programowanie reh.kardiologicznej i pulmonologicznej - Pandm

PROGRAMOWANIE REH.KARDIOLOGICZNEJ I
PULMONOLOGICZNEJ
Choroby uk.oddechowego + fizjoterapia
mgr Ewa Żak
Physiotherapy & Medicine
www.pandm.org

ASTMA
Inna nazwa to dychawica oskrzelowa.
Astma jest :
- przewlekłą,
- zapalną,
- nawracającą chorobą dróg oddechowych,

http://www.sh.lsumc.edu/
Charakteryzującą się odwracalnym, czasowym
skurczem oskrzeli z powodu nadreaktywności
dróg oddechowych w stosunku do pewnych
czynników stymulujących.

Alergeny

• ZEWNĘTRZNE
- alergeny wziewne
- kurz, pyłki kwiatowe
- sierść zwierząt
Czynniki
• WEWNĘTRZNE
- substancje :
* białkowe,
* lekowe
• alergia pokarmowa
• zakażenia :
* wirusowe,
* bakteryjne,
* grzybicze

Astma jest wynikiem skojarzonego działania
zmian immunologicznych, zaburzeń
wegetatywnych, bodźców chemicznych i
nerwowo-psychicznych.

Inny podział
1.Astma utajona - skurcz oskrzeli można wywołać
jedynie przy prowokacji
• histaminą,
• metacholiną,
• niektórymi lekami – np. NLPZ- astma aspirynowa
• środkami chemicznymi
• zimnym powietrzem
• wysiłkiem – astma wysiłkowa
• wilgotnym mglistym powietrzem
2.Astma pełnoobjawowa
pe noobjawowa

Objawy
• napady okresowej duszności,
• kaszel
• świst oskrzelowy (świszczący dźwięk przez
zwężone drogi oddechowe)
• skurcz oskrzeli
• szybkie oddychanie (mniej powietrza do
płuc dociera, aby uzupełnić deficyt)
• szybkie męczenie się podczas wykonywania
czynności, wręcz uniemożliwiając je
• zmiany koloru skóry (sine zabarwienie wokół
ust)

Stan astmatyczny – napady duszności
oddzielone krótkimi przerwami
• Dzieci i młodzież
występuje
astma oskrzelowa zewnątrzpochodna
(wrażliwość na alergeny pochodzenia
innego niż bakteryjne, wirusowe,
grzybicze)
• Dorośli
występuje
astma oskrzelowa wewnątrzpochodna
(wrażliwość na alergeny pochodzenia
bakteryjnego, wirusowego i grzybiczego)

Przyczynowe
Eliminacja alergenów
Immunoterapia
Leczenie
Objawowe
Leki rozszerzające
oskrzela
Leki kontrolujące
p-zapalne

Rehabilitacja
Program rehabilitacji powinien zawierać:
1. Edukację chorego (nauka przyjmowania pozycji w napadzie duszności)

2. Naukę efektywnego wydechu i kaszlu.
3. Ćwiczenia oddechowe (usprawnienie oddychania przeponowego)

4. Joga (stanowi ćw.oddechowe, relaksacyjne,
poprawiające postawę ciała, wzmacniające mięśnie
głębokie)
5.Pilates (stanowi poprawiające postawę ciała,
wzmacniające mięśnie głębokie
ćwiczenia wzmacniające przeponę
wdech wydech

6. Ćwiczenia rozluźniające (umiejętność rozluźniania napiętych mięśni
podczas ataku astmatycznego),
7. Ćwiczenia korekcyjne (poprawa postawy ciała, wzmocnienie mięśni
brzucha),
8. Ćwiczenia ogólnousprawniające (poprawa wydolności krążeniowooddechowej),
9. Ćwiczenia czynne wolne,

10.Fizykoterapia (w celu rozluźnienia mięśni)
- prądy interferencyjne
- naświetlanie klatki piersiowej (bioptron)
- inhalacje
- nebulizacje (polega na podawaniu pacjentowi płynnych leków w postaci
rozpylonej mgły (aerozolu) metodą inhalacji poprzez usta, rurkę
intubacyjną lub przez otwór tracheotomijny - bezpośrednio do oskrzeli i
płuc.
- sauna parowa
11.Masaż
12.Basen (ćwiczenia w basenie lub pływanie)
13.Trening wytrzymałościowy na bieżni (ćwiczenia fizyczne mogą być
prowadzone z obciążeniem submaksymalnym, tzn. takim, w którym tętno
osiąga wartość 160-170 uderzeń na minutę, pod warunkiem stopniowego
przygotowania do tak intensywnego wysiłku. O poziomie intensywności
wysiłku decyduje reakcja bronchospastyczna na wysiłek i z tego też
powodu należy go dobierać indywidualnie dla każdego chorego
14.Terapia manualna (PIR, Trigger Point, Taping, Myofascial release)

Reakcja bronchospastyczna –
W czasie wysiłkowej hiperwentylacji dochodzi do oziębienia
dróg oddechowych (im zimniejsze i bardziej suche
powietrze, tym reakcja ta jest bardziej nasilona).
W reakcji wysiłkowej wyróżnia się tzw. fazę rozkurczu i
skurczu oskrzeli.
Faza rozkurczu ujawnia się zaraz po wstępnym wysiłku i trwa
ok.1-3 min, a następnie pojawia się faza skurczowa, która
osiąga szczyt swojego nasilenia w 5-6 min wysiłku.
Po samoistnym ustąpieniu skurczu oskrzeli (najczęściej po
30-60 min) każdy następny wysiłek wywołuje mniejszą
reakcję bronchospastyczną.
Korzystne jest przyjęcie przed wysiłkiem leków
rozkurczowych łagodzących znacznie powysiłkowy skurcz
oskrzeli.

Trening sportowy – zasady
• charakter krótkotrwały interwałowy (1-3 min),
• jeśli bardziej intensywny to przeplatany okresami wypoczynku
• gry sportowe, niektóre formy ćwiczeń lekkoatletycznych (skoki, krótkie
biegi)
• każdy wysiłek powinien być poprzedzony 10-15-minutową rozgrzewką i
zakończony stopniowo
• przy wystąpieniu obturacji oskrzeli przed planowanym wysiłkiem lub
wystąpienia skurczu oskrzeli po wysiłku należy podać beta-mimetyki.
Przeciwwskazane
• wysiłki o charakterze długotrwałej pracy mięśniowej,
• biegi średnio i długodystansowe czy kolarstwo

Terapia manualna
U chorującego na astmę oskrzelową klatka piersiowa ma tendencje do
ustawienia wdechowego.
Problem biomechaniczny Słabe i sztywne mięśnie oddechowe nie potrafią
utrzymać prawidłowego ustawienia klatki piersiowej, ruchomości dolnych
żeber, amplitudy ruchu przepony, a tym samym właściwej techniki
oddychania.
Innym, równie ważnym objawem na który należy zwrócić uwagę, jest
napięcie klatki piersiowej (tzw. sztywność) występujące często u chorych z
ciężką postacią astmy.
W tych przypadkach wskazane jest prowadzenie terapii, ćwiczeń
rozciągających ukierunkowanych na mięśnie klatki piersiowej, głównie :
- mięśnie międzyżebrowe,
- piersiowe duże,
- pochyłe szyi
- mięsień czworoboczny grzbietu
- dźwigacz łopatki

Cele rehabilitacji
Fizjoterapia w astmie oskrzelowej ma na celu:
• zapobiec utracie prawidłowej czynności oddychania
• zapobiec deformacjom w układzie oddechowym oraz w układzie
mięśniowo-podporowym mającym pośredni wpływ na mechanikę
oddychania,
• przywrócić w miarę możliwości funkcję prawidłowego oddychania,
• nauczyć pacjenta żyć z powstałą niewydolnością oddechową i
skompensować ją w możliwie największym stopniu,
• zwiększenie siły mięśni wdechowych,
• zmniejszenie odczucia duszności,
• podwyższenie progu metabolizmu beztlenowego
• poprawa jakości życia

Bibliografia
• Milanowska – Podstawy rehabilitacji ruchowej
• Rosławski – Lecznicze ćwiczenia oddechowe w
chorobach płuc
• Droszcz W - Rehabilitacja w chorobach
układu oddechowego
• Orlik T Choroby układu oddechowego.
• Portal internetowy www.pandm.org