Xog- Maal - Somali Talk

Madaxa Wargayska : 

Maxamed Raage 

D 

oorashadii guud ee dhawaan dalka ka 

dhacday waxay guul aqlabiyad ah ka 

raacday xisbiga talada haya ee ANC , 

iyadoo asxaabta mucaaradka intooda baddan 

ay afka ciida dareen, hase yeeshee xisbiga DA 

ayaa guulo wax ku ool ah kasoo hoyiyey doorashada, 

wargeyska codka Soomaalida Koonfur Afrika ee Xog- 

Maal wuxuu idiin soo gudbinayaa faahfaahin 

dhamaystiran oo doorashooyinka ku saabsan. Eeg 

Bogaga 2 aad illaa 8aad 

May 2 2009 Cadadka 11aad 

Xog-Maal waa Wargays ku hadla Afkaaga 

Hooyo soona baxa Bishii labo jeer. 

Qodobada Wargeyska 

Digniin: Durreyga 

Doofaarka oo ka dilaacay 

K/Afrika– Eeg 

boga 12 aad 

Surwaalka kor u 

qaado waad qaawantahaye-eeg 

boga 8aad 

ENGLSIH NEWS 

PAGE 15 

Xisbiga Isha mise kan Afka 

keebaad codkaaga siineysaa? 

Sheeko Xiiso leh– Eeg Boga 

6aad 

Soomaali kuma doorashada oga 

qeybgalay— Eeg bogga 7aad 

Tifaftiraha Wargayska: 

Maxamed Muuse Nuur 

Bogga 14aad 

Qeybtii 6aad 

Xog-Maal SomaliTalk 

Eeg boga 16aad 

Soo saaristaan waxaa ku jira aayadaha Qur’aanka Kariimka iyo Axaadiista Nabigeena (SCW) Ee Fadlan hadhigin meel aan munaasan u ahayn Wargayska.

2 May, 2009 XOG-MAAL 2 

Nataa’ijka heerka qaran. Natiijooyinka Gobollada 

Doorashadii guud ee dalkani Koonfurta 

Afrika waxaa loo dareerey maalintii arbacada 

ee taariikhdu ay ku beegneyd 22-ka 

April, waxaa isu diiwaangaliyey 23 

malyan oo qof, hase yeeshee waxaa codkooda 

dhiibtey 17 milyan oo kaliya, 

taasoo usoo bixidda doorashada ka dhigtey 

77.3% boqolkiiba, 3 maalmood kadib 

ayaa lasoo saaray natiijadii kama dambeysta 

ahayd. 

Madaxa gudiga doorashooyinka qaranka 

(IEC- Independent Electroral Commission) 

haweeneyda lagu magacaabo Brigalia 

Bam ayaa ku dhawaaqday natiijada 

rasmiga ah oo kama dambeysta ah: 

ANC waxay heshey 65.9% oo u dhiganta 

11.65 milyan oo cod, waxaa kusoo xigey 

xisbiga DA oo heley 16.66% boqolkiiba 

oo u dhiganta 2.95 milyan oo cod, waxaa 

soo raacay xisbiga Cope oo heley 7.4% 

boqolkiiba oo u dhiganta 1.31milyan oo 

cod, waxaa xigey IFP oo heley 4.55% 

boqolkiiba oo u dhiganta 800 cod iyo 

dheeraad, waxaa iyana soo raacay xisbiga 

ID oo heley 0.95% boqolkiiba oo u dhiganta 

162 kun oo cod, halka asxaabta soo 

hartay oo dhan ay isku heleen 4.56% boqolkiiba 

oo ah ku dhawaad hal milyan oo 

qof.Tirooyinka kore waxay ka turjumayaan 

in ANC ay heshay 264 kursi, halka 

xisbiga ugu soo dhow oo ah DA uu heley 

67 kursi, wallow ANC ay aqlabiyad 

baaxad weyn ku guuleysatay, haddane 

waxay dhibco jajab ah oo isha baasheeda 

ah ku lumisey 3 duleel 2 duleed ee 

kuraasta baarlamaanka si ay markaasi wax 

oga badali karto dastuurka dalka iyada oo 

aanan cidna kaashan, tirada loo baahnaa 

waa 66.66% halka ay iminka heshay 

65.90%. 

Xisbiga DA ee mucaaradka ah ayaa isagana 

wallow uu codad aad u yar ka heley 

doorashada marka loo eego ANC, waxa 

uu sheeganayaa guul weyn, tan koowaad 

waa in ay ku guuleysteen gobolka Western 

Cape oo ay iyaga dowlad goboleedka 

dhisayaan, waxaa kale oo wehliya in ay 

kordhiyaan tirada codadka ay ka heleen 

doorashada marka la barbardhigo 

doorashadii 2004-tii, waxay horey u 

heysteen 12% boqolkiiba, iminka waxa ay 

heleen 16.66 boqolkiiba. 

Eastern Cape 

Gobolka Eastern Cape ANC waxay 

heshay 1,552,676 cod, taasoo u dhiganta 

68.82% boqolkiiba , waxaa soo raacay 

Congress of the People (COPE) oo heley 

308,439 cod oo la mid ah 13.67 % boqolkiiba, 

xisbiga Democratic Alliance 

(DA) wuxuu heley 225,310 cod oo la mid 

ah 9.99 %. 

Xisbiga United Democratic Movement 

(UDM) wuxuu heley 93,196 cod oo la 

mid ah 4.13% . halka 13-ka xisbi ee kale 

ee gobolkaasi ka tartamay ay heleen wax 

ka hooseeya 1%. 

Free State 

Gobolka Free State ANC waxay ku guuleysatay 

734,688 cod (71.10%) waxaa 

xigey COPE oo heley 120,018 cod 

(11.61 %), DA waxay heshay 119,844 

votes (11.6 %), hal dhibic oo jajab ah 

ayay kala horeeyaan labbada xisbi ee 

COPE iyo DA. 

Xisbiga Freedom Front Plus (FF+) wuxuu 

heley 20,780 (2.01%). The Dikwankwetla 

Party of SA wuxuu heley 11,257 cod 

(1.09 %t). asxaabta 14-ka ah ee hartay ee 

ka tartantay gobolkaasi waxay heleen 

taageerada dadka wax ka yar boqolkiiba 

hal 1%. 

Gauteng 

Gobolka barwaaqo sooranka ah ee Gauteng, 

ANC waxay heshay 2,660,267 cod 

(63.99%) , DA waxay heshay 908,616 

cod (21.86%) Cope-na waxay heshay 

323,327 cod (7.78 %). 

Xibiga FF Plus wuxuu heley 67,660 cod 

(1.63%) halka Inkatha Freedom Party ay 

qaadatay 61,856 cod (1.49 %). 15 xisbi ee 

hartay waxay heleen wax ka yar boqolkiiba 

hal. 

Kwazulu-Natal 

Gobolkani ay meelo ka mid ah ka taliso 

boqortooyada Zulu-ga, xisbiga talada 

haya ANC wuxuu ka heley 2,19,516 cod 

(62.95%) waxaa xigey IFP oo heshay 

780,027 cod (22.40%), DA waxay heshay 

318,559 cod (9.15%) halka xisbiga Minority 

Front ay heleen 71,507 cod 

(2.05%). Cope waxay heshay 44,890 cod 

(1.29%) , halka inta soo hartay oo ah 12 

xisbi ay heleen wax ka yar boqolkiiba hal. 

Limpopo 

Gobolkani miyi xigeenka ah ANC waxay 

ku guuleysatay codadkii ugu badnaa oo 

dhan 1,265,631 cod (84,88%) waxaa 

xigey Cope oo heley 112,325 cod 

(7.53%). DA waxay heshay 51,856 cod 

(3.48%), halka 15-ka xisbi ee soo haray ee 

gobolkani ka tartamay ay heleen wax ka 

yar boqolkiiba hal. 

Mpumalanga 

Mpumalanga, ANC waxay heshay taageerada 

dad gaaraya 1,110,190 (85.55%), 

waxaa soo raacay DA oo heshay 97,204 

cod kaliya (7.49%) iyo Cope oo heshay 

37,789 cod (2.91%) . asxaabta harsan oo 

ah 12 xisbi iyagu waxay heleen wax ka 

yar 1%. 

North West 

obolka North West oo ah kan ugu faqrisan 

dalka ANC waxay heshay 783,794 cod 

(72,89%) waxaa xigey Cope 89,573 cod 

(8.33%) iyo DA oo heshay 88,728 cod 

(8.25%), halka United Christian Democratic 

Party uu heley 56,678 cod (5.27%), 

12-ka xisbi ee harsan waxay heleen wax 

ka yar 1%. 

Western Cape 

Gobolkani oo ah mid jinsado baddan 

waxay guusha raacday xisbiga DA oo 

heley 1,012,568 cod (51,46%) waxaa 

xigey ANC oo heshay 620,918 cod 

(31.55%), halka Cope ay heshay 152,356 

cod (7.74%) waxaana soo raacay xisbiga 

Independent Democrats (ID) oo heley 

92,116 cod (4.68%). Xisbiga diinta masiixiga 

ee ACDP wuxuu heley 28,995 

cod (1.47%), asxaabta hartay oo gaaraya 

17 xisbi iyagu waxay heleen wax ka yar 

1%. 

Northern Cape 

Gobolkani ANC waxay qaadatay 245,699 

cod (60.75%) waxaa xigey DA 50,817 

cod (12,57 %). Cope waxay heshay 

67,416 cod (6.67%) ID waxay heshay 

9,995 cod (4.94%) FF Plus waxay heshay 

5.034 cod (1.24%) halka UCDP uu heley 

4,889 cod (1.21%) iyo xisbiga ACDP oo 

heley 4.041 cod (1%) . 

Xog- Maal


Waa sidee nidaamka doorashada 

dalkani, maxay dadku doortaan? 

Dad baddan oo Soomaali ah oo dalkani ku nool waxaa laga yaabaa 

in aysan ku baraarugsanayn nidaamka doorashada dalkani, 

nidaamka wax loo doorto dalkani aad ayuu oga duwanyahay sida 

dad baddan ay gudoonsadeen. 

Marka hore waxa ay dadka dooranayaan ma ahan shaqsiyaad, 

tusaale ahaan dadka ma doortaan cidda madaxweynaha u noqoneysa, 

ama baarlamaanka u galaysa, ee waxay doortaan xisbi, 

xisbiga ayaa soo xulaya qofka baarlamaanka u galaya ama madaxweyne 

u noqonaya. 

Inta aan doorashada la galin ayay tahay in xisbi kasta uu soo gudbiyo 

magacyada dadka baarlamaanka u galaya, iyo shaqsiga madaxweynaha 

ugu sharaxan, kadib ay ololaha ku galaan sidaasi, 

marka doorashada ay dhacdo inta cod ee uu xisbiga helo ayaa loo 

turjumayaa kuraasta baarlamaanka, halkii kursi waxaa u dhiganta 

50,000 cod (konton kun oo cod), tusaale ahaan haddii xisbiga 

helo boqol kun oo cod, 2 xildhibaan ayaa baarlamaanka u galay, 

waxayna u kala galayaan hadba sida ay diiwaanka ugu kala 

horeeyeen markii xisbiga uu gudbinayay magacyadooda ka hor 

doorashada. 

Ogow kuraasta la dooranayo waa kuwa labbada aqal ee kala ah 

kan qaranka iyo kan maamul goboleed kasta ee 9-ka gobol, magacyada 

la gudbinayo waa kala gaar.Soo xulista dadka baarlamaanka 

galaya ee xisbi kasta waxay ku timaadaa doorasho xisbiga 

dhexdiisa ah, waxay diiwaanka ugu kala horeeyaan hadba 

sida ay ugu kala codbadanyihiin laamaha xisbiga ee soo doortey. 

Waxaa doorashada ka qeybgalay 26 xisbi oo heer qaran u tartamay 

iyo 156 xisbi oo heer gobol u tartamay. 

Doorashada iyo hufnaanteeda. 

Waxaa lagu tilmaamay doorashadii ugu cadaaladsanayd qaarada 

Afrika oo dhan, waxaa joogay indha-indheeyeyaal ka socday 

midowga Afrika, iyo urur goboleedka wadamada Afrikada 

Koonfureed ee SADC , meeysan iman dad ka socda midowga 

yurub iyo UN-ka. 

Dowlada dalkani waa ay diidey in lasoo dirro kormeerayaal 

caalami ah, kaliya waxay ogolaatay indha-indheeyeyaal, farqiga 

u dhaxeeya labbada waxay kala tahay in kormeerayaasha ay 

awood u yeelanayaan in ay farogaliyaan haddii muran dhaco, 

halka indha-indheeyeyaasha aysan awoodaasi lahayd, kaliyana 

ay warbixin ka diyaarin karaan. 

Waa dalka kaliya ee qaaradani ku yaala oo aysan iman kormeerayaal 

Yurub ka socda, haddane ka dhacday doorasho aanan 

lagu murmin, waxaana taasi ugu wacan dimoqoraadiyada tabargashay 

iyo machadyada dhidibada adag ee dalkani ka jirra sida 

kan doorashooyinka.Waxaa dadkii doorashada indhaindheeynayay 

ka mid ahaa madaxweynihii hore ee dalka Nigeria, 

Obasanjo., wallow taasi su’aalo laga keeney iyadoo laga 

shidaal qaadanayo diiwaanka aan wanaagsanayn ee doorashooyinka 

Nigeria oo lagu murmo. 

Dhacdooyinka doorashada 

Wallow ay si hufan u dhacday doorashada guud ahaan, haddane 

waxaa jirrey dhacdooyin dhowr ah oo carqalad galiyey hamsamida 

codbixinta. 

Gobolka Kwazulu-Natal Police-ka waxay qabteen sargaal ka tirsan 

gudiga doorashada oo watta waraaqaha codbixinta oo 100 xabbo 

gaaraya oo calaamaysan ka hor intii aysan furmin goobaha codbixinta, 

markiiba waa la xirey, maalin kadib maxkamad ayaa lasoo 

taagay, meel kale sargaal kale ayaa laga dhacay dhamaan qalabkii 

codeynta, meel kale saraakiisha doorashooyinka ayaa dadka u sheegey 

in ay ku codeyn karaan qalin rasaas oo aan loo baahneyn qalin 

biiraha, wallow aysan jirrin sharci xadidaya isticmaalka qalmaanta, 

haddane waxaa yaab ka muujisey madaxa koomishanka 

doorashooyinka. 

Dhacdo kale waxaa go’ay waraaqihii codbixinta, waxaa gabaabsi 

noqdey sanaadiiqdii codbixinta oo buuxsamay, meelaha qaarkood 

korontada ayaa go’dey ka hor intii uusan waqtiga dhamaanin, 

meelo kale waxaa dhamaatay khaddii ciddida dadka loo marinayay, 

meel kale waxaa laga heley sanaadiiq buuxda oo la halgaaday, laakiin 

waxay noqdeen kuwa horey loo tiriyey. 

Dhacdo kale sargaal gudiga doorashooyinka ka tirsan ayaa gaari la 

jiirsiiyey oo waa uu dhaawacmay, meel kale waxaa isku dhacay 

saraakiisha gudiga iyo taageerayaasha ANC, dhacdo kale sargaal 

sare oo ka tirsan xisbiga Cope ayaa toogasho lagu dilley gobolka 

Eastern Cape. 

Tirakoobyo kooban 

20,000 goobood oo codbixin ayaa codka laga dhiibtey 

5000 indha-indheeyyeyaal oo dalka u dhashay iyo 

352 caalami ah ayaa doorashada la socday 

55 milyan oo waraaqaha codbixinta ah ayaa la daabacay, 

450 tan oo waraaqo ah ayaa la’isticmaalay 

97002 sanduuq oo codbixin ayaa la isticmaalay 

4.5 milyan oo qalmaan ah ayaa loo direy goobaha 

codbixinta 

1500 litar oo qad ah ayaa la isticmaalay si loogu 

sunto gacmaha codbixiyeyaasha 

11 bakhaar ayaa la isticmaalay si loogu keeydiyo 

agabka codbixinta

2 May , 2009 XOG-MAAL 4 

Waa kuma Jacob 

Jacob Gedleyihlekisa Zuma, wuxuu 

dhashay 12-kii April 1942-dii, tuulada 

Nkandla ee gobolka Kwazulu-Natal, 

wuxuu ka dhashay qoys dabaqada 

hoose ah , aabihii wuxuu ahaa Police 

wuxuuna dhintey isagoo yar, 

hooyadiis waxay ahayd booyaaso 

reero u shaqaysa, iskuulka isagoo 

maraya fasalka sedexaad ayay ayeeydiis 

kaxaysatay wuxuuna noqdey lo’ 

jir. 

1959-kii isagoo 17 ah ayuu ku biirey 

African National Congress (ANC) , 

wuxuu sanadii 1962dii xubin ka noqdey 

garabkii hubeysnaa ee ANC 

(Umkhonto We Sizwe) kadib markii 

la mabnuucay ANC 1961-dii. 1963-dii 

ayaa isaga iyo 45 kale oo tabobar ciidan 

qaadanayay lagu xirey meel u 

dhowr Zeerust galbeedka Transvaal 

(hadda North West). 

Waxaa lagu eedeeyey inuu 

maleegayay afgambi dowlada ka dhan 

ah waxaana lagu xukumey 10 sanno 

oo xarig ah oo ku dhamaystey 

jasiirada Robenne Island oo uu Nelson 

Mandela ku xirnaa. 

Kolkii la soo siidaayay wuxuu dalka 

musaafuris ahaan oga tagay 1975-tii, 

wuxuu tagay dalka Swaziland, kadib 

Muzambique, wuxuuna halkaasi ku 

qaabiley sanad kadib kumanaan 

dhalinyaro ah oo baxsad ah kadib kacdoonkii 

Soweto ee 1976. 

Sanadii 1977 ayuu kamid noqdey 

golihii dhexe ee ANC, wuxuu kaloo 

soo qabtay xilal kala duwan illaa ugu 

dambeyntii uu noqdey madaxa sirdoonka 

ANC. 

Wuxuu dalka kusoo laabtay 1990 –kii 

kolkii mabnuucida laga qaaday ANC, 

isla sanadkaasi ayaa loo doortey gudoomiyaha 

ANC guud ahaan iyo gudoomiyaha 

ANC ee Kwazulu-Nala 

halkaasi oo uu doorweyn ka ciyaarey 

dammintii rabshadihii ahliga ahaa ee u 

dhaxeeyey taageerayaasha ANC iyo 

IFP. 

1997-dii ayaa loo doortey madaxweyne 

kuxigeenka ANC shirkii Mafikeng 

ee uu xilka madaxnimada ANC 

kula wareegey Thabo Mbeki, labbo 

sanno kadib 1999 ayaa loo magacaabay 

madaxweyne kuxigeenka dalka 

kolkii Thabo Mbeki uu madaxweynaha 

noqdey. 

Laakiin shaqadaasi waxaa laga direy 

14-kii June 2005-tii markii ay soo 

baxeen eedeymo la xariira musuqmaasuq, 

isla sanadkaasi ayaa sidoo 

kale lagu soo oogey dacwad la xariirta 

kufsi haweeney qaadsan cudurka HIV 

AIDS-ka , sanad kadib markii 

maxkamad la keeney wuxuu yiri 

―galmada kadib waan ka qubeystey si 

aan u yareeyo khatarta cudurka‖, 

dacwada kufsiga ah waa lagu waayay 

markii dambe. 

18-kii December, 2007 ayaa shirweynihii 

ANC ee Polokwane loogu 

doortey madaxweynenimada ANC 

isagoo ka reeyey Thabo Mbeki oo 

xilkaasi kula tartamayay, 10 maalmood 

kadib ayaa Zuma lagu oogey 

dacwado musuqmaasuq ah, bishii 

agoosto ee 2008-dii ayuu xaakim ku 

waayay dacwadaasi kaasoo madaxda 

dowlada ku eedeeyey farogalin 

dacwada Zuma, taasi waxay 

horseedey in Thabo Mbeki xilka uu ka 

dego, hase yeeshee waxaa rafcaan 

xukunkaasi ka qaatay hey’ada garsoorka 

kadibna dacwadii ayaa lasoo 

celiyey, laakiin isla hey’adani oo lagu 

magacaabo NPA ayaa horaantii bishani 

ka laabatay dacwadihii Zuma loo 

heystey kadib markii ay soo ifbaxeen 

cadaymo hor leh oo ku saabsan in 

dacwada lasoo maleegey. 

Iminka isaga oo 67 jir ayuu todobaad 

kadib fariisanayaa kursiga dalka ugu 

sareeya, waxaa xilka madaxweynenimada 

loo caleemo saarayaa 9-ka May. 

Xaflada Caleemo saarka Zuma 

waxay ku kacaysaa R75 malyuun 

9 ka May waxaa xaflada caleemo 

saarka lagu qabanayaa qasriga madaxtooyada 

ee Pretoria halkaasi oo inka 

baddan 4000 marti ah iyo tobonaan 

kun oo dadweyne ah isugu tagayaan. 

Waxaa la sheegey in xaflada ay ku 

kacayso aduun gaaraya R75 malyuun, 

qarashkani waxaa lagu isticmaali 

doonaa cuntada, amaanka, isgaarsiinta, 

gaadiidka, iyo dhamaan agabka 

looga baahanyahay xaflada, waxaa qabanqaabada 

la bilaabay bishii Janaayo 

ee sanadkani, 4 bilood ka hor intii aan 

madaxweynaha la dooranin, shirkado 

ayaa qandaraasyo lagu siiyey in ay 

adeegyadani fuliyaan. 

Qofkii aysan u suurogalin in uu 

maalintaasi xaadiro, wuxuu ka 

daawan karaa mid ka mid ahboqolka 

shaashadood ee laga taagayo dalka oo 

dhan. 

Waxaa kasoo qeybgalaya madaxda 

aduunka intooda baddan iyo wafuud 

kala duwan. 

Caleemo saarkii Thabo Mbeki 2004-tii 

waxaa ku baxay qarash intan la’eg. 

Xog-Maal


Inta aan u gudo galin barnaamijka ama mowduuca 

aan isla qeexno waa maxay Naas Nuujin. 

Naas Nujin waxaa looyaqaan waa hooyada oo qeyb 

dheecaankeeda ka mid ah u hurtaa cunugeeda 

islamarkaana siisaa caanaha ka yimaada jirkeeda 

kuwaas o ah nooca 1-aad e lagu quudiyo dhalaanka 

inta uusan gaarin cunida (raashiinka) 

caadiga ah ee eynu qaadano, hadaba qeexida 

kadib eynu isla aragno aadamaha iyo waxa uuka 

qabo Naas Nuujinta inagoo kadib cadeyn doona 

Allaah SW waxa uuka yidhi. 

Tignoolojiyada casriga ah ee aduunku maanta 

gaaray waxa ay awood u waayeen ama ka caajiseen 

in ay sameyaan amaba ay soo saaraan 

caano la mid ah kuwa hooyada xaga walxaha ay 

ka kooban yihiin, dhadhanka iyo waliba midabka 

iyo uduga.Caanaha hooyada ayaa ah nafaqo 

dhameystiran oo buuxin kara rabitaanka iyo koriinka 

cunuga, intaas waxaa dheer in ay caanaha 

hooyadu ka kooban yihiin walxo badan oo kordhiya 

difaaca cunuga, kuwaas oo inta badan dib u dhiga 

ama ka hortaga cudarada ay ka mid ka yihiin 

1) cudurka dabeysha (polio) 

2) Hargab (flu) 

3) Dhega xanuun (otitis) 

4) Cudurada ku dhaca habdhiska Neefsashada 

( Respiratory tract Infections) 

5) iyo cudurada caloosha, Xiidmaha iyo marinka 

cuntada (Gastrointestinal tract infections) 

Waxaa waayadan danbe soo kordhayay in hooyooyinku 

aysan nuujin ilmahooda hadii ay nuujiyaana 

aysan nuujin mudadii iyo waqtigii ku 

haboonaa oo ay durbaba Mujuruc iyo masaasad ku 

quudin ku bilaabaan. 

Run ahaantii waxtarka caanaha hooyadu ma ahan 

mid ku kooban intaas aan soo sheegnay balse 

waxay kale oo leeyihiin caanaha hooyadu faa’iidoyinka 

soo socda. 

1)Caanaha hooyada waxaa ku jira qaar ka mid 

unugyada difaaca jirka oo uusan cunugu sameysan 

Karin bilaha u horeya noloshiisa sida IGA, IGM, 

IGG, sidoo kale caanaha hooyadu waxaa laga helaa 

borotiino la falgala birta jirka (iron binding proteins) 

loona yaqaan Lactoferins, isugeyoo unugyadan 

iyo borotiinadan waxa ay hakiyaan taranka 

iyo koritaanka noocyo ka mid ah bagteeriyada laga 

helo xiidmaha bani’aadmiga, bagteeriyadan ayaa 

inta badan u keenta cuduro uu shubanku ugu 

horeeyo caruurta la siiyo caanaha dadsameyga 

(Formula Milk). 

2)Saxarada ilmaha naaska la siiyo ayaa ah mid 

Aysiidh ah kana kooban maado loo yaqaan Acetate 

buffer, maadada Acetate buffer ee laga helo saxarada 

Ilmaha naaska la siiyo ayaa waxa ay ka 

hortagaa koritaanka iyo waxyeelada Noocyo badan 

oo Bagateeriyada ka mid ah oo la isku yiraahdo 

Gram negative Bacteria taas oo inta badan Qatar 

ba’an iyo cudura halis ah u keenta Ilmaha aan 

naaska la niijin. 

3) Caanaha hooyadu waxay kaloo ka kooban yihiin 

macdano miisan oo aan qashin saarka ilmaha dhib 

weyn u geysan Karin siiba kelyaha, meesha ay 

caanaha dad sameyga ahi ka kooban yihiin 

macdano fara badan oo halis gelin kara kelyaha 

ilmaha, maxaa yeelay kelyaha ayaa ah xubinta 

jirka u qaabilsan qashin saarka macdanaha iyada 

oo raacineysa kaadida wax alaale iyo wixii macaadin 

ah ee jirka siyaada ku ah. 

4) Sidoo kale caanaha hooyada ayaa qani ku ah 

dux aan dheregdhaafsaneyn (Unsaturated Fatty 

acid) taas oo ka qeyb qaatada koritaanka maskaxda 

iyo garaadka cunuga halka ay caanaha dad 

sameyga ah aad ugu yartay dux-dani amaba aan 

lagu ogeyn qaarkood.Ilamaha lagu quudiyo masaasada 

(Mujuruca) ayaa inta badan aad u cayila 

una nugul cuduro badan oo faafa marka loo barbar 

dhigo Ilmaha naaska hooyadii la siiyo. 

Shaxdan hoose ayaan waxaan ku muujineynaa 

sida ay ugu kala nugul yihiin cudarada inta badan 

ilmaha ku dhaca Cunuga naaska la siiyo iyo midka 

masaasada lagu quudiyo. 

udurka Ama 

Jirada 

Ilmaha Naaska 

la siiyo 

Dhega xanuun 3.7% 9.1% 

Cudurada Ku 

dhaca sanbadada 

iyo 

feeraha 

Shubanka iyo 

mataga 

Inta Goor ee 

cusbitaal ama 

takhtar loo 

geeyo 

1.1% 5.6% 

3.5% 6.9% 

1.1% 5.6% 

Ilmaha Masaasada 

la 

siiyo 

Wadarta guud 8.2% 21.1%


Dowlad goboleedka Western Cape waxaa 

ku guuleystey xisbiga mucaaradka ah ee 

DA, gobolkani waa gobolka labbaad ee ay 

ku noolyihiin Soomaalida ugu baddan, 

haddaba waa maxay isbadalada la filayo. 

Dabcan waxaa la filan karaa isbadalo 

waaweyn dhankeey ahaadaataba, dhanka 

wanaagsan haddii aan ku hormarno 

Soomaalida waxay filan kartaa abni ka 

wanaagsan kii hore taasoo dalka oo dhan 

ay la wadaagayaan, hase yeeshee waxaa 

kaloo la filan karaa in waxoogaa cadaadis 

ah ay Soomaalida kala kulanto maamulkani 

cusub. 

Ma jirri doonto cid si toos ah u bartilmaameedsanaysa 

Soomaalida, taasi 

micnaheedu ma ahan in aysan bartilmaameed 

ahayd, xasuuso xisbigani waxa 

Xisbiyada AF iyo IL! 

Asxaabta doorashada ka qeybgashay waxaan ku 

sheegney 156 xisbi oo heer gobol ah iyo 26 xisbi oo heer 

qaran ah, ugu yaraan labbo ka mid ah asxaabta ayaa leh 

astaamo iyo magacyo ku yaabgalinaya. 

Midkood waxaa lagu magacaabaa ―KISS‖ , wallow magaca 

laga soo gaabiyey jumlad ka turjumeysa magaca 

xisbiga, haddane waxaa is waafaqaya magaca soo 

gaabinta marka sida uu yahay loo isticmaalo iyo astaanta 

xisbiga, KISS micnaheedu waa ―shumis‖, astaanta xisbigana 

waa af faruuryo rooseeto marsan, KISS waxaa laga 

soo gaabiyey Keep it Straight and Simple Party 

oo micnaheedu ay tahay xisbiga toos iyo sahal 

ka yeelka, waxaase xusid muddan in xisbiga shumis 

uu afka ciida daray kadib markii uu ku guuldaraystey 

taasoo dabcan ka turjuntey micno ahaan 

uu matalaa danaha ganacsiyada waaweyn 

ee gobolka ama dalka, Soomaalidana waa 

dad ganacsada oo waliba muhaajiriin ah, 

ganacsiyada xisbigani uu matalo ma ahan 

kuwa jecel howlaha ganacsiga ee 

Soomaalida taasina waa mid laga wada 

dharagsanyahay. 

Halkaasba aan ka ambo qaadno, waxa ugu 

weyn ee lagu yeeli karro waa in ganacsiga 

lagaa xirraa taasina waa mid aad ugu sahlan 

maamul kasta oo yimaada iyadoo loo 

marayo dariiq sharci ah, looma baahna in 

la yiraahdo ―ganacsiyada Soomaalida 

ayaa la xirayaa‖, kaliya waxaa lasoo 

saarayaa shuruuc cusub ama kuwii hore 

ee jirey ayaa si haboon loo dhaqan galinayaa, 

tusaalaha koowaad waa shuruucda 

caafimaadka iyo ganacsiga, waxaa jirta 

heer nadaafadeed oo ay tahay in laga helo 

ganacsi kasta haddii ay tahay in uu 

shaqeeyo, waa inagiiye bal ii sheega ganacsiga 

ay Soomaalida leedahay ee shuruuda 

nadaafada kasoo bixi karra? Waa 

dhif iyo naadir, kolka maxaa hor istaagaya 

in ganacsiga lagaa xirro?. 

Tusaalaha labbaad waa canshuuraadka, 

ganacsi kasta waa in uu diiwaan gashnaadaa, 

canshuurna bixiyaa, Soomaali aad 

u yar ayuu ganacsigooda diiwaan 

gashanyahay ama canshuur bixiya, hadii 

la xisaabiyo intii sanno ee aadan canshuur 

bixinin hantidaada oo dhan dowlada ayaa 

mulkineysa. 

Tusaalaha sedexaad waa soonayaasha 

ganacsiga, waxaa jira shuruuc xadideysa 

goobaha ganacsi loogu tallo galay iyo 

goobaha deegaanka loogu tallo galay, 

waxayna shuruucdaasi ka mid yihiin qorshayaasha 

magaaleynta ee magaalo kasta, 

xaqiiqadu waxay tahay in ganacsiyada 

inta baddan Soomaalida aysan arrinkaasi 

waafaqsanayn. 

Tusaale kale wuxuu yahay aqoonsiga , 

qofka ganacsi furanaya waa in uu leeyahay 

aqoonsi dal-kujoog ah, Soomaali baddan 

ayaanan heysan sharci oo ganacsiyo 

leh, tusaale kale wuxuu yahay sharci mabnuucaya 

in la dhex seexdo goobaha ganacsiga 

ama dab lagu dhex shitto oo wax 

lagu karsado. 

Waxaasi oo dhan iyo waxyaabo kale oo 

Soomaalida loogu marmarsoon karro ayaa 

buux ah, sidaasi darteed waxaa haboon in 

waxyaalaha la awoodi karro wax laga 

badalo. 

magaca xisbiga, “ haddii wax la shuminayo, ciida 

ayay shumiyeen” . 

Xisbiga kale waa New Vission ama xisbiga aragtida 

cusub, waxaa astaan u ah il kusoo eegeysa, dabcan 

magaca iyo astaanta waa kuwa is waafaqaya, waxaa 

laga yaabaa in aad isweeydiso “meedey ishii kale?” , 

sow lagama yaabo in ay daboosheen si aysan niyad 

jab oga qaadin natiijooyinka kusoo qormaya 

sabuurada weyn ee xarunta koomishanka 

doorashooyinka ay ka heleen dhibco aad u yar.


Madaxii hore ee sirdoonka ANC xiligii 

midab takoorka, Jacob Zuma waa nin 

yaqaana la macaamilka Soomaalida, 

sanadkii 2008 isagoo la hadlayay ururka 

jaaliyada Soomaalida dalkani ee SASA 

ayuu sheegey in Soomaaaliya ay ahayd 

dalka kaliya ee baasaboorkiisa ay ku 

safri jireen sirdoonkii ANC oo uu isaga 

madax ka ahaa, waxay u badantahay in 

xitaa isaga uu ku safray baasaboorka 

Soomaaliya, madaxdii jaaliyada ee la 

kulantay waxay u sheegeen in sidoo 

kale baasaboorka Soomaaliya ay ku 

qornaan jirtey weer dhahaysa ―waxaa 

loogu safri karaa aduunka oo dhan, 

waxaan ka ahayn Israa’iil iyo Koonfur 

Afrika‖, taasoo uu qirrey Zuma. 

Xiligaasi waa mid lasoo dhaafay, hadda 

waa Zuma oo madaxweyne ka noqonaya 

dalkii uu waagaasi musaafuriska 

oga maqnaa, waxaa dalka jooga 

Soomaali tirro baddan oo ay heystaan 

dhibaatooyin aan yarayn, haddaba 

maxaa laga filan karaa hogaamintiisa 

dalkani. 

Waxyaalaha la filan karro waxaa ka mid 

ah abniga wadanka oo hagaaga taasoo 

ah faa’iidada koowaad ee Soomaalida 

ay heleyso, waxaa kale oo miiska saaran 

in wax laga badalo sharciga dalka lagu 

joogo, tusaale ahaan waxaa dhici doonta 

in qaxootiga la siiyo teesarooyin (ID) 

cagaaran oo laakiin ay ku qorantahay 

―Non Citizen‖ ama muwaadhin ma 

ahan, waxaa kale oo wax laga qaban 

doonaa musuqmaasuqa diloodey xafiisyada 

bixiya shuruucda, laakiin waxaa 

la adkeyn doonaa waxyaalaha qaarkood. 

Lama ogolaan doono qof sharci darro 

dalka ku jooga, xuduudaha waa la adkeyn 

doonaa, qof kasta oo dalka dambi 

ka gala waa la masaafurin doonaa, ganacsiyada 

noocyada aan sharciga dalka 

waafaqsanayn iyagana waa la mabnuuci 

doonaa. 

Wasaaraha arrimaha Soomaalida quseysa 

waa tan gudaha, waxaa dhici karta 

in wasiir cusub la keeno wasaarada, 

sidaasina ay wax weyn isku badalaan, 

waxaa la hadal hayaa Nkosasani Dala- 

mini-Zuma oo ah wasiirka arrimaha 

dibbada, waa haweeney qibrad baddan u 

leh arrimaha Soomaaliya iyo xaaladaha 

ka jirra, waxaa laga fillan karaa wanaag. 

Dadka Soomaalida ah waa ay ku kala 

aragti duwanyihiin Zuma, dad ayaa 

qabba in Zuma uu xaaqi doono muhaajiriinta, 

halka kuwa kale ay aaminsanyihiin 

in wanaag uu la iman doono maamulkiisa, 

nin ka mid ah dadka ayaa 

taleefoon ku wacay wiil saaxiibkiis ah, 

wuxuu weeydiiyey qofka doorashada ku 

horeeya, waxaa loo sheegey in Zuma uu 

ku horeeyo oo uu helayo, wuxuu haddane 

weeydiiyey in Soomaalida u roonyahay 

iyo in uu u daranyahay, waxaa 

loogu jawaabay in uu ka fiicnaan doono 

maamuladii hore, wuxuu yiri ―saaxiib 

aan u duceyno Zuma dhamaanteen‖. 

Shaqsi ahaan Zuma waa nin Afrikaanimada 

ku weyntahay, waa nin arrimaha 

qaarada muhiimad gaar ah siiya, ma 

ahan nin u rukuuca reer galbeedka in 

baddan, mar ka mid ah intii uu madaxweyne 

ku xigeenka ka ahaa dalka waxaa 

lagu eedeeyey in ay lacago soo siiyeen 

hogaamiyeyaasha dalalka Liibiya, iyo 

Angola si uu afgambi u sameeyo, waxaa 

cad xiriirka weyn ee uu la leeyahay wadamada 

Afrika badankood, gaar ahaan 

Liibiya oo u ololeysa mideynta Afrika 

fikirkaasi oo uu si weyn oga soo horjeedey 

madaxweynihii Zuma ka 

horeeyey. 

Kumaa doorashada Soomaalida 

uga qeybgalay oo tartamay? 

Waa su’aal xiiso leh, waxaase 

kasii xiiso badan jawaabteeda oo 

ay jeclaan lahaayeen in ay 

ogaadaan Soomaalida oo dhan, 

laakiin ka waran haddii adiga oo 

dariiq socda aad aragto sawirka 

nin Soomaali ah oo darbiyada ku 

dhagan oo ay ku dul qorantahay 

“I doorta”? . 

Sawirkani waxaa la kulmay 

Soomaalida Cape Town ku nool 

qaarkood, runtii ninka ma ahan 

Soomaali laakiin aad ayuu ugu 

egyahay, wuxuu hogaamiyaa 

Xisbi goboleed ka jira gobolka 

Western Cape oo lagu magacaabo 

United Independent 

Front, si kasta oo aad u eegto 

waa nin aanan laga aqoonin 

Soomaali. 

Iyadoo Soomaalida dalka joogta 

98% aysan lahayn xuquuqda 

codeynta, iskaba dhaaf in loo 

codeeyee, ayaa xittaa haddii 

dhamaantood ay xuquuqdaasi 

helaan aanan laga fikiri karin in 

qof baarlamaanka u fariisto, sababtuna 

waxay tahay in qofka 

fariisto kursi baarlamaan wuxuu 

u baahanyahay 50,000 (konton 

kun) cod, Soomaalida dalka ku 

noolna waa 30,000 kaliya, waxaa 

intaasi sii dheer in beel kasta ay 

qof soo sharaxan doonto haddiiba 

qof kasta uusan isagaba isa 

soo sharixin. Bal malee sodon 

kun qof oo dhamaantood wada 

musharax Ah? 

W.Q: Cali Gacal Xasan 



D 

adkeena waa 

dad qaxootinim 

a d a a y 

dilootey, kolka 

ay arkaan dad saf ku jirra 

waxay gudoonsadaan in 

dadkani ay raashiin u safanyihiin, 

koodii u baahan 

kula yaabi meeysid in 

markiiba uu horey safka ka 

galo oo waliba uu isku 

dayo in uu barmuudeeyo. 

Maalintii 22-dii April 2009 

ee dalkani K/Afrika loo 

dareerey goobaha codbixinta, 

waxaa naloo sheegey 

in Soomaali baddan ay 

safafka galeen iyagoo 

aanan lahayn xuquuqda 

codeynta, ma ahan wax la 

qariibsado in qofka uusan 

xittaa ogeyn sababta loo 

safanyahay maadaamaa 

uusan luuqada aqoonin oo 

uusan fahmeeynin wararka 

24-ka sac saxaafada dalka 

ay tabinayso. 

Waxaa la sheegey in saraakiisha 

doorashooyinka 

iyo ciidamada amaanka ay 

safafka ka saareen dad 

Soomaali ah oo sitta 

waraaqaha qaxootiga iyo 

aqoonsiyo kale oo aanan u 

ogolaaneynin in ay 

codeeyaan. 

Caadi ahaan in qofka 

qaxootinimada dalkani ku 

yimid uu yeesho xaqqa 

codeynta waxay qaadanay- 

saa muddo 10 sanno ah in 

uu dalka ku noolaado 

isagoo qaxooti loo aqoonsanyahay, 

laga soo bilaabo 

maalinta qaxootinimo loo 

aqoonsado ee la siiyo 

waraaqda “Status-ka” loo 

yaqaano waxay tahay in uu 

dalka joogo muddo 5 

sanno ah oo uu qaato 3 

waraaqdaasi ah taasoo labbadii 

sannaba mar dhacda 

oo mid kale lagu badalo, 

kadib waxay tahay in uu 

qofka xaraysto codsi degenaansho 

rasmi ah, kolka 

uu helo shahaadada degenaanshaha 

rasmiga ah 

oo loo ogolaado ayuu 

xaraynayaa teesaraha cagaaran 

oo ay ku qorantahay 

“non citizen”, marka 

uu teesarahaasi heysto 

muddo 5 sanno ah oo laga 

bilaabayo maalintii uu 

heley aqoonsiga degenaanshaha 

rasmiga ah. 

Kadib wuxuu codsanayaa 

muwaadhinimo taasoo uu 

xaq u yeelanayo in uu noqdo 

mudwaadhin buuxa oo 

heysta teesaraha cagaaran 

oo ay ku qorantahay 

“Citizen” ama muwaadhin, 

markaasi wuxuu leeyahay 

xaqqa in uu codeeyo ama 

loo code eyo. 

W.Q: C/raxmaan Nuur 

Jillay. 

“Surwaalka kor u qaado, waad qaawantahaye” 

Qore: Tifaftiraha 

Nin feetey daboolo lama yiraahdo, haduusan ahayn qof miyir 

doorsoomey, doorkaagu waa in aad ka jeedsataa, laakiin 

ka waran haddii uu ku dhex feedanayo masaajidka 

dhexdiisa? 

Malaha su’aashani waa hal xiraale?, mayeey!, haba ka 

yaabin ma ahan halxiraale, waa xariiq jirta, bal dhugo 

nuxurka. 

Waxaa jirta maahmaah oranaysa ―dhajiga (dhaji= nooc masaska 

ka mid ah) dhulkuu jooguu dhogortiisa leeyahay‖, 

dhalinteena dhulkeey timaaado ayay la dhaqan noqotaa, 

dalka Koonfur Afrika waxaa ka jirra nooc dharxirasho ah 

oo dhalinta u ah noocii ugu dambeeyey ―aalta moodo‖, si la 

mid ah labiskii Soomaaliya ee sideetameeyadii ee surwaarka 

lugaha holofka ah (abu elefaante) la xiran jirey, timahani 

la tuuran jirrey. 

Labiskani qofka wuxuu xiranayaa kastuuno yar, wuxuu ka 

dul gashanayaa surwaal jilbaha waxyar hoos u dhaafsan, 

surwaalka waxaa suunka looga dhuucinayaa barida hoosteeda 

xagga dambe, xagga horane bisqinta dusheeda, waxaa 

banaanka imanaya kastuumiyihii yaraa oo barida kala 

baraya, haddii shaarka ama funaanada ay qarin lahayd 

qeybtani banaan, iyaguna waa sheeyo aad u gaaban oo sinta 

ku eg oo la arki karro qeyb jirka qofka ka mid ah. 

Balaaqo ahaan waxaa lagu tilmaami karaa qof qaawan, 

waxaad is leedahay qofkani surwaalka ayaa ka dhacaya, 

qaarkood ma dhuuciyaan, waxay sameeyaan inta ay dabciyaan 

meesha aan soo sheegeyna geeyaan ayuu surwaalka 

hoos usii dhacaa kolkaaseey maanta oo dhan ku mashquulsanyihiin 

kor usoo qadistiisa iyagoo geeynaya halkii ay ugu 

tallo galeen si uusan u dabrin socodkooda. 

Labiskaasi silica ah waxaa sida uu yahay u dabaqay dhalinyarro 

baddan oo Soomaaaliyeed, iyagoo xarago mooda, 

kaaga daran masaajida ayay soo galaan iyagoo sidaasi ah, 

kolkaasaa marka uu qofka suquudo ama rukuuco, coowradiisa 

oo dhan ayaa banaanka imanaysa. 

Mid ka mid ah shuruudaha salaada waa in coowrada la asturaa, 

marka taasi laga soo taggo dadka gadaashiisa ku tukanaya 

ayay salaada waswaas ka galaysaa marka rakco 

kasta qof futadiisa banaanka taalo ku hor sajuudayo. 

Qaar ka mid ah culumada masaajidada Soomaalida waxay 

marar baddan ka hadleen arrintani, iyadoo dadka loo 

sheego dhibaatada ay arrintani leedahay.


Tahniyad Arroos oo 

farxad leh 

Waxaan halkaan hambalyo 

aroos ugu diraynaa arooska 

i yo a r o o s a d a k a l a a h 

yuusuf max,ed ow cali 

safiyo max,uud (faras) oo nik 

a a x o o d a 

maanta ka dhacay magaalada muqdisho 

anagoo kala ah 

1 x useen m ax ,uud f a r as 

2 c/laah i max , uud f aras 

3 max,ed max ,uud faras 

4 s a a l a n m ax , u u d f a r a s 

5 a a d a n m a x , u u d f a r a s 

6 ow abshir max,uud faras 

7 ow c/raxmaan max,uud faras 

8 farxi yo max,uud faras 

9 n a f i s o m a x , u u d f a r a s 

10 xamda max,uud faras 

11 hodaney max,uud faras 

1 2 r a a x o m a x , u u f a r a s 

13 ow liibaan max,uud faras 

14 faaduma cabdi fiidow 

15 qadarey max,ed jimcaale 

16 shariifo cali ibraahin 

1 7 i b r aahin s h iiq x asan 

1 9 i s m a a n c i i l c a t u u t i 

20 cabdi macalin madoobe 

21 muxumud xasan (burfuule) 

2 2 y a a s i i n b u r f u u l e 

2 3 c / l a a h i g o w s 

2 4 m u x u m u d w e h e l i y e 

2 5 c a l a a y x u s e e n 

26 cabdi max,ed cali (cabdi cade) 

27 max,ed deeqo muuse nuur 

2 8 m a d i i n o j i i l e 

2 9 q a a l i t e e r s a a l e 

3 0 l u u l m a x , , u u d j a g n i 

31 c/lahi nuur gacal 

Waxaan leenahay hambalyo 

hambalyo salaad iyo safiyo noqda 

kuwii loo aayo ubad qayr 

qabana kala hela Wada 

Noolaada oo Nabad ku Waara 

ayaa Idin leenahay Aamiin 

Aamiin aalahayow Aamiin 

Tahniyad Aroos oo 

kal iyo laab 

1. Cabdulaahi Macalin Gacameey 

2. Muuse Muude Afrax 

3. Xaaji Abuukar Suuleey 

4. Raxmo Maalin 

5. Jawaahireey Sheekh Ibraahim 

6. Sheekh Daahir Maxamed 

Sharax 

7. Mudane Sabriye 

8. Sheekh Yuusuf Jirroow 

9. Sh. Cabdullaahi Raceey 

10. Maxamed Muuse 

Cusmaan Macalin Fardax 

Iyo guud ahaan ehelada iyo qaraabada 

arooska iyo aroosada dadab 

galay dhawaan oo kala ah Cumar 

Xusseen Juun Carrabeey iyo 

Marwo Fardoowso Nuur Maxamed, 

waxay dadka tahniyada 

diraya leeyihiin ―noqdo kuwii isku 

waara, kala hella ubad kheyr qaba, 

dalkooda, dadkooda, iyo diintoodaba 

difaaca una dirira‖. lamaanaha 

waxa ay ku aqal galeen xaafada 

Bellville ee Cape Town, 

Adeega Bulshada ee Xog- 

Maal 

Wargeyska codka Soomaalida Koonfur 

Afrika ee Xog-Maal wuxuu idiin hayaa 

adeegyo bulsho ama ii dhehyo oo kala 

duwan. 

Xog-Maal waxa uu qiimo jabban idiinku 

faafinayaa tahniyadaha arooska, hambalyooyinka 

dhalashada, tiiraanyada tahsiyadaha, 

baafinta dadka kala maqan, ii 

dhehyada iyo ogeeysiisyada, iyo 

dhamaan waxyaabaha aad u baahantihiin 

ee quseeya warbaahinta. 

Xog-Maal waxa uu dhamaan adeegyadani 

idiinku qabanayaa qiimo jabban 

oo ku raali galiya. 

Waxaa suuro gal ah in aad isweeydiineysid 

muhiimad ku jirta in qof aroos 

galay ama ilmo u dhashay aad warbaahinta 

oga tahniyadeeyso, ma jirto 

hadiyad ka qaalisan oo aad qof siiso oo 

aan ka ahayn in aan hawada u mariso, 

qofka waxa uu dareemayaa in uu jirro 

qof farxadiisa la wadaagayo, taasina 

waxay keeneysaa jeceyl iyo maxabo 

saa’id ah. 

Wax kale oo aad bakheyl ka noqotaba, 

haka noqonin in aad qof u tahniyadeeysid. 

Kala soo xariir Xog-Maal 

Email: Xogmaal@hotmail.com 

Cell: 0721277344 ama 0767059384


Habeenkii talaadada oo ay 

taariikhdu ku beegney 21 April, 

2009, abaaro 5-tii fiidnimo ayaan ka 

xaadirey xafiiska qaabilaada 

qaxooriga ee Nyanga, Cape Town, si 

aan usoo cusbooneysiisto sharcigeyga 

aan dalka ku joogo, waxaan 

kasoo safray Johannesburg oo 1500 

km u jirta Cape Town, waxaan xiliga 

habeenbarka ah u tagay xafiiska waa 

in aan safka sii qabsado, waxaa safka 

iiga horeeyey xiligaasi 15 qof safka 

aniga i quseeya.anga kama kaftamo 

sharciga maba fududeysto, waxaan 

ogahay muhiimadiisa. 

Waxaan huwanahay buste, kartoona 

waan wataa, ma malayn kartid dhaxanta 

meesha ka jirta, waxaa kaaga 

daran suurtagalnimada in meesha 

tuugo hubeysan nagu soo weerarto, 

mid ka mid ah safafka waxaa ku jirra 

in ka baddan 80 dhalinyaro 

Soomaaliyeed oo da’doodu u 

dhaxayso 17 jir illaa 30 jir, 

dhamaantood waa ay cusubyihiin. 

Dadka inta baddan waa ay jiifaan, 

qaarkood ayaa kooxo kooxo u taagan 

oo hadal dhaadheer ku sheekeysanay, 

jidka dhanka kale waxaa 

joogo koox dhalinyaro ah oo dab ku 

shittey meesha si ay u kulaalaan, 

wax yar kadib waxaa yimid gaardiyaan 

gaari ku jooga wuxuuna amray 

in dabka la dansho, sababtuna waxay 

tahay meesha waxaa ka dhow warshado 

iyo xaafado isku raran ah, hal 

dhimbil haddii ay ka hulaaqdo dabka 

waa masiibo qaran oo ugu horeygalaafaneysa 

inteena meesha joogta. 

Dhowr jeer ayuu ninka soo noqnoqdey 

oo uu kolba dabka damiyey. 

Waaga waxaa ka dhiman saacado 

aad u baddan, hurdo lama ladi karro, 

soo jeed waa lama huraan, daqiiqad 

kasta oo dhaaftaba waxaa soo gurmaya 

dad ay keenayaan gawaari gaar 

ah oo safafka ku kala biiraya, dadka 

ugu baddan waxay imanayaan marka 

uu waaga soo dhowyahay, markii 

goorsheegto ay isku taagtey 10 saac 

aroornimo ayay yimaadeen waardiyeyaashii 

dadka kala hagi jirrey. 

Markii hore tartiib ayaa la’isaga 

fadhiyey, laakiin nimankani ayaa 

dadka sare kiciyey, iyadoo la taaganyahay 

ayaa safafkii la galay, isku 

dayga in hortaada la galo waa 

200% , dadka horey iyo gadaal ayay 

isu riixayaan, isbuurasho tuu ugu 

darneyd, daqiiqad kasta waxaa la’is 

ku heystaa ―horteeyda ha galin iyo 

waan ku jirrey‖, si kale waxbo kuma 

fahamtide saacadihii waaga ka dhimanaa 

oo dhan waxaan ku dhamaysanay 

inagoo is riixeyna. 

Aroortii halka saac ayay yimaadeen 

saraakiishii wasaarada oo ay bilaabeen 

in ay gudaha galiyaan tirooyin 

cayiman oo ay safafka ka 

qaadanayaan, safkeena ayay ku bilaabeen 

oo warqadaha ayay naga 

aruuriyeen qof kasta oo laga qaadana 

horey ayaa gudaha laga sii galinayaa, 

ku dhawaad 30 qof ayaa safkeena 

laga siidaayay. 

Markii aan gudaha galay ayaan 

arkay nin aan xalay oo dhan 

horteyda ka waardiyeynayay oo gudaha 

lasoo galiyey, waan arkayay 

nin waardiye ah ayuu lacag siiyey, 

wax weyn ilama noqon arrinta, waxbana 

kama qaban karin, waxaan 

ogahay in aan ahay qofka ugu na- 

siibka baddan haddiiba aan safka ku 

galay oo aanan seegin. 

Cabashada ugu weyn ee dadka waa 

barmuudada ama waardiyeyaasha oo 

laaluush xoogan ku qaata in dadka 

ay safka taloowsiiyaan, gudahana 

galiyaan, la yaabi meeysid in qof 

kuu sheego in uu bilooyinka safka 

galayay, uusan marnaba gudaha galin 

iyadoo dad gadaal ka yimid ay 

heleyaan waxa ay doonayaan. 

Aniga taasi i beerlaxawin meeyso , 

ma ahan in aan calool adkahay, 

waxaan ogahay isha ay dhibaatani oo 

dhan kasoo burqatay, sabar la’aanta 

Soomaalida iyo qaneecaad daradooda 

ayaa gaarsiisey heer wixii ay 

xaqqa u lahaayeen ay lacag ku bixiyaan, 

ma jirro qof 5 daqiiqa doonaya 

in uu saf taagnaado, haddii xittaa 

100 qof ay safka kaga horeeyaan 

wuxuu doonayaa in uu noqdo kan 

ugu horeeya lacagna waa uu ku bixinayaa. 

Dhibaatada waxay gaartey heer 

aanan waxbo laga qaban karin, aniga 

waan soo heley sharciga laakiin 

waxaan banaanka ugu imid qaar baddan 

oo dadkii xalay dhaxanta ila 

dhafray ah oo aan waxbo helin, midkood 

ayaan ku iri ―lo’ lugaheeda 

ayay isku biyo gafisaa‖, looda waa 

xoolo aad u biyo jecel marka ay 

warta gasho biyaha ayay dhexjiirtaa 

oo biyihii dhoobeeysaa sidaasina ku 

biyo gaftaa ama calaqa fuuqsataa, 

Soomaalida waa la mid. 

Qore: Cabdinaasir Axmed Sh. 

Bashiir (saxansoxo) 



Dardaarankii Nabigeena 

NNKH : Waxaan idiin dardaarmayaa 

salaadda iyo wixii 

ay hanatay (milkisay) gacmihiinu. 

N e b i g u 

wuxuu xanuunsanayey 18 

maalmood oo ay Asxaabtu 

booqanayeen Xanuunkiisa, 

Xanuunkii ugu horreeyay 

w u x u u a h a a M a d a x - 

xanuun,habeenkii isniinta ee 

uu maalinkeeda dhiman 

doono ayaa xanuunkiisii 

c u s l a a d a y . 

Sayid-Bilaal ayaa aadamay 

aadaankii salaadda subax 

wuxuu istaagay albaabka 

guriga Nebiga, wuxuuna 

yidhi: (Assalamu caleyka yaa 

rasuululaahi) Faaduma ayaa 

tiri: 'Rasuulkii Illahey nafsadiisa 

ayuu ku mashquulsan 

yahay, markii salaaddii 

cadaatay ayaa Sayid-Bilaal 

soo laabtay, wuuna salaamay 

rasuulka sidii hore oo kale, 

dhawaaqii Bilaal waxaa 

maqlay rasuulka wuxuuna 

yidhi: 'soo gal Bilaal', waana 

soo galay Bilaal isagoo ooyaya 

Rasuulkuna (SCW) wuxuu 

yidhi Bilaalow xanuunkii ayaa 

igu cuslaatay ee ha tujiyo 

salaadda dadka Abuubakar 

Sadiiq. Bilaal waa baxay 

isagoo madaxa gacmaha 

saaranaya, oranaya musiibo 

ayaa noo timid iyo ereyo kale 

oo la mid ah. Masjidkii ay uu 

galay, wuxuuna Abuubakar ku 

yidhi 'Nebigu wuxuu ku amrayaa 

inaad salaadda tujiso' 

Abuubakar markii uu arkay 

mixraabkii uu Nebigu (NNKH) 

istaagi jiray oo faaruq ah wuu 

hanan waayay nafsaddiisa 

waana la miir daboolay waana 

qeyliyay, muslimiintii oo 

dhanna wey qeyliyeen, qeyladii 

ayuu maqlay Nebigu 

(NNKH) wuxuuna weydiiyay 

gabadhiisa Faadumo wuxuuna 

yidhi ' Faadumoy waa maxay 

hugunka iyo sawaxanka 

yeedhaya?' waxay tidhi Faadumo 

'Muslimiintii ayaa qeylinaya 

markey ku waayeen'. 

Rasuulku wuxuu u yeedhay 

Sayid Cali iyo Fadal Bin Cabaas, 

weyna garba galeen 

waxeyna geeyeen masajidkii 

salaaddii ayuuna ka bixiyay 

asxaabtii, salaaddii kaddib 

ayuu rasuulku (NNKH) la dardaarmay 

asxaabtii wuxuuna 

yidhi: 'Waxaan idiin dardaarmayaa 

oo aan idiinku sagootinayaa 

cabsida Illahay iyo 

inaad adeecdaan oo aad 

amarkiisa qaadataan anigu 

waan faaruqayaa (ka tagayaa) 

adduunyada, maantana 

waa maalintii iigu dambaysay 

adduunyada iiguna 

h o r r e e y s a y A a k h i r o ' . 

Intaa kaddib Nebiga (NNKH) 

waxaa la geeyey gurigiisa, 

Illahay ayaa u waxyooday 

Malakul-mowt wuxuuna yidhi: 

'Hoobo (u tag) xabiibkayga 

(kaan jeclaa) Muxammad 

(NNKH) uguna tag suurad 

wanaagsan una naxariiso) 

marka aad ka qaadaysid 

nafta, markii aad u tagtid idan 

weydii, haddii uu kuu idmo u 

gal gurigga balse haddii uu 

kuu diido ha u galin, kana soo 

l a a b o ' . 

Malakul-mowt wuxuu u tagay 

N a b i g e e n a M u x a m m a d 

(NNKH) isagooo u eg nin 

reer miyi ah, wuxuuna yidhi: 

'Assalamu calaykum ma soo 

galaa?' Faadumo ayaa la hadashay 

oo tidhi: 'Ninyahow 

rasuulkii illahay wuxuu ku 

mashquulsan yahay Nafs 

a d i i s a ' ! ! 

Malakul-mowt mar labaad 

ayuu ku celiyey salaantii, 

waxaana maqlay rasuulkii.Rasuulka 

(NNKH) ayaa 

Faaduma ku yiri: 'Ma garanaysaa 

ninka?'. Faaduma 

waxay tidhi: ' Maya' rasuulku 

wuxuu yiri: 'waa ninka gooya 

macaanyaalka, kala geeya 

(kala wada) dadka is jecel, 

kharaabiya guryaha, camira 

Qubuurta, ilmaha agoomeeya, 

naagahana carmal ka dhiga, 

waxaana la yiraahdaa Malakul 

- m o w t ' . 

Faaduma markay ogaatay in 

ninku yahay malakul-mowt 

ayay ooyday, waxayna tidhi: ' 

masiibo ayaa nagu dhacday, 

waxaana dhimanaya rasuulkii 

Illahay ee ugu dambeeyey 

ambiyada, waxaa naga 

go'ayaa wax'yigii samada ka 

imaanayey, waxaan weyneynaa 

hadalkii rasuulkeena, 

maanta kaddibna maqli 

mayno salaantii Aabahay. 

Rasuulku wuxuu yidhi: Faadumoy 

waxaad tahay qofka 

ugu horreeya ee aan is 

haleeleyno (isla kulmeyno)' 

wuxuu kaloo rasuulku yidhi:' 

malakul'mowdow soo gal' 

wuuna soo galay malakul'mowt, 

wuxuuna yidhi. 

'Assalamu calayka yaa rasuullulaah' 

rasuulkuna wuxuu 

yidhi 'wacalaykum assalam 

yaa malakul-mowt, ma 

waxaad iigu timid inaad i soo 

siyaarato mise inaad iga 

qaado nafta?'.Malakul-mowt 

wuxuu yidhi: 'waxaan kuugu 

imi inaan ku soo siyaarto 

kaana qaado nafta haddii aad 

ii idinto, balse haddii aad ii 

idmi weydo waan iska noqonayaa! 

Rasuulku wuxuu 

yidhi: 'malakul-mowdow xaggee 

uga soo tagtay malakuljibriil. 

Malakul-mowt wuxuu 

yidhi:'waxaan uga soo tagay 

samada adduunyada', isla 

markiiba waxaa yimid malakul 

-jibriil, wuxuuna fariistay Nebiga 

madaxiisa, wuxuuna rasuulku 

yidhi: 'miyaadan ogayn 

in amarkii dhawaaday? 

Wuxuu yidhi:'waan ogahay 

rasuulkii Illaahayow'.Rasuulku 

wuxuu yidhi: ' iigu bishaarey 

illaahay agtiisa waxa ii yaala 

oo karaama ah (wanaag ah)'. 

Malakul-jibriil wuxuu yidhi: 

'albaabada samada waa la 

wada furay, malaa'igtii illaahayna 

saf bay galeen iyagoo 

sugaya ruuxdaada, albaabadii 

jannada waa la wada furay'. 

Rasuulku wuxuu yidhi: 'iigu 

bishaaree siday ahaan doontaa 

ummadaydu maalinta 

Qiyaamaha?'.Malakul-jibriil 

wuxuu yidhi: 'waxaan kuugu 

bishaaraynayaa Illaahay inuu 

yidhi: Jannada waan ka xarimay 

(u diiday) ambiyada illaa 

Nabi Muxammad (NNKH) 

galo, sidoo kale jannada waan 

ka xarimay ummadaha illaahay 

oo dhan illaa ay ummadda 

Nabi Muxammad ka 

galaan'.Rasuulkuna wuxuu 

yidhi: 'hadda ayuu diib noqday 

(wanaagsanaaday) qalbigaygu, 

igana suushay mur 

u g t i i ' . 

Rasuulku wuxuu yidhi: 

'malakul-mowdow ii soo 

dhowow'. Malakul-mowt waa 

u soo dhawaaday naftii 

ayuuna ka jiiday illaa ruuxdii 

k a s o o g a a r t o 

xudunta.Rasuulku wuxuu 

yidhi: 'maxaa darnaan badiyey 

xaraaradda (xanuunka) 

mowdka', wuxuu kaloo yidhi: 

'malakul-jibriilow ma waxaad 

dhibsatay eegtaanka wijigayga?'. 

Malakul-jibriil wuxuu 

yidhi ' Illaahay xabiibkiisiyow 

ayaa awood u leh 

inuu eego wajigaaga adigoo 

sakaraadaya'. Aanas Binu 

Maalik wuxuu yidhi: ' Nabigu 

markay naftu kabaxaysay 

wuxuu lahaa: Waxaan idiin 

dardaarmayaa salaadda iyo 

wixii ay hanatay (milkisay) 

g a c m i h i i n u . 

Rasuulkii Illaahay wuxuu geeriyooday 

maalin isniin ah ee 

bisha rabiicul-awal ka mid ah, 

ama loo yaqaan mowliid. Haddii 

adduuniyo lagu baaqi yeelayo 

qof, waxaa la dayn lahaa 

r a s u u l k i i I l l a a h a y : 

Rasuulka waxaa maydhay 

Sayid Cali, waxaa ku shushubayey 

biyaha fadal bin Cabaas 

iyo Usaama bin Zayd, waana la 

kafanay, waana lagu tukaday, 

waxaana lagu aasay gurigiisii 

ee qolka Caa'isha (RC,) habeen 

arbaco ah ayaana la aasay 

S u u b a n a h a ( N N K H . ) 

Xog-Maal.


Digniin: Durreyga doofaarka 

oo K/Afrika ka dillaacay 

S 

araakiisha caafiimadka koonfur 

Afrika ayaa xaqiijiyey ugu yaraan 

2 qof oo la ildaran cudurka aduunyada 

kusii faafaya ee loo yaqaano Durreyga 

Doofaarka ama ―Swine Flue‖, 

cudurka oo inta la ogyahay ay u dhimatay 

inka baddan 100 qof dalka Mexico oo oo 

ah halka uu ka dilaacay ayay u muuqataa 

in uu halkana soo gaaray. 

Cudurka waa mid hawada ku faafa oo la 

kala qaado sidii hargabkii oo kale, aduunka 

waxa uu ugu kala gooshayaa rakaabta 

dayuuradaha ee booqdey wadamada 

uu ka dilaacay,labbada qof ee 

iminka laga heley dalkani waa haween 

booqdey billo ka hor dalka Mexico, 

waxaa iminka lagu dabiibayaa isbitaalo 

dalkani ku yaala. 

Aduunka oo dhan ayaa cabsi ku jirra 

iyadoo shaashadaha ay soo bandhigayaan 

muuqaalo dadka wadamada uu haleeley 

oo wada afduuban oo xiran maskalaatooyin 

afka iyo sanka lagu daboolayo. 

Dhanka Soomaalida dalkani ku nool, halista 

ugu baddan waxay foodsaari kartaa 

kuwooda buufiska ku jirra ee wadamada 

galbeedka u tahriiba ee dullimaadyada 

isticmaala. 

Mar haddii dalkani laga sheegey waa wax 

suurogal ah in uu u faafo si lama filaan 

ah. 

Garoomada aduunka ayaa la dhigey 

aalado heer-kul-beeg ah (Thermometer) 

oo cabiraya heer kulka dadka rakaabka 

ah,dadka heer kulkoodu uu aad u sareeyo 

markiiba waa la baarayaa. 

Astaamaha cudurka 

Xummad heer kulka uu ka sareeyo 30 

daradajada xaraarada (kulka) 

Halcunka oo xaraar noqonaya ama qalalaya 

Cabur sanka ah 

Murqaha oo xanuuna 

Riiraxyo (Quffac) 

Waxaa lagu kala qaadaa in aad qofka 

taabatid ama aad u dhawaatid masaafo 2 

mitir jirta ama aad guri kula noolaatid. 

Koonfur Afrika wali meeysan rakibin 

aalada heer-kul-beega, mana jirto daawo 

gaar ah oo loo helayo aduunka oo dhan, 

waxaa hadda lagula tacaalaa daawooyin 

kaalmaati ah, waxaa isa soo taraysa cabsida 

cudurkani laga qabbo. 

Asal ahaan cudurka wuxuu ka dhashay 

doofaarka la dhaqdo ee dalka Mexico, 

dalal baddan waxaa la mabnuucay isticmalka 

doofaarka, dalkani doofaar baddan 

ayaa ku nool wallow uusan cudurka 

soo gaarin. 

Oday Soomaaliyeed oo maqlay cudurka 

ayaa yiri ―hillib doofaar cun, haddane 

cudur ka qaad, waa nasiib darro weyn‖. 

Muuqaalka dad afka ka duubtey 

hargabka doofaarka 

Heer-kul-beeg muujinaya kulka 

dadka 

Soomaali la jirdiley iyadoo dad 

madax ah ay goob joog yihiin 

Wargeyska todobaadlaha ah ee Jimcaha 

soo baxa ee afka dheer, Mail & 

Guardian ayaa soo daabacay cadadkii 

maanta warbixin tibaaxaysa jir dil 

xoogan oo loo geystey soomaali boqol 

qof gaaraysa oo qaxooti ah iyadoo ay 

daawanayaan madax sarsare. 

Dhacdada waxay dhacday 24tii 

Maarso, 2009, waxayna ku dhacday 95 

qof oo Soomaali ah oo ku jirey xero 

qaxooti oo Pretoria ku taala oo isku 

dayay in ay u talaabaan dalka Botswana, 

marka ay joogaan meel labbada 

xuduud u dhaxaysa ayaa waxaa is hortaagay 

ciidamada Botswana kuwaasoo 

si xun u garaacay dadka oo ay ka mid 

ahaayeen haween uur leh iyo caruur. 

Waxaa daawanayay safiirka Koonfur 

Afrika u fadhiya Botswana Dikgang 

Moopeloa iyadoo ciidamada ay 

xoog qaxootiga ku saareen gaadiid 

ay leeyihiin police K/Afrika, waxaa 

sidoo kale goob joog ahaa saraakiil 

ka tirsan UNHCR iyo wasaaraha 

Home Affairs-ka. 

Dadkii markii dalka lagu soo celiyey 

waxaa laga qaatay waraaqahoodii, 

kadibna waa la xirey, markii dambane 

waxaa lagu soo siidaayay 

damaanad qaad iyaga laga saxiixay 

oo ah in aysan baxsan doonin, 

qaarkood waa ay saxiixeen kuwa 

kalan weey diideen. 

Hadda waxa ay ku jiraan meel Johannesburg 

ku taala iyadoo caawimaadii 

UNHCR ugu deeqdey ay ku 

egtahay todobaadkan, iyada oo 

aanan waraaqahoodii loosoo celinin, 

dadkani waxay doonayaan in 

dalkoodii lagu celiyo, balse waa loo 

diidanyahay. 

Qore: Hanad Maxamed 

Xusseen


"Sidii roob oo kale ayay ilintu uga 

daadaneysay, dhabanadeeda oo dhan 

waxaa qooyay ilmada, maxay oohin iyo 

cataw soo celinayaan mar hadii uu 

goolkii shabaqa ku xarooday, hore ayuu 

abwaan u yiri, "Mataqaano dawgoo, 

daboolbaa ka saarane, markay dalaqtiraabey 

ilamada daadisaayee, doqoneey 

d a b k a a b a ’ . 

"Alla yaa u sheego najma in uu aqbalkii 

dhacay oo ay ku soo fool leedahay fadeexad 

iyo foolxumo, feysal oo qalbiga u 

dajinaya najma wuxuu yiri; 

"Macaanto waan kaa raali galinayaa wax 

kasta oo aad dhib u aragto, ma garanayo 

waxa aan sameeyay ilaa hada, wax 

walba waxaa iga keenay gacaliso waa 

jaceylkaaga, ha iga fahmin qalad, ma ahi 

ruux adiga cadaw kugu ah, dhibkaaga 

waa dhibkayga, hana iga dhigin qof kaligii 

wax qasbaday, ma garanayo sida ay 

maskaxdeeydu aheyd, aniga si dhab ah 

ayaan kuu jeclahay, kaftan iyo beenna 

igama aha, aniga oo ka war qaba in lagu 

qabo ayaan hadana ku jeclahay. 

"Wuxuu iska keenay ilmo been been ah, 

fiq fiq fiq matalaad ah ayuu horteeda ku 

s a m e e y a y . 

najma inta soo hinqatay oo ilintii iska 

tirtirtay ayay ku tiri gacaliye macna 

malaha wax dhib ah ma dhici doonaan, 

"!!!Alla dumarku qalbi jilicsanaa, raguna 

qiyaameyn ogaa. !!! Soo bari gacaliye 

iyo gacaliso ayaa lagu kala seexday 

ayada oo la isku faraxsanyahay. 

naasir asaga oo arinta sal iyo baar ula 

socdo ayuu wuxuu ula hadlayay sidii qof 

war moog ah oo aan waxba la socon, 

waxaa la gaaray xiligii fasaxa, naasir 

wuxuu xaaskiisa telfoonka uga sheegay 

inuu imaan doono xili dhaw, maadama 

uu waqtigu dheeraaday mudana ayan is 

arag, wuxuu u sheegay inuu aad ugu 

xiisay, waxay si wacan ugu diyaar garawday 

imaashiyaha saygeeda, waxay 

diyaar gareysay oodkac iyo macmacaan 

kale, uma xumayn marwo uu ninkeedu u 

soo socdo, wax ay saacaduhu is guraanba, 

naasir wuxuu ka soo degay garoonka 

caalamiga ah ee Bole international 

airport, waxaa eeraboorka si gooni 

gooni ah ugu soo dhaweeyay najma iyo 

qaarka mid ah saxiibadiis, soo dhaweyn 

diiran kadib, najma waxay ku aragtay 

ninkeeda dhaqan aysan hore uga baran 

oo ah inuu markii uu afka cunnada ka 

qaadaba uu magaaladiisa galo, habeenkii 

wuxu imaadaa xili dambe, maalintiina 

waxaa lagu diimaa aragiisa, markii ay 

waydiisay waxa u diidan inuu harsado 

gurigiisa, wuxuu ugu jawaabayay, macaanto 

aniga iyo adiga waan isku dambeyn 

doonaa, waxaa igu dhagan asxaabtii 

oo dhan oo aan wali kala 

bogan, naasir wuxuu si fiican u fahmay 

sheekada najma inkastoo uusan wali wax 

xaqiiqo ah indhihiisa ku arag intii uu 

joogay, subaxnimo bilicsan saacaduna ay 

abaareysay 10:30 ayay indhaha naasir 

qabteen najma oo matageysa boga iyo 

calooshana ku dhagan, inta u soo dhawaaday 

ayuu ku yiri maxaa kuugu dhacay? 

Ma garanayo waxaanse u 

maleynayaa inay qaras isaga kay kacday, 

ayay tiri najma oo wali matageyso. 

"Allow ceebteena iyo ceeb Muslimba 

astur" naasir wuxuu u keenay Taxi dabadeedna 

u kaxeeyay Cusbitaal, waxaa 

uu dhaqtarkii waydiiyay wax ay isuyihiin 

labadooda, wuxuu u sheegay inay 

tahay xaaskiisa, wuxuu u sharaxay sida 

loo hayo, waxaa loo diray shaybaar, 

muda markii ay joogeen ayuu dhaqtarkii 

u sheegay natiijada cudurka hayo bukaanka, 

wuxuu shegaay in xanuukaan uu 

yahay mid iska caadi ah oo ay haweenku 

la kulmaan marka uu uurku ku cusubyahay, 

waxba ha walwalina, ha la siiyo 

cuna isku dheeli tiran buuqana halaga 

ilaaliyo ayuu dhaqtarkii ku yiri naasir, 

wuxuu u qoray Vitamins. Mahadsanid 

inta uu yiri ayuu ilinka soo dhaafay, 

markii ay guriga imaadeen ayuu naasir 

furay hadalkii wuxuuna yiri sidan; 

"Waxaan muddo badan iska 

dhagatirayay hadalo la iiga kaa 

sheegay, waxaan maantay ku 

faraxsanahay inaan guntii soo 

ogaaday oo aan si waadax ah 

wax walba u arkay" halkaan 

markii u marinayo hadalka ayuu 

wuxuu telfoonka ka wacay 

saxaabadii una sheegay inay si 

deg deg ah ku soo garaan 

g u r i g i i s a . 

markii ay asxaabtii oo dhan 

isugu yimaadeen gurigiisa ayuu 

k a c o d s a d a y i n a y k a 

dhegeystaan dalqadaha najma, 

inkastoo eey saaxiibadii ka 

codsadeen inuu is dejiyo sheydaankana 

iska naaro, hadana 

wuxuu ku gaabsaday in wax 

shaydaan iyo caro ah aysan 

heyn, waxay ku jeesteen najma. 

waxay waydiiyeen waxa dhacay, 

ayadana waxay ku afgobaadsatay 

inaysan garaneyn halka 

sartu ka qurunsantahay. 

waxaa ka soo fakatay ilmo kulul 

oo ay ku tiraysay garbasaarkeeda, 

dhab ahaantii waxay ilmadu 

uga socotay sidii wabi 

burqaday oo kale, waxba ha 

isku daalin oohin iyo cataw hortaa 

ayaa la ooyay, Hadii aan najmoy 

kaa qaldanahay si sax ah 

uga jawaab su’aashaan. 

"aniga kulamaba joogine Yaa 

Uurka Kuu Yeelay"?Sheeg hee 

ileen aniga iyo adiga isma arag 

waayadaan, wax hadal ah ayaa 

k a s o o b i x i w a a y a y . 

naasirna wuxuu ku dhawaaqay 

inay uga furantahay Sadax 

Dalaaqo, wuxuu siiyay lacag ay 

meher ahaan ugu laheyd. 

wuxuu ka soo kaxaystay 

labadiisii caruur, codsi deg deg 

ah ayuu u dirsaday safaarada 

wuxuu u sheegay in xaaskiisa 

eey dhimatay iyo inaysan jirin 

cid ilmaha ka heyneyso, si 

dhaqsi ah ayaa looga soo jawaabay 

warqadiisii. 

La Soco cadadka xigga 

W.Q: Maxamed Nuur Warsame 

(Keyfane)


CAYAARAHA: Man. United Oo Arsenal 

Ku Tiri Ima Barrane, ee ha I balansan 

Naadiga sita horyaalnimada European Champions League Man- 

cherter United, ayaa kula kuraasta todobaadyo ka hor loosii qab- 

saday oo ay la yeelatay Kooxda Arsenal, waxa ay ku dirtay caro 

iyo caloolyow daran oo ku habsaday Ciyaartoyda iyo taa- 

geerayaasha Arsenal. 

Kulanka xalay oo ahaa mid aan waxba la iskula harin ayaa Man- 

cherter United oo garoonkeeda ku martigelisay Arsenal, waxa ay 

ku tiri ima barane ha I ballansan, ka dib markii 1-0 ay ku suul 

daartay kooxda ay isku wadanka ka dhisan yihiin ee kula 

loolamaysa Premier ship-ka dalkaasi Ingiriiska. 

Furintaankii ciyaarta, ayaa ciyaaryahanada Man. United waxa ay 

ku bilaabeen dar dar iyo didig fajac gelisay xidigaha Arsenal, 

waxaana isla daqiiqadii 18-aad ee ciyaarta Gool aad u qurux 

badan ku lulay shabaqa Arsenal xidiga reer Man ee J. O’shea, 

ka dib Kubad koorono aheyd oo in badan ku jirtay lugaha ciyaar- 

toyda labada koox. 

Qeybtii hore 1-0, ayaa lagu kala tagay, balse markii la isku soo 

laabtay wadatashi ka dib, ayaa xidigaha Arsenal oo in badan ku 

dadaalay inay bar bar dhac ka dhigaan ciyaarta, badis iskaba 

daaye ay u suurta galiwaysay, ka dib markii kulankaasi 90-kii 

daqiiqo uu kusoo idlaaday 1-0 oo ay Man United u dhiibtay Arse- 

nal.Dhaawac Gabagabadii Ciyaarta ayaa waxaa dhaawac aan 

wali heerka uu gaarsiisan yahay la ogeyn gaaray Difaaca ay ku 

tashato kooxda Manchester United, ka dib markii ay si lama 

filaan ah isugu dheceen gool haye Van Dar Sar, wali ma jiro 

hadal kasoo baxa Maamulka kooxda oo ku aadan dhaawaca Rio 

Ferdenand. 

Kulamada Xiga : Kulanka kan xiga, ayaa Todobaadka nagu soo 

aadan ka dhacaya garoonka Arsenal, waxaana la ogeyn in Arse- 

nal ay ka aargudan karto Naadiga Manchester United iyo in iyad- 

aba daaqadda laga saari doono, balse la arki doone. 

Sidoo kale todobaadka soo socda waxaa indhaha caalamka lagu 

hayaa kulanka 2-aad ee Chelsea iyo Barcelona oo habeen hore 

isku ag dhacay barbardhac 0-0 ah. 

Maamulka kooxda juve oo ka fiirsanayo haddii uu 

dirayo ciyaaryahan Alex 

Maamulka Kooxda Kubadda Cagta ah ee Juve ayaa ka 

fiirsanaayso haddii ay dirayso ciyaaryahankeeda oo 

weerarka ugu ciyaara Alex del piero kaas oo la sheegay 

in uu u hanqal taagayo in uu aado kooxda Real Madrid. 

Agaasimaha juve Lucia oo u waramayay jariirada dela 

paba ee ka soo baxda dalka talyaaniga aya sheegay in 

uu aad ugu xun yahay warkaan dhagahiisa ku soo dhacay 

balse wuxuu sheegay in aysan ka suuroobin del 

piero in uu ka hayaamo juventus oo in muddo ah la soo 

ciyaaray. 

Warkaan aya soo baxay ka dib markii ay wargeysyada 

dalka talyaaniga ka soo baxa ay qoreen in del piero uu 

heshiis hoose la galay real ayna soo sawireen isagoo la 

hadlayo mas,uuliyiin ka tirsan kooxda facda weyn ee 

Real Madrid.


Somalis beaten at border as SA high 

commission to Botswana watched on 

A group of 95 Somali refugees, including pregnant 

women and children brutally beaten by Botswana’s 

Military and Police forces with batons and fists as 

RSA high commissioner to Botswana Dikgang 

Moopeloa watched on, the Mail & 

Guardian reported on Friday 1 st may, 2009. 

According to the newspapers report, the groups 

of Somalis were trying to return to their wartoned 

country because they feared further attacks 

after badly effected by May 2008 Xenophobic 

attacks. 

At the time they were in no-man’s land between 

South Africa and Botswana, the Botswana forces beat 

the refugees and forced them into SAPS police vans, 

which then drove them back to South Africa where 

they were arrested and their permits taken away. 

At present were also officials from the United Nations, 

South African immigration services, National 

Intelligence Agency and the South African 

Police Service. 

Home affairs provincial communications officer, 

Tsholo Jood, said a senior immigration official 

described how "Botswana police used sticks or 

batons to force the Somalis on to the South African 

police trucks." Jood also confirmed that 

Moopeloa was present, but said she did not 

know if he witnessed the beatings. The M&G reported 

Contacted by the newspaper Botswana government 

spokesperson Jeff Ramsay denied the allegations 

insisting, "There's no truth that force was 

used." 

Further, the newspaper reported that Jood said 

a home affairs official at the scene was so concerned 

about the beating of Halima Husain -- 

who was heavily pregnant -- that the official 

"forced" South African authorities to take her to 

Unit 9 clinic in Mmabatho. 

Afterwards doctors told Hussein that she had a 

breech pregnancy and should avoid travelling, 

the woman sustained injuries from the head. 

The Botswana Press Agency described the matter 

as "potential diplomatic headache"___ a 

strong term used events leading to diplomatic 

crises between countries. 

Xog-Maal understands that the Minister of planning 

and international cooperation of Somalia 

Mr. Abdirahman A. Warsame was in Botswana 

at the time of the incident, he was attending a 

Japan sponsored Africa Summit. It is not clear 

whether he knew about it. 

Refugees relieved for the 

smooth run of election 

The African refugees who are living in the country 

expressed relieve for how the SA election 

were held without violence. 

Many of them feared that should election violence 

happened in the country, they would have 

been the worst victims given the fresh memories 

of 2008 xenophobic attacks against them. 

Many of whom we spoke to expressed their happiness 

about the election, they thanked to the 

government and the people of South Africa for 

tolerance. 

Some of them were in jovial mood and celebrating 

a victory for stability, they wished their home 

countries for the same. 

One group among the African refugees, the Somalis 

kept asking “when will our country hold 

free and fair election without violence?” one Somali 

answered “it will be quite sometime long 

before we could witness such wish”. 

By: Xog-Maal News Desk Team


Xog-Maal oo u talaabay shabakada caalamiga ah ee SomaliTalk.com 

W 

argeyskaada Xog-Maal waa 

mid maalin kasta jaraya xuduudu 

cusub kana talaabaya 

soohdin kasta, haddii ay ku 

xiiso galiyeen qormooyinka Xuuraan, 

sheekadi farxadii nolosheyda foolxumaa u 

dambeysey iyo hal abuurka tifaftire Maxamed 

Deeq, markani kaligaa ku noqon 

meeysid ka bogoshada qoraalada dhaxal 

galka ah ee uu Xog-Maal soo bandhigo. 

Cape Town, Johannesburg, Rusternburg, 

Pretoria iyo Port Elisaberth, midkaad 

doonto ku akhriso Xog-Maal, macluumaadka 

aad ka akhrisatay oo aysan waxbo 

gaasir ka ahayn waxaa kula wadaagaya 

Soomaaliga jooga Chicago, Jamaica ama 

jasiirada Lambadusa ee talyaaniga ama degmada 

Xiingalool ee heysta qadka Internetka. 

Tani waxaa ugu wacan kadib markii shabakada 

afka dheer ee caalamiga ah ee SomaliTalk.com 

ay Xog-Maal ugu yaboohdey 

in shabakada lasoo galinayo cadad kasta oo 

wargeyska ah oo soo baxa, waxay taasi sahlaysaa 

in aduunka oo dhan wargeyska laga 

akhrisan karro isagoo ku naqshadaysan PDF 

oo ah naqshad aanan waxbo laga badali 

karin in aad akhriso mooyaane. 

Markii ugu horeysey Xog-Maal waxaa SomaliTalk 

lasoo dhigey 28-dii April, 2009, 

cadadkii kan ka horeeyey ee tobnaad. 

SomaliTalk.com waa shabakadii ugu horey- 

sey ee Soomaaliyeed ee hawada soo gasha, 

waxaa la asaasay sanadii 1999-kii, waxay 

hawada ku jirtaa 10 sanno oo buuxda, waa 

mid ka mid ah warbaahinta farro ku tiriska 

ah ee dhexdhexeedka ka ah Soomaaliya, 

waxaa loo asaasay u adeega shacabka 

Soomaaliyeed iyo usoo tabinta wararka 

xaqiiqda ku salaysan. 

Shabakada waxa ay ku taqasustey qoraalada 

la xariira macdanta Soomaaliya, shidaalka 

Soomaaliya, badda Soomaaliya iyo waliba 

hanganka Soomaaliya, waxaa kale oo ay 

caan ku tahay faalooyinka ay soo qoraan 

qorayaasha ugu sareeya Soomaaliya 

qaarkood waana kuwa xambaarsan afkaar 

siyaasadeed oo xeeldheer oo Soomaalinimo 

iyo islaamnimo ay ka dhadhamayso. 

SomaliTalk waa shabakad qaad weyn xagga 

baaxada taasoo ay 100% uga horeeyso 

dhamaan shabakadaha Soomaalida, arrintaasi 

dad yar ayaa fahmi karra, waayo 

waxaa laga yaabaa in dadka ay u taagantahay 

in web kasta oo ciwaan leh oo lasoo 

kicin karro ay isku midyihiin kuwa kale oo 

dhan, sidaasi ma ahan, SomaliTalk waxaa 

ku rabikab aalado casri ah oo ka dhigaya 

webka mid qaadkiisa iyo tayadiisu ay aad u 

sarayaan, tusaale ahaan waxaad heli kartaa 

qoraaladii la galiyey maalintii uu hawada 

soo galay oo ah tobon sanno ka hor, wuxuu 

qaadi karaa muuqaalo iyo maqal aad u baddan 

oo ah illaa xadka aad dooneysid, 

qoraalada PDF-ka iyo adeeg kasta oo web 

laga filli karro. 

Dhawaan ayuu webka aduunka oo dhan mar 

kaliya hadal heyntiisa ay cirka martay kadib 

markii lasoo dhigey warbixin 42 bog ah oo 

ka hadlaysa xeebaha Soomaaliya oo lala 

wareegayo, warbixintani waxay ahayd mid 

muddo bilooyin baaritaan lagu wadday 

soona bandhigtey xog aanan war laga 

heynin oo si weyn loogu baraarugey. 

Warbixinta waxay ka digtey dhul baddeed 

ay Kenya ka goosanayso Soomaaliya, 2 

maalmood kadibna arrintii si cad ayay u 

dhacday markii Kenya iyo DKMG ay kala 

saxiixdaan heshiis. 

Tifaftiraha Xog-Maal Maxamed Muuse 

Nuur iyo Agaasimaha wargeyska Cabdinaasir 

Saxansoxo oo isla markaasina ah 

wakiilka SomaliTalk.com ee Koonfur Afrika 

ayaa maamulka SomaliTalk uga mahadceliyey 

taageerada ay u fidiyeen wargeyska.

Xog- Maal - Somali Talk

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?