kozhakanova-dissertacia.pdf
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Күшік ұлымайды, қыңсылайтындығы белгілі. Бірақ ақынның күшікті ұлытып<br />
отырғаны бекер емес. Ақын образының ар жағында ұлуға қатысты басқаша<br />
түсінік бар. Ҽдетте, бҿрі ұлиды. Демек, аудармашы осы «ұлиды» сҿзіне ерекше<br />
назар аударғаны жҿн еді.<br />
Ю.Нейманның аудармасы:<br />
И,как заброшенный щенок,<br />
Душа моя скулит [3, с.144].<br />
Ю.Нейманның аудармасын қазақ тіліне кері аударатын болсақ мынадай<br />
мағына шығады: «Иесіз қалған (қаңғырған) күшік секілді, менің кҿңілім<br />
мазасызданады(қыңсылайды)». Ҿлеңнің мазмұны бұрмаланған. Түпнұсқадағы<br />
басты ұғым «ой» аудармада жоқ. Аудармада ҿлеңнің мағынасы «жұртқа<br />
қайтқан ой» туралы емес, «ақынның мазасызданған кҿңілі» туралы болып<br />
шыққан. Түпнұсқада жоқ ұғымды («кҿңіл») аудармашы ҿз жанынан қосып,<br />
түпнұсқадағы образды сҿздерді («жұрт», «ой») аудармада қалдырып кетіп,<br />
түпнұсқаның идеясын жойып жіберген.<br />
Ақын «Лай суға май бітпес қой ҿткенге» деген ҿлеңінде адам ҿмірінің<br />
кҿрінісін тҿмендегідей етіп сипаттайды:<br />
Ҿмір жолы - тар соқпақ, бір иген жақ,<br />
Иілтіп екі басын ұстаған хақ.<br />
Имек жолда тыянақ, тегістік жоқ,<br />
Құлап кетпе, тура шық, кҿзіңе бақ [2,160б.].<br />
Ҽ.Қодардың аудармасы:<br />
Путь жизни – тропа, что не знает конца.<br />
Конец и начало ее – у Творца.<br />
Тропа все петляет, так будь осторожен,<br />
Пройди, не теряя пути и лица [6, с.45].<br />
Түпнұсқадағы «тар соқпақ» деген метафораны аудармашы «тропа» деген<br />
сҿзбен береді. Ақын мұнда соқпақ жол деп отырған жоқ, ҿмір жолын тар соқпақ<br />
деп бейнелеген. Бұл жерде ҿмір туралы негізгі ұғым «тар соқпақ» сҿзі беретін<br />
ұғыммен сипатталады. Аудармашының беретін ұғымы басқа. Бір ұғымды<br />
білдіретін образды сҿздің мағынасына қатысты ақын сҿзі мен аударма арасында<br />
осындай үлкен айырмашылық бары байқалады. Ақын ҿмір жолын иген жақ<br />
секілді кҿреді. Бірінші тармақтың аудармасы «ҿмір жолы - соқпақ, ол соңын<br />
білмейді (соңы жоқ)» деген мағынаны береді. Түпнұсқадағы «иген жақ»<br />
ҿмірдің маңызды белгісін білдіретін ұғым еді, бірақ аудармашы оны<br />
аудармаған. «Иген жақ» жҽне «тар соқпақ» екі ұғымның орнына аудармашы<br />
«тропа» деген бір ұғымды пайдаланады. Бірақ «тропа» иілмейді. Жақтың<br />
иілуінде үлкен мҽн бар. Ақын ҿмірдің кҿрінісін бейнесін «иілген жақ» түрінде<br />
53
Change language