Geografia. Poziom podstawowy - Gazeta.pl

Geografia
Poziom podstawowy
Zadania 1–14 wykonaj na podstawie za∏àczonej barwnej mapy.
1. Zapisz skal´ liczbowà mapy „Ma∏opolski prze∏om Wis∏y” w postaci skali:
a) mianowanej
b) liniowej
Obliczenia:
2 cm
2. Oblicz powierzchni´ sadu po∏o˝onego w odleg∏oÊci 0,5 km na pó∏noc od przystanku autobusowego
w miejscowoÊci Nasi∏ów (6E).
Obliczenia:
Powierzchnia sadu wynosi:
Wykres do zadaƒ 3, 4 i 5
0
A B
m n.p.m.
220
200
180
160
140
120
3. Przekrój topograficzny wykonano wzd∏u˝ linii AB.
Wpisz w odpowiednie miejsca (kó∏ka) numery, którymi oznaczono podane obiekty.
Geografia. Poziom podstawowy
2 pkt 2 pkt
2 pkt
3 pkt

Obiekty:
1. droga g∏ówna nr 824,
2. ciek,
3. droga polna,
4. skarpa,
5. zielony szlak turystyczny,
6. droga drugorz´dna,
7. rzeka Wis∏a,
8. wyciàg narciarski.
ZADANIA TESTOWE. PRÓBNA MATURA Z OPERONEM I „GAZETÑ WYBORCZÑ” ■
4. Na podstawie za∏àczonej barwnej mapy uzupe∏nij profil topograficzny, wpisujàc kierunki Êwiata
w prostokàty.
5. Oblicz ró˝nic´ wysokoÊci, jakà trzeba pokonaç, przechodzàc wzd∏u˝ przekroju od prawego brzegu
koryta Wis∏y do punktu B.
WysokoÊç brzegu Wis∏y: oko∏o
WysokoÊç punktu B: oko∏o
Ró˝nica wysokoÊci:
6. Odszukaj na mapie obiekty opisane w tabeli i wpisz odpowiednio ich nazwy.
7. Na przyk∏adzie Bochotnicy wyka˝ wp∏yw rzeêby na rozmieszczenie w terenie trzech wybranych
przez ciebie elementów antropogenicznych.
1.
2.
3.
Lp. Obiekt Nazwa
1. Rezerwat usytuowany ok. 1,5 km na po∏udnie od Janowca,
w ca∏oÊci po∏o˝ony na wyspie.
2. Sezonowa atrakcja turystyczna w miejscowoÊci Góry I.
3. Pierwsza miejscowoÊç, którà napotkamy po mini´ciu
mostu na WiÊle, jadàc od strony Pu∏aw.
4. Atrakcja turystyczna mi´dzy miejscowoÊcià Wylàgi
a Skowieszynek.
8. WÊród podanych miejscowoÊci zakreÊl t´, w której S∏oƒce góruje najwczeÊniej. Odpowiedê krótko
uzasadnij.
A. Janowiec
B. Sad∏owice
C. Skowieszyn
D. M´çmierz
Uzasadnienie:
Geografia. Poziom podstawowy
1 pkt
2 pkt
4 pkt
2 pkt
2 pkt

ZADANIA TESTOWE. PRÓBNA MATURA Z OPERONEM I „GAZETÑ WYBORCZÑ” ■
9. Porównaj elementy Êrodowiska geograficznego w polach A5 i E7, uzupe∏niajàc tabel´ wed∏ug
podanego przyk∏adu. Zapisz wniosek dotyczàcy antropopresji.
Wniosek:
Elementy Êrodowiska
wody p∏ynàce
10. Porównaj atrakcyjnoÊç turystycznà obszarów po∏o˝onych po prawej i po lewej stronie Wis∏y.
Uzasadnij ocen´, podajàc trzy elementy Êrodowiska geograficznego.
Porównanie:
Uzasadnienie:
przyrodnicze
antropogeniczne
Cechy elementów Êrodowiska geograficznego
A5
nieliczne, ma∏o zasobne
w wod´ cieki
E7
du˝a, zasobna w wod´ rzeka
Wis∏a
Chemia. Zakres rozszerzony
3 pkt
3 pkt

ZADANIA TESTOWE. PRÓBNA MATURA Z OPERONEM I „GAZETÑ WYBORCZÑ” ■
11. Podaj rodzaj pokrycia terenu wyst´pujàcy w miejscu o wspó∏rz´dnych geograficznych:
51°23’N; 21°58’E.
12. Na podstawie mapy opisz tras´ pieszej wycieczki turystycznej znakowanymi szlakami z przystanku
autobusowego w Skowieszynku (H8) do restauracji w Bochotnicy. W opisie uwzgl´dnij kierunek
marszu, rodzaj dróg i szlaków turystycznych, po jakich si´ poruszasz, miejscowoÊci, które mijasz,
oraz pokrycie terenu.
13. Okolice Kazimierza Dolnego znane sà mi´dzy innymi z malowniczych wàwozów. Podaj nazw´
ska∏y, w której tworzà si´ te formy rzeêby terenu, dokonaj klasyfikacji genetycznej tej ska∏y oraz
podaj jej dwie cechy fizyczne.
Nazwa ska∏y:
Typ genetyczny:
Cechy fizyczne:
1.
2.
14. TuryÊci wybierajàcy si´ z Kazimierza Dolnego do Janowca majà do wyboru dwie trasy: mostem
lub przepraw´ promowà przez Wis∏´. Przedstaw wad´ i zalet´ ka˝dej z tych tras.
Wada
Zaleta
Trasa
przez most przeprawa promowa
Geografia. Poziom podstawowy
1 pkt
6 pkt
5 pkt
4 pkt

15. Oblicz odleg∏oÊç w terenie, jeÊli na mapie o podzia∏ce 1 : 300 000 wynosi ona 6 cm.
Obliczenia:
Odleg∏oÊç w terenie wynosi:
16. Oznacz literà P – zdania prawdziwe, a literà F – zdania b∏´dne.
a) Mapa jest obrazem powierzchni Ziemi lub jej cz´Êci przedstawionym na p∏aszczyênie.
b) Skala okreÊla stopieƒ zwi´kszenia d∏ugoÊci na mapie w stosunku do d∏ugoÊci rzeczywistej.
c) Symboliczne przedstawienie na mapie obiektów i zjawisk nazywamy generalizacjà.
d) Obraz w du˝ej skali, nieuwzgl´dniajàcy krzywizny Ziemi, to plan.
17. SkreÊl b∏´dne okreÊlenia tak, aby zdania by∏y prawdziwe.
a) Najwy˝szy punkt sfery niebieskiej, wyznaczony przez pionowà lini´ poprowadzonà od obserwatora,
to zenit/nadir.
b) Do∏owanie/górowanie to punkt, w którym cia∏o niebieskie osiàga najwi´kszà wysokoÊç nad horyzontem.
c) SzerokoÊç geograficznà oznacza grecka litera φ/λ.
d) Kàt dwuÊcienny zawarty pomi´dzy p∏aszczyznà po∏udnika 0°, a p∏aszczyznà po∏udnika przechodzàcego
przez okreÊlony punkt na powierzchni Ziemi nazywamy d∏ugoÊcià geograficznà/szerokoÊcià
geograficznà.
18. Wpisz nazw´ metody kartograficznej, za pomocà której przedstawi∏byÊ na mapie:
a) sieç rzecznà kraju:
b) zasolenie wód morskich:
c) g´stoÊç zaludnienia wed∏ug województw:
d) rozmieszczenie ludnoÊci na Êwiecie:
e) podzia∏ polityczny Êwiata:
19. W ka˝dym podpunkcie skreÊl element, który nie pasuje do pozosta∏ych:
a) skala Beauforta, skala Kelvina, skala Celsjusza, skala Fahrenheita;
b) wody siarczanowe, szczawy, solanki, wody zaskórne;
c) grad, go∏oledê, krupy Ênie˝ne, deszcz;
d) zachmurzenie, opady, rzeêba terenu, nas∏onecznienie.
20. O ile godzin i w którà stron´ przesuniesz wskazówki zegarka, wyje˝d˝ajàc z Polski (czas Êrodkowoeuropejski)
do Lizbony?
Odpowiedê:
ZADANIA TESTOWE. PRÓBNA MATURA Z OPERONEM I „GAZETÑ WYBORCZÑ” ■
Geografia. Poziom podstawowy
2 pkt
3 pkt
3 pkt
5 pkt
4 pkt
2 pkt

ZADANIA TESTOWE. PRÓBNA MATURA Z OPERONEM I „GAZETÑ WYBORCZÑ” ■
21. Na podstawie opisu wymieƒ nazw´ genetycznà jeziora oraz podaj stosowny przyk∏ad, wybierajàc
z jezior podanych w nawiasie.
(¸ebsko, Haƒcza, Czarny Staw w Tatrach, Dàbie, Bajka∏, Âniardwy, Kaspijskie, Asuaƒskie)
a) Sà to pozosta∏oÊci po dawnych morzach. Takà genez´ ma najwi´ksze jezioro Êwiata.
Typ genetyczny jeziora:
Przyk∏ad jeziora:
b) Znajdujà si´ w zag∏´bieniach kot∏ów polodowcowych, zwykle sà g∏´bokie.
Typ genetyczny jeziora:
Przyk∏ad jeziora:
c) Tworzà si´ wskutek odci´cia zatoki przez narastajàcà mierzej´.
Typ genetyczny jeziora:
Przyk∏ad jeziora:
22. SkreÊl b∏´dne okreÊlenia tak, aby zdania opisujàce teori´ tektoniki p∏yt litosfery by∏y prawdziwe.
Teoria tektoniki p∏yt litosfery g∏osi, ˝e skorupa ziemska podzielona jest na dwanaÊcie/szeÊç wielkich
p∏yt. Niektóre cz´Êci p∏yt làdowych zbudowane sà ze ska∏ magmowych i metamorficznych,
tworzàc krystaliczne tarcze zwane kratonami/peneplenami. P∏yty litosfery znajdujà si´ w ciàg∏ym
ruchu. Miejsce, gdzie dochodzi do kolizji p∏yt, nazywamy strefà subdukcji/ryftami. Teoria p∏yt litosfery
pozwala wyjaÊniç zmiany rozmieszczenia làdów i oceanów w odleg∏ych okresach geologicznych.
W triasie istnia∏ làd zwany Pangeà/Gondwanà.
23. Po∏àcz strza∏kami lokalne nazwy formacji roÊlinnych z odpowiadajàcym im opisem:
1) tundra A) kolczaste zaroÊla krzewiaste w Australii
2) scrub B) strefa roÊlinnoÊci twardolistnej klimatu podzwrotnikowego
3) makia C) lasy równikowe Ameryki Po∏udniowej
4) selva D) lasy iglaste strefy umiarkowanej
E) bezleÊna formacja klimatu podbiegunowego
24. Podanym rodzajom czasów przyporzàdkuj definicje.
1) czas miejscowy A) czas umowny stosowany na okreÊlonym obszarze
2) czas strefowy B) czas s∏oneczny po∏udnika Greenwich
3) czas urz´dowy C) moment górowania S∏oƒca
4) czas uniwersalny D) czas s∏oneczny po∏udnika Êrodkowego strefy czasowej
E) czas liczbowo równy godzinnemu kàtowi punktu Barana
1 – ..................... , 2 – ..................... , 3 – ..................... , 4 – ..................... .
25. SpoÊród ni˝ej podanych ska∏ wykreÊl te, które nie nale˝à do grupy ska∏ magmowych.
ska∏y: wapieƒ, gnejs, granit, marmur, piasek, bazalt, w´giel kamienny
Geografia. Poziom podstawowy
3 pkt
2 pkt
2 pkt
3 pkt
1 pkt

26. Uzupe∏nij rysunek, wpisujàc we w∏aÊciwe miejsca podane poj´cia.
Poj´cia: po∏udnik ziemski, zachód, wschód, zenit, po∏udnik niebieski, horyzont, p∏aszczyzna horyzontu.
27. Wpisz we w∏aÊciwych miejscach nazwy pór roku odpowiadajàcych przedstawionym na mapach
sytuacjom barycznym.
0°
S
30°
30°
60°
W
60°
W
f
d
g
W
W
0°
0
W
W
c
e
ZADANIA TESTOWE. PRÓBNA MATURA Z OPERONEM I „GAZETÑ WYBORCZÑ” ■
60°
60°
0 2000 km
a)...................................................................... b)......................................................................
28. Na zamieszczonym profilu glebowym podpisz odpowiednio poziomy glebowe.
a
30°
30°
0°
b
N
0°
30°
30°
60°
WW
60°
a) ............................................................
b) ............................................................
c) ............................................................
d) ............................................................
e) ............................................................
f) ............................................................
g) ...........................................................
WW
W
O ......................................................
A ......................................................
B ......................................................
C ......................................................
K ......................................................
W
60°
60°
0 2000 km
Geografia. Poziom podstawowy
30°
30°
0°
3 pkt
2 pkt
2 pkt

29. Rozpoznaj zaznaczone na mapie formacje roÊlinne, a nast´pnie uzupe∏nij tabel´ podanymi poj´ciami.
Poj´cia: tajga, baobaby, zwrotnikowy suchy, brzoza kar∏owata, kontynentalny ch∏odny, liany, sawanna,
podrównikowy suchy, tundra, kaktusy, równikowy wilgotny, pustynia, subpolarny, modrzew, las
równikowy.
Lp. Nazwa formacji Typ klimatu Charakterystyczne gatunki
1.
2.
3.
4.
5.
0
20
20
40
160 140 120 100 80 60 40
0 80 100 120 140 160 180 0
40
60
60
80
80
30. W ka˝dym szeregu wykreÊl niepasujàcy element.
A. m˝awka, krupy Ênie˝ne, grad, szron
B. wicher, huragan, tsunami, sztorm
C. go∏oledê, rosa, szadê, deszcz
D. willy-willy, cyklon, tornado, pasat
5
4
ZADANIA TESTOWE. PRÓBNA MATURA Z OPERONEM I „GAZETÑ WYBORCZÑ” ■
20
2
3
20 40 60
1
80
80
60
60
0 2000 km
Geografia. Poziom podstawowy
40
40
20
20
5 pkt
4 pkt

31. Na podstawie danych w tabeli wykonaj diagram ko∏owy przedstawiajàcy liczb´ ludnoÊci wed∏ug
kontynentów w 2000 roku.
Obliczenia:
32. W bogatych krajach wcià˝ pojawia si´ dylemat dotyczàcy pomocy krajom biednym, znany jako
„ryba czy w´dka”.
a) Podaj dwa przyk∏ady dzia∏aƒ, które mo˝na uznaç za „ryb´”.
–
–
b) Podaj dwa przyk∏ady dzia∏aƒ, które mo˝na uznaç za „w´dk´”.
–
–
Kontynenty
Azja (bez Rosji)
Europa (z Rosjà)
Afryka
Ameryka ¸aciƒska
Ameryka Pó∏nocna
Australia i Oceania
Âwiat ogó∏em
c) Uzasadnij koniecznoÊç pomocy w formie „w´dki”.
Liczba ludnoÊci (w mln)
1 r. n.e. 1000 r. 1500 r. 1750 r. 1900 r. 1950 r. 1970 r. 1980 r. 1990 r. 2000 r.
205 185 295 520 920 1355 2091 2579 3138
40 45 80 165 430 572 702 749 772
35 40 55 90 145 217 354 470 633
15 30 40 17 78 163 283 364 441
1
2 2
1 1 1
ZADANIA TESTOWE. PRÓBNA MATURA Z OPERONEM I „GAZETÑ WYBORCZÑ” ■
3 82
2 6
217 226 248 278
13 19 23 26
297 303 473 707 1661 2537 3675 4433 5288
3642
826
814
517
305
30
6134
Geografia. Poziom podstawowy
3 pkt
5 pkt

33. Rozpoznaj typ elektrowni na podstawie opisu.
1. ............................................
2. ............................................
3. ............................................
34. Przyporzàdkuj podane surowce mineralne do poszczególnych rodzajów.
Surowce: fosforyty, glin, glina, ropa naftowa, wolfram, i∏
Rodzaje surowców mineralnych:
chemiczne:
metaliczne:
ceramiczne:
ZADANIA TESTOWE. PRÓBNA MATURA Z OPERONEM I „GAZETÑ WYBORCZÑ” ■
Typ elektrowni Opis elektrowni
Pochodzi z nich wi´kszoÊç Êwiatowej produkcji energii elektrycznej.
W procesie produkcji wytwarzajà wiele zwiàzków chemicznych i py∏ów.
Budowa wymaga olbrzymich nak∏adów finansowych i odpowiedniego
ukszta∏towania terenu.
Budowa jest niezwykle kosztowna i wymaga stosowania nowoczesnych
instalacji produkowanych w niewielu krajach, budzi równie˝ sprzeciw
organizacji ekologicznych.
35. Na podstawie zamieszczonego tekstu uzupe∏nij schemat, wpisujàc ró˝ne konsekwencje importu
u˝ywanych aut.
Gdy w zesz∏ym roku sprowadzano ponad 100 tysi´cy samochodów miesi´cznie, rzàd patrzy∏ na to
zjawisko spokojnie. Ekolodzy alarmowali, ˝e spora cz´Êç tych pojazdów szkodzi Êrodowisku. Ludzie
z bran˝y podkreÊlali, ˝e wielu importerów bezkarnie oszukuje bud˝et paƒstwa, zani˝ajàc p∏aconà
akcyz´. Teraz, gdy nasz rynek si´ nasyci∏ i import spada, Rada Ministrów zatwierdzi∏a projekt ustawy
zmieniajàcej zasady opodatkowania takich pojazdów. Nowe przepisy majà dostosowaç nasze
prawodawstwo do unijnych standardów, a tak˝e przyhamowaç import samochodów, których spaliny
sà szkodliwe dla Êrodowiska – czyli tych najstarszych.
Odkàd jesteÊmy w Unii, sprowadziliÊmy blisko milion u˝ywanych aut. (…)
„Zalew sprowadzanych u˝ywanych aut spowodowa∏ obni˝k´ cen wszystkich samochodów z drugiej
r´ki. Obecnie import sta∏ si´ mniej op∏acalny” – opowiada Sylwia Wiszowata z Eurotax Polska,
firmy monitorujàcej rynek aut u˝ywanych. „Pojazdy kupione kiedyÊ w polskim salonie, serwisowane,
bezwypadkowe, tak˝e stania∏y. Niektóre nawet o jednà trzecià. Rynek jest nasycony. Trudniej
ju˝ sprzedaç sprowadzone auto. Coraz wi´cej z nich bezskutecznie czeka na nabywców”.
Na masowym imporcie straci∏ permanentnie oszukiwany bud˝et paƒstwa. Nikt chyba nie
wierzy, ˝e sprowadzane samochody sà w a˝ tak z∏ym stanie, ˝e mogà kosztowaç 100–200 euro.
A takie ceny cz´sto importerzy deklarujà, aby zap∏aciç ni˝szà akcyz´, która jest naliczana od wartoÊci
pojazdu.
èród∏o: www.money.pl, 17.03.2005 r.
Geografia. Poziom podstawowy
2 pkt
1 pkt
4 pkt

36. Oznacz literà P – zdania prawdziwe, a literà F – zdania b∏´dne.
ZADANIA TESTOWE. PRÓBNA MATURA Z OPERONEM I „GAZETÑ WYBORCZÑ” ■
a) W porównaniu z innymi krajami Europy Ârodkowo-Wschodniej produkcja rolnicza w Polsce jest
niewielka. ...........
b) WÊród zbieranych w Polsce owoców przewa˝ajà jab∏ka. ...........
c) Chów trzody chlewnej koncentruje si´ w Polsce w województwach wielkopolskim i kujawsko-po-
morskim. ...........
B. Wp∏yw na sprzeda˝
nowych samochodów
.............................................
A. Wp∏yw na Êrodowisko
............................................. .............................................
Import u˝ywanych
samochodów
.............................................
D. Wp∏yw na bud˝et
paƒstwa
d) Polska jest krajem przodujàcym na Êwiecie w zbiorach ˝yta. ...........
e) Najwi´kszy area∏ upraw w Polsce zajmujà roÊliny stràczkowe. ...........
C. Wp∏yw na rozwój sektora
paliw samochodowych
37. Przyporzàdkuj miastom polskim pe∏nione przez nie funkcje.
1) Karpacz A) przemys∏owa
2) Kalwaria Zebrzydowska B) rekreacyjna
3) S∏ubice C) religijna
4) Gliwice D) obs∏ugi ruchu nadgranicznego
E) obronna
1 – ..................... , 2 – ..................... , 3 – ..................... , 4 – ..................... .
38. Na podstawie za∏àczonego tekstu wykonaj podane ni˝ej polecenia.
Polski eksport w zesz∏ym roku wzrós∏ a˝ o 26 proc. – liczàc w euro. (…) Import te˝ si´ zwi´ksza∏,
ale wolniej – o 18 proc., liczàc w euro. Efekt: od momentu wejÊcia do UE Polsce uda∏o si´ znaczàco
zredukowaç deficyt handlowy – do 11,4 mld euro. Rok wczeÊniej by∏o 12,8 mld.
– To prawdziwa rewolucja eksportowa. I nast´puje w warunkach realnego umocnienia si´ z∏otówki,
co bardzo dobrze Êwiadczy o konkurencyjnoÊci polskich firm! – cieszy si´ wiceminister gospodarki
Miros∏aw Zieliƒski. Im mocniejszy z∏oty, tym trudniej naszym firmom sprzedajàcym za granicà
– bo ich towary sà tam coraz dro˝sze.
G∏ównym odbiorcà polskiego eksportu sà inne paƒstwa Unii. A˝ 17 z nich zwi´kszy∏o w ubieg∏ym
roku zakupy polskich towarów i us∏ug. W efekcie nasz deficyt handlowy z UE stopnia∏ trzykrotnie
do 1,1 mld euro! W wypadku niektórych krajów Polska mo˝e si´ pochwaliç du˝à nadwy˝kà: 900
Geografia. Poziom podstawowy
3 pkt
2 pkt
4 pkt

mln euro z Wielkà Brytanià, 650 mln z Niemcami i 260 mln z Danià. Spory deficyt mamy wcià˝
z W∏ochami (blisko 2 mld euro), Francjà (prawie 1,2 mld) i Finlandià (500 mln).
(…) Wed∏ug danych rzàdowych polskimi hitami eksportowymi w 2005 r. okaza∏y si´: artyku∏y rolno-spo˝ywcze
(miesi´czny wzrost o 153 mln dol.!); w´giel i koks (110 mln dol.); wyroby metalurgiczne
(96 mln dol.).
èród∏o: „Gazeta Wyborcza“, 18.05.2005 r.
a) OkreÊl saldo bilansu handlowego Polski z krajami UE.
b) Wpisz do odpowiednich kolumn tabeli nazwy krajów UE, z którymi Polska ma ujemny lub dodatni
bilans handlowy.
c) Podaj grup´ polskich towarów najbardziej poszukiwanà na rynkach UE.
39. Uzupe∏nij tabel´, wpisujàc po cztery przyk∏ady przyrodniczych i pozaprzyrodniczych czynników
rozwoju rolnictwa.
40. Tabela przedstawia zbiory ry˝u w 2003 roku. Na jej podstawie wykonaj podane ni˝ej polecenia.
Kraj Zbiory (w mln ton) Odsetek Êwiatowych zbiorów
Chiny 167,6
Indie 133,5
Indonezja 51,8
Bangladesz 38,1
Wietnam 34,6
Tajlandia 27,0
pozosta∏e kraje 132,4
Êwiat 585,0 100%
èród∏o: Tablice geograficzne, Warszawa 2004
ZADANIA TESTOWE. PRÓBNA MATURA Z OPERONEM I „GAZETÑ WYBORCZÑ” ■
Bilans handlowy
ujemny dodatni
Czynniki rozwoju rolnictwa
przyrodnicze pozaprzyrodnicze
Geografia. Poziom podstawowy
2 pkt
4 pkt

a) Oblicz odsetek Êwiatowych zbiorów ry˝u dla ka˝dego z krajów wpisanych do tabeli.
Obliczenia:
b) Wykonaj diagram ko∏owy przedstawiajàcy zbiory ry˝u na Êwiecie.
41. Podaj trzy wady i trzy zalety transportu lotniczego.
ZADANIA TESTOWE. PRÓBNA MATURA Z OPERONEM I „GAZETÑ WYBORCZÑ” ■
Wady Zalety
Geografia. Poziom podstawowy
2 pkt

ZADANIA TESTOWE. PRÓBNA MATURA Z OPERONEM I „GAZETÑ WYBORCZÑ” ■
42. Mapa pokazuje, jak wyglàda∏by Êwiat, gdyby liczba zagranicznych goÊci danego kraju decydowa∏a
o wielkoÊci jego terytorium.
èród∏o: „National Geographic” z lipca 2006.
a) Oceƒ wielkoÊç dochodów z turystyki uzyskiwanych na kontynencie.
Ameryki Pó∏nocnej: ................................................................................................................................
Ameryki Po∏udniowej:.............................................................................................................................
................................................................................................................................................................
b) Podaj dwie przyczyny wp∏ywajàce na wielkoÊç dochodów uzyskiwanych z turystyki na tych
dwóch kontynentach.
1. ............................................................................................................................................................
2. ............................................................................................................................................................
43. Oceƒ struktur´ produkcji energii elektrycznej w podanych krajach Êwiata, stosujàc kryterium
ochrony Êrodowiska. Ocen´ za ka˝dym razem uzasadnij.
77,1%
jàdrowe
Wp∏ywy z turystyki zagranicznej
>25 mld USD
10–25
5–10
< 5
Francja
0,7%
inne
8,2%
cieplne
14%
wodne
80,2%
cieplne
500 000 turystów zagranicznych w 2004 roku
Chiny
0,1%
inne 1,2%
jàdrowe
18,5%
wodne
99,3%
wodne
Norwegia
0,3%
inne
0,4%
cieplne
Geografia. Poziom podstawowy
2 pkt
3 pkt

Paƒstwo
Chiny
Norwegia
Francja
Ocena
(korzystna/niekorzystna)
44. Miasta na ca∏ym Êwiecie zaczynajà si´ do siebie upodabniaç. Na przyk∏ad w ÊródmieÊciach wi´kszoÊci
du˝ych oÊrodków znajduje si´ tak zwane city. Podaj jednà charakterystycznà cech´ odnoszàcà
si´ do:
a) zabudowy city: ..................................................................................................................................
b) funkcji city: ........................................................................................................................................
c) liczby ludnoÊci stale zamieszkujàcej city: .........................................................................................
45. Podaj dwa argumenty, dlaczego w Polsce nie op∏aca si´ budowaç elektrowni s∏onecznych.
1. ............................................................................................................................................................
2. ............................................................................................................................................................
46. SkreÊl b∏´dne okreÊlenia, tak aby charakterystyka elektrowni jàdrowych by∏a prawdziwa.
Uran/wodór jest paliwem wykorzystywanym w elektrowniach jàdrowych. Ich budowa jest kosz-
towna/ma∏o kosztowna. Na Êwiecie znajduje si´ oko∏o 2000/500 elektrowni jàdrowych. W nie-
których krajach, np. na Litwie/w Norwegii elektrownie te produkujà ponad po∏ow´ wytwarzanej
energii elektrycznej. G∏ównymi zaletami energetyki jàdrowej jest drogie/tanie paliwo i emitowa-
nie/nieemitowanie do Êrodowiska (przy bezawaryjnej pracy) szkodliwych zanieczyszczeƒ.
47. Poni˝szy tekst opisuje jeden z konfliktów rozgrywajàcych si´ we wspó∏czesnym Êwiecie.
Jest to jedno z najkrwawszych wydarzeƒ XX wieku. Historia konfliktu si´ga XV stulecia, kiedy to
na tereny zamieszkane przez zbieraczy i rolników Hutu przyby∏o z pó∏nocy pasterskie plemi´ Tutsi.
Mobilni i bardzo przedsi´biorczy Tutsi szybko podporzàdkowali sobie Hutu, chocia˝ zawsze byli
mniejszoÊcià. Od po∏owy XX wieku konflikt, u którego pod∏o˝a le˝a∏ spór o ziemi´, zaczà∏ przybieraç
na sile. Zwi´kszajàca si´ liczba ludnoÊci prowadzi∏a do licznych tarç. Konflikt rozgrywa∏ si´
na p∏aszczyênie rolnicy Hutu–pasterze Tutsi. Podczas ostatniej wojny domowej w 1994 roku wymordowano
oko∏o miliona mieszkaƒców, pozostali przy ˝yciu w wi´kszoÊci uciekli za granic´.
a) Podaj kontynent i nazw´ paƒstwa, którego dotyczy ten konflikt.
b) OkreÊl ten rodzaj konfliktu.
ZADANIA TESTOWE. PRÓBNA MATURA Z OPERONEM I „GAZETÑ WYBORCZÑ” ■
Uzasadnienie oceny
Geografia. Poziom podstawowy
2 pkt
2 pkt
3 pkt
2 pkt

48. Dokoƒcz zdania.
ZADANIA TESTOWE. PRÓBNA MATURA Z OPERONEM I „GAZETÑ WYBORCZÑ” ■
a) Obszary stale zamieszkane i eksploatowane gospodarczo przez cz∏owieka nazywa si´
................................................ .
b) Najwi´ksze obszary na Ziemi niezamieszkane i niewykorzystywane przez ludzi to (podaj nazwy
obszarów) ...................................................... i ....................................................... .
c) Do analizy rozmieszczenia ludnoÊci u˝ywa si´ terminu: ...........................................................,
oznaczajàcego utrudnienie w zasiedleniu danego miejsca.
49. Przyporzàdkuj terminom w∏aÊciwe definicje.
1) reemigracja A) zmiana miejsca pobytu na sta∏e lub czasowo
2) migracja B) odp∏yw ludnoÊci poza granice paƒstwa
3) emigracja C) przybycie na nowe miejsce zamieszkania
4) repatriacja D) powrót emigrantów do ojczyzny
E) przyjazd do ojczyzny uchodêców, jeƒców, przesiedleƒców
1 – ................................ 2 – ................................ 3 – ................................ 4 – ................................
50. Po∏àcz strza∏kà podane przyk∏ady funkcji rolnictwa z odpowiednim typem tych funkcji.
A) funkcja ekonomiczna 1) struktura w∏asnoÊciowa ziemi
B) funkcja spo∏eczna 2) ingerencja w procesy biologiczne Êwiata roÊlin i zwierzàt
C) funkcja przestrzenna 3) dostarczanie ˝ywnoÊci
4) kszta∏towanie krajobrazu
51. Uzupe∏nij tabel´, korzystajàc z zamieszczonych poni˝ej okreÊleƒ na temat rolnictwa na Êwiecie.
Typ rolnictwa Cecha rolnictwa Obszar wyst´powania
ugorowe
plantacyjne
3. ....................................................
5. ....................................................
dwu- lub trzyletnie
ugorowanie pól
1. ....................................................
wypalanie fragmentu lasu
6. ....................................................
zachodnia Azja, zachodnia
i po∏udniowa Afryka
2. ....................................................
4. ....................................................
Europa Zachodnia, Kalifornia
Typ rolnictwa: pierwotne, intensywne, ˝arowo-od∏ogowe, rynkowe.
Cecha rolnictwa: nastawione na zaspokojenie w∏asnych potrzeb producentów, produkcja przeznaczona
na sprzeda˝, uprawa monokulturowa, wysoka mechanizacja.
Obszar wyst´powania: Brazylia, Europa Zachodnia, po∏udniowo-wschodnia Australia, Êrodkowa Afryka.
Geografia. Poziom podstawowy
3 pkt
4 pkt
2 pkt
3 pkt

52. Wymieƒ po dwa przyk∏ady surowców pochodzenia roÊlinnego i zwierz´cego, a nast´pnie podaj
ga∏´zie lub bran˝e przemys∏u, w których si´ je wykorzystuje.
Ga∏´zie przemys∏u: spo˝ywczy, chemiczny, mineralny, lekki, drzewno-papierniczy.
53. Sformu∏uj zale˝noÊç mi´dzy wielkoÊcià przyrostu naturalnego a poziomem rozwoju gospodarczego
krajów Êwiata.
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
54. Rozpoznaj zamieszczone na fotografiach obiekty religijne, a nast´pnie uzupe∏nij tabel´.
A
C
ZADANIA TESTOWE. PRÓBNA MATURA Z OPERONEM I „GAZETÑ WYBORCZÑ” ■
Surowiec pochodzenia roÊlinnego Ga∏àê lub bran˝a przemys∏u
1. ................................................................................... A. ..................................................................................
2. ................................................................................... B. ..................................................................................
Surowiec pochodzenia zwierz´cego Ga∏àê lub bran˝a przemys∏u
3. ................................................................................... C. ..................................................................................
4. ................................................................................... D. ..................................................................................
B
D
Geografia. Poziom podstawowy
4 pkt
2 pkt
4 pkt

Lp.
A
B
C
D
Nazwa obiektu
ZADANIA TESTOWE. PRÓBNA MATURA Z OPERONEM I „GAZETÑ WYBORCZÑ” ■
55. Na podstawie wykresu przedstawiajàcego odsetek ludnoÊci umiejàcej czytaç i pisaç oraz w∏asnej
wiedzy wykonaj polecenia.
Niger
Mali
Senegal
Benin
Bangladesz
Mauretania
Etiopia
Nepal
Czad
Mozambik
Paƒstwo, w którym
znajduje si´ obiekt
0 10 20 30 40 50%
a) Wymieƒ dwa paƒstwa, w których wyst´puje najwi´kszy analfabetyzm.
1 – .................................................................... 2 – ....................................................................
b) Podaj dwie przyczyny du˝ego analfabetyzmu w wybranych paƒstwach.
1 – ..................................................................................................................................................
2 – ..................................................................................................................................................
c) Wymieƒ kontynent, na którym dominuje analfabetyzm. ...........................................................
56. Tabela przedstawia wspó∏czynnik feminizacji wybranych krajów Êwiata.
Nazwa kraju WielkoÊç wspó∏czynnika feminizacji
Indie 92,5
Pakistan 93,6
Rosja 112,9
¸otwa 116,8
a) Wypisz kraje, w których jest wi´cej m´˝czyzn ni˝ kobiet.
......................................................................................................................................................
b) Podaj dwie przyczyny wp∏ywajàce na przewag´ liczby m´˝czyzn nad liczbà kobiet w spo∏eczeƒstwach
wymienionych krajów.
1 – ..................................................................................................................................................
2 – ..................................................................................................................................................
17,1
19,0
39,3
39,8
41,1
41,2
41,5
44,0
45,8
46,5
Nazwa religii, dla której
obiekt jest miejscem kultu
Geografia. Poziom podstawowy
3 pkt
4 pkt

ZADANIA TESTOWE. PRÓBNA MATURA Z OPERONEM I „GAZETÑ WYBORCZÑ” ■
c) Bangladesz jest krajem le˝àcym w Azji Po∏udniowej. Korzystajàc z tabeli oraz z w∏asnych wiadomoÊci,
oceƒ, czy jest on krajem o wysokim wspó∏czynniku feminizacji, czy maskulinizacji.
Bangladesz jest krajem o wysokim wspó∏czynniku ................................................. .
57. Na podstawie mapy przedstawiajàcej euroregiony, do których nale˝à obszary paƒstwa polskiego,
oraz w∏asnej wiedzy wykonaj polecenia.
Dania
POMERANIA
a) WyjaÊnij cel powo∏ywania euroregionów.
N i e m c y
Szwecja
BA¸TYK
GLACENSIS
Czechy
Austria
ÂLÑSK
CIESZY¡SKI
0 100
SILESIA
S∏owacja
W´gry
BA¸TYK
Rosja
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
b) Wymieƒ paƒstwa, które tworzà euroregion Karpaty.
................................................................................................................................................................
c) Podaj trzy korzyÊci, jakie przynosi paƒstwom tworzenie euroregionów.
200 km
TATRY
L i t w a
1. ............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
2. ............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
3. ............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
KARPATY
KARPATY
¸ o t w a
Estonia
BA¸TYK
POMERANIA
NIEMEN
PRO EUROPA
PUSZCZA
BIA¸OWIESKA
Bia∏oruÊ
VIADRINA
BUG
SPREWA–NYSA–BÓBR P o l s k a
NYSA DOBRAVA
PRADZIAD BESKIDY BUG
Rosja
Ukraina
Rumunia
Mo∏dawia
Geografia. Poziom podstawowy
5 pkt

ZADANIA TESTOWE. PRÓBNA MATURA Z OPERONEM I „GAZETÑ WYBORCZÑ” ■
58. Wymieƒ trzy paƒstwa powsta∏e z rozpadu ZSRR, które razem z Polskà wstàpi∏y do Unii Europejskiej.
1.
2.
3.
59. Na podstawie mapy wymieƒ paƒstwa, które w Êwiatowej produkcji roÊlin dostarczajà:
1) 20% Êwiatowej produkcji zbó˝
2) 26% Êwiatowej produkcji trzciny cukrowej
3) 13% Êwiatowej produkcji buraków cukrowych
4) 20% Êwiatowej produkcji ziemniaków
0°
60°
40°
30°
30°
60. Na podstawie za∏àczonego tekstu wykonaj polecenie.
W Polsce pod koniec zesz∏ego roku by∏o oko∏o 3,2 mln internautów z szerokopasmowym dost´pem
do sieci. W porównaniu z czerwcem 2006 roku przyby∏o ich 20%. WÊród najpopularniejszych
technologii dost´pu zdecydowanie dominujà (57%) rozwiàzania typu DSL, z Neostradà na czele.
Szybko przybywa jednak u˝ytkowników dost´pu oferowanego przez telewizje kablowe (na koniec
2006 roku ich udzia∏ w rynku wynosi∏ ju˝ 28%). Trzej najwi´ksi dostawcy us∏ug – TP, UPC i Multimedia
– razem posiadajà 64% udzia∏ów w rynku.
Zdecydowanà wi´kszoÊç u˝ytkowników Internetu szerokopasmowego stanowià klienci indywidualni
(87%), firmy to zaledwie 12%. Najgorzej jest jednak w przypadku oÊwiaty – tylko 40% szkó∏ mo-
˝e si´ pochwaliç szybkim po∏àczeniem do globalnej sieci.
W Polsce ciàgle przewa˝ajà ∏àcza o przepustowoÊci oko∏o 512 Kbps (jest ich 40%). Dynamicznie ro-
Ênie jednak liczba klientów korzystajàcych z ∏àcz o pr´dkoÊci przynajmniej 1 Mbps. Wynika to
przede wszystkim z atrakcyjnych ofert promocyjnych TP SA i rosnàcej konkurencji pozosta∏ych
wielkich operatorów takich jak Netia czy Dialog, którzy od niedawna mogà Êwiadczyç swoje us∏ugi,
tak˝e wykorzystujàc do tego infrastruktur´ Telekomunikacji Polskiej.
èród∏o: http://technopolis.polityka.pl/
60°
150° 120° 90° 60°
30°
0°
30° 60° 90° 120° 150°
20° 0° 20° 40°
60°
0° 20°
60°
60°
40°
40°
0 2000 km
3%
60°
60°
Geografia. Poziom podstawowy
30°
30°
1% odsetek zbiorów Êwiatowych
zbo˝a
ziemniaki
buraki cukrowe (trzcina cukrowa)
0°
2 pkt
2 pkt
3 pkt

a) Wska˝ tendencje dotyczàce:
1. liczby internautów w kraju – .............................................................................................................
................................................................................................................................................................
2. dost´pu do szybkich ∏àczy internetowych – ....................................................................................
................................................................................................................................................................
b) Wymieƒ trzech najwi´kszych dostawców us∏ug internetowych na naszym rynku.
1. ................................................, 2. ................................................, 3. ................................................
c) Oceƒ dost´p oÊwiaty do szybkiego Internetu, porównujàc z dost´pem klientów indywidualnych.
Ocen´ uzasadnij.
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................