ARKUSZ PRÃBNEJ MATURY Z OPERONEM - Gazeta.pl
ARKUSZ PRÃBNEJ MATURY Z OPERONEM - Gazeta.pl
ARKUSZ PRÃBNEJ MATURY Z OPERONEM - Gazeta.pl
Transform your PDFs into Flipbooks and boost your revenue!
Leverage SEO-optimized Flipbooks, powerful backlinks, and multimedia content to professionally showcase your products and significantly increase your reach.
Miejsce na identyfikację szkoły<br />
<strong>ARKUSZ</strong> PRÓBNEJ <strong>MATURY</strong><br />
Z <strong>OPERONEM</strong><br />
BIOLOGIA<br />
POZIOM ROZSZERZONY<br />
LISTOPAD<br />
2011<br />
Instrukcja dla zdającego<br />
Czas pracy: 150 minut<br />
1. Sprawdź, czy ar kusz eg za mi na cyj ny za wie ra 14 stron (za da -<br />
nia 1–32). Ewentualny brak zgłoś przewodniczącemu zespołu<br />
nadzorującego egzamin.<br />
2. Odpowiedzi zapisz w miejscu na to przeznaczonym przy każdym<br />
zadaniu.<br />
3. Pisz czytelnie. Używaj długopisu/pióra tylko z czarnym tuszem/<br />
atramentem.<br />
4. Nie używaj korektora, a błędne zapisy wyraźnie przekreśl.<br />
5. Pamiętaj, że zapisy w brudnopisie nie podlegają ocenie.<br />
6. Podczas egzaminu możesz korzystać z linijki.<br />
Ży czy my po wo dze nia!<br />
Za rozwiązanie<br />
wszystkich zadań<br />
można otrzymać<br />
łącznie 60 punktów.<br />
Wpisuje zdający przed rozpoczęciem pracy<br />
PESEL ZDAJĄCEGO<br />
KOD<br />
ZDAJĄCEGO<br />
Arkusz opracowany przez Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON.<br />
Kopiowanie w całości lub we fragmentach bez zgody wydawcy zabronione. Wydawca zezwala na kopiowanie zadań<br />
przez dyrektorów szkół biorących udział w programie Próbna Matura z <strong>OPERONEM</strong>.
Biologia. Poziom rozszerzony<br />
Próbna Matura z <strong>OPERONEM</strong> i „Gazetą Wyborczą”<br />
Za da nie 1. (1 pkt)<br />
Porosty to unikatowe organizmy zbudowane z dwóch komponentów: grzyba i glonu. Jedną z najciekawszych<br />
osobliwości biochemicznych porostów jest możliwość wytwarzania kwasów porostowych – związków<br />
nie roz pusz czal nych w wo dzie. Kwa sy po ro sto we nie mo gą być wy twa rza ne przez po szcze gól ne kom po -<br />
nenty <strong>pl</strong>echy porostowej – jest to wynik połączenia możliwości syntetycznych grzyba i glonu. Rola biologiczna<br />
kwasów porostowych nie jest jeszcze ostatecznie wyjaśniona.<br />
Podaj najbardziej prawdopodobną funkcję kwasów porostowych.<br />
...........................................................................................................................................................<br />
...........................................................................................................................................................<br />
...........................................................................................................................................................<br />
Za da nie 2. (3 pkt)<br />
Zwierzęta lądowe poruszają się znacznie szybciej od zwierząt wodnych, ponieważ powietrze stawia opór<br />
du żo mniej szy niż wo da (wo da jest o ok. 775 ra zy bar dziej gę sta od po wie trza). Wy róż nia się trzy pod -<br />
stawowe sposoby poruszania się organizmów: ruch undulipodialny (za pomocą wici i rzęsek), ruch pełza<br />
ko wa ty i ruch mię śnio wy. Ruch un du li po dial ny jest przy dat ny tyl ko w wo dzie, na to miast ruch<br />
mięśniowy może być wykorzystywany również na lądzie.<br />
a) Po daj na zwę ru chu, za po mo cą któ re go po ru sza ją się <strong>pl</strong>a nu la pa rzy deł kow ców i tro cho fo ra pier -<br />
ście nic.<br />
...........................................................................................................................................................<br />
b) Przy po rząd kuj do każ de go ty pu ru chu mię śnio we go (I –IV) po jed nym przy kła dzie zwie rzę cia, u któ -<br />
rego ten ruch wy stę pu je (A –E).<br />
I. ruchy wygięciowe<br />
II. ruchy wiosłowe<br />
III. ruchy odrzutowe<br />
IV. ruchy kroczące<br />
A. homary<br />
B. ośmiornice<br />
C. kijanki żab<br />
D. żółwie morskie<br />
E. nartniki<br />
I. ...….. II. ...….. III. ...….. IV. ...…..<br />
Za da nie 3. (2 pkt)<br />
Starsze systemy klasyfikacyjne dopatrywały się podobieństw grzybów do roślin lub zwierząt. Współczesna<br />
systematyka, również dzięki metodom biologii molekularnej, podniosła grzyby do rangi królestwa.<br />
Podaj dwie cechy grzybów upodabniające je do roślin i dwie cechy upodabniające je do zwierząt.<br />
Ce cha upo dab nia ją ca grzy by do ro ślin:<br />
..........................................................................................................................................................<br />
Cecha upodabniająca grzyby do zwierząt:<br />
...........................................................................................................................................................<br />
2
Biologia. Poziom rozszerzony<br />
Próbna Matura z <strong>OPERONEM</strong> i „Gazetą Wyborczą”<br />
Za da nie 4. (3 pkt)<br />
Zdol ność po zy ski wa nia po kar mu jest dla or ga ni zmów he te ro tro ficz nych wa run kiem ich prze trwa nia.<br />
W przyrodzie spotykamy różnorodne przystosowania do zdobywania i trawienia pokarmu.<br />
Przy po rząd kuj podanym grupom heterotypów (I–V) po jednym przykładzie zwierzęcia (A–F), które<br />
odżywia się w podany sposób.<br />
I. filtratory A. strzykwy<br />
II. mułożercy B. dżdżownice<br />
III. padlinożercy C. żuki gnojowe<br />
IV. koprofagi<br />
D. sępy<br />
V. glebożercy E. walenie fiszbinowe<br />
F. ryjówki<br />
I. ...….. II. ...….. III. ...….. IV. ...….. V. ...…..<br />
Za da nie 5. (2 pkt)<br />
Me ta mor fo za to spo sób roz wo ju po stem brio nal ne go, w któ rym for ma lar wal na prze kształ ca się w po -<br />
stać dojrzałą (imago). Jest to proces podlegający kontroli nerwowej i hormonalnej.<br />
Podaj nazwę hormonu powodującego metamorfozę kijanki oraz nazwę hormonu powodującego metamorfozę<br />
gąsienicy.<br />
...........................................................................................................................................................<br />
...........................................................................................................................................................<br />
Za da nie 6. (2 pkt)<br />
U niektórych roślin nasiennych wyróżnia się dwa rodzaje przyrostu: pierwotny – obejmujący wzrost związany<br />
z wydłużaniem, oraz wtórny – związany ze wzrostem na grubość.<br />
Podaj dwie korzyści przyrostu wtórnego dla roślin.<br />
1. ........................................................................................................................................................<br />
2. ........................................................................................................................................................<br />
Za da nie 7. (2 pkt)<br />
U parzydełkowców występują dwa listki zarodkowe: ektoderma i endoderma. Pomiędzy nimi znajduje się<br />
bezkomórkowa warstwa, zwana mezogleą.<br />
Podaj dwie różnice między mezogleą a trzecim listkiem zarodkowym – mezodermą.<br />
1. ........................................................................................................................................................<br />
2. ........................................................................................................................................................<br />
Za da nie 8. (2 pkt)<br />
Ku ty ku la jest war stwą zło żo ną z wo sków i wyż szych kwa sów tłusz czo wych. Wy stę pu je na po wierzch ni<br />
epidermy organów nadziemnych. Zdecydowanie grubsza kutykula występuje u kserofitów (roślin sucholubnych)<br />
niż u higrofitów (roślin wilgociolubnych). Posiadanie kutykuli ma wady i zalety.<br />
Podaj jedną wadę i jedną zaletę posiadania przez rośliny kutykuli.<br />
Za le ta: ...............................................................................................................................................<br />
Wa da: ................................................................................................................................................<br />
3
Biologia. Poziom rozszerzony<br />
Próbna Matura z <strong>OPERONEM</strong> i „Gazetą Wyborczą”<br />
Za da nie 9. (2 pkt)<br />
Dra pież nic two to ro dzaj od dzia ły wa nia an ta go ni stycz ne go mię dzy or ga ni zma mi po le ga ją cego na tym,<br />
że osobniki jednego gatunku (drapieżcy) zabijają zwierzęta należące do innego gatunku i żywią się nimi.<br />
W toku ewolucji drapieżniki zostały wyposażone w różnorodne przystosowania do takiego trybu życia.<br />
Przyporządkuj podanym zwierzętom (I–IV) po jednym przykładzie przy sto so wania (A–E), któ re u nich<br />
występuje.<br />
I. sokół A. odporność na jady<br />
II. wilki i orki B. doskonały wzrok<br />
III. kameleon<br />
C. skryte podchodzenie<br />
IV. kot<br />
D. wytrwały pościg<br />
E. techniki kamuflażu<br />
I. ...….. II. ...….. III. ...….. IV. ...…..<br />
Za da nie 10. (3 pkt)<br />
Organizmy występujące w biocenozie są powiązane różnorodnymi zależnościami. Te zależności można<br />
podzielić na antagonistyczne (niekorzystne) oraz nieantagonistyczne (korzystne).<br />
Uzupełnij poniższą tabelę.<br />
Organizmy<br />
sowy i myszołowy<br />
polujące na ten sam typ<br />
zdobyczy<br />
Rodzaj zależności<br />
(antagonistyczna/nieantagonistyczna)<br />
Nazwa zależności<br />
mrówkojad<br />
i termity<br />
łubin i bakterie<br />
brodawkowe<br />
paprocie epifityczne<br />
na tropikalnych drzewach<br />
Za da nie 11. (2 pkt)<br />
Jednym z elementów szkieletu klatki piersiowej człowieka jest nieparzysta kość płaska, zwana mostkiem.<br />
Po daj dwie funk cje most ka.<br />
1. ........................................................................................................................................................<br />
2. ........................................................................................................................................................<br />
4
Biologia. Poziom rozszerzony<br />
Próbna Matura z <strong>OPERONEM</strong> i „Gazetą Wyborczą”<br />
Za da nie 12. (3 pkt)<br />
Wy kres przed sta wia krzy we wzro stu po -<br />
pu la cji rzę sist ka po chwo we go (Tri cho mo -<br />
nas va gi na lis) w wa run kach kon tro l nych<br />
i z do dat kiem pre pa ra tu rzę sist ko bój cze -<br />
go w zwięk sza ją cych się stę że niach.<br />
stężenie preparatu rzęsistkobójczego<br />
log N<br />
log N 0<br />
5<br />
1<br />
2<br />
3<br />
4<br />
Na podstawie: R. Kadłubowski, Tło eko lo gicz ne<br />
nauk medycznych, [w:] Ekologia – jej związki z różnymi<br />
dziedzinami wiedzy, red. A. Kur na tow ska,<br />
Warszawa 2001.<br />
0<br />
t<br />
a) Określ, którą cyfrą oznaczono hodowlę w warunkach kontrolnych.<br />
...........................................................................................................................................................<br />
b) Określ, którą cyfrą oznaczono krzywą wzrostu rzęsistka w warunkach maksymalnego stężenia preparatu<br />
rzęsistkobójczego.<br />
...........................................................................................................................................................<br />
c) Po daj dwa sposoby zarażenia człowieka rzęsistkiem pochwowym.<br />
1. ........................................................................................................................................................<br />
2. ........................................................................................................................................................<br />
Za da nie 13. (1 pkt)<br />
W roślinach poziom jonów K + jest na ogół 5–20 ra zy wyż szy niż jo nów Na + .<br />
Po daj przy kład gru py eko lo gicz nej ro ślin będą cej wy ją tkiem od tej re gu ły. Wyjaśnij, jakie ma to dla nich<br />
znaczenie.<br />
...........................................................................................................................................................<br />
...........................................................................................................................................................<br />
Za da nie 14. (1 pkt)<br />
BZT5 (biologiczne zapotrzebowanie na tlen) to wskaźnik zanieczyszczenia wody martwą materią organiczną.<br />
W praktyce oznacza ilość tlenu potrzebną do rozkładu biologicznego tej materii w ciągu 120 godzin (pięciu dób).<br />
Sfor mu łuj wnio sek do ty czą cy za leż no ści mię dzy wzrostem zanieczyszczeń wody martwą materią<br />
organiczną a wskaźnikiem BZT5.<br />
...........................................................................................................................................................<br />
...........................................................................................................................................................<br />
5
Biologia. Poziom rozszerzony<br />
Próbna Matura z <strong>OPERONEM</strong> i „Gazetą Wyborczą”<br />
Za da nie 15. (2 pkt)<br />
Wy róż nia się dwa ro dza je trans por tu przez bło -<br />
ny bio lo gicz ne: trans port ak tyw ny i trans port<br />
bier ny. Trans port ak tyw ny substancji przez<br />
błony biologiczne za le ży od do pły wu ener gii<br />
me ta bo licz nej w po sta ci ATP (ule ga za ha mo -<br />
wa niu w wa run kach ogra ni cze nia me ta bo li -<br />
zmu), na to miast trans port bier ny za cho dzi<br />
nie za leż nie od do pły wu ener gii me ta bo licz nej.<br />
Obok przed sta wio no wy kres ob ra zu ją cy za leż -<br />
ność transportu aktywnego u roślin od dopływu<br />
ener gii me ta bo licz nej w wa run kach tle no wych<br />
i beztlenowych.<br />
pobieranie jonów<br />
warunki<br />
tlenowe<br />
warunki<br />
beztlenowe<br />
0 2 4 6 8<br />
czas (godz.)<br />
Na podstawie: A. Szweykowska, Fizjologia roślin, Po znań 1998.<br />
Określ dwa warunki przebiegu transportu aktywnego, które mogą spowodować jego zahamowanie.<br />
1. ........................................................................................................................................................<br />
2. ........................................................................................................................................................<br />
Za da nie 16. (3 pkt)<br />
Obec nie u dzie ci co raz czę ściej po ja wia ją się ob ja wy aler gii po kar mo wej. Ob ja wy te moż na za kla sy fi ko -<br />
wać (wg Cleina) do trzech zasadniczych grup: objawy żołądkowo-jelitowe, objawy skórne, objawy ze strony<br />
układu oddechowego.<br />
Uzupełnij tabelę. Wpisz wszystkie podane niżej objawy do odpowiednich kolumn.<br />
przewlekły nieżyt nosa, zapalenie zatok, pokrzywka, zaparcia, niedożywienie, wymioty, biegunka,<br />
zapalenie krtani, atopowe zapalenie skóry, astma oskrzelowa, bóle brzucha<br />
Objawy żołądkowo-jelitowe Objawy skórne<br />
Objawy ze strony<br />
układu oddechowego<br />
6
Biologia. Poziom rozszerzony<br />
Próbna Matura z <strong>OPERONEM</strong> i „Gazetą Wyborczą”<br />
Za da nie 17. (2 pkt)<br />
Kwas alginowy jest podstawowym związkiem budulcowym ścian komórkowych glonów należących do gromady<br />
brunatnic. Ten związek ma ogromne znaczenie w gospodarce człowieka i z roku na rok zwiększa<br />
się tempo jego produkcji.<br />
Po niż sza ta be la za wie ra da ne do ty czą ce za war to ści pro cen to wej kwa su al gi no we go w sto sun ku do su -<br />
chej masy niektórych gatunków brunatnic.<br />
Gatunek<br />
Za war tość pro cen to wa w sto sun ku<br />
do suchej masy<br />
listownica palczasta (Laminaria digitata) 15–40<br />
listownica cukrowa (Laminaria saccharina) 15–35<br />
skrzydlica jadalna (Alaria esculenta) 30–35<br />
workoliść kolankowaty (Ascophyllum nodosum) 20–30<br />
morszczyn piłkowany (Fucus serratus) 18–28<br />
morszczyn pęcherzykowaty (Fucus vesiculosus) 18–28<br />
wielkomorszcz (Macrocystis sp.) 14–19<br />
Na podstawie: Z. Podbielkowski, Glony, Warszawa 1996.<br />
Przedstaw w postaci diagramu słupkowego (uwzględnij wartości średnie) zawartość procentową kwasu<br />
alginowego w stosunku do suchej masy wszystkich gatunków brunatnic podanych w tabeli.<br />
7
Biologia. Poziom rozszerzony<br />
Próbna Matura z <strong>OPERONEM</strong> i „Gazetą Wyborczą”<br />
Za da nie 18. (2 pkt)<br />
Hormony ze względu na strukturę chemiczną dzielimy na dwie grupy: sterydowe i peptydowe. Hormony<br />
sterydowe mają receptory cyto<strong>pl</strong>azmatyczne i działają przez uruchomienie syntezy enzymów de no vo.<br />
Hormony peptydowe mają receptory błonowe, działają za pośrednictwem cAMP i aktywują już istniejące<br />
enzymy w komórce. Odmienny sposób działania hormonów sterydowych i peptydowych jest przyczyną<br />
różnic w szybkości występowania biologicznych efektów tych hormonów. Niektóre leki, na przykład<br />
papaweryna lub teofilina, powodują wzrost stężenia cAMP w komórkach.<br />
a) Podaj nazwę grupy hormonów charakteryzujących się znacznie dłuższym czasem występowania biologicznych<br />
efektów jej działania.<br />
................…………………………………………………………………………………………………...<br />
b) Podaj nazwę grupy hormonów, które będą wykazywały nasilone działanie pod wpływem papaweryny<br />
i teofiliny.<br />
................…………………………………………………………………………………………………...<br />
Za da nie 19. (2 pkt)<br />
Rysunek przedstawia dwóch przedstawicieli wymarłej flory roślin nagonasiennych.<br />
Walchia<br />
pokrój<br />
ogólny<br />
drzewa<br />
gałązka<br />
z igłami<br />
Voltzia<br />
łuska nasienna<br />
pokrój<br />
ogólny<br />
drzewa<br />
nasiona<br />
fragmenty szyszek<br />
(pojedyncza łuska nasienna) na)<br />
a) Podaj nazwę ery geologicznej w dziejach Ziemi, w której pojawiły się rośliny nagonasienne.<br />
...........................................................................................................................................................<br />
b) Wyjaśnij, dlaczego w kolejnej epoce geologicznej rośliny nagonasienne przejęły dominację nad drzewiastymi<br />
roślinami zarodnikowymi.<br />
...........................................................................................................................................................<br />
...........................................................................................................................................................<br />
...........................................................................................................................................................<br />
8
Biologia. Poziom rozszerzony<br />
Próbna Matura z <strong>OPERONEM</strong> i „Gazetą Wyborczą”<br />
Za da nie 20. (1 pkt)<br />
Magnez jest bardzo istotnym składnikiem chlorofilu.<br />
Podaj nazwę struktury komórkowej, w której znajduje się połowa magnezu zmagazynowanego w liściach.<br />
...........................................................................................................................................................<br />
Za da nie 21. (1 pkt)<br />
Gameta męska (<strong>pl</strong>emnik) rozwija w płynie nasiennym (spermie) prędkość do około 5 cm/godz., natomiast<br />
gameta żeńska (komórka jajowa) jest przenoszona przez jajowód do jamy macicy znacznie dłużej<br />
(4–7 dób).<br />
Wy ja śnij, czym jest spo wo do wa na różnica w prędkości przemieszczania się obu ga met.<br />
...........................................................................................................................................................<br />
...........................................................................................................................................................<br />
Za da nie 22. (2 pkt)<br />
Brunatnice (Phaeophyta) należą do najwyżej uorganizowanych <strong>pl</strong>echowych glonów wielokomórkowych.<br />
Poniżej przedstawiono cztery gatunki brunatnic. Cyframi 1 i 2 oznaczono odpowiednio sporofity i gametofity,<br />
natomiast literami oznaczono poszczególne gatunki: A – kłosek (Ectocarpus), B – dyk cjo ta (Dictyota),<br />
C – listownica (Laminaria) i D – morsz czyn (Fu cus).<br />
1<br />
A B C D<br />
2<br />
a) Określ, które z tych glonów przechodzą izomorficzną przemianę pokoleń. Uzasadnij odpowiedź.<br />
...........................................................................................................................................................<br />
...........................................................................................................................................................<br />
b) Określ na podstawie rysunku, jaki typ rozmnażania płciowego występuje u morszczyna. Podaj cechę,<br />
która pozwoliła ci go rozpoznać.<br />
...........................................................................................................................................................<br />
9
Biologia. Poziom rozszerzony<br />
Próbna Matura z <strong>OPERONEM</strong> i „Gazetą Wyborczą”<br />
Za da nie 23. (3 pkt)<br />
Kanianka (Cuscuta) jest rośliną pasożytniczą o szerokim zasięgu występowania. Istnieje około 170 gatun<br />
ków, z cze go w Pol sce osiem. Naj po pu lar niej sze to ka nian ka po spo li ta oraz ka nian ka ma cie rzan ko -<br />
wa, często spotykana na łąkach. Są to rośliny trujące, stosowane w homeopatii.<br />
Ro śli na ta jest bez zie le nio wa i nie za ko rze nio na w pod ło żu. Nie ma ko rze ni, lecz ssaw ki wra sta ją ce<br />
do tkanki sitowo-naczyniowej rośliny żywicielskiej, z której czerpie wodę i składniki odżywcze. Tkanka<br />
przewodząca jest silnie zredukowana. Cienkie i wijące łodygi są pozbawione liści (u niektórych gatunków<br />
występują liście drobne i łuskowate). Kwiaty są obupłciowe, zapylane przez owady.<br />
Wskaż trzy cechy rodzaju kanianka świadczące o adaptacji do pasożytniczego trybu życia.<br />
1. .......................................................................................................................................................<br />
2. .......................................................................................................................................................<br />
3. .......................................................................................................................................................<br />
Za da nie 24. (2 pkt)<br />
Rośliny nasienne stanowią końcowe ogniwo ewolucyjnego kształtowania się organowców. Dzielimy je<br />
na nagonasienne i okrytonasienne.<br />
a) Po daj nazwę elementu budowy kwiatu, na który pada ziarno pyłku w kwiecie roślin nagonasiennych<br />
oraz okrytonasiennych.<br />
...........................................................................................................................................................<br />
...........................................................................................................................................................<br />
b) Wyjaśnij, dlaczego rośliny nagonasienne nie wytwarzają typowych owoców.<br />
...........................................................................................................................................................<br />
...........................................................................................................................................................<br />
Za da nie 25. (1 pkt)<br />
Ga me ty mę skie w świe cie zwie rząt ce chu ją się du żym zróż ni co wa niem kształ tów. Ga me ty żeń skie,<br />
w przeciwieństwie do <strong>pl</strong>emników, cechują się znacznie mniejszym zróżnicowaniem kształtów, ale różnią<br />
się znacząco pod względem wielkości.<br />
Wyjaśnij, dlaczego komórki jajowe zwierząt żyworodnych mają zazwyczaj niewielkie wymiary.<br />
...........................................................................................................................................................<br />
...........................................................................................................................................................<br />
...........................................................................................................................................................<br />
10
Biologia. Poziom rozszerzony<br />
Próbna Matura z <strong>OPERONEM</strong> i „Gazetą Wyborczą”<br />
Za da nie 26. (1 pkt)<br />
Określ na pod sta wie ry sun ku, ja ki typ roz mna -<br />
ża nia płcio we go wy stę pu je u za włot ni (Chla my -<br />
do mo nas). Uzasadnij odpowiedź.<br />
.........................................................................<br />
.........................................................................<br />
A<br />
B<br />
C<br />
B'<br />
A'<br />
.........................................................................<br />
.........................................................................<br />
D<br />
.........................................................................<br />
.........................................................................<br />
.........................................................................<br />
E<br />
.........................................................................<br />
.........................................................................<br />
.........................................................................<br />
Na podstawie: I. Rejment-Grochowska,<br />
Cykle rozwojowe roślin, Warszawa 1986.<br />
Zadanie 27. (2 pkt)<br />
Umaszczenie koni karych jest uwarunkowane dominującym allelem M, natomiast koni kasztanowatych<br />
allelem m. W wyniku krzyżówki linii czystych koni karych i kasztanowatych otrzymuje się wyłącznie<br />
konie kare.<br />
a) Określ typ dziedziczenia umaszczenia ciała u koni.<br />
...........................................................................................................................................................<br />
...........................................................................................................................................................<br />
b) Przedstaw efekt fenotypowy i genotypowy skrzyżowania dwóch koni karych z pokolenia F1.<br />
...........................................................................................................................................................<br />
...........................................................................................................................................................<br />
Zadanie 28. (1 pkt)<br />
Dzięki przekształceniom zachodzącym w szpiku kostnym do krążenia dostają się komórki wyspecjalizowane<br />
do pełnienia określonych funkcji w organizmie.<br />
Podaj nazwę komórek krwi, które po opuszczeniu szpiku nie są jeszcze gotowe do pełnienia swoich<br />
biologicznych funkcji.<br />
...........................................................................................................................................................<br />
...........................................................................................................................................................<br />
11
Biologia. Poziom rozszerzony<br />
Próbna Matura z <strong>OPERONEM</strong> i „Gazetą Wyborczą”<br />
Zadanie 29. (3 pkt)<br />
Na pięciu szalkach Petriego umieszczono po 20 nasion pszenicy. Pierwszą szalkę zalano wodą destylowaną,<br />
a pozostałe zalano wodnym roztworem chlorku sodu w podanych w tabeli wariantach stężeniowych.<br />
Numer szalki Petriego<br />
Stężenie procentowe roztworu<br />
I 0%<br />
II 0,05%<br />
III 1,5%<br />
IV 5%<br />
V 10%<br />
Po tygodniu określono liczbę skiełkowanych nasion.<br />
a) Przedstaw problem badawczy tego doświadczenia.<br />
...........................................................................................................................................................<br />
b) Wskaż numer szalki pełniącej funkcję próby kontrolnej.<br />
...........................................................................................................................................................<br />
c) Oceń, w której szalce siła kiełkowania nasion będzie najsłabsza. Uzasadnij odpowiedź.<br />
...........................................................................................................................................................<br />
...........................................................................................................................................................<br />
Zadanie 30. (1 pkt)<br />
Olsza czarna to pospolicie występujące w lasach łęgowych drzewo, którego korzenie mają charakterystyczne<br />
brodawki ważne dla odżywiania drzewa. W brodawkach występują promieniowce, które wiążą<br />
azot z powietrza.<br />
Wskaż, jaką korzyść osiąga olsza czarna dzięki symbiozie z promieniowcami.<br />
...........................................................................................................................................................<br />
...........................................................................................................................................................<br />
...........................................................................................................................................................<br />
...........................................................................................................................................................<br />
12
Biologia. Poziom rozszerzony<br />
Próbna Matura z <strong>OPERONEM</strong> i „Gazetą Wyborczą”<br />
Zadanie 31. (1 pkt)<br />
Wyjaśnij, dlaczego w czasie kariokinezy jąderko ulega zanikowi.<br />
...........................................................................................................................................................<br />
...........................................................................................................................................................<br />
Zadanie 32. (1 pkt)<br />
Schemat przedstawia pewien proces biologiczny.<br />
Podaj nazwę tego procesu oraz ustal, kiedy zachodzi.<br />
...........................................................................................................................................................<br />
...........................................................................................................................................................<br />
...........................................................................................................................................................<br />
13
Biologia. Poziom rozszerzony<br />
Próbna Matura z <strong>OPERONEM</strong> i „Gazetą Wyborczą”<br />
BRUDNOPIS (nie podlega ocenie)<br />
14
Change language