стратегија за социјално вклучување, социјална заштита и ...

СТРАТЕГИЈА ЗА СОЦИЈАЛНО ВКЛУЧУВАЊЕ, 

СОЦИЈАЛНА ЗАШТИТА И НАМАЛУВАЊЕ 

НА СИРОМАШТИЈАТА ВО ОПШТИНА ПЕХЧЕВО 

Јули 2011 

Издавач 

Институт за човекови права „Лудвиг Болцман” – БИМ-ФВ, Скопје 

Подготовката и печатењето на оваа публикација се финансиски поддржани од страна на Австриската 

развојна соработка (ADC) 

Подготовка 

Биљана Манаскова – локален консултант на БИМ-ФВ 

Лице за поддршка од Општина Пехчево 

Љупчо Каракашовски, координатор на Локалната партнерска група 

Проект 

„Човекови права и социјална инклузија во Македонија“ 

Институт за човекови права „Лудвиг Болцман“ - БИМ-ФВ, Скопје 

ул. „Вељко Влаховиќ“ бр.1 А-1/4 1000 Скопје 

тел.: +389 (0)2 3216 956 

факс: +389 (0)2 3216 982 

СТРАТЕГИЈА ЗА СОЦИЈАЛНО ВКЛУЧУВАЊЕ, СОЦИЈАЛНА ЗАШТИТА 

И НАМАЛУВАЊЕ НА СИРОМАШТИЈАТА ВО ОПШТИНА ПЕХЧЕВО 

Тим за поддршка на БИМ-ФВ, Скопје 

Петранка Делова-Миладинова – менаџер на проектот 

Стојан Мишев – советник за човекови права 

Нинослав Младеновиќ – советник за човекови права 

Јагода Иљов – административен асистент 

1 

Лице за поддршка од Министерството за труд и социјална работа на РМ 

Ирена Тодороска – раководител на Одделението за социјална инклузија 

Лектура 

Марија Костовска 

Ставовите изразени овде и оние на авторите не го изразуваат секогаш официјалниот став на Институтот за 

човекови права „Лудвиг Болцман” (БИМ-ФВ) и на Австриската развојна соработка (ADC) 

При употреба на податоците, молиме да се наведе изворот: 


И НАМАЛУВАЊЕ НА СИРОМАШТИЈАТА ВО ОПШТИНА ПЕХЧЕВО

СОДРЖИНА 

2 

Предговор на градоначалникот на општина Пехчево 

Извршно резиме 

Листа на кратенки 

Дефиниции 

Глава I - Процес на стратегиско и акциско планирање 

1.1. Цел, улога, задачи 

1.2. Принципи на поставеност на стратегијата 

1.3. Mетодолошки пристап 

Глава II - Преглед на постоечки стратегиски документи 

2.1. Општини Берово и Пехчево - Локален акционен план за вработување 2009 – 2010 

2.2. Регион Малеш-Пијанец - Туристички акционен план (општини Берово, Пехчево и Делчево) 

2.3. Потстратегија за рурален развој на општина Пехчево 

2.4. Програма за промоција и маркетинг на микрорегионот 

2.5. Стратегија за развој и унапредување на туризмот во општина Пехчево 2005-2015 

2.6. Локален акционен план за Ромите 

2.7. Анализа на состојбите со здравството во општина Пехчево 

2.8. Национална стратегија за намалување на сиромаштијата 

3 

4 

4 

5 

6 

6 

6 

7 

9 

9 

9 

10 

10 

10 

10 

10 



и социјалната исклученост во Република Македонија 

2.9. Индекс на социјална инклузија на локално ниво 

Глава III - Стратегија за социјално вклучување, социјална заштита и намалување на 

сиромаштијата за општина Пехчево 

3.1. Социјален профил на општина Пехчево 

3.2. Идентификувани ранливи групи 

3.3. Анализа ПЕСТЕЛ 

3.4. Приоритетни области за дејствување 

3.5. Фокус-групи 

Глава IV - Aкциски план за спроведување на стратегискиот документ 

Заклучоци и препораки 

АНЕКС 1 - Листа на учесници 

AНЕКС 2 - Агенда на работилници 

11 

11 

12 

12 

18 

19 

20 

24 

26 

36 

40 

41

ПРЕДГОВОР 

Почитувани граѓани и пријатели на општина Пехчево, 

Во актуелниот момент на живеење сè повеќе сме исправени пред предизвиците кои ги носи современиот начин 

на живеење, односно справувањето со невработеноста, сиромаштијата, социјалниот ризик и исклученоста на 

поединци и/или групи. 

Локалната самоуправа во својата суштина претпоставува организиран начин за решавање на проблемите и 

подобрување на квалитетот на живот на граѓаните и во тој контекст социјалната заштита претставува интегрален 

и мошне важен сегмент од развојот на една заедница. Оттука, со огромно задоволство го прифативме и го 

поздравивме започнувањето на проектот „Социјална инклузија и човековите права во Македонија” од страна на 

Институтот за човекови права „Лудвиг Болцман” – Истражувачка асоцијација Скопје (БИМ-ФВ) и вклучувањето 

на општина Пехчево во процесот на изработка на Стратегија за намалување на сиромаштијата, социјалната 

вклученост и социјалната заштита. 

Согласно со тековниот процес на децентрализација и надлежностите од Законот за локална самоуправа, 

општините се главни носители на социјалната заштита на локално ниво. Од огромна важност за заедницата 

е примена на пристапот заснован на човекови права во процесот на планирање, односно имплементација на 

предвидените активности во насока за подобрување на животот на граѓаните. Поддржувајќи го овој модел во 

сите фази од процесот, покрај институциите кои се надлежни за оваа проблематика беа вклучени и претставници 

на граѓанското општество и бизнис-секторот, како и претставници на ранливите групи од локалната заедница 

со цел дизајнирање и имплементирање на специфични политики насочени кон подобрување на нивната 

состојба. Предизвикот за општина Пехчево во тој контекст е уште поголем заради понатамошната успешна 

имплементација на Стратегијата за намалување на сиромаштијата, социјална вклученост и социјална заштита 

на локално ниво. 



3 

Во мое лично име и во име на општина Пехчево искажувам огромна благодарност и признание за членовите 

на Локалната партнерска група (ЛПГ), за сите поединци и субјекти кои на директен или индиректен начин го 

помогнаа овој процес, како и на Институтот за човекови права „Лудвиг Болцман″ – Истражувачка асоцијација 

Скопје (БИМ-ФВ) за нивната посветеност и придонес за успешна реализација на овој проект. 

Градоначалник 

на општина Пехчево, 

Јованчо Станоевски

ИЗВРШНО РЕЗИМЕ 

Стратегијата за социјално вклучување, социјална заштита и намалување на сиромаштијата на општина 

Пехчево е изготвена во рамките на зеадничкиот проект „Социјална инклузија и човекови права во Македонија” 

на Министерството за труд и социјална политика и Институтот за човекови права „Лудвиг Болцман″ (БИМ-ФВ 

Скопје). 

Стратегијата е изработена од Билјана Манaскова, консултантка ангажирана од страна на Институтот за 

човекови права „Лудвиг Болцман” (БИМ-ФВ Скопје), со примена на методот на партиципативно учество на 

Локалната партнерска група на општина Пехчево. 

Оваа стратегија се фокусира на три области за развој: 

1. Намалување на сиромаштија; 

2. Социјално вклучување на ранливите категории во економскиот, 

социјалниот и културниот живот на општината; 

3. Социјална заштита за сите граѓани на општината. 

Стратегијата е поделена на 4 поглавја: 

Воведен дел 

Глава 1 - Процес на стратегиско и акциско планирање; 

Глава 2 - Преглед на постоечки стратегиски документи од релевантни области; 

Глава 3 - Стратегиски документ за социјално вклучување, социјална заштита и намалување на сиромаштијата; 

Глава 4 - Акциски план за спроведување на стратегискиот документ 

4 

Анекси 

Анекс 1 – Листа на учесници во ЛПГ 

Анекс 2 – Агенди од одржани работилници 

Анекс 3 – Извештај од наоди со одржани фокус-групи 

Анекс 4 – Заклучоци и препораки - наоди од Студијата за сиромаштијата и социјалната исклученост во 

Република Македонија - Институт за човекови права 

„Лудвиг Болцман” 

Резултатите од процесот на партиципативно планирање, засновано врз човековите права, содржани се 

во овој стратегиски документ и претставуваат насоки за дејствување во областа на социјалната сфера на 

општина Пехчево за периодот 2011-2015 година. 



Стратегијата има цел среднорочно да ги даде генералните насоки по кои општината треба да се движи кон 

остварување на стратегиските цели поврзани со социјалното вклучување, социјалната заштита и намалување 

на сиромаштијата во општината. 

Стратегијата нуди решенија за решавање и надминување на најактуелните социјални проблеми со кои се 

соочува општината и нејзините граѓани, преку остварување на конкретно поставените стратегиски цели за 

периодот од 2011 до 2015 година. 

Листа на кратенки 

БИМ-ФВ – Институт за човекови права „Лудвиг Болцман” 

ЛПГ – Локална партнерска група 

ЛС – Локална самоуправа 

МЦСР – Меѓуопштински центар за социјална работа 

НВО – Невладина организација 

ДЗС - Државен завод за статистика 

АВРМ – Агенција за вработување на Република Македонија 

ЕУ - Европска унија 

ИПАРД - Инструмент за претпристапна помош на земјоделството и руралниот развој 

ЈКП - Јавно комунално претпријатие 

ЛЕР - Локален економски развој 

МТСП – Министерство за труд и социјална политика 

РМ - Република Македонија 

НСНССИ - Национална стратегија за намалување на сиромаштијата и социјалната исклученост во Република 

Македонија 

СПП – Социјална парична помош

ЕПП – Еднократна парична помош 

ДУП – Детален урбанистички план 

ГУП – Генерален урбанистички план 

Сл.гл. – Службен гласник 

ЛЕАП – Локален еколошки акциски план 

МОН – Министерство за образование и наука 

ПЕ – Подрачна единица 

ЈУ – Јавна установа 

Анализа ПЕСТЕЛ – PESTEL (Political Factors (политички фактори), Economic Factors (економски фактори), 

Social Factors (општествени фактори), Technological Factors (технолошки фактори), Environmental Factors 

(фактори кои се однесуваат на животната средина), Legal Factors (правни фактори) 

Анализа СВОТ – SWOT (Strengths, Weaknesses, Opportunities and Threats) – анализа на јаки страни, 

можности и закани 

УЈП – Управа за јавни приходи 

УНДП – Програма за развој на Обединетите нации 

УСАИД - Агенција за меѓународен развој на САД 

УСАИД–МЛГА – Проект за локална самоуправа на УСАИД 

МААСП – Програма за поддршка на советодавните услуги во земјоделството во Република Македонија 

ФЗО – Фонд за здравствено осигурување 

ОМК - Отворен метод на координација 

МРЦ – Милениумски развојни цели 

МЛС – Министерство за локална самоуправа 

ОСНОВНИ ДЕФИНИЦИИ 

При изработката на овој документ се користени следниве дефиниции поврзани со намалување на 

сиромаштијата и социјалното вклучување. 

Сиромаштија: 

Отсуство или несоодветно реализирање/исполнување на некои основни слободи и права: избегнување 

глад, болест, неписменост итн. 

Европската унија ја користи следнава дефиниција за сиромаштијата: 

„Луѓето живеат во сиромаштија доколку нивните приходи и ресурси се толку несоодветни што ги спречува 

да имаат животен стандард сметан за прифатлив во општеството во кое живеат. Нивната сиромаштија се 

согледува преку невработеност, ниски приходи, сиромашни и несоодветни домови, несоодветна здравствена 

заштита, како и неможност за доживотно учење, култура, спорт и рекреација. Тие често се маргинализирани 

и исклучени од економски, социјални и културни активности, а нивниот пристап до основните човекови 

права е ограничен”. 

Социјална исклученост: 

„Социјалната исклученост е процес во кој одредени поединци се исфрлени на маргините на општеството 

и се спречени целосно да учествуваат во општествениот живот, како последица на нивната сиромаштија, 

недостаток од основни компетенции и можности за доживотно учење или како резултат на појава на 

дискриминација. Ова ги оддалечува од можност за постојано вработување, приходи, образование, можност 

за обука, како и од секаков вид социјални и општествени активности. Најчесто немаат пристап до органите 

кои донесуваат одлуки. Ова придонесува да се чувствуваат немоќни и неспособни да ја преземат контролата 

врз сопствените одлуки, кои пак влијаат врз нивните секојдневни животи”. 



5 

Социјална инклузија/вклученост: 

„Социјалната вклученост е процес кој гарантира дека на лицата кои се во ризик од сиромаштија и 

социјална исклученост ќе им се дадат можности и ресурси кои се неопходни за нивно целосно вклучување 

во економскиот, социјалниот и културниот живот, како и нормален животен стандард и благосостојба во 

општеството во кое живеат. Ова ќе им овозможи поголемо учество во процесот на донесување одлуки кои 

позитивно ќе влијаат врз нивните животи, а исто така, и пристап до нивните основни права”. 

Социјална заштита: 

„Социјалната заштита вклучува не само јавни нормативи за социјална сигурност, туку и приватни или 

нестатутарни нормативи со слична цел, како што се заемно корисни општества и професионални пензиски 

фондови. Придонесите од сите видови нестатутарни нормативи, формални или неформални, не се целосно 

утврдени со пазарните сили”.

Глава 1 - Процес на стратешко и акционо планирање 

1.1 Цел, улога, задачи 

Институтот за човекови права „Лудвиг Болцман“ (БИМ-ФВ Скопје) во рамките на проектот „Социјална инклузија 

и човекови права во Македонија” има цел да го вклучи пристапот базиран на човекови права во процесот на 

планирање на националните и локални власти кои работат на прашања поврзани со социјалното вклучување, 

социјалната заштита и намалување на сиромаштијата. Истовремено, целта е да придонесе кон намалување 

на сиромаштијата во Република Македонија преку работата на носителите на правата и носителите на 

надлежностите. 

Во рамките на проектот, Институтот за човекови права „Лудвиг Болцман“ (БИМ-ФВ Скопје) ангажираше 4 

консултанти кои ќе ги поддржат Локалните партнерски групи во 8-те избрани општини: Берово/Пехчево, 

Студеничани/Чашка, Радовиш/Конче, Липково и Неготино во елаборирањето на документите за сиромаштија, 

социјално вклучување и социјална заштита, утврдување на приоритети, стратегиско и акциско планирање. 

Главните цели на проектот се: 

6 

• Да се проценат и да се вклучат собраните податоци од Студијата за сиромаштија и социјалната исклученост 

во Република Македонија на БИМ-ФВ во процесот на елаборирање на документите за сиромаштија, 

социјална заштита и социјална исклученост, утврдување на приоритети, стратегиско и акциско планирање; 

• Да ги поддржат Локалните партнерски групи во процесот на идентификација на ранливите социјални 

групи кои се најмаргинализирани и се соочуваат со повеќекратна дискриминација; 

• Да се поддржат Локалните партнерски групи во нивните напори за изнаоѓање решенија за интегрирање 

на ранливите категории и сиромашните лица во процесот на планирање на локалниот развој; 

• Да придонесат кон усогласување на ставовите на Локалните партнерски групи во утврдување на 

приоритетните проблеми, потребите и дефинирање на целите; 

• Да го промовираат моделот на партиципативно учество и да останат фокусирани на очекуваните 

резултати од аспект на проектот на Институтот за човекови права „Лудвиг Болцман”; 

• Да го имаат предвид и да го вклучат родовиот аспект низ целиот процес на консултации, особено имајќи 

ја предвид женската сиромаштија и социјалната исклученост на жените, како и особено посветување 

внимание на односите на моќ и процесите на донесување одлуки на локално ниво. 

• 

1.2. Принципи на поставеност на стратегијата 



Поставувањето норми, правила и вредности претставува основа за она што е пожелно и позитивно за една 

личност, група, организација или заедница, а притоа има цел да помогне во одредување на вистината или 

законитоста. 

Токму затоа, при изработката на стратегискиот документ, ЛПГ и сите вклучени страни во процесот на креирање 

се раководеа според принципите на: 

• Отвореност и недискриминација кои ќе обезбедат сигурност во спроведувањето на обврските за 

добросостојбата на сите граѓани на општината, без оглед на националната, религиозната, половата, 

социјалната или која било друга припадност; 

• Иновација, креативност и динамичност значи дека учиме од најдобрите меѓународни практики и ќе 

придонесуваме за нивна примена; 

• Флексибилност и одговорност со цел да одговориме на променетите потреби и околности; 

• Транспарентност и коректност кои ќе обезбедат отвореност во донесувањето на одлуките и во 

распределбата на финансиските средства; 

• Почитување, разбирање и поддршка со цел создавање професионални односи засновани врз доверба и 

соработка меѓу заинтересираните страни; 

• Професионализам кој значи дека ги спроведуваме нашите должности најдобро што можеме; 

• Ефикасност и ефективност со што ќе обезбедиме најсоодветно користење на 

• ресурсите кои ни се на располагање; 

• Партнерство и комуникативност со што ќе промовираме ефективно ангажирање со нашите партнери, 

сите заинтересирани страни и граѓаните на општината; 

• Потреба од овозможување слобода на избор на заинтересираните страни, на средствата и на активностите 

кои ќе бидат преземени заради остварување на целите; 

• Неопходност од усогласување на активностите со буџетот на Општината и со другите расположиви 

финансиски средства за спроведување на активностите; 

• Следење на динамиката на надворешните процеси кои влијаат врз развојот на општината, а кои би можеле 

да доведат до неусогласеност на Стратегијата со надворешната средина.

Овие принципи и вредности остануваат важечки и при спроведувањето на Стратегијата, како и при 

набљудувањето и оценката на постигнувањата на развојот на општина Пехчево. 

Стратегијата за социјално вклучување, социјална заштита и намалување на сиромаштијата во општина Пехчево 

е изработена во согласност со Националната стратегија за намалување на сиромаштијата и социјалната 

исклученост во РМ (2010-2020), како и во согласност со Отворениот метод на координација (ОМК) кој 

претпоставува јакнење на капацитетите на локалната власт во процесот на организирање и фацилитирање 

на широк консултативен процес со граѓанските организации, ранливите, социјално исклучени и сиромашни 

групи на граѓани, деловниот сектор и сите останати засегнати лица. 

При процесот на изработка на овој стратешки документ и дефинирањето на стратешките приоритети, цели и 

активности, Локалната партнерска група (ЛПГ) водеше сметка за одредбите од следните прописи : 

• Закон за локална самоуправа, Сл. весник на РМ бр. 5/2002; 

• Закон за финансирање на единиците на локална самоуправа од 2002 год.; 

• Закон за територијална организација на единиците на локална самоуправа, Сл. весник на РМ бр. 55/2004; 

• Закон за рамномерен регионален развој, Сл. весник на РМ 63/2007; 

• Декларација за учество на локалните и регионални власти во остварувањето на Милениумските развојни 

цели (МРЦ) од 2006 год. 

Истовремено, при концептуализацијата на овој стратешки документ, ЛПГ ги зеде предвид и клучните насоки 

утврдени со следните програмски документи на Министерството за локална самоуправа (МЛС): 

• Програма за спроведување на процесот на децентрализација; 

• Националната програма за имплементација. 

1.3. Mетодолошки пристап 

Стратегискиот документ на општина Пехчево е изработен со примена на концептот на локално планирање, 

базирано врз принципите на партиципативност и еднаквост за сите засегнати поединци, групи, организации, 

установи и институции во локалната заедница и почитувањето на човековите права и слободи. Следењето 

на наведените принципи овозможува одржлив социјален развој на општината, почитување на различноста и 

надминување на социјалното исклучување и дискриминацијата. 

Во подготовката на документот беа исполнети предусловите за креирање на долгорочна алатка за 

имплементација на стратегиски цели за одржлив развој во областа на социјалната заштита: 



• Изразена политичка волја на локалните функционери ( градоначалникот и Советот на општината ) и 

општинската администрација за изработка и спроведување на Стратегијата; 

• Гарантирано учество на сите засегнати групи ( НВО сектор, бизнис-сектор, установи и институции, 

ранливи групи); 

• Транспарентност во процесот на планирање; 

• Навремено и целосно спроведување на активностите во процесот на партиципативно планирање; 

• Активно учество на сите засегнати страни во подготовката на стратегискиот документ. 

7 

Имено, во изработката на стратегискиот план активно учествуваше Локалната партнерска група на општина 

Пехчево. Оваа група беше составена од претставници на Локалната самоуправа, јавниот сектор, граѓанскиот 

и бизнис-секторот, со што беше обезбедено учеството и придонесот на сите клучни фактори во неговата 

изработка. 

Процесот на планирање се одвиваше преку две работилници, кои беа фацилитирани од страна на консултантот 

ангажиран од Институтот за човекови права „Лудвиг Болцман” (БИМ-ФВ Скопје). 

На дводневната работилница за стратешко планирање, со членовите на ЛПГ за изработка на документот 

за политики за сиромаштијата и социјалната исклученост беше извршена идентификација на ранливи и 

сиромашни групи во општината и на најтешките облици на сиромаштија и социјална исклученост, утврдување 

на приоритетните проблеми и потреби, вклучително и родова сензибилизација. 

Методологијата е базирана на методи за создавање матрица на приоритети, утврдување стратегиски цели и 

организирање фокус-групи со претставници на идентификувани ранливи групи. По ова следеше спроведување 

на дводневна работилница за акциско планирање со членовите на ЛПГ за креирање акциски план за период 

од 3 години. 

За време на работилниците се користеа методи за работа во парови и групи, јавни дискусии, презентации, 

матрица на приоритети, како и методот „МЕТАПЛАН“. Изработена е и анализата ПЕСТЕЛ на опкружувањето, 

со цел да се земат предвид политичките, економските, социјалните, технолошките, еколошките и правните 

фактори кои влијаат врз процесот на стратегиското планирање и имплементацијата на Стратегијата.

По завршувањето на двете работилници за стратегиско планирање и изработка на акциски план, како и по 

спроведените посебни дискусии преку фокус-групите со најранливите категории на граѓани, Стратегијата и 

акцискиот план беа презентирани пред граѓаните на општина Пехчево преку јавна трибина. 

Структурата на стратегискиот план на општина Пехчево се заснова на три нивоа: 

• Ниво 1 - дефинирање на приоритетните области за интервенција во стратегискиот план кои претставуваат 

општи цели; 

• Ниво 2 - дефинирање на стратегиските цели на општина Пехчево врз основа на дефинираните приоритетни 

области. Стратегиските цели претставуваат конкретни цели утврдени во секоја од приоритетните области. 

Заради рационалноста во нивната остварливост, утврдени се по три стратегиски цели во рамките на 

секоја од приоритетните области; 

• Ниво 3 - дефинирање клучни активности кои треба да бидат преземени за остварување на секоја од 

утврдените стратегиски цели; 

• Воспоставување механизам за следење на спроведувањето на стратегијата. 

Локалната партнерска група ги утврди следните приоритетни области за интервенција: 

• Намалување на сиромаштијата; 

• Социјално вклучување; 

• Социјална заштита. 

8 


И НАМАЛУВАЊЕ НА СИРОМАШТИЈАТА ВО ОПШТИНА ПЕХЧЕВО

Глава 2 – Преглед на постоечки стратегиски документи 

При изработката на Стратегијата за намалување на сиромаштијата, социјална вклученост и социјална заштита 

на населението од општина Пехчево беа земени предвид постојните стратегиски документи кои се однесуваат 

на општината. Подолу, следува краток осврт од аспект на претходните напори за решавање на социјалните 

проблеми во општината и колку социјалните проблеми се опфатени во веќе постоечките стратегиски 

документи. Ваквиот преглед овозможува да не дојде до поклопување на активности и мерки кои веќе биле 

планирани. 

2.1. Општини Берово и Пехчево - Локален акционен план за 

вработување 2009 – 2010 

2.2. Регион Малеш-Пијанец - Туристички акционен план 

(општини Берово, Пехчево и Делчево) 

2.3. Потстратегија за рурален развој на општина Пехчево 


2.5. Стратегија за развој и унапредување на туризмот во општина Пехчево 2005-2015 

2.6. Локален акционен план за Ромите 

2.7. Анализа на состојбите со здравството во општина Пехчево 

2.8. Национална стратегија за намалување на сиромаштијата 

и социјалната исклученост во Република Македонија 


2.1. Општини Пехчево и Берово - локален акционен план за вработување 2009 – 2010 

Акциониот план за вработување за општините Пехчево и Берово е изработен во рамките на КАРДС проектот 

- „Политика за вработување III”, поддржан и финансиран од ЕУ. Носители на проектот се општините Пехчево и 

Берово, во партнерство со институции и невладини организации. 

Овој документ е конципиран и изработен во два дела. Во првиот дел е направена анализа на пазарот на 

трудот, a во вториот дел се елаборирани насоките и конкретните цели во областа на вработувањето, како и 

активностите и проектите кои треба да се имплементираат за да се ублажи проблемот со невработеноста во 

двете општини. 

Во документот се дава преглед на главните заклучоци од анализата на состојбите на локалниот пазар на трудот 

и препораки од анализата, a истовремено, преку Локалната стратегија за вработување се одредуваат: 

• Главни насоки и приоритетни цели на акциониот план за вработување; 

• План за имплементација на целите; 

• Буџет за реализација на целите. 

Акционот план за вработување на микрорегионот Пехчево и Берово се однесува за периодот 2009 – 2010 

година. 



9 

2.2. Регион Малеш-Пијанец - Туристички акционен план (Општини Берово, Пехчево и Делчево) 

Изготвувањето на Регионален туристичкиот акционен план за општините Пехчево, Берово и Делчево, односно 

за регионот Малеш-Пијанец, во декември 2008 година е резултат на стратешките определби на општините за 

регионален туристички развој. 

Главна цел која произлегува во овој туристички план е развој на регионален планински туризам заснован 

на визијата за туризмот: „Регионот Малеш-Пијанец - препознатлива еколошка чиста средина, со природни 

реткости, развиена туристичка инфраструктура со разновидна туристичка понуда и традиционална храна”. 

Регионалниот туристички акционен план е подготвен од регионалниот Комитет за туристичко планирање, 

формиран во јули 2008 година и е усвоен од Советите на општините Пехчево, Берово и Делчево. 

При разработката на планот се земени предвид сите аспекти на гранката туризам и извршена е анализа од 

аспект на пет клучни компоненти: 

• Туристичките атракции, настани и активности; 

• Туристичкиот маркетинг и промоција; 

• Туристичката инфраструктура; 

• Туристичката гостопримливост; 

• Туристичките услуги на мало. 

Туристичкиот акционен план е дефиниран како одредница за развој на туризмот, а со имплементацијата на 

приоритетите се очекува да се создаде силна база за правилен и долготраен туристички развој на регионот.

2.3. Потстратегија за рурален развој на Општина Пехчево 

Овој стратегиски документ во општина Пехчево е изготвен во декември 2007 година и го опфаќа периодот за 

реализација 2008–2013 година. 

Потстратегијата за рурален развој во општина Пехчево ги дефинира следниве приоритетни области 

на дејствување: 

• Нормативно регулирање и инфраструктура ( локална самоуправа ); 

• Градење на капацитети и вклучување во процесот на донесување одлуки на 

• локално ниво (НВОи); 

• Квалитет и квантитет на понуда ( стопанските субјекти ); 

• Претприемништво и самовработување ( граѓаните ). 


Во рамките на проектот: Меѓуопштинска е-соработка во микрорегионот: Делчево, Виница, Пехчево и Берово, 

во декември 2008 година е изготвена Програма за промоција и маркетинг на микрорегионот. 

Програмата е направена во два дела. Првиот дел опфаќа информации за потенцијалните посетители и 

инвеститори, а во вториот дел се презентираат формите за промоција на микрорегионот Делчево, Берово, 

Пехчево и Виница. 

Формите за промоција се поделени во три групи: 

а) промотивни материјали; 

б) настани; 

в) нова туристичка понуда. 

Во секоја група се презентирани средствата за промоција на потенцијалите на микрорегионот. Проектот 

е резултат на идентификуваната заедничка потреба на четирите општини за воспоставување и јакнење на 

соработката во делот за поддршка и промоција на постоечките и потенцијални бизниси од микрорегионот. 

2.5. Стратегија за развој и унапредување на туризмот во Општина Пехчево 2005-2015 

10 



Во периодот септември-октомври 2005 година, во општина Пехчево е усвоена Стратегијата за развој и 

унапредување на туризмот во општина Пехчево 2005-2015. 

Процесот за изготвување е инициран во јуни 2005 год. од страна на Здружението на туристички, угостителски 

работници и занаетчии „Напредок” - Пехчево, кои со финансиска поддршка од ФИООМ започнуваат со 

реализација на проектот: „Туристичко информативно биро” - Пехчево. 

Генерална цел на проектот е подобрување на квалитетот на живеење на граѓаните на општина Пехчево и 

поттикнување на економската активност заради намалување на невработеноста и сиромаштијата. 

Партнери во реализацијата на проектот „Туристичко информативно биро” - Пехчево се Локалната самоуправа 

на општина Пехчево, претставени преку градоначалникот и Советот на општината и Центарот за култура и 

информации „Равен”-Пехчево. 

2.6. Локален акционен план за ромите 

Организацијата на жени Ромки „Дајакере Чаве” од Пехчево со цел да се вклучи во програмата „Декада за 

вклучување на Ромите 2005-2015 год.” во 2005 година го има реализирано подготвувањето на проектот „Локален 

акционен план за Ромите 2005 -2015 год. - Пехчево”. 

Целта на проектот е ширење информации за програмата „Декада за вклучување на Ромите 2005-2015” и 

аплицирање на глобалните приоритети на програмата на локално ниво. Преку реализација на активности 

од планот, организацијата на жени Ромки „Дајакере Чаве” започнува процес за создавање институционалнонормативна 

рамка што е репер за подобрување на социоекономската положба на ромското население и 

вклучување во општествениот живот во општина Пехчево. 

2.7. Анализа на состојбите со здравството во Општина Пехчево 

Во јуни 2007 година, Локалната самоуправа во Пехчево изготвува Анализа на состојбите во здравството за 

потребите на локалната зедница. 

Оваа анализа на состојбите во здравството има цел да ја детектира постоечката состојба и проблемите во 

доставувањето на здравствените услуги во општина Пехчево.

Анализата ги зема предвид обемните реформи во системот за здравствена заштита во Република Македонија, 

односно процесот кој забрзано ја видоизменува досегашната структура на системот, поврзаноста на субјектите 

во него, односно односот на и кон здравствените осигуреници-граѓаните. 

Како последица на реформскиот процес во здравството, на територијата на општина Пехчево одредени 

категории граѓани се ставени во нерамноправна положба во однос на пристапноста кон примарната 

здравствена заштита, односно принципот на правичност е доведен под знак прашалник - сите граѓани да имаат 

пристап до пакетот на основни здравствени услуги кои се географски и финансиски достапни. 

Ефектите од реформата на здравствениот сектор најмногу се почувствувани во селските населени места, 

односно во селата во кои имало здравствени пунктови (селски амбуланти) и во кои здравствените осигуреници 

сега се „преземени“ од страна на приватни концесионери. Ова резултира со поинаков начин на организирање 

на заштитата на населението и нивната присутност на теренот. Исто така, матичните лекари и матичните 

стоматолози, со својот начин на работа, видно влијаат на ефектите од реформата во здравството, односно 

внесуваат конкуренција и нов квалитет во услугите кон осигурениците. 

2.8. Национална стратегија за намалување на сиромаштијата и социјалната исклученост 

во Република Македонија 

Најзначаен документ на јавна политика кој се однесува на социјалната вклученост е „Националната стратегија 

за намалување на сиромаштијата и социјалната исклученост во Република Македонија” донесена од Владата на 

Република Македонија, во октомври 2010 година. 

Во однос на истражувањето и следењето на сиромаштијата во Република Македонија, постои релативен 

недостаток на податоци и бројки за темелна анализа на состојбите. Напорот да се определат, проценат, измерат, 

стават во перспектива и да се споредат основите и факторите за овие состојби во општеството може да биде 

само од полза за подобрување на состојбите и развој на локалната заедница. 

Во Стратегијата, концептот на социјалната инклузија резултира со посериозен и поструктуриран третман во 

јавните политики во државата, со што социјалната исклученост е конципирана како „повеќедимензионален и 

сложен процес кој влијае на ослабувањето на врските на поединецот и заедницата”. 

Концептот прави разграничување на поимите сиромаштија и социјална исклученост и упатува на борба против 

социјалната исклученост со поширок пристап до институциите и механизмите на социјалната интеграција. 

Според НСНССИ, фокусот на социјална исклученост е збогатен за нови облици на исклученост, анализирана од 

аспект на етнички групи, жени, лица со инвалидитет, жртви на семејно насилство и лица кои користат дроги, 

исклученост по основ на недостаток на приход, степен на образование итн. 

Неспорно е дека темел за состојбата на социјална исклученост е недостатокот на приходи, но тука спаѓа и 

отежнатиот пристап до услугите за задоволување на основните човекови потреби, како што е домувањето, 

севкупните услуги за задоволување на потребите од вода, хигиена, електрична енергија итн. Лицата кои 

немаат еднаков пристап до услугите за задоволување на овие и други потреби се автоматски во состојба на 

исклученост. 



11 

Стратегијата го наведува недостатокот на пристап до информациско-комуникациските технологии што 

придонесува кон социјална исклученост во многу сфери, а истовремено и „родот во комбинација со други 

фактори често ги одредува карактеристиките на групите кои се соочуваат со ризик од маргинализација и 

социјална исклученост“ . 

Како заклучок, може да се каже дека секој облик на нееднаквост може да претставува основа за социјална 

исклученост во општеството. 

Националната стратегија за борба против сиромаштијата и социјалната исклученост ги идентификува 

и ги регулира следниве 14 приоритетни области: Вработување; Неформална економија и јакнење на 

претприемништвото; Пазар на трудот; Сиромаштија и социјална исклученост; Здравствена заштита; 

Долгорочна грижа; Образование; Социјална заштита; Транспорт; Комуникација; Домување; Детска заштита; 

Еднакви можности меѓу мажите и жените и Јавна сензибилизација за социјалната вклученост. 


Публикацијата „Индекс на социјална инклузија на локално ниво“ е резултат на истражувањето кое е спроведено 

од страна на Институтот за општествени и хуманистички истражувања „Евро-Балкан“ во рамките на проектот 

„Индекс на социјална инклузија на локално ниво: Создавање инструмент за проценка на еднаквоста на 

пристапот и правичната распределба на локалните услуги“.

Овој проект претставува и прво истражување од ваков вид и обем во Македонија. Истражувачкиот дел е 

поделен во две фази: подготвително истражување и главно истражување. Подготвителното истражување ги 

детектира најрелевантните димензии на социјална исклученост на локално ниво и критичните аспекти од 

интерес, поврзани со пристапот и распределбата на јавните услуги на локално ниво. 

Главното истражување се однесува на прибирање официјални податоци и спроведување емпириско 

истражување, преку спроведување три вида телефонски анкети на национално ниво, односно во сите 84 

општини во Република Македонија (со исклучок на Град Скопје). Проектот е реализиран во периодот од 4 

февруари 2010 до 30 март 2011 година и ги опфаќа следните тематски делови: 

1. Единиците на локалната самоуправа; 

2. Општинските центри (т.е. населените места кои се центар на општината); 

3. Селата во општините. 

За жал, преку анализа на процентот од општинскиот буџет кој се издвојува во областа на социјалната заштита 

во oпштина Пехчево, истражувањето покажува дека по основ на: 

• дел од буџетот на Oпштината издвоен за социјална помош/заштита, 2010 

• донации за социјална помош/заштита како процент од буџетот на Oпштината, 2010 

Општината спаѓа во 37-те општини со најнискиот ранг (0) и со збирна оценка нула за овие критериуми. 

Конечниот ранг е збир на оценките за четири состојби кои се утврдени преку одговорите доставени од 

општините на анкетата спроведена од Институтот „Евро-Балкан“. 

Четирите состојби се: 

1. Постоење мерки за социјална помош или заштита кои се спроведуваат од страна на општината; 

2. Постоење (и до кој степен) изградена структура на Програмата за социјална помош/заштита на општината; 

3. Постоење (и до кој степен) утврдени критериуми за алоцирање на мерките за социјална помош или 

заштита од страна на општината; 

4. Постоење стратешки документи изработени од Општината кои се однесуваат на социјалната помош или 

заштита. 

12 



Глава 3 – Стратегија за социјално вклучување, социјална заштита и 

намалување на сиромаштијата на општина Конче 

3.1. Социјален профил на Општина Пехчево 

3.1.1. Општи карактеристики 

Општината Пехчево се наоѓа во источниот дел на Република Македонија, во североисточниот дел од 

Малешевската Котлина, на границата со Република Бугарија. Општина Пехчево се наоѓа на просечна надморска 

височина од 1000 метри и се простира на територија од 206,8 км2. Географската конфигурација на теренот е 

претежно ридско-планинска, со три постојани водни текови. Во општината има една урбана заедница, и тоа 

Пехчево кое е распослано на двата брега на Пехчанска Река, под падините на планината Влаина и шест рурални 

месни заедници: Нагрево, Умлена, Робово, Црник, Панчарево и Чифлик. 

Општина Пехчево располага со богати природни ресурси, шумски потенцијал и чиста, незагадена средина. 

Значајни ресурси се бакарот на планината Кадица и јагленот во атарот на селата Панчарево и Црник кои се 

истражени, но сè уште не се експлоатираат. 

Главни стопански гранки се: земјоделство, шумарство, рударство, текстилна индустрија и туризам. На 

подрачјето на општина Пехчево функционираат неколку поголеми стопански субјекти, со над сто вработени 

лица и повеќе помали стопански субјекти кои се поврзани со преработувачка на земјоделски производи, 

изработка на дрвена граѓа, делови за мебел и производство на мебел. Најголем дел од поголемите капацитети 

се затворени во процесот на трансформација на општествениот капитал. 

Потенцијалите за развој на општината се гледаат во искористување на потенцијалите за производство на 

здрава храна, преработка на дрво, производство на огноотпорни материјали, туризмот, како и искористување 

на водите на реката Брегалница и изградбата на четири проточни хидроцентрали. 

На територијата на општина Пехчево има значајни археолошки локалитети кои во голема мерка се недоволно 

истражени и заштитени.

3.1.2. НАСЕЛЕНИЕ 

Општина Пехчево има 5.517 жители. Поголемиот дел од жителите се населени во општинскиот центар Пехчево 

(3.237 жители), а останатиот дел во другите селски населби: Нагрево (170 жители), Умлена (391 жител), Робово 

(470 жители), Црник (752 жители) и Панчарево (467 жители). Поголем дел од населението (58,7%) живее во 

урбани, а помал дел (41,3%) во рурални населби. 

Население по пол мажи – жени 

Година Вкупно Мажи Жени 

2009 5.517 51% 49% 

Од вкупниот број жители 51% се мажи, а 49% се жени. 

Структура на населението според етнички заедници 

Македонци Турци Роми Власи Срби Останати 

85,86% 6,47% 7,07% 0,04% 0,22% 0,34% 



Во однос на етничката структура на населението, доминантно е македонското население (85,86%), а од другите 

етнички заедници има Турци (6,47%), Роми (7,07%), Власи (0,04 %), Срби (0,22%) и останати (0,34%). 

13 

Возрасната структура на населението 

0-19 години 20-60 години Над 60 години 

52,3% 27,8% 19,9% 

Возрасната структура на населението покажува тенденција кон стареење на населението во општината. 

3.1.3. Институционални капацитети 

Образование: Во општина Пехчево има едно централно училиште за основно образование ОУ „Ванчо Китанов’’- 

Пехчево, во чиј состав работат и три подрачни училишта до петто одделение во селата: Црник, Робово и Умлена. 

Во градот Пехчево од учебната 2008/2009 година, наставата за средно гимназиско образование се изведува 

во шест дисперзирани паралелки на СОУГ „Ацо Русковски’’- Берово. Стручни средни училишта и специјални 

училишта нема. 

Здравство: Примарната здравствена заштита во општина Пехчево се обезбедува во Здравствен дом 

лоциран во градот Пехчево. Специјалистичките услуги се од интерна медицина, рендген и очен специјалист. 

На територијата на општината има десетина приватни здравствени установи: четири ординации за општа 

медицина, пет стоматолошки ординации и една гинеколошка ординација. Во Пехчево има две приватни 

аптеки и една амбулантска аптека во склоп на Здравствен дом-Пехчево. Во дел од селата нема дисперзирани 

амбуланти во кои се нудат основни медицински услуги. Службата за брза помош има две стари возила во 

релативно добра состојба, но не располага со специјално возило. Во општината нема поликлиника, ниту 

специјалистичка клиника, а жителите во случај на потреба се упатуваат во Кочани, Штип или Скопје. 

Социјални установи: Во општина Пехчево има една јавна установа за предучилишно воспитание и 

образование во градот Пехчево. Во тек е отворање клон во селото Црник со донаторска помош од Европската

комисија, односно од Ромскиот едукативен фонд. Нема приватна детска градинка, ниту јавен ниту приватен 

Клуб за стари лица. 

Културни установи: Најзначајна установа во која се реализираат голем дел од културните збиднувања е Домот 

на културата „Јане Сандански”. Во градот Пехчево има матична библиотека „Кочо Рацин”. Но, нема музеј, кино 

сала и театар. 

Спортски објекти: Во општина Пехчево има две спортски сали, а спортски игралишта од отворен тип има во 

градот и во сите села. 

Медиуми: Од средствата за јавно информирање во општина Пехчево има едно приватно локално радио, но 

нема локални печатени медиуми ниту локална телевизија. 

Граѓански организации: До 2008 година, регистрирани се 24 граѓански организации, но активни се неколку 

од нив: ЗГ „Процрник’’ с.Црник, Организација на жените Пехчево, Организација на жените Ромки „Дајакере 

Чаве’’, ЗГ „Биомалеш’’ Пехчево, ЕД „Кладенец’’ Пехчево и ЕД „Солза’’ Пехчево. 

3.1.4. Доминантни проблеми во општината 

• Социјални проблеми 

Доминантни проблеми во општината се проблемите поврзани со социјалниот развој: 

• сиромаштијата, 

• невработеноста и 

• социјалната исклученост. 

Невработени се вкупно 1050 жители од кои 518 се жени. 

Стапка на невработеност: 

• лицата на возраст од 50 до 59 години - 26,4% 



Од вкупниот број невработени, 27,5% чекаат за вработување подолго од осум години. Според проценките на 

Центарот за вработување како најзагрозена категорија граѓани од аспект на вработувањето се посочуваат 

лицата кои завршиле високо образование. Побарувачката за работна сила е мала и не може да придонесе за 

значително намалување на вработеноста. 

14 



Како значајни проблеми кои добиваат посериозни димензии, во последен период се истакнуваат социјалните 

проблеми на старите лица. Поради интензивните миграции од Пехчево се јавува една категорија стари лица 

кои имаат потреба од помош и од мерки за заштита. Ромската заедница се издвојува како посебна етничка група 

која во најголема мера се соочува со социјални проблеми. Најголем дел од Ромите во општина Пехчево (80%) се 

жители на селото Црник. Најголем дел од нив, околу 94% се корисници на парична помош од социјална заштита. 

Во голема мера, населението се соочува со проблемот на општествена, социјална и културна исклученост. 

Само седум жени Ромки на возраст до 35 години имаат завршено средно образование. Во општина Пехчево во 

помала мера се јавуваат социјални проблеми поврзани со девијантно однесување, како и социјални проблеми 

поврзани со природни катастрофи. 

• Инфраструктурни проблеми 

Општината има развиено релативно добра инфраструктурна мрежа. Сите населени места се снабдуваат со 

вода за пиење. Еден дел од селата се приклучени на новиот регионален водовод, а дел од нив располагаат 

со сопствени системи за водоснабдување. Во тек е изградба на прочистителни станици за отпадните води на 

повеќе објекти, односно изградба на нови системи за одведување на отпадните води во селските населби 

во Умлена, Црник, Робово и Панчарево и замена на дотраените азбестни цевки во Пехчево. Во 2009 година 

санирана е старата и изградена е нова градска депонија за комуналниот отпад. Сите населени места имаат 

комуникациска поврзаност до општинскиот центар. Иако пристапот во и од населените места е асфалтиран, 

треба да се напомне дека патната мрежа е застарена и квалитетот на асфалтот е во лоша состојба. Дел од 

локалната патна мрежа во селските населени места е со тампонирани патишта и патишта со земјена подлога. 

3.1.5. Социјална заштита во општината 

Општинска администрација 

Во рамките на општинската администрација нема вработено социјален работник, ниту посебно одделение 

за социјална заштита. Исто така, Општината нема развиено Програма за работа за социјална и здравствена 

заштита. Надлежностите се реализираат од страна на Одделението за човекови ресурси и Одделението за 

урбанизам, комунални работи и локален економски развој.

Центар за социјална работа 

Центарот за социјална работа се наоѓа во Берово и тој е надлежен и за жителите на Пехчево. Во Пехчево 

има само Канцеларија за материјални давања во која се остваруваат формите на социјална парична помош, 

постојана парична помош и помош и нега од туѓо лице, но не и стручна работа со ранливите и социјално 

загрозени групи од населението. Во канцеларијата на ЦСР се вработени тројца стручни работници од кои два 

социјални работници и еден социолог. Вработените се сместени во две простории со површина од околу 35 

м2, имаат три компјутери, но немаат возило на располагање. Канцеларијата за материјални давања, генерално, 

малку соработува со невладиниот сектор, верските организации и со приватниот сектор. 

Корисници на мерки и услуги на социјална заштита 

Во општина Пехчево 168 домаќинства се корисници на социјална парична помош, 9 семејства користат 

постојана парична помош, 136 лица се јавуваат како корисници на помош и нега од туѓо лице. Правото на 

парична помош од социјална заштита најчесто не се остварува како резултат на поседување земјоделска 

површина, поседување моторно возило и куќа во градба. Во општина Пехчево нема Центар за дневно или 

привремено сместување на ранливи групи, нема згрижувачки семејства, ниту мал групен дом. Институционално 

се згрижени три лица, од кои едно дете во СОС Детското село во Скопје, едно лице во Бања Банско и едно во 

Демир Капија. Во општинскиот центар Пехчево функционира Народна кујна во која се подготвуваат 50 оброци 

дневно. Функционирањето на Народната кујна финансиски го поддржува Министерството за труд и социјална 

политика. 

Мерки за вработување 

На територијата на општина Пехчево нема Центар за вработување, како надлежна институција за постапување 

во случај на невработеност. Месно надлежен е Центарот за вработување од Берово кој реализира активности 

и програми за самовработување, програма за поддршка за формализирање на постојните бизниси, 

субвенционирано вработување (самохрани родители, брачни парови со три и повеќе деца, лица кои останале 

без работа поради стечај, ликвидација и технолошки вишок, лица постари од 55 години и млади лица до 27 

година). Центарот за вработување во 2009 година реализирал едукации за започнување бизнис и изработка на 

бизнис- планови, обука за економско јакнење на жените жртви на семејно насилство, како и анкета за потребни 

вештини и знаења на пазарот на труд во општина Пехчево. 

3.1.6. Анкетно истражување на домаќинствата во Oпштина Пехчево 

Во рамките на проектот „Социјална инклузија и човекови права во Македонија“ на Институтот за човекови 

права „Лудвиг Болцман“, во март 2011 год. изработена е основна Студија за сиромаштијата и социјалната 

исклученост во Република Македонија – локални социјални проблеми и потреби. Анкетното истражување 

чии податоци ќе следат како квантитативен метод на собирање податоци претставува само еден дел од 

самата студија (еден од користените извори на податоци), која опфати квалитативен дел, односно анализа 

на содржината на постоечките документи, интервјуа со професионални структури, како и фокус-групи со 

ранливите и сиромашните. 

За потребите на оваа студија, во општина Пехчево е спроведена анкета кај вкупно 100 домаќинства. Според 

местото на живеење 63% од анкетираните домаќинства живеат во урбано населено место, а 37% во рурално 

населено место. Резултатите од анкетата покажуваат дека по етничка припадност 92 од домаќинствата 

се изјасниле како македонски, седум домаќинства како ромски и едно како српско домаќинство. Во 92 

домаќинства, глава на домаќинството е маж, а во 7 од нив е жена. 



15 

Како корисници на парична помош од социјална заштита се изјасниле 45 испитаници . На земјоделски тип 

домаќинство отпаѓаат 26,7%, на неземјоделски 37,8%, а на мешовити 24,4% од домаќинствата. Домаќинствата 

кои се корисници на парична помош од социјална заштита кај 80% нема ниту еден вработен, кај 15,6% само 

еден вработен, а кај 4,4% два члена од домаќинството се вработени. 

Графикон 1

Графикон 2 

Од вкупниот број анкетирани дури 57 домаќинства се соочуваат со проблемот на невработеност. Значително 

е поголем бројот на невработени жени (55), од кои само едно лице е од домаќинство во кое жена е глава на 

домаќинството. 

Графикон 3 

16 

Анализата на податоците во однос на социјалните проблеми покажува дека најзначајни се проблемите кои 

се поврзани со социјалниот развој, и тоа невработеноста (63), сиромаштијата (60) и болест (34). Исто така, од 

страна на анкетираните домаќинства како значајни проблеми се наведуваат и конфликтни семејни односи (12), 

инвалидност (11), а се забележува и по еден случај на деликвенција, бракоразвод и алкохолизам. 

3.1.7. Родов осврт 



Определби за родова еднаквост и институционални механизми 

Еднаквиот третман на жените и мажите е еден од основните принципи, дел од европските и националните 

закони засновани на човековите права, но за жал, жените сè уште заработуваат помалку од мажите и сè уште се 

во помал број на позициите каде што се донесуваат политички одлуки и на високите раководни места. 

Една од определбите на општина Пехчево е засилување на активностите за отстранување на дискриминацијата 

што, секако, е предуслов за постигнување родова еднаквост на локално ниво. Најважни цели се рушење на 

стереотипите и економска независност на жените кои ќе се постигнат така што ќе се образуваат, ќе работат, ќе 

заработат сопствен приход и ќе имаат еднакви права на придонеси. 

Иако не е прифатливо насилство врз жените во каква било форма, сепак, многу жени и денес се жртви на 

насилство или експлоатација. Жените се подложни на семејно насилство, сексуална злоупотреба или се 

заплашувани и угнетувани, а со тоа се крши основното право на слобода, достоинство и безбедност. Положбата 

на жртвите на семејно насилство беше потврдена и од учесниците на фокус-групата од оваа ранлива социјална 

група во општина Пехчево. 

Грижата за здравјето, усогласувањето на работата со грижата за децата и за другите членови од семејството е 

многу важно прашање за жените, а сè повеќе и за мажите. Сепак, распределбата на одговорностите во домот е 

сè уште доста нерамноправна, поради што на жените им е потешко да напредуваат во кариерата. 

Во РМ со Националниот план за родова рамноправност 2007 – 2012 и Законот за еднакви можности 

помеѓу жените и мажите се нагласува потребата од систематски пристап во превенција од родово базирана 

дискриминација, формална заштита на правата на жените, вградување на родовиот концепт во политиките 

на централно и локално ниво, донесување Стратегија за родова рамноправност и прашањето на родово 

сензитивното буџетирање.

Националната стратегија за намалување на сиромаштијата и социјалната вклученост 2010 - 2020, како 

специфична стратешка цел предвидува: „унапредување на положбата на жената и намалување на степенот на 

сиромаштија и ризикот од социјална исклученост“. 

Родова рамноправност на локално ниво 

Како организирана форма на дејствување по однос на родовата еднаквост, во општина Пехчево постојат две 

невладини здруженија, и тоа Организација на жени Пехчево и Организација на жени Ромки “Дајакере Чаве”. 

Иако од голема важност е постоењето на Комисијата за еднакви можности на жените и мажите при Советот 

на општина Пехчево, сепак, таа само формално постои. Комисијата нема изготвено програма за работа, ниту 

покренува иницијативи по одредени прашања. Повремено разгледува точки кои се поставени на дневен ред 

на седници на Советот на општината, и тоа по предлог и подготовка на општинската администрација. 

Препораки 

Само со активирање на родовите институционални механизми и во тесна соработка со неформалниот систем 

за превенција и заштита на централно и локално ниво можат да се постигнат посакуваните состојби. Ова 

подразбира јасно дефинирање на улогата на севкупната родова машинерија, јакнење на капацитетите на 

релевантните актери на централно и локално ниво и креирање систематски приод кон постигнувањето на 

родовата еднаквост. 

3.1.8. Осврт кон животната средина 

Архуската конвенција како меѓународен договор е еден од најважните инструменти за заштита на правата на 

граѓаните за здрава животна средина. Потпишана е од преку 40 земји и ратификувана е од 26 земји од цела 

Европа. Од 30 октомври 2001 година, Конвенцијата веќе има правно дејство, односно претставува инструмент 

кој има правна сила на меѓународно ниво. 

Јавноста има право и потреба да биде информирана, да учествува во одлучувањето по прашањата за заштита 

на животната средина и да има слободен пристап до тие прашања и информации. 

Имплементацијата на Архуската конвенција овозможува подобрување на пристапот до информации, 

зголемување на учеството на јавноста во одлучувањето, со што се подобрува квалитетот на одлуките, а сето тоа 

ќе резултира со подобрување на квалитетот на животната средина. Имплементацијата на Архуската конвенција 

придонесува кон заштита на правото на секој поединец од сегашните и идните генерации, да живее во животна 

средина што е соодветна за неговото здравје и добросостојба и да се овозможат правата на пристап до 

информации, учество на јавноста во одлучувањето и пристап до правдата во однос на прашањата поврзани со 

заштита на животната средина, а во согласност со Законот за заштита и унапредување на животната средина. 



Во 2000 година во општина Пехчево, со финансиска поддршка на Институтот за трајни заедници од Вермонт- 

САД, со седиште во Скопје за Македонија, изготвен е ЛЕАП за општина Пехчево. Креирана е визијата за 

општината во временски период од 20 години и евидентирани се следниве еколошки проблеми: 

17 

1. Квалитет, квантитет на водата за пиење и разводна мрежа; 

2. Цврст отпад; 

3. Неконтролиран урбан развој и деградација на природата; 

4. Сечење и уништување на шумите; 

5. Загадување на површински и подземни води од индустријата и домаќинството; 

6. Загадување на почвата со хемиски средства. 

Денес, во општина Пехчево како позначајни еколошки проблеми се издвојуваат проблемот со третманот на 

комуналниот отпад, како и квалитетот на водата за пиење надвор од населените места и во дел од селските 

населби во одреден календарски период од годината. 

Пехчевски 

Водопади

3.2. Идентификувани ранливи групи 

Раководејќи се од целта на организирањето на секоја локална заедница: транспарентност на интереси за 

сите жители и за сите специфични слоеви на популацијата кои живеат во неа, Локалната партнерска група од 

општина Пехчево ги идентификува следните ранливи групи: 

• Стари изнемоштени лица; 

• Невработени (млади невработени, долгорочно невработени лица на возраст над 45 години); 

• Роми; 

• Лица жртви на семејно насилство; 

• Жени; 

• Лица со посебни потреби. 

По идентификацијата на ранливите групи, Локалната партнерска група преку матрица на приоритети 

ги дететектираше следните проблеми и потреби во локалната заедница: 

18 



Ранлива група Дефинирани проблеми Потреби 

СТАРИ 

ИЗНЕМОШТЕНИ 

ЛИЦА 

НЕВРАБОТЕНИ 

(МЛАДИ 

НЕВРАБОТЕНИ, 

ДОЛГОРОЧНО 

НЕВРАБОТЕНИ ЛИЦА 

НА ВОЗРАСТ НАД 45 

ГОДИНИ) 

РОМИ 

ЛИЦА-ЖРТВИ 

НА СЕМЕЈНО 

НАСИЛСТВО 

ЖЕНИ 

ЛИЦА СО 

ПОСЕБНИ 

ПОТРЕБИ 

• Напуштени стари лица чии семејства се во 

дијаспората 

• Недоволна грижа 

• Неможност за набавка и земање лекови 

и храна 

• Недостаток на домашна нега 

• Неможност за самостојно одење на 

лекарски прегледи и контроли 

• Немање социјален и културен живот 

• Социјална исклученост 

• Низок животен стандард 

• Несоодветно образовно ниво 

• Немање финансиски средства и доволно 

информации за започнување сопствен 

бизнис 

• Немање фондови за поддршка 

• Низок процент на побарувачка на 

работната сила 


• Проблеми со домување 

• Низок степен на образовно ниво 

• Проблеми со здравствено осигурување и 

здравствена заштита 

• Невработеност 

- Психичко, физичко и сексуално насилство 

- Чувство на несигурност 

- Невработеност 

- Низок (животен стандард) 

- Домување 

- Недостиг од стручна помош 

- Предрасуди и стереотипи во заедницата 

- Последици од насилството врз жената и 

децата 

• Неправична застапеност 

• Економска зависност 

• Невработеност 

• Неинформираност 

• Немање пристап до соодветна 

здравствена заштита 

• Несоодветно образование 


• Недоволна информираност 

• Недостаток на нега 

• Архитектонски бариери (немање пристап) 

• Недостиг од стручна помош 

• Образование 

• Вработување 

- Отворање на Дом за стари лица 

- Патронажни служби за медицинска нега 

- Сервисни служби за услуги за стари лица 

- Промовирање на активните мерки за 

вработување 

- Организирање едукативни курсеви/неформални 

облици на едукации 

- Преквалификации/доквалификации 

- Основање фондови за микрокредитирање 

- Отворање на работнички клуб 

- Ангажирање во јавни работи 

- Основање општински фонд за кредитирање 

- Интегрирање во општествениот живот преку 

спроведување на мерките од Декада на Роми 

2005-2015 во следниве области: 

- Сиромаштија 

- Образование 

- Здравство 

- Домување 

- Вработување 

- Заштитни мерки за приоритет при вработување 

на лица жртви на семејно насилство 

- Отворање на СОС линија 

- Обезбедување психосоцијална интервенција и 

третман 

- Обезбедување бесплатна правна помош 

- Засолнување во Шелтер 

- Заштитни мерки за приоритет при вработување 

на самохрани мајки 

- Редовни медицински прегледи 

- Бесплатни медицински програми 

- Дистрибуција на едукативно - пропаганден 

материјал 

- Основање на дневен центар (социјален и 

едукативен центар за дневен престој со опфат на 

деца и возрасни) 

- Дефектолог 

- Стручен тим за третман

3.3. Анализа ПЕСТЕЛ 

Името на оваа алатка за анализа доаѓа од англискиот скратеница PESTEL која се фокусира на следните аспекти, 

односно фактори на влијание: 

• Политички фактори; 

• Економски фактори; 

• Социјални (општествени) фактори; 

• Tехнолошки фактори; 

• Еколошки фактори; 

• Легални (правни) фактори. 

Политичките фактори се однесуваат на тоа како и до кој степен власта врши интервенции во стопанството. 

Економските фактори вклучуваат економски растеж, каматни стапки и стапка на инфлација. Овие фактори 

имаат големо влијание на тоа како работи стопанството и како се донесуваат деловни одлуки. 

Социјалните фактори вклучуваат културни аспекти, како и свесност за здравјето, стапката на наталитет, 

старосната стапка, возрасната застапеност на населението, можностите за развој на кариера, како и факторите 

коишто се однесуваат на заштита при работа и безбедност. 

Tехнолошките фактори вклучуваат технолошки аспекти, како на пример, активности за истражување и развој, 

автоматизација на производството, технолошки напредок. Тие ги засегаат минимумот на ефективното ниво на 

продуктивност, а се однесуваат на одлуки за аутсорсирање (подоговарање). Може да ги засегнат трошоците и 

квалитетот на живот, производство, како и да водат или не кон технолошки иновации. 

Еколошките фактори се однесуваат на животната средина, како што се временските услови, климатските 

услови, климатските промени коишто особено можат да влијаат врз туризмот, фармерството и осигурувањето. 

Зголемената свесност за климатските промени, глобалното затоплување и нивното влијание врз начинот на 

работење на компаниите, влијае и врз создавње на нови пазари, но истовремено и замирање на некои од 

постојните пазари. 

Легалните (правни) фактори вклучуваат законски прописи од областа на недискриминацијата, 

антимонополското однесување, заштитата на потрошувачите, работните односи, здравството и заштитата при 

работа. Овие фактори можат да влијаат врз тоа како работат компаниите, како и врз трошоците и побарувачката 

на пазарот. 



ПЕСТЕЛ 

19

Технолошки 

Еколошки 

Легални/ 

правни 

• Недостиг од инфраструктура и просторни капацитети 

• Недостиг од опрема (ентериерен инвентар и ИТ опрема, апаратура и опрема за специфични 

дејности) 

• Предности од здрава животна средина 

• Вклучување во програми и проекти за заштита на животната средина 

• Примена на закони 

• Воведување правилници по области 

• Измена на акти 

• Усвојување развојни програми 

• Креирање стратегиски документи 

• Изработка на наменски прирачници 

3.4. Приоритетни области за дејствување 

Визијата на Националната стратегија за намалување на сиромаштијата и социјалната исклученост во Република 

Македонија одредува општество со намалена сиромаштија и социјална исклученост: 

• На сите да им обезбеди пристап до ресурсите, правата и услугите кои се неопходни за рамноправно 

учество во општеството и притоа да води сметка за заштитата и исклученоста, а борејќи се против сите 

форми на дискриминација која води кон исклученост; 

• Активно социјално вклучување на сите, преку промовирање на рамноправно учество на пазарот на 

трудот и борба против сиромаштијата и исклученоста; 

• Политики на социјална вклученост преку добро координирани програми и мерки на сите нивоа на власта 

(централна и локална) и други релевантни фактори со ефикасни и ефективни јавни политики, вклучувајќи 

економски, фискални, образовни и тренинг-стратегии и проекти. 

Тргнувајќи од овие поставени вредности, Локалната партнерска група ги утврди следните приоритетни области 

за развој на општина Пехчево низ процесот на партиципативно изготвување на стратегискиот документ, а во 

насока за намалување на сиромаштијата, социјалната вклученост и социјалната заштита за периодот 2011-2015 

година: 

• Намалување на сиромаштијата; 

• Социјално вклучување; 

• Социјална заштита. 

20 

Раководејќи се од проблемите и потребите во локалната заедница, за секоја од наведените приоритетни 

области беа одредени по три стратегиски цели: 



ЗА НАМАЛУВАЊЕ НА СИРОМАШТИЈАТА 

• Стратегиска цел 1: Подобрување на бизнис-климата во општина Пехчево преку привлекување домашни 

и странски инвестиции 

• Стратегиска цел 2: Зголемување на (само) вработувањето на ранливите групи преку реализација на 

обуки, програми за преквалификација и доквалификација и искористување на националните и странски 

фондови 

• Стратегиска цел 3: Подобрување на апсорпциските капацитети на општината за искористување на 

домашните и странските фондови за проекти насочени кон намалување на сиромаштијата и социјалната 

исклученост на сиромашните и ранливи групи 

ЗА СОЦИЈАЛНО ВКЛУЧУВАЊЕ 

• Стратегиска цел 1: Подобрување на пристапот, обемот и квалитетот на сервисните услуги за сите ранливи 

групи во заедницата 

• Стратегиска цел 2: Воспоставување механизми за идентификување, консултирање и вклучување на 

сиромашните и ранливите во процесите на донесување одлуки и нивно спроведување 

• Стратегиска цел 3: Креирање на јавно-приватно партнерство (ЈПП) 

ЗА СОЦИЈАЛНА ЗАШТИТА 

• Стратегиска цел 1: Изработка на детаљна анализа со статистички преглед на состојбите за сите ранливи 

групи во заедницата како основа за преиспитување и утврдување нови форми на социјална заштита 

• Стратегиска цел 2: Подобрување на капацитетите на општинската администрација за обезбедување нови 

форми на социјална заштита на сите ранливи групи во заедницата 

• Стратегиска цел 3: Зајакнување на улогата на локалната самоуправа во обезбедувањето услуги од областа 

на социјалната заштита преку подготовка на соодветни социјални пакети за ранливите групи

3.4.1. Намалување на сиромаштијата 

За првата приоритетна област во насока за намалување на сиромаштијата, ЛПГ ги дефинираше следните сфери 

на дејствување: 

• Привлекување домашни и странски инвестиции; 

• Обезбедување соодветни социјални пакети; 

• Програми за претприемништво и самовработување; 

• Локални партнерства (вмрежување); 

• Искористување на расположиви домашни и меѓународни фондови за реализација на проекти. 

Соодветно на утврдените стратегиски цели беа определени и стратегиски дејствија: 

3.4.1.1. Стратегиска цел 1: Подобрување на бизнис-климата во општина Пехчево преку привлекување 

домашни и странски инвестиции 

Стратегиски дејствија: 

• Подобрување на состојбата со комуналната инфраструктура во општина Пехчево. Со изготвувањето на 

техничката документација, ГУП и ДУП за туристичката населба „Равна Река“ и подобрената комунална 

инфраструктура ќе се отвори можност за подобрување на бизнис-климата за отворање нови работни 

места и креирање на бизнис-партнерства. Истовремено ќе се придонесе голем број домаќинства од 

ранливите групи да бидат приклучени на водоводна и канализациона мрежа, а истовремено да добијат и 

новоизградена патна мрежа; 

• Намалување на локалните надоместоци утврдени со закон заради поттикнување на локалниот развој. 

Намалувањето на надоместокот за уредување на градежното земјиште и намалувањето на надоместокот 

за комунална дејност ќе придонесат за зголемување на барањата за градба, за отворање нови работни 

места и привлекување на инвеститори; 

• Организирање конференција за промоција на потенцијалите и можностите за развој на општина Пехчево. 

Активноста има цел да ги промовира природните реткости и туристичките потенцијали на општината за 

привлекување инвестиции од домашни и меѓународни донатори; 

• Формирање општински Фонд за поддршка на мали бизниси. Оваа активност опфаќа креирање на 

локална политика за поддршка на малите бизниси. Целта е да се формира сопствен фонд, со што ќе се 

стимулира отворањето на нови работни места. Предвидено е и изготвување на правилник за утврдување 

на критериумите според кои ќе се одредува висината и распределбата на средствата; 

• Брендирање на локални производи. Преку оваа активност ќе се спроведат обуки наменети за бизнисзаедницата 

и НВО-и за регионално брендирање на локални производи и ќе се формира Асоцијација за 

регионално брендирање „Малеш“. 

• 3.4.1.2. Стратегиска цел 2: Зголемување на (само)вработувањето на ранливите групи преку реализација на 

обуки, програми за преквалификација и доквалификација и искористување на националните и странски 



• Информирање на претставниците на ранливите групи за можностите 

• за (само)вработување. Локалната самоуправа во соработка со АВРМ ќе организираат информативни 

средби, преку кои ќе се зголеми нивото на информираност на граѓаните за можностите за (само) 

вработување. Исто така ќе биде испечатен и дистрибуиран информативен материјал; 

• Организирање обуки за развој на претприемнички вештини (изработка на бизнис-план, основен курс за 

компјутерски вештини и основен курс по англиски јазик). Локалната самоуправа ќе поддржи организирање 

обуки за изработка на бизнис-план, курсеви за компјутери и англиски јазик. Дел од учесниците на обуките 

ќе бидат претставници на млади од ранливите групи; 

• Организирање информативна кампања за искористување на фондовите за поддршка на социјално 

ранливи групи. Со информативната кампања се очекува да се издигне нивото на информираност за 

можностите за финансирање и да се надмине пасивниот однос за изработка и аплицирање на предлогпроекти 

за поддршка на ранливите целни групи; 

• Работно ангажирање на лица во социјален ризик за изведување јавни работи во општина Пехчево. 

Активноста предвидува усвојување Програма за јавни работи на општина Пехчево за работно ангажирање 

на лица од ранливи групи во ЈКП „Комуналец“ Пехчево. 

• 3.4.1.3. Стратегиска цел 3: Подобрување на апсорпциските капацитети на Општината за искористување на 

домашните и странските фондови за проекти насочени кон намалување на сиромаштијата и социјалната 

исклученост на сиромашните и ранливи групи 



21


• Информирање на НВО-и за можностите за финансирање на проекти за намалување на сиромаштијата 

од домашни и странски фондови. Преку организирање обуки, претставници на локални НВО-и ќе се 

информираат за можностите за подготовка на апликации и финансирање проекти за намалување на 

сиромаштијата; 

• Креирање линк на интернет-страницата на општината со листа на домашни и странски фондации. 

Активноста предвидува креирање линк на општинската веб-страница за навремена и зголемена 

достапност до информациите за грантови и листа на донатори. 

3.4.2. Социјално вклучување 

Во насока за подобрување на состојбата за социјално вклучување на ранливите групи, ЛПГ ги дефинираше 

следните сфери на дејствување: 

• Отворање општински центри за социјално вклучување; 

• Локални програми за ранливи групи; 

• Користење на локалните капацитети на општините, социјалните, образовните институции, 

НВО и бизнис-секторот; 

• Јавно-приватно партнерство; 

• Искористување на расположиви фондови. 

Истовремено, ЛПГ ги определи следните стратегиски дејствија за постигнување на стратегиските цели 

од втората област: 

3.4.2.1. Стратегиска цел 1: Подобрување на пристапот, обемот и квалитетот на сервисните услуги за сите 

ранливи групи во заедницата 

22 




• Идентификација на стари и изнемоштени лица кои имаат потреба од сервисни услуги во домашни услови; 

• Организирање сервисни служби за давање услуги во домашни услови на стари и изнемоштени лица; 

• Лобирање кај надлежните институции за отворање на клубови за стари лица во руралните населени 

места од општината (с.Црник, с.Робово и с.Умлена); 

• Мерки за формализирање на основното и средното образование кај Ромите; 

• Формирање ставка во општинскиот буџет за помош на лица во социјален ризик кои се соочуваат со 

проблеми со домувањето; 

• Обезбедување психосоцијална поддршка и правна помош за жртвите на семејно насилство; 

• Организирање информативно-едукативна кампања за потребата од превентивна здравствена заштита; 

• Организирање превентивни медицински прегледи во местото на живеење; 

• Зголемување на бројот на корисници на услугите на Дневниот центар за лица со посебни потреби – 

Берово со лица од општина Пехчево; 

• Подготовка на информативни материјали за можностите и механизмите за заштита на лицата со посебни 

потреби; 

• Организирање средба за промоција и дистрибуција на информативен материјал за заштита на лицата со 

посебни потреби; 

• Ангажирање стручен кадар за потребите на лицата со инвалидност - дефектолог и психолог (основно и 

средно образование); 

• Изготвување Програма за финансиска поддршка на талентирани ученици и студенти од социјално 

загрозени семејства; 

• Подобрување и зголемување на капацитетите на Канцеларијата за материјални давања на МЦСР во 

Пехчево; 

• Изработка на годишни програми за работа на Комисијата за еднакви можности помеѓу жените и мажите 

при Советот на општина Пехчево. 

Со преземање на овие стратегиски дејствија се очекува да се подобри обемот и квалитетот на сервисните 

услуги за сите ранливи групи во заедницата. Акциите ќе се одвиваат преку сите форми на дејствување: 

идентификација, лобирање до надлежни институции, стручна екипираност, едукации, изготвување конкретни 

програми и отворање сервисни служби. 

3.4.2.2. Стратегиска цел 2: Воспоставување механизми за идентификување, консултирање и вклучување 

на сиромашните и ранливите во процесите на донесување одлуки и нивно спроведување 


• Вклучување на засегнати ранливи групи во процесите на креирање и планирање програми за социјален 

развој на локалната заедница, како и во нивното спроведување. Оваа активност предвидува активно 

вклучување на ранливите групи во сите процеси на поднесување иницијативи, донесување мерки или 

креирање програми за социјален развој на локалната заедница. Активноста ќе се спроведува преку 

анкетирање, фокус-групи или организирање наменски настани.

3.4.2.3. Стратегиска цел 3: Креирање на јавно-приватно партнерства (ЈПП) 


• Градење партнерства и поддршка на локалните НВО-и; 

• Информирање на бизнис-секторот за можностите за воспоставување на приватно-јавно партнерство на 

локално ниво; 

• Подигање на јавната свест кај бизнис-секторот за општествената одговорност; 

• Адаптација и пренамена на објекти во сопственост на општината, во установи за социјална заштита (пр. 

Старечки домови); 

• Адаптација и пренамена на објекти во сопственост на општината, во станови за станбено необезбедени 

лица. 

Со издигнување на нивото на соработка на релации: локалната самоуправа, бизнис-секторот и НВО-и ќе се 

отвори можност за креирање на јавно-приватно партнерство за помош и поддршка за социјално вклучување 

на ранливите групи во општината. Локалната самоуправа и МЦСР ќе организираат трибини со претставници 

на бизнис-секторот и разгледување на можостите за работно ангажирање на претставници на ранливите 

групи. Целта е утврдување на приоритетни ранливи групи во случаи на отворање нови работни места и нивно 

вклучување во активности на партнерски проекти. Советот на општината ќе донесе одлуки за адаптација и 

пренамена на објекти во сопственост на општината, во установи за социјална заштита и адаптација и пренамена 

на објекти во сопственост на општината во станови за станбено необезбедени лица. На овој начин се очекува 

да се надминат дел од проблемите со домувањето на ранливите и сиромашни групи лица во општината. 

3.4.3. Социјална заштита 

Сфери на дејствување во локалната заедница во насока за примена на нови форми и подобрена испорака на 

услуги во областа на социјалната заштита, определени од ЛПГ на општина Пехчево: 

• Подготовка на статистички преглед на состојбите; 

• Преиспитување и утврдување нови форми и критериуми за социјална заштита; 

• Обезбедување на соодветен број стручни кадри; 

• Изградба на нова инфраструктура; 

• Реализација на социјални програми за домување; 

• Поттикнување на само/вработувањето; 

• Програми за преквалификација и доквалификација; 

• Искористување на расположивите домашни и меѓународни фондови. 

3.4.3.1. Стратегиска цел 1: Изработка на детаљна анализа со статистички преглед на состојбите за сите 

ранливи групи во заедницата како основа за приспитување и утврдување нови форми на социјална 

заштита 


• Формирање тим за изработка на детаљна анализа на состојбата на ранливите групи во областа на 

социјалната заштита во општина Пехчево. Тимот ќе вклучува претставници од институции, локални 

установи и претставници на ранливи групи. Преку оваа база на податоци ќе се преиспитаат постоечките и 

ќе се утврдат нови форми за остварување на социјалната заштита на локално ниво. Ова, впрочем, ќе значи 

и проширување на формите на социјална заштита што ги обезбедува Општината, преку воведување нови 

социјални услуги; 

• Подготовка на посебни програми за поддршка на ранливите и сиромашните групи согласно со податоците 

од анализата. 

• Резултатите од анализата ќе бидат основа за креирање посебни програми за поддршка на секоја од 

ранливите и сиромашните групи во општината; 

• Нормирање на правото за доделување еднократна парична помош (ЕПП) од буџетот на Општината. 

• Општината ќе формира Комисија за доделување еднократна парична помош од општинскиот буџет. Ќе 

бидат одредени критериуми и ќе биде изготвен правилник за доделување на средствата. Со ова ќе се 

изврши нормирање за условите, начинот и правото за доделување средства за еднократна парична 

помош на ранливите и сиромашните групи лица во општината. 



23 

3.4.3.2. Стратегиска цел 2: Подобрување на капацитетите на општинската администрација за 

обезбедување нови форми на социјална заштита на сите ранливи групи во заедницата 


• Зајакнување на капацитетите на општинската администрација што ќе работи на проблематиката на 

социјалната заштита, преку прераспоредување и/или вработување соодветен кадар; 

• Зајакнување на капацитетите на општинската администрација преку едукација на вработените за 

можностите и формите за развивање на социјално-заштитните функции на Општината; 

• Едукација за стратегиско планирање и изработка на програми од областа на социјалната заштита за разни 

ранливи групи;

• Проширување на формите за социјална заштита што ги реализира Општината (претежно финансиска 

помош) со нови форми на социјални услуги; 

• Зголемување на процентот што се издвојува од буџетот за социјална заштита и на ефикасноста на тие 

буџетски средства; 

• Изготвување Програма за социјална заштита на oпштина Пехчево; 

• Сензибилизирање на вработените во јавните служби за потребите и пристапот кон ранливите групи; 

• Формирање Комисија за заштита на правата на детето; 

• Промоција на волонтерството во социјалната сфера. 

Овие конкретни акции ќе придонесат за подобрување на капацитетите на општинската администрација за 

обезбедување нови форми на социјална заштита на сите ранливи групи во заедницата. 

Преку промена во актот за систематизација на работните места ќе се изврши стручна екипираност со 

соодветен кадар кој ќе работи на проблематиката на социјалната заштита. Локалната самоуправа ќе изготвува 

годишни програми за активности во областа на социјалната заштита на општина Пехчево. Програмите ќе бидат 

усвојувани од Советот на општината. Средствата за реализација на програмите ќе се обезбедат од општинскиот 

буџет, а ќе бидат креирани на транспарентен начин преку јавни расправи. Во реализација на програмите за 

социјална заштита на општината ќе се активира и промоцијата на волонтерската работа. Преку предавањата 

се очекува да се постигне стандардизација во испораката и во квалитетот на услугите и остварување коректен 

пристап со ранливите групи. Тие ќе бидат наменети за јавната администрација и ќе имаат директен контакт со 

претставници на ранливите групи. Се предвидува и формирање Комисија за заштита на правата на детето како 

постојано работно тело на Советот на општината. 

3.4.3.3. Стратегиска цел 3: Зајакнување на улогата на локалната самоуправа во обезбедувањето услуги 

од областа на социјалната заштита преку подготовка на соодветни социјални пакети за ранливите групи 


• Мерки за надминување на архитектонските бариери за пристапност на лицата со инвалидност до 

институциите на локално ниво; 

• Информирање на граѓаните за надлежностите на Oпштината и нивните права од сферата на социјалната 

заштита; 

• Мерки за подобрување на детската заштита на локално ниво за деца од предучилишна возраст од 

ранливите групи; 

• Зголемување на опфатот на лицата во социјален ризик во народната кујна во Пехчево. 

24 



Преку подготовка на соодветни социјални пакети за ранливите групи, најнапред ќе се зголеми нивото на 

информираност на граѓаните за надлежностите на Oпштината и правата од сферата на социјалната заштита. 

За лицата со инвалидност е предвидено надминување на архитектонските бариери за пристапност до 

институциите на локално ниво, како и мерки за подобрување на детската заштита на локално ниво за деца од 

предучилишна возраст од ранливите групи. Општината со средства од буџетот ќе субвенционира престој во 

детска градинка на деца од сиромашни семејства. Исто така, со овие мерки се предвидува помош и поддршка 

на најсиромашните со зголемување на опфатот на лицата-корисници на Народната кујна во Пехчево. 

3.5. Фокус- групи 

Квалитативните истражувања претставуваат метод на истражување преку кој се открива кои се ставовите, 

вредностите, чувствата, мислите и причините за одредено однесување. При овој метод испитаниците се 

оставаат слободно да се изразат, со што се овозможува увид во нивната мотивација и доживувања. Се 

поставуваат прашањата зошто и како, а не само што, каде и кога. 

Во процесот на донесување заклучоци, бројките и статистичките операции не се карактеристика на овој метод, 

туку деталните сознанија поддржани со оригиналните изјави на испитаниците. 

Фокус-групата како квалитативен метод на истражување претставува една од најкорисните и најпопуларните 

техники за истражување. Се состои од групно интервју во кое учествуваат 6-10 поединци кои во исто време 

дискутираат на одредена тема. Дискусијата обично трае 60-90 минути. 

Фокус-групите се корисни за стекнување увид во мислите и чувствата на луѓето во врска со најразлични теми 

од социолошки, психолошки или политички карактер. Во анонимното истражување, испитаниците ги споделија 

своите искуства и отворено проговорија за нивните проблеми, надежи и стравови. 

Со цел надополнување на процесот на изработка на Стратегијата за социјално вклучување, социјална заштита и 

намалување на сиромаштијата беа спроведени и дискусии со претставници на најранливите и сиромашните од 

општина Пехчево. Впрочем, спроведувањето на фокус-групите во перидот помеѓу стратегиското и акциското 

планирање претставуваше контролен механизам за тоа дали утврдените приоритети, како и стратегиските цели 

за нивна реализација од страна на ЛПГ се во согласност со вистинските потреби на ранливите и сиромашните 

групи граѓани од општина Пехчево.

Во анонимното истражување, вклучените учесници во пет фокус-групи ги споделија своите искуства и отворено 

проговорија за нивните проблеми, надежи и стравови . 

Фокус-групи: 

• Млади невработени лица и долгорочно невработени на возраст над 45 години; 

• Роми; 

• Жени; 

• Жени жртви на семејно насилство; 

• Лица со посебни потреби и стари лица. 

Чувствата и емоции од страна на сиромашните и социјално исклучените лица води кон директно спознание на 

проблемите на животот во локалната заедницата и изворно ги посочува областите за акција. 

Наоди од Студијата за сиромаштија и социјална исклученост во Република Македонија - Институт за човекови 

права „Лудвиг Болцман” 



25

26 



Глава 4 – Акциски план за спроведување на стратегискиот документ 

ПРИОРИТЕТНИ ОБЛАСТИ 

• Намалување на сиромаштијата 

• Социјално вклучување 

• Социјална заштита 

СТРАТЕГИЈА ЗА СОЦИЈАЛНА ИНКЛУЗИЈА, СОЦИЈАЛНА ЗАШТИТА И НАМАЛУВАЊЕ НА СИРОМАШТИЈАТА ВО ОПШТИНА ПЕХЧЕВО 

АКЦИСКИ ПЛАН 2012-2014 

ПРИОРИТЕТНА ОБЛАСТ НА ДЕЈСТВУВАЊЕ 1: НАМАЛУВАЊЕ НА СИРОМАШТИЈАТА 

СТРАТЕГИСКА ЦЕЛ 1.1. ПОДОБРУВАЊЕ НА БИЗНИС-КЛИМАТА ВО ОПШТИНА ПЕХЧЕВО ПРЕКУ ПРИВЛЕКУВАЊЕ ДОМАШНИ И СТРАНСКИ ИНВЕСТИЦИИ 

ПЕРИОД ОДГОВОРЕН БУЏЕТ 

СТРАТЕГИСКО ДЕЈСТВО ПОКАЗАТЕЛИ СРЕДСТВА ЗА 

ВЕРИФИКАЦИЈА 

6.180.000, 00 MKД 

2012 - 2014 Оддeление за урбанизам, 

комунални работи, заштита 

на животната средина и ЛЕР 

• Техничка документација 

• Фактографија од одржаните 

средби со граѓаните 

• Извод од документација на 

ЈКП „Комуналец” 

• Сл.гл. на Општина Пехчево 

• Доделени локации за објекти 

за колективно и индивудуално 

домување 

• Изработена/ревидирана планска 

документација (ГУП, ДУП) 

• Донесена Одлука од Советот за усвојување на 

ДУП за туристичката населба “Равна Река” 

• Број на средби за информирање на граѓаните 

• Број на реконструирани водоводни мрежи 

• Број на новоизградени/реконстру-ирани 

доводи на чиста вода за пиење 

• Должина на реконструирана и новоизградена 

патна мрежа 

• Број на домаќинства приклучени на 

канализациона мрежа 

• Број на изградени колективни и индивидуални 

станбени социјални станови 

1.1.1. Подобрување 

на состојбата 

со комуналната 

инфраструктура во 

општина Пехчево 

/ 

2012 - 2013 Одделение за урбанизам, 

комунални работи, заштита 

на животната средина и ЛЕР 


• Извод од Архива 

• Процент на намалување на надоместокот за 

уредување на градежното земјиште 

• Процент на намалување на надоместокот за 

комунална дејност 

• Број на достасани барања за градба 

• Процент на зголемување на барањата за 

градба 

1.1.2. Намалување на 

локалните надоместоци 

утврдени со закон 

заради поттикнување на 

локалниот развој



27 

1.1.3. Организирање 

конференција 

за промоција на 

потенцијалите и 

можностите за развој на 


2012 - 2013 Локална самоуправа, 

бизнис-сектор, НВО-и 

1.1.4. Формирање 

општински Фонд за 

поддршка на мали 

бизниси 

1.1.5. Брендирање на 

локални производи 

• Одржана конференција 

• Број на поканети гости 

• Број на присутни гости 

• Број на присутни претставници од домашни и 

странски донаторски организации/фондации 

• Број на присутни медиуми 

• Одлука за формирање Фонд за поддршка на 

мали бизниси 

• Правилник со критериуми за распределување 

на средствата од Фондот 

• Документација за настанот 

(презентации и сл.) 

• Список на присутни 

• Број на написи во печатени 

медиуми 

• Сл. гл. на Општина Пехчево 2012 - 2013 Локална самоуправа, 

бизнис-сектор 

• Формирана Асоцијација за регионално 

брендирање „Малеш” 

• Број на обуки за регионално брендирање 

• Број на брендирани локални производи 

• Број на субјекти вклучени во Асоцијацијата 

„Малеш” 

154.500,00 МКД 



432.600,00 МКД 

123.600,00 МКД 

• Извод од Централен 

регистар на РМ 

• Работни материјали за 

обуките 

• Списоци на присутни лица 

• Пристапници за зачленување 

во Асоцијацијата

28 



СТРАТЕГИСКА ЦЕЛ 1.2. ЗГОЛЕМУВАЊЕ НА (САМО) ВРАБОТУВАЊЕТО НА РАНЛИВИТЕ ГРУПИ ПРЕКУ РЕАЛИЗАЦИЈА НА ОБУКИ, ПРОГРАМИ ЗА ПРЕКВАЛИФИКАЦИЈА И 

ДОКВАЛИФИКАЦИЈА И ИСКОРИСТУВАЊЕ НА НАЦИОНАЛНИТЕ И СТРАНСКИ ФОНДОВИ 




2012 - 2014 2012 - 2014 30.900,00 МКД 

• Број на објавени статии во 

локални медиуми 


• Број на организирани информативни средби 

• Број на објави во локални медиуми 

• Број на учесници на средбите 

• Број на испечатен информативен материјал 

• Број на дистрибуиран информативен 


1.2.1. Информирање 

на претставниците на 

ранливите групи за 

можностите за (само) 


123.600,00 МКД 



• Програма за изведување 

обука 

• Список на учесници на 

обуките 

• Број на организирани обуки 

• Број на учесници на обуките 


обуки за развој на 

претприемнички 

вештини (изработка на 

бизнис-план, основен 

курс за компјутерски 

вештини и основен курс 

по англиски јазик) 

2012 - 2014 Локална самоуправа, НВО-и 61.800,00 МКД 


учесници на настаните 

• Број на организирани информативни настани 

• Број на испечатен промотивен материјал 

• Број на дистрибуиран промотивен материјал 


информативна кампања 

за искористување на 

фондовите за поддршка 

на социјално ранливи 

групи 

1.050.600,00 МКД 

2012 - 2014 Локална самоуправа 

ЈКП „Комуналец” 

АВРМ 

• Сл. гл.на Општина 

Пехчево 

• Списоци на 

ангажирани лица 

• Работна 

документација на ЈКП 

„Комуналец” Пехчево 

• Програма за јавни работи на општина Пехчево; 

• Број на опфатени лица во социјален ризик 

• уредени зелени површини во м² 

• Број на км на исчистена улична мрежа 

• Број на км на исчистени речни корита 

• Комунален отпад собран во тони од “диви” 

депонии 

• Процент на средства од општинскиот буџет 

наменет за изведување јавни работи 

1.2.4. Работно 

ангажирање на лица 

во социјален ризик за 

изведување јавни работи 

во општина Пехчево

СТРАТЕГИСКА ЦЕЛ 1.3. ПОДОБРУВАЊЕ НА АПСОРПЦИСКИТЕ КАПАЦИТЕТИ НА ОПШТИНАТА ЗА ИСКОРИСТУВАЊЕ НА ДОМАШНИТЕ И СТРАНСКИ ФОНДОВИ ЗА ПРОЕКТИ НАСОЧЕНИ 

КОН НАМАЛУВАЊЕ НА СИРОМАШТИЈАТА И СОЦИЈАЛНАТА ИСКЛУЧЕНОСТ НА СИРОМАШНИТЕ И РАНЛИВИ ГРУПИ 




30.900,00 МКД 

2012 - 2014 Локална самоуправа и 

НВО-и 

• Листа на учесници 

• Аудио и друг вид 

записи 




1.3.1. Информирање на 

НВО-и за можностите 

за финансирање 

проекти за намалување 

на сиромаштијата од 

домашни и странски 


/ 

2012 - 2014 Локална самоуправа и 


• Веб-страница на 

општина Пехчево; 

• Изработени 

предлог-проекти 

• Извештаи од 

работата на НВО-и 

• Број на посети на веб- страницата 

• Број на активирања на линкот 

• Број на понуди за партнерски 

проекти 

1.3.2. Креирање линк 

на веб-страницата на 

Општината со листа на 

домашни и странски 

фондации 

ПРИОРИТЕТНА ОБЛАСТ НА ДЕЈСТВУВАЊЕ 2: СОЦИЈАЛНО ВКЛУЧУВАЊЕ 

СТРАТЕШКА ЦЕЛ 2.1. ПОДОБРУВАЊЕ НА ПРИСТАПОТ, ОБЕМОТ И КВАЛИТЕТОТ НА СЕРВИСНИ УСЛУГИ ЗА СИТЕ РАНЛИВИ ГРУПИ ВО ЗАЕДНИЦАТА 




/ 

2012 Локална самоуправа, МЦСР, 

Здравствен дом Пехчево, 


• База на податоци за 

идентификувани стари 

изнемоштени лица 




• Број на идентификувани 

стари и изнемоштени 

лица 

2.472.000,00 МКД 

2012 - 2014 Локална самоуправа, МЦСР, 

НВО-и, Црвен крст на РМ 

• Извештаи од работата на 

сервисната служба 

• Лично досие на корисниците 

на сервисните услуги 

• Број на корисници на сервисните услуги 

• Број на лица ангажирани во обезбедувањето 

услуги 

• Број на организирани посети во домашни 

услови 


сервисни служби за 

давање услуги во 

домашни услови на стари 

и изнемоштени лица 

2012 - 2014 Локална самоуправа, НВО-и 30.900,00 МКД 

• Фактографија од 

остварените средби 

• Број на остварени средби со претставници на 

надлежни институции 

2.1.3. Лобирање кај 

надлежните институции 

за отворање клубови за 

стари лица во руралните 

населени места од 

општината (с.Црник, 

с.Робово и с.Умлена) 



29

30 

123.600,00 МКД 



2.1.4. Мерки за 

формализирање на 

основното и средното 

образование кај Ромите 

• Број на проекти за дооформување на 

образованието кај Ромите 

• Број на лица кои имаат потреба од 

дооформување на основно/средно 

образование 

• Број на лица кои го дооформиле и 

формализирале образованието 


МЦСР, НВО-и, образовни 

институции 

• Изработени предлог-проекти 

• Извештаи од работата на 

НВО-и кои имплементираат 

проекти за образование кај 

Ромите 

• Сл. гл. на Општина Пехчево 2012 - 2014 Локална самоуправа 432.600,00 МКД 

2.1.5. Формирање ставка 

во општинскиот буџет 

за помош на лица во 

социјален ризик кои се 

соочуваат со 

проблеми со домувањето 

• Процент на средства од општинскиот буџет кој 

се одделува за таа намена 

30.900,00 МКД 

2.1.6. Обезбедување 

психосоцијална 

поддршка и правна 

помош за жртвите на 

семејно насилство 

• Воведени нови форми за заштита на жртвите 

на семејно насилство 

• Број на ангажирани стручни лица 

• Број на лица на кои им е обезбедена помош и 

поддршка 



• Програма за работа за 

заштита на жртвите на 

семејно насилство (Центри за 

правна помош, Психолошко 

советувалиште, СОС линија) 

• База на податоци за 

третирани случаи 

• Досие на жртви на семејно 

насилство 

• Формирана група за 

самопомош 

30.900,00 МКД 


информативноедукативна 

кампања 

за потребата од 

превентивна здравствена 

заштита 

• Број на одржани трибини 

• Број на посетители на трибините 


• Број на испечатен промотивен материјал 

• Број на дистрибуиран промотивен материјал 

2012 Локална самоуправа, 

МЦСР, Здравствен дом 

Пехчево,НВО-и, Црвен крст 

на РМ 

• Записник од одржани 

трибини 

• Списоци на присутни 

• Печатени и аудио/ 

видеозаписи од локални 

медиуми 

30.900,00 МКД 


превентивни медицински 

прегледи во местото на 

живеење 

• Број на медицински прегледи и 

број на места во кои се организирани 

прегледите 

• Процент на опфат од вкупното население 

• Број на жени на кои се извршени превентивни 

медицински прегледи 

• Број на нови дијагностицирани случаи 


Здравствен дом Пехчево 

• Медицинска документација 

• Фактографија од настанот

30.900,00 МКД 



31 

2.1.9. Зголемување на 

бројот на корисници на 

услугите на Дневниот 

центар за лица со 

посебни потреби – 

Берово со лица од 


2.1.10. Подготовка 

на информативни 

материјали за 

можностите и 

механизмите за заштита 

на лицата со инвалидност 



• Листа на корисници на 

услугите на Дневниот центар 

• Процент на опфат на лицата со посебни 

потреби кои се корисници на услугите на 

Дневниот центар за лица со посебни потреби – 

Берово од вкупниот број на оваа ранлива група 

• Број на нови корисници на услугите на 

Дневниот центар за лица со посебни потреби 

– Берово 

432.600,00 МКД 


средба за промоција 

и дистрибуција на 

информативен материјал 

за заштита на лицата со 

инвалидност 

• Информативен материјал 2012 Локална самоуправа, МЦСР, 


• Број на стручни лица вклучени во 

подготовката на материјалот 

• Број на испечатен информативен материјал 

• Список на присутни 2012 Локална самоуправа 61.800,00 МКД 

2.1.12. Ангажирање 

стручен кадар за 

потребите на лицата 

со инвалидност - 

дефектолог и психолог 

(основно и средно 

образование 

• Број на лица присутни на настанот 

• Број на дистрибуиран информативен 


123.600,00 МКД 

2.1.13. Изготвување 

Програма за финансиска 

поддршка на 

талентирани ученици и 

студенти од социјално 

загрозени семејства 

• Број на ангажирани стручни лица • Договор за работа 2012 - 2014 Локална самоуправа, 

МЦСР, Здравствен дом 

Пехчево,НВО-и, Црвен крст 

на РМ 

123.600,00 МКД 

2.1.14. Подобрување 

и зголемување на 

капацитетите на 

Канцеларијата за 

материјални давања на 

МЦСР во Пехчево 

2012 Локална самоуправа, 


• Службен гласник на Општина 


• Договори за поддршка 

на талентирани ученици/ 

студенти 

• Одлука на Советот за усвојување на 

Програмата за финансиска поддршка на 

талентирани ученици и студенти од социјално 

загрозени семејства 

• Број на поднесени барања 

• Број на одобрени барања 

2012 - 2014 МЦСР / 

2.1.15. Изработка на 

годишни програми за 

работа на Комисијата 

за еднакви можности 

помеѓу жените и мажите 

при Советот на општина 


• Документација на 

Канцеларијата за материјални 

давања 

• Број на стручен персонал кој работи во 


30.900,00 МКД 

. Одлуки на Советот на општина Пехчево • Сл. гл. на Општина Пехчево 2012 - 2014 Локална самоуправа, Совет 

на општина Пехчево

32 



СТРАТЕГИСКА ЦЕЛ 2.2. - ВОСПОСТАВУВАЊЕ МЕХАНИЗМИ ЗА ИДЕНТИФИКУВАЊЕ, КОНСУЛТИРАЊЕ И ВКЛУЧУВАЊЕ НА СИРОМАШНИТЕ И РАНЛИВИТЕ ВО ПРОЦЕСИТЕ НА 

ДОНЕСУВАЊЕ ОДЛУКИ И НИВНО СПРОВЕДУВАЊЕ 




61.800,00 МКД 



• Анкетен прашалник 

• Фактографија од настани 

• Број на спроведени анкети 

• Број на организирани фокус-групи 

• Број на организирани заеднички настани 

2.2.1. Вклучување на 

засегнати ранливи 

групи во процесите на 

креирање и планирање 

програми за социјален 

развој на локалната 

заедница, како и во 

нивното спроведување 

СТРАТЕГИСКА ЦЕЛ 2.3. - КРЕИРАЊЕ НА ЈАВНО-ПРИВАТНО ПАРТНЕРСТВО (ЈПП) 




• Договори за соработка 2012 - 2014 Локална самоуправа Локална самоуправа 

• Број на поддржани НВО-и 

• Број на изработени партнерски проекти 

• Број на поднесени проекти 

2.3.1. Градење 

партнерства и поддршка 

на локалните НВО-и 

• Листи на присутни 2012 - 2014 Локална самоуправа / 

• Број на одржани информативни средби со 

бизнис-секторот 

• Број на присутни бизнис-субјекти 

2.3.2. Информирање 

на бизнис-секторот 

за можностите за 

воспоставување 

приватно-јавно 

партнерство на локално 

ниво 

12.360,00 МКД 


бизнис- сектор, НВО-и 


организирани настани 

• Листа на присутни 

• Број на организирани трибини 

• Број на партнерски проекти поддржани за 

ранливите групи 

• Број на ново вработени лица 

2.3.3. Подигање на 

јавната свест кај 

бизнис- секторот 

за општествената 

одговорност 

6.180.000,00 МКД 




• Договор за соработка 

• Број на адаптирани објекти 

• Број на формирани ЈПП-а 

2.3.4. Адаптација и 

пренамена на објекти 

во сопственост на 

општината во установи 

за социјална заштита (пр. 

Старечки домови) 

1.050.600,00 МКД 




• Договор за соработка 

• Број на адаптирани станови 

• Број на барање за користење станови во 

сопственост на општината 

• Број на корисници на станови 

2.3.5. Адаптација и 

пренамена на објекти 

во сопственост на 

општината во станови за 

станбено необезбедени 

лица

ПРИОРИТЕТНА ОБЛАСТ НА ДЕЈСТВУВАЊЕ 3: СОЦИЈАЛНА ЗАШТИТА 

СТРАТЕШКА ЦЕЛ 3.1. - ИЗРАБОТКА НА ДЕТАЉНА АНАЛИЗА СО СТАТИСТИЧКИ ПРЕГЛЕД НА СОСТОЈБИТЕ ЗА СИТЕ РАНЛИВИ ГРУПИ ВО ЗАЕДНИЦАТА КАКО ОСНОВА ЗА 

ПРЕИСПИТУВАЊЕ И УТВРДУВАЊЕ НОВИ ФОРМИ НА СОЦИЈАЛНА ЗАШТИТА 




18.540,00 МКД 

• Изработена детаљна анализа 2012 - 2013 Локална самоуправа, МЦСР, 


• Број на вклучени засегнати институции/ 

субјекти 

• Број на вклучени НВО-и 

3.1.1. Формирање тим за 

изработка на детаљна 

анализа на состојбата 

на ранливите групи во 

областа на социјалната 

заштита во општина 


2012 - 2014 Локална самоуправа, МЦСР 123.600,00 МКД 

• Службен гласник на Општина 


• ББуџет на општина Пехчево 

• Број на изготвени програми за поддршка на 

ранливите и сиромашните групи на општина 


• Број на усвоени програми за поддршка на 

ранливите и сиромашните групи на општина 


• Процент на издвоени средства од 

општинскиот буџет 

3.1.2. Подготовка на 

посебни програми за 

поддршка на ранливите 

и сиромашните групи 

согласно со податоците 

од анализата 

2012 - 2013 Локална самоуправа / 

• Службен гласник 

на општина Пехчево 

• Одлука за определување на висината на 

еднократна парична помош (ЕПП) од буџетот на 

Општината 

• Изготвување правилник за распределба на 

средства 

• Број на вклучени/консултирани 

експерти 

3.1.3. Нормирање на 

правото за доделување 

еднократна парична 

помош (ЕПП) од буџетот 

на Општината 



33

34 



СТРАТЕШКА ЦЕЛ 3.2. ПОДОБРУВАЊЕ НА КАПАЦИТЕТИТЕ НА ОПШТИНСКАТА АДМИНИСТРАЦИЈА ЗА ОБЕЗБЕДУВАЊЕ НОВИ ФОРМИ НА СОЦИЈАЛНА ЗАШТИТА НА СИТЕ РАНЛИВИ 

ГРУПИ ВО ЗАЕДНИЦАТА 




2012 - 2014 Локална самоуправа 309.000,00 МКД 

• Број на вработени стручни лица • Договор за работа 

• Акт на систематизација 

на работните места во 

општинската администрација 

3.2.1. Зајакнување на капацитетите на 

општинската администрација преку 

прераспоредување и/или вработување 

на соодветен кадар кој ќе работи на 

проблематиката на социјалната заштита 

61.800,00 МКД 


МЦСР 

• Фактографија од одржаните 

обуки 

• Број на спроведени обуки за едукација на 

администрацијата 

• Процент на опфатот од вкупниот број 

вработени 

3.2.2. Зајакнување на капацитетите на 

општинската администрација преку едукација 

на вработените за можностите и формите за 

развивање на социјално-заштитните функции 

на Општината 

61.800,00 МКД 


МЦСР, НВО 


• Записници 

• Фотографии 

• Број на испорачани едукации 

• Број на едуцирани лица 

• Број на вклучени стручни лица 

3.2.3. Едукација за стратегиско планирање 

и изработка на програми од областа на 

социјалната заштита за разни ранливи групи 

/ 


МЦСР 

• Одлука на Советот објавена 

во Сл.гласник на Општина 


• бБуџет на Општина Пехчево 

• РРешение за исплата 

• Број на воведени нови форми на социјални 

услуги 

• Број на пристигнати барања 

• Број на испорачани услуги 

• Процент на средства предвидени во буџетот 

• Процент на потрошени средства за нови 

форми на социјални услуги 

3.2.4. Проширување на формите на социјална 

заштита што ги реализира Општината (претежно 

финансиска помош) со нови форми на 

социјални услуги 

2012 - 2014 Локална самоуправа / 

• Одлука на Советот објавена 

во Сл.гласник на Општина 


• Буџет на општина Пехчево 

• Процент на средства предвидени за социјална 

заштита во буџетот 

• Процент на наменски потрошени средства за 

социјална заштита 

3.2.5. Зголемување на процентот што се 

издвојува од буџетот за социјална заштита и на 

ефикасноста на тие буџетски средства 

/ 


МЦСР 


• Буџет на општина Пехчево 

• Програма за социјална заштита на општина 


• Број на вклучени засегнати страни во 

процесот на изработка 

• Процент на издвоени средства од 

општинскиот буџет 

3.2.6. Изготвување Програма за социјална 

заштита на општина Пехчево 

/ 


МЦСР, НВО-и 


• Акт за систематизација 

на работните места во 

општинската администрација 

• Број на одржани предавања 

• Број на присутни на настаните 

• Број на општински службеници кои работат на 

проблематиката на социјалната заштита 

3.2.7.Сензибилизирање на вработените во 

јавните служби за потребите и пристапот кон 

ранливите групи

• Одлука на Советот на општина Пехчево • Сл.гл. на Општина Пехчево 2012 Локална самоуправа 61.800,00 МКД 

3.2.8. Формирање Комисија за заштита на 

правата на детето 

92.700,00 МКД 



• Решение од градоначалник 

• Буџет на општина 

• Број на вклучени лица-волонтери во 

реализација на програмите за социјална 

заштита на општината 

3.2.9. Промоција на волонтерството во 

социјалната сфера 

СТРАТEГИСКА ЦЕЛ 3.3. ЗАЈАКНУВАЊЕ НА УЛОГАТА НА ЛОКАЛНАТА САМОУПРАВА ВО ОБЕЗБЕДУВАЊЕТО УСЛУГИ ОД ОБЛАСТА НА 




30.900,00 МКД 



• Програма за 

работа на Одделението за 

урбанизам, комунални работи 

и ЛЕР на општина Пехчево 

• Број на изградени рампи за 

пристапност за лицата со инвалидност и 

процент на јавни објекти кои се целосно 

пристапни 

3.3.1 Мерки за надминување на 

архитектонските бариери за пристапност на 

лицата со инвалидност до институциите на 

локално ниво 

61.800,00 МКД 




организираните настани 

• Аудио и друг вид 

записи 

• Број на информативни настани 

• Број на испечатен информативен 


• Број на дистрибуиран 

информативен материјал 


3.3.2 Информирање на граѓаните за 

надлежностите на Општината и нивните права 

од сферата на социјалната заштита 

618.000,00 МКД 



• Документација од 

детската градинка 

• Буџет на општина 


• Број на деца на кои им се 

субвенционира престојот во детската градинка 

• Процент на средства кои се 

одвојуваат за таа намена од општинскиот буџет 

3.3.3 Мерки за подобрување на детската заштита 

на локално ниво за децата од предучилишна 

возраст од ранливите групи 

618.000,00 МКД 



• Документација на 

МЦСР 

• Број на лица корисници на 

Народната кујна 

• Процент на зголемување на опфатот 

на корисниците на Народната кујна 

3.3.4 Зголемување на опфатот на лицата во 

социјален ризик во Народната кујна во Пехчево 



35

НАОДИ ОД СТУДИЈАТА ЗА СИРОМАШТИЈА И СОЦИЈАЛНА 

ИСКЛУЧЕНОСТ ВО РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА - ИНСТИТУТ ЗА 

ЧОВЕКОВИ ПРАВА „ЛУДВИГ БОЛЦМАН” 

ЗАКЛУЧОЦИ И ПРЕПОРАКИ 

ЗАКЛУЧОЦИ 

ОБЛАСТ Потесно подрачје СОСТОЈБА/ПРОБЛЕМИ 

1.Доминантни дејности • земјоделство (производство и преработка) 

• шумарство 

• рударство 

• текстилна индустрија и 

• туризам 

2.Институци-онални 

капацитети 

Образование: 

• 1 ЦОУ 

• 3 подрачни училишта до петто одделение 

• Шест дисперзирани паралелки на средното училиште 

во Берово 

Здравство: 

• Здравствен дом 

• 4 ординации со лекари по општа медицина 

• 5 стоматолошки ординации 

• 1 гинеколошка ординација 

• 2 приватни аптеки и 1 за потребите 

на Здравствениот дом 

• Служба за брза помош 

Социјала: 

• Канцеларија за материјални давања на ЦСР како 

истурено одделение на ЦСР од Берово 

• Една детска градинка 

• 1 Народна кујна 

• Нема домови за стари лица 

• Нема центри за дневно и привремено згрижување 

36 



3. Социјални проблеми 

Култура/ 

Спорт/ 

Забава: 

Стопански субјекти: 

Социјално ранливи групи 

население 

• Дом на културата 

• Матична библиотека 

• Две спортски сали 

• Спортски игралишта во сите населени места 

• 24 здруженија на граѓани 

• Нема кино и театар 

• Приватно локално радио 

• Неколку поголеми стопански субјекти со над сто 

вработени лица („Бомекс”, АД „Напредок”, АД „Фагус”) 

• Најизразени: невработеност и сиромаштија 

• Најголем дел од невработените лица се 

неквалификувана работна сила кои чекаат за 

вработување осум и повеќе од осум години 

• Старосната структура на невработеноста е неповолна 

поради големиот удел на постара 

средовечна работна сила) 

• Социјална исклученост на Ромите 

• Старите лица 

• Инвалидните лица (за нив не постојат никакви социјални 

услуги во општината) 

• Роми 

• Невработени (млади и долгорочно невработени лица)

5.Инфра-структурни 

проблеми 

Патишта 

Водовод 

• Патната мрежа е застарена и квалитетот на асфалтот е 

во лоша состојба 

• Внатре во селата има неасфалтирани земјени патишта 

• Изградена е нова депонија за комунален отпад 

• Во тек е изградба на прочистителни станици на повеќе 

објекти 

• Водоводната мрежа се подобрува преку промена на 

азбестните цевки 

Канализација 

• Целата општина е покриена со канализациона мрежа, а 

се планира изградба на повеќе прочистителни станици 

на отпадните води од домаќинствата 

6. Еколошки проблеми • Проблем со квалитетот на водата за пиење надвор од 

населените места во одредени периоди од годината 

7.Меѓуинсти-туционална 

соработка во општината 

8. Социјална заштита Од Општина: 

Од ЦСР: 

• Добра соработка со централната власт и НВО 

• Развиена регионална соработка, посебно со околните 

општини Берово и Делчево 

• Просечна соработка меѓу Општината, ЦСР и Центарот за 


• Слаба соработка со приватниот сектор 

• Нема посебно одделение за социјална заштита, 

туку надлежностите се реализираат од страна на 

Одделението за човекови ресурси, како и Одделението 

за урбанизам, комунални работи и локален економски 

развој 

• Нема вработен социјален работник (со новата 

систематизација на работните места се предвидува 

вработување на социјален работник) 

• Во фаза на подготовка е Правилник за згрижување на 

бездомници 

• Општината доделува еднократна парична помош во 

висина од 3000-50000 денари 

• Корисници на СПП: 168 домаќинства 

• Корисници на ППП: 9 семејства 

• Корисници на ТНП: 136 

• Вонинституционална заштита: Народна кујна во 

населено место Пехчево 

• Институционална заштита: 3 корисника (1 - СОС детско 

село; 1 – Бања Банско; 1 - Демир Капија) 



37

ПРЕПОРАКИ 

ОБЛАСТ Потесно подрачје СОСТОЈБА/ПРОБЛЕМИ 

1.Доминан-тни дејности • Потенцијалите за развој на општината се гледаат во 

унапредување на традиционално застапените дејности: 

земјоделство, шумарство, текстилна индустрија и 

туризам 

• Значајни ресурси се бакарот на планината Кадмица и 

јагленот во атарот на село Панчарево 

• Можности за развој има во искористувањето на 

потенцијалите за производство на здрава храна, 

преработка на дрво, производство на огноотпорни 

материјали 

• Особен поттик за развој претставува користењето на 

водите на реката Брегалница и изградбата на четири 

проточни хидроцентрали 

2. Институци-онални 

капацитети 

Образо-вание: 

Здравство: 

Социјала: 

• Да се прошири мрежата на подрачни училишта 

• Да се анализираат можностите за отворање на едно 

средно училиште во Пехчево, а не дисперзирани 

одделенија на училиштето од Берово 

• Да се реорганизира работата на амбулантите за 

примарна здравствена заштита 

• Да се отворат амбуланти во селските населби 

• Да се зајакнат капацитетите на Службата за брза помош 

• Да се збогати мрежата на социјални установи во 

општината 

• Да се отвори Центар за социјална работа или да се 

прошири надлежноста за постапување на постојната 

канцеларија 

• Да се отворат дневни центри за социјално и образовно 

исклучени деца 

• Да се основаат домови за стари лица 

38 

Култура/ 

Спорт/ 

Забава: 

• Да се зајакне капацитетот на невладиниот сектор 

• Да се изгради кино и театар 

• Да се промовира медиумскиот развој во општината 

(отворање на ТВ-станица, печатен медиум) 



3. Социјални проблеми 

Стопански субјекти: 

Социјално ранливи групи 

Население 

• Да се стимулира развојот на мали и средни бизниси 

• Да се промовираат програми за вработување на 

корисниците на социјална заштита 

• Да се подобри таргетирањето на активните мерки кон 

долгорочно невработените и ефективноста во однос на 

вработувањето на корисниците за социјална заштита 

• Да се реализираат превентивни програми за 

спречување на појавата на социјални проблеми кои се 

поврзани со девијантно однесување 

• Да се зајакне стручната советодавна и советувалишна 

работа со домаќинствата зафатени со овие категории 


• Да се промовираат формите на згрижувачко семејство и 

мал групен дом 

• Да се развиваат формите на дневно и привремено 

згрижување на ранливи категории лица 

• Да се збогати мрежата на социјални услуги за старите 

лица: да се анализираат можностите за отворање на 

социјални услуги за помош во домашни услови, дневни 

центри, мали групни домови 

• Да се промовираат форми за намалување на 

социјалната исклученост на Ромите 

• Да се отворат дневни центри за инвалидни лица (деца 

и возрасни) 

• Да се разгледаат можностите за отворање сервиси за 

помош во домашни услови

5. Инфраструктурни 


Патишта 

Водовод 

Канализација 

• Да се подобри квалитетот на локалната патна 

инфраструктура (асфалтирање на локалните патишта) 

• Подобрување на квалитетот на водата во сите населени 

места 

• Да се воспостави канализација во сите населени места 

6. Еколошки проблеми • Да се воведе редовна контрола на квалитетот на водата 

за пиење 

7.Меѓуинституционална 

соработка во општината 

8. Социјална заштита Од Општина: 

Од ЦСР: 

• Унапредување на соработката меѓу Општината, ЦСР 

и Центарот за вработување преку интензивирано и 

поефикасно имплементирање на јавни работи, активни 

мерки за вработување корисници на социјална заштита, 

членство во заеднички тела, едукација за можностите и 

облиците на нивна соработка во доменот на социјална 

заштита, како и практична имплементација на заеднички 

проекти 

• Унапредување на соработката на Општината со 

невладиниот сектор преку нивно партнерско 

вклучување во реализација на програми од областа на 

социјалната заштита 

• Иницирање заеднички проекти со приватниот сектор и 

развивање на социјалната одговорност на стопанските 

субјекти 

• Зајакнување на Одделението за човекови ресурси со 

вработување социјален работник 

• Едукација на вработените во Одделението за 

можностите и формите за развивање на социјалнозаштитните 

функции на општината 

• Едукација за стратешко планирање и изработка на 

програми од областа на социјалната заштита 

• Проширување на облиците на социјална заштита кои ги 

реализира Општината (претежно финансиска помош) со 

нови облици на социјални услуги 

• Зголемување на средствата кои од буџетот се 

издвојуваат за социјална заштита и нивно ефективно 

користење 

• Развивање локална мрежа на даватели на услуги за 

социјална заштита, делумно и преку промоција на јавноприватно 

партнерство 

• Намалување на корисниците на социјална парична 

помош преку интензивирање на активностите за нивно 

вработување во соработка со Центарот за вработување 

• Анализа на можностите за проширување на опфатот на 

домаќинства кои се корисници на социјална помош со 

услугите на Народната кујна 

• Развивање на мрежата на институционална и 

вонинституционална заштита во општината 

• Преиспитување на условите за остварување на 

одредени права од социјална заштита 



39

Анекси 

Анекс 2 - ЛИСТА НА УЧЕСНИЦИ 

Состав на ЛОКАЛНАТА ПАРТНЕРСКА ГРУПА - Општина Пехчево 

Име и презиме 

ЉУПЧО 

КАРАКАШОВСКИ 

ДИМИТАР РУНТЕВСКИ 

Институција 

советник за ЛЕР во општина Пехчево / 

координатор на ЛПГ Пехчево 

раководител на Одделението за урбанизам, 

комуналии, заштита на животната средина и 

ЛЕР во општина Пехчево 

40 



МЕФАИЛ КАНТУРОВ 

РОЗА ПАЈАНТОВА 

ЈАСМИНА МАТЕВСКА 

д-р НАДА СИМОВСКА 

ЕЛИЗАБЕТА 

БАРЈАКТАРОВА 

ТАХРИ РИДАРОВ 

ШЕМСИ РИДАРОВ 

НАДИЦА ЦЕКОВСКА 

АНИТА СЕКУЛОВСКА 

НИКОЛА КАРАКАШОВ 

ФЕМИ РИДАРОВ 

член на Советот на општина Пехчево од 

с.Црник 

член на Советот на општина Пехчево/ 

вработена во МЦСР, Канцеларија за 

материјални давања-Пехчево 

директор на ОЈУ ДГ „7-ми Септември”, 


ЗГ Организација на жени - Пехчево/ спец. 

педијатар во Здравствен дом - Пехчево 

ЗГ „АМОН”, Пехчево 

ЗГ „Про-Црник” с. Црник, Пехчево 

претседател на МЗ с.Црник, Пехчево 

„ЦЕКО ФАМ” претставник од бизнис-сектор, 


советник за финансирање и буџет, 

Oпштина Пехчево 

„Никола Каракашов Дизајн”, претставник од 

бизнис- сектор, Пехчево 

жител на с.Црник

Анекс 2 – Агенда на работилници 

РАБОТИЛНИЦА ЗА СТРАТЕГИСКО ПЛАНИРАЊЕ 

Подготовка на стратегија за социјална инклузија, социјална заштита и намалување 

на сиромаштијата на локално ниво 

21.03.2011, понеделник 

АГЕНДА 

21-23 Март 2011 

Хотел “Дрим” Струга 

19:00 Пристигнување на учесниците во Хотел „Дрим“ најдоцна до 19:00 часот 

Сместување во двокреветни соби, согласно претходно утврден распоред 

20:00 - 20:30 Официјално отворање на работилницата 

„Конгресна сала“ Хотел „Дрим“ 

20:30 - 21:30 Коктел/вечера 

• Поздравно обраќање - Петранка Д. Миладинова, 

• проектен менаџер на БИМ-ФВ Скопје 

• Поздравно обраќање - претставник на МТСП 

• Поздравно обраќање - градоначалници на партнерските општини 



22.03.2011, вторник 

09:00 - 10:30 Вовед во семинарот 

Претставување, очекувања, преглед на агенда 

Кратка анализа на постојните документи кои се однесуваат на 

социјалната сфера на општините 

Дефиниции на термини 

41 

10:30 - 11:00 Кафе пауза 

11:00 - 12:30 Проекција на едукативно документарен филм 

за маргинализираните групи 

Осврт кон родова еднаквост 

12:30 - 14:00 Ручек 

14:00 - 15:30 Идентификација на ранливи групи 

Дефинирање на проблеми и потреби

04.05.2011, среда 

РАБОТИЛНИЦА ЗА АКЦИОНО ПЛАНИРАЊЕ 

Подготовка на стратегија за социјална инклузија, социјална заштита и намалување 

на сиромаштијата на локално ниво 

АГЕНДА 

04 - 06 Мај 2011 

Хотел “Молика” Пелистер 

17:00 Пристигнување и сместување на учесниците 

05.05.2011, четврток 

09:00 - 10:30 Вовед, очекувања, преглед на нацрт стратегијата и 

резултатите од фокус групите 


11:00 - 12:30 Разработка на стратешките цели 

42 

12:30 - 14:00 Ручек 

14:00 - 15:30 Дефинирање на стратешки активности 




16:00 - 17:30 Дефинирње на главните носители на активности и обврски 

20:30 - 21.30 Вечера 

06.05.2011 петок 

09:00 - 10:30 Дефинирање на индикатори 


11:00 - 12:30 Средства за верификација и буџет 


13:00 - 14:30 План за мониторинг на стратегијата 

Евалуација и затворање на работилницата 

14:30 - 16:00 Ручек 

16:00 Заминување на учесниците

стратегија за социјално вклучување, социјална заштита и ...

Transform your PDFs into Flipbooks and boost your revenue!

Delete template?

Save as template ?