Drzewica - Gazeta.pl

More documents

Recommendations

Info

2 Spacerownik po regionie czyli szlakiem Zamków w województwie łódzkim 1 Drzewica 1 zeszyt 7 Drzewica Gazeta Wyborcza 1 Łódź Celem naszej dzisiejszej wyprawy jest jeden z najciekawszych i najcenniejszych zabytków architektury monumentalnej w Polsce. Potężne mury zamku w Drzewicy robią niesamowite wrażenie na osobach, które pierwszy raz odwiedzają to niewielkie miasteczko w powiecie opoczyńskim. Gotycko-renesansowe zamczysko sąsiadujące z rzeką, po której pływają łabędzie. Drzewica to niewielkie miasto położone na północnym skraju Wzgórz Opoczyńskich, w dolinie rzeki Drzewiczki. Położona jest we wschodniej części województwa łódzkiego przy drodze wojewódzkiej nr 728. Ruiny zamku znajdują się w południowo-wschodniej części miasta i są najbardziej charakterystycznym elementem krajobrazu. Zamek w Drzewicy otoczony był dwiema fosami i wałem ziemnym Najpierw trochę historii… Źródła po raz pierwszy wymieniają Drzewicę w XIII stuleciu, kiedy to książę Konrad Mazowiecki, za pomoc w walce z Prusami, przekazał ją komesowi Gosławowi, piszącemu się od tej pory Drzewickim. Członkowie tego rodu w następnych stuleciach piastowali zaszczytne urzędy państwowe, co nie pozostało bez znaczenia dla rozwoju rodzinnej miejscowości. Z inicjatywy Mikołaja Drzewickiego, sekretarza króla Władysława Jagiełły, Drzewica otrzymała w Nieszawie 5 maja 1429 roku magdeburskie prawa miejskie. Największy rozkwit miasto przeżywało na przełomie XV i XVI wieku, kiedy właścicielem miasta był Maciej Drzewicki (1467-1535), osobisty sekretarz króla Jana Olbrachta, biskup przemyski, kanclerz wielki koronny na dworze Zygmunta Starego, a następnie biskup włocławski a wreszcie arcybiskup gnieźnieński i prymas polski. Współczesny mu biograf tak opisał właściciela Drzewicy: „Był to człowiek roztropny i uczony, uprzejmy, przystępny, ludzki, od wszel- 11 ZDARZYŁO SIĘ W DRZEWICY 1 18 lipca 1787 roku podczas podróży z Krakowa do Warszawy zamek i kościół odwiedził król Stanisław August Poniatowski. To dla niego malarz Zygmunt Vogel namalował widok zamku drzewickiego kich gwałtownych zamysłów daleki. Łatwy był do niego dostęp. Łaskawie każdego słuchał, był najcierpliwszy w znoszeniu wielkich trudów, cały ciężar pisania wyłącznie niemal sobie znosił, własnoręcznie prawie wszystkie swe listy pisał i zdawał się zawsze niestrudzony. Interesował się żywo górnictwem, zakładał huty szklane, zbudował zamek w Wolborzu, odbudował kościół św. Stanisława we Włocławku, katedrę w Przemyślu”. Z inicjatywy tego purpurata w latach 1527-1535 wybudowano również rodzinną rezydencję w Drzewicy. Prymas chciał w ten sposób dorównać królowi i faktycznie budowla była wspaniała, co widać nawet dziś.
Gazeta Wyborcza 1 Łódź Zamek Jest to doskonały przykład budowli okresu przejściowego; wybudowanej w stylu gotyckim, ale posiadającej już elementy nowego stylu, jakim był renesans. Zamek zbudowano na południe od rynku, na terenie terasy zalewowej rzeki Drzewiczki. Dobrze zachowany pozwala bez trudności odtworzyć wygląd z okresu świetności. Jak stwierdził Bohdan Guerquin, mury posadowione były na konstrukcji z dębowych bali ułożonych w dwóch warstwach wzdłuż murów. Cała budowla otoczona była fosą, łączącą się z korytem okolicznej rzeki. Dziś jeszcze jest ona wyraźna. Zamek założono na planie prostokąta o wymiarach 37 x 43 m, usytuowanego na osi wschód - zachód. W narożach znajdują są cztery kwadratowe wieże ustawione skośnie do boków założenia. W północno-wschodniej oskarpowanej dodatkowo wieży znajdowała się brama wjazdowa dla konnych oraz furtka dla pieszych. Zachowały się dwie wnęki od mostów zwodzonych - jedna szeroka, odpowiadająca bramie wjazdowej, druga wąska dla klatki schodowej. W wieży powyżej znajdowały się trzy kondygnacje mieszkalne, do których prowadziły wielopoziomowe zewnętrzne ganki ze schodami od strony dziedzińca. Pozostałe wieże połączone były z budynkami, do których były dostawione. Do każdej kondygnacji pro- 6 zeszyt 7 1 Spacerownik po regionie 3 Drzewica 1 czyli szlakiem Zamków w województwie łódzkim 11 RUINY zamku w Drzewicy są niezwykłym zjawiskiem w Polsce. Stan ich zachowania, pozwalający niemal dokładnie odtworzyć stan pierwotny, wyróżnia Drzewicę spośród wielu ruin zamków, gdzie rozsiane w terenie odłamki murów pozwalają ledwie na hipotetyczne odtworzenie rzutów. Poza tym bryła zamku, jego szczyty i szczegóły architektoniczne stawiają Drzewicę w rzędzie najcenniejszych zabytków architektury monumentalnej w Polsce. Bohdan Guerquin 11 LEGENDA Z zamkiem w Drzewicy związane są legendy. Jedna z opowieści mówi o tym, że w gwiaździstą noc, na murac można dojrzeć procesję sióstr bernardynek. Zakonnice obchodzą wszystkie komnaty. Słychać ich modlitwy i płacz. W kaplicy proszą o wybaczenie. To ich kara za to, że nie dopilnowały obowiązków i zaprószyły ogień, który zniszczyły zamek. PLAN ZAMKU: 1-DZIEDZINIEC 2-BRAMA WJAZDOWA 3-PAŁAC (BUDYNEK MIESZKALNY) 4-WIEŻA NAROŻNA 5-BUDYNEK GOSPODARCZY 6-WIEŻA - RYZALIT 7-PROCHOWNIA 4 4 Plan zamku w Drzewicy wg B. Guerquin 5 7 W zamkowych ruinach zachowały się kamienne obramienia okien i drzwi wadziły przejścia z odpowiednich pięter sąsiednich budynków. Dolne kondygnacje wież narożnych wyposażone były również w strzelnice kluczowe. Zachodnie skrzydło dziedzińca wypełniał budynek mieszkalny z dwoma wieżowymi ryzalitami. Do dzisiaj pozostała jedynie południowa wieża ryzalit, z której na każdej kondygnacji znajdowało się przejście do odpowiednich pomieszczeń budynku głównego. Na najwyższej kondygnacji w czasach prymasa Drzewickiego znajdowała się kaplica zamkowa. Było to pomieszczenie wyposażone w trzy pary drzwi - pierwsze prowadziły do budynku głównego, drugie na ganek zewnętrzny przy murze, trzecie zaś na ganek ciągnący się wzdłuż budynku głównego. Wieże połączone były ponadto gankiem, ciągnącym się wzdłuż najwyższej kondygnacji domu zamkowego. Podobny ganek biegł także na wysokości pierwszego piętra. Trzykondygnacyjna część mieszkalna była budynkiem jednotraktowym o wymiarach około 40 x 12,20 m. Na każdej z kondygnacji znajdowały się cztery duże połączone ze sobą izby o powierzchni około 70 mkw., tworzące ciąg amfiladowy. Skrajne izby połączone były ponadto z pomieszczeniami wieżowymi. Najniższa kondygnacja, pełniąca rolę piwnicy, miała sklepienie kolebkowe. Wyższe kondygnacje o charakterze mieszkalnym posiadały drewniane stropy. Izby oświetlone były oknami z obydwu stron budowli, krańcowe pomieszczenia dodatkowo rozświetlały okna w szczytowej ścianie. Przylegały do nich latryny umieszczone w wykuszach. Komunikacja wewnętrzna odbywała się prawdopodobnie za pomocą drewnianych schodów umieszczonych w sieni przy głównym wejściu. Charakterystycznym elementem wystroju budowli są ceglane podwójne szczyty, spięte ze sobą wysmu
Page 1: TOMASZ STAŃCZAK Drzewica Gotycki z
Page 5 and 6: Gazeta Wyborcza 1 Łódź Ruiny zam
Page 7 and 8: Gazeta Wyborcza 1 Łódź Po drodze

Drzewica - Gazeta.pl

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?