ELEMENTY GRAFIKI KOMPUTEROWEJ - WSiPnet

5 

ELEMENTY GRAFIKI 

KOMPUTEROWEJ 

Grafika komputerowa, najogólniej ujmując, dotyczy tworzenia 

obrazów za pomocą komputera. Jest to rozległa i dynamicznie 

rozwijająca się dziedzina. Zajmują się nią zarówno artyści plastycy 

(zob. rysunek powyżej), jak i osoby przygotowujące ilustracje 

do różnych publikacji. 

Ryszard Horowitz, 

Magiczny królik 

5.1. Edytory grafiki 

Do tworzenia obrazów za pomocą komputera używa się programów 

nazywanych edytorami grafiki. W edytorach tych mamy 

na ogół do dyspozycji trzy podstawowe grupy operacji: 

1. Rysowanie odręczne – nazwy operacji w tej grupie często 

nawiązują do nazw przyborów znanych z życia (ołówek, pędzel, 

aerograf); umożliwiają one rysowanie za pomocą myszy na ekranie 

w podobny sposób, jak czynimy to na kartce papieru. 

2. Umieszczanie gotowych elementów – w tej grupie znajdują 

się operacje, które umożliwiają precyzyjne tworzenie różnych 

figur geometrycznych, gotowych kształtów (np. strzałek, napisów) 

oraz wstawianie rysunków (tzw. clipartów) z galerii dostępnej 

w komputerze. 

www.wsip.com.pl 

81

5. ELEMENTY GRAFIKI KOMPUTEROWEJ 

Rysunek 5.1. Okno definiowana 

kolorów w edytorze 

Picture Publisher 

3. Przekształcanie rysunków lub ich fragmentów i zmiana 

kolorów – w tej grupie znajdują się operacje związane 

z powielaniem, przenoszeniem, deformowaniem i przekształcaniem 

fragmentów rysunku oraz wyborem, definiowaniem 

barw i nadawaniem fragmentom rysunku odpowiednich kolorów. 

Tworzenie obrazów barwnych na ekranie monitora (lub telewizora) 

polega na mieszaniu ze sobą trzech barw: czerwonej, 

zielonej i niebieskiej. Zmieniając nasycenie każdej z nich, 

uzyskuje się pozostałe kolory. Technika ta jest znana pod 

nazwą RGB. Skrót ten pochodzi od angielskich słów Red, 

Green, Blue. Nowe kolory można określać także, podając 

barwę, jej nasycenie i jaskrawość. Ten sposób definiowania 

kolorów jest nazywany HSL(B) od angielskich słów Hue (pol. 

barwa), Saturation (pol. nasycenie), Lightness (Brightness) 

(pol. jaskrawość). Zmiana jaskrawości odpowiada dodawaniu 

czerni dla uzyskania innego odcienia. 

åwiczenie 5.1. Zdefiniuj nowy, niestandardowy kolor w dostępnym 

Ci edytorze grafiki (np. w edytorze Paint, wybierając 

polecenie Opcje|Edytuj kolory|Definiuj kolory niestandardowe). 

Zobacz, jak wykonać to samo polecenie w edytorach Picture 

Publisher (zob. rys. 5.1 oraz 5.3) oraz Windows Draw – 

oba te programy znajdziesz w folderze Programy. Odczytaj liczby 

odpowiadające barwom: czerwonej, zielonej i niebieskiej oraz 

liczby związane z barwą, jej nasyceniem i jaskrawością dla Twojego 

koloru. Odczytaj, jakie wartości są związane z kolorem 

białym lub czarnym? ◆ 

Ilustracja przeznaczona do druku w kolorze, przygotowana za 

pomocą komputera, jest pamiętana w jeszcze innym standardzie 

definiowania kolorów, nazywanym CMYK. Skrót ten składa się 

z pierwszych liter angielskich słów Cyan, Magenta, Yellow, Key, 

czyli błękitny, purpurowy, żółty i klucz (kolorem kluczowym 

jest czarny). Proces druku barwnego polega na odpowiednim 

nałożeniu wymienionych kolorów w celu otrzymania pozostałych 

barw i odcieni. Profesjonalne edytory grafiki (np. Photoshop 

lub Corel Draw) umożliwiają wykonanie separacji barwnej, 

czyli zapamiętanie obrazu w taki sposób, aby można było 

uzyskać każdy z wymienionych czterech kolorów potrzebnych 

do druku barwnego na osobnej kliszy. Przygotowanie kliszy odbywa 

się za pośrednictwem urządzenia zwanego naświetlarką. 

Następnie klisze są wykorzystywane w procesie wykonywania 

blach dla maszyny drukarskiej, za pomocą której odbywa się 

drukowanie. 

82


5.2. Grafika rastrowa i wektorowa 

Powtórka 5.1. Wykonaj kompozycję przedstawioną na rys. 5.3 za 

pomocą programów Paint i Picture Publisher. Wykorzystaj zawartość 

pliku Motyw.bmp z folderu Grafika. Porównaj, jakie operacje należało 

wykorzystać w obu edytorach? 

Maska 

prostokątna 

Najprostszym rodzajem edytora grafiki jest edytor zwany „malarzem”, 

w którym obraz powstaje przez odpowiednie zabarwienie 

poszczególnych punktów (pikseli) na ekranie. Obraz ten jest 

pamiętany w postaci bitmapy, czyli zbioru pikseli. Tak powstaje 

grafika zwana grafiką rastrową. W edytorach grafiki rastrowej 

edycja jest możliwa na poziomie pojedynczych pikseli, ewentualnie 

ich grup, np. można zmienić kolor jednokolorowego obszaru 

otoczonego innym kolorem. 

Zaznaczanie (maskowanie) fragmentów rysunku to czynność, 

polegająca na wyodrębnieniu fragmentu rysunku, którego dotyczyć 

ma edycja, np. operacja kopiowania, przekształcania, powiększania, 

zmiany kolorów. Dzięki temu można łatwo tworzyć 

kompozycje symetryczne czy z powtarzających się motywów (rys. 

5.3). Zazwyczaj można zaznaczyć regularny (prostokątny) obszar 

lub o dowolnym kształcie (rys. 5.2). Niektóre edytory mają jeszcze 

inne możliwości zaznaczania fragmentu rysunku (zob. opis 

do rys. 5.3). Aby poddać edycji fragment rysunku, należy go 

zaznaczyć i wtedy jest możliwa zmiana np. wielkości i położenia 

zaznaczonego obszaru. Przy powiększaniu bitmapy nie zwiększa 

się liczba punktów, tworzących obraz – powiększanie punktów 

obrazu powoduje utratę ostrości i efekt „schodkowania”. 

Inny rodzaj edytorów to edytory grafiki wektorowej. W edytorach 

tych poszczególne fragmenty rysunku, tworzone w trybie 

rysowania odręcznego, jak i z gotowych elementów, są pamiętane 

za pomocą wzorów matematycznych. Każdy fragment rysunku 

jest osobnym obiektem (wektorem). Dzięki temu można wrócić 

w dowolnym momencie do edytowania obiektu (zmiany koloru, 

wielkości oraz położenia). Można również zmieniać sposób 

i kolejność nakładania obiektów na siebie oraz grupować je 

w jeden obiekt. 

Ilustracje, tworzone w edytorach grafiki wektorowej, są zapisywane 

w specjalnych formatach, które uwzględniają pamiętanie 

obiektów składających się na obraz. Obrazy te można zapisać 

również jako bitmapy, ale wówczas traci się informacje 

o obiektach składających się na rysunek. Natomiast bitmapa odczytana 

(wstawiona, wklejona) w edytorze grafiki wektorowej 

jest traktowana jak obiekt, ale nie jest ona pamiętana za pomocą 


Maska o 

dowolnym 

kształcie 

Tło przezroczyste 

dla zaznaczonego 

fragmentu 

Rysunek 5.2. Narzędzia do 

maskowania w ofercie edytora 

Paint 

Jak to zrobiç? 

Zaznaczanie (maskowanie) 

fragmentów 

rysunku 

Pami´taj 

Aby połączyć obiekty graficzne 

w grupę, należy wybrać 

wskaźnik (zob. rys. 5.4) 

i zaznaczyć je, ciągnąc mysz 

z wciśniętym przyciskiem 

lub wskazać je myszą, trzymając 

wciśnięty klawisz 

Shift. 

83


Poprawianie 

kształtu maski 

Kadrowanie 

Maska o kształcie 

prostokąta lub elipsy 

Maska dla obszaru o 

jednakowym kolorze 

Dwukrotnie kliknij, 

aby definiować 

nowy kolor 

Rysunek 5.3. Ekran programu Picture Publisher 


Łączenie w grupę 

obiektów 

graficznych 

Powtórka 5.2. Grupowanie kilku obiektów graficznych umożliwia 

jednoczesne wykonywanie operacji na wszystkich obiektach z grupy. 

Przećwicz operacje grupowania i rozgrupowywania oraz operowania 

obiektami na kompozycji z rys. 5.4, zapisanej w pliku Logo.doc (lub 

Logo.drw) w folderze Grafika. 

Wskaźnik do zaznaczania 

obiektów, które mają być 

połączone w grupę 

Rysunek 5.4. Grupowanie i ustalanie kolejności nakładania obiektów graficznych 

w edytorze Word 

84


wzorów matematycznych. Podlega natomiast zmianom rozmiaru 

i położenia. Tylko niektóre edytory grafiki wektorowej umożliwiają 

przekształcenie bitmapy w obiekt wektorowy (np. z programem 

Corel Draw jest stowarzyszony program Corel Trace, 

który umożliwia wykonanie tej operacji). 

Edytory grafiki czasem łączą w sobie cechy grafiki rastrowej 

i wektorowej. Na przykład program Picture Publisher jest 

w zasadzie edytorem grafiki rastrowej, ale zaznaczone fragmenty 

rysunku mogą być traktowane jak obiekty. W tym celu należy 

zaznaczony obszar zamienić na obiekt, wykonując polecenie 

Object|Create object from mask. Można również świadomie 

zadecydować o scaleniu obiektu z utworzonym obrazem i wówczas 

jest on „przyklejony” do podłoża (polecenie Object|Combine|Selected 

objects with base). Informacje o obiektach są 

pamiętane w pliku, jeśli zapiszemy go w formacie związanym 

z tym programem (w pliku z rozszerzeniem ppf). 

Pami´taj 

W edytorze Picture Publisher, 

aby wykonywać operacje 

na zaznaczonym fragmencie 

rysunku, należy 

wskazać go wskaźnikiem 

i wybrać z górnego paska 

narzędzi ikonę 

åwiczenie 5.2. W programie Picture Publisher otwórz plik 

Fragmenty.ppf, znajdujący się w folderze Grafika. Ułóż obraz 

w całość, wskazując i przesuwając rozsypane fragmenty traktowane 

jak obiekty. Następnie połącz je w grupę (polecenie Object|Arrange|Group) 

i scal z podłożem. ◆ 

åwiczenie 5.3. Zakwalifikuj następujące programy: Paint, Picture 

Publisher, Windows Draw, edytor graficzny wbudowany 

w program Word, Photo Editor oraz inne znane Ci programy do 

odpowiedniej grupy, posługując się poniższą tabelą: 

edytor grafiki 

rastrowej 

edytor grafiki 

wektorowej 

program 

do obróbki zdjęć 

edytor łączący w sobie cechy 

wymienionych typów programów 

◆ 

5.3. Formaty plików graficznych 

Ilustracje mogą być pamiętane jako pliki graficzne o różnych 

formatach. Można wyróżnić formaty, służące do pamiętania bitmap, 

akceptowane przez większość edytorów grafiki, oraz formaty 

związane z konkretnym programem. Te ostatnie są typowe dla 

edytorów grafiki wektorowej, gdyż nie ma jednego uniwersalnego 

formatu pamiętania tego rodzaju grafiki. Wykazy najpopularniejszych 

formatów (typów) plików, służących do zapisu bitmap 

i obrazów grafiki wektorowej, znajdują się w tabelach 5.1 i 5.2. 


85



Zmiana formatu 

pliku graficznego 


Kwiaty.bmp, umieszczony w folderze Grafika. Zapisz następnie 

ten plik jako Kwiaty1.jpg, Kwiaty2.jpg, Kwiaty.gif, Kwiaty.tif 

w swoim folderze. Pliki z rozszerzeniem jpg utwórz stosując 

maksymalną i minimalną kompresję. Porównaj wielkości tych 

plików między sobą, a także z plikiem oryginalnym. Otwórz 

wszystkie te pliki w osobnych oknach w programie Picture Publisher 

i porównaj ich jakość. Czy i w których plikach zaobserwowałeś 

utratę jakości zdjęcia? ◆ 

Bitmapy mogą być pamiętane zarówno w postaci nieskompresowanej 

(np. plik z rozszerzeniem bmp), jak i z wykorzystaniem 

rozmaitych metod kompresji. Kompresja pliku może odbywać 

się bez utraty informacji o poszczególnych pikselach, to znaczy 

plik przed skompresowaniem i po skompresowaniu zawiera te 

same informacje. Metody kompresji mogą również prowadzić 

do utraty części informacji i wtedy ilustracja traci na jakości. 

Ilustracje na stronach WWW są przechowywane w plikach 

z rozszerzeniami jpg i gif, gdyż zajmują niewiele miejsca i są 

akceptowane przez wszystkie przeglądarki internetowe. 

Często musimy zmienić format, w jakim jest pamiętany obraz. 

Można tego dokonać w edytorze grafiki, który akceptuje format 

pliku, którym dysponujemy i ma możliwość zapisania obrazu 

w pliku o pożądanym przez nas formacie (korzystaliśmy z tej 

możliwości w ćwicz. 5.4). 

Nazwa pliku Rozszerzenie Opis 

bitmapa bmp standardowy format w środowisku Windows,wielkość 

pliku zależy m.in. od liczby pamiętanych 

kolorów 

GIF gif plik w którym liczba pamiętanych kolorów nie 

(ang. Graphic przekracza 256 

Interchange 

Format) 

JPEG jpg plik, w którym w zależności od wyboru stopnia 

(ang. Joint 

kompresji, można uzyskać dużą oszczędność 

Photographic 

pamięci, ale traci się na jakości obrazu 

Experts Group) 

TIFF tif format pliku stosowany dla materiałów, przezna- 

(ang. Tagged 

czonych do druku, można w nim uzyskać 

Image File 

bezstratną kompresję do 40% oryginalnej 

Format) 

wielkości pliku 

Tabela 5.1. Formaty bitmap i rozszerzenia nazw plików 

86


Nazwa programu 

edytor grafiki wektorowej Corel Draw 

cliparty w pakiecie Office – standard pamiętania 

grafiki wektorowej w środowisku Windows 

edytor grafiki wektorowej Micrografx – Windows Draw 

edytor grafiki Micrografx – Picture Publisher 

animacje w Edytorze Obrazów programu 

Komeniusz Logo 

Rozszerzenie 

cdr 

wmf 

drw 

ppf 

lgw 

Tabela 5.2. Formaty plików związane z różnymi programami 

W komputerze gromadzimy zdjęcia wykonane aparatem cyfrowym 

lub zeskanowane wprost z negatywu. Usługa skanowania 

filmu i zapisywania zdjęć, np. na płycie CD, w postaci plików 

graficznych jest coraz popularniejsza w zakładach fotograficznych. 

Pliki graficzne, np. zdjęcia związane z jakimś wydarzeniem 

lub ilustracje przygotowane do jakiegoś opracowania, 

powinniśmy gromadzić w jednym folderze. Pliki te mogą być 

w różnych formatach graficznych. Jeżeli chcemy je sprawnie 

i szybko przeglądać, to możemy skorzystać ze specjalnych przeglądarek 

plików graficznych, które umożliwiają również ewentualną 

zmianę formatu pliku. Takim programem jest IrfanView 

– bezpłatny program dostępny na stronie autora programu, pod 

adresem http://members.chello.at/irfan.skiljan oraz w folderze Programy. 

W programie tym możemy automatycznie zmienić lub ujednolicić 

formaty zgromadzonych plików graficznych. 

åwiczenie 5.5. Zainstaluj program IrfanView i zmień wersję 

z języka angielskiego na polski (polecenie Options|Change 

language). Wybierz polecenie Plik|Przetwarzanie wsadowe. 

Wśród plików źródłowych (okienko Pliki) umieść wszystkie pliki 

z rozszerzeniem bmp z folderu Grafika. Zamień je na pliki 

z rozszerzeniem gif, wybierając odpowiedni format w okienku 

Przetwarzaj na. Wskaż folder docelowy (Katalog docelowy) 

i naciśnij przycisk Start. Sprawdź, że w tym samym oknie możesz 

wybrać operację zmiany nazw plików (Zmieƒ nazwy plików). 

Wykorzystaj ją do nadania plikom, zapisanym w formacie 

GIF nazw Rys 1, Rys 2, Rys 3,... ◆ 

Program Mój komputer, składnik systemu operacyjnego Windows 

NT, ma wbudowaną funkcję, która umożliwia podgląd miniatury 

obrazu zapisanego w pliku graficznym (warunkiem jest, 

aby foldery były wyświetlane jako strony sieci Web, zob. rozdz. 3). 


Przeglądanie 

plików 

graficznych 


87


Miniaturę tę możemy obejrzeć po wskazaniu nazwy pliku za pomocą 

myszy. Również w programie IrfanView można przeglądać 

cały folder plików w postaci miniatur zdjęć i w miarę potrzeby 

powiększać je do rzeczywistych rozmiarów. W tym celu 

należy wybrać polecenie Plik|Miniatury. W programie tym można 

również utworzyć pokaz zdjęć (obrazów) w postaci slajdów (polecenie 

Plik|Przeglàd slajdów). 

åwiczenie 5.6. W programie IrfanView przejrzyj folder Grafika|Zdj´cia, 

używając polecenia Plik|Miniatury. Utwórz pokaz 

slajdów z wybranych zdjęć. ◆ 

5.4. Cyfrowy aparat fotograficzny i skaner 


Skanowanie zdjęć 

i obrazów 

Na ekranie monitora można oglądać zdjęcia, jeżeli zostały one 

wcześniej zapisane w postaci plików, zawierających informacje 

o pikselach, tworzących obraz. Plik taki może być utworzony za 

pomocą cyfrowego aparatu fotograficznego lub skanera. Zarówno 

skaner, jak i aparat cyfrowy działają z pewną rozdzielczością. 

W obu przypadkach jakość uzyskanego obrazu zależy od 

parametrów technicznych tych urządzeń. Ponadto przy skanowaniu 

fotografii duże znaczenie ma jakość odbitki na papierze. 

Cyfrowy aparat fotograficzny jest wyposażony w wymienną 

pamięć, w której są zapisywane zdjęcia. Liczba zapamiętanych 

zdjęć zależy od rozdzielczości (jakości), w jakiej zostały zrobione, 

oraz pojemności użytej pamięci. Zdjęcie można na ogół obejrzeć 

na ekranie LCD, umieszczonym w obudowie aparatu. Można 

usunąć z pamięci wykonane zdjęcia i w ich miejsce wykonać 

następne. Po wypełnieniu pamięci, można ją wymienić na następną 

lub przekopiować zdjęcia do komputera, za pośrednictwem 

odpowiedniego złącza i oprogramowania. Oprogramowanie 

dołączone do aparatu cyfrowego umożliwia kopiowanie zdjęć 

z pamięci aparatu do pamięci komputera, wstępną edycję zdjęć 

oraz zapisanie ich w postaci plików na dysku komputera. 

Każdy model skanera jest również wyposażony w program, 

który umożliwia zainstalowanie tego urządzenia w komputerze 

oraz korzystanie z niego. Programy obsługujące skanery różnią 

się znacznie między sobą, ale można podać pewne ich wspólne 

cechy, na które warto zwrócić uwagę. Na rysunku 5.5 jest przedstawione 

okno programu do obsługi skanera. Na tym przykładzie 

wskażemy podstawowe możliwości programów tego typu. 

Przystępując do skanowania, powinniśmy określić, z jaką rozdzielczością 

chcemy skanować, oraz ile kolorów należy uwzględnić 

(może tylko dwa, jeśli skanowany obraz będzie drukowany na dru- 

88


Liczba kolorów 

Zaznaczenie obszaru 

skanowania 

Skalowanie obrazu 

Kontrast 

Rozdzielczość 

Przewidywana 

wielkość pliku 

Jasność 

Rysunek 5.5. Okno przykładowego programu do obsługi skanera 

karce laserowej w wersji czarno-białej). Większość programów oferuje 

możliwość wykonania podglądu skanowanego obrazu (Preview) 

i zaznaczenia obszaru, który ma podlegać skanowaniu. Zaznaczenie 

obszaru polega na otoczeniu za pomocą myszy wybranego 

fragmentu prostokątem. Niektóre programy umożliwiają ponadto, 

już przy skanowaniu, podjęcie decyzji, czy powiększyć (pomniejszyć) 

oryginalny obraz oraz skorygować jego jasność, kontrast, nasycenie 

kolorów. Dopiero po wykonaniu tych wszystkich czynności 

przystępujemy do właściwego skanowania (Scan). Zazwyczaj 

w oknie programu uzyskamy informacje o szacowanej wielkości 

pliku, w którym zostanie zapisany skanowany obraz. Wielkość ta 

odpowiada wielkości nieskompresowanej bitmapy. Ostateczna 

wielkość pliku zależy od formatu, w jakim zapiszemy plik, i zastosowanej 

kompresji. Program, służący do obsługi skanera, jest niezależnym 

programem lub współpracuje z edytorem grafiki, za pośrednictwem 

którego odbywa się zapis pliku. Decydujemy o tym 

podczas instalacji programu (zob. rozdz. 3). 


Skanowanie zdjęć 

i obrazów 

åwiczenie 5.7. Skaner wraz z drukarką można wykorzystać 

w charakterze kserokopiarki. Zeskanuj stronę notatek ze swojego 

zeszytu i wydrukuj ją. Sprawdź, czy Twój program obsługi skanera 

jest wyposażony w funkcję kopiarki (wtedy obraz wprost 

z urządzenia skanującego jest wysyłany na drukarkę), czy też 

należy wykonać operację drukowania z poziomu edytora grafiki. ◆ 


89


Pami´taj 

Skanuj z dużych oryginałów, 

dla jakości obrazu lepiej 

go pomniejszyć niż powiększać. 

Dobierz rozdzielczość 

skanowania w zależności 

od wielkości pliku, 

który chcesz uzyskać i przeznaczenia 

skanowanej ilustracji. 

Posługiwanie się skanerem wymaga zapoznania się z dołączonym 

do niego oprogramowaniem, a umiejętne wykorzystanie 

możliwości oprogramowania – nieco wiedzy i doświadczenia. 

Warto zapamiętać ogólne zasady podane w ramce. 

Dla obrazów, które mają być oglądane na ekranie monitora (np. 

na stronie WWW), wystarczy przyjąć rozdzielczość między 72 

a 100 dpi. Dla materiałów drukowanych warto przyjąć rozdzielczość 

między 150 a 300 dpi. Drukarka laserowa lub atramentowa 

drukuje obraz w rozdzielczości 300 (lub więcej) dpi, ale nasz 

narząd wzroku nie dostrzeże różnicy, jeśli rozdzielczość ilustracji 

będzie nieco mniejsza. Wyższe rozdzielczości wymagane są dla 

ilustracji przeznaczonych do druku wysokiej jakości lub małych 

oryginałów, które muszą być wielokrotnie powiększone. 

5.5. Skanowanie tekstu 


Skanowanie tekstu 

Skanować można również pisany odręcznie lub wydrukowany 

tekst. Powstaje wówczas plik graficzny zawierający „obraz” tekstu. 

W przypadku tekstu drukowanego można skorzystać z programu 

konwersji zwanego OCR (ang. Optical Character Recognition 

– optyczne rozpoznawanie znaków) i przetworzyć plik 

graficzny na plik tekstowy. W ten sposób nie musimy przepisywać 

drukowanego tekstu, np. maszynopisu, którego nie ma mamy 

w pliku, aby wprowadzić go do komputera i poddać edycji. Coraz 

częściej program OCR jest dołączony do oprogramowania skanera. 

åwiczenie 5.8. Zeskanuj stronę A4 maszynopisu i utwórz plik 

tekstowy za pomocą dołączonego do Twojego skanera programu 

OCR. ◆ 

5.6. Korekcja zdj´ç – praca z bitmapami 

Powtórka 5.3. Zrzut ekranu – popularne określenie operacji przeniesienia 

obrazu z ekranu monitora do schowka, a następnie wklejenie 

go w edytorze grafiki lub tekstu. Operacja ta jest wykonywana 

przez naciśnięcie klawisza PrintScreen (lub kombinacji klawiszy Alt 

i PrintScreen, jeśli chcemy, aby operacja dotyczyła tylko obszaru 

aktywnego okna). Wykonaj zrzut ekranu edytora grafiki Picture Publisher 

i w edytorze tekstu Word uzupełnij go opisem funkcji tego 

programu. 

Zdjęcia, pochodzące ze skanera lub aparatu cyfrowego oraz 

tzw. „zrzuty ekranu”, które znajdziesz na wielu ilustracjach 

w tej książce, są pamiętane w postaci bitmap. Można je zmie- 

90

niać i poprawiać, korzystając z możliwości edytorów grafiki, 

oferujących operacje na bitmapach. Obecnie na rynku jest wiele 

programów dla osób profesjonalnie zajmujących się przygotowaniem 

zdjęć do druku. Jednym z najbardziej popularnych jest 

program Adobe Photoshop. Pakiet Office jest także wyposażony 

w program Photo Editor. Ponadto można znaleźć wiele programów 

bezpłatnych, które umożliwiają opracowywanie zdjęć. 

W folderze Programy jest umieszczony program Picture Publisher, 

z którego warto korzystać podczas wykonania zadań z tego 

podręcznika. 

W czasie pracy nad zdjęciem (ogólniej bitmapą) można skorygować 

jasność i kontrast obrazu oraz nasycenie barw. Zabiegi te 

są określane mianem korekcji tonalnej. 



o nazwie Kaktusy.bmp, umieszczony w folderze Grafika. Wybierz 

polecenie Map|Contrast/Brightness|Visual, i klikając 

w jedną z możliwych wersji zdjęcia, obserwuj zmiany jasności 

i kontrastu (zob. rys. 5.6). Po lewej stronie okna widzisz obok 

siebie wersje oryginalną i zmodyfikowaną, co ułatwia porównanie. 

Zawsze możesz anulować wprowadzone zmiany, naciskając 

przycisk Cancel (rezygnacja z poprawiania jasności i kontrastu) 

lub Reset (przywrócenie pierwotnej postaci zdjęcia). W podobny 

sposób możesz zmieniać nasycenie kolorami, wybierając polecenie 

Map|Color Balance|Visual. ◆ 


Zmiana jasności 

i kontrastu zdjęcia 

Rysunek 5.6. Okno w programie 


do korekty jasności i kontrastu 


91


Edytory grafiki oferują także zestawy efektów specjalnych, które 

pozwalają deformować, przekształcać zdjęcie w celu uzyskania 

oryginalnego efektu artystycznego. Dzięki nim można wyostrzyć 

kontury na zdjęciu lub przeciwnie, uzyskać efekt rozmycia konturów 

(zob. rys. 5.7). Interesujące rezultaty uzyskamy także, gdy 

zastosujemy dostępne narzędzia do retuszu (zob. rys 5.8). 


Uzyskiwanie efektów 

specjalnych na 

ilustracjach 

åwiczenie 5.10. W programie Picture Publisher otwórz ponownie 

plik o nazwie Kaktusy. Wybierz polecenie Image|Effects 

i zapoznaj się z listą efektów specjalnych, wymienionych 

w oknie po lewej stronie. Wykonaj eksperymenty, dzięki którym 

uzyskasz ilustrację podobną do rysunku 5.9. Zwróć uwagę, że za 

każdym razem możesz uzyskać podgląd (Preview) zdjęcia przed 

zaakceptowaniem zmian i wycofać się, naciskając przycisk Cancel 

lub Reset. Sprawdź, jakie efekty specjalne oferuje program 

Photo Editor lub inny znany Ci program do obróbki zdjęć. ◆ 

Stosując operacje edytora grafiki, można przekształcać fragmenty 

zdjęć, wycinać je i kopiować. Można nanieść na zdjęcie 

napis lub dorysować nieistniejące szczegóły. Operacje te ułatwiają 

wykonanie fotomontażu. 

Rysunek 5.7. Zdjęcie z pliku Kaktusy od lewej: po wygładzeniu konturów 

(Image|Effects|Smooth), wersja oryginalna, po wyostrzeniu konturów (Image|Effects|Unsharpen 

mask) 


Wykonanie 

fotomontażu 

åwiczenie 5.11. Przejrzyj zdjęcia z folderu Grafika\Zdj´cia 

i odpowiedz na pytanie umieszczone pod rys. 5.10. Wybierz 

zdjęcia, których użyjesz do wykonania własnego fotomontażu. 

Możesz wzorować się na rysunku 5.10. W programie Picture 

Publisher otwórz te pliki w osobnych oknach. Otwórz także 

nowe, puste okno. Zaznacz wybrane przez Ciebie fragmenty 

i w nowym oknie, stosując polecenia kopiuj i wklej, utwórz fotomontaż. 

Każdy fragment zdjęcia możesz uczynić osobnym obiektem 

i dowolnie przemieszczać go, obracać, zmieniać jego wiel- 

92


Rysunek 5.8. Zdjęcie z pliku Kaktusy 

po zastosowaniu narzędzia do retuszu 

Rysunek 5.9. Jakie efekty specjalne 

zostały zastosowane, aby uzyskać powyższy 

rezultat? 

kość oraz grupować i ustalać kolejność nakładania obiektów na 

siebie. Wykorzystaj narzędzia do retuszu. Po uzyskaniu zadowalającego 

rezultatu scal wszystkie obiekty z podłożem. ◆ 

Rysunek 5.10. Które z powyższych zdjęć jest fotomontażem? 

Zdjęcie można także obrócić, wykadrować, zmienić jego wielkość 

i rozdzielczość (zob. rys. 5.11). Bitmapa umieszczona 

w pamięci komputera ma na początku określone rozmiary i rozdzielczość. 

Liczba punktów zawierających informacje o obrazie 

jest ustalona. Zmiana rozmiaru obrazu niesie ze sobą nieuchronnie 

zmianę rozdzielczości, powiększenie rozmiarów zmniejsza 

rozdzielczość, pomniejszenie – zwiększa. Edytory grafiki mają 

wbudowane procedury radzenia sobie z tym zjawiskiem. 

Skalowanie jest operacją, która polega na zmianie wielkości 

obrazu (np. „rozciąganie” rysunku za pomocą myszy) bez zmiany 

rozdzielczości. Powiększane są poszczególne punkty, co objawia 

się utratą ostrości i efektem „schodkowania”. Gdy zmniejszamy 

tą metodą rysunek, w zasadzie nie obserwujemy pogorszenia 

jego jakości. 


Pami´taj 

Wyodrębnienie fragmentu 

zdjęcia w edytorze Picture 

Publisher ułatwia narzędzie 

do zaznaczania obszaru 

o takim samym kolorze 

i możliwość precyzyjnego 

poprawiania kształtu maski 

przez przesuwanie i dodawanie 

punktów leżących na 

krzywej stanowiącej kontur 

wybranego obszaru (zob. 

opis narzędzi do maskowania 

na rys. 5.3). 

93


Zmiana rozmiarów 

obrazu 

Zmiana orientacji 

obrazu – obrót 

o wybrany kąt 

Zmiana rozdzielczości 

obrazu 

Rysunek 5.11. Zmiana rozmiaru, rozdzielczości i położenia obrazu w programie 



Zmiana 

rozdzielczości i 

rozmiaru zdjęcia 

Resampling jest stosowany w edytorach grafiki, które umożliwiają 

trwałe zmiany rozmiaru lub rozdzielczości bitmapy. Pomniejszenie 

rozmiarów bez zmiany rozdzielczości lub zmniejszenie 

rozdzielczości przy stałych rozmiarach prowadzi do usunięcia 

z pliku informacji o niektórych punktach. Analogicznie, zwiększenie 

rozmiarów przy stałej rozdzielczości lub zwiększenie rozdzielczości 

przy ustalonych rozmiarach wymaga dodania nowych 

punktów, czyli wprowadzenia dodatkowych informacji do pliku. 

Najogólniej, nowe punkty są dodawane na podstawie własności 

sąsiednich punktów. Zastosowanie resamplingu sprzyja uzyskaniu 

gładszych konturów i płynnych przejść między obszarami o różnych 

kolorach. Porównaj ilustracje na rys. 5.12. 

Rysunek 5.12. Przykład 

skalowania (po lewej) 

i resamplingu (po prawej) 

94


5.7. Tworzenie prostych animacji 

Możliwość oglądania ruchomych obrazów jest związana z własnościami 

naszego narządu wzroku. Jeśli oglądamy statyczne 

obrazy, przedstawiające kolejne fazy ruchu eksponowane w odpowiednim 

tempie, to mamy złudzenie płynnego ruchu. To zjawisko 

jest wykorzystywane w tworzeniu animacji oraz leży 

u podstaw działania kamery filmowej, która rejestruje statyczne 

obrazy z odpowiednią częstotliwością. Proste animacje, które 

często można spotkać na stronach internetowych, polegają na 

wyświetleniu kolejno kilku lub kilkunastu kadrów. 

Powtórka 5.4. W gimnazjum korzystałeś być może z programu Logo 

Komeniusz oraz dołączonego do niego Edytora obrazów i tworzyłeś 

proste animacje. Jeśli masz dostęp do tego programu obecnie, wykonaj 

w nim prostą animację, wykorzystując plik UÊmiech.lgw z folderu 

Grafika\Animacje. 

Animacje, podobnie jak obrazy i filmy, mogą być pamiętane 

jako pliki o różnych formatach. W systemie operacyjnym Windows 

podstawowym formatem pliku, służącym do pamiętania 

filmów i animacji, był do niedawna format AVI (ang. Animated 

Video Image). Pliki z rozszerzeniem avi znajdują się w galerii 

clipartów pakietu Office 97. Animacje w tym formacie można 

wstawiać do dokumentu tekstowego edytora Word i na slajdy 

w programie PowerPoint. 

Na stronach WWW najczęściej są umieszczone pliki graficzne 

w formacie GIF lub JPEG. Ponadto opracowano specjalny format 

plików GIF, w których mogą być pamiętane nie tylko pojedyncze 

obrazy, ale również ich sekwencje. Przeglądarki mają 

wbudowaną funkcję odtwarzania takiego pliku jako animacji. 

Plik z animacją w formacie GIF może być również odtworzony 

na slajdzie, przygotowanym w programie PowerPoint 2000. 

åwiczenie 5.12. W programie IrfanView otwórz plik Pies.gif 

z folderu Grafika\Animacje. Jak widać, program ten może służyć 

do odtwarzania animacji ruchu psa zapisanej w pliku typu 

GIF. Można zapisać w nim również każdy kadr animacji w osobnym 

pliku. Wykonaj operację Opcje|Rozpakuj wszystkie obrazki, 

a otrzymasz tyle plików o nazwach Pies_frame_xxx.bmp 

(xxx oznacza numer kolejnego kadru), z ilu statycznych obrazów 

utworzono tę animację. Obejrzyj kolejne fazy (kadry) animacji 

zapisane w uzyskanych plikach. ◆ 


95


Rysunek 5.13. Kadry animacji z pliku Imi´.gif, umieszczonego w folderze 

Grafika\Animacje 

Do tworzenia animowanych obrazów w plikach typu GIF służą 

programy nazywane po angielsku gif animator. Można je 

znaleźć w Internecie oraz na płytach CD, dołączonych do czasopism 

komputerowych. Niektóre umożliwiają tworzenie obrazów 

od początku i mają wszystkie podstawowe cechy edytorów grafiki. 

Inne korzystają z gotowych statycznych plików typu GIF, 

umożliwiając ich obróbkę i łączenie w jeden plik. Są również 

takie programy, w których ze statycznego obrazka można automatycznie 

uzyskać sekwencję kadrów, wykonując operację deformowania 

gotowego obrazu według ustalonego wzoru. 

Jak to zrobiç 

Tworzenie 

animowanego 

pliku typu GIF 

åwiczenie 5.13. W folderze Programy znajdziesz plik prosty 

program typu freeware UnFREEz, który umożliwia tworzenie 

pliku typu GIF z animacją z gotowych statycznych plików 

z rozszerzeniem gif. Przygotuj animowane logo na swoją stronę 

domową, np. Twoje imię, w którym litery pojawiają się na kolejnych 

kadrach (zob. rys. 5.13), co daje efekt migotania napisu. 

Powtórzenie fazy rysunku służy dłuższej ekspozycji jednego 

z kadrów. W tym celu: 

● utwórz fazy rysunku o takich samych rozmiarach w edytorzegrafiki 

Picture Publisher; 

● zapisz każdą fazę w pliku z rozszerzeniem gif; 

● uruchom program UnFREEz; 

● przeciągnij w odpowiedniej kolejności wszystkie utworzone 

pliki za pomocą myszy z okna programu Mój komputer do 

okna programu UnFREEz; 

● ustal czas w setnych częściach sekundy, jaki ma upłynąć pomiędzy 

zmianami faz rysunku (Frame delay); 

● wykonaj polecenie Make Animated GIF. 

Efekt swojej pracy oraz przykład z pliku Imi´.gif, zamieszczonego 

w folderze Grafika\Animacje, możesz obejrzeć w programie 

IrfanView (lub w przeglądarce internetowej po umieszczeniu 

odwołania do tego pliku w dokumencie HTML). ◆ 

W Internecie znajduje się wiele stron, z których można pobrać 

gotowe pliki z animacjami. Pobranie pliku jest wykonywane przez 

96

wybór w przeglądarce polecenia Zapisz obraz jako z podręcznej 

oferty, uzyskanej po kliknięciu prawym przyciskiem myszy 

na wybranym obrazku. 

åwiczenie 5.14. Przejrzyj katalogi animowanych obrazków, 

np. korzystając z adresów http://www.gifomania.prv.pl lub 

http://www.agag.com, http://www.animated-gifs.org.uk/index.htm. Sprawdź, 

jakimi zastrzeżeniami jest obwarowane korzystanie z tych zasobów. 

Użyj także wyszukiwarki, wpisując frazę „animowane gify” 

dla polskich zasobów lub „animated gifs” dla zasobów angielskojęzycznych, 

aby znaleźć jeszcze inne strony. ◆ 


Zadania 

1. Zeskanuj kawałek materiału o ciekawej fakturze, kartkę pomalowaną 

grubą warstwą farby, kawałek bibuły karbowanej lub 

zasuszone liście. Otrzymany obraz edytuj w programie Picture 

Publisher tak, aby wykorzystać go jako tło na stronie WWW. 

Ilustracja użyta do utworzenia tła powinna zawierać co najmniej 

10 000 pikseli (czyli np. 100 na 100 pikseli). Zapisz ją w pliku 

z rozszerzeniem jpg lub gif w swoim folderze. 

2. Zeskanuj pracę plastyczną wykonaną klasyczną techniką 

(akwarela, farby plakatowe, pastele) i uzupełnij ją, wykorzystując 

edytor grafiki. 

3. Zeskanuj fragment planu miasta i w edytorze grafiki zaznacz 

na nim trasę, np. z dworca kolejowego do Twojego domu. 

Dodaj opisy punktów charakterystycznych lub informacje o środkach 

transportu publicznego, z których należy skorzystać. 

4. Przygotuj tableau (tablo) swojej rodziny, grupy koleżanek 

i kolegów lub całej klasy. Wykorzystaj fragmenty zeskanowanych 

zdjęć. 

5. Jeśli masz dostęp do programu Logo Komeniusz, wykonaj 

zadanie, polegające na zapisaniu animacji przygotowanej w Edytorze 

obrazów (zob. powtórka 5.4) w postaci pliku w formacie 

GIF. W tym celu każdą fazę animacji, utworzonej w Edytorze 

obrazów, zapisz w osobnym pliku z rozszerzeniem bmp. Następnie, 

korzystając z programu IrfanView (zob. ćwicz. 5.5), zmień 

format tych plików na GIF. Wreszcie użyj programu UnFREEz 

(zob. ćwicz. 5.13) do utworzenia pliku z rozszerzeniem gif. 

6. Pobierz animowany plik GIF z wybranej przez Ciebie strony 

WWW. Używając programu IrfanView, zapisz kadry animacji 

w osobnych plikach. Wykorzystaj te pliki do utworzenia swojej 

wersji animacji. 


Pami´taj 

Tło rysunku edytorze grafiki 

lub tło strony WWW 

nie musi być wypełnione 

jednolitą barwą. Często stosuje 

się regularny wzór lub 

ciekawą fakturę materiału, 

np. tkaniny, drewna. Takie 

tło jest nazywane teksturą. 

Na przykład w edytorze 

Picture Publisher można 

wypełnić wnętrze figury 

lub tło rysunku jedną 

z gotowych tekstur. W tym 

celu należy wybrać z paska 

narzędzi ikony 

97


7. Zeskanuj swój podpis zapisz w pliku z rozszerzeniem gif 

lub jpg. Możesz go wstawić do dokumentu tekstowego lub do 

listu elektronicznego. Przygotuj także wersję animowaną podpisu. 

Animacja podpisu będzie odtwarzana, jeśli wstawisz go do 

listu przygotowanego w formacie HTML w programie Outlook 

Express. Jako przykład obejrzyj plik Podpis.gif w folderze Grafika\Animacje. 

8. W programie Windows Draw otwórz dowolny clipart z pakietu 

Office pamiętany w pliku z rozszerzeniem wmf. Rozgrupuj 

go i utwórz z tych elementów nowy rysunek. Utwórz w ten 

sposób nowe kadry do animacji. Zapisz oryginalny i zmodyfikowany 

rysunek w formacie GIF. 

9. Wykonaj wraz z kolegami folder reklamujący Twoją szkołę. 

Powinny się w nim znaleźć informacje na jej temat: zdjęcia, 

rysunki, mapki, historia szkoły, opisy ciekawie prowadzonych 

lekcji, relacje z organizowanych przez szkołę wycieczek, wizyt 

w muzeum, ciekawostki o szkole i wspomnienia absolwentów. 

Wykorzystaj edytor tekstu i grafiki, a także skaner oraz informacje, 

które znajdziesz w Internecie (np. mapkę miejscowości, 

w której mieści się Twoja szkoła). 

98

ELEMENTY GRAFIKI KOMPUTEROWEJ - WSiPnet

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?