Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Varësia financiare nga baballarët qe nuk ishin <strong>të</strong> pranishëm e përforcoi pasivitetin dhe<br />
fatalizmin e atyre qe mbe<strong>të</strong>n prapa, perspektiva e <strong>të</strong> cilëve për te gjetur pune ne Kosove ishte<br />
pothuaj inekzistente.<br />
“Duke parë ko<strong>të</strong>sinë e planifikimit <strong>të</strong> <strong>të</strong> ardhmes së tyre, djem<strong>të</strong> kalojnë di<strong>të</strong>lindjet 18, 20<br />
dhe 25-vjeçare me shpresën e turbull se një ftes për pune nga një i afërm jash<strong>të</strong> vendit do<br />
ti shpëtojë ata nga një ardhme e pasigurte.” 34<br />
Reineck qar<strong>të</strong>son se ajo qe përshkruan për Opoj -ën, ësh<strong>të</strong> normale në gjithë Kosovën rurale<br />
në vitet 1980. Në a<strong>të</strong> kohë nga 45,000 nxënëse që fillonin shkollën fillore çdo vit, më pak se<br />
8,000 arrinin ne klasën e te<strong>të</strong>. 35 Në 1988-ën, mbi 90 % e grave shqiptare në Kosovë ishin<br />
“ekonomikisht <strong>të</strong> varura”. Ka pasur një ndryshim <strong>të</strong> madh ndërmjet gjendjes në Prishtine (ku<br />
në vitin 1988, 41 % e vajzave mbaruan shkollën e mesme) dhe zonave rurale ku (shifra<br />
përka<strong>të</strong>se ka qenë me pak se 4 % ) 36<br />
Që prej studimit <strong>të</strong> Reineck, ndërmarre 15 vjet më parë, emigrimi nga Kosova jash<strong>të</strong> vendit<br />
ësh<strong>të</strong> rritur shume ne volum. Si ka ndikuar kjo në marrëdhëniet ndërmjet emigrimit, parave te<br />
dërguara dhe zhvillimit? A ësh<strong>të</strong> akoma e vlefshme <strong>të</strong> supozojmë qe zonat rurale me volum<br />
me <strong>të</strong> madh emigrimi tentojnë <strong>të</strong> jenë me konservative? Cilat do <strong>të</strong> jenë pasojat e përfundimit<br />
<strong>të</strong> emigrimit në masë për këto fshatra?<br />
III. RRËFIMI PËR DY FSHATRAT<br />
Cërrca (në serbisht Crnce), ësh<strong>të</strong> një fshat me 300 sh<strong>të</strong>pi në veriperëndim <strong>të</strong> Kosovës, në<br />
kufirin me Serbinë. Kurse Lubishta,(Lubiste) ësh<strong>të</strong> një fshat me 227 sh<strong>të</strong>pi, e shtrihet në<br />
kodrinat e maleve <strong>të</strong> Karadakut në juglindje <strong>të</strong> Kosovës, në afërsi me kufirin e Maqedonisë.<br />
Për standardet kosovare, Cërrca ësh<strong>të</strong> një fshat mjaft i përparuar, ndërsa Lubishta ësh<strong>të</strong> pa<br />
dyshim një nga fshatrat më <strong>të</strong> varfra. Mirëpo në <strong>të</strong> dyja fshatrat dallohen forcat e njëjta <strong>të</strong><br />
cilat karakterizojnë zonat rurale <strong>të</strong> Kosovës. Ësh<strong>të</strong> një dramë e vërte<strong>të</strong> çfarë po ndodh me<br />
fshatrat e Kosovës sot , dhe do <strong>të</strong> ishte mirë që hartuesit e politikave në Prishtinë dhe në<br />
kryeqytetet evropiane, <strong>të</strong> mbajnë vesh 37 .<br />
Gja<strong>të</strong> viteve 2004 – 2005, <strong>të</strong> dy komunitetet ndihmuan IES-në (Iniciativën Evropiane për<br />
Stabilitet), për <strong>të</strong> kryer një studim rreth mënyrës së jetesës në <strong>të</strong> dyja fshatrat. 44 pyetje u janë<br />
drejtuar 527 sh<strong>të</strong>pive dhe janë mbledhur kështu informacione nga më shume se 4.000<br />
individë. Qëllimi ishte që <strong>të</strong> krijohej qar<strong>të</strong>si mbi gjendja e fshatarësisë kosovare, në prag <strong>të</strong><br />
statusit final. 38<br />
34 Ibid., f. 191.<br />
35 Ibid., f. 168.<br />
36 Ibid., f. 178.<br />
37 Gja<strong>të</strong> dy viteve <strong>të</strong> fundit hulumtuesit e <strong>ESI</strong>-t kanë vizituar nje numër <strong>të</strong> madh fshatrash, dhe kanë<br />
intervistuar një numër <strong>të</strong> madh personash, duke I pyetur ata në lidhje me ndryshimin e kushteve <strong>të</strong><br />
jetesës në komunat e Vitis, Gjilanit, Rahovecit, Mitrovicës, Prizrenit, Prishtinës dhe Strpces.<br />
38 Për infromacione në lidhje me pyetsorët dhe me hulmtimin shih Anneksin 4. Të gjitha <strong>të</strong> dhenat janë <strong>të</strong><br />
përmbledhura në Anneksin I dhe Anneksin II.<br />
12