αφού απαιτούν ένα µικρό<br />
γραφείο, κάποιον εξοπλισµό και µερικούς<br />
ξεναγούς. Υπάρχει ήδη σύλλογος φυσιολατρών- πεζοπόρων η οποία θα µπορούσε να κινήσει το<br />
θέµα, χαρίζοντας την ευκαιρία στους επισκέπτες του νησιού να δούν όλα όσα βλέπουν και οι ίδιοι.<br />
Φυσικά η αναβάθµιση των υπηρεσιών υγείας του νησιού είναι αναγκαία για να προσφέρει<br />
περίθαλψη σε περιπτώσεις τραυµατισµού.<br />
53
Τουρισµός Κρασιού<br />
Η ανάπτυξη του τουρισµού κρασιού, όπως φαίνεται από τα αποτελέσµατα της παρακάτω µελέτης,<br />
έχει και στην Κάρπαθο µεγάλο δείκτη. Η Κάρπαθος έχει ετήσια γιορτή κρασιού, και µε<br />
διαφορετικά κρασιά από κάθε χωριό, υπάρχει µεγάλη ποικιλία. Μέσα από τα πολλά πανυγύρια<br />
κατά την διάρκεια του έτους προσφέρονται πάντα τοπικά κρασιά και µεγάλος αριθµός τουριστών<br />
απολαµβάνει τις ηµέρες αυτές εορτασµού, όσο και οι κατοίκοι των χωριών. Κρασί δεν εξάγεται,<br />
αλλά πωλείται σε διάφορα µικρά καταστήµατα (συνήθως από συγγενείς παραγωγών).<br />
Εικόνα 6.3.3.<br />
Η ανάπτυξη του τουρισµού κρασιού στις Ελληνικές περιφέριες<br />
Υπόµνηµα: -σκούρο µπλέ, µέσος ρυθµός ανάπτυξης του τουρισµού κρασιού ≈ 1.<br />
-Ανοιχτό µπλέ, light blue, µέσος ρυθµός ανάπτυξης του τουρισµού κρασιού ≈ 2<br />
- ανοικτό κόκκινο, µέσος ρυθµός ανάπτυξης του τουρισµού κρασιού ≈ 2.89<br />
- σκούρο κόκκινο, µέσος ρυθµός ανάπτυξης του τουρισµού κρασιού ≈ 3.5.<br />
(Stavrinoudis et al., 2007: 9).<br />
54
Υψηλος ανταγωνισµός<br />
6.4. Απειλές (Threats)<br />
Οι απειλές σε αυτήν την περίπτωση είνσι κυρίως οι ανταγωνιστές, οι οποίες στην περίπτωση αυτή<br />
δεν είναι λίγοι αφου η Κάρπαθος βρίσκεται µεταξύ των δυο από των τριών πιο ανεπτυγµένων<br />
τουριστικά νοµών της χώρας, της Ρόδου και της Κρήτης (µαζί µε την Κέρκυρα), ενώ επίσης<br />
υπάρχουν πάρα πολλα άλλα νησιά της ελλάδας, τα οποία δεν έχουν εµφανείς διαφορές µε το<br />
τουριστικό προϊόν της Καρπάθου.<br />
Οικονοµική κρίση<br />
Όπως φάνηκε από την τουριστική περίοδο του 2010, η αγορά του τουρισµού πλήγηκε αρκετά αφού<br />
πολλές από τις χώρες προέλευσης του ελληνικού τουρισµού είχαν επηρεαστεί σε µεγάλο βαθµό από<br />
την οικονοµική κρίση. Ο φόβος αυτός ανάγκασε τους κατοίκους να ξεπουλήσουν τις κλίνες τους<br />
για άλλη µια φορά σε ακόµη χαµηλότερες τιµές, ενώ όχι µόνο οι φόροι αεροδροµίου παρέµειναν<br />
σταθερά ψηλοί, αλλά η άνοδος των φόρων δεν επέτρεψε στις τοπικές επιχειρήσεις να προσφέρουν<br />
σε ανταγωνιστικότερες τιµες, δείχνοντας και στους ξένους επισκέπτες του νησιού την ακρίβεια που<br />
ζούµε καθηµερινά.<br />
Ακατάλληλες επενδύσεις<br />
Παρόλο που δεν συνηθίζει κανείς να συµπεριλαµβάνει επενδύσεις στις απειλές πρός έναν<br />
τουριστικό προορισµό, οι λανθασµένες επενδύσεις µπορούν να επιδράσουν αρνητικά την εικόνα<br />
του νησιού και πιθανόν να επιρρεάσουν αρνητικά στην τουριστική ζήτηση του προορισµού.<br />
Παράδειγµα µιας επένδυσης που ίσως να µην ήταν η καλύτερη επιλογή για την Κάρπαθο ήταν ήταν<br />
το “Golf Resort Karpathos”µιάς και «τα γήπεδα γκόλφ δεν αναφέρονται γενικά σαν βιώσιµη<br />
ανάπτυξη και συχνά επιδέχονται κρίσεις για τις πολιτικές διαχείρισης που υιοθετούνται για τα<br />
γήπεδα, περιλαµβάνοντας υπερβολική χρήση τοπικών αποθεµάτων νερού και την χρήση χηµικών<br />
για εντοµοκτόνα και λίπασµα. Επίσης είναι συνδεδεµένοι µε πλούσιες κοινωνικές τάξεις και δεν<br />
στοχεύει στους κατοίκους της περιοχής, αλλά αντίθετα στον βραχυπρόθεσµο επισκέπτη» (Butler,<br />
2010) Ευτυχώς ή δυστυχώς, λόγω της άρνησης πολλών κατοίκων να πουλήσουν τα οικόπεδά τους,<br />
η επιχείρηση αυτή δεν προχώρησε παρακάτω. Golf Resort Karpathos. (2006). Available:<br />
http://www.golfresortkarpathos.nl/index.html?ch_lang=yes&taal_idnew=2. Last accessed 28<br />
Apr 2011.)<br />
55
Κεφάλαιο 7. Συµπέρασµα και προτεινόµενες λύσεις:<br />
Παρόλο που το νησί της Καρπάθου έχει οργανωµένο τουρισµό από το 1986, ο τουρισµός της είναι<br />
ακόµα σε σχετικά πρώιµο στάδιο. Αυτό καθιστά δυνατή και ευκολότερη την δηµιουργία ενός<br />
αναλυτικού τουριστικού σχεδιασµού. Είναι στο χέρι των επιχειρηµατιών της Καρπάθου να<br />
ξεκινήσουν να στοχεύουν σε πιο βιώσιµες µορφές τουρισµού και να επενδύσουν σε εναλλακτικές<br />
µορφές σε συνεργασία µε τους αρµόδιους φορείς.<br />
Είναι ύψιστης σηµασίας να συµµετάσχει η κυβέρνηση στη υποστήριξη της προσπάθειας των<br />
επιχειρηµατιών προµηθεύοντας τους µε όλες τις αναγκαίες υποδοµές όπως νοσοκοµείο, εργοστάσιο<br />
αφαλάτωσης, παραγωγή ηλεκτρικού ρεύµατος από ανανεώσιµες πηγές ενέργειας και καλή<br />
συνδεσιµότητα µεσω θάλασσας και αέρα µε την Αθήνα και τα τριγύρω νησιά, µε σκοπό να<br />
ξεπεραστούν τα αρχικά προβλήµατα και να καταπολεµηθούν οι αδυναµίες του νησιού, για την<br />
διασφάλιση µιας βασικής, έστω, ποιότητας ζωής των κατοίκων και της στήριξης του τουριστικού<br />
κλάδου.<br />
Αυτό θα εξασφαλίσει οικονοµικά ωφέλη από τον τουρισµό χωρίς να απειλούνται τα εύθραυστα<br />
οικοσυστήµατα του νησιού και χωρίς να διακινδυνεύει την υποβάθµιση του παραδοσιακού τρόπου<br />
ζωής, ειδικά στα χωριά.<br />
Όπου υπάρχει ανάπτυξη υπάρχουν και δουλειές, δουλειές που χρειάζονται για να µειωθεί η<br />
ανεργία και να καταπολεµηθεί το χρόνιο δηµογραφικό πρόβληµα της Καρπάθου.<br />
Ελπίζεται πως οι παρακάτω προτεινόµενες λύσεις θα λειτουργήσουν σαν κατευθυντήριες γραµµές<br />
για την οδήγηση του τουρισµού της Καρπάθου σε ένα πιο βιώσιµο και κερδοφόρο σηµείο από ότι<br />
είναι αυτό σήµερα. Οι προτεινόµενες λύσεις αυτές είναι:<br />
• Να χτιστεί νοσοκοµείο και να γίνουν οι απαραίτητες αναβαθµίσεις στο αεροδρόµιο, στο<br />
λιµάνι και στην λοιπή υποδοµή µε σειρά προτεραιότητας.<br />
• Να γίνει ένας λεπτοµερής τουριστικός σχεδιασµός µε την συµµετοχή όλων των κατοίκων σε<br />
µορφή δηµοψηφίσµατος και να συνεχιστεί η τουριστική ανάπτυξη της Καρπάθου βάσει<br />
αυτού.<br />
56
• Να γίνουν περισσότερες έρευνες για την Καρπάθου για την εύρεση περισσότερων λύσεων<br />
στα µεγαλύτερα της προβλήµατα.<br />
• Να εκµεταλευτούν οι ανανεώσιµες πηγές ενέργειας και να χτιστεί κέντρο αφαλάτωσης, όσο<br />
και η προώθηση µιας εκστρατείας ενάντια στην σπατάλη.<br />
• Να γίνουν επενδύσεις σε εναλλακτικές µορφές τουρισµού και να οδηγηθεί ο σηµερινός<br />
τουρισµός στην κατεύθυνση του βιώσιµου τουρισµού.<br />
• Να κτιστεί µια εικόνα για το νησί µέσω του διαδικτύου και των επισκεπτών του, για την<br />
καλύτερη διαπραγµάτευση στις τιµές των κλινών µέχρι την τελική ανεξαρτοποίηση από<br />
τους tour operators.<br />
• Να γίνει µια µαζική προσπάθεια (από κατοίκους, επενδυτές, τοπικούς φορείς, tour<br />
operators) για την επέκταση της τουριστικής περιόδου µε εξωτερικό και εσωτερικό<br />
τουρισµό.<br />
57
(2011). Απέρι Καρπάθου. Available:<br />
Βιβλιογραφία<br />
http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CF%80%CE%AD%CF%81%CE%B9_%CE%9A%CE%B<br />
1%CF%81%CF%80%CE%AC%CE%B8%CE%BF%CF%85. Last accessed 1st May 2011<br />
(2008). Η Αρκάσα σήµερα. Available: http://www.arkasa.com/7101.html. Last accessed 11th Apr<br />
2011.<br />
Beaver, A. (2005). Tourism. In: 1 Edition Dictionary of Travel and Tourism Terminology. 2nd<br />
ed. Wallingford: CABI Publishing. p323.<br />
Butler, R. and Twining- Ward, L. (2002). Implementing STD on a Small Island: Development and<br />
Use of Sustainable Tourism Development Indicators in Samoa. JOURNAL OF SUSTAINABLE<br />
TOURISM. 10 (5), 363-387.<br />
Butler, R. (2010). Richard Butler the life cycle in Sustainability or stagnation?: Limits, control and<br />
tourist destination. Richard Butler the life cycle in Sustainability or stagnation?: Limits, control and<br />
tourist destination.<br />
ELREY123. (2007). Nice and easy. Available: http://www.tripadvisor.com/ShowUserReviews-<br />
g1188925-d572858-r7393566-Alex_Hotel-<br />
Karpathos_Town_Pigadia_Karpathos_Dodecanese.html#REVIEWS#CHECK_RATES_CONT.<br />
Last accessed 28 Apr 2011.<br />
Endicott, L. M. (2004). New WTO definition on Sustainable Tourism .Available: http://www.mail-<br />
archive.com/green-travel@yahoogroups.com/msg01989.html. Last accessed 6th Apr 2011<br />
Fokiali, P. and Pipinos, G . (2009). An assessment of the attitudes of the inhabitants of Northern<br />
Karpathos, Greece: towards a framework for ecotourism development in environmentally sensitive<br />
areas An ecotourism framework in environmentally sensitive areas. Environ Dev Sustain. 11 (1),<br />
655-675.<br />
Golf Resort Karpathos. (2006). Available:<br />
http://www.golfresortkarpathos.nl/index.html?ch_lang=yes&taal_idnew=2. Last accessed 28 Apr<br />
58
2011.<br />
(2009). H Σηµερινή Κάρπαθος // Τα χωριά της Καρπάθου // Πηγάδια.Available:<br />
http://karpathos.gr/pages.php?lang=1&page=pigadia. Last accessed 1st May 2011.<br />
(2008). H Σηµερινή Κάρπαθος // Τα χωριά της Καρπάθου // Πυλές.Available:<br />
http://karpathos.gr/pages.php?lang=1&page=pyles. Last accessed 2nd May 2011.<br />
(2008). H Σηµερινή Κάρπαθος // Τα χωριά της Καρπάθου // Μενετές .Available:<br />
http://karpathos.gr/pages.php?lang=1&page=menetes. Last accessed 2nd May 2011.<br />
(2008). H Σηµερινή Κάρπαθος // Τα χωριά της Καρπάθου // Mεσοχώρι - Λευκός. Available:<br />
http://karpathos.gr/pages.php?lang=1&page=mesoch. Last accessed 2.<br />
(2008). H Σηµερινή Κάρπαθος // Τα χωριά της Καρπάθου // Σπόα .Available:<br />
http://karpathos.gr/pages.php?lang=1&page=spoa. Last accessed 2nd May 2011.<br />
(1999). KARPATHOS, Island, DODEKANISSOS. Available:<br />
http://www.gtp.gr/LocPage.asp?id=11632&SearchType=1. Last accessed 1st May 2011.<br />
Karpathos Reviews. Available: http://www.tripadvisor.com. Last accessed 28 Apr 2011.<br />
Kόλλια, Ε. Ντρέγκα, Σ. Ουζούνη, Ι. Πρίφτη Ι. (2009). Πτυχιακή εργασία: Κάρπαθος, ενα από τα<br />
δείγµατα της τουριστικής ανάπτυξης του Αιγαίου . Τµήµα Τουριστικών Επιχειρήσεων, ΤΕΙ Λάρισας.<br />
Μακρής Α. (2005). Οργανωµένος τουρισµός στην Κάρπαθο. Αθήνα: Εκδοσεις Νικολαϊδη.<br />
(2008). Press Kit. Available:<br />
http://www.speedworldcup.com/images/stories/mailngs/press%20kit%20karpathos%202008.pdf?ph<br />
pMyAdmin=ggwR0RXPRWHA7KmP8qBxuUjhAj1. Last accessed 1st May 2011.<br />
Theobald W. F. Global Tourism, third edition 2005. ISBN 0-7506-7789-9<br />
Volada Village in Karpathos. Available: http://www.greeka.com/dodecanese/karpathos/karpathos-<br />
villages/karpathos-volada.htm. Last accessed 2nd May 2011.<br />
59
Weaver D. Sustainable Tourism: theory and practice 2006. ISBN 0 7506 6438 X<br />
Wine tourism development in Greece. An investigation of the wine producer’s view point.<br />
Theodoros A. Stavrinoudis, Paris Tsartas, George Chatzidakis, University of the Aegean Chios,<br />
Greece.<br />
60
Παράρτηµα<br />
Ερωτηµατολογιο µπροστά<br />
61
Ερωτηµατολόγιο πίσω<br />
62