slajdy do wykładu 06
slajdy do wykładu 06
slajdy do wykładu 06
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Organizacja i Zarządzanie<br />
Podejmowanie decyzji w zarządzaniu<br />
(wykład <strong>06</strong>)<br />
© dr Adam SALOMON, KTiL AM w Gdyni
Plan <strong>wykładu</strong> <strong>06</strong> OiZ<br />
1. Istota decyzji i decy<strong>do</strong>wania.<br />
2. Zastosowania teorii decyzji.<br />
3. Modele podejmowania decyzji.<br />
4. Procesy informacyjne w decy<strong>do</strong>waniu.<br />
5. Metody wspomagające podejmowanie decyzji.<br />
OiZ stacjonarne -<br />
wykład 6<br />
dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />
Gdyni<br />
2
Istota decyzji<br />
• DECYZJA = świa<strong>do</strong>my (nielosowy) i celowy wybór<br />
jednego z rozpoznanych i uznanych za możliwe<br />
(praw<strong>do</strong>po<strong>do</strong>bne) wariantów przyszłego działania;<br />
• DECYZJA = efekt wyboru rozumianego jako element<br />
procesu decyzyjnego;<br />
• przekształcenie informacji w zbiór wariantów<br />
i wybór najlepszego z nich – decyzja ostateczna<br />
(optymalna), instrukcja <strong>do</strong> dalszego działania.<br />
OiZ stacjonarne -<br />
wykład 6<br />
dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />
Gdyni<br />
3
Podejmowanie decyzji (cechy)<br />
• wynika z wymogów otoczenia „burzliwe pole” –<br />
częste i konieczne zmiany przystosowawcze;<br />
• przejaw działalności ogólnoludzkiej, w tym<br />
menedżerskiej;<br />
• umożliwia rozwiązywanie problemów<br />
funkcjonowania organizacji (techniczne,<br />
technologiczne, organizacyjne, strukturalne,<br />
psychospołeczne).<br />
OiZ stacjonarne -<br />
wykład 6<br />
dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />
Gdyni<br />
4
Elementy sytuacji decyzyjnej<br />
1. decydent (menedżer);<br />
2. okoliczności przyczynowe (wywołujące<br />
sytuację decyzyjną informacje z otoczenia);<br />
3. zbiór rozpatrywanych możliwości<br />
(warianty zbu<strong>do</strong>wane na bazie informacji i<br />
umiejętności predykcyjnych decydenta);<br />
4. kryteria wyboru.<br />
OiZ stacjonarne -<br />
wykład 6<br />
dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />
Gdyni<br />
5
Rodzaje decyzji menedżerskich<br />
(kryterium funkcji kierowniczej)<br />
Podejmowane przez menedżerów wszystkich szczebli<br />
hierarchii organizacyjnej decyzje związane z procesem<br />
zarządzania organizacją (gospodarczą).<br />
• decyzje wg kryterium funkcji kierowniczej:<br />
– kierownicze (podejmowane w ramach przyznanych<br />
uprawnień i wykonywanych funkcji kierowniczych:<br />
planowanie, pobudzanie, kontrolowanie, skierowane na<br />
działanie organizacji i własnych podwładnych, zasięg<br />
uzależniony od poziomu w hierarchii oraz stopnia<br />
centralizacji/decentralizacji zarządzania);<br />
– niekierownicze (skierowane <strong>do</strong> członków grupy np.<br />
nieformalnej, osobiste itp.).<br />
OiZ stacjonarne -<br />
wykład 6<br />
dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />
Gdyni<br />
6
DECYZJE STRATEGICZNE<br />
(poziom zintegrowany)<br />
• realizacja celów przedsiębiorstwa jako całości<br />
DECYZJE TAKTYCZNE<br />
(poziom branż)<br />
• realizacja celów branżowych, grup produktów<br />
DECYZJE FUNKCJONALNE<br />
(poziom funkcjonalny)<br />
• realizacja celów związanych z funkcjami<br />
przedsiębiorstwa, np.marketing, finanse, produkcja, B+R<br />
OiZ stacjonarne -<br />
wykład 6<br />
DECYZJE OPERACYJNE<br />
(poziom operacyjny)<br />
• realizacja celów na poziomie operacyjnym,<br />
komórek org. niższego szczebla<br />
dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />
Gdyni<br />
(kryterium poziomu organizacyjnego)<br />
Rodzaje decyzji menedżerskich<br />
7
Rodzaje decyzji menedżerskich<br />
(kryterium stopnia powtarzalności)<br />
• decyzje zrutynizowane (programowane) –<br />
podejmowane wielokrotnie na podstawie<br />
sformalizowanej procedury, zwyczaju, reguły,<br />
przepisu, taryfikatora, siatki płac itp.<br />
• decyzje niezrutynizowane (nieprogramowane) –<br />
podejmowane w nietypowych, niezwykłych<br />
sprawach, sporadycznie, indywidualnie dla każdego<br />
przypadku, brak procedur – szczególne traktowanie.<br />
OiZ stacjonarne -<br />
wykład 6<br />
dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />
Gdyni<br />
8
Rodzaje decyzji menedżerskich<br />
(kryterium podmiotu)<br />
• decyzje <strong>do</strong>tyczące polityki organizacji<br />
(uruchomienie nowej produkcji, usług, zmiana wolumenu<br />
produkcji, stopnia automatyzacji produkcji, zmiana sposobu<br />
zasilania, wybór struktury organizacyjnej itp.);<br />
• decyzje administracyjne<br />
(rozpatrywanie skarg i wniosków, zwrotów i reklamacji,<br />
podań o pracę, wydawanie koncesji i zezwoleń itp.);<br />
• decyzje ad hoc<br />
(bieżące decyzje w sprawach codziennych np. zamieszczenie<br />
ogłoszenia w prasie lokalnej, chwilowe przesunięcie<br />
pracownika na inne stanowisko itp.).<br />
OiZ stacjonarne -<br />
wykład 6<br />
dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />
Gdyni<br />
9
Techniki podejmowania decyzji<br />
OiZ stacjonarne -<br />
wykład 6<br />
dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />
Gdyni<br />
10
Determinanty wyboru w procesie<br />
• kryterium korzyści:<br />
podejmowania decyzji<br />
– ogólnonaro<strong>do</strong>wej (ogólnoludzkiej);<br />
– grupy społecznej (związku zawo<strong>do</strong>wego, partii itp.);<br />
– osobistej.<br />
• kryterium funkcji celu:<br />
– opłacalności ekonomicznej;<br />
– szybkości uzyskania celu;<br />
– skuteczności (praw<strong>do</strong>po<strong>do</strong>bieństwa spełnienia).<br />
OiZ stacjonarne -<br />
wykład 6<br />
dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />
Gdyni<br />
11
Determinanty wyboru w warunkach<br />
niepewności i ryzyka<br />
1. zasada optymizmu (kryterium Hurwicza) – wybór<br />
wariantów z wysokiego przedziału optymizmu, najlepszy z<br />
zakładanych rezultatów;<br />
2. zasada pesymizmu (kryterium Walda) – natura jest<br />
„złośliwa”, wybór najmniej optymistycznego wariantu,<br />
maksymalizacja najmniejszych korzyści;<br />
3. zasada superpesymizmu (kryterium żalu Savage’a) –<br />
minimalizowanie największych możliwych strat;<br />
4. zasada entropii (kryterium równej szansy Lapace’a) – brak<br />
<strong>do</strong>statecznej racji <strong>do</strong> przypisania wariantom określonych<br />
praw<strong>do</strong>po<strong>do</strong>bieństw – zakłada się ich równość.<br />
OiZ stacjonarne -<br />
wykład 6<br />
dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />
Gdyni<br />
12
Etapy podejmowania decyzji<br />
(koło Deminga)<br />
1. określ przyczynę problemu;<br />
2. wyznacz realny cel;<br />
3. zrób analizę <strong>do</strong>jścia/realizacji celu;<br />
4. sformułuj rozwiązanie (sposób);<br />
5. sprawdź rozwiązanie w praktyce;<br />
6. zweryfikuj rezultaty;<br />
7. wprowadź rozwiązanie w życie.<br />
OiZ stacjonarne -<br />
wykład 6<br />
dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />
Gdyni<br />
13
Diagram podejmowania decyzji<br />
System przewidywań system oceny<br />
OiZ stacjonarne -<br />
wykład 6<br />
dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />
Gdyni<br />
14
OiZ stacjonarne -<br />
wykład 6<br />
dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />
Gdyni<br />
Feed back podejmowania decyzji<br />
15
Teoria decyzji<br />
• przyczyna – zwiększone zapotrzebowanie na<br />
umiejętności decyzyjne (strategie, taktyka) w<br />
czasie II wś., po wojnie problemy gospodarcze i<br />
ekonomiczne – pojawienie się TD jako nauki;<br />
• zadania – opracowanie metod i modeli<br />
podejmowania decyzji, wykorzystanie programów<br />
komputerowych i platformy IT;<br />
• efekty – tzw. systemy wspomagania decyzji,<br />
systemy eksperckie, algorytmy decyzyjne, macierze<br />
rozwiązań.<br />
OiZ stacjonarne -<br />
wykład 6<br />
dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />
Gdyni<br />
16
Cechy programów <strong>do</strong> rozwiązywania problemów<br />
decyzyjnych na poziomie zintegrowanym<br />
Służy <strong>do</strong> wspomagania podejmowania strategicznych<br />
decyzji menedżerskich<br />
• orientacja na podejmowanie decyzji;<br />
• stosowanie metod naukowych;<br />
• efektywność ekonomiczna;<br />
• stosowanie modelu matematycznego;<br />
• posługiwanie się komputerem;<br />
• podejście zespołowe;<br />
• orientacja systemowa.<br />
OiZ stacjonarne -<br />
wykład 6<br />
dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />
Gdyni<br />
17
DIAGNOZA PROBLEMU<br />
FORMUŁOWANIE PROBLEMU<br />
BUDOWA MODELU<br />
ANALIZA MODELU<br />
WDROŻENIE ROZWIĄZANIA<br />
OiZ stacjonarne -<br />
wykład 6<br />
dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />
Gdyni<br />
Procedury w programach <strong>do</strong><br />
rozwiązywania problemów<br />
decyzyjnych<br />
18
Diagnoza problemu<br />
w programach <strong>do</strong> TD<br />
1. identyfikacja głównych skła<strong>do</strong>wych (elementy<br />
problemu);<br />
2. ustalenie wagi (rangi) problemu dla ośrodka<br />
decyzyjnego;<br />
3. wstępna kalkulacja spodziewanych kosztów i<br />
korzyści;<br />
4. ustalenie czy rozwiązanie może być<br />
optymalne (<strong>do</strong>celowo programowane –<br />
zrutynizowane) czy kompromisowe.<br />
OiZ stacjonarne -<br />
wykład 6<br />
dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />
Gdyni<br />
19
Formułowanie problemu<br />
w programach <strong>do</strong> TD<br />
1. ustalenie kryteriów jakie ma spełniać<br />
rozwiązanie oraz aspektów obszaru<br />
decyzyjnego będących poza kompetencjami<br />
decydenta<br />
2. wskazanie zmiennej kontrolowanej (obszar<br />
<strong>do</strong>puszczalnej manipulacji w procesie<br />
poszukiwania rozwiązania) i zmiennej<br />
niekontrolowanej (stanowi granice<br />
rozwiązania)<br />
OiZ stacjonarne -<br />
wykład 6<br />
dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />
Gdyni<br />
20
Bu<strong>do</strong>wa modelu <strong>do</strong> rozwiązywania<br />
problemów decyzyjnych<br />
1. ustalenie wymiarów problemu – na bazie<br />
wyodrębnionych elementów, zidentyfikowanych<br />
celów i ograniczeń, odrzucenie skrajności;<br />
2. ustalenie wzorów, układów równań, macierzy jako<br />
wielkości opisujących zależności pomiędzy<br />
poszczególnymi elementami modelu;<br />
3. napisanie programu komputerowego (software).<br />
OiZ stacjonarne -<br />
wykład 6<br />
dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />
Gdyni<br />
21
Analiza modelu (TD)<br />
1. eksperymentowanie na modelu a nie na<br />
„żywym organizmie” organizacji;<br />
2. podstawianie różnych wartości zmiennych<br />
zależnych <strong>do</strong> wzorów;<br />
3. program komputerowy wykonuje obliczenia i<br />
wskazuje wariant optymalny rozwiązania.<br />
OiZ stacjonarne -<br />
wykład 6<br />
dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />
Gdyni<br />
22
Wdrożenie rozwiązania (TD)<br />
1. rozwiązanie zawsze jako propozycja;<br />
2. rola <strong>do</strong>radcza zespołu TD;<br />
3. decyzję o zastosowaniu rozwiązania podejmuje<br />
właściwy decydent (powinien być zawsze w<br />
składzie zespołu TD - mniejsze<br />
praw<strong>do</strong>po<strong>do</strong>bieństwo odrzucenia”propozycji,<br />
potraktowania modelu jako opisowego a nie<br />
normatywnego).<br />
OiZ stacjonarne -<br />
wykład 6<br />
dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />
Gdyni<br />
23
Modele decyzyjne w OiZ i ich zastosowania<br />
• modele programowania liniowego – powszechne dla<br />
określania najlepszego (optymalnego) sposobu podziału<br />
ograniczonych zasobów (ustalanie tras, marszrut,<br />
optymalnego stanu zapasów itp.);<br />
• modele kolejek – określanie optymalnej długości kolejki,<br />
czasu oczekiwania, terminu <strong>do</strong>staw (załadunek na rampie,<br />
kolejka w supermarkecie – ilość kas, <strong>do</strong>stawy just in time);<br />
• modele symulacyjne – dla bardzo złożonych sytuacji<br />
decyzyjnych, symulacja części zjawisk rzeczywistych w<br />
warunkach laboratoryjnych- bu<strong>do</strong>wa rzeczywistości<br />
wirtualnej, przyspieszenie predykcji (symulatory lotów);<br />
• teoria gier – przewidywanie zachowań ludzi i systemów w<br />
warunkach konkurencyjnych, konfrontacji i konfliktu.<br />
OiZ stacjonarne -<br />
wykład 6<br />
dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />
Gdyni<br />
24
Skuteczność wykorzystania TD<br />
• zalety:<br />
– rozłożenie skomplikowanego problemu na mniejsze,<br />
łatwiejsze <strong>do</strong> zdiagnozowania (teoria systemów);<br />
– naukowa bu<strong>do</strong>wa modeli zmusza <strong>do</strong> logiczności,<br />
systemowości, ogranicza subiektywizm – zwiększa<br />
praw<strong>do</strong>po<strong>do</strong>bieństwo <strong>do</strong>brej, optymalnej decyzji;<br />
– buduje warianty, ocenia stopień niepewności, ryzyka,<br />
pozwala na minimalizację ryzyka gdy jest to konieczne.<br />
• ograniczenia:<br />
– wysokie koszty;<br />
– nie<strong>do</strong>statek informacji lub ich nadmiar komplikują<br />
(uniemożliwiają) bu<strong>do</strong>wę modelu – konieczność osądów<br />
intuicyjnych i subiektywnych.<br />
OiZ stacjonarne -<br />
wykład 6<br />
dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />
Gdyni<br />
25
Procesy informacyjne w decy<strong>do</strong>waniu<br />
1. właściwa informacja (odpowiednio<br />
zestrukturalizowana, sformalizowana i <strong>do</strong>starczona<br />
we właściwym czasie) jest podstawą podjęcia<br />
właściwej (optymalnej) decyzji;<br />
2. proces pozyskiwania, gromadzenia i przetwarzania<br />
(strukturalizacji i formalizacji) informacji stanowi<br />
system informacyjny organizacji;<br />
3. podsystem informacyjno-decyzyjny jest częścią<br />
systemu zarządzania.<br />
OiZ stacjonarne -<br />
wykład 6<br />
dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />
Gdyni<br />
26
Zadania systemów informacyjnych<br />
organizacji<br />
1. przewidywanie z dużym praw<strong>do</strong>po<strong>do</strong>bieństwem<br />
sytuacji organizacji w przyszłości;<br />
2. wyzwalanie szybkich reakcji <strong>do</strong>stosowawczych<br />
na zmienne sytuacje zewnętrzne i wewnętrzne;<br />
3. <strong>do</strong>starczanie niezbędnej i wiarygodnej informacji<br />
<strong>do</strong> procesów decyzyjnych w organizacji.<br />
OiZ stacjonarne -<br />
wykład 6<br />
dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />
Gdyni<br />
27
Postacie systemów informacyjnych<br />
1. zintegrowany system informacji<br />
kierownictwa – IMIS (Integrated Management<br />
Information System);<br />
2. System Wczesnego Ostrzegania – oparty na<br />
praktyce controllingu;<br />
3. zintegrowany system wytwarzania<br />
wspomagany komputerowo – CIM (Computer<br />
Integrated Manufacturing);<br />
4. System Informacji Marketingowej – SIM.<br />
OiZ stacjonarne -<br />
wykład 6<br />
dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />
Gdyni<br />
28
OiZ stacjonarne -<br />
wykład 6<br />
Schemat ideowy SIM<br />
Kompleksowa<br />
informacja<br />
z otoczenia<br />
SIM<br />
Kompleksowa<br />
informacja z wnętrza<br />
organizacji<br />
Selektywna informacja<br />
dla procesu podejmowania decyzji strategicznych<br />
dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />
Gdyni<br />
29
Istota SIM<br />
• SIM = System obejmujący ludzi i ich organizację<br />
(komórki strukturalne), środki techniczne (sprzęt<br />
komputerowy – hardware i software) oraz<br />
procedury zbierania, formalizacji, strukturalizacji i<br />
dystrybucji aktualnej informacji niezbędnej w<br />
procesie podejmowania strategicznych decyzji w<br />
organizacji.<br />
OiZ stacjonarne -<br />
wykład 6<br />
dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />
Gdyni<br />
30
Bu<strong>do</strong>wa SIM<br />
(podsystemy)<br />
1. wewnętrznych rejestrów i sprawozdań (faktury,<br />
zamówienia, ewidencja zapasów itp.);<br />
2. obserwacji konkurencyjnego otoczenia (opinie<br />
dystrybutorów oraz instytutów badań, analiza<br />
wydawnictw, analiza towarów konkurencji);<br />
3. informacji polityczno-prawnej (analiza aktów<br />
normatywno-prawnych);<br />
4. badań marketingowych (badania: rynku,<br />
sprzedaży, produktu, reklamy, działalności).<br />
OiZ stacjonarne -<br />
wykład 6<br />
dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />
Gdyni<br />
31
Metody wspomagające podejmowanie decyzji<br />
• metody predykcyjne (prognostyczne):<br />
– ekstrapolacja (prosta, złożona, korygowana);<br />
– metoda intuicyjna (delficka i „burza mózgów”);<br />
– metody kolejnych przybliżeń;<br />
– metoda prostej analogii.<br />
• metody heurystyczne (meto<strong>do</strong>logiczna umiejętność pozyskiwania<br />
informacji z nowych faktów, ich syntezy i formułowania hipotez<br />
naukowych);<br />
• metody statystyczno- matematyczne (bu<strong>do</strong>wa modeli):<br />
– CPM (critical path method);<br />
– algorytmy decyzyjne tzw. „drzewa decyzyjne”;<br />
– „macierz wypłat” tzw. macierz SNP.<br />
• metody sytuacyjne (case);<br />
• gra decyzyjna (teoria gier).<br />
OiZ stacjonarne -<br />
wykład 6<br />
dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />
Gdyni<br />
32
Algorytmy „drzewa decyzyjne”<br />
• dla sytuacji decyzyjnych z możliwością<br />
optymalizacji wartości oczekiwanych<br />
(duża liczba zmiennych niezależnych);<br />
• konieczność daleko idących uproszczeń<br />
modelowych;<br />
• proces decyzyjny jest wieloetapowym<br />
procesem sekwencyjnym (decyzje<br />
cząstkowe na poszczególnych etapach).<br />
OiZ stacjonarne -<br />
wykład 6<br />
dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />
Gdyni<br />
33
OiZ stacjonarne -<br />
wykład 6<br />
Schemat ideowy „drzewa<br />
decyzyjnego”<br />
dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />
Gdyni<br />
34
„Macierz wypłat”<br />
• dla sytuacji decyzyjnych z możliwością optymalizacji<br />
wartości oczekiwanych (zmienne niezależne – losowe<br />
zmieniają się zgodnie z przebiegiem funkcji rozkładu<br />
praw<strong>do</strong>po<strong>do</strong>bieństwa);<br />
• „macierz wypłat” – trójwymiarowa macierz<br />
probabilistyczna:<br />
– (S) strategie – możliwe dla danej sytuacji warianty<br />
działań;<br />
– (N) stany natury – zbiór okoliczności zewnętrznych<br />
determinujących decyzje (zmienne losowe);<br />
– (P) praw<strong>do</strong>po<strong>do</strong>bieństwo z jakimi stany natury<br />
(zmienne losowe) mogą wystąpić.<br />
OiZ stacjonarne -<br />
wykład 6<br />
dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />
Gdyni<br />
35
Dalsze działania:<br />
„Macierz wypłat”<br />
• ocena wartości poszczególnych strategii (suma iloczynów<br />
rezultatów wyboru (R) i odpowiadających im<br />
praw<strong>do</strong>po<strong>do</strong>bieństw stanów natury;<br />
• wybór strategii z najwyższą wartością oczekiwaną.<br />
OiZ stacjonarne -<br />
wykład 6<br />
dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />
Gdyni<br />
36
Metoda sytuacyjna (case method)<br />
• wywodzi się z podejścia sytuacyjnego szkoły<br />
cybernetyczno-matematycznej, opracowana w Harvard<br />
Business School, <strong>do</strong>skonała w dydaktyce jako<br />
przeciwieństwo metod erudycyjnych ex cathedra;<br />
• analiza konkretnego, kluczowego przypadku – case,<br />
rozwiązań tam zastosowanych – podjętych decyzji, ich<br />
wpływu na osiągnięcie celu.<br />
• wyrobienie z<strong>do</strong>lności podejmowania decyzji w oparciu o<br />
analizowane precedensy, ich syntezę i uogólnienia.<br />
OiZ stacjonarne -<br />
wykład 6<br />
dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />
Gdyni<br />
37
Zawężona metoda sytuacyjna Flanagan’a<br />
• metoda krytycznych przypadków CIM critical<br />
incidents method:<br />
– niezwykle charakterystycznych dla danej<br />
działalności, przykłady ekstremalnych,<br />
wyjątkowo silnych zachowań szczególnie silnie<br />
(hamująco lub pobudzająco) oddziaływujących<br />
na organizację;<br />
– stanowiących pewną całość, ciąg logiczny, „akt<br />
działania” znany na tyle, że można<br />
zarejestrować wszystkie składające się na niego<br />
zdarzenia.<br />
OiZ stacjonarne -<br />
wykład 6<br />
dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />
Gdyni<br />
38
Gry decyzyjne<br />
• źródło: gry kierownicze, organizacyjne wywodzące się z teorii gier<br />
Neuman’a i Morgensterna (konieczność interakcji personalnych – gry<br />
pomiędzy uczestnikami procesów i działań)<br />
• zadania:<br />
– przewidywanie zachowań ludzi i systemów w<br />
warunkach konkurencyjnych, warunkach konfrontacji i<br />
konfliktu (interesów, kultur, zbrojny);<br />
– <strong>do</strong>starcza wiedzy o zachowaniu całej organizacji w<br />
sytuacji, gdy żaden z decydentów nie sprawuje pełnej<br />
kontroli nad całością – tworzy mechanizm<br />
funkcjonowania organizacji.<br />
• elementy gry decyzyjnej:<br />
– zbiór ról;<br />
– scenariusz;<br />
– system reguł i procedur.<br />
OiZ stacjonarne -<br />
wykład 6<br />
dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />
Gdyni<br />
39
OiZ stacjonarne -<br />
wykład 6<br />
Składniki gry decyzyjnej<br />
dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />
Gdyni<br />
40
Zasady gry decyzyjnej<br />
1. ściśle sprecyzowany cel – jasno postawione<br />
zadanie, czytelny podział ról, jasne i<br />
zrozumiałe procedury;<br />
2. „dramaturgia” – emocjonalne zaangażowanie<br />
graczy w procesy decyzyjne;<br />
3. realność i wiarygodność gry – osadzenie w<br />
znanych realiach, posłużenie się metodą<br />
sytuacyjną (case) w <strong>do</strong>borze charakterystyk<br />
wejściowych scenariusza.<br />
OiZ stacjonarne -<br />
wykład 6<br />
dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />
Gdyni<br />
41
OiZ stacjonarne -<br />
wykład 6<br />
Metody szacowania kosztów eksploatacji<br />
metoda na podstawie<br />
wykresu<br />
metoda wielkości<br />
skrajnych (krańcowych)<br />
metoda średnich<br />
po<strong>do</strong>kresów<br />
metoda regresji liniowej<br />
dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />
Gdyni<br />
42
Koszty całkowite<br />
• Polega na wybraniu z szeregów liczbowych najniższych i najwyższych<br />
rozmiarów produkcji oraz najniższych i najwyższych kosztów.<br />
Nachylenie krzywej kosztów, które określa przyrost kosztów zmiennych<br />
na jednostkę produkcji, oblicza się wg równania:<br />
OiZ stacjonarne -<br />
wykład 6<br />
K CAŁK = K s + k zj × x<br />
gdzie:<br />
K CAŁK – koszty całkowite,<br />
K S – koszt stały,<br />
k zj – koszt zmienny jednostkowy,<br />
x – wielkość „produkcji”.<br />
dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />
Gdyni<br />
43
Metoda wielkości skrajnych (krańcowych) –<br />
poziom kosztów zmiennych jednostkowych<br />
• Polega na wybraniu z szeregów liczbowych najniższych i najwyższych<br />
rozmiarów produkcji oraz najniższych i najwyższych kosztów.<br />
Nachylenie krzywej kosztów, które określa przyrost kosztów zmiennych<br />
na jednostkę produkcji, oblicza się wg równania:<br />
OiZ stacjonarne -<br />
wykład 6<br />
k zj = (K MAX – K MIN) / (P MAX – P MIN)<br />
gdzie:<br />
k zj – koszt zmienny jednostkowy,<br />
K MAX – koszty przy najwyższych rozmiarach produkcji,<br />
K MIN – koszty przy najniższych rozmiarach produkcji,<br />
P MAX – najwyższa produkcja,<br />
P MIN – najniższa produkcja.<br />
dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />
Gdyni<br />
44
Metoda wielkości skrajnych (krańcowych) – poziom kosztów<br />
stałych<br />
• Poziom kosztów stałych ustala się wykorzystując informacje<br />
o skrajnych wielkościach produkcji i kosztów, odejmując od<br />
kosztów przy najwyższych lub najniższych rozmiarach<br />
produkcji iloczyn ustalonych kosztów zmiennych<br />
jednostkowych i tychże rozmiarów produkcji:<br />
K s = K MAX/MIN – (k zj P MAX/MIN)<br />
gdzie:<br />
K s – koszty stałe,<br />
K MAX/MIN – koszty przy najwyższych (najniższych) rozmiarach produkcji,<br />
k zj – koszt zmienny jednostkowy,<br />
P MAX/MIN – najwyższa (najniższa) produkcja.<br />
OiZ stacjonarne -<br />
wykład 6<br />
dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />
Gdyni<br />
45
Metoda średnich po<strong>do</strong>kresów (semiaverages)<br />
• Powyższą metodą można wyznaczyć funkcję kosztów lepiej<br />
<strong>do</strong>pasowaną <strong>do</strong> danych empirycznych.<br />
• W tym celu dane szeregów liczbowych porządkujemy od<br />
najniższych <strong>do</strong> najwyższych i dzielimy na dwie równe grupy,<br />
a następnie obliczamy średnie dla tych dwóch grup.<br />
• Średnie te z kolei wykorzystujemy <strong>do</strong> ustalenia kosztów<br />
zmiennych jednostkowych i kosztów stałych okresu<br />
(postępując analogicznie jak w metodzie wielkości skrajnych,<br />
z tym że wielkości skrajne należy zastąpić średnimi).<br />
OiZ stacjonarne -<br />
wykład 6<br />
dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />
Gdyni<br />
46
OiZ stacjonarne -<br />
wykład 6<br />
• A. Na podstawie danych z poniższej tabeli, za pomocą metody<br />
wielkości skrajnych oraz metody średnich po<strong>do</strong>kresów:<br />
wyznaczyć funkcję całkowitych kosztów eksploatacyjnych<br />
(y) dla określonej ilości obsłużonych statków (x) oraz podać<br />
prognozę kosztów na październik przy założeniu ilości<br />
eksploatowanych statków na poziomie 18 sztuk.<br />
Okres<br />
Ilość eksploatowanych<br />
statków w sztukach<br />
Koszty<br />
w PLN<br />
styczeń 15 40000<br />
luty 14 50000<br />
marzec 14 46000<br />
kwiecień 12 36000<br />
maj 11 44000<br />
czerwiec 16 49000<br />
lipiec 15 49000<br />
sierpień 19 53000<br />
wrzesień 17 51000<br />
październik ?? (prognoza = 18) ??<br />
dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />
Gdyni<br />
47
metoda wielkości skrajnych:<br />
• k zj = (53000 – 36000) / (19 – 11) = 17000 / 8 = 2125<br />
• K S = 53000 – (212519) = 36000 – (212511) =<br />
12625<br />
• Funkcja kosztów całkowitych: y = 12625 + 2125x;<br />
• Prognoza na październik: 50875 PLN<br />
OiZ stacjonarne -<br />
wykład 6<br />
dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />
Gdyni<br />
48
metoda średnich po<strong>do</strong>kresów:<br />
Miesiąc Statki Koszty Miesiąc Statki Koszty<br />
maj 11 44000 styczeń 15 40000<br />
kwiecień 12 36000 lipiec 15 49000<br />
marzec 14 46000 czerwiec 16 49000<br />
luty 14 50000 wrzesień 17 51000<br />
styczeń 15 40000 sierpień 19 53000<br />
OiZ stacjonarne -<br />
wykład 6<br />
P MIN = (11+12+14+14+15) / 5 = 66 / 5 = 13,2 statków<br />
K MIN = (44+36+46+50+40)tys. / 5 = 216000 / 5 = 43200 PLN<br />
P MAX = (15+15+16+17+19) / 5 = 82 / 5 = 16,4 statków<br />
K MAX = (40+49+49+51+53)tys. / 5 = 242000 / 5 = 48400 PLN<br />
dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />
Gdyni<br />
49
metoda średnich po<strong>do</strong>kresów (c.d.):<br />
• k zj(II)= (48400 – 43200) / (16,4 – 13,2) = 5200 / 3,2 = 1625<br />
• K S(II) = 48400 – (162516,4) = 43200 – (162513,2) =<br />
21750<br />
• Funkcja kosztów całkowitych: y = 21750 + 1625x;<br />
• Prognoza na październik: 51000 PLN<br />
OiZ stacjonarne -<br />
wykład 6<br />
dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />
Gdyni<br />
50
Pytania <strong>do</strong> <strong>wykładu</strong><br />
1. Na czym polega istota decyzji i decy<strong>do</strong>wania? Krótko<br />
scharakteryzuj decyzje menedżerskie.<br />
2. Wymień i opisz procedury podejmowania decyzji.<br />
3. Wskaż modele decyzyjne wynikające z Teorii Decyzji i<br />
ich zastosowania.<br />
4. Na czym polega rola procesów informacyjnych w<br />
decy<strong>do</strong>waniu?<br />
5. Wymień i krótko scharakteryzuj metody wspomagające<br />
podejmowanie decyzji.<br />
6. Na czym polega wyznaczanie (prognozowanie) kosztów<br />
przedsiębiorstwa metodą wartości skrajnych i metodą<br />
średnich po<strong>do</strong>kresów?<br />
OiZ stacjonarne -<br />
wykład 6<br />
dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />
Gdyni<br />
51
Dziękuję za uwagę ...<br />
... i zapraszam<br />
za tydzień na zaliczenie ćwiczeń<br />
(podczas <strong>wykładu</strong> w dniu<br />
12.IV.2013, sala C-136, grupa A: o<br />
12.15, grupa B: o 13.05)<br />
dr Adam Salomon, KTiL, AM w<br />
Gdyni<br />
52