Wskrzeszenia na pograniczu dwóch światów - Iwieniec

1677 – kons e krac ja koś c io ła
W materiałach wizytacji, jaka odbyła się tutaj ok. 1674 r., a przeprowadzona była za bp. Słupskiego czytamy: „Wo łkołata -
kościół drew.(niany) wielki, kolator dziedziców, proboszcz Marcin Borzęcki" 22 , wskazywało by to na nieprzygotowanie
jeszcze świątyni do konsekracji, w podobnych opisach z innych parafii ten fakt był zaznaczany. Natomiast wg dokume ntów
wizytacji z poł. XIX w. 23 ustalić można datę 12.09.1677 r., jako dzień konsekracji świątyni, dedykacja dokonana została
p.w. św. Anny, przez posługę wymienionego już wyżej bp. Słupskiego. 24
1682- 1695 - p robos zc ze m ks . W ładys ła w DZI Ę GI E LEW S KI. 25
Osoba tego proboszcza znana nam jest z księgi ochrzczonych, która przechowywana jest w archiwum tutejszej parafii, a
dotyczy zapisów nawet z końca XVII w. [chodzi o lata 1683-1783 r.]. Jego ostatni podpis pochodzi z 1692 r. Dalej zapisy
podpisywał swoim nazwiskiem komendarz ks. Jan Kazimierz Kurpowski, który dopiero w 1695 r. użyje tytułu „proboszcz".
Wcześniej, w latach 1694-1695 r., podpisywał się jako zastępca.
W tym czasie wg Księgi podymnego z 1690 r. 26 na terenie parafii znajdują się majątki, zajmujące razem 133 „dymy‖:
1. Gabriałowo - 20 dymów - Bronisław Frąckowicz,
2. Iłowo - 16 dymów - Kazimierz Szymkowicz [skarbnik połocki],
3. Kuźmicze - 3 dymy - Jakub Kijanowski (folwark),
4. Lejce - 2 dymy – A. Rzeczycki,
5. Silce - l dym - „Ojciec Pre[zbiter] cer[kwi] silczańskiej‖,
6. Wołkołata - 81 dymów – Brzostowski 27 ,
7. Plebania-Wołkołata - 10 dymów – pleban.
1696- 1698 - p robos zc ze m ks . Jan Ka zimie r z KURP OW S KI . 28
Początkowo ks. Kurpowski pełnił w tej parafii funkcję pomocnika [komendarza]. Czas jego urzędowania jako proboszcza
był zapewne znacznie dłuższy, niż ten, który został wskazany w nagłówku, a który podany jest na podst. księgi chrztów.
Ok. 1710 – probos zc ze m ks . M ateus z RUT KIEW I CZ . 29
Nazwisko duchownego pojawia się w dokumentach włączonych do wizytacji z pocz. XVIII w. g dzie pleban, wspomniany
ks. Rutkiewicz, pożyczał pieniądze staroście miadziolskiemu, lub sprawa dotyczyła nie wypłaconych dziesięcin.
1713- 1744 – p robos zc ze m ks . Jó ze f Ka zimie r z KLE CZ KOW S KI . 30
Świadectwem obecności w parafii tego kapłana są zachowane w dokumencie wizytacyjnym z ok. 1717 r. akty darowizn
dokonane m.in. przez Józefa Brzostowskiego i żonę Michalinę w 1713 r. i 1714 r. 31 Tam też znajduje się informacja, że
obok plebana funkcję pomocniczą, administratora plebani, pełnił w 1713 r. - ks. Michał Paweł Górski. 32
Według danych z inwentarza kultem wiernych otoczone były obrazy: NM Panny i Św. Anny [bo wspomniano po 3 korony
złote]. W świątyni było w tym czasie 5 ołtarzy: św. Jan Chrzciciel chrzci Pana Jezusa, NMP., św. Anny, św. Józefa, i
Ukrzyżowanie Pana Jezusa [drewniana rzeźba]. Ponadto z ruchomego dobytku: 11 ornatów. 2 kapy [złota i żałobna], l
monstrancja, 4 kielichy „dzwonów na dzwonnicy dwa‖, na kościele: 1 dzwon i 4 różnej wielkości wewnątrz świątyni.
Majątek parafii stanowił folwark Fierkowszc zyzna 33 oraz 16 osób zamieszkujących wieś Wirze, które pracowały na 16
włókach kościelnej ziemi, dzierżawiąc jednocześnie część tego majątku. 34
22
StK-1674.
23
B-wołk-1817, B-wołk-1842 [dokumenty wizytacji w: APW].
24
DM T l s. 108, początkowo poświęcono go pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela. Następnie „konsekrowany był w 1677 roku przez Słupsk iego, biskupa
gracjanopolskiego, pod tytułem św. Anny". Znakiem o dedykacji była tablica nad drzwiami przy chórze [WAW-1927], święto konsekracji obchodzono
w 20 niedziele po świętach.
25
Ks. Władysław DZIĘGIELEWSKI nazwisko proboszcza znane nam z zapisu w księdze metryk chrzcielnych [małego formatu książęce, zszytej
mocno sznurkiem i opieczętowanej w czasie kilku wizytacji] z umieszczonym tytułem: „Księga Narodzonych z roku 1771-1783 Parafii Kościoła R.K.
Wołkołackiego, do jakiej jednak dołączono i przeszyto razem zapisy metryk chrzcielnych z lat 1682-1698. [O tej księdze zapis w B-1816 donosił; „czasu
rewolucji rozsypana (...) - wiele kart poginęło"]. Natomiast WAW-1927 podaje lata probostwa jako 1682-1694 r.
26
A. Rachuba, Metryka Litewska. Rejestr...., dz. cyt., s. 139-140.
27
Konstanty Benedykt Brzostowski z Brzostowa h. Strzemie ur. 1682 w Wojkolaty, zm. 1722 Wołkołata, był pisarzem Litewskim, kasztelanem
Mścisławskim, starostą miadziolskim.
28
Ks. Jan K. KURPOWSKI, wg wypisów metrykalnych był tu proboszczem w latach 1696-1698 r.
29
Ks. Rutkiewicz, wg: BCz-1775, k. 2691-2692; sprawa dotyczy 1000 zł. polskich, i potwierdzana była przez ks. Kleczkowskiego w 1713 r.
30
Ks. Józef Kazimierz KLECZKOWSKI, na podst. BCz-1775, k. 2683-2694 wiadomo, że kapłan ten piastował wtedy urzędy: „dziekana połockiego,
plebana Wołkołackiego.‖ Podpis z VII.1718 znajdujemy w ABW sygn. 43-14658, k. 2v.; rok 1733 = ABW 43-14669, rok 1744 wg: S-wil-1744.
31 0
BCz-1775, k. 2691. Kopia Obligu danego od Wielmożnego (...) Józefa Brzostowskiego Pisarza W (...) Miadzielskiego Bystrzyckiego Starosty na
złotych pięćset legowanych do kościoła Wołkołatskiego od (...) Mateusza Bortkiewicza. Czytamy tam: „List Odemnie Józefa Brzostowskiego (...) w Bogu
Wielebnemu Księdzu Józefowi Kleczkowskiemu Plebanowi Wołkołackiemu (...).‖
32
Ks. Michał P. GÓRSKI, administrator parafii Wołkołata w 1714 r.
33
W opisie zamieszczono informacje: „budynek do mieszkania dobry, izby dwie białe z kominami. Świrny dwie, Warzywnia, Syrynica‖. Ponadto
znajdował się tam Browar, nowa stodoła, „Gumno i tok do młócenia zboża‖, por. BCz-1775, k. 2690.
34
BCz-1775, k. 2689 wymienia imiona i nazwiska tych osób: Krystyna wdowa (½ włóki), Staśko Czyliusz (½ włóki), Andrzej Czyliusz (½ włóki),
Apanas Miśnik (½ włóki), Fiodor Bujalicz (½ włóki), Piotrek Bobrowicz i synowie Mikołaj, Jaszko, Leon (½ włóki i ¼ włóki), Stasko Bobrowicz (½
włóki i ¼ włóki), Tomasz Bobrowicz ( ¼ włóki), Janko i Antoni Jarmakowicze (½ włóki i ¼ włóki), Anton Jarmakowicz (½ włóki i ¼ włóki), J… Cwińczyk
(½ włóki), Jakub Baudziuk (½ włóki), Jurko Zbrodyka (½ włóki), Anton Zbrodyka (½ włóki), Jakub Kupiecki (½ włóki), Stasko Limantowicz (½
włóki), Piotrek Jarmakowicz (½ włóki).
223