kozhakanova-dissertacia.pdf
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
К.Серикбаеваның аудармасы: «Почему казахи не слушают праведные<br />
слова, не находят для этого времени, но будут охотно внимать сплетням и<br />
грязным наветам и не уйдут не выслушав их до конца, хоть все дела их пойдут<br />
прахом?».<br />
В.Шкловскийдың аудармасы: «И ответьте на последний вопрос: почему не<br />
верят добру казахи и не хотят слушать правдивое слово, не находят для<br />
слушания такого слова времени, но любят слушать ложные и коварные речи, от<br />
которых даже молоко скисает в юрте, а они слушают и не могут оторваться,<br />
хоть бы все их хозяйство сносило половодье?».<br />
«Сүттей ұю» фразеологизмін сҿзбе-сҿз аударуға келмейді. С. Санбаевтың<br />
«сбиваться подобно молоку» Шкловскийдың «от которых даже молоко скисает<br />
в юрте» деп түпнұсқадан сҿзбе-сҿз аударуынан фразеологизмнің мағынасы<br />
бұрмаланған. К.Серикбаева «охотно внимать» деп аударып фразеологизмнің<br />
дискурсын бере алған.<br />
Р.МакКейннің аудармасы: «Why will the Kazakhs not hearken to righteous<br />
words and find no time for that, but are ready to listen to all kinds of gossip, dirt and<br />
slander and won't go away until they hear it out to the end, even if all of their affairs<br />
go to pot?».<br />
Р.МакКейн К.Серикбаеваның аудармасынан ағылшын тіліне «тыңдауға<br />
дайын» деп аударады. 37-қарасҿзінің аудармасында референциалды<br />
эквиваленттілік орын алған, аудармашылар қолданған фразеологизмдер<br />
эквивалент деңгейлерінің ішінде лексикалық-семантикалық бҿлшектері<br />
сақталынып, жекелеген семалар арқылы коммуникациялық деңгей, жағдайды<br />
сипаттау деңгейі арқылы сақталынған. Абайдың қара сҿздерінің аудармасын<br />
қарастыру барысында фразеологизмдердің мҽні мағыналары бірдей емес<br />
ҽртүрлі тілдік бірліктердің кҿмегімен ғана емес, заттық жағдайда бейнеленген<br />
ҽртүрлі белгілерге сҽйкес келетін ҽртүрлі семалардың кҿмегімен жеткізілетініне<br />
кҿз жеткіздік.<br />
Біз бұл жұмысымызда Абайдың бірқатар шығармаларына салыстырусалғастыру<br />
жүргізу арқылы, ҿлеңдері мен қарасҿздерінің орыс, ағылшын<br />
тілдеріне аударылу, жеткізілу деңгейін байқадық. Бір ғана фразеологизмдердің<br />
аудармалары арқылы ақын қарасҿздерінің мағыналық деңгейінің қаншалықты<br />
түпнұсқаға сайма-сай бола алатындығын кҿруге болады.<br />
Абай қолданылған фразеологизмдер орыс, ағылшын тілдерінде кҿбінесе<br />
сипаттау, түсіндірмелі тҽсілмен берілгендіктен түпнұсқадан саны жағынан<br />
кеміп тұр.<br />
Аудармада: экстралингвистика, яғни ұлттық тіл, тілді қолданатын<br />
рецептор, оны түсініп қабылдаушы рецепиент. Осы үшеуі тілдік қарымқатынасқа<br />
түсіп, дискурсты құрағанда ғана, аударма ҿзіне тҽн коммуникативтік<br />
қызметін толық атқарады.<br />
Жалпы, Абайдың ҿлеңдері мен қара сҿздерінде кездесетін<br />
фразеологизмдерінен астарлы түрде ақын ҿмір сүрген дҽуірдің тарихы, ұлттық<br />
салт-дҽстүр, ұлттық мінез, ҿзіндік болмысы кҿрініс табады. Сондықтан да,<br />
73
Change language