vojvodjanski identitet

i da, preko zajedničkih vrednosti, stvara identitet koji nije utemeljen na
pripadnosti etničkoj zajednici.
Osim pomenutih, postoje još tri dodatna razloga za afirmaciju
vojvođanskog identiteta:
prvi, iza negiranja vojvođanskog identiteta, kao i ideje vojvođanske
autonomije, kriju se hegemone, etnocentrične pretenzije koje pitanje uređenja
države svode na ekskluzivno pitanje etničke (srpske) većine, čime ono postaje
privilegija stečena na osnovu etnokulturalne pripadnosti, a ne pravo koje
proizilazi iz državljanskog statusa, a prema kome je svakom pojedincu
omogućeno da, bez obzira na etničku pripadnost, učestvuje u političkom
odlučivanju. U nameri da likvidiraju vojvođanski identitet i autonomiju
Vojvodine etnonacionalisti ne prezaju od toga da ponište osnovni princip
moderne demokratije – ideju građanske jednakosti. Ideja građanske
jednakosti nije ništa drugo do osnova na kojoj Vojvodina može uspešno
graditi svoju evropsku budućnost. Lokalna samouprava i teritorijalna
autonomija zasnovane su na istom principu – principu građanstva, a ne na
konceptu kolektivističkog poimanja države, koji po logici stvari uvek nameću
ideju "jedinstva", sabornosti i centralizma, nedemokratsku političku kulturu
sa uvek prisutnim totalitarnim nabojima;
drugi, preko vojvođanskog identiteta se, s jedne strane, proširuje
prostor etničke tolerancije dok se, s druge strane, pripadnicima manjina
pruža mogućnost da se odbrane od asimilacije i nametanja identiteta etničke
većine i, napokon,
treći, promocija i zagovaranje vojvođanskog identiteta se logički i
politički nadovezuje na projekat vojvođanske administracije "Afirmacija
multikulturalizma i tolerancije u Vojvodini".
Vojvodina sa svojim autentičnim identitetom, svojstvenim i
savremenim univerzalnim trendovima, na specifičam način anticipira Evropu
budućnosti, odnosno Evropu regija. Da takva tendencija postoji, potvrđuje,
na primer, upravo održani referendum u Kataloniji koji je u Srbiji pogrešno
pročitan kao potencijalni secesionizam a, zapravo, predstavlja veoma važnu
lokalnu (regionalnu) samoidentifikaciju unutar većih državnih celina.
Uverena da je rasprava na ovom okruglom stolu potrebna i da se
preko vojvođanskog identiteta otkriva i evropsko lice Vojvodine, želim vam
uspešan rad.
12
UVODNA IZLAGANJA
Ranko Končar:
ISTORIJSKI IDENTITET VOJVODINE
Obično se smatra da postoje određene istorijske, geografske,
ekonomske, etnografske i kulturološke specifičnosti Vojvodine koje je čine
posebnom pokrajinom. Oko istorijskog identiteta Vojvodine, međutim,
postoje određene kontroverze. One su se najviše javljale u raspravama o
oportunosti posebnog ustavnog statusa Vojvodine. Smatralo se da ga neki
politički pokreti preuveličavaju i nerealno predstavljaju, a neki doživljavaju
kao pojavu dugog trajanja i posebne uverljivosti.
U istorijskim, pravnim i publicističkim tekstovima uglavnom se
isticala relativno duga geneza istorijskog identiteta Vojvodine i smatrala
polaznom pretpostavkom moguće političke i teritorijalne autonomnosti
Vojvodine. U tom smislu, istoriografija upozorava na značenje Velike seobe
srpskog naroda u godinama Velikog bečkog rata 1683–1699, njegova politička
opredeljenja i borbe koje su bile u neposrednoj vezi sa pokretanjem pitanja
autonomije na prostoru južne Ugarske koju su naselili. Međutim, godine
1848, taj prostor je prvi put politički i administrativno omeđen i najviše
inspirisan procesima nacionalnog sazrevanja i emancipacije srpskog naroda u
tadašnjim revolucionarnim zbivanjima. Autonomnost koja je tada zahtevana i
delimično priznata za prostor Srema, Baranje, Bačke i Banata – pod imenom
Srpska Vojvodina – sačuvala se u svesti srpskog naroda kao njegov istorijski
i teritorijalni okvir. Revolucija 1848. dovela je do identifikacije ove teritorije,
kojoj su opredeljenja srpskog naroda u Monarhiji dala političku fizionomiju i
smisao, bez obzira na to što je kratko trajala i što je u bila samo u taktičkom
interesu Austrije u njenom sukobu sa Ugarskom. Međutim, ona je tada
nesumnjivo bila posledica širih i dubljih istorijskih procesa koji su obeležili
13