07.05.2014 Views

Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków - KSOW

Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków - KSOW

Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków - KSOW

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Dobre praktyki w agroturystyce<br />

w województwie<br />

podlaskim<br />

Szepietowo 2011


Wydawca:<br />

Sekretariat Regionalny <strong>KSOW</strong> Województwa Podlaskiego<br />

Departament Rolnictwa i <strong>Obszar</strong>ów Rybackich<br />

Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego<br />

ul. Kardynała Stefana Wyszyńskiego 1; 15-888 Białystok;<br />

www.podlaskie.ksow.pl; tel. 85/ 748 51 59<br />

Opracowanie autorskie:<br />

Joanna Czarkowska<br />

Anna Fatyga<br />

Publikacja powstała przy współpracy z Lokalnymi Grupami Działania<br />

z województwa podlaskiego.<br />

Fotografie pochodzą ze zbiorów<br />

Podlaskiego Ośrodka Doradztwa Podlaskiego w Szepietowie<br />

oraz z archiwum Lokalnych Grup Działania.<br />

Opracowanie redakcyjne i korekta:<br />

Anna Fatyga<br />

Projekt okładki i skład komputerowy:<br />

Wioletta Iwona Cieszkowska<br />

Nakład 2500 egz.<br />

Druk:<br />

MZGraf, ul. Ludowa 89, 18-200 Wysokie Mazowieckie<br />

Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju <strong>Obszar</strong>ów Wiejskich<br />

Europa inwestująca w obszary wiejskie<br />

Publikacja opracowana przez Sekretariat Regionalny Krajowej Sieci <strong>Obszar</strong>ów Wiejskich<br />

Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej<br />

w ramach Pomocy Technicznej Programu Rozwoju <strong>Obszar</strong>ów Wiejskich na lata 2007-2013<br />

Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju <strong>Obszar</strong>ów Wiejskich na lata 2007-2013<br />

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi


Położenie województwa podlaskiego<br />

na obszarze Zielonych Płuc Polski,<br />

jego zróżnicowane ukształtowanie<br />

oraz nieocenione zasoby przyrodnicze<br />

są magnesem przyciągającym turystów<br />

nie tylko z kraju ale i z zagranicy. Walory<br />

te są doskonałą bazą do powstawania<br />

i rozwoju gospodarstw agroturystycznych<br />

oraz usług związanych z pobytem<br />

gości.<br />

Jednym z instrumentów promujących<br />

tego typu działalność, był ogólnopolski<br />

konkurs „Zielone Lato” organizowany<br />

corocznie od 1994 r. do 2006 r.<br />

Lata 2007 – 2009, to kontynuacja konkursu,<br />

ale już na poziomie wojewódzkim.<br />

W latach 2010 – 2011 przedsięwzięcie<br />

przeszło transformację i odbywało się<br />

pod hasłem konkursu na najciekawszy<br />

projekt z zakresu turystyki wiejskiej<br />

zrealizowany z udziałem funduszy unijnych,<br />

który był finansowany ze środków<br />

Krajowej Sieci <strong>Obszar</strong>ów Wiejskich.<br />

Konkursy skierowane do kwater<br />

agroturystycznych oddziałują wielowymiarowo:<br />

• turyści otrzymują gwarancję wysokiej<br />

jakości usług w konkursowych gospodarstwach,<br />

• organizatorzy mają możliwość weryfikacji<br />

ofert z faktycznym stanem i bezpośredni<br />

kontakt z kwaterodawcą,<br />

• właścicielom gospodarstw agroturystycznych<br />

służą jako impuls w kierunku<br />

podnoszenia jakości oferowanych<br />

usług i poszerzania swej oferty.<br />

Wydawnictwo „Dobre praktyki<br />

w agroturystyce w województwie podlaskim”<br />

ma na celu promowanie gospodarstw<br />

uczestniczących w konkursach<br />

organizowanych w latach 2008 - 2011.<br />

Posiada innowacyjny układ, w którym<br />

alfabetycznie usystematyzowano poszczególne<br />

Lokalne Grupy Działania<br />

z krótką charakterystyką przyrodniczoturystyczną<br />

obszaru funkcjonowania<br />

każdej z nich.


Czym są Lokalne Grupy Działania?<br />

Powstają jako oddolna inicjatywa<br />

mieszkańców chcących aktywnie<br />

działać na rzecz lokalnej społeczności.<br />

Warunkiem działania takiej grupy<br />

jest chęć rozwoju własnego obszaru.<br />

Lokalna Grupa Działania to ludzie,<br />

którzy chcą, poprzez wykorzystanie<br />

lokalnych zasobów, stworzyć lepsze<br />

warunki życia wszystkim mieszkańcom.<br />

Partnerzy podejmują wspólne,<br />

praktyczne działania dzieląc się zasobami,<br />

odpowiedzialnością i korzyściami.<br />

Mam nadzieję, że wydawnictwo<br />

„Dobre praktyki w agroturystyce<br />

w województwie podlaskim”, które<br />

powstało dzięki aktywnemu wsparciu<br />

szesnastu Lokalnych Grup Działania,<br />

stanie się ciekawą formą prezentacji<br />

osiągnięć gospodarstw agroturystycznych<br />

i Lokalnych Grup Działania<br />

województwa podlaskiego.<br />

Joanna Czarkowska<br />

6


Lokalna Grupa Działania<br />

Biebrzański Dar Natury<br />

<strong>Obszar</strong> LGD gminy<br />

z powiatu grajewskiego: Rajgród, Grajewo,<br />

Radziłów, Wąsosz, Szczuczyn<br />

adres: Wojewodzin 2, 19 - 200 Grajewo<br />

kontakt: tel. 86/ 273 80 44<br />

e-mail: lgd.biebrza@op.pl<br />

www.lgd-bdn.pl<br />

Najcenniejszym obiektem przyrodniczym<br />

LGD „Biebrzański Dar Natury” jest<br />

unikatowy na skalę europejską Biebrzański<br />

Park Narodowy i jego otulina. Gminy<br />

LGD częściowo wchodzą w jego skład lub<br />

stanowią jego otulinę. Park chroni rozległe<br />

i prawie niezmienione dolinowe torfowiska<br />

z unikalną różnorodnością gatunków roślin,<br />

ptaków i innych zwierząt oraz naturalnych<br />

ekosystemów. Dolina Biebrzy jest<br />

bardzo ważnym miejscem gniazdowania,<br />

żerowania i odpoczynku ptactwa wodnobłotnego,<br />

toteż w roku 1995 została wpisana<br />

na listę siedlisk konwencji dotyczącą<br />

obszarów mokradłowych o międzynarodowym<br />

znaczeniu, zwłaszcza jako środowiska<br />

życia ptactwa wodno-błotnego.<br />

Głównym zbiornikiem wód powierzchniowych<br />

jest Jezioro Rajgrodzkie,<br />

którego 2/3 powierzchni znajduje się<br />

w gminie Rajgród. Jest to duże rynnowe<br />

jezioro polodowcowe należące do grupy<br />

jezior Pojezierza Rajgrodzkiego. Innymi,<br />

choć już znacznie mniejszymi są jeziora:<br />

Ślepe, Toczyłowo, Mierucie.<br />

<strong>Obszar</strong> LGD to nie tylko bagienne<br />

pejzaże, rozległe torfowiska, dziewicze<br />

łąki, jeziora, rzeki, ale także gościnna wieś,<br />

bogate dziedzictwo kulturowo-historyczne<br />

oraz ludzie, przedsiębiorczy i otwarci na<br />

wyzwania. Kulturę regionu promuje m.in.<br />

zespół śpiewaczo - teatralny „Szczuczyniacy”,<br />

który poza pieśniami podlaskimi<br />

7


i mazowieckimi ma w swoim repertuarze<br />

widowiska tradycyjne i obrzędowe: Wielką<br />

Sobotę, Oczepiny, Pieczenie chleba,<br />

Andrzejki, Urodziny, Rajki. Uznaniem cieszy<br />

się także zespół „Król Herod”, który<br />

reaktywował tradycję chodzenia z Herodem.<br />

Tradycja regionu podtrzymywana<br />

jest także poprzez organizowanie imprez<br />

cyklicznych np. Palinocka w Szczuczynie,<br />

Zapusty Radziłowskie. Kulturę ludową<br />

podtrzymuje Jadwiga Solińska, artystka<br />

ludowa z Wąsosza. Największe sukcesy<br />

osiągnęła w plastyce obrzędowej, zdobniczej<br />

i pisarstwie.<br />

Warto zobaczyć<br />

• pozostałości dworsko-ogrodowe w: Ciszewie,<br />

Mieczach, Opartowie, Słuczu,<br />

• pozostałości dwu zespołów folwarcznych<br />

(aleja dojazdowa z nasadzeniami)<br />

w Łazarzach,<br />

• zabytkowy zespół urbanistyczny w Rajgrodzie,<br />

• dworek Rydzewskich w Rajgrodzie,<br />

• grodzisko zwane „Górą Zamkową”<br />

z XI–XIII w. w Rajgrodzie,<br />

• kościół parafialny z 1865 r. w Rydzewie,<br />

• pozostałości zespołu dworskiego w Białaszewie<br />

- kamień upamiętniający wydarzenia<br />

z powstania styczniowego,<br />

• zespół betonowych schronów bojowych<br />

w Ciemnoszyjach – punkt oporu Sowieckiego<br />

Rejonu Umocnionego Linii<br />

Mołotowa (12 schronów),<br />

• zespół dworski w Dyble,<br />

• zespół dworski z parkiem w Kurejwie,<br />

• strażnicę graniczną w Kurkach,<br />

• pozostałości zespołu dworskiego w Wojewodzinie,<br />

• zagrodę w Barwikach,<br />

• kuźnię drewnianą w Klimaszewnicy<br />

z pocz. XX w.,<br />

• pozostałości założenia dworskiego w Zakrzewie,<br />

• dworek w Modzelach,<br />

• zespoły dworsko-parkowe w: Bzurach,<br />

Chojnowie, Niećkowie.<br />

8


Agroturystyka<br />

„Nad wodą”<br />

Robert Wiszowaty<br />

Rajgród, ul. Kolonia Prawa 22<br />

19-206 Rajgród<br />

powiat grajewski, gmina Rajgród<br />

tel. 86/ 272 16 10<br />

kom. 794 497 620, 604 524 698<br />

www.eholiday.pl/noclegi-dg4693.html<br />

gospodarstwo oferuje:<br />

• uczestnictwo w pracach gospodarskich<br />

4 pokoje 9 miejsc<br />

500 m 3 km 3 km<br />

2 km 22 km 2,5 km 2,5 km<br />

9


Gospodarstwo<br />

agroturystyczne<br />

Regina i Jan Zawadzcy<br />

Ciemnoszyje 47<br />

19-200 Grajewo<br />

powiat grajewski, gmina Grajewo<br />

tel. 86/ 273 21 21<br />

kom. 665 789 555<br />

3 pokoje 6 miejsc<br />

1 km 500 m 30 km<br />

3 km<br />

5 km<br />

10


Gospodarstwo<br />

agroturystyczne<br />

„Ciszewianka”<br />

Anna i Marian Zawistowscy<br />

Ciszewo 32<br />

19-206 Rajgród<br />

powiat grajewski, gmina Rajgród<br />

tel. 86/ 273 31 91, kom. 511 044 973<br />

e-mail: ciszewo@ciszewo.pl<br />

www.ciszewo.pl<br />

gospodarstwo oferuje:<br />

• samodzielny domek z bala całoroczny,<br />

• przejażdżki bryczką<br />

• wycieczki z przewodnikiem Biebrzańskiego<br />

Parku Narodowego<br />

4 pokoje 12 miejsc<br />

po<br />

uzgodnieniu<br />

13 km<br />

1,5 km<br />

7 km<br />

6 km 25 km 7 km<br />

11


Lokalna Grupa Działania<br />

Brama na Bagna<br />

<strong>Obszar</strong> LGD gminy<br />

z powatu zambrowskiego: Rutki, Kołaki Kościelne,<br />

Zambrów, Szumowo<br />

z powiatu białostockiego: Zawady<br />

adres: ul. Legionowa 9, pok. 3, 18-300 Zambrów<br />

kontakt: tel. 86/ 273 80 44<br />

e-mail: lgd.biebrza@op.pl<br />

www.lgd-bdn.pl<br />

Foto: W. Kruszyński<br />

Foto: W. Kruszyński<br />

Brama na Bagna to obszar położony<br />

pomiędzy trzema obszarami przyrodniczo<br />

cennymi objętymi ochroną: Narwiańskim<br />

Parkiem Narodowym, Biebrzańskim Parkiem<br />

Narodowym i Parkiem Krajobrazowym<br />

Doliny Narwi.<br />

To najlepsze miejsce na bazę<br />

wypadową do Bagiennej Krainy, do królestwa<br />

dwóch najpotężniejszych rzek<br />

północnego Podlasia, nadających rytm<br />

życia lokalnej ludności, do krainy, gdzie<br />

głównym środkiem transportu na rzece<br />

wciąż pozostaje płaskodenna łódka zwana<br />

„pychówką”, do Doliny Biebrzy i Narwi.<br />

Wiosna to apogeum rozlewisk, pola<br />

kaczeńców rozciągające się po horyzont<br />

i tysiące ptaków na przelotach. Lato oferuje<br />

barwny świat kwiatów i owadów. Koneserzy<br />

zapewne skuszą się na uchwycenie<br />

klimatów związanych z codziennym<br />

życiem mieszkańców bagiennej krainy.<br />

Jesienne mgły sprzyjają pejzażystom. To<br />

także czas godowej aktywności łosi i jeleni.<br />

Zima to krajobraz malowany szadzią<br />

oraz możliwość portretowania z bliska<br />

łosi, wydr i bobrów. Brama na Bagna to<br />

doskonałe miejsce do podpatrywania<br />

przyrody. Do typowych wspomnień z wy-<br />

12


praw należy widok bobrów pływających<br />

wokół łodzi, spożywających na brzegu<br />

kolację lub robiących wieczorną toaletę.<br />

To doskonałe miejsce do podglądania<br />

i rozpoznawania ptaków. Należy jednak<br />

pamiętać, że intensywność ptasiego<br />

życia zmienia się w cyklu rocznym.<br />

Amatorów masowych przelotów gęsi,<br />

kaczek, łabędzi i żurawi zapraszamy<br />

w marcu i kwietniu. Zwolennicy<br />

pełnej różnorodności ptasiej, łącznie<br />

z wodniczką i żołną, powinni zaplanować<br />

swoją wycieczkę na maj i czerwiec.<br />

Czymże byłaby rzeka bez swojej<br />

bagiennej Doliny lub pobyt bez „chrztu<br />

bagiennego”? W błotnej przygodzie<br />

niezbędne są buty gumowe. Warto jednak<br />

pójść na całość, czyli zdecydować się na<br />

brnięcie boso, nie dbając o to jak głęboko<br />

grzęźnie noga. Dla jednych to cuchnąca,<br />

zasysająca, czarna maź, dla innych<br />

kołysząca się równina leczniczych borowin.<br />

Efekt końcowy jest jednak zawsze<br />

ten sam. Wszyscy, którzy się odważyli<br />

włożyć stopę w błoto, są bogatsi o nowe<br />

doświadczenie.<br />

Warto zobaczyć:<br />

•<strong>Obszar</strong> <strong>Specjalnej</strong> <strong>Ochrony</strong> Ptaków<br />

„Bagno Wizna” – obejmuje blisko 15 tys.<br />

ha i stanowi rozległe, szerokie na 10 km,<br />

płaskie i w większości silnie zatorfione obniżenie<br />

terenu, którego obrzeżami płynie<br />

Narew. Coroczne wykaszanie oraz cykliczne<br />

zalewanie łąk płytką wodą zapewnia<br />

idealne warunki do gniazdowania i żerowania<br />

wielu cennym gatunkom ptaków.<br />

•Państwowe Gospodarstwo Rolne (PGR)<br />

Wizna (w Grądach Woniecku) – „chluba<br />

gospodarki socjalistycznej”. W latach<br />

sześćdziesiątych XX w. osuszono rozległy<br />

obszar, położony między Wizną, Rutkami<br />

i Zawadami wypełniający szeroką na<br />

10 km dolinę Narwi, tuż poniżej ujścia<br />

Biebrzy.<br />

•Rezerwaty „Bagno Wizna” – żyjący<br />

świadkowie błędów. Trwające w latach<br />

sześćdziesiątych XX w., wielkoobszarowe<br />

melioracje przyległego obszaru torfowisk<br />

doprowadziły do zaniku roślinności chronionej<br />

i zarośnięcia terenu brzozą i olszą.<br />

•Jezioro Maliszewskie – zaskakujący<br />

relikt, obiekt nietypowy o tyle, że pochodzący<br />

ze starszego niż ostatnie (bałtyckie)<br />

– zlodowacenia środkowopolskiego.<br />

Większość jezior na terenie Polski z tego<br />

okresu już dawno zarosło i przestało istnieć.<br />

Podobny los czeka niestety i to jezioro.<br />

Póki co, cieszy jednak bogactwem<br />

ptaków, które znalazły dogodne schronienie<br />

w porastających płyciznę szuwarach.<br />

Obecnie jezioro zajmuje powierzchnię<br />

około 85 ha i charakteryzuje się bardzo<br />

dużą, kilkunastometrową miąższością<br />

osadów jeziornych. Te osady to skarbnica<br />

wiedzy o zmianach klimatycznych na<br />

przestrzeni ostatnich 130 tys. lat.<br />

•„Dworek Łosie” – 6 km od Zambrowa.<br />

•Rezerwat przyrody „Grabówka”–<br />

utworzony w 1996 roku. Jest to obszar<br />

lasu w środkowej części uroczyska Grabówka-Wierzbowo,<br />

o powierzchni 60<br />

ha, leżący ok. 4 km w kierunku wschodnim<br />

od Zambrowa na południe od drogi<br />

Zambrów-Wierzbowo.<br />

•Stanowiska archeologiczne - w obrębie<br />

miejscowości: Podłatki Duże, Podłatki<br />

Małe, Ćwikły-Krajewo oraz Ćwikły-Rupie.<br />

•Architektura sakralna<br />

• kościół klasycystyczny w Szumowie<br />

z 1867 r.,<br />

• w miejscowości Paproć Duża wierna<br />

rekonstrukcja kościoła ewangelickiego,<br />

w którym ślub wziął Marszałek Józef<br />

Piłsudski z Marią z Koplewskich<br />

Juszkiewiczową,<br />

• we wsi Rutki-Kossaki kościół parafialny<br />

z końca XVII w. z nietypowo usytuowaną<br />

dzwonnicą,<br />

• w Ciborach-Kołaczkach kościół z 1743 r.<br />

13


Gospodarstwo<br />

agroturystyczne<br />

Bożena Zajkowska<br />

Łaś Toczyłowo 36<br />

16-075 Zawady<br />

powiat białostocki, gmina Zawady<br />

kom. 782 438 575<br />

e-mail: zajkowscy01@wp.pl<br />

3 pokoje 7 miejsc<br />

500 m 300 m<br />

35 km 200 m 10 km<br />

14


Fundacja Biebrzańska<br />

<strong>Obszar</strong> LGD gminy<br />

z powiatu sokólskiego: Suchowola, Korycin,<br />

Janów, Dąbrowa Białostocka, Nowy Dwór<br />

z powiatu monieckiego: Jaświły, Mońki, Goniądz,<br />

Trzcianne<br />

z powiatu augustowskiego: Sztabin, Bargłów<br />

Kościelny, Lipsk<br />

adres: ul. Plac Kościuszki 21, 16-150 Suchowola<br />

kontakt: tel. 86/ 273 80 44<br />

e-mail: lgd.biebrza@op.pl<br />

www.lgd-bdn.pl<br />

Na obszarze działania LGD „Fundacja<br />

Biebrzańska” znajduje się Biebrzański<br />

Park Narodowy, który jest geograficznym<br />

spoiwem gmin działających w ramach<br />

„Fundacji Biebrzańskiej”.<br />

Jest to obszar niezwykle cenny przyrodniczo.<br />

Znajdują się tu ostatnie w Europie<br />

Środkowej i Zachodniej, tak rozległe<br />

i prawie niezmienione torfowiska z unikalną<br />

różnorodnością gatunków roślin,<br />

ptaków i innych zwierząt oraz naturalnych<br />

ekosystemów. Miłośnicy turystyki<br />

przyrodniczej mogą podziwiać unikalną<br />

faunę i florę podczas wycieczek pieszych<br />

i rowerowych oraz na specjalnych ścieżkach<br />

edukacyjnych Biebrzańskiego Parku<br />

Narodowego. Wiosenne rozlewiska Biebrzy<br />

stanowią cel przyjazdów ornitologów<br />

z całej Europy. Można tu podziwiać około<br />

280 gatunków ptaków, z czego 180 lęgowych.<br />

Swoje siedliska mają tu m.in. orliki,<br />

błotniaki, wodniczka, dubelt, bekasik, batalion,<br />

czapla siwa, bocian czarny. Bagna<br />

Biebrzańskie są jednocześnie największą<br />

w kraju ostoją populacji łosia liczącej<br />

ponad 600 sztuk. Wszystkie te walory<br />

przyrodnicze można podziwiać podczas<br />

spływu Biebrzą – tratwami i kajakami,<br />

które stanowią prawdziwe wyzwanie dla<br />

osób pragnących aktywnie spędzić wolny<br />

czas, sprawdzić swoje siły i umiejętności<br />

nawigacji. Jest to doskonały sposób na<br />

zobaczenie z bliska piękna przyrody Biebrzy.<br />

Równie atrakcyjne dla spływów kajakowych<br />

są rzeki Kumiałka oraz Brzozówka.<br />

Poza Doliną Biebrzy warto odwiedzić<br />

15


Foto: S. E. Mucha<br />

Bagna Bachmackie w gminie Suchowola,<br />

będące miniaturą Biebrzy.<br />

Specyficzny klimat terenów „Fundacji<br />

Biebrzańskiej” to nie tylko wspaniała<br />

przyroda, ale także miasteczka i wsie<br />

z zabytkami architektury sakralnej i świeckiej,<br />

świadczące o bogatej historii regionu.<br />

Zachowały się tu liczne przykłady charakterystycznego<br />

drewnianego budownictwa<br />

mieszkalnego z oryginalnymi elementami<br />

zdobniczymi mającymi delikatne wpływy<br />

orientalne, tatarskie i żydowskie. Stare<br />

drewniane budynki oraz przydrożne krzyże<br />

i kapliczki podkreślają odrębność kulturową<br />

regionu.<br />

Tradycją regionu, kultywowaną do<br />

dnia dzisiejszego, jest także pisankarstwo,<br />

tkactwo, hafciarstwo, plecionkarstwo,<br />

rzeźba i pieczywo obrzędowe. Turyści<br />

mogą poznać metodę wyrobu obrzędowego<br />

pieczywa: „korowaja weselnego”.<br />

Gospodarstwa agroturystyczne serwują<br />

specjały kuchni regionalnej. Na terenach<br />

„Fundacji Biebrzańskiej” turyści znajdą<br />

wiele atrakcyjnych produktów: miody<br />

nektarowe i spadziowe, chlebek na tataraku,<br />

ser klinek dąbrowiecki, kartacze goniądzkie,<br />

sękacz suchowolski, żurawinę<br />

biebrzańską. Można spróbować oryginalnego<br />

sera korycińskiego „swojskiego”.<br />

tylko fort centralny – w nim mieści się<br />

również Muzeum Twierdzy,<br />

• Geograficzne Centrum Europy w Suchowoli,<br />

• wieś Okopy, w której urodził się ks. Jerzy<br />

Popiełuszko,<br />

• kościoły w: Starej Kamiennej, w Jaminach,<br />

• drewniany młyn z początku XX wieku<br />

w Rudce,<br />

• drewnianą zabudowę we wsiach Nowe<br />

i Stare Dolistowo, Zabiele, Czerwonka,<br />

• cmentarze w: Krasnymborze, Sztabinie<br />

i Jaminach, gdzie znajdują się piękne<br />

krzyże i nagrobki z dawnej odlewni Karola<br />

Brzostowskiego zlokalizowanej w Hucie<br />

Sztabińskiej,<br />

• średniowieczne warownie zwane grodziskami<br />

w Milewszczyźnie, Niewiarowie,<br />

Grodzisku, Grodziszczanach, Krzeczkowie,<br />

osady wczesnośredniowieczne oraz<br />

cmentarzyska kurhanowe,<br />

• wiatrak holenderski z XIX wieku w Białousach,<br />

• Muzeum Lipskiej Pisanki, gdzie można<br />

podziwiać słynne lipskie pisanki wielkanocne,<br />

o niepowtarzalnym wzorze,<br />

a osoby zainteresowany mogą samodzielnie<br />

wykonać pisankę pod okiem<br />

lipskich artystek,<br />

• Izbę Tkactwa Regionalnego przy Gminnym<br />

Ośrodku Kultury, Sportu i Turystyki<br />

w Janowie, gdzie można podziwiać kolekcję<br />

janowskich tkanin dwuosnowowych,<br />

które trafiły do muzeów i galerii<br />

w kraju i za granicą, i poznać sposób<br />

wykonywania dywanów.<br />

Warto zobaczyć:<br />

• Twierdzę Osowiec – carskie umocnienia<br />

zbudowane w latach 1882-1915.<br />

Ze składających się na obiekt czterech<br />

fortów, do zwiedzania udostępniony jest<br />

16


Gospodarstwo<br />

agroturystyczne<br />

„Dolina Biebrzy”<br />

Robert Dembowski<br />

Wroceń 44<br />

19-110 Goniądz<br />

powiat moniecki, gmina Goniądz<br />

tel. 85/ 738 39 26, kom. 603 078 051<br />

e-mail: robert@dolinabiebrzy.pl;<br />

r.dembowski@op.pl<br />

www.dolinabiebrzy.pl<br />

gospodarstwo oferuje:<br />

• spływy tratwami po Biebrzy<br />

• transport 8-osobowym mikrobusem po<br />

Biebrzańskim Parku Narodowym<br />

• sprzedaż pozwoleń, kart wstępu, pamiątek,<br />

map oraz przewodników po BPN<br />

• wycieczki z przewodnikiem na bagna<br />

• loty balonem<br />

• ekologiczny plac zabaw dla dzieci<br />

• wieża widokowa z pomostem obserwacyjnym<br />

V - IX<br />

5 pokoi 20 miejsc<br />

300 m 1,5 km 23 km 12 km 12 km<br />

17


Gospodarstwo<br />

agroturystyczne<br />

„Nad stawem”<br />

Elżbieta i Tadeusz Grabowscy<br />

Okopy Kolonia 34<br />

powiat sokólski, gmina Suchowola<br />

16-150 Suchowola<br />

tel. 85/ 712 48 51, kom. 602 721 353<br />

e-mail: grabowski@centrumeuropy.pl<br />

www.centrumeuropy.pl<br />

gospodarstwo oferuje:<br />

• basen<br />

• kort tenisowy<br />

• plac zabaw dla dzieci<br />

• przejażdżki bryczką, kuligi<br />

• zabawy sylwestrowe<br />

• wycieczki do Biebrzańskiego Parku<br />

Narodowego<br />

5 pokoi 15 miejsc<br />

500 m<br />

18


Gospodarstwo<br />

agroturystyczne<br />

„Chata za wsią”<br />

Danuta i Jan Kułakowie<br />

Hamulka 9<br />

16-200 Dąbrowa Białostocka<br />

powiat sokólski, gmina Dąbrowa Białostocka<br />

tel. 85/ 712 90 09, kom. 607 192 445<br />

e-mail: kulak@hamulka.pl<br />

www.hamulka.pl, www.tratwy.eu<br />

gospodarstwo oferuje:<br />

• pokaz tradycyjnego wypieku sękacza<br />

• spływ tratwą po Biebrzy<br />

• kuligi, przejażdżki furmanką<br />

• nauka pisania pisanek<br />

• pokaz rzeźbiarstwa<br />

3 pokoje 8 miejsc<br />

19


Gospodarstwo<br />

agroturystyczne<br />

„Stanica pod bocianem”<br />

Jan Maliszewski<br />

Laskowiec 3<br />

19-104 Trzcianne<br />

powiat moniecki, gmina Trzcianne<br />

tel. 85/ 738 40 09,<br />

kom. 663 356 722<br />

5 pokoi 27 miejsc<br />

po<br />

uzgodnieniu<br />

500 m<br />

500 m<br />

15 km<br />

500 m 200 m 2 km 35 km 15 km<br />

20


Gospodarstwo<br />

agroturystyczne<br />

„Leśny Dworek”<br />

Małgorzata i Bogusław<br />

Ostapowiczowie<br />

Kryłatka 4<br />

16-310 Sztabin<br />

powiat augustowski, gmina Sztabin<br />

tel. 87/ 641 40 78, kom. 512 479 870<br />

e-mail: malgorzata.ostapowicz@op.pl;<br />

www.lesnydworek.krylatka.pl<br />

gospodarstwo oferuje:<br />

• wolnostojący domek wiejski<br />

• sauna<br />

• bania fińska<br />

• boisko do gier zespołowych<br />

• warsztaty obróbki lnu<br />

5 pokoi 14 miejsc<br />

10 km 21 km<br />

21 km 10 km<br />

10 km<br />

21


„Pensjonat nad Biebrzą”<br />

Krystyna Rogało<br />

Dolistowo Nowe 69A<br />

19-124 Jaświły<br />

powiat moniecki, gmina Jaświły<br />

tel: 601 640 138<br />

www.psa.org.pl/?p=160<br />

4 pokoje 10 miejsc<br />

3 km 200 m<br />

25 km<br />

100 m 200 m<br />

22


Gospodarstwo<br />

agroturystyczne<br />

Jadwiga i Bogdan Siebiedzińscy<br />

ul. Polna 50<br />

16-310 Sztabin<br />

powiat augustowski, gmina Sztabin<br />

tel. 87/ 64 12 179<br />

e-mail: agroturbiebrza@interia.pl<br />

www.agroturbiebrza.fr.pl,<br />

www.turystyka-biebrza.pl<br />

5 pokoi 20 miejsc<br />

3 km<br />

15 km 500 m 12 km<br />

3 km<br />

23


Stowarzyszenie Lokalna Grupa<br />

Działania<br />

Kanał Augustowski<br />

i Rospuda<br />

Foto: .G. Dworakowski<br />

<strong>Obszar</strong> LGD gminy<br />

z powiatu augustowskiego: Nowinka, Płaska,<br />

Augustów<br />

adres: ul. Wojska Polskiego 51<br />

16-300 Augustów<br />

kontakt: 87/ 643 30 56<br />

fax. 87 643 29 03<br />

e-mail: lgd@lgd-rospuda.pl<br />

www.lgd-bdn.pl<br />

<strong>Obszar</strong> gmin wchodzących w skład<br />

LGD wyróżnia się unikatowym charakterem<br />

środowiska. Ponad 60% obszaru,<br />

w tym Puszcza Augustowska, Dolina<br />

Rospudy czy Wigierski Park Narodowy,<br />

objęte jest różnymi systemami ochrony<br />

przyrody, większość Programem Natura<br />

2000. Z racji bardzo atrakcyjnych walorów<br />

przyrodniczo-krajobrazowych, zachowania<br />

tradycyjnego charakteru zabudowy<br />

wiejskiej, dużej ilości zbiorników wodnych<br />

i wysokiego stopnia zalesienia obszar<br />

LGD jest szczególnie predysponowany<br />

do organizacji turystyki i rekreacji. Istnieje<br />

możliwość odwiedzenia i obcowania z najbardziej<br />

atrakcyjnymi widokowo i cennymi<br />

przyrodniczo obszarami i obiektami. Wysoką<br />

jakością wyróżnia się tu także specyficzna<br />

dla regionu kuchnia i bogata baza<br />

rodzimych surowców do przetwórstwa<br />

24


olno-spożywczego. Składa się na to obfitość<br />

runa leśnego i dziczyzny, zagłębie<br />

mleczarskie, drewno najwyższej jakości,<br />

dobre warunki dla rozwoju upraw ekologicznych.<br />

Na tych ziemiach historia i dziedzictwo<br />

kulturowe odcisnęły swoje ślady.<br />

Na uwagę zasługuje jedyne w północnowschodniej<br />

Polsce muzeum Armii Krajowej,<br />

przy Szkole Podstawowej w Janówce.<br />

W Puszczy Augustowskiej koło wsi<br />

Jabłońskie znajduje się uroczysko „Święte<br />

miejsce”, gdzie na polanie stoi drewniana<br />

kaplica oraz wznosi się stary nadpalony<br />

dębowy krzyż. Nazwa tego miejsca wiąże<br />

się z cudownymi uzdrowieniami pielgrzymujących<br />

tu ludzi. Najcenniejszym zabytkiem<br />

kultury materialnej tego obszaru jest<br />

Kanał Augustowski, który przez jeziora:<br />

Sajno, Necko, Białe i Studzieniczne oraz<br />

rzekę Czarną Hańczę łączy dorzecza Wisły<br />

i Niemna na długości ponad 100 km<br />

(z czego po stronie białoruskiej około 20<br />

km). Jego malowniczy krajobrazowo szlak<br />

kajakowy, żeglarski oraz komunikacji statkami<br />

pasażerskimi stał się dużą atrakcją<br />

turystyczną. W chwili obecnej trwają starania<br />

o wpisanie Kanału do rejestru Światowego<br />

Dziedzictwa Kultury UNESCO.<br />

Stowarzyszenie „Lokalna Grupa<br />

Działania – Kanał Augustowski i Rospuda”<br />

pomaga poprawiać jakość życia mieszkańców,<br />

zaspokaja ich potrzeby społeczne<br />

i kulturalne z wykorzystaniem specyfiki<br />

obszaru.<br />

Warto zobaczyć<br />

• Kanał Augustowski ze śluzami,<br />

• Dolinę Rospudy,<br />

• rzekę Czarną Hańczę,<br />

• Zespół kościoła parafialnego w Mikaszówce<br />

z ok. 1907 roku w gminie Płaska,<br />

• Zespół Komunikacyjny Wąskotorowej Kolei<br />

Leśnej – Monkinie w gminie Nowinka,<br />

• przydrożne krzyże i kapliczki.<br />

25


„Stadnina Koni Żarnowo”<br />

Lucyna Karpeta i Agnieszka<br />

Winkler<br />

Żarnowo I 36<br />

16-300 Augustów<br />

powiat augustowski, gmina Augustów<br />

tel. 87/ 644 79 97, kom. 606 136 741<br />

e-mail: stadninazarnowo@interia.pl<br />

www.stadnina.zarnowo.site.pl<br />

gospodarstwo oferuje:<br />

• 20 dobrze wyszkolonych koni<br />

• dwa place maneżowe do nauki jazdy<br />

konnej<br />

• mini cross<br />

• boisko do gry w siatkówkę<br />

• altana z ogniskiem i grillem<br />

• stół do pin-ponga<br />

• plac zabaw<br />

4 pokoje 18 miejsc<br />

3 km 8 km 3 km 3 km<br />

26


Stowarzyszenie Lokalna Grupa<br />

Działania<br />

„Kraina Bobra”<br />

<strong>Obszar</strong> LGD gminy<br />

z powiatu bielskiego: Brańsk, miasto Brańsk, Rudka<br />

z powiatu wysokomazowieckiego: Ciechanowiec,<br />

Czyżew, Klukowo, Kulesze Kościelne, Nowe<br />

Piekuty, Szepietowo, Wysokie Mazowieckie<br />

adres: ul. Mickiewicza 1A<br />

18-200 Wysokie Mazowieckie<br />

kontakt: tel./fax 86 275 74 52<br />

e-mail: krainabobra@wp.pl<br />

www.krainabobra.eu<br />

<strong>Obszar</strong> działania LGD „Kraina Bobra”<br />

to bogaty region pod względem zasobów<br />

wodnych. Część terenu LGD należy<br />

do obszaru funkcjonalnego Zielonych Płuc<br />

Polski, a także do <strong>Obszar</strong>u Specjalnego<br />

<strong>Ochrony</strong> Ptaków Natura 2000 „Dolina<br />

Dolnego Bugu” oraz <strong>Obszar</strong>u Chronionego<br />

Krajobrazu „Dolina Bugu i Nurca”.<br />

Istotnym atutem, zwiększającym<br />

jego atrakcyjność turystyczną jest występująca<br />

tu fauna i flora, charakteryzująca<br />

się dużą różnorodnością. Najbardziej charakterystyczny<br />

dla regionu jest pospolicie<br />

występujący nad wodami bóbr europejski,<br />

będący pod ścisłą ochroną.<br />

O atrakcyjności obszaru LGD świadczy<br />

również dziedzictwo kulturowe. Na<br />

uwagę zasługują zabytkowe dworki i pałace<br />

wraz z przynależnymi do nich parkami,<br />

grodziska, kościoły, kapliczki, stare chaty<br />

i młyny. Dziedzictwo kulturowe to także dzisiejsze<br />

kulinaria i tradycyjne potrawy oraz<br />

27


produkty mające swoje korzenie w przeszłości,<br />

odzwierciedlające warunki, sposób<br />

oraz styl życia, a także przynależność<br />

społeczną mieszkańców „Krainy Bobra”.<br />

Na terenie LGD „Kraina Bobra” wyznaczone<br />

są szlaki turystyczne (samochodowe,<br />

rowerowe i piesze) oraz ścieżki<br />

edukacyjno-przyrodnicze. Organizowane<br />

są cykliczne imprezy, które mają szczególne<br />

znaczenie dla rozwoju turystyki. To<br />

ciekawy sposób spędzenia wolnego czasu.<br />

Najpopularniejsze to Wianki na Nurcu,<br />

Podlaskie Święto Chleba, festyn św. Bartłomieja,<br />

Brańskie Dni Kultury, Przegląd<br />

Orkiestr Dętych, Hodyszewskie Dni Gimnazjalistów,<br />

Przegląd Teatrów Wiejskich<br />

i Obrzędowych, Festyn Rolnika i Przedsiębiorcy,<br />

Dni Czyżewa, Święto Mleka<br />

a także coroczne dożynki gminne.<br />

Warto zobaczyć<br />

• Pałac w Ciechanowcu - siedziba Muzeum<br />

Rolnictwa,<br />

• Sanktuarium Maryjne w Hodyszewie<br />

z cudownym źródełkiem,<br />

• cerkiew unicka, obecnie kościół rzymsko-katolicki<br />

w Wysokiem Mazowieckiem,<br />

• dworski park krajobrazowy w Szepietowie<br />

Wawrzyńcach,<br />

• drewniana barokowa rzeźba św. Jana<br />

Nepomucena z połowy w. XVIII w Szepietowie<br />

Podleśnym,<br />

• kościół parafialny z 1875 r w Dąbrówce<br />

Kościelnej,<br />

• grodzisko z XI wieku w Brańsku.<br />

28


Gospodarstwo<br />

agroturystyczne<br />

Joanna Kaczyńska<br />

Mystki Rzym 16<br />

18-200 Wysokie Mazowieckie<br />

powiat wysokomazowiecki,<br />

gmina Wysokie Mazowieckie<br />

tel. 86/ 275 30 98, kom. 606 917 229<br />

e-mail: j.w.kaczynscy@wp.pl<br />

gospodarstwo oferuje:<br />

• nauka jazdy konnej<br />

4 pokoje 12 miejsc<br />

1,5 km 15 km<br />

5 km 1,5 km 1,5 km<br />

29


Gospodarstwo<br />

agroturystyczne<br />

„Na Skarpie”<br />

Danuta i Bolesław<br />

Młynarczukowie<br />

Wojtkowice Glinna 26<br />

18-230 Ciechanowiec<br />

powiat wysokomazowiecki, gmina Ciechanowiec<br />

tel. 86/ 277 26 80, kom. 694 618 790<br />

www.naskarpie.pl<br />

gospodarstwo oferuje:<br />

• „pływające krowy” na Bugu podczas<br />

przeprawy na pastwisko<br />

• żeremia bobrów<br />

5 pokoi 15 miejsc<br />

13 km 25 km<br />

odbiór gości<br />

przez<br />

gospodarza<br />

obwoźny<br />

13 km<br />

30


Fundacja<br />

„Kraina Mlekiem<br />

Płynąca”<br />

<strong>Obszar</strong> LGD gminy<br />

z powiatu kolneńskiego: Mały Płock, Kolno, Turośl,<br />

Grabowo, Stawiski<br />

z powiatu łomżyńskiego: Zbójna, Nowogród<br />

adres: ul. Krótka 15<br />

18-516 Mały Płock<br />

kontakt: tel./fax 86/ 279 19 10<br />

e-mail: fundacja@kraina1.nazwa.pl<br />

www.krainamlekiemplynaca-leader.pl<br />

<strong>Obszar</strong> Lokalnej Grupy Działania<br />

„Kraina Mlekiem Płynąca” znajduje się<br />

w obrębie Zielonych Płuc Polski, na <strong>Obszar</strong>ze<br />

Chronionego Krajobrazu Równiny<br />

Kurpiowskiej i Doliny Dolnej Narwi.<br />

Do wypoczynku zachęcają tu malownicze<br />

krajobrazy i obfitujące w runo<br />

kompleksy leśne. Nieskażone środowisko<br />

przyrodnicze z unikalnymi okazami<br />

flory i fauny to niepodważalny walor tego<br />

regionu. Piękno krajobrazu dopełniają<br />

typowo polskie widoki kościelnych wież,<br />

przydrożnych kapliczek i krzyży, łaciatych<br />

krów i bocianów na łące. <strong>Obszar</strong> LGD słynie<br />

nie tylko z przyrody, ale i z kultury ludowej.<br />

Lokalni artyści zajmują się tkaniem<br />

na krosnach, rzeźbiarstwem, wyplataniem<br />

koszy, czy też tworzeniem wycinanek kurpiowskich.<br />

Atrakcyjność wypoczynku podnoszą<br />

nie tylko podtrzymywane do dziś<br />

tradycje ludowe i obrzędy, ale także słyszana<br />

jeszcze gwara.<br />

Turyści mogą korzystać z różnych<br />

form aktywnego wypoczynku: turystyki<br />

pieszej, rowerowej i konnej, której sporą<br />

atrakcją jest szlak wiodący śladami<br />

31


W obrębie działania LGD znajdują<br />

się również miejsca doskonale<br />

nadające się do biwakowania. Można<br />

także skorzystać z usług gospodarstw<br />

agroturystycznych.<br />

Warto zobaczyć:<br />

umocnień wojennych tzw. Linii Mołotowa.<br />

Położenie nad Narwią sprzyja rozwojowi<br />

turystyki wodnej zwłaszcza kajakarstwa.<br />

Warte polecenia są spływy kajakowe Pisą<br />

do Narwi, Biebrza – Narew, Narwią z Łomży<br />

do Nowogrodu i z Nowogrodu do Laskowca.<br />

Wspaniałych wrażeń dostarcza<br />

wodna wyprawa gondolami na trasie Łomża<br />

– Nowogród. Miłośnicy militariów mają<br />

okazję przejść szlakiem schronów bojowych<br />

SGO „Narew” od Nowogrodu przez<br />

Szablak do Łomży. Między Nowogrodem<br />

i Szablakiem są znakomite warunki do<br />

uprawiania paintball’u.<br />

Prawdziwą przyjemnością jest<br />

również spacer starą aleją kasztanowowiązową<br />

w Dzierzbi oraz wypoczynek<br />

nad Zalewem koło Stawisk. Stąd już bardzo<br />

blisko do wiatraka „holendra” z początku<br />

XX w., wciąż dzielnie trwającego<br />

na swoim „posterunku”. Miłośników przyrody<br />

i odpoczynku w otoczeniu natury<br />

zachwyci ścieżka edukacyjna Rezerwatu<br />

przyrody „Uroczysko Dzierzbia”.<br />

• Skansen Kurpiowski w Nowogrodzie,<br />

który położony jest na wysokiej skarpie<br />

nadnarwiańskiej na wprost ujścia<br />

Pisy do Narwi. Utworzono go w 1927<br />

roku jako Muzeum Kurpiowskie. Około<br />

3 tys. znajdujących się w nim zbiorów<br />

pochodziło ze zbiorów prywatnych twórcy<br />

skansenu Adama Chętnika. Muzeum<br />

zostało zniszczone w 1939 roku. Ponownie<br />

otwarto je w latach 60. Obecnie<br />

na powierzchni około 3,5 ha znajdują<br />

się 23 budynki mieszkalne i gospodarcze<br />

z odpowiednim wyposażeniem oraz<br />

kilkadziesiąt obiektów tzw. małej architektury:<br />

barcie, kapliczki, studnie, bróg<br />

itp. Wszystkie budynki są konstrukcji<br />

zrębowej, z okresu od końca XVIII w.<br />

do I połowy XX w. Pochodzą z terenu<br />

Kurpiowskiej Puszczy Zielonej. Na terenie<br />

skansenu znajdują się pozostałości<br />

średniowiecznego grodu książąt mazowieckich,<br />

• zespół klasztorny Franciszkanów z XVII-<br />

XIX wieku w Stawiskach,<br />

• klasyczny dwór murowany z 1835 roku<br />

w Małym Płocku,<br />

• pradolinę Narwi oraz grodzisko wczesnośredniowieczne,<br />

• kościoły parafialne w: Zbójnej, Dobrymlesie,<br />

Kuziach, Grabowie, Borkowie, Łosewie,<br />

Lachowie, Koźle, Lemanie, Turośli,<br />

Romanach,<br />

• „Jazową Górę” w Dobrymlesie,<br />

• zespół dworsko-parkowy w Grabowie<br />

z XIX w.,<br />

• park dworski Kisielnickich w gminie Stawiski,<br />

• fragmenty umocnień Linii Mołotowa,<br />

• stawy rybne w Grabowie,<br />

• przydrożne kapliczki i krzyże.<br />

32


Gospodarstwo<br />

agroturystyczne<br />

„U Gosi”<br />

Małgorzata i Wiesław<br />

Barżykowscy<br />

Zabiele 2<br />

18-520 Stawiski<br />

powiat kolneński, gmina Stawiski<br />

tel. 86/ 474 30 85, kom. 500 237 803<br />

gospodarstwo oferuje:<br />

• możliwość uczestniczenia w pracach<br />

polowych<br />

• kontakt ze zwierzętami gospodarskimi<br />

4 pokoje 7 miejsc<br />

500 m<br />

5 km 200 m 5 km<br />

33


Gospodarstwo<br />

agroturystyczne<br />

„Sosnowe”<br />

Małgorzata i Marek Domańscy<br />

Tabory Rzym 13<br />

18-416 Zbójna<br />

powiat łomżyński, gmina Zbójna<br />

tel. 86/ 212 00 93, kom. 600 791 371<br />

e-mail: sosnowe@vp.pl<br />

gospodarstwo oferuje:<br />

• obozy integracyjne<br />

• hipoterapia<br />

• nauka jazdy konnej<br />

5 pokoi 20 miejsc<br />

8 km<br />

8 km<br />

8 km<br />

34


Gospodarstwo<br />

agroturystyczne<br />

Celina Rydel<br />

Cieciory 52<br />

18-525 Turośl<br />

powiat kolneński, gmina Turośl<br />

tel. 86/ 214 18 11<br />

gospodarstwo oferuje:<br />

• grzybobranie<br />

• kontakt ze zwierzętami gospodarskimi<br />

2 pokoje 9 miejsc<br />

500 m<br />

300 m<br />

35


Stowarzyszenie<br />

„Królewski Gościniec<br />

Podlasia”<br />

<strong>Obszar</strong> LGD gminy<br />

z powiatu białostockiego: Dobrzyniewo Duże<br />

z powiatu monieckiego: Jasionówka, Knyszyn,<br />

Krypno<br />

adres: Białostocka 23<br />

16-002 Dobrzyniewo Duże<br />

kontakt: tel./fax 85/ 719 78 11<br />

e-mail: krolewskigosciniecpodlasia@wp.pl<br />

www.krolewskigosciniecpodlasia.pl<br />

Stowarzyszenie „Królewski Gościniec<br />

Podlasia” to cztery gminy, które tworzą<br />

spójną całość i leżą w bezpośrednim<br />

sąsiedztwie Białegostoku.<br />

Teren LGD wchodzi w skład obszaru<br />

funkcjonalnego Zielonych Płuc Polski.<br />

Znaczna cześć gmin należy do obszaru<br />

europejskiego sieci ekologicznej Natura<br />

2000 i pokryta jest siecią korytarzy ekologicznych<br />

łączących poszczególne obszary<br />

przyrodnicze.<br />

Na obszarze LGD funkcjonują od<br />

wielu lat prawnie chronione obiekty przyrodnicze:<br />

• <strong>Obszar</strong> Chronionego Krajobrazu Doliny<br />

Narwi,<br />

• Park Krajobrazowy Puszczy Knyszyńskiej<br />

im. prof. Witolda Sławińskiego,<br />

• Rezerwat Kulikówka,<br />

• Rezerwat Krzemianka,<br />

• Rezerwat przyrody „Wielki Las”.<br />

Niewątpliwą atrakcją terenów należących<br />

do LGD jest gmina Knyszyn z bogatą historią.<br />

Rozwój osadnictwa w tym regionie<br />

nastąpił na przełomie XV–XVI w. za<br />

panowania Kazimierza Jagiellończyka.<br />

Okoliczne ziemie stanowiły wówczas dobra<br />

królewskie zarządzane przez Radziwiłłów.<br />

Największy jednak rozkwit nastąpił<br />

za panowania króla Zygmunta Augusta.<br />

„Czasy Zygmuntowskie” były złotym wiekiem<br />

dla regionu. Założony przez królową<br />

36


Bonę Knyszyn, w 1568 r. otrzymał prawa<br />

miejskie od króla Zygmunta Augusta.<br />

Wybudowano wówczas ratusz na rynku,<br />

łaźnie, budynek wagi, wybrukowano ulice.<br />

Jednocześnie z rozbudową Knyszyna<br />

zagospodarowano okoliczne tereny.<br />

W latach 1554–1559 na polecenie króla<br />

Zygmunta Augusta przeprowadzono<br />

„pomiarę włóczną”, w wyniku czego wymierzone<br />

zostały nowe granice wsi i uporządkowane<br />

zostało osadnictwo. Przez<br />

te tereny wiódł wówczas licznie uczęszczany<br />

szlak łączący Wilno z Knyszynem<br />

i Krakowem. Stąd też wywodzi się nazwa<br />

Lokalnej Grupy Działania – „Królewski<br />

Gościniec Podlasia” nawiązująca<br />

do dawnych, „królewskich” czasów.<br />

Knyszyn na wiele lat stał się ulubionym<br />

miejscem pobytu Króla Zygmunta<br />

Augusta. Tutaj chętnie wypoczywał,<br />

stąd władał Rzeczpospolitą Obojga Narodów.<br />

Podpisał wiele dokumentów m.in.<br />

pierwszą w Polsce Ustawę Morską i Leśną.<br />

W Knyszynie znajdował się dwór<br />

królewski i stadnina na 3000 koni. Dwór<br />

zdobiły słynne arrasy zwane obecnie<br />

wawelskimi. Król Zygmunt August zmarł<br />

w Knyszynie 7 lipca 1572 r. Tutaj znajdował<br />

się sarkofag z sercem króla, który<br />

prawdopodobnie przeniesiono do podziemi<br />

kościoła o najstarszych murach<br />

w archidiecezji, pochodzących z 1520 r.<br />

W kryptach kościoła znajduje się tajemniczy<br />

napis: „Kto mnie zamknął, ten mnie<br />

otworzy”.<br />

Z historią Knyszyna ściśle związane<br />

są dzieje nieopodal leżącego Krypna,<br />

które słynie z Sanktuarium Maryjnego.<br />

Do poznawania historii i zwiedzania<br />

okolicy można wykorzystać liczne szlaki<br />

turystyczne rowerowe, piesze, kajakowe,<br />

konne, samochodowe.<br />

• pozostałości dworu z XVI w. gdzie zmarł<br />

król Zygmunt August,<br />

• kościół z lat 1881-1885 w Krypnie –<br />

sanktuarium Maryjne,<br />

• kościół w Dobrzyniewie Kościelnym wybudowany<br />

w latach 1905 – 1910 r. w stylu<br />

neogotyckim,<br />

• kościół w Jasionówce, w którym znajdują<br />

się ośmiogłosowe organy z 1833 r.,<br />

• wioskę tematyczną „Kraina Słowian”<br />

w Obrubnikach, gm. Dobrzyniewo Duże.<br />

Warto zobaczyć:<br />

• pozostałości parku dworskiego z XVI<br />

wieku w Knyszynie,<br />

• pomnik króla Zygmunta Augusta na<br />

rynku miejskim w Knyszynie,<br />

37


Stowarzyszenie<br />

N.A.R.E.W. - Narwiańska<br />

Akcja Rozwoju Ekonomicznego<br />

Wsi<br />

<strong>Obszar</strong> LGD gminy<br />

z powiatu białostockiego: Choroszcz, Suraż, Łapy,<br />

Turośń Kościelna, Tykocin, Poświętne<br />

z powiatu wysokomazowieckiego: Kobylin Borzymy,<br />

Sokoły<br />

w powiecie bielskim - Wyszki<br />

adres: Lipowa 4<br />

18-106 Turośń Kościelna<br />

kontakt: tel. 85/ 650 51 04<br />

e-mail: biuro@stowarzyszenienarew.org.pl<br />

http://stowarzyszenienarew.org.pl<br />

<strong>Obszar</strong> LGD N.A.R.E.W. jest niezwykle<br />

urozmaicony przyrodniczo, dzięki<br />

położeniu na terenie Narwiańskiego Parku<br />

Narodowego. Narew rozlewa się tworząc<br />

labirynt koryt, starorzeczy i malowniczych<br />

zakoli wypełniających całą szerokość doliny<br />

rzeki. Wokół roztaczają się obszary<br />

siedlisk regularnie użytkowanych rolniczo<br />

i terenów torfowo-bagiennych. Tereny podmokłe<br />

rozciągają się po obu stronach rzeki.<br />

Podpatrzeć tu można unikatowe gatunki<br />

zwierząt, takie jak: wodniczka, derkacz,<br />

bocian czarny, cyraneczka, orlik krzykliwy,<br />

kret europejski, gronostaj, łasica, ryjówka<br />

aksamitna, traszki, kumaki nizinne, grzebiuszki<br />

ziemne.<br />

Ziemie te od zawsze zasiedlane były<br />

przez ludność różnych kultur. Mieszkają tu<br />

wyznawcy katolicyzmu i prawosławia. Na<br />

panujące zwyczaje związane ze świętami,<br />

czy codziennym obrządkiem, bardzo silny<br />

wpływ miały kultura ruska, szczególnie silna<br />

między Łapami a Tykocinem oraz natura<br />

rzeki Narwi.<br />

38


Ze względu na żywą tu wciąż tradycję<br />

oraz kultywowanie obyczajów, mieszkańców<br />

wyróżnia gościnność, przywiązanie do<br />

kultury szlacheckiej oraz do wartości religijnych<br />

i etycznych. Na szczególną uwagę zasługuje<br />

silna integracja mieszkańców gmin<br />

należących do LGD. Istnieją tu mocne więzi<br />

międzyludzkie, które są umacniane częstymi<br />

spotkaniami. Wyraża się to poprzez<br />

pielęgnowanie lokalnego folkloru i udział<br />

w licznych zespołach ludowych na przykład:<br />

Narwianki, Klepaczanki, Narwiańskie<br />

Uhowianki, Hetmanki. Cyklicznie organizowane<br />

są festyny, takie jak: „Dzień Ogórka”<br />

w Kruszewie, „Granie na byle czym”, „Noc<br />

świętojańska” w Uhowie, Biesiada Miodowa<br />

w Kurowie, Jarmark Dominikański<br />

w Choroszczy oraz odpusty: św. Jana, św.<br />

Antoniego i św. Anny, jak również Dni Miasta<br />

Choroszczy, Tykocina, Łap.<br />

Tutaj wciąż żywa jest tradycja rybołówstwa,<br />

wikliniarstwa (wyplatanie koszy,<br />

sprzętu rybackiego), transportu rzecznego<br />

(łódki pychówki, spływy rzeczne) oraz budownictwa<br />

(dworki szlacheckie i budownictwo<br />

drewniane).<br />

Nad Narwią przygotowywane są wyjątkowe<br />

potrawy kuchni regionalnej: bigos<br />

ze śliwkami, kiszka, placki ziemniaczane,<br />

babka ziemniaczana, zupa grzybowa, kołduny,<br />

chleb z duszą, kopytka, śliwowica, nalewki,<br />

tradycyjne kiszonki. Z obszaru LGD<br />

N.A.R.E.W. pochodzą słynne narwiańskie<br />

oraz kruszewskie ogórki, które znajdują się<br />

na liście produktów tradycyjnych.<br />

• neogotycki murowany kościół z lat 1906-<br />

1912 w Sokołach,<br />

• drewnianą cerkiew pounicką z 1655 r.<br />

przeniesioną w 1833 r. z Tykocina, obecnie<br />

pełniącą funkcję kościoła cmentarnego<br />

w Sokołach,<br />

• zabytkowy dwór Stefanii Karpowicz<br />

w Krzyżewie,<br />

• „Kładkę nad Narwią” Śliwno – Waniewo,<br />

• park podworski z XVIII wieku w Pietkowie,<br />

• ponad 500-letni dąb Rudosław w Pietkowie,<br />

• muzeum archeologiczne w Surażu,<br />

• Muzeum Wnętrz Pałacowych w Choroszczy,<br />

• cerkiew w Topilcu.<br />

Warto zobaczyć:<br />

• Tykocin, zwany perłą baroku – miasto<br />

z 600-letnią historią, tutaj znajdowała się<br />

niegdyś jedna z największych i najbogatszych<br />

gmin żydowskich w kraju,<br />

• Synagogę i Oddział Muzeum Podlaskiego<br />

w Tykocinie,<br />

• Europejską Wieś Bocianią w Pentowie,<br />

• kurhany w Doktorcach,<br />

• zespół pałacowo-parkowy Branickich<br />

z XVII wieku w Choroszczy,<br />

• Narwiański Park Narodowy w Kurowie,<br />

39


Gospodarstwo<br />

agroturystyczne<br />

„Niezapominajka”<br />

Wanda i Ryszard Hrycowie<br />

Jeńki 97<br />

18-210 Sokoły<br />

powiat wysokomazowiecki, gmina Sokoły<br />

tel. 86/ 47 64 617, kom. 886 201 145<br />

e-mail. hrycjenki@op.pl<br />

www.niezpominajka.in<br />

gospodarstwo oferuje:<br />

• gospodarstwo ekologiczne<br />

• pokaz wyrobu serów kozich i krowich<br />

• pokaz wypieku chleba<br />

• boisko do piłki nożnej, koszykówki<br />

i siatkówki<br />

• świetlica na spotkania integracyjne<br />

3 pokoje 10 miejsc<br />

7 km 1,5 km<br />

1,5 km 12 km 200 m<br />

40


Gospodarstwo<br />

agroturystyczne<br />

„Szlachecka zagroda”<br />

Iwona i Zbigniew Kulikowscy<br />

Rzędziany 13<br />

16-080 Tykocin<br />

powiat białostocki, gmina Tykocin<br />

tel. 85/ 661 17 55<br />

kom. 668 846 656,<br />

e-mail: szlacheckazagroda@op.pl<br />

gospodarstwo oferuje:<br />

• boisko do siatkówki<br />

• stół do ping-ponga<br />

4 pokoje 11 miejsc<br />

po<br />

uzgodnieniu<br />

200 m<br />

300 m 300 m 6 km<br />

41


Gospodarstwo<br />

agroturystyczne<br />

„Magiczny zakątek”<br />

Ewa i Andrzej Roszko<br />

Waniewo Kolonia 64<br />

18-218 Sokoły<br />

powiat wysokomazowiecki, gmina Sokoły<br />

tel. 85/ 650 21 01, kom. 782 978 440<br />

e-mail: magicznyzakatek@gmail.com<br />

www.magicznyzakatek24.pl<br />

5 pokoi 13 miejsc<br />

po<br />

uzgodnieniu<br />

3 km 2 km 500 m 18 km<br />

obwoźny<br />

4 km<br />

42


Stowarzyszenie Lokalna Grupa<br />

Działania<br />

„Nasza Suwalszczyzna”<br />

<strong>Obszar</strong> LGD gminy<br />

z powiatu suwalskiego: Suwałki, Bakałarzewo,<br />

Filipów, Raczki i Przerośl<br />

adres: ul. Świerkowa 60, pok.107<br />

16-400 Suwałki<br />

kontakt: 87/ 565 92 67<br />

e-mail: lgdns@op.pl<br />

www.lgd.suwalszczyzna.com.pl<br />

<strong>Obszar</strong> działalności LGD „Nasza<br />

Suwalszczyzna” obejmuje pięć gmin wiejskich<br />

położonych w powiecie suwalskim.<br />

Krajobraz obszaru działania LGD<br />

jest zróżnicowany - stopniowo wznosi się<br />

od ok. 120 do ok. 300 m n.p.m. Jest on<br />

rezultatem ostatniego zlodowacenia zwanego<br />

bałtyckim oraz epoki polodowcowej.<br />

Moreny czołowe w postaci wysokich<br />

wzniesień, głębokie rynny lodowcowe, ozy<br />

stanowiące wyniesienia o stromych zboczach,<br />

przypominające sztucznie usypane<br />

wały, różnej wielkości i kształtu wzgórza,<br />

największe w Polsce nagromadzenie głazów<br />

narzutowych, oczka wytopiskowe to<br />

tylko niektóre specyficzne dla Suwalsz-<br />

czyzny formy krajobrazu. Pejzaż ten chroni<br />

m.in. najstarszy w kraju Suwalski Park<br />

Krajobrazowy.<br />

Pojezierze suwalskie kojarzone<br />

jest przede wszystkim z największym<br />

akwenem regionu - jeziorem Wigry. Jednak<br />

na tym obszarze znajduje się aż 67<br />

jezior powyżej 1 ha, o łącznej powierzchni<br />

prawie 50 km². Jeziora mają różnorodny<br />

charakter – od typowych, głębokich<br />

jezior rynnowych, poprzez morenowe<br />

o urozmaiconej linii brzegowej, powstałe<br />

przez wytopienie wielkich brył lodu,<br />

po oczka i bardzo płytkie, zarastające<br />

zbiorniki, powoli zamieniające się w torfowiska.<br />

43


Klejnotami przyrodniczymi są nie<br />

tylko jeziora, ale również źródełka i rzeki,<br />

w tym największe: Rospuda i Czarna<br />

Hańcza. <strong>Obszar</strong> ten charakteryzuje się<br />

wysoką różnorodnością przyrodniczą.<br />

Duże znaczenie dla zachowania bogactwa<br />

występujących tu gatunków roślin,<br />

zwierząt i grzybów ma odmienna rzeźba<br />

terenu, zróżnicowane warunki wodne i mikroklimatyczne,<br />

mozaikowaty układ gleb,<br />

mało intensywna gospodarka rolna, niski<br />

stopień chemizacji środowiska i ograniczona<br />

w wielu rejonach bezpośrednia presja<br />

człowieka.<br />

Suwalszczyzna to miejsce występowania<br />

wielu rzadkich i chronionych gatunków<br />

roślin w tym roślin drapieżnych.<br />

Fauna Suwalszczyzny charakteryzuje się<br />

udziałem gatunków niespotykanych w pozostałej<br />

części Polski, jak np. zając bielak.<br />

Równie bogaty jest tu świat ptaków, na<br />

który składają się zarówno gatunki lęgowe<br />

np. bielik jak i przelotne np. gęś zbożowa.<br />

W rzekach spotykane są liczne gatunki<br />

ryb, w tym charakterystyczne dla wód<br />

czystych, jak np. pstrąg potokowy. Liczne<br />

jeziora zamieszkiwane są przez takie gatunki,<br />

jak: sieja, sielawa, troć jeziorowa,<br />

stynka i głowacz pręgopłetwy.<br />

O bogactwie tego regionu stanowi<br />

nie tylko przyroda. Jest to również teren,<br />

na którym występują nieliczne, lecz cenne<br />

zabytki kultury materialnej.<br />

• Pozostałości zespołu pałacowego w Dowspudzie<br />

(gm. Raczki). Z XIX-wiecznego<br />

pałacu hrabiego gen. Ludwika Michała<br />

Paca zachowały się: zabytkowy portyk,<br />

budynek kordegardy, dwukondygnacyjne<br />

piwnice, wieża narożna zwana Bocianią<br />

oraz park z pięknymi alejami lipowo-grabowymi<br />

i malowniczymi stawami.<br />

Tradycja Paca jest podtrzymywana do<br />

dziś przez Zespół Szkół w Dowspudzie.<br />

W obiektach szkoły można spędzić urlop,<br />

nocując w zabytkowej kordegardzie lub<br />

schronisku w internacie, korzystając ze<br />

sprzętu sportowego i boisk, wypożyczyć<br />

rowery i kajaki, pojeździć konno, poznać<br />

historię Dowspudy w Izbie Pamięci.<br />

• Poniemieckie obiekty fortyfikacje z okresu<br />

II wojny światowej, należące do linii<br />

Pozycji Granicznej Prus Wschodnich.<br />

Warto zobaczyć:<br />

• Pokamedulski Zespół Klasztorny w Wigrach<br />

– nad jeziorem Wigry należy<br />

do najpiękniejszych zabytków Ziemi<br />

Suwalskiej. Klasztor zbudowany jest<br />

na wzniesieniu usypanym jeszcze przez<br />

Jaćwingów. W podłodze przedsionka<br />

klasztoru znajduje się zejście do krypty<br />

grobowej, w której są nisze grobowe ze<br />

szczątkami kamedułów, udostępnione<br />

do zwiedzania. Na tarasie górnym znajduje<br />

się Wieża Zegarowa, z której można<br />

podziwiać rozległy widok na nadwigierskie<br />

okolice.<br />

44


Gospodarstwo<br />

agroturystyczne<br />

„Dom gościnny<br />

Woleninowo”<br />

Urszula i Witold Grabowscy<br />

Zielone Drugie 20<br />

16-402 Suwałki<br />

powiat suwalski, gmina Suwałki<br />

tel. 87/ 563 80 40<br />

kom. 602 581 542, 604 933 150<br />

e-mail: grabowska4@onet.eu<br />

www.woleninowo.suwalszczyzna.net<br />

gospodarstwo oferuje:<br />

• pokazy domowego wypieku chleba, bułek<br />

drożdżowych itp.<br />

• domowy kącik i wyodrębniony plac zabaw<br />

dla dzieci<br />

• opieka nad dziećmi po uzgodnieniu<br />

• boisko do siatkówki<br />

• stół do tenisa stołowego<br />

• grzybobranie z doświadczonym grzybiarzem<br />

• sauna parowa<br />

• możliwość wędkowania w przydomowym<br />

stawie<br />

5 pokoi 10 miejsc<br />

1 km 5 km<br />

5 km<br />

5 km<br />

45


Agrokwatera<br />

„Miodoborze”<br />

Violetta Barbara Kamińska<br />

Motule Stare 36<br />

16-424 Filipów<br />

powiat suwalski, gmina Filipów<br />

tel. 87/ 569 66 14,<br />

kom. 669 906 925<br />

e-mail: emzuma3@gmail.com,<br />

violakaminska@wp.pl<br />

www.kaminscy.suwalszczyzna.net<br />

gospodarstwo oferuje:<br />

• zarybiony staw, w którym można wędkować<br />

• dla dzieci: plac zabaw, domek na drzewie<br />

• kontakt ze zwierzętami (kucyk)<br />

• boisko do piłki siatkowej<br />

• stół bilardowy oraz stół do tenisa stołowego<br />

• sauna<br />

• kolekcja dawnych maszyn rolniczych<br />

i sprzętu gospodarstwa domowego<br />

4 pokoje 11 miejsc<br />

1 km 1 km 20 km<br />

1 km 5 km<br />

46


Gospodarstwo<br />

agroturystyczne<br />

„Zacisze”<br />

Walentyna i Konstanty<br />

Rakowscy<br />

Krzywólka 29A<br />

16-427 Przerośl<br />

powiat suwalski, gmina Przerośl<br />

tel. 87/ 569 12 37<br />

kom. 693 140 129<br />

e-mail: agrorakowscy@wp.pl<br />

www.agrorakowscy.suwalszczyzna.com.pl<br />

gospodarstwo oferuje:<br />

• staw, łódka<br />

• sucha sauna<br />

• kabina z hydromasażem<br />

• pokój do zabiegów kosmetycznych<br />

• sala gimnastyczna z siłownią - atlasem<br />

oraz rowerem treningowym<br />

• tradycyjne dania kuchni regionalnej<br />

• dania wegetariańskie lub dietetyczne<br />

• po sezonie letnim organizowane są turnusy<br />

dla odchudzających się pod nadzorem<br />

lekarza<br />

5 pokoi 16 miejsc<br />

47


Gospodarstwo<br />

agroturystyczne<br />

Zofii<br />

Zofia Tarasiewicz<br />

Tartak 9<br />

16-402 Suwałki<br />

powiat suwalski, gmina Suwałki<br />

tel. 87/ 563 71 74,<br />

kom. 602 120 886<br />

e-mail: kasiatara@yahoo.com<br />

www.wigry.win.pl/tartak<br />

gospodarstwo oferuje:<br />

• warsztaty z przetwórstwa mleka tradycyjnymi<br />

metodami<br />

• warsztaty przygotowywania potraw<br />

regionalnych<br />

• przejażdżki bryczką<br />

• kuligi<br />

6 pokoi 15 miejsc<br />

po<br />

uzgodnieniu<br />

200 m<br />

200 m<br />

1,5 km 1,5 km 2 km<br />

48


Lokalna Grupa Działania<br />

„Puszcza Białowieska”<br />

<strong>Obszar</strong> LGD gminy<br />

z powiatu hajnowskiego: Hajnówka, Białowieża,<br />

Narew, Narewka, Czyże, Czeremcha, Dubicze<br />

Cerkiewne, Kleszczele<br />

z powiatu bielskiego: Bielsk Podlaski, Boćki, Orla<br />

adres: ul. Parkowa 3<br />

17-200 Hajnówka<br />

kontakt: tel. 85/ 682 50 26, fax 85 682 50 26<br />

e-mail: biuro@lgd-puszcza-bialowieska.pl<br />

www.lgd-puszcza-bialowieska.pl<br />

Foto: Zbiory LGD „Puszcza Białowieska<br />

<strong>Obszar</strong> LGD stanowi zwarty kompleks<br />

terytorialny położony w południowo-wschodniej<br />

części województwa<br />

podlaskiego często nazywany „centralną<br />

częścią Krainy Żubra”, której istotnym elementem<br />

jest Puszcza Białowieska.<br />

Terytorium LGD „Puszcza Białowieska”<br />

stanowi obszar niezwykle interesujący<br />

pod względem przyrodniczym<br />

i kulturowym. To region, gdzie obszary<br />

przyrodniczo chronione zajmują prawie<br />

połowę powierzchni regionu, gdzie unikatowe,<br />

nieliczne w skali kraju, autentyczne<br />

i wciąż żywe są walory dziedzictwa kulturowego.<br />

Mieszkańcy wsi przy tradycyjnym,<br />

mało dochodowym rolnictwie przez lata<br />

wykorzystywali rzemieślnicze umiejętności<br />

rodzinne, pozwalające na utrzymanie<br />

i funkcjonowanie gospodarstwa. Rękodzieło<br />

umożliwiło przetrwanie rodzinom w najtrudniejszych<br />

okresach historii. Ta część<br />

Krainy Żubra to również jeden z najładniejszych<br />

i najczystszych regionów Polski.<br />

Nadal w wielu gospodarstwach domowych<br />

używa się tradycyjnych sprzętów, eksponuje<br />

pamiątki religijne, kultywuje zwyczaje<br />

i rozmawia gwarą. Te lokalne tradycje<br />

otoczone aurą historii i pewnej tajemniczości,<br />

doskonale wpisują się w wymagania<br />

stawiane turystyce wiejskiej, zwłaszcza<br />

w kryteria regionalnego produktu turystycznego.<br />

Doskonale są one zachowane<br />

w sieci markowych kwater agroturystycznych<br />

wyróżnionych znakiem promocyjnym<br />

49


Krainy Żubra. Nadają swoistego wizerunku<br />

tej formie turystyki, tworząc ciekawą<br />

barwną opowieść o regionie.<br />

Wśród przepastnych dziewiczych<br />

lasów Puszczy Białowieskiej, przeplatanych<br />

krętymi ścieżkami, często trudno dostępnym<br />

dla zwykłych śmiertelników, możemy<br />

zaobserwować wspaniałości Krainy<br />

Żubra. To niesamowite miejsce zaskakuje<br />

na każdym kroku. Swe tajemnice odkrywa<br />

powoli, pozwalając odkrywcy na chwilę<br />

zachwytu, oczarowania i tajemnicy. Kraina<br />

Żubra bywa piękna i przyjazna w słoneczny,<br />

letni dzień, uśpiona, okryta śnieżną<br />

pierzynką, tajemnicza i groźna podczas<br />

burzy, by za chwilę zaskoczyć wielobarwną<br />

tęczą.<br />

Warto zobaczyć:<br />

• Magiczną krainę, która przechowała<br />

w sposób wyjątkowy najcenniejsze swoje<br />

skarby. Z oddali widać dostojne kopuły<br />

podlaskich cerkwi, górujące nad dachami<br />

drewnianych domków. Wraz z pierwszym<br />

pianiem koguta, z kominów powoli,<br />

jeszcze sennie, zaczyna unosić się dym.<br />

Pierwszy brzask otwiera skrzypiące wrota<br />

stodół. Obudzone zwierzęta domowe<br />

witają swoich gospodarzy serdecznie.<br />

Pojedyncze dźwięki życia wiejskiego są<br />

coraz głośniejsze, by już po chwili zabrzmieć<br />

w pełnym dostojeństwie, radości<br />

z nadchodzącego dnia. Sąsiedzkie<br />

powitania, rozmowy, narady, nawoływania<br />

i głośne modlitwy umilkną dopiero<br />

o zmierzchu. Wędrując od wsi do wsi,<br />

architektoniczną mozaikę kultur i stylów,<br />

zabytków i nowoczesnych budynków,<br />

spotkamy w każdej miejscowości. W całości<br />

tworzą one niesamowity klimat najmniejszej<br />

nawet miejscowości.<br />

• Tę część Krainy Żubra, która zachwyca<br />

wielokulturowością. Niesamowitym wręcz<br />

i unikatowym zjawiskiem jest charakterystyczna<br />

podlaska gwara, rozbrzmiewająca<br />

wieloma językami i dialektami. Mieszkańcy<br />

niemal każdej miejscowości na co<br />

dzień posługują się swoistym dialektem.<br />

Zapisana w nim została historia, kultura<br />

i wiara tutejszych ludzi. Rozbrzmiewa<br />

ona w pieśniach, rozmowach i modlitwach.<br />

Cechą, która wyróżnia Krainę<br />

Żubra spośród innych obszarów kraju,<br />

jest współistnienie obok siebie wielu<br />

kultur (polskiej, białoruskiej, ukraińskiej,<br />

litewskiej) oraz wyznań (katolicyzmu,<br />

prawosławia, judaizmu). Na przestrzeni<br />

wieków dokonało się zjawisko ich<br />

wzajemnego przenikania i wzbogacania.<br />

Można tego doświadczyć podczas<br />

licznych odpustów, uroczystości obrzędowych,<br />

obchodów świąt, sięgających<br />

głęboko w historię. Podróżując po<br />

Krainie Żubra możemy być świadkami<br />

i współuczestnikami wielu festynów i imprez<br />

masowych o charakterze ludowym.<br />

Wiele spośród nich ma za zadanie ocalenie<br />

od zapomnienia dawnych zwyczajów<br />

i obrzędów.<br />

• Takie miejsce, gdzie w każdą niedzielę<br />

można być uczestnikiem innego obrzędu<br />

ludowego, wysłuchać innych pieśni, spróbować<br />

potraw innej kuchni regionalnej.<br />

Foto: Zbiory LGD „Puszcza Białowieska Foto: Zbiory LGD „Puszcza Białowieska<br />

50


Gospodarstwo<br />

agroturystyczne<br />

„Zacisze u Anny”<br />

Anna i Wiesław<br />

Czerniakiewiczowie<br />

Hajdukowszczyzna 12<br />

17-210 Narew<br />

powiat hajnowski, gmina Narew<br />

kom. 504 421 046<br />

e-mail: zaciszeanny@gmail.com<br />

www.zaciszeuanny.narew.gmina.pl<br />

gospodarstwo oferuje:<br />

• domek z sauną<br />

• zarybiony staw<br />

• ogród ziołowo-warzywny (ekologiczna<br />

żywność z własnych upraw)<br />

• boisko do siatkówki oraz plac zabaw<br />

dla dzieci<br />

2 pokoje 8 miejsc<br />

1 km<br />

po<br />

uzgodnieniu 20 km 20 km<br />

51


Gospodarstwo<br />

agroturystyczne<br />

„Pokoje gościnne<br />

na poddaszu”<br />

Ewa i Tomasz Hryniewiccy<br />

Trześcianka 190/2<br />

17-210 Narew<br />

powiat hajnowski, gmina Narew<br />

tel. 85 681 57 12, kom. 608 283 144<br />

www.napoddaszu.dobrynocleg.pl<br />

5 pokoi 14 miejsc<br />

8 km<br />

20 km<br />

1 km<br />

1 km po<br />

uzgodnieniu<br />

52


Gospodarstwo<br />

agroturystyczne<br />

„Przylesie”<br />

Anna i Aleksander<br />

Janczukowie<br />

Lipiny 34A<br />

17-200 Hajnówka<br />

powiat hajnowski, gmina Hajnówka<br />

tel. 85/ 684 30 31, kom. 507 865 105<br />

e-mail: a.a.janczuk@interia.pl<br />

www.przylesie.bialowieza.pl<br />

5 pokoi 16 miejsc<br />

23 km<br />

23 km 3,5 km 3,5 km<br />

53


Gospodarstwo<br />

agroturystyczne<br />

„Twój Raj”<br />

Wiktor Łukaszuk<br />

Tarnopol 17<br />

17-220 Narewka<br />

powiat hajnowski, gmina Narewka<br />

kom. 692 490 816, 692 570 015<br />

e-mail: twojraj@op.pl<br />

www.twojraj.com.pl<br />

gospodarstwo oferuje:<br />

• boisko do piłki nożnej, siatkowej<br />

• masaże lecznicze<br />

• sauna<br />

• zarybiony staw<br />

• bilard<br />

5 pokoi 20 miejsc<br />

500 m 10 km 5 km 1,5 km 5 km<br />

54


Gospodarstwo<br />

agroturystyczne<br />

Nina i Konstanty<br />

Pawlukiewiczowie<br />

Pasieka 16<br />

17-111 Boćki<br />

powiat bielski, gmina Boćki<br />

tel. 85/ 731 37 12<br />

e-mail: pawlukiewicz@o2.pl<br />

gospodarstwo oferuje:<br />

• grzybobranie<br />

• możliwość uczestnictwa w pracach<br />

gospodarskich<br />

• kuchnia regionalna<br />

IV-XI<br />

4 pokoje 8 miejsc<br />

4 km 200 m 4 km<br />

3 km<br />

11 km<br />

7 km 7 km<br />

55


„Zawilcowa Dolina”<br />

Mirosław Roszyc<br />

Piliki 112<br />

17-100 Bielsk Podlaski<br />

powiat bielski, gmina Bielsk Podlaski<br />

tel. 509 582 576<br />

e-mail: roszczyc15@wp.pl<br />

gospodarstwo oferuje:<br />

• nauka jazdy konnej<br />

• hipoterapia<br />

• organizacja imprez integracyjnych<br />

56


Lokalna Grupa Działania<br />

„Puszcza Knyszyńska”<br />

<strong>Obszar</strong> LGD gminy<br />

z powiatu białostockiego: Czarna Białostocka, Supraśl,<br />

Wasilków, Zabłudów, Juchnowiec Kościelny,<br />

Gródek, Michałowo<br />

adres: ul. Piłsudskiego 64 (Centrum Edukacji)<br />

16-030 Supraśl<br />

kontakt: tel./fax 85/ 710 88 50, kom. 504 288 464<br />

e-mail: lgd@puszczaknyszynska.org<br />

www.leader.puszczaknyszynska.org<br />

Foto: .W. Sarnociński<br />

Lokalna Grupa Działania „Puszcza<br />

Knyszyńska” jest jednym z niewielu kompleksów<br />

leśnych w Polsce, który wykazuje<br />

sporo cech naturalności. Jej największe<br />

walory to drzewostany ze wspaniałym<br />

ekotypem sosny supraskiej, urozmaicona<br />

rzeźba terenu, liczne źródła, cenne zespoły<br />

roślinne oraz bogaty świat ptaków.<br />

Oprócz wspaniałej przyrody Puszcza ma<br />

do zaoferowania liczne walory kulturowe<br />

i pamiątki historii.<br />

Są to tereny stworzone dla zwolenników<br />

turystyki aktywnej w wielu jej formach:<br />

pieszej, rowerowej, wodnej, konnej<br />

a nawet narciarskiej. Amatorzy pieszych<br />

wycieczek mogą wędrować licznymi, dobrze<br />

oznakowanymi szlakami turystycznymi<br />

i podziwiać malownicze widoki.<br />

<strong>Obszar</strong> działania LGD „Puszcza<br />

Knyszyńska” to tereny, gdzie mieszka<br />

w zgodzie z naturą kilkadziesiąt tysięcy<br />

ludzi. Miasta i wsie rozwijają się,<br />

57


a jednocześnie kwitnie dzikie życie w rezerwatach.<br />

Z jednej strony dynamiczna<br />

aglomeracja białostocka, z drugiej szum<br />

wiatru w koronach drzew.<br />

Największym skarbem Puszczy<br />

są mieszkający tu ludzie. Dla siebie wymagający,<br />

ceniący tradycję, ale patrzący<br />

optymistycznie w przyszłość, sympatyczni<br />

i otwarci. Turysta jest tu miłym gościem.<br />

Warto zobaczyć:<br />

• Bagno Krzemianka w okolicach Rybnik<br />

i Kopiska,<br />

• secesyjny pałac Buchholtzów (1892-<br />

1903) z parkiem pałacowym w Supraślu<br />

• Muzeum Ikon w Supraślu,<br />

• Sanktuarium Maryjne w Świętej Wodzie,<br />

• grodzisko zwane Górą Zamkową w Gródku<br />

– pozostałość twierdzy granicznej leżącej<br />

na szlaku łączącym Podlasie z Rusią<br />

Czarną. Wielowiekowe osadnictwo<br />

w tym miejscu potwierdziły badania archeologiczne.<br />

Foto: .P. Ejsmont<br />

Foto: .R. Gardocki<br />

Foto: .K. Poznańska<br />

58


Gospodarstwo<br />

agroturystyczne<br />

„Ranczo Pasynki”<br />

Krystyna i Jan Lewocowie<br />

Pasynki 17<br />

16-060 Zabłudów<br />

powiat białostocki, gmina Zabłudów<br />

kom. 602 634 044, 501 379 997<br />

e-mail: ranczo-pasynki@wp.pl<br />

www.ranczo-pasynki.pl<br />

gospodarstwo oferuje:<br />

• boisko do koszykówki i piłki nożnej<br />

• plac zabaw, piaskownica<br />

• ruska bania<br />

• grillownia<br />

• huśtawki ogrodowe<br />

• kontakt ze zwierzętami<br />

5 pokoi 15 miejsc<br />

po<br />

uzgodnieniu<br />

1 km 15 km<br />

15 km<br />

1,5 km 5 km<br />

59


Stowarzyszenie<br />

„Sąsiedzi”<br />

<strong>Obszar</strong> LGD gminy<br />

z powiatu łomżyńskiego: Wizna, Jedwabne, Łomża,<br />

Przytuły, Piątnica, Śniadowo, Miastkowo<br />

adres: ul. Polowa 16<br />

18-400 Łomża<br />

kontakt: tel: 86/ 473 53 35<br />

e-mail: lgdsasiedzi@gmail.com<br />

www.lgd-sasiedzi.pl<br />

Foto: .S. Pawlak<br />

<strong>Obszar</strong> działania LGD „Sąsiedzi”<br />

jest niezwykle atrakcyjny turystycznie ze<br />

wspaniałą przyrodą i zabytkami o skali europejskiej.<br />

Przez jego teren biegną liczne<br />

szlaki turystyczne, a także przyrodnicze<br />

umożliwiające poznanie flory i fauny tego<br />

obszaru. To doskonałe miejsce dla aktywnych<br />

turystów.<br />

<strong>Obszar</strong> LGD to miejsce okrutnie<br />

doświadczone w czasie obu wojen światowych.<br />

Do dnia dzisiejszego znajdują się tu<br />

budowle militarne fascynujące swoją monumentalnością<br />

i kryjące wiele tajemnic.<br />

Gospodarstwa agroturystyczne obszaru<br />

LGD oferują wspaniałe atrakcje dla<br />

aktywnych m.in. spływy kajakowe, rejsy<br />

gondolami, loty balonem, przejażdżki<br />

bryczką, jazdę konną, turystykę rowerową,<br />

quady, paintball i wiele innych.<br />

Połączenie historii i przyrody oraz<br />

bogatej bazy noclegowej i gościnności gospodarzy<br />

powoduje, że każdy znajdzie tu<br />

coś dla siebie.<br />

Warto zobaczyć:<br />

• Biebrzański Park Narodowy – największy<br />

w Polsce park z unikalną różnorodnością<br />

gatunków roślin, ptaków i największą<br />

ostoją łosia w Polsce. Dolina<br />

60


Biebrzy jest bardzo ważnym miejscem<br />

gniazdowania, żerowania i odpoczynku<br />

ptactwa wodno-błotnego.<br />

• Łomżyński Park Krajobrazowy Doliny<br />

Narwi – Dolina Narwi w granicach parku<br />

to prawdziwy ptasi raj. Naturalne siedliska<br />

roślinne i ich różnorodność powoduje,<br />

że znajduje tu miejsce bytowania 170<br />

gatunków ptaków z czego 120 to gatunki<br />

lęgowe.<br />

• Muzeum Przyrody w Drozdowie – mieści<br />

się w dawnym dworze rodziny Lutosławskich.<br />

W muzeum można podziwiać<br />

wystawy: Przyroda Kotliny Biebrzańskiej,<br />

Podwodny świat pięciu kontynentów<br />

oraz trofea łowieckie, salon dworski<br />

z pamiątkami po rodzinie Lutosławskich<br />

i Romanie Dmowskim.<br />

• Forty w Piątnicy – Twierdza Łomża –<br />

w skład kompleksu wchodzą trzy forty<br />

betonowo-ziemne połączone ze sobą<br />

wałami międzyfortecznymi i fosami. Stanowiły<br />

duży zespół obronny wokół Piątnicy.<br />

Budowane przez Rosjan, nigdy tak<br />

naprawdę nie były przez nich wykorzystane.<br />

W 1920 roku podczas wojny polsko-bolszewickiej<br />

Polacy broniąc przez<br />

5 dni fortów przed Armią Czerwoną dali<br />

cenny czas na przygotowanie obrony<br />

Warszawy. Podobnie w 1939 roku<br />

Niemcom nie udało się zdobyć fortów<br />

w bezpośredniej walce i tak jak w 1920<br />

roku dopiero upadek Nowogrodu i groźba<br />

okrążenia, zmusiła obrońców do ich<br />

opuszczenia.<br />

• Schrony polskie odcinka Wizna – miejsce<br />

gdzie we wrześniu 1939 roku rozegrała<br />

się bohaterska bitwa, która przeszła<br />

do historii jako Polskie Termopile.<br />

Między 7-10 września, 700 żołnierzy<br />

polskich odpierało atak 40 tys. Niemców.<br />

Do legendy przeszedł dowódca odcinka<br />

kpt. Władysław Raginis, który nie opuścił<br />

miejsca walki i zginął wysadzając się<br />

granatem.<br />

• Grodzisko w Starej Łomży – z około<br />

IX-X wieku z osadą i ruiny kościoła p.w.<br />

św. Wawrzyńca.<br />

Foto: .S. Pawlak Foto: .S. Pawlak<br />

61


Gospodarstwo<br />

Gościnne „U Adama”<br />

Adam Robert Dąbrowski<br />

Rakowo Czachy 15A<br />

18-421 Piątnica<br />

powiat łomżyński, gmina Piątnica<br />

tel. 86/ 219 22 14, kom. 508 733 922<br />

V-X<br />

3 pokoje 8 miejsc<br />

2 km<br />

1 km 2 km<br />

62


„Zajazd Herbu Wielbut”<br />

Monika Kosiorek-Olbryś<br />

Konarzyce, ul. Łomżyńska 161<br />

18-400 Łomża<br />

powiat łomżyński, gmina Łomża<br />

tel. /fax 86/ 215 75 36, kom. 502 176 334<br />

www.zajazdherbuwielbut.pl<br />

gospodarstwo oferuje:<br />

• nordic walking<br />

• zwiedzanie fortów w Piątnicy<br />

• transport do 30 osób<br />

• kulig<br />

• plac campingowy<br />

15 pokoi 40 miejsc<br />

4 km<br />

63


Gospodarstwo<br />

agroturystyczne<br />

„Carski Trakt”<br />

Elżbieta i Jan Nadolni<br />

Sulin Strumiłowo 4<br />

18-430 Wizna<br />

powiat łomżyński, gmina Wizna<br />

tel. 86/ 219 64 89, kom. 668 819 508<br />

e-mail: carskitrakt@carskitrakt.pl<br />

www.carskitrakt.pl<br />

gospodarstwo oferuje:<br />

• wycieczki z przewodnikami do Biebrzańskiego<br />

Parku Narodowego<br />

• kuligi i jazdy bryczkami<br />

• loty balonem<br />

• quady<br />

• paintball<br />

• ekspozycja staroci<br />

9 pokoi 18 miejsc<br />

64


Zajazd<br />

„Kasztelan Wiski”<br />

Bożena i Zenon Ościsłowscy<br />

ul. Krótka 1, 18-430 Wizna,<br />

powiat łomżyński, gmina Wizna<br />

tel. 86/ 219 64 99<br />

e-mail: kasztelanwiski@wp.pl<br />

www.kasztelanwiski.pl<br />

gospodarstwo oferuje:<br />

• organizacja imprez okolicznościowych,<br />

integracyjnych, konferencji<br />

12 pokoi 40 miejsc<br />

65


Lokalna Grupa Działania<br />

„Sejneńszczyzna”<br />

<strong>Obszar</strong> LGD gminy<br />

z powiatu sejneńskiego: Sejny, Krasnopol, Giby,<br />

Puńsk<br />

adres: ul. Piłsudskiego 2/6<br />

16-500 Sejny<br />

kontakt: tel. 87/ 735 13 89, 87/ 565 90 49<br />

fax 87/ 735 13 95<br />

e-mail: biuro@lgd-sejnenszczyzna.pl<br />

www.lgd-sejnenszczyzna.pl/<br />

Foto: Zbiory LGD „Sejneńszczyzna”<br />

Sejneńszczyzna znana jest z czystych<br />

jezior, pięknych lasów i przepięknych<br />

krajobrazów. To kraina 103 jezior<br />

oraz rzek: Czarnej Hańczy i Marychy,<br />

gdzie można spędzić wolny czas w atrakcyjnym<br />

środowisku naturalnym. To obszar<br />

pagórkowaty z jeziorami, siecią strumieni<br />

i małych rzek - dorzeczy Niemna. W I tysiącleciu<br />

region ten zamieszkiwała ludność<br />

bałtyjska, należąca do plemienia<br />

Jaćwingów. Przez pięć kolejnych wieków<br />

kształtował się krajobraz kulturowy, poddawany<br />

wpływom dwóch grup etnicznych:<br />

polskiej i litewskiej.<br />

Na turystów odwiedzających Sejneńszczyznę<br />

czeka bogata oferta kwater<br />

agroturystycznych oraz liczne formy spędzania<br />

czasu wolnego. Do najpopularniejszych<br />

należą spływy kajakowe Czarną<br />

Hańczą, Kanałem Augustowskim czy Szlamicą,<br />

a także żeglowanie po Wigrach.<br />

Inną bardzo popularną formą<br />

spędzania czasu jest grzybobranie<br />

i wędkowanie. Okoliczne lasy to raj dla<br />

grzybiarzy, gdzie od lipca do listopada<br />

można zbierać maślaki, kurki, borowiki,<br />

rydze, kanie i zielonki, które są przysmakiem<br />

w każdej kuchni. Ukryte wśród<br />

66


Foto: Zbiory LGD „Sejneńszczyzna”<br />

wzgórz polodowcowej moreny czołowej<br />

oraz większych i tych mniejszych, zupełnie<br />

nieznanych, wciąż czystych jezior można<br />

złowić sieję, sielawę oraz węgorza.<br />

Pobyt na Sejneńszczyźnie to doskonała<br />

okazja do degustacji potraw<br />

i przysmaków regionalnych: kartaczy,<br />

blinów litewskich, czenaków, sękaczy<br />

i mrowiska.<br />

Warto zobaczyć:<br />

• ostępy Puszczy Augustowskiej, jednego<br />

z największych kompleksów leśnych<br />

w Środkowej Europie w gminie Giby,<br />

wyjątkowo malownicze krajobrazy nad<br />

jeziorami Wigry i Długie oraz nad rzeką<br />

Czarną Hańczą w gminie Krasnopol,<br />

• Wigierski Park Narodowy wraz z otuliną,<br />

• stare dworki szlacheckie w gminie<br />

Sejny,<br />

• imprezy plenerowe, promujące kulturę<br />

i tradycję litewską.<br />

Foto: J. Czarkowska Foto: Zbiory LGD „Sejneńszczyzna” Foto: Zbiory LGD „Sejneńszczyzna”<br />

67


Bożena i Jan<br />

Sewastynowiczowie<br />

Sumowo 32<br />

16-500 Sejny<br />

powiat sejneński, gmina Sejny<br />

tel: 87/ 516 52 95, 604 108 111<br />

e-mail: kukle@su.home.pl<br />

www.kukle.com.pl<br />

gospodarstwo oferuje:<br />

• organizacja zielonych szkół, koloni<br />

i obozów<br />

• biesiady ze specjałami kuchni regionalnej<br />

i litewskiej (cepeliny, sękacz, kakory)<br />

32 pokoje 100 miejsc<br />

68


Centrum Rozrywki<br />

i Wypoczynku<br />

„Šilaine”<br />

Irena i Albin Szuszczewiczowie<br />

Oszkinie 41<br />

16-515 Puńsk<br />

powiat sejneński, gmina Puńsk<br />

tel. 87/ 516 12 42, 87/ 516 17 12<br />

kom. 609 438 671<br />

e-mail: albinas@interia.pl<br />

www.silaine.mnt.pl<br />

gospodarstwo oferuje:<br />

• boiska do: siatkówki, koszykówki i piłki<br />

nożnej<br />

• minibar<br />

• wędzarnia ryb<br />

• bania wodna (sauna japońska), sauna<br />

fińska<br />

• kąpielisko niestrzeżone z pomostem<br />

• leśne ścieżki rekreacyjne<br />

• zjeżdżalnia linowa<br />

• minigolf<br />

• huśtawki<br />

• kontakt ze zwierzętami<br />

• organizacja imprez sezonowych<br />

5 pokoi 24 miejsca<br />

2 km<br />

2 km<br />

2 km<br />

69


Gospodarstwo<br />

agroturystyczne<br />

Teresa i Eugeniusz<br />

Waszkiewiczowie<br />

16-506 Giby 124A<br />

powiat sejneński, gmina Giby<br />

tel: 87/ 516 50 36<br />

kom. 509 292 506<br />

e-mail: gwaszkis@wp.pl<br />

www.gibywypoczynek.prv.pl<br />

gospodarstwo oferuje:<br />

• imprezy noworoczne, okolicznościowe<br />

• kuligi<br />

• spływy kajakowe Czarną Hańczą<br />

• wycieczki do Wilna<br />

• ogrodzony parking<br />

5 pokoi 12 miejsc<br />

500 m 1 km 1,5 km<br />

34 km 1,5 km 1,5 km<br />

70


Stowarzyszenie Północno-Wschodnia<br />

Lokalna Grupa Działania<br />

„Szelment”<br />

<strong>Obszar</strong> LGD gminy<br />

z powiatu suwalskiego: Jeleniewo, Szypliszki,<br />

Rutka-Tartak, Wiżajny<br />

adres:16-411 Szypliszki, ul. Suwalska 21<br />

kontakt: tel. 87/ 565 90 43,fax. 87/ 565 90 49<br />

e-mail: biurolgd@lgdszelment.pl<br />

www.lgdszelment.pl<br />

Foto: Zbiory UG Rutka-Tartak<br />

Gminy tworzące Północno-<br />

Wschodnią Lokalną Grupę Działania<br />

„Szelment” położone są na Pojezierzu<br />

Wschodniosuwalskim. Całe Pojezierze to<br />

region wyjątkowo atrakcyjny pod względem<br />

krajobrazowym i przyrodniczym,<br />

toteż utworzono tu wiele miejsc chronionych.<br />

Należą do nich: Suwalski Park Krajobrazowy,<br />

<strong>Obszar</strong> Chronionego Krajobrazu<br />

„Pojezierze Północnej Suwalszczyzny”.<br />

Tu także znajdują się Ostoje: Jeleniewo<br />

i Suwalska, wchodzące w skład Europejskiej<br />

Sieci Ekologicznej NATURA 2000.<br />

Pojezierze Wschodniosuwalskie to niemal<br />

kraina z baśni, kraina najpiękniejszych jezior,<br />

lasów i wzgórz.<br />

Mozaikę krajobrazową i przyrodniczą<br />

uzupełnia równie barwna, różnorodna<br />

kultura i tradycja. Nie tak dawno jeszcze<br />

na tej ziemi żyli wspólnie Polacy, Litwini,<br />

Niemcy i Żydzi. Tu także znaleźli schronienie<br />

przed prześladowaniami cara nieliczni<br />

dziś Rosjanie - staroobrzędowcy. W czasach<br />

średniowiecza tereny te zamieszkiwali<br />

Jaćwingowie – lud należący do bałtyjskiej<br />

grupy językowej. Po wojowniczych<br />

plemionach pozostały do dziś trwałe ślady<br />

w postaci wczesnośredniowiecznych grodzisk<br />

i cmentarzysk. Znalezione podczas<br />

badań archeologicznych przedmioty stanowią<br />

bogate kolekcje eksponatów, które<br />

można zobaczyć w Muzeum Okręgowym<br />

w Suwałkach i Muzeum Archeologicznym<br />

w Warszawie.<br />

Piękno przyrody terenów należących<br />

do LGD „Szelment” najlepiej widać<br />

71


Foto: D. Wnukowska<br />

w zimowej krasie. Do zimowej aktywności<br />

zachęcają narciarskie trasy zjazdowe, wyciągi<br />

talerzykowe i przenośnik taśmowy<br />

w Wojewódzkim Ośrodku Sportu i Rekreacji<br />

„Szelment”. Wszystkie trasy są sztucznie<br />

naśnieżane, ratrakowane i oświetlone.<br />

Jeden ze stoków posiada naturalną rynnę<br />

idealną do uprawiania snowboardu. WO-<br />

SiR „Szelment” to nowoczesny kompleks<br />

zapewniający dostęp do wszelkich form<br />

turystyki aktywnej, uprawiania sportów zimowych<br />

ale także aktywnego wypoczynku<br />

latem.<br />

W obszarze działania LGD „Szelment”<br />

funkcjonują liczne gospodarstwa<br />

agroturystyczne, które zapewniają gościnę<br />

przy wiejskim, suto zastawionym stole.<br />

Oferują aktywny wypoczynek o każdej<br />

porze roku, przejażdżki zaprzęgiem<br />

konnym lub konno, kuligi, spływy kajakowe,<br />

wędrówki piesze, rowerowe lub na<br />

nartach. Zapewniają posiłki z produktów<br />

pochodzących z własnych gospodarstw<br />

rolnych oraz inne dodatkowe atrakcje jak<br />

ognisko, sauna, możliwość korzystania<br />

ze sprzętu wodnego. Wśród produktów lokalnych<br />

wielkim powodzeniem cieszą się<br />

sery podpuszczkowe. To prawdziwy rarytas<br />

wytwarzany z mleka krowiego, według<br />

tradycyjnej receptury.<br />

Warto zobaczyć:<br />

Foto: Zbiory UG Rutka-Tartak<br />

• Cisową Górę,<br />

• Garb Wiżajn z Górą Rowelską,<br />

• punkt widokowy „U Pana Tadeusza”<br />

o wysokości ok. 225 metrów znajdujący<br />

się na skraju wsi Smolniki. Unikalny<br />

krajobraz z został wykorzystany przy<br />

realizacji filmów: „Dolina Issy” Tadeusza<br />

Konwickiego i „Pan Tadeusz” Andrzeja<br />

Wajdy,<br />

• jezioro Hańcza i Szelment,<br />

• miejscowości: Becejły, Błaskowizna, Bachanowo,<br />

Kaletnik,<br />

• Wojewódzki Ośrodek Sportu i Rekreacji<br />

„Szelment” położony na Jesionowej Górze<br />

(252 m.n.p.m.) nad Szelmentem<br />

72


Stowarzyszenie Lokalna Grupa<br />

Działania<br />

Szlak Tatarski<br />

<strong>Obszar</strong> LGD gminy<br />

z powiatu sokólskiego: Sokółka, Szudziałowo,<br />

Krynki, Kuźnica, Sidra<br />

adres: ul. Marszałka J. Piłsudskiego 2<br />

16-100 Sokółka<br />

kontakt: tel./fax: 85/ 711 50 50<br />

e-mail: biuro@szlaktatarski.org.pl<br />

www.szlaktatarski.org<br />

Malownicze krajobrazy Wzgórz Sokólskich,<br />

bogata fauna i flora oraz wielokulturowość<br />

terenu tworzą jego unikalny<br />

charakter, stanowiący doskonałą bazę do<br />

rozwoju turystyki i agroturystyki. Wyjątkowość<br />

tego regionu docenił reżyser Jacek<br />

Bromski, umiejscawiając tu akcję serii komedii<br />

„U Pana Boga…”.<br />

Puszcza Knyszyńska, która pokrywa<br />

część obszaru LGD „Szlak Tatarski”,<br />

jest jednym z najwspanialszych obszarów<br />

Polski, idealnym dla osób poszukujących<br />

odpoczynku na łonie natury. Na odwiedzających<br />

Ziemię Sokólską czekają lasy pełne<br />

owoców runa oraz chronionych gatunków<br />

zwierząt i ptaków. Można tu spotkać wolno<br />

żyjące stada żubrów, jeleni, podejrzeć<br />

życie bobrów oraz bocianów, żurawi i bekasów.<br />

Jest to teren niezwykle atrakcyjny<br />

dla wędkarzy, którzy w licznych rzekach<br />

i stawach mogą łowić szczupaki, okonie,<br />

amury, karpie.<br />

Na przestrzeni wieków współżyli tu<br />

przedstawiciele różnych wyznań: katolicy,<br />

prawosławni, ewangelicy, Żydzi oraz<br />

muzułmanie, których obecność na trwałe<br />

wpisała się w architekturę i tradycję tego<br />

regionu. <strong>Obszar</strong> LGD zawdzięcza swą wyjątkowość<br />

osadnictwu tatarskiemu, sięgającemu<br />

XVII w. Tylko tutaj można spróbować<br />

specjałów kuchni tatarskiej: pierekaczewnika,<br />

kołdunów tatarskich czy też listkowca.<br />

Odnaleźć tu można również zapomniane<br />

smaki dawnych Kresów - kumpiaka, serów<br />

73


suszonych, bab ziemniaczanych oraz wielu<br />

innych.<br />

Piękno tych ziem można podziwiać<br />

wędrując szlakami turystycznymi. Na<br />

szczególną uwagę zasługują: Szlak Rękodzieła<br />

Ludowego, Mały i Duży Szlak Tatarski,<br />

Szlak Ekumeniczny (tereny w okolicach<br />

wsi Ozierany i Kruszyniany), Trasa Wierszalin<br />

oraz ścieżka ekologiczna „Nietupa”<br />

- Rezerwat „Nietupa”. W okolicy Sannik<br />

warto zatrzymać się przy wieży widokowej,<br />

z której można podziwiać piękne lasy<br />

i pejzaż gminy Krynki.<br />

Stowarzyszenie LGD „Szlak Tatarski”<br />

przy wsparciu społeczności lokalnej<br />

stara się podnieść atrakcyjność regionu<br />

oraz poprawić jakość życia jego mieszkańców,<br />

dbając przy tym o zachowanie i promocję<br />

środowiska naturalnego oraz zasobów<br />

historyczno-kulturowych regionu.<br />

Warto zobaczyć:<br />

• centrum Krynek - zabytkowy układ przestrzenny<br />

z XVII w., z którego wychodzi<br />

promieniście dwanaście ulic (układ unikalny<br />

w Polsce i Europie),<br />

• kościoły w: Krynkach (XX w.) projektu<br />

Stefana Szyllera - autora m.in. mostu<br />

i wiaduktu Poniatowskiego w Warszawie,<br />

barokowe wyposażenie wnętrza<br />

świątyni pochodzi z XVII i XVIII w.;<br />

w Sidrze z XVIII w.; w Zalesiu z XVII w.,<br />

kościół kolegiacki w Sokółce,<br />

• cerkwie prawosławne w: Krynkach z XIX<br />

wieku w Sokółce,<br />

• dawną synagogę żydowską „Kaukaski<br />

BethMidrasz” w Krynkach,<br />

• cmentarz żydowski w Krynkach, jeden<br />

z najstarszych na Podlasiu,<br />

• meczet i mizar w Kruszynianach z XVIII/<br />

XIX w.,<br />

• zabytkowy meczet oraz mizar w Bohonikach<br />

(XIX/XX w.),<br />

• najstarszy na Białostocczyźnie dwór murowany<br />

w Pawłowiczach (XVII w.),<br />

• dwór modrzewiowy w Łosośnie Małej<br />

(XVIII w.),<br />

• w odległości ok. 1 km na zachód od<br />

Łosośny Małej znajduje się grodzisko<br />

wczesnośredniowieczne, a u jego podnóża<br />

młyn wodny z 1798 r.,<br />

• punkt widokowy w Dębnicy,<br />

• budynki z czasów kanclerza Antoniego<br />

Tyzenhauza (XVIII w.), w jednym<br />

z nich mieści się obecnie Muzeum Ziemi<br />

Sokólskiej,<br />

• Izba Regionalna w Janowszczyźnie,<br />

• ruiny zboru kalwińskiego w Sidrze<br />

(XVI w.),<br />

• ruiny kamiennego młyna wodnego<br />

z 1890 r.,<br />

• młyn wodny w Sidrze z II poł. XIX w.,<br />

• pozostałości zespołów dworskich<br />

w Krzysztoforowie (z 1939 r.), Makowlanach<br />

(1915 r.) oraz Potrubowszczyźnie<br />

(1879 r.),<br />

• Silvarium w Poczopku – niepowtarzalny<br />

ogród leśny, obejmuje obszar prawie 20<br />

ha lasów, łąk i cieków wodnych,<br />

• zabytkowe wiatraki sokólskie w Wojnowcach,<br />

Szczęsnowiczach, kolonii<br />

Minkowce.<br />

74


Gospodarstwo<br />

agroturystyczne<br />

„Tatarska Jurta”<br />

Dżenneta Bogdanowicz<br />

Kruszyniany 58<br />

16-120 Krynki<br />

powiat sokólski, gmina Krynki<br />

tel. 85/ 749 40 52, kom. 606 603 760<br />

e-mail: dzenneta@wp.pl<br />

www.kruszyniany.pl<br />

gospodarstwo oferuje:<br />

• kuchnia tatarska<br />

• spotkania integracyjne dla firm<br />

• przyjęcia okolicznościowe<br />

• wycieczki plenerowe bryczką i kuligiem<br />

• zwiedzanie tradycyjnych tatarskich jurt<br />

5 pokoi 20 miejsc<br />

3 km 1 km<br />

3 km<br />

3 km<br />

75


Gospodarstwo<br />

agroturystyczne<br />

„Gospoda w chlewie”<br />

Wiesław Kundzicz<br />

Kundzicze 7<br />

16-120 Krynki<br />

powiat sokólski, gmina Krynki<br />

tel. 85/ 722 75 69, kom. 608 415 649<br />

www.kundzicze.pl<br />

gospodarstwo oferuje:<br />

• przejażdżki wozami konnymi<br />

• kuligi<br />

• grzybobranie<br />

5 pokoi 10 miejsc<br />

500 m<br />

300 m<br />

5 km<br />

76


Stowarzyszenie Lokalna Grupa<br />

Działania<br />

Tygiel Doliny Bugu<br />

<strong>Obszar</strong> LGD:<br />

woj. podlaskie, powiat siemiatycki: Drohiczyn,<br />

Dziadkowice, Grodzisk, Mielnik, Milejczyce,<br />

Nurzec-Stacja, Perlejewo, Siemiatycze,<br />

woj. mazowieckie: Huszlew, Jabłonna Lacka, Korczew,<br />

Łosice, Olszanka, Platerów, Repki, Sabnie,<br />

Sarnaki, Stara Kornica, Sterdyń<br />

adres: ul. Warszawska 51, lok. 7<br />

17-312 Drohiczyn<br />

kontakt: 85/ 655 77 06, kom. 517 396 270<br />

e-mail: biuro@tygieldolinybugu.pl<br />

www.tygieldolinybugu.pl<br />

Stowarzyszenie „Lokalna Grupa<br />

Działania - Tygiel Doliny Bugu” składa się<br />

obecnie z 19 gmin z województwa podlaskiego<br />

i mazowieckiego położonych po<br />

obu stronach Bugu. Tereny nadbużańskie,<br />

niezmiernie bogate krajobrazowo, przyrodniczo<br />

i kulturowo, są jednak mało znane<br />

w Polsce. Zadaniem LGD jest promocja<br />

tych pięknych ziem jako miejsca wypoczynku,<br />

inwestycji i spokojnego zamieszkania.<br />

Walory kulturowe i krajobrazowe<br />

Nadbużańskiego Podlasia najlepiej promuje<br />

„Szlak nadbużańskich grodzisk”. Szlak<br />

o długości 41 km, rozpoczyna się w Drohiczynie,<br />

obok Góry Zamkowej i prowadzi do<br />

miejscowości Bużyski. Wiedzie przez nadbużańskie<br />

miejscowości, zlokalizowane<br />

w gminach Drohiczyn i Siemiatycze. Zagęszczenie<br />

najstarszych antropogenicznych<br />

form terenu, jakimi są grodziska, kurhany<br />

i cmentarzyska kurhanowe, na tym<br />

terenie jest imponujące i wyjątkowe w skali<br />

województwa podlaskiego. Te wytworzone<br />

przez człowieka formy terenu - nieme,<br />

żywe dowody historii, świadkowie bitew,<br />

wojen i minionych wieków - kształtowane<br />

77


przez czas, przetrwały do współczesności.<br />

Są obiektami tajemniczymi i budzącymi<br />

ciekawość. Często ukryte są wśród<br />

pól i gęstych lasów, z dala od obecnych<br />

siedzib ludzkich.<br />

Bogactwo kulturowe regionu nadbużańskiego,<br />

które popularyzuje „Szlak<br />

nadbużańskich grodzisk”, ukazuje wczesnośredniowieczne<br />

zabytki archeologiczne<br />

w Drohiczynie, Sadach, Krupicach,<br />

Rogawce, Cecelach, Skiwach Małych<br />

i Dużych, Miłkowicach Maćkach oraz Bużyskach.<br />

W połączeniu z malowniczym<br />

otoczeniem, czystym środowiskiem oraz<br />

bogatą ofertą turystyczną, krajobraz kulturowy<br />

sprawia, że można tu odnaleźć<br />

znakomite warunki do wypoczynku i rekreacji.<br />

Warto zobaczyć:<br />

to ponad 700 gatunków roślin i największa<br />

w Polsce kolekcja roślin leczniczych<br />

i aromatycznych. Posiada status Ogrodu<br />

Botanicznego. Na 15 ha znajduje się<br />

wiele rzadkich roślin. Ogród otoczony<br />

jest pięknym lasem, co pozwala uprawiać<br />

w nim rośliny leśne w naturalnych,<br />

najlepszych dla nich warunkach.<br />

• Szlaki turystyczne Kupiecki i Doliny<br />

Moszczonej.<br />

• Św. Górę Grabarkę – główne miejsce<br />

kultowe polskiego prawosławia.<br />

• Grodzisko wczesnośredniowieczne z XI<br />

- XII wieku w Mielniku na Górze Zamkowej,<br />

ruiny gotyckiego kościoła z XVI w.,<br />

plebania z XVIII w., kościół z lat 1913-<br />

1920, cerkiew z 1825 r., drewniana cerkiew<br />

cmentarna z około 1770 r., bożnica<br />

z I połowy XIX w., obecnie dom mieszkalny<br />

i galeria.<br />

• Kopiec pamięci Podlasia z repliką<br />

krzyża i tablicą upamiętniający pobyt<br />

papieża Jana Pawła II w Drohiczynie<br />

w 1999 r. Usypany z ziemi przywożonej<br />

ze wszystkich parafii diecezji drohiczyńskiej.<br />

Z jego szczytu rozciąga się wspaniały<br />

widok na miasto i pobliską, malowniczą<br />

okolicę.<br />

• Górę Zamkową - dawne grodzisko w Drohiczynie.<br />

Wzniesienie będące dawniej<br />

elementem militarnej siły włodarzy drohickiego<br />

grodu. To punkt widokowy, skąd<br />

roztacza się piękny widok na dolinę rzeki<br />

Bug. Z tym miejscem związane są liczne<br />

legendy.<br />

• Muzeum Diecezjalne w Drohiczynie.<br />

Muzeum ma swoją siedzibę w skrzydle<br />

pofranciszkańskiego klasztoru z przełomu<br />

XVII i XVIII wieku. Turyści, mogą<br />

wysłuchać zadziwiających historii oraz<br />

obejrzeć eksponaty. A jest co oglądać –<br />

stare księgi i dokumenty, atlas geograficzny<br />

z 1648 r. z mapami całego świata,<br />

w gablotach bogato haftowane ornaty<br />

i pasy słuckie, a także misternie wykonane<br />

monstrancje Jabłonowskich, Sapiehów<br />

i Radziwiłłów i niezwykły relikwiarz.<br />

• Podlaski Ogród Ziołowy w Korycinach -<br />

78


Gospodarstwo<br />

agroturystyczne<br />

„Ziołowy Zakątek”<br />

Mirosław Angielczyk<br />

Koryciny 73<br />

17-315 Grodzisk<br />

powiat siemiatycki, gmina Grodzisk<br />

tel. 85/ 656 86 62<br />

e-mail: biuro@ziolowyzakatek.pl<br />

http://ziolowyzakatek.pl<br />

gospodarstwo oferuje:<br />

• izba tradycji zielarskich<br />

• sklep ziołowy<br />

• ogród botaniczny<br />

• możliwość samodzielnego zbierania ziół<br />

• ośrodek edukacji przyrodniczej<br />

• „Nadbużańskie spotkania ziołowe”<br />

• warsztaty zielarskie<br />

17 pokoi 45 miejsc<br />

12 km 2 km 30 km<br />

79


Gospodarstwo<br />

agroturystyczne<br />

Irena i Dymitr Leoniukowie<br />

Słochy Annopolskie 117<br />

17-300 Siemiatycze<br />

powiat siemiatycki, gmina Siemiatycze<br />

tel. 85/ 656 10 58<br />

gospodarstwo oferuje:<br />

• zarybiony staw<br />

• organizacja imprez okolicznościowych,<br />

sylwester, święta<br />

4 pokoje 12 miejsc<br />

po<br />

uzgodnieniu<br />

1 km 4 km<br />

4 km<br />

80


Gospodarstwo<br />

agroturystyczne<br />

„Stanley-Ranczo”<br />

Lucyna Niewiarowska<br />

Miłkowice Janki 2<br />

17-312 Drohiczyn<br />

powiat siemiatycki, gmina Drohiczyn<br />

tel. 85/ 655 10 19<br />

gospodarstwo oferuje:<br />

• organizacja imprez integracyjnych,<br />

okazjonalnych, tanecznych<br />

• przejażdżki bryczką<br />

5 pokoi 12 miejsc<br />

po<br />

uzgodnieniu<br />

1 km<br />

1 km 8 km<br />

81


Gospodarstwo<br />

agroturystyczne<br />

„Zaścianek szlachecki”<br />

Maria Tołwińska<br />

Jasionówka 5<br />

17-306 Dziadkowice<br />

powiat siemiatycki, gmina Dziadkowice<br />

tel. 85/ 657 11 28<br />

gospodarstwo oferuje:<br />

• rajdy konne<br />

• kuligi<br />

• przejażdżki bryczką<br />

• staropolska łaźnia<br />

5 pokoi 12 miejsc<br />

200 m 12 km<br />

1 km<br />

15 km 4 km<br />

82

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!