Soydaşlarımız häyäcan içärisindädir

02 

“Xocalýya ädalät” 

beynälxalq kampaniyasýnýn 

on-line aksiyasý baþladý 

16 

“Qarabað” “Ýlin 

Komandasý” seçildi 

Gündäm 

Kampaniya 3 hissädän 

- siyasi tanýtým, 

kütlävi aksiyalarýn keçirilmäsi 

vä ictimaiyyätlä 

älaqä qurmaqdan 

ibarätdir. 

Ýdman 

Azärbaycan Gänclärinin Avropaya Ýnteqrasiyasý 

Täþkilatý (AGAT) “Qarabað” Futbol 

Klubunu “Ýlin komandasý” adý ilä tältif edäcäk. 

AGAT “Qarabað”ýn Avropada Azärbaycaný 

layiqincä tämsil etdiyini näzärä alýb, komandanýn 

ämäyini qiymätländirmäk niyyätindädir. 

16-17 DEKABR 2010 WWW.ZAMAN.AZ 40 QÄPÝK 

Moskvada Kreml yaxýnlýðýndaký Manej meydanýnda baþ verän qarþýdurmalarda xeyli sayda yaralýnýn olduðu bildirilir. Gärginlik davam edir. 

Moskvada 1000-dän çox insan häbs olundu 

Soydaþlarýmýz häyäcan içärisindädir 

Moskvada rus millätçilärinin qeyri-ruslara, xüsusilä dä qafqazlýlara qarþý hücumu orada yaþayan 

soydaþlarýmýzý da vahimäyä salýb. Beþ gün ävväl baþlayan gärginlik dünän dä 

davam edib. Xeyli sayda yaralananlar var. Qeyri-ruslar üçün küçälärdä 

gäzmäk, ictimai näqliyyatdan istifadä etmäk tählükälidir. 

NÝCAT ÝNTÝQAM BAKI 

Ötän þänbä Moskvanýn Manej 

1meydanýnda millätçi ruslarýn vä 

futbol azarkeþlärinin qeyri-ruslara qarþý 

baþlayan hücumundan sonra väziyyät 

xeyli gärginläþib. Dünän ruslarýn etnik 

ayrý-seçkiliyinä vä qeyri-ruslara qarþý 

davranýþlarýna cavab olaraq, Þimali Qafqazdan 

olanlarýn Moskvada aksiya keçirmäk 

cähdi gärginliyi bir az da artýrýb. 

Meydana näzaräti gücländirmäk üçün 3 

minä yaxýn yerli milis hadisä yerinä göndärilib. 

Ümumilikdä, 1000-dän çox insanýn 

saxlandýðý bildirilir. 

Dünän axþama olan mälumatlara görä, 

Moskva küçälärindä, metroda vä ictimai 

näqliyyatda qafqazlýlara münasibät 

xeyli pisläþib. Qeyri-ruslarýn vahimä içindä 

olduqlarý, küçäyä çýxmaqdan vä iþä 

getmäkdän çäkindikläri bildirilir. 

Rusiyada yaþayan soydaþýmýz Pärviz 

Säfärovun qäzetimizä verdiyi mälumata 

görä, dünän axþama yaxýn Moskvada 

qafqazlýlar äleyhinä aksiyalar daha 

da þiddätlänib. Onun sözlärinä görä, 

þähärin bir neçä yerindä bu cür aksiyalar 

täþkil olunub. 1SÄHÝFÄ 3-4 

FOTOLAR: CÝHAN 

07 

Türkiyädä benzinin litri niyä 2 manatadýr 

Ýlham Äliyev Qazaxýstan 

Prezidentini täbrik edib 

1 

Dövlät baþçýsý Ýlham Äliyev Qazaxýstan 

Prezidenti Nursultan Nazarbayevä 

täbrik mäktubu göndärib. 

Prezident Ý. Äliyev Qazaxýstan Respublikasýnýn 

milli bayramý - Müstäqillik günü 

münasibätilä N. Nazarbayevä vä Qazaxýstan 

xalqýna öz adýndan vä Azärbaycan 

xalqý adýndan täbriklärini çatdýrýb: “Äminäm 

ki, zängin änänälärä malik Azärbaycan-Qazaxýstan 

dostluðu, qarþýlýqlý 

etimada vä dästäyä äsaslanan dövlätlärarasý 

münasibätlärimiz, istär ikitäräfli qaydada, 

istärsä dä, beynälxalq qurumlar 

çärçiväsindä ämäkdaþlýðýmýz daim xalqlarýmýzýn 

mänafelärinä, ölkälärimizin çiçäklänmäsinä 

xidmät edäcäk, regionumuzda 

sülhün vä ämin-amanlýðýn bärqärar 

olmasýna töhfälär veräcäk”. 

02 GÜNDÄM 

Veteran adý verilmäsi ilä baðlý 

qaydalara däyiþiklik edildi 

Hansý ölkädä daha çox 

Türkiyä vätändaþý iþläyir 

1 

Dünyanýn müxtälif ölkälärindä 

1,5 milyona yaxýn Türkiyä vätändaþý 

iþläyir. Bu barädä Türkiyänin 

Ämäk vä Sosial Müdafiä Nazirliyinin 

açýqladýðý mälumatda bildirilir. Mälumatda 

qeyd olunur ki, Türkiyä vätändaþlarý 

iþlämäk üçün daha çox Almaniyaya 

üz tuturlar. 1ÝQTÝSADÝYYAT 05 

Baytarlýq idaräsi 

vätändaþlara 

müraciät edir: 

özbaþýna satýþdan 

ov vä ev quþlarý 

almayýn! 

Känd Täsärrüfatý Nazirliyi yanýnda Dövlät 

1Baytarlýq Xidmäti (DBX) noyabrýn 29-da ov 

vä ev quþlarýnýn diri vä käsilmiþ halda satýþýna 

qadaðaný näzärdä tutan säräncam 

imzalayýb. DBX-nin mätbuat 

xidmätinin rähbäri Yolçu Xanvälinin 

sözlärinä görä, qadaðada 

mäqsäd ölkämizdä “quþ qripi”nin 

yayýlmasýnýn qarþýsý 

alýnmasý üçün profilaktik tädbirlär 

görmäkdir. O qeyd edib 

ki, qadaða baytarlýq-sanitariya 

ekspertizasýndan keçirilmiþ vä 

müvafiq baytarlýq sänädläri verilän 

quþ ätlärinä þamil edilmir: 

“Müvafiq sänädläri alan þäxslär qanunla 

müäyyän edilmiþ yerlärdä (bazar, 

yarmarka) quþ satýþý ilä mäþðul ola bilärlär. 

Qadaða özbaþýna quþ satýþýný häyata keçiränlärä 

aiddir”. 2006-cý ildän bäri ölkämizdä 

“quþ qripi”nin profilaktikasý mäqsädilä 

här il monitorinqlär keçirdiklärini 

deyän Y. Xanväli cari ildä aparýlan 

monitorinqlärin sayýnýn 6- 

ya çatdýðýný bildirdi. Bu arada 

DBX apardýðý son monitorinqin 

näticälärini açýqlayýb. 

Monitorinq zamaný ov vä 

ev quþlarýndan götürülmüþ 

nümunälärin heç birindä 

“quþ qripi” xästäliyinin törädicisi 

müäyyän edilmäyib. 

Növbäti monitorinqin dekabrýn 

20-dä baþlanmasý näzärdä 

tutulur. Hazýrda ölkädä epizootik 

väziyyät sabitdir. 1SOSÝAL HÄYAT 06 

DÖVLÄT SÝFARÝÞLÝ ÝXTÝSASLAR ÜZRÄ TÄHSÝL 

HAQLARI ARTIRILACAQ / Tähsil Nazirliyi ali 

mäktäblärdä dövlät sifariþli ixtisaslar üzrä illik 

tähsil haqqýnýn artýrýlmasý üçün Tarif Þurasýna 

müraciät edäcäk. Bu barädä tähsil naziri Misir 

Märdanov mälumat verib. 1GÜNDÄM 02 

BU GÜN MAHÝ-MÄHÄRRÄMDÝR / Bäþär tarixindä elä 

hadisälär var ki, onlar zamandan qopub här zaman 

insanlýðýn baþý üzärindä qalýr. Bu cür hadisälär min 

il ävväl nä qädär täzä idisä, bu gün dä eyni däräcädä 

aktualdýr, öz mahiyyätini saxlayýr. 1HÄYAT 13

02GÜNDÄM 

Veteran adý verilmäsi ilä baðlý qaydalara vä þärtlärä däyiþiklik edildi 

Balakändä känd 

yollarý asfaltlanýr 

1 

Balakän rayonunun Þärif kändindä 

asfaltlanmýþ yol istifadäyä 

verilib. Bu münasibätlä keçirilän tädbirdä 

Rayon Ýcra Hakimiyyätinin baþçýsý 

Asif Mämmädov, rayon idarä vä 

täþkilat nümayändäläri, eläcä dä Þärif 

känd sakinläri iþtirak ediblär. Yeni istifadäyä 

verilmiþ yolun uzunluðu 3,5kilometr, 

eni isä 6metrdir. Rayonun daxili 

imkanlarý hesabýna çäkilän yolun 

tikintisini 51saylý Balakän Yol Ýstismar 

Ýdaräsi häyata keçirib. Yolun çayýn 

üzärindän keçän hissäsindä olan körpü 

dä äsalý tämir edilib. Qeyd edäk ki, rayonun 

digär kändlärinin yollarýnda da 

asfaltlaþma iþlärinin aparýlmasý näzärdä 

tutulur. ÝLKÝN ÄMÝROV Balakän 

Qäzetimizin Baký þähärindä paylanmasý 

üçün motosikleti 

olan poçtalyon axtarýrýq. Arzu 

edänlär aþaðýdaký nömrälärä 

müraciät edä bilärlär: 

Nazirlär Kabineti “Mühari- 

veteraný, silahlý qüvvälär 

1bä 

veteraný vä ämäk veteraný adlarýnýn 

verilmäsi qaydasý vä þärtläri 

haqqýnda Äsasnamä”yä älavä 

edib. Bu barädä Nazirlär Kabinetindän 

mälumat verilib. Baþ nazir 

Artur Rasizadänin imzaladýðý qärarla 

bundan sonra Fövqäladä 

Hallar Nazirliyinin ämäkdaþlarý 

da veteran statusu ala biläcäklär. 

Qärara älavälärä äsasän, härbi 

Dövlät sifariþli ixtisaslar üzrä 

tähsil haqlarý artýrýlacaq 

Tähsil Nazirliyi ali mäktäblärdä 

1dövlät sifariþli ixtisaslar üzrä illik 

tähsil haqqýnýn artýrýlmasý üçün Tarif 

Þurasýna müraciät edäcäk. Bu barädä 

tähsil naziri Misir Märdanov mälumat 

verib. Onun sözlärinä görä, ali mäktäblärdä 

dövlät sifariþli ixtisaslar üzrä 

illik tähsil haqqý özäl ali mäktäblärdäki 

tähsil haqqýndan yüksäk olmalýdýr: 

“Ýnsanlarda vä ali mäktäblärdä dä bu 

ixtisaslara maraq yaranmalýdýr. Çünki 

dövlät sifariþli ixtisaslara qäbul olunmuþ 

täläbälärin sayý artdýqca ali mäktäblärin 

dä gäliri çox olacaq”. M. Märdanov 

deyib ki, ali mäktäblär müstäqil 

maliyyäläþdirmä mexanizmindä 

könüllülük prinsipi ilä iþtirak edir: 

“Ola bilär ki, bäzi ali mäktäblär bu 

prosesdä iþtirak etsin, bäziläri iþtirak 

etmäsin. Bu, ondan asýlýdýr ki, Azärbaycan 

hökumäti olaraq, biz bu prosesi 

necä häyata keçiräcäyik. Ägär di- 

kim bu prosesdä iþtirak etmäyäcäk. müällimälärä vä universitet täläbäläri- 

Amma baþqa cür olsa, älbättä, heç dä münasibät bildirib. O deyib ki, 

gär universitetlär görsä ki, ali mäktäblär 

bu prosesä qatýlmaqla udur, onda yoxdur”. Misir Märdanov hicab mä- 

söhbät getmäyib: “Söhbät yalnýz orta 

Yäni burada mäcburiyyät prinsipi nä hicabla baðlý qadaða qoyulmaqdan 

hamý bu mexanizmdä iþtirak edäcäk. säläsi ilä baðlý säsländirilän fikirlärä mäktäb þagirdlärindän gedir”. 

Paytaxt polisindän Aþura xäbärdarlýðý 

Baký þähär Baþ Polis Ýdaräsindä Aþura mä- 

ilä älaqädar paytaxtda 1rasimläri ictimai 

Tanýnmýþ fransýz aktyor Ýçäriþähärä heyran olub 

Ölkämizdä säfärdä olan fransýz 

1aktyoru Jerar Depardye Ýçäriþähärlä 

tanýþ olub. Aktyorun gäzintisi Qýz 

Qalasý ilä tanýþlýqla baþlayýb. Qonaq Sýrataðlý 

dini-memarlýq kompleksinin (Bazar 

meydaný) ärazisindäki müxtälif 

dövrlärä aid bädii daþ yonma sänätinin 

nümunälärinä tamaþa edib. Buxara karvansarasýnda 

olan aktyora bu abidänin 

Azärbaycanýn qädim iqtisadi älaqälärindän 

xäbär verdiyi vä öz ilkin memarlýq 

quruluþunu saxladýðý bildirilib. Elektromobillärlä 

ämäliyyatlarda iþtirak edän FHN 

ämäkdaþlarýna tabe olduqlarý nazirlikdä 

(FHN) yaradýlmýþ komissiyalarýn 

räyinä äsasän “Müharibä 

veteraný” adý vä müvafiq veteran 

väsiqäsi veriläcäk. FHN ämäkdaþlarý 

“Silahlý Qüvvälär veteraný” adý 

vä müvafiq veteran väsiqäsi dä ala 

biläcäklär. Qärar “Veteranlar haqqýnda” 

Qanuna älavälär vä däyiþikliklärin 

qüvväyä minmäsi ilä 

älaqädar olaraq qäbul edilib. 

qaydanýn qorunmasý vä ictimai tählükäsizliyin 

tämini ilä älaqädar tädbirlär planý hazýrlanýb. 

Bu sözläri Baký þähär Baþ Polis Ýdaräsinin räis 

müavini, polis general-mayoru Yaþar Äliyev deyib. 

Onun sözlärinä görä, müäyyän edilmiþ yerlärdän 

baþqa ärazilärdä märasimlärin keçirilmäsinä 

yol verilmäyäcäk. Räis müavini Aþura 

günü ilä älaqädar ictimai asayiþin qorunmasý 

mäqsädilä sabah paytaxt polisinin gücländirilmiþ 

iþ rejimindä çalýþacaðýný, ictimai asayiþin 

lazými þäkildä tämin ediläcäyini qeyd edib. Y. 

Äliyev dekabrýn 16-da Dövlät Yol Polisinin dä 

gücländirilmiþ iþ rejimindä çalýþacaðýný, paytaxtda 

näqliyyatýn häräkätinin tänzimlänäcäyini 

söyläyib: “Märasimlärin keçiriläcäyi yerlärdä 

vä onun ätrafýndaký ärazilärdä yol häräkäti tählükäsizliyini 

tämin etmäk mäqsädi ilä Dövlät 

Yol Polisi täräfindän lazými qüvvälär ayrýlýb. 

Märasimlärlä älaqädar bäzi ärazilärdä näqliyyat 

vasitälärinin häräkäti mähdudlaþdýrýlacaq”. 

“Xocalýya ädalät” beynälxalq kampaniyasýnýn on-line aksiyasý baþladý 

1 

Dialoq vä Ämäkdaþlýq Uðrunda Ýslam Konfransý 

Täþkilatý Gänclär Forumu (ÝKGF) v 

“Daðlýq Qarabað bölgäsinin Azärbaycanlý Ýcmasý” 

Ýctimai Birliyi “Xocalýya ädalät” beynälxalq täþviqat 

kampaniyasýnýn on-line fäaliyyätinin täqdimatýný 

keçirib. Ýcmanýn rähbäri Bayram Säfärov hamýný 

fäal vätändaþ mövqeyi göstärmäyä çaðýrýb. 

“Xocalýya ädalät” kampaniyasýnýn älaqäländiricisi 

Nicat Mämmädov kampaniyanýn yeni Ýnternet 

saytý, onun Facebook, Twitter, Youtube kimi sosial 

þäbäkälärdäki fäaliyyäti barädä geniþ mälumat 

verib. O bildirib ki, kampaniya 3 hissädän - siyasi 

tanýtým, kütlävi aksiyalarýn keçirilmäsi vä ictimaiyyätlä 

älaqä qurmaqdan ibarätdir. 

Ýtkin düþmüþ kimsäsiz uþaq iki ay sonra tapýldý 

Bakýnýn Märdäkan qäsäbäsindä yerläþän 

1uþaq evindän iki ay ävväl itkin düþmüþ uþaq 

Jerar Depardye 

Tähsil naziri 

MÝSÝR MÄRDANOV: 

“Ýnsanlarda vä 

ali mäktäblärdä 

dä bu ixtisaslara 

maraq yaranmalýdýr. 

Çünki dövlät 

sifariþli ixtisaslara 

qäbul 

olunmuþ täläbälärin 

sayý artdýqca 

ali mäktäblärin 

dä gäliri çox 

olacaq”. 

tapýlýb. Baký Þähär Baþ Polis Ýdaräsindän verilän 

mälumata görä, 16 yaþlý Vüsal Mämmädov oktyabrýn 

17-dä itkin düþübmüþ. O, uþaqlarýn gäzintisi zamaný 

A. Ýsmayýlov küçäsindä yoxa çýxýb. Säbail rayon 

Polis Ýdaräsinin cinayät-axtarýþ þöbäsi vä 8-ci 

polis bölmäsi ämäkdaþlarý V. Mämmädovu dekabrýn 

14-dä tapýb. Faktla baðlý tähqiqat aparýlýr. Onun 

2 ay müddätindä harada olduðu mälum deyil. 

davam edän gäzinti zamaný Ýçäriþähär, Qoþa 

Qala Qapýlarý vä yaxýnlýðýndaký meydan 

barädä maraqlý tarixi mälumatlar qonaðýn 

diqqätinä çatdýrýlýb. Gäzinti zamaný aktyor 

Azärbaycan milli mätbäxinin nümunäsi 

olan tändir çöräyinä qonaq edilib. Þirvanþahlar 

Sarayý Kompleksi ilä tanýþlýq zamaný 

abidälärin üzärindäki naxýþlar Jerar Depardyenin 

xüsusi maraðýna säbäb olub. 

Sonda J. Depardye Ýçäriþähärin fäxri qonaqlar 

kitabýna öz üräk sözlärini yazýb vä 

qädim þähärä heyran olduðunu vurðulayýb. 

16-17 DEKABR 2010 ZAMAN 

Yaðmursuz hava proqnozlaþdýrýlýr 

1 

Dekabrýn 16-da Bakýda vä Abþeron yarýmadasýnda 

hava däyiþkän buludlu, äsasän yaðmursuz 

keçäcäk. 

Gecä vä sähär yarýmadanýn bäzi yerlärindä zäif 

duman olacaq. Þimal-qärb küläyi axþam cänubqärb 

küläyi ilä äväz olunacaq. Gecä 8-1, gündüz 

13-16däräcä isti olacaq. 

Dekabrýn 17-dä hava däyiþkän buludlu, äsasän 

yaðmursuz keçäcäk. Gecä vä sähär bäzi yerlärdä 

zäif duman olacaq. Cänub-qärb küläyi 

äsäcäk, yarýmadanýn bäzi yerlärindä arabir güclänäcäk. 

Gecä 8-1, gündüz 13-15däräcä isti 

olacaq. 

Daþýnmaz ämlakýn qeydiyyatý 

avtomatlaþdýrýlacaq 

1 

Azärbaycanda daþýnmaz ämlakýn qeydiyyatý 

sistemi 2013-cü ilädäk tam avtomatlaþdýrýlacaq. 

Bu barädä Ämlak Mäsäläläri Dövlät Komitäsinin 

tabeliyindä olan Daþýnmaz Ämlakýn Kadastrý vä 

Texniki Ýnventarlaþdýrma Märkäzinin direktoru Ramiz 

Quliyev mälumat verib. R. Quliyev hämçinin 

qeyd edib ki, ölkä ärazisindä ümumilikdä dövlätin 

15min daþýnmaz ämlak obyekti yerläþir. Onlarýn 

elektron xäritäsinin hazýrlanmasý 201-ci ildä baþa 

çatdýrýlmalýdýr. 

Dänizkänarý Milli Parka 

yeni atraksionlar gätirilib 

1 

Milli Parkýn ärazisindä bu vaxtadäk Bakýda olmayan 

2yeni atraksion quraþdýrýlýb. Dänizkänarý 

Bulvar idaräsinin baþ mütäxässisi Elþän Mämmädov 

bildirib ki, yeni gätirilän atraksionlardan biri 

“Tarzan”, digärinin isä “Motodrom” adlanýr. Onun 

sözlärinä görä, Çindän gätirilän “Tarzan”dan istifadä 

5manatdýr. Burada çäkisi 80-90kq-a kimi olan 

insanlar äylänä bilärlär. Ýtaliyadan gätirilän “Motodrom” 

isä 6-15yaþlý, çäkisi 60kq-dan az olan uþaqlar 

üçün näzärdä tutulub. Bu atraksionda äylänmäk istäyänlär 

2manatdan keçmäli olacaqlar. 

16-17 DEKABR 2010 10-11 MÄHÄRRÄM 1432 SAYI: 147/3087 

Baþ direktor SÜLEYMAN ÜNAL 

s.unal@zaman.az 

s.unal@zaman.com.tr 

Baþ direktorun müavini 

Osman Uçak 

o.ucak@zaman.az 

REDAKTOR MÜAVÝNLÄRÝ 

Sämäd Mälikzadä 

Äli Mäcidov 

REKLAM ÞÖBÄSÝNÝN MÜDÝRÝ 

Arif Ýbiþ 

MARKETÝNQ ÞÖBÄSÝNÝN MÜDÝRÝ 

Mehmet Þimþek 

MÄTBÄÄ MÜDÝRÝ 

Harun Aydoðdu 

ÜMUMÝ ÞÖBÄ MÜDÝRÝ 

Orhan Kýraç 

TÄMSÝLÇÝLÝKLÄR 

Naxçývan: 

(136) 452430 

Gäncä: (22) 560194 

Aðdaþ: (193) 55131 

Quba: (169) 53810 

ÞÄHÄRLÄR SÜBH GÜNÄÞ GÜNORTA ÝKÝNDÝ AXÞAM GECÄ 

BAKI 

QUBA 

LÄNKÄRAN 

ÞÄKÝ 

SABÝRABAD 

NAXÇIVAN 

YEVLAX 

ÞAMAXI 

GÄNCÄ 

ZAQATALA 

TÄSÝSÇÝ 

“ZAMAN-AZÄR” MMC 

Redaktor 

Ürfan Mämmädli 

u.memmedli@zaman.az 

ÞÖBÄLÄR 

Qvami Räsulov - Mädäniyyät þöbäsi 

Nicat Ýntiqam - Ýqtisadiyyat þöbäsi 

Natiq Pänahlý - Siyasät þöbäsi 

Loðman Mämmädov - Humanitar þöbä 

Ruslan Sadýqov - Ýdman þöbäsi 

NÖVBÄTÇÝ REDAKTOR: 

Nicat Ýntiqam 

Länkäran: 

(171) 52057 

Mingäçevir: 

(147) 45896 

Þirvan: (197) 51292 

Zaqatala: 

(174) 54055 

Þäki: (177) 46083 

Sumqayýt: (018) 

655 89 64 

Ünvanýmýz: Baký, Tbilisi prospekti. 1058-ci mähällä, ev 34. 

Tel: (+994 12) 498 17 24 , 530 85 81 (82, 83), 498 04 14. Faks: 498 17 24 

web: www.zaman.az e–mail: info@zaman.az 

Çap: “ZAMAN-AZÄR” MMC firmasýnýn mätbääsi. 

Redaksiya ilä müällifin mövqeyi färqli ola bilär, reklamlardaký mätnlärä görä redaksiya mäsuliyyät daþýmýr. 

“APA” vä “AzärTAc” xäbär agentliklärinin materiallarýndan istifadä olunur. 

Älyazmalar geri qaytarýlmýr Abunä ilä älaqädar þikayätlärinizi redaksiyaya bildirmäyinizi xahiþ edirik. 

Abunä indeksi: 022382 

6.14 7.52 12.43 15.02 17.22 18.50 

6.21 8.01 12.49 15.04 17.24 18.54 

6.16 7.52 12.48 15.11 17.31 18.57 

6.26 8.06 12.54 15.10 17.30 18.59 

6.19 7.57 12.49 15.09 17.29 18.56 

6.30 8.07 13.01 15.23 17.43 19.09 

6.25 8.04 12.54 15.12 17.32 19.00 

6.19 7.58 12.48 15.06 17.26 18.54 

6.29 8.07 12.57 15.15 17.35 19.03 

6.29 8.09 12.56 15.11 17.31 19.01 

17 DEKABR ÜÇÜN

03 GÜNDÄM 16-17 DEKABR 2010 ZAMAN 

“ATÄT öz nüfuzuna 

ciddi zärbä vurdu” 

“Män demäzdim ki, ATÄT-in täsir 

1 imkanlarý yoxdur. Täþkilat sadäcä 

mövcud imkanlarýndan sämäräli istifadä 

etmir. Etsäydi, Ermänistan vä bu mövqedä 

olan digär ölkäläri müäyyän mänada 

qanun-qaydalara riayät etmäyä cälb etmäk 

olardý. Görünür, ATÄT-in siyasätini 

müäyyänläþdiränlär buna ciddi ehtiyac 

duymurlar”. APA-nýn mälumatýna görä, 

bunu Milli Mäclisin sädr müavini Bahar 

Muradova deyib. O bildirib ki, ATÄT-in 

Ermänistaný konstruktivliyä cälb etmäk 

üçün hämiþä imkaný olub: “O cümlädän 

Astana sammitindä dä belä bir imkan var 

idi. Çox täässüf ki, ATÄT bunu etmädi vä 

bununla, öz nüfuzuna ciddi zärbä vurdu”. 

B. Muradova ATÄT-in fakt-araþdýrýcý 

missiyasý ilä baðlý fikirlärini dä bildirib: 

“Bu missiya beþ il ävväl dä bölgädä olub. 

Hämin vaxt hazýrlanmýþ hesabatda ermänilärin 

vandal häräkätläri äksini tapmýþdý. 

Ümid ediräm vä gözläyiräm ki, 

onlar bu däfä dä eyni missiyaný häyata 

keçiräcäklär. Çünki ötän beþ ildä ermänilärin 

vandal ämälläri daha da geniþlänib. 

Onlar Azärbaycanýn mädäniyyät abidälärini 

daðýdýb, þähär vä kändlärin Azär- 

faktlarý mähv ediblär”. O, ATÄT-in faktbat 

gözlädiklärini 

baycana mäxsus olduðunu sübut edän araþdýrýcý missiyasýndan obyektiv hesa- 

deyib. 

“2010-cu il 

Qazaxýstan-Azärbaycan 

münasibätlärindä 

sýçrayýþ ilidir” 

1 Qazaxýstanýn 

Azärbaycandaký 

säfiri Serik 

Primbetov Bakýda 

noyabrýn 18-dä keçirilmiþ 

Xäzäryaný 

ölkälärin dövlät 

baþçýlarýnýn zirvä 

toplantýsýný yüksäk 

qiymätländirib. O, 

dünän keçirdiyi 

Serik Primbetov 

mätbuat konfransýnda 

deyib ki, 

2010-cu il Qazaxýstan-Azärbaycan münasibätlärindä 

sýçrayýþ ili olub: “Azärbaycanda 

keçirilmiþ üçüncü Xäzär sammiti dä bu 

baxýmdan çox älamätdar oldu. Sammit 

çärçiväsindä bir sýra vacib qärarlar qäbul 

edildi. Bu, täräflärä Xäzärdä tählükäsizlik 

mäsäläsinä dair ümumi razýlýða gälmäyä 

imkan veräcäk”. 

O, Qazaxýstanýn ATÄT-ä sädrliyi 

dövründä Daðlýq Qarabað münaqiþäsinin 

hälli prosesindä müäyyän iräliläyiþlärin 

äldä edildiyini söyläyib vä ölkäsinin münaqiþänin 

hällinä här cür dästäk verdiyini 

bildirib. 

Ýki ölkänin iqtisadiyyatýný müqayisä 

edän säfir: “Dünyada mövcud olan böhran 

prosesinä baxmayaraq, Azärbaycan 

kimi Qazaxýstan da iqtisadiyyatda pozitiv 

dinamikaný qorumaða müväffäq olub. 

Dövlätin äsas väzifälärindän biri kiçik vä 

orta biznesi inkiþaf etdirmäk, bu sahäyä 

investisiya cälb etmäkdir. Bu gün Qazaxýstanda 

2600-dän çox kütlävi informasiya 

vasitäsi, 18 mindän çox qeyri-hökumät 

täþkilatý fäaliyyät göstärir, 11 dildä, o 

cümlädän Azärbaycan dilindä qäzet näþr 

olunur, 200-dän artýq etnik mäktäb yaradýlýb. 

Räsmi räqämlärä görä, Qazaxýstanda 

92 min azärbaycanlý yaþayýr”,- deyib. 

1 

Milli Mäclisin 

sädr müavini 

BAHAR 

MURADOVA 

Bälädiyyälär öz mülkiyyätlärindän istifadä edärkän qanunlarý pozurlar 

“Azärbaycanda bälädiyyälärin fäaliyyätindä 

rast gälinän ciddi qanun pozuntularý bälädiyyänin 

mülkiyyätindän, ämlakýndan, maliyyä väsaitlärindän 

istifadä ilä baðlýdýr”. Bunu “Trend”ä müsahibäsindä 

Ädliyyä Nazirliyinin Bälädiyyälärlä Ýþ Märkäzinin 

(BÝM) rähbäri Mehdi Sälimzadä deyib. Onun 

sözlärinä görä, bälädiyyä ämlakýnýn qanunsuz istifadä 

olunmasý, qanunsuz alqý-satqýsýnýn häyata keçirilmäsi, 

mülkiyyätin alqý-satqý prosesindä onun düzgün 

qiymätländirilmämäsi näticäsindä bälädiyyä 

büdcäsinä ziyan vurulmasý faktlarý mövcuddur: “Bälädiyyä 

kollegial orqan olduðu üçün onun ämlakýnýn 

idarä olunmasý, büdcäsinin istifadäsi üzvlärinin sadä 

vä 2/3 säs çoxluðu ilä qäbul edilän qärarlar äsasýnda 

häyata keçirilmälidir. Täässüf ki, bäzi bälädiyyä sädrläri 

var ki, onlar qanunun bu täläbinä ämäl etmäyiblär 

vä onlarýn bu häräkätlärinä hüquqi qiymät verilmäsi 

üçün täräfimizdän müvafiq tädbirlär görülüb”. 

Märkäz rähbäri deyib ki, bälädiyyälärin fäaliyyätindä 

yol verilän ciddi hüquq pozuntularýnýn sayý ävvälki illärlä 

müqayisädä azalmayýb. O, pozuntularýn konkret 

sayýný açýqlamasa da, bu göstäricilärin ötänilki 

sayla eyni olduðunu, bäzi göstäricilär üzrä isä artýq 

olduðunu deyib. 

Märkäzin rähbäri bunun säbäbini bälädiyyälärin 

täcrübäsizliyi vä bälädiyyä sädrlärinin iþinä ciddi yanaþmamasý, 

mäsuliyyätinin az olmasý ilä älaqäländirir. 

M. Sälimzadä fäaliyyätindä ciddi nöqsanlara yol 

verän bälädiyyälärlä yanaþý, nümunävi fäaliyyät göstärän 

bälädiyyälärin dä olduðunu deyib. 

Moskvada 1000-dän çox insan häbs olunub 

Soydaþlarýmýz häyäcan içärisindädir 

ÄVVÄLÝ BÝRÝNCÝ SÄHÝFÄDÄ 

Hämyerlimiz Moskvada aksiyalarla älaqädar 

1näqliyyatýn häräkätinin iflic olduðunu, bu säbäbdän 

bir çox hämyerlimizin iþ yerlärini tärk edä 

bilmädiklärini söylädi. O, väziyyätlä älaqädar soydaþlarýmýzýn 

metrodan vä þähärarasý ictimai näqliyyatdan 

ümumiyyätlä istifadä etmädiklärini dedi: 

“Qafqazlýlar, o cümlädän soydaþlarýmýz þäxsi avtomobillärindän 

vä taksidän istifadä edirlär. Küçädä, 

demäk olar ki, täkbaþýna gäzän bir näfär dä hämyerlimiz 

yoxdur”. P. Säfärov dünän axþam saatlarýnda 

da küçädä qafqazlýlar äleyhinä þüarlarýn säsländirildiyini 

dedi. O, bir neçä gün ävväl äslän Länkäran 

rayonundan olan bir soydaþýmýzýn metrodan çýxarkän 

baþýndan vurularaq öldürüldüyünü vurðuladý. 

P. Säfärov bäzi hallarda yerli milisin qafqazlýlarýn 

döyülmäsinä göz yumduðunu qeyd etdi. Müsahibimizin 

bildirdiyinä görä, väziyyätin ciddiläþmäsini 

näzärä alan Türkiyänin Rusiyadaký säfirliyi dä öz vätändaþlarýna 

küçälärä çýxmamaq barädä xäbärdarlýq 

edib. 

Dünän gecä saatlarýnda metronun “Tretyakovskaya” 

stansiyasýnda milislä qafqazlýlar arasýnda 

qarþýdurma baþ vermäsi barädä informasiyalar yayýlýb. 

Münaqiþäyä “OMON” müdaxilä edib vä qafqazlýlar 

häbs olunaraq, milis mäntäqälärinä aparýlýblar. 

“Yeni säs” qäzetinin baþ redaktoru Tünzalä Väliqýzý 

“Azadlýq” radiosuna müsahibäsindä deyib ki, son 

hadisälärdän sonra Rusiyadan köçmäyä hazýrlaþan 

Milislärin qeyri-ruslara qarþý zorakýlýða 

äl atmalarý barädä mälumatlar var 

ailälär var. Onun qänaätincä, buna qädär dä qafqazlýlara 

hücumlar olub, amma indi durum färqlidir. Bu 

däfä baþ veränlär müäyyän siyasi qüvvälärin iþidir.” 

Baþ veränlär siyasi müþahidäçilär täräfindän birmänalý 

qiymätländirilmir. Ekspertlärin bir çoxu baþ 

veränlärin Rusiyanýn növbäti ssenarisi ola biläcäyinä 

iþarä vururlar. Onlarýn fikrincä, räsmi Moskva qeyriruslara, 

xüsusilä dä Qafqaz mänþäli þäxslärä vä onlarýn 

aid olduqlarý ölkälärä bu yolla mesaj vermäk 

üsulundan hämiþä istifadä edib, bu gün dä edir. 

Xatýrladaq ki, dekabrýn 11-dä Manej meydanýnda 

kütlävi qarþýdurma olub. Bir müddät ävväl - dekabrýn 

6-da Kabardin-Balkar äsilli þäxs täräfindän 

öldürüldüyü bildirilän “Spartak” futbol klubunun 

azarkeþi Yeqor Sviridovun xatiräsinä häsr olunmuþ 

aksiya etnik xarakter alýb. 

Nümayändä heyätimizin 

tärkibi mälum olub 

Azärbaycanýn Avropa Þurasý Parla- 

Assambleyasýndaký (AÞPA) 

1ment 

nümayändä heyätinin tärkibi mälum olub. 

APA-nýn äldä etdiyi mälumata görä, 12 

näfärlik heyät äsas vä ehtiyat üzvlärdän 

ibarätdir. Altý näfärlik äsas heyätä Sämäd 

Seyidov, Äli Hüseynov, Sabir Hacýyev, 

Qänirä Paþayeva, Rafael Hüseynov vä 

Rövþän Rzayev daxildir. Heyätin rähbäri 

ötän çaðýrýþdaký kimi, bu il dä Sämäd Seyidovdur. 

Ehtiyat heyätdä isä Fäzail Ýbrahimli, 

Elxan Süleymanov, Aydýn Abbasov, 

Sevinc Fätäliyeva, Sahibä Qafarova vä Fazil 

Mustafa yer alýb. 

Qeyd edäk ki, Azärbaycan parlamentini 

beynälxalq qurumlarda tämsil edän nümayändä 

heyätläri Milli Mäclis Sädri täräfindän 

müäyyänläþdirilir. 

Xatýrladaq ki, AÞPA-nýn qýþ sessiyasýnýn 

iclasý yanvarýn 24-28-dä Strasburqda 

keçiriläcäk. Sessiyanýn gündäliyinä Azärbaycanda 

keçirilmiþ parlament seçkiläri ilä 

baðlý mäsälä dä daxil edilib. 

Mämmädyarov 

Cänubi Koreyanýn 

Baþ naziri ilä görüþüb 

Azärbaycanýn xarici iþlär naziri El- 

Mämmädyarov Koreya Res- 

1mar 

publikasýna räsmi säfäri çärçiväsindä bu 

ölkänin baþ naziri Kim Hvanq-Þiklä görüþ 

keçirib. XÝN-in mätbuat xidmätindän verilän 

mälumata görä, görüþ zamaný ölkälär 

arasýnda iqtisadi, siyasi, mädäni vä digär 

sahäläri ähatä edän münasibätlärin cari 

väziyyäti müzakirä edilib, älaqälärin daha 

da geniþländirilmäsi üçün säylärin artýrýlmasýnýn 

vacibliyi vurðulanýb. 

E. Mämmädyarov Koreyanýn iqtisadiyyatýn 

bir sýra sahälärindä äldä etdiyi qabaqcýl 

täcrübänin öyränilmäsinin zäruriliyini bildiräräk, 

Azärbaycaný 2011-2013-cü illärdä prioritet 

täräfdaþ kimi seçdiyinä görä Koreya 

täräfinä täþäkkür edib. O, Daðlýq Qarabað 

münaqiþäsinin hällinä dair aparýlan danýþýqlar 

prosesi vä Azärbaycanýn mövqeyi barädä 

baþ nazirä ätraflý mälumat verib. 

E. Mämmädyarov Azärbaycan-Koreya 

parlamentlärarasý dostluq qrupunun sädri 

So Byong-Su vä Koreya parlamentinin Xarici 

älaqälär, ticarät vä unifikasiya komitäsinin 

sädri Nam Kyung Pil ilä dä görüþüb. 

AB vä Azärbaycan viza 

rejimini sadäläþdirmäk 

üçün danýþýqlara baþlayýr 

1 

Gälän ilin ävvällärindä Avropa Birliyi 

(AB) ilä Azärbaycan arasýnda viza rejiminin 

sadäläþdirilmäsi ilä baðlý danýþýqlar 

baþlayacaq. APA-nýn mälumatýna görä, bu 

barädä AB-nin Azärbaycandaký nümayändäliyinin 

rähbäri, säfir Roland Kobia bildirib. 

Onun sözlärinä görä, bu danýþýqlar viza 

rejiminin sadäläþdirilmäsi prosesinin sürätländirilmäsinä 

rävac veräcäk: “Azärbaycan 

artýq bu prosesä baþlamalýdýr. Danýþýqlarda 

här iki täräf arasýnda bu mäsälä müzakirä 

olunacaq. Ancaq bir þeyi demäliyäm 

ki, bu, real bir prosesdir. Gürcüstan artýq 

viza rejiminin sadäläþdirilmäsi prosesi ilä 

baðlý danýþýqlarý yekunlaþdýrýb”. 

R. Kobia hämçinin, AB-nin gälän il 

Milli Fäaliyyät Proqramý çärçiväsindä Azärbaycana 

130 milyon manat yardým ayýracaðýný 

da söyläyib. O deyib ki, bu väsait üç 

istiqamät üzrä särf ediläcäk: “Bu väsait sosial-iqtisadi 

inkiþaf, müäyyän qurumlarýn 

institusional potensialýnýn gücländirilmäsi 

vä kommersiya mäsäläläri üzrä ayrýlacaq. 

Ýnstitusional potensialý gücländiriläcäk qurumlar 

Xarici Ýþlär Nazirliyi vä Azärbaycan 

Diplomatik Akademiyasýdýr”.

04DÜNYA 

Ýran Prezidenti 

Türkiyäyä gedäcäk 

Ýran Ýslam Respublikasýnýn Pre- 

Mahmud Ähmädinejad 

1zidenti 

dekabrýn 22-dä Türkiyäyä iþgüzar säfärä 

gedäcäk. Räsmi mälumata görä, 

säfärin mäqsädi Ýqtisadi Ämäkdaþlýq 

Täþkilatýnýn dövlät baþçýlarýnýn Ankarada 

keçiriläcäk zirvä toplantýsýnda iþtirak 

etmäkdir. Säfär çärçiväsindä bir 

sýra ikitäräfli görüþlärin keçiriläcäyi dä 

gözlänilir. 

Ukraynada 9 näfär 

prezident olmaq üçün 

yarýþacaq 

Dekabrýn 19-da Belarusda prezi- 

seçkisi keçiriläcäk. Äsas na- 

1dent 

mizäd indiki dövlät baþçýsý Aleksandr 

Lukaþenkodur. O, Belarusa 1994-cü ildän 

prezidentlik edir. Ýlk däfä 5 il müddätinä 

seçilän Lukaþenko 1996-cý il referendumu 

ilä sälahiyyät müddätini 

2001-ci ilädäk uzadýb. 2001-ci ildä ikinci 

däfä prezident kürsüsünä yiyälänän 

Lukaþenko 2004-cü il referendumunda 

iki däfädän çox seçilmäyä mähdudiyyät 

götürüldüyündän 2006-cý ildä yenidän 

dövlät baþçýsý ola bilib. 

Növbäti seçkilärdä Lukaþenkonun 

seçki marafonunda 9 räqibi var. 

Tätillär Yunanýstaný 

çýxýlmaz väziyyätä salýb 

Büdcädäki käsiri kompensasiya 

1etmäk üçün räsmi Afinanýn 

älavä sosial ödäniþlärin läðv edilmäsi 

ilä baðlý qärarýndan sonra yunanlar 

kütlävi aksiyalara baþlayýblar. Bir neçä 

häftädir davam edän aksiyalar dünän 

yenidän qýzýþýb. Hämkarlar täþkilatlarýnýn 

çaðýrýþlarý äsasýnda dövlät vä 

özäl sektorda çalýþan iþçilärin äksäriyyäti 

24 saatlýq tätilä qoþulub. 

Paytaxt Afinanýn märkäzi meydanlarýndan 

olan Sintaqmada tätil iþtirakçýlarý 

ilä polis ämäkdaþlarý arasýnda 

qarþýdurma yaþanýb. Aksiya iþtirakçýlarýnýn 

polisä daþ atmalarýna vä 

bir avtomobili yandýrmalarýna polis 

gözyaþardýcý qazla cavab verib. 

Jurnalistlär, aviasiya iþçiläri, häkimlär, 

väkillär dä aksiyaya qoþulublar. 

Xüsusilä dä, näqliyyat iþçilärinin 

tätil etmäläri paytaxtda särniþindaþýmaný 

alt-üst edib. 

Partlayýþ Kärbäla 

hadisäsi 

zamaný qätlä 

yetirilmiþ Peyðämbär 

ailäsini 

yad etmäk 

üçün mäscidä 

toplaþmýþ qäläbälik 

arasýnda 

törädilib. 

FOTO: 

REUTERS 

(Foto vieodan 

götürülüb) 

Dünän Ýranýn Sistan-Bä- 

äyalätinin Çaba- 

1lucistan 

har þähärindäki Ýmam Hüseyin 

Mäscidindä partlayýþ törädilib. 

Näticädä än azý 38 näfärin 

öldüyü, 80-dän çox insanýn 

isä yaralandýðý bildirilir. Mälumatlara 

görä, ölän vä yaralananlar 

arasýnda qadýnlar vä 

uþaqlar da var. Ölänlärin sayýnýn 

artmasý istisna edilmir. 

Partlayýþ Kärbäla hadisäsi 

zamaný qätlä yetirilmiþ Peyðämbär 

ailäsini yad etmäk 

Moskvada gärginlik sängimäk bilmir 

Ötän þänbä Moskvanýn 

1märkäzindäki iðtiþaþlardan 

sonra þähärdä gärginlik 

qalmaqdadýr. 

Xatýrladaq ki, futbol azarkeþläri 

vä millätçi qruplaþmalarýn 

toplaþdýðý nümayiþ qeyrislavyan 

görünüþlü þäxslär vä 

milisä hücumlarla bitib. Xäsarät 

alanlar arasýnda Azärbaycandan 

olan bir gäncin dä olmasý 

xäbär verilir. Hazýrda Moskvadaký 

bir çox milli diasporlarda 

väziyyätlä baðlý narahatlýq bildirilir, 

onlarýn arasýnda Azärbaycan 

icmasý da var. 

Moskvadaký Birinci Tibb 

Universitetinin aspirantý Samir 

Äliyev BBC-yä deyib ki, birbaþa 

azärbaycanlý täläbälär xäsarät 

almayýblar, ancaq baþqa täläbälär 

arasýnda yaralanan var: 

“Þänbä günü metroda bir qrup 

þäxs bizim täläbäni döyüblär”. 

O bildirib ki, Manej meydanýndaký 

iðtiþaþlardan sonra tähsil 

aldýðý ali mäktäb täläbäläri arasýnda 

müäyyän narahatlýq var. 

Aspirantýn sözlärinä görä, 

än qorxulusu metrodur vä bir 

çox azärbaycanlý täläbälär bu 

näqliyyat növündän istifadä etmäkdän 

çäkinirlär. 

Ümumrusiya Azärbaycan 

Konqresinin Moskva bölmäsinin 

baþçýsý Ýlqar Hacýyev öz täþkilatýnýn 

azärbaycanlýlarý ehtiyatlý olmaða 

çaðýrdýðýný deyir: “Müraciätimiz 

odur ki, insanlar küçälärdä, 

metroda gec olmasýnlar. Bütün 

bu mäsälälärin hüquqi çärçivädä 

häll olunmasý üçün vaxt lazýmdýr 

vä müddät ärzindä insanlar özlärini 

gözlämäyä çalýþsýnlar”. Eyni 

zamanda Ýlqar Hacýyev gäncläri 

müxtälif nümayiþlärdä iþtiraka 

çox ehtiyatla yanaþmaða çaðýrýr. 

üçün mäscidä toplaþmýþ qäläbälik 

arasýnda törädilib. 

Säudiyyä Äräbistanýnýn “Äl- 

Äräbiyyä” telekanalýnýn mälumatýna 

görä, partlayýþa görä mäsuliyyäti 

“Condollah” silahlý 

qruplaþmasý öz üzärinä götürüb. 


Ýranda mäsciddä partlayýþ: 38 ölü 

FOTO: CÝHAN 

Xatýrladaq ki, Ýranýn terrorçu 

täþkilat kimi tanýdýðý, sünni 

mäzhäbli bäluclarýn milli vä dini 

hüquqlarý uðrunda mübarizä 

apardýðýný iddia edän “Condollah”ýn 

äsas bazalarý Pakistanýn 

Bälucistan äyalätindä yerläþir. 

Ýtaliyalýlar Berluskonini istämirlär 

1 

Baþ nazir Silvio Berluskoni hökumätinin 

parlamentdä dästäk qazanmasý Ýtaliyaný qarýþdýrýb. 

Hökumätin iþ baþýnda qalmasý paytaxt 

Romada käskin etirazla qarþýlanýb. Roma meri 

Canni Alemanno deyib ki, þähär 1970-ci illärdän 

bäri bu cür iðtiþaþlar görmäyib. 100 minä yaxýn 

adamýn qatýldýðý etiraz aksiyalarý polislä aðýr toqquþmalara 

gätirib. Yarýsý polis ämäkdaþlarý olmaqla, 

än azý 90 näfärin xäsarät aldýðý bildirilir. 

22 näfär xästäxanalara yerläþdirilib. Aksiyaçýlardan 

41-i tutulub. Ýðtiþaþlar zamaný bir neçä maþýn 

yandýrýlýb. 

Baridä, Genuyada, Neapolda vä Turindä dä 

etiraz aksiyalarý keçirilib. 

Berluskoni hökumätinä etimad göstärilmämäsini 

müxalifät partiyalarý täläb edirdi. Onlar 

Baþ nazir Berluskonini ölkäni böhrandan çýxara 

bilmämäkdä, korrupsiyada günahlandýrýrlar. 

Xatýrladaq ki, dekabrýn 14-dä parlament 

palatalarýnda hökumätä etimad mäsäläsi säsä 

qoyulub. Deputatlar Palatasýnda 314 näfär 

hökumätin lehinä, 311 näfär äleyhinä säs 

verib. Senatda isä hökumäti 146 äleyhdara 

qarþý 162 näfär dästäkläyib.

05 ÝQTÝSADÝYYAT 


Ýnflyasiyanýn säviyyäsi näzärdä 

tutulandan daha yüksäk ola bilär 

ALLAHVERDÝ CÄFÄROV BAKI 

MDB-dä än aþaðý inflyasiya Azärbaycanda 

qeydä alýnýb 

Cari ilin oktyabr ayý ilä mü- 

ötän ay istehlak 

Mälumat üçün bildiräk ki, ca- 

dqayisädä 

mallarýnýn qiymätläri vä xidmät 

tarifläri 1,8%, yanvar-noyabr aylarý 

ärzindä isä keçän ilin müvafiq 

dövrünä nisbätän 5,5%bahalanýb. 

Bu barädä Dövlät Statistika 

Komitäsindän (DSK) mälumat 

verilib. Qeyd edäk ki, bu ötän ilin 

mart ayýndan sonra qeydä alýnan 

än yüksäk göstäricidir. Komitänin 

mälumatýnda bildirilir ki, oktyabr 

ayýna nisbätän noyabr ayýnda ärzaq 

ri ilin ilk 10 ayý ärzindä Müstäqil 

Dövlätlär Birliyinä (MDB) daxil 

olan ölkälär arasýnda än aþaðý inflyasiya 

Azärbaycanda qeydä alýnýb. 

Ölkämizdä 10 aylýq inflyasiyanýn 

säviyyäsi 5,3%täþkil edib. 

MDB Dövlätlärarasý Statistika 

Komitäsindän açýqlanan sonuncu 

statistik mälumatda bildirilir ki, 

2009-cu ilin analoji dövrü ilä müqayisädä 

cari ilin yanvar-oktyabr 

mähsullarýnýn qiymätläri 

aylarýnda Birliyä üzv olan ölkälär 

2,5%, qeyri-ärzaq mallarýnýn qiymätläri 

0,4%, xidmät tarifläri isä 

arasýnda än yüksäk inflyasiya Ukraynada 

qeydä alýnýb. Cari ilin 10 

0,9%artýb. Ýlin on bir ayý ärzindä 

ayý ärzindä Ukraynada inflyasiyanýn 

säviyyäsi 9,4%häddindä 

qiymäti 8%artýb. Düyü 6%, buðda 

isä 8-14%bahalanýb. ÝSÝM zäni geniþländirmälidir: “Artýmlar 

qiymät artýmlarýna qarþý mübari- 

ärzaq mähsullarýnýn qiymätläri 

6,7%, qeyri-ärzaq mallarýnýn qiymätläri 

2,2%vä xidmät tarifläri 

olan ölkälärdän Ermänistanda 

olub. Bu göstärici MDB-yä üzv 

rähbäri hämçinin bildirib ki, illik növbäti ildä dä davam edäcäk. 

inflyasiyanýn 5%olacaðý ilä baðlý 2011-ci ilin ävvälindä bir sýra sahälärdä 

qiymätlärin artýrýlmasý 

4,7%bahalanýb. 

7,9%, Rusiyada 6,5%, Qazaxýstanda 

7%, Moldova vä Bela- 

Statistika Komitäsinin açýqladýðý 

proqnozlar reallýðý äks etdirmir. mäsäläsi Tarif Þurasý täräfindän 

V. Bayramov: “Ýnflyasiya säviyyäsi 

rusda 7,3%,Qýrðýzýstan vä Tacikistanda 

isä 5,9%bärabär olub. 

10%-dän az olmayacaq” 

“Bizim hesablamalar vä eläcä dä müzakirä olunacaq”. 

müþahidälär göstärir ki, 2010-cu 

Qiymät artýmlarýna münasibät 

bildirän Ýqtisadi vä Sosial Ýn- 

ildä inflyasiya säviyyäsi 10%-dän 

az olmayacaq. Ägär alýcýlar näinki 

här ay, hätta här häftä qiymät 

kiþaf Märkäzinin (ÝSÝM) rähbäri, 

iqtisadçý-ekspert Vüqar Bayramovun 

qäzetimizä daxil olan açýqla- 

artýmlarý müþahidä edirlärsä, 

2010-cu ildä qiymätlär cämi 

masýnda bildirilir ki, noyabr ayýndan 

baþlayaraq, bir sýra mähsulla- 

Cari ilin 

5%necä arta bilär Täässüf ki, 

inflyasiya ilä baðlý aparýlan 

rýn qiymätindä artýmlar müþahidä 

yanvar-noyabr 

hesablamalar reallýðý äks etdirmämäklä 

yanaþý, qiymät 

edilib. Ýqtisadçý-ekspert qeyd edib 

aylarýnda 

ki, bahalaþmanýn säbäblärindän 

istehlak 

artýmlarýnýn säbäblärini örtbasdýr 

edir”, - deyän iqti- 

biri dünya bazarýnda bäzi mähsullarýn 

qiymätinin artmasýdýr: 

indeksi 

qiymätläri 

sadçý-ekspertin sözlärinä 

“Dünya bazarýnda þäkärin, çayýn, 

görä, bahalaþmanýn qarþýsýný 

almaq üçün Ýqtisadi 

düyü vä buðda mähsullarýnýn bahalaþmasý 

müþahidä edilir. Son 

Ýnkiþaf Nazirliyi süni 

bir ayda dünya bazarýnda çayýn 

Mart 

Qrafik DSK-nýn mälumatlarý äsasýnda hazýrlanýb 

Hansý ölkädä 

daha çox Türkiyä 

vätändaþý iþläyir 

Dünyanýn müxtälif öl- 

1,5 milyona dkälärindä 

yaxýn Türkiyä vätändaþý iþläyir. 

Bu barädä Türkiyänin 

Ämäk vä Sosial Müdafiä 

Nazirliyinin açýqladýðý mälumatda 

bildirilir. Mälumatda 

qeyd olunur ki, Türkiyä 

vätändaþlarý iþlämäk üçün 

daha çox Almaniyaya üz 

tuturlar. Nazirliyin açýqlamasýnda 

göstärilir ki, hazýrda 

Almaniyada 564 min näfär 

Türkiyä vätändaþý iþläyir. 

Fransada 195,8 min, Hollandiyada 

128 min, ABÞ-da 

114 min, Säudiyyä Äräbistanýnda 

70 min, Avstraliyada 

33,5 min, Ýsraildä 6 min 

türkün müxtälif sahälärdä 

iþlädiyi bildirilir. Ýþlämäk 

üçün keçmiþ sovet ölkälärinä 

üz tutan Türkiyä vätändaþlarýndan 

22,8 mini Rusiyada, 

6 mini Türkmänistanda, 

2 mini Moldovada, 1,96 

mini Qýrðýzýstanda, 1,9 mini 

Ukraynada, 1,5 mini Qazaxýstanda, 

1,0 mini Gürcüstanda, 

0,6 mini Özbäkistanda, 

0,5 mini isä Tacikistanda 

yaþayýr. Mälumat 

üçün onu da bildiräk ki, 

Azärbaycanda iþlämäk üçün 

icazä alan Türkiyä vätändaþlarýnýn 

sayý 3,2 min näfärdän 

çoxdur. ORHAN KIRAÇ 

Neft Fondunun rähbäri MHÞT-nin toplantýsýnda iþtirak edib 

Dövlät Neft Fondunun 

d(ARDNF) icraçý direktoru 

Þahmar Mövsümov Mineral Ehtiyatlarýn 

Hasilatý ilä Mäþðul olan 

Sänaye Sahälärindä Þäffaflýq Täþäbbüsü 

(MHÞT) üzrä Beynälxalq 

Ýdarä Heyätinin Belçikanýn 

paytaxtý Brüssel þähärindä keçirilän 

iclasýnda iþtirak edib. Bu 

barädä qäzetimizä ARDNF-dän 

mälumat verilib. Qeyd edäk ki, 

MHÞT neft, qaz vä mädän hasilatý 

sahäsindä þäffaflýðýn tämin 

edilmäsindä qlobal standartdýr. 

Ölkämiz MHÞT prosesinä 2003- 

cü ildä qoþulub. Xatýrladaq ki, 

MHÞT-nin tätbiqi sahäsindä äldä 

etdiyi nailiyyätlärä görä Azärbaycana 

“2009-cu il MHÞT mükafatý” 

täqdim edilib. 

Ýcra baþçýsý: “Samuxda aqrar 

sahänin inkiþafýna xüsusi önäm veririk” 

Polþanýn ölkämizdäki föv- 

vä sälahiyyätli säfiri 

dqäladä 

Mixal Lavenda Samux rayonuna 

säfärä gedib. Samux Rayon Ýcra 

Hakimiyyätinin baþçýsý Vilyam 

Hacýyev qonaða rayonun iqtisadi 

potensialý haqqýnda mälumat 

verib. Bildirib ki, Samuxda aqrar 

sahänin inkiþafýna xüsusi önäm 

verilir. Ýcra baþçýsýnýn sözlärinä 

görä, rayonda üzüm baðlarýnýn 

sayý artýrýlmaqla yanaþý, bostan 

bitkilärinin becärilmäsi üçün müasir 

istixana da yaradýlýb. 

Säfir Mixal Lavenda isä ölkäsindä 

känd täsärrüfatýnýn sürätlä 

inkiþaf etdiyini vä bu sahä 

üzrä ikitäräfli älaqälärin qurulmasýnýn 

vacibliyini vurðulayýb. 

Görüþün sonunda diplomata 

rayon rähbärliyi täräfindän 

hädiyyä täqdim olunub. Görüþdän 

sonra säfir Heydär Äliyev 

Fondunun Polþa säfirliyi ilä birgä 

inþa etdirdiyi, 2009-cu ildä 

istifadäyä verilmiþ Sarýqamýþ 

känd orta mäktäbindä olub. Qonaða 

mälumat verilib ki, hazýrda 

mäktäbdä 150 þagird tähsil alýr. 

Tähsil ocaðýnda þagirdlär üçün 

yuksäk säviyyäli þärait yaradýlýb. 

Sonda säfir tähsil ocaðýna hädiyyälär 

täqdim edib. 

CEYHUN VÄLÝYEV Samux

06 SOSÝAL HÄYAT 

Baytarlýq idaräsi vätändaþlara müraciät edir: 

özbaþýna satýþdan ov vä ev quþlarý almayýn 

Dövlät Baytarlýq Xidmätinin (DBX) mätbuat katibi Yolçu Xanvälinin sözlärinä görä, 

qanunla müäyyän edilmiþ ärazilärdä, yäni yarmarkalarda vä qapalý yerlärdä ov vä 

ev quþlarýnýn satýþýna icazä var. Bu isä yalnýz bir halda mümkündür: “Bazarlarda 

satýlan ov vä ev quþlarý mütläq baytarlýq-sanitariya ekspertizasýnda yoxlamadan 

keçmälidir. Mähz bundan sonra müvafiq icazäni alýb quþ ätinin satýþý ilä mäþðul 

olmaq mümkündür” , - deyän DBX-nin mätbuat katibi onu da sözlärinä älavä etdi 

ki, özbaþýna ov vä ev quþlarýnýn satýþýný häyata keçiränlär cärimälänäcäklär. 

MÄFTUN SALMANOV 

Hazýrda “quþ qripi” xästäliyi ölkämiz 

1üçün elä dä ciddi tählükä mänbäyi sayýlmýr. 

Bununla belä, xästäliyin qarþýsýný almaq 

mäqsädi ilä aidiyyäti dövlät qurumlarý 

här il profilaktik tädbirlär keçirirlär. Belä tädbirlärdän 

biri dä bazarlarda ov vä ev quþlarýnýn 

diri vä käsilmiþ halda satýþýna qadaða 

qoyulmasýdýr. Müvafiq säräncamý noyabrýn 

29-da Känd Täsärrüfatý Nazirliyi yanýnda 

Dövlät Baytarlýq Xidmätinin räisi Siyalä Rüstämova 

imzalayýb. Säräncamýn icrasýný tämin 

etmäk mäqsädi ilä bazarlarda monitorinqlärä 

baþlanýlýb. Dövlät Baytarlýq Xidmätinin 

(DBX) mätbuat katibi Yolçu Xanvälinin 

qäzetimizä verdiyi mälumata äsasän, qadaða 

heç dä ov vä ev quþlarýnýn tam þäkildä satýþýnýn 

dayandýrýlmasýný näzärdä tutmur. 

Qadaða ancaq bazarlarda özbaþýna açýq þäraitdä 

satýlan quþ ätlärinä þamil edilib. 

Özbaþýna satýþla mäþðul olanlar 

cärimälänäcäklär 

Y. Xanvälinin sözlärinä görä, bu qadaða 

“quþ qripi” xästäliyinin ölkämiz üçün ciddi 

tählükä törätdiyinä görä tätbiq edilmäyib: 

“Onsuz da bazarlarda ov vä ev quþlarýnýn 

açýq þäraitdä satýþýna qanunla icazä verilmir. 

Lakin yeni imzalanmýþ säräncam bu sahädä 

näzaräti daha da gücländirmäyä xidmät 

edir”. Här il qýþ mövsümü gäländä ov vä ev 

quþlarýnýn satýþýna näzarätin artýrýldýðýný 

söyläyän hämsöhbätim bunu vähþi quþlarýn 

köç prosesi ilä älaqäländirdi: “Quþlarýn bu 

mövsüm miqrasiya etmäsi “quþ qripi” xästäliyinin 

yayýlma ehtimalýný artýrýr. Bu amil ev 

quþlarýnýn xästäliyä yoluxmasýna gätirib çýxara 

bilär”. Y. Xanväli bildirdi ki, qanunla 

müäyyän edilmiþ ärazilärdä, yäni yarmarkalarda 

vä qapalý yerlärdä ov vä ev quþlarýnýn 

satýþýna icazä var. Bu isä yalnýz bir halda 

mümkündür: “Bazarlarda satýlan ov vä ev 

quþlarý mütläq baytarlýq-sanitariya ekspertizasýnda 

yoxlamadan keçmälidir. Mähz bundan 

sonra müvafiq icazäni alýb quþ ätinin satýþý 

ilä mäþðul olmaq mümkündür” , - deyän 

DBX-nin mätbuat katibi onu da sözlärinä 

älavä etdi ki, özbaþýna ov vä ev quþlarýnýn 

satýþýný häyata keçiränlär cärimälänäcäklär. 

Bir sözlä, qadaðadan äsas mäqsäd “quþ qripi”nin 

yayýlmasýnýn qarþýsýnýn alýnmasý 

üçün profilaktik tädbirlär görmäk vä ev quþlarýnýn 

bu xästäliyä yoluxmasýný vaxtýnda 

önlämäkdir. 

Zaqatalada üç yeni poçt 

binasý istifadäyä verilib 

Rabitä vä Ýnformasiya Texnologi- 

Nazirliyinin (RÝTN) Zaqatala 

1yalarý 

Poçt Filialýnýn Car, Yuxarý Tala, Mähmädli 

känd þöbälärinin binasý istifadäyä 

verilib. Açýlýþ märasimindä Zaqatala Rayon 

Ýcra Hakimiyyätinin baþçýsý Mübariz 

Ähmädzadä, idarä vä müässisä rähbärläri, 

ictimaiyyät nümayändäläri iþtirak 

ediblär. Rayon Ýcra Hakimiyyätinin baþçýsý 

Mübariz Ähmädzadä Zaqatala rayonuna 

göstärdiyi diqqät vä qayðýya görä 

ölkä baþçýsý Ýlham Äliyevä minnätdarlýðýný 

bildirib. Zaqatala Poçt Filialýnýn räisi 

Namidä Süleymanova isä bildirib ki, rayonda 

gedän abadlýq, quruculuq iþläri 

rähbärlik etdiyi qurumdan da yan keçmäyib. 

O deyib ki, yeni tikilmiþ poçt binalarý 

müasir avadanlýqlarla tächiz edilib. 

Samuxdaký ev quþlarý 

“quþ qripi”nä görä täläf olmayýb 

Y. Xanvälinin sözlärinä äsasän, säräncamdan 

iräli gälän tädbirlärä uyðun olaraq, 

rayon vä þähär baytarlýq xidmätlärinä ciddi 

göstäriþ verilib ki, yerlärdä qanunsuz ov vä 

ev quþlarýnýn ätinin satýþýna qarþý ciddi 

mübarizä aparsýnlar. Bäs qadaðaný pozan 

þäxsläri hansý cäza gözläyir Müsahibim 

suala cavab olaraq dedi ki, qanunsuz quþ 

ätini satan þäxsin älindän quþ mähsullarý 

alýnýr vä mähv edilir. O qeyd etdi ki, hämin 

þäxslär baräsindä polis orqanlarýna da mälumat 

verilä bilär. Ýnzibati Xätalar Mäcälläsinä 

äsasän, qanunu pozanlar cärimälänäcäklär. 

Bununla belä, hämsöhbätim hämin 

þäxslärdän quþ ätinin alýnmasýnýn onlar 

üçün böyük cärimä olduðunu vurðuladý. 

Y. Xanväli bir müddät ävväl Samux rayonunda 

ev quþlarýnýn kütlävi þäkildä täläf 

olmasý baräsindä mäsäläyä dä münasibät 

bildirdi. Mälumat üçün onu deyäk ki, hämin 

ev quþlarýnýn qan nümunäläri Sähiyyä 

Nazirliyinä göndärilmiþdi. Aparýlan analizlärin 

näticälärinä äsasän, quþlarda H5N1 

virusu olan “quþ qripi”nin H5-i täsdiq 

edilmiþdi, N1-in aþkarlanmasý istiqamätindä 

isä laboratoriyada tädqiqatlarýn aparýldýðý 

söylänilirdi. DBX-nin mätbuat katibinin 

sözlärinä äsasän, Samuxun 2 kändindä 

qeydä alýnan ev quþlarýnýn täläf olmasý 

faktýnýn “quþ qripi” ilä heç bir älaqäsi 

yoxdur: “Müäyyän edilib ki, quþlarýn täläf 

olmasýna säbäb zähärlänmä vä digär quþ 

xästälikläridir. Hazýrda ärazidä väziyyät 

stabildir vä analoji faktlar qeydä alýnmayýb”. 

“Qaynar xätt”ä müraciät 

etmäk imkanýnýz var 

2006-cý ildän bäri “quþ qripi”nin qarþýsýný 

almaq mäqsädi ilä DBX-nin här il ölkämizdä 

monitorinqlär häyata keçirdiyini 

deyän Y. Xanväli cari ildäki monitorinqlärin 

sayýnýn 6-ya çatmaq üzrä olduðunu bildirdi. 

O, növbäti monitorinqin näticälärinin 

yaxýn zamanlarda açýqlanacaðýný qeyd 

etdi. Müsahibim monitorinqlärdä Ekologiya 

vä Täbii Särvätlär, Sähiyyä Nazirliyinin 

vä “Ovçular vä Balýqçýlar” cämiyyätinin 

mütäxässislärinin iþtirak etdiklärini dä söylädi. 

Y. Xanväli mövsümlä älaqädar olaraq, 

“quþ qripi”ndän qorunmaq üçün ähalinin 

näzärinä çatdýrdý ki: “Ev quþlarý mütläq qapalý 

þäraitdä saxlanýlmalý vä baytarlýq-sanitariya 

qaydalarýna ciddi ämäl edilmälidir. 

Ägär xästäliklä baðlý här hansý bir narahatçýlýq 

yaranarsa, yerlärdäki müvafiq baytarlýq 

xidmätlärinä müraciät etmäk täläb olunur”. 

O, DBX-nin ähalidän müraciätlärin 

qäbul edilmäsi üçün “qaynar xätt”in (012 

563 50 06) dä fäaliyyät göstärdiyini dedi. 

Mälumat üçün bildiräk ki, son dövrlärdä 

Zaqatalada 13 yeni poçt binasý tikilib istifadäyä 

verilib. Açýlan poçt þöbäläri ümumilikdä 

13 min insana xidmät göstäräcäk. 

ÝLKÝN ÄMÝROV Zaqatala 


Türkiyäli media 

nümayändäläri Naxçývanda 

Bir qrup Türkiyäli media nümayändäsi 

1 Naxçývana säfärä gälib. Äsassýz Ermäni 

Ýddialarý ilä Mücadilä Därnäyinin baþçýlýðý ilä 

baþ tutan görüþdä Türkiyänin “Anadolu”, “Cihan”, 

“Ýhlas”, “Doðan” xäbär agentliklärinin, 

“Sabah”, “Son Söz”, “Albayrak” qäzetlärinin, 

TRT, “Doðu Türk”, “Kanal-25” televiziyalarýnýn 

ämäkdaþlarý Naxçývanda yerli mätbuat nümayändäläri 

ilä görüþüblär. Görüþdä regional 

mäsälälär üzrä fikir mübadiläsi aparýlýb, qarþýlýqlý 

ämäkdaþlýðýn daha da artýrýlmasý qärara 

alýnýb. VAQÝF VÄLÝYEV/Naxçývan 

Qubada rayon polis 

idaräsi üçün yeni 

bina tikilir 

1 

Quba Rayon Polis Þöbäsinin yeni inzibati 

binasýnýn tikintisinä bu ilin may ayýnda 

baþlanýlýb. “Birlik” MMC täräfindän inþa edilän 

üçmärtäbäli binada hazýrda son tamamlama iþläri 

aparýlýr. Binanýn daxilindä kafel-metlax vä 

ränglämä iþläri görülür, çöl hissäsinä isä að lay 

yapýþdýrýlýr. Daxili Ýþlär Nazirliyinin sifariþi ilä 

Avropa standartlarýna uyðun tikilän binanýn här 

märtäbäsindä sanitar qovþaðý var. Birinci märtäbädä 

müväqqäti saxlama otaqlarý, ikinci märtäbädä 

akt zalý olacaq. Bina ayrýca qazanxana vä 

müasirtipli isitmä sistemi ilä tächiz ediläcäk. 

Qeydiyyat vä þäxsiyyät, yol polisi bölmäläri dä 

buraya köçürüläcäk. Ýþ icraçýsý Natiq Qasýmov 

bizimlä söhbät zamaný bildirdi ki, iþlär bu qayda 

ilä davam etsä, fevral-mart aylarýnda bina istifadäyä 

tam hazýr olacaq. AMÝL TAÐI Quba 

Müasir vä qädim Þäkinin 

mädäniyyät vä arxitekturasý 

Þäki þähärindä “Müasir vä qädim Þäkinin 

1 mädäniyyät vä arxitekturasý” mövzusunda 

seminar keçirilib. Tädbiri Gäncliyin Elmi-Mädäni 

Ýnkiþafý (GEMÝ) Ýctimai Birliyinin Regional 

Nümayändäliyi vä DJS xarici dil kursu birgä täþkil 

ediblär. Ýctimai Birliyin Þäki nümayändäsi 

Däyanät Elmansoy tädbirin mahiyyäti barädä 

mälumat verib vä deyib ki, mäqsäd rayonda gedän 

sosial-iqtisadý inkiþaf, yenidänqurma fonunda 

tarixiliyin itirilmämäsi, abidälärin qorunmasý 

barädä zäruri mälumat vermäk vä müzakirälär 

aparmaqdýr. Seminarda çýxýþ edän ziyalýlar, 

þähär sakinläri yenidänqurma iþläri zamaný abidälärin 

qorunduðunu vurðulayýblar. Gänclär vä 

Ýdman Ýdaräsinin räisi Vüqar Ýsgändärov isä bu 

cür tädbirlärin keçirilmäsinin ähämiyyätindän 

danýþýb. O deyib ki, yeniyetmälär vä gänclär nä 

qädär çox xarici dil bilsälär, Þäkiyä gälän turistlärä 

tariximiz barädä daha geniþ vä daha ätraflý 

mälumat verilär. Ýdarä räisi hämçinin Þäkidä 

abidälärin tarixiliyinin qorunduðunu vä restavrasiya 

zamaný bu prinsiplärin tam näzärä alýndýðýný 

söyläyib. SABÝR ÄMRAHOV Þäki

OSMAN UÇAK 

Türkiyädä benzinin litri niyä 2 manatadýr 

Dünyada benzinin än yüksäk qiymätä 

satýldýðý ölkä Türkiyädir. Yanacaq ehtiyatýnýn 

90 faizindän çoxunu känardan idxal 

etmäk mäcburiyyätindä olan Türkiyä dünya 

neft bazarýnda baþ verän än adi däyiþiklikdän 

zärbä alýr vä ölkä daxilindä benzin 

satýþý qiymätini bir az da artýrýr. Elä bunun 

näticäsidir ki, bu gün Türkiyädä benzinin 

qiymäti rekord häddä çatýb, yäni 4 liräni 

(2 manat) dä ötüb. Enerjidaþýyýcýlarýnýn 

qiymätinin artmasý täkcä bu sahä ilä 

mäþðul olan sektoru deyil, iqtisadiyyatýn 

bütün sahälärini 

bürüyür. Bunun än birinci säbäbi 

daþýnmadýr. Täbii ki, istehsal 

edilän malýn istehlakçýya 

çatdýrýlmasý ancaq daþýnma 

yolu ilä mümkündür. Bu 

halda, yanacaða älavä edilän 

artým mütläq o daþýnmanýn da 

qiymätini mäcburi qaydada artýrmýþ 

olur. Baþqa bir säbäb isä, 

istehsal prosesi zamaný bahalý 

yanacaqdan istifadä edilmäsidir. 

Xüsusilä dä, ölkänin daha 

çox qayðýya ehtiyacý olan känd täsärrüfatý 

sektorunda bu problem daha bariz þäkildä 

özünü göstärir. Tarlalarýn äkilmäsi, mähsulun 

yetiþdirilmäsi, toplanmasý vä lazým 

olan yerlärä daþýnmasý texnika ilä mümkündür. 

Bu texnika bahalý yanacaqla iþlädiyinä 

görä ortadaký mänzärä heç dä üräkaçan 

deyil. 

Doðrudur, xaricdän benzin alan täkcä 

Türkiyä deyil, amma necä olur ki, o biri ölkälärdä 

yanacaq daha ucuzdur. Här käsin 

bildiyi kimi, bu sualýn cavabý iki amillä 

Elä-belä imza... 

NÝCAT ÝNTÝQAM 

Sraðagün yaþadýðým binaya - Bakýnýn 

Nizami rayonunda yerläþir - qaz idaräsinin 

ämäkdaþlarý gälmiþdilär. Onlarla binamýzýn 

blokunun çýxýþýnda 

rastlaþdým. Mäni görän kimi 

bu iþlärä näzarät edän þäxs 

dedi ki, müällim, qýþ gälib, 

mänzillärin qaz xätlärini, 

quraþdýrýlmýþ cihazlarýn väziyyätini 

yoxlayýrýq. Bir anlýq 

fikirläþdim ki, yäqin yoxlamalar 

uzun çäkäcäk vä iþä 

gecikäsi olacaðam. 

Amma üräyimdä çox sevindim. 

Çünki son illär qýþ 

fäslindä mänzillärdä qaz 

sýzmasýndan o qädär partlayýþ 

baþ verir ki, istär-istämäz 

narahat olursan. Äslindä 

subay vaxtý belä þeylär 

vecimä dä olmazdý. Amma 

indi evimdä 9 aylýq körpä qýz uþaðý var 

axý... 

Bir sözlä, qaz idaräsinin ämäkdaþlarýnýn 

gäliþinä çox sevindim, dedim, çox sað 

olun, äcäb edirsiniz, häqiqätän, bu yoxlamalarýn 

aparýlmasý çox vacibdir. 

Onu da deyim ki, hämin ünvanda 8 

ildän çoxdur yaþayýram. Bu müddätdä 

qaz xätlärini, mänzillärä quraþdýrýlan qýzdýrýcý 

sobalarý yoxlayan olmamýþdý. 

Onlarý görändän sonra elä bil üräyim 

açýldý: “Demäk ki, partlayýþlar sizi, häqiqätän, 

narahat edir. Demäk ki, insan 

ölümläri müäyyän qädär azalacaq”. 

Män bu cür üräkdolusu danýþdýqca 

onlarýn içärisindä nisbätän zäif cüssäli, 

amma sälahiyyät sahibi täsiri baðýþlayan 

þäxs nä isä demäk istäyirdi. Män dä düþünürdüm 

yäqin tärifi sevmir, demäk istäyir 

Xaricdän benzin 

alan täkcä Türkiyä 

deyil, amma necä 

olur ki, o biri ölkälärdä 

yanacaq daha 

ucuzdur. Här 

käsin bildiyi kimi, 

bu sualýn cavabý 

iki amillä baðlýdýr 

Ýmkan vermirdim, 

kiþini aðzýný açmaða 

qoymurdum. Özlüyümdä 

fikirläþirdim 

ki, sähärdän axþamadäk 

biz jurnalistlär 

bunlarý tänqid 

edirik. Ägär kiþilär 

bu cür yaxþý iþ görürlärsä, 

bizim qeydimizä 

qalýrlarsa, 

axý niyä dä täriflämäyäk 

PRiZMA 07 


baðlýdýr: ölkädä vergilärin häddän artýq 

yüksäk olmasý, bir dä istehlakçýya qädär 

aradaký boþluða müdaxilä edän müxtälif 

täþkilatlar. Türkiyänin Maliyyä Nazirliyi 

täräfindän hazýrlanan vä bu yaxýnlarda yayýnlanan 

sänädä görä, 28 Avropa ölkäsi 

içärisindä Türkiyä öz vätändaþlarýna än 

bahalý benzin satan ölkä olmaqla yanaþý, 

häm dä benzindän än çox vergi almaqda 

rekordun sahibidir. 22 noyabr 2010-cu il 

tarixindä yayýnlanan hesablamalara görä, 

ölkädä 1,9 avroya satýlan 

benzinin 1 litrinä verilän pulun 

böyük hissäsi, yäni 1,2 

avrosu vergiyä gedir. Yäni 

vätändaþ yanacaða verdiyi 

pulun 66 faizi vergiyä yönälir. 

Yuxarýda dediyimiz kimi, 

qiymäti artýran ikinci amil dä 

aradaký müässisälär, qurumlardýr 

ki, bunlarýn da qiymätin 

yüksälmäsinä täsiri täxminän 

10-15 faiz arasýndadýr. 

Bu täþkilatlar daha çox 

neft emal edän zavodlar, onlarýn 

paylanýlmasý, satýþ yerlärinä çatdýrýlmasý 

vä satýþý ilä mäþðul olan müässisälärdir. 

Xatýrlayýrsýnýzsa, bir neçä il ävväl dünyada 

xam neftin qiymäti ciddi þäkildä 

azalmýþ, hätta 1 barelinin qiymäti 40 dollardan 

bir qädär yuxarý satýlýrdý, amma 

onda da Türkiyädä yanacaðýn qiymätindä 

ciddi bir ucuzluq müþahidä olunmamýþdý. 

O zaman bu mäsälä günlärlä müzakirä 

mövzusu olmuþ vä müxtälif mülahizälär, 

þärhlär iräli sürülmüþdü. 

ki, bu bizim väzifä borcumuzdur vä s. 

Ýmkan vermirdim, kiþini aðzýný açmaða 

qoymurdum. Özlüyümdä fikirläþirdim 

ki, sähärdän axþamadäk 

biz jurnalistlär bunlarý 

tänqid edirik. Ägär kiþilär bu 

cür yaxþý iþ görürlärsä, bizim 

qeydimizä qalýrlarsa, axý niyä 

dä täriflämäyäk Qäzetdä yazmaya 

biläräm, heç olmasa, üzlärinä 

xoþ sözlär söyläyim, 

üräkläri açýlsýn, daha säylä, 

daha ciddi çalýþsýnlar. Onlarý 

ruhlandýrmaq üçün bir az da 

iräli gedib: “Häqiqätän, qaz 

idaräsi çox däyiþib. Ävvällär 

havalar bir az soyuyan kimi 

mänzillärä qaz çox zäif täzyiqlä 

verilirdi. Amma bu gün, 

maþallah, hätta än ucqar 

kändlärä belä qaz çäkilir. Gör 

dünyanýn harasýdýr ki, doðulub boya-baþa 

çatdýðým Zärdab rayonunun kändlärindä 

dä camaat mavi yanacaq eþqinä 

düþüb. Nä vaxt kändimizä gediräm, deyirlär 

ki, müällim, sän bilärsän, bäs bizim 

kändlärä qaz nä vaxt çäkiläcäk Män dä 

deyiräm ki, bununla baðlý Dövlät Proqramý 

var vä orada yazýlýb ki, 2014-cü ilädäk 

regionlarýn qazla täminatý prosesi tam 

yekunlaþmalýdýr. Ýnþallah, belä dä olar. 

Hälä gözäl günlärimiz qabaqdadýr, hälä 

nä görmüþük ki. 

Bu däm bayaq dediyim - müdirä oxþayan 

þäxs iräli çýxýb qolumdan tutdu, 

amma män yenä susmadým: “Gäräk camaat 

da äziyyätinizi däyärländirsin, sizi 

çox incitmäsin. Mänzil çox, siz az. Bütün 

bu iþläri däqiqliklä vä vaxtýnda yerinä yetirmäyiniz 

üçün görün sizä nä qädär vaxt 

Maliyyä Nazirliyinin bu günlärdä ortaya 

qoyduðu sänädlärin täsvir etdiyi 

mänzärä näzärä alýnarsa, deyä bilärik ki, 

ägär bu gün dünyada neftin qiymäti yarýbayarý 

ucuzlaþsa belä, Türkiyädä benzinin 

qiymäti än yaxþý halda 10-12 faiz düþä bilär. 

Yäni yanacaðýn qiymätinin düþmäsi 

vergilärdän deyil, neftin qiymätindän endirilir. 

Halbuki, yuxarýda da göstärildiyi 

kimi, vätändaþ benzinin özündän iki däfädän 

dä artýq onun vergisinä pul ödämäli 

olur. Än mühüm problemi dä mähz bu 

nöqtädä axtarmaq lazýmdýr, yäni ägär 

Türkiyä yanacaðýn qiymätini aþaðý salmaq 

istäyirsä, bu zaman iki problemi häll etmäsi 

qaçýlmazdýr: 1. Vergilär ciddi þäkildä 

azaldýlmalýdýr. 2. Bu sahä ilä mäþðul olan 

vasitäçi müässisälärin monopoliyasýný 

läðv etmäk üçün azad räqabät tämin edilmälidir. 

Türkiyä dünyanýn än böyük neft hövzälärinä 

sahib olan ölkälärlä särhäd qonþusudur. 

Ýran, Ýraq, Suriya kimi neft istehsal 

edän särhäd qonþularýnda yanacaðýn 

satýþ qiymäti Türkiyädäkindän 4-5 däfä 

ucuzdur. Üstälik dä, Baký-Tbilisi-Ceyhan, 

Yumurtalýq-Kärkük kimi nähäng neft kämärläri 

ilä Türkiyäyä yanacaq näql olunur. 

Bütün bu saydýqlarýmýza baxmayaraq 

ölkädä yanacaðýn bu qädär bahalý olmasý 

çox düþündürücüdür. 

Son illärdä dünya arenasýnda istär iqtisadi, 

istärsä dä, xarici siyasät sahäsindä 

ciddi uðurlar äldä edän Türkiyänin benzin 

satýþý qiymätlärindäki “rekord”larý, heç 

þübhäsiz, onun bu yüksälän imicinä yaxþý 

bir þey qazandýrmýr. o.ucak@zaman.az 

lazýmdýr. Elä bir binanýn blokunu, oradaký 

mänzilläri yoxlamaq üçün sähärdän 

axþamadäk vaxt lazýmdýr. Hälä bu bir yana 

qalsýn, adam var, evdä tapýlmýr, adam 

var, qapýný açmaq istämir, adam var, deyir 

get sonra gälärsän. Gäräk sizi baþa 

düþsünlär”. 

Odlu-alovlu danýþdýðýmý görüb, qonþulardan 

bir neçäsi dä baþýmýza yýðýþdý. 

Qolumdan tutan þäxs daha dözä bilmädi 

vä saatýna baxýb dedi: “Müällim, vaxt gedir, 

gör nä deyiräm”. 

Yenä susmadým: “Elä biri mänim 

özüm. Bu däqiqä iþä getmäliyäm. Evdä 

dä bu däqiqä heç kim yoxdur. Sizi incitmämäk 

üçün redaksiyaya zäng vurub, bir 

az gecikäcäyimi deyäcäyäm. Sonra birdän 

yenä gälib mäni tapa bilmäzsiniz. Bir 

adama görä niyä get-gälä düþäsiniz axý” 

Räisä oxþayan þäxs o biri äli ilä digär 

qolumdan yapýþýb, yanýndaký gödäk, arýq 

kiþiyä göz edändän sonra dedi: “Qardaþ, 

imkan ver, gör nä deyirik”. Elä bu an bayaq 

göz elädiyi kiþi älindäki däftärçäni vä 

qälämi mänä uzadýb “buyur, qol çäk” dedi. 

Sähärdän 30-40 adama çäkdirmiþik, 

sän dä çäk. Soruþdum niyä qol çäkmäliyäm 

Dedilär, bu qolla täsdiq edirsän ki, 

qaz idaräsinin ämäkdaþlarý mänzildä 

yoxlama apardýlar, heç bir problem aþkarlanmadý. 

Soruþdum ki, axý siz mänzilin 

heç yaxýnýna da getmädiniz, män necä 

qol çäkä biläräm Dedilär ki, sändän 

ävväl hamý qol çäkib, sän dä elä-belä çäk, 

qolun bizä lazýmdýr. 

Çaþýb qaldým. Çox israr etsälär dä, 

qol çäkmädim. Mäni yola gätirä bilmäyäcäklärini 

görüb, kor-peþman çýxýb getdilär. 

Elä män dä kor-peþman iþä gäldim 

vä bu yazýný yazdým... n.intiqam@zaman.az 

NATÝQ PÄNAHLI 

Nä etmäli 

Bu sualý, adätän, çox önämli bir mäsälä barädä 

qärar vermäk astanasýnda, daha däqiq desäk, 

yolayrýcýnda qalanda insan özü-özünä, öz vicdanýna 

verir. Ona görä dä bu suala cavab vermäk 

hämiþä çätin olub. 

Çünki çox önämli qärardan söhbät gedir vä 

adätän, belä qärarlardan sonra geriyä dönmäk 

mümkün olmur. Ona görä yox ki, zamaný geriyä 

qaytarmaq mümkün deyil, häm dä, sadäcä, 

ona görä ki, veriläcäk qärarlarýn fäsadlarý daha 

böyük ola bilir. 

Bäzän belä bir fikir alternativ kimi säsländirilir: 

än pis qärar qärarsýzlýqdan yaxþýdýr. 

Güclü alternativdir. 

Ancaq bäzän mäsälänin ciddiliyi istär-istämäz 

insanlarý ehtiyatlý addýmlar atmaða vadar edir. 

Bu “ehtiyatlýlýq” da bir çox hallarda “qärarsýzlýq”la 

müþayiät olunur. 

Bäs nä etmäli 

Qärar vermäli, yoxsa daha münasib fürsäti gözlämäli 

Bu, istär þäxsi müstävidä belädir, istärsä dä 

ümummilli mäsälälärin 

hällindä. 

Bäzän belä bir fikir 

alternativ kimi säsländirilir: 

än pis qärar 

qärarsýzlýqdan 

yaxþýdýr. 

Güclü alternativdir. 

Ancaq bäzän mäsälänin 

ciddiliyi istär-istämäz 

insanlarý ehtiyatlý 

addýmlar atmaða 

vadar edir. Bu 

“ehtiyatlýlýq” da bir 

çox hallarda “qärarsýzlýq”la 

müþayiät 

olunur. 

“Filankäslä evlänimmi, 

yoxsa evlänmäyimmi” 

sualý ilä 

“Qarabaðý sülh yolu 

ilä, yoxsa härbi yolla 

geri alaq” sualý 

arasýnda veriläcäk 

cavabýn mäsuliyyäti 

baxýmýndan heç bir 

färq yoxdur. Här iki 

sual üçün veriläcäk 

qärarý yenidän geri 

almaq çox çätin olacaq. 

Ýstisna deyil ki, “ehtiyatlýlýq” 

mäsuliyyätdän 

iräli gälir. 

Mäsuliyyätli insan 

hämiþä ehtiyatlý 

olur, olmalýdýr da. Ancaq bu ehtiyatlýlýq qärarsýzlýqla 

näticälänirsä, demäk ki, o “mäsuliyyät”in 

cäsaräti äskikdir. 

Doðrudan da, cäsarätli olmaq da vacibdir. Qärar 

vermäk üçün cäsarät vacib amillärdändir. 

Älbättä, söhbät min ölçüb, bir biçmäkdän gedir. 

Ölçmädän biçilmiþ donun ölçüyä uyðunluðu 

risk mäsäläsidir: ya bizä verär Allah, ya da bizdän 

olmayana! 

Älbättä ki, qärar verilärkän mümkün risklär näzärä 

alýnmalýdýr. 

Ancaq bäzän hesablanmamýþ risklär ortaya çýxýr. 

Bundan qaçmaq mümkün dä deyil. 

Häyat planlarý pozmaðý sevir. 

Yalnýz planlarýmý Xäyallarý da, arzularý da... 

Onda planlardanmý qaçmalýyýq Xäyal qurmaqdanmý 

qorxmalýyýq 

Xeyr! 

Plan da lazýmdýr, xäyal da. Sadäcä olaraq, planý 

da quranda, xäyala da dalanda här þeyin sänin 

istädiyin kimi olmaya biläcäyini unutma. 

Yäni planlaþdýrmadýðýn näticäyä dä hazýr ol. 

Äslindä “nä etmäli” sualýný müþkülläþdirän dä 

mähz planlaþdýrýlmayan näticälärdir. 

Onda nä edäk Ümumiyyätlä qärar vermäyäkmi 

Qärar vermäk mütläqdir! 

Bir dä ki, gäräk qärar veräsän ki, onun bir näticäsi 

olsun da. 

Säbäblär müäyyän qädär insanlarýn iradäsinä 

baðlýdýr, näticä isä Allahdandýr. Yäni säbäblär 

här zaman bizim arzuladýðýmýz vä ya planlaþdýrdýðýmýz 

näticäni doðurmaya bilir. 

Alt-üst olan xäyallar da mähz bunun näticäsidir. 

Bunu bäzän intiharlar müþayiät edir, täässüf... 

Qýsacasý, väziyyät o qädär dä asan deyil. 

Ancaq çätin vä mümkünsüz dä deyil. Säbäblärä 

riayät edäräk, qärarýný ver vä näticäni Allahdan 

gözlä. 

Bäs siz nä düþünürsünüz Sizcä, nä etmäli 

n.penahli@zaman.az

08 SÄRBÄST 


“Azärbaycanýmýz üçün layiqli 

vätändaþlar yetiþdirmäyä çalýþýrýq” 

Täcrübäli müällim Ädalät Nemätov 2008-ci ildän Masallý þähär “Däfinä” 

mäktäb-liseyinä rähbärlik edir. O, ävvällär Masallý Rayon Tähsil Þöbäsinin müdiri 

väzifäsindä çalýþýb. Onunla söhbätläþmäk üçün “Däfinä” mäktäb-liseyinä yollandým. 

Män ora çatanda Ädalät müällim därsdä idi. Därsindä iþtirak etmäk xahiþimi yerdä 

qoymadý. Ädalät müällimin nä qädär maraqlý vä keyfiyyätli müällim olduðunu onun 

därsindä oturmayan adam çätin bilär. O, därsi þagirdä elä sadä vä maraqlý izah edir ki, 

anlaþýlmayan mäsälä qalmýr. 

PÄNAH ABDURRAHMANLI MASALLI 

- Ädalät müällim, mäktäb-lisey hansý zäru- 

yarandý 1rätdän 

- “Däfinä” mäktäb-liseyi 1996-cý ildä 

fäaliyyätä baþlayýb. Bina problemimiz isä 

Prezident Ýlham Äliyevin “Xüsusi istedada 

malik uþaqlarýn yaradýcýlýq potensialýnýn 

inkiþafý üzrä Dövlät Proqramýnýn (2006- 

2010-cu illär) täsis edilmäsi haqqýnda” säräncamýna 

uyðun olaraq häll edilib. Belä 

ki, Masallý Rayon Ýcra Hakimiyyätinin 

baþçýsý Qäzänfär Aðayevin vä tähsil naziri 

Misir Märdanovun täþäbbüsü ilä binamýzýn 

äsaslý tämiri mäsäläsi yeni tähsil 

ocaðýnýn tikintisi ilä äväz olunub. 2008-ci 

ildä tähsil ocaðýmýzýn yeni binasý istifadäyä 

verilib. Liseyimiz bütün müasir avadanlýqlarla 

tämin edilib. Sevindirici haldýr 

ki, häm möhtäräm Prezidentimiz Ýlham 

Äliyev, häm dä Heydär Äliyev Fondunun 

prezidenti, millät väkili Mehriban 

xaným Äliyeva tähsil ocaðýmýzda olublar. 

- Pedaqoji kollektiviniz 

därs 

metodunu necä 

qurub 

- Yalnýz 

därs metodunu 

düzgün quranlar 

iþlärindä 

uðurlara nail 

olurlar. Müällimlärimiz 

yeni 

yanaþmalara, qabaqcýl iþ metodlarýna arxalanaraq, 

tähsilin keyfiyyätini yaxþýlaþdýrýrlar. Täsadüfi 

deyil ki, tähsil ocaðýmýz ölkänin 50 

ümumtähsil mäktäbi arasýnda “Än yaxþý 

ümumtähsil mäktäbi müsabiqäsi”ndä 2-ci 

yeri tutub. Uðurlar pedaqoji kollektivimizi 

daha da ruhlandýrýr vä mäsuliyyätimizi 

qat-qat artýrýr. Onu da qeyd edim ki, son 

iki ildä 2 þagirdimiz beynälxalq olimpiadalarda 

gümüþ, 2 þagirdimiz isä bürünc 

medal qazanýb. Bundan älavä, 1 þagirdimiz 

respublika olimpiadasýnda qalib 

olub, baþqa 1 þagirdimiz Rusiyada keçirilän 

olimpiya çempionatýna bärabär 

säviyyäli “Okinava karate” yarýþýnda 

þäxsi hesabýnda qýzýl, komanda 

hesabýnda isä gümüþ 

medal qazanýb. 

- Pedaqoji kollektivinizdän razýsýnýzmý 

- Tähsil ocaðýnda öz 

iþinin vurðunu olan müällimlär 

nä qädär 

çox olarsa, 

uðurlar da bir o 

qädär çox olar. 

Bu mänada müäl- 

limlärimdän razýyam. Här bir müällim öz þäräfli 

väzifä borcunu yaxþý baþa düþür. Färasät Ýbadullayev, 

Minayä Säfärova, Süsän Äsädullayeva, 

Ýlhamä Ýsmayýlova, Firdovsi Däyyanov, 

Mürvät Abbasov, ämäkdar müällimimiz Ähmäd 

Mämmädov vä digärläri müstäqil Azärbaycanýmýz 

üçün layiqli vätändaþlar yetiþdirmäyä 

çalýþýrlar. Çalýþýrýq ki, müstäqil respublikamýz 

üçün layiqli, elmli vätändaþlar yetiþdiräk. 

- Qýþ mövsümünä hazýrlýqla baðlý här hansý probleminiz 

varmý 

- Qýþ mövsümünä çox ciddi hazýrlaþmýþýq. 

Valideyn-Mäktäb Assosiasiyasýnýn kömäyi ilä 

ötän iki ildä istiliklä baðlý heç bir problemimiz 

olmayýb. Rayon Ýcra Hakimiyyätinin baþçýsý 

Qäzänfär Aðayevin vä Rayon Tähsil Þöbäsinin 

kömäyi ilä qýþ mövsümündä 

heç bir problemimiz 

olmur. Dizellä 

iþläyän qazanxanamýz 

mövcuddur. 

Ýnanýram 

ki, bu il dä bu sahädä 

heç bir problemimiz 

olmayacaq. 

ÄDALÄT NEMÄTOV 

Masallý þähär “Däfinä” 

mäktäb-liseyinin direktoru 

Bölgälärdä qanvermä 

aksiyasý keçirilib 

1 

Länkäranda Qafqaz Müsälmanlarý Ýdaräsinin 

(QMÝ) Qazilär Þurasýnýn fätvasýna äsasän, 

dekabr ayýnýn 14-15 tarixläri arasýnda “Qan 

ver, yaþat” devizi ilä qanvermä aksiyasý keçirilib. 

Aksiya Rayon Märkäzi Xästäxanasýnýn qanköçürmä 

þöbäsindä baþ tutub. QMÝ-nin Cänub bölgäsi 

üzrä sälahiyyätli nümayändäsi Hacý Sädi Axundzadä 

bildirib ki, bu, 2002-ci ildän indiyädäk sayca 9- 

cu xeyirxah aksiyadýr. Qeyd edäk ki, toplanan qan 

laboratoriyada müayinä olunduqdan sonra Märkäzi 

Qan Bankýnýn Cänub zonasý üzrä 7 rayonunda 

istifadä ediläcäk. Rayon Märkäzi Xästäxanasýnýn 

qanköçürmä þöbäsinin müdiri Telman Zülfüqarovun 

bildirdiyinä görä, aksiya çärçiväsindä yýðýlan 

qan talassemiya vä hemofiliya, habelä digär qan 

xästäliklärindän äziyyät çäkänlärin müalicäsinä särf 

olunacaq. Aksiyada rayon dindarlarý ilä yanaþý, digär 

ictimaiyyät nümayändäläri dä iþtirak ediblär. 

Þäki þähärindä dä qanvermä aksiyasý keçirilib. 

Þäki Þähär Gänclär vä Ýdman Ýdaräsinin vä 

Gäncliyin Elmi-Mädäni Ýnkiþafý (GEMÝ) Ýctimai 

Birliyi Regional Nümayändäliyinin birgä täþkil 

etdikläri aksiyada 90-a yaxýn adam qan verib. 

SEHRAN YÄDULLAOÐLU LÄNKÄRAN, SABÝR ÄMRAHOV 

ÞÄKÝ 

Görkämli alim Þäfaät 

Mehdiyevin 100 illik yubileyi 

Naxçývanda qeyd olunub 

1 

Naxçývan Dövlät 

Universitetindä 

(NDU) görkämli geoloq-alim, 

akademik 

Þäfaät Mehdiyevin 100 

illik yubileyi münasibätilä 

elmi konfrans 

keçirilib. Tädbirdä tähsil 

ocaðýnýn rektoru, 

akademik Ýsa Häbibbäyli 

yubilyarýn häyatý 

vä elmi fäaliyyäti haqqýnda 

ätraflý mälumat verib. Ýsa Häbibbäyli 

Prezident Ýlham Äliyevin görkämli akademikin 

100 illik yubileyinin keçirilmäsi haqqýnda 

säräncamýný bütövlükdä Azärbaycan 

elminä, elm xadimlärinä göstärilän qayðýnýn 

ifadäsi olduðunu qeyd edib. Konfransda 

çýxýþ edän Naxçývan Muxtar Respublikasý 

Ali Mäclis Sädrinin birinci müavini Azär 

Zeynalov Ali Mäclisin Sädri adýndan konfrans 

iþtirakçýlarýný salamlayýb, konfransýn 

iþinä uðurlar arzulayýb. Qeyd olunub ki, 

akademik Þäfaät Mehdiyevin þäräfli vä mänalý 

ömür yolu här bir vätändaþ üçün nümunä 

ola bilär. Bildirilib ki, görkämli akademikin 

Azärbaycanýn geologiya elminin 

inkiþafýnda xüsusi märhälä täþkil edän, näinki 

ölkämizdä, hätta xaricdä dä yüksäk 

qiymätländirilän fundamental tähqiqatlarý, 

näcib, mänävi amallarýn täzahürü kimi säciyyälänän 

bädii äsärläri bu gün dä ölkämizdä 

däyärli mänbälär kimi istifadä edilmäkdädir. 

Sonra AMEA Naxçývan Bölmäsinin 

sädri, AMEA-nýn häqiqi üzvü Ýsmayýl 

Hacýyev, NDU-nun tädris iþläri üzrä prorektoru, 

ämäkdar elm xadimi, filologiya elmläri 

namizädi, dosent Hüseyn Häþimli, 

coðrafiya kafedrasýnýn müdiri, coðrafiya elmläri 

namizädi, dosent Nazim Bababäyli 

vä Azärbaycan tarixi kafedrasýnýn müdiri, 

tarix elmläri namizädi, dosent Zähmät 

Þahverdiyevin mövzu ilä baðlý çýxýþlarý dinlänilib, 

böyük alimin häyat yoluna näzär 

salýnýb, täläbälärin ifasýnda görkämli alimä 

häsr olunmuþ þeirlär säsländirilib. Prezident 

yanýnda Ali Attestasiya Komissiyasýnýn 

sädri, akademik Arif Mehdiyev atasýnýn 

xatiräsinä göstärilän hörmät vä ehtirama 

görä Naxçývan Muxtar Respublikasý Ali 

Mäclisinin Sädri Vasif Talýbova därin minnätdarlýðýný 

bildirib. O, hämçinin elmi ad 

alan bir qrup müällimä diplomlarýný täqdim 

edib, onlara gäläcäk iþlärindä uðurlar 

arzulayýb. Sonda yubilyarýn vä akademik 

Arif Mehdiyevin yeni näþr olunmuþ kitablarý 

tädbir iþtirakçýlarýna paylanýb. MAZLUM 

ATÝK NAXÇIVAN 

ATÄT-in Baký ofisinin növbäti 

tädbiri Naxçývanda olub 

1Naxçývanda ATÄT-in Baký ofisinin 

vä Naxçývan Muxtar Respublikasý 

(MR) Daxili Ýþlär Nazirliyinin täþkilatçýlýðý 

ilä “Cämiyyät dästäkli polis” layihäsi çärçiväsindä 

seminar keçirilib. ATÄT-in Baký 

ofisinin härbi-siyasi þöbäsinin rähbäri 

Con-Mak Qreqor deyib ki, layihä çärçiväsindä 

ilk tädbir 2006-cý ildä Mingäçevirdä 

keçirilib. Onun sözlärinä görä, layihänin 

mäqsädi polislä vätändaþlarýn qarþýlýqlý älaqälärini 

daha da gücländirmäkdir. 2010-cu 

ildän isä layihänin Naxçývan MR-dä reallaþdýrýlmasýna 

baþlanýlýb. Bu iþdä Naxçývan 

MR Daxili Ýþlär Nazirliyi yaxýndan iþtirak 

edir. O deyib ki, layihä häyata keçirilärkän 

sahä müväkkilläri ilä ähali arasýnda älaqälärin 

möhkämländirilmäsinä, polisä olan 

inamýn artýrýlmasýna çalýþýlacaq. Naxçývan 

MR DÝN Ýctimai Tählükäsizlik Ýdaräsinin 

räisi Äziz Eynalov MR-dä 18 ictimai þuranýn 

yaradýldýðýný vä buraya 222 vätändaþýn 

üzv olduðunu qeyd edib. Tädbirdä polisin 

profilaktik tädbirläri näticäsindä muxtar 

respublikada cinayätkarlýðýn käskin þäkildä 

aþaðý düþdüyü xüsusi qeyd edilib. 

ZAMAN NAXÇIVAN

10 16-17 DEKABR 2010 ZAMAN 

MÝZAH 

Güneþ battýðý zaman küçük yýldýzlar parýldamaya baþlar 

Tavþanýn gözüne 

ýþýk tutulduðunda 

neden hareketsiz 

kalýr 

Etkinliklerini gece yapan memeli hayvanlarýn 

gözlerindeki retinada çubuk biçimindeki 

görme hücreleri fazla olur. 

Etkinliklerini gündüz yapan memeli hayvanlardaysa 

koni biçimindeki görme 

hücreleri fazla olur. Tavþanlar da etkinliklerini 

gece yaparlar. Dolayýsýyla gözleri 

karanlýða ya da az ýþýkta görmeye uyum 

yapmýþtýr. Birden güçlü bir ýþýk kaynaðý, 

göze tutulduðunda geçici körlük gibi 

durum ortaya çýkar ve hayvan kendini 

tehlikeye atmamak için (koþarken bir yere 

çarpmak ya da düþmek) hareket etmez. 

Ancak çok yaklaþýlýrsa o zaman hýzlý 

biçimde kaçabilir. Bunun yanýnda gece 

yapýlan dalýþlarda da benzer bir durum 

oluþur. Fenerle girilen dalýþlarda fener 

balýklara tutulduðunda da balýklar 

hareketsiz kalýr. 

Su kaynayýnca 

neden kabarcýklar 

çýkar 

Bu kabarcýklarýn içi tamamen su buharýyla 

dolu. Yani, kabýn dibi çok sýcak olduðundan 

buraya temas eden su buharlaþýyor 

ve bu gaz kütle kabarcýk þeklinde yukarý 

yükselmeye baþlýyor. Kabarcýðýn tamamen 

buhardan oluþmasýnýn bir sonucu da bu 

kabarcýklarda ters dönüþümün (buhardan 

suya) olabilmesi ve kabarcýðýn yok olmasý. 

Örneðin soðuk suyu hýzla ýsýtýrsanýz, dipte 

oluþan kabarcýklar daha yukarýda soðuk 

suyla karþýlaþýr. Bu nedenle, buhar yoðunlaþarak 

kabarcýðýn kendi içine çökmesine 

neden olur. Her bir kabarcýk çöktükçe bir 

patlama sesi çýkarýr, bu da bildiðiniz týslamaya 

neden olur. 

Çýð nedir 

Nasýl oluþur 

Çýð, genellikle bitki örtüsü olmayan 

engebeli, daðlýk ve eðimli arazilerde, 

vadi yamaçlarýnda tabakalar halinde 

birikmiþ olan kar kütlesinin iç ve/veya 

dýþ kuvvetlerin etkisi ile baþlayan bir ilk 

hareket sonucu (tetiklenen), yamaçtan 

aþaðýya doðru hýzla kaymasý olarak 

tanýmlanýr. Çýð kýsaca, kar tabakasý veya 

tabakalarýnýn iç ve dýþ kuvvetler etkisi 

ile yamaç eðim yönünde gösterdiði 

akma hareketidir. Kar tabakalarýnýn birbirlerinden 

farklý özellikleri olacaðýndan, 

çýð, bazen diðer bir tabaka üzerinde 

kayan bir tabaka veya tabakalar ile veya 

tüm tabakalarýn zemin üzerinde topluca 

kaymalarý sonucunda oluþur. 

1Hayatýn içinden 

Androkles 

Vakti zamanýnda, Androkles isimli bir esir, efendisinden 

kaçarak bir ormana sýðýnmýþtý. Etrafta gezinirken, birden 

bire, iniltiler içinde, ýzdýraptan kývranan bir Arslan’ýn 

önüne çýkýverdi: “Önce dehþetli ürktü, kaçmaya yeltendi, 

fakat hayvanýn, yerinden kýmýldamadýðýný görünce, gerisin 

geriye dönerek ona doðru yürüdü. Yanýna yaklaþtýðýnda, 

arslan, berbat bir halde þiþmiþ, kanamakta olan iri 

pençesini uzattý Androkles’e. Androkles dikkatle bakýnca 

pençeye, büyük bir dikenin girdiðini, bütün bu ýzdýraba 

onun sebep olduðunu anladý. Dikeni, derhal oradan çýkarýp 

yarayý temizledikten sonra, gömleðinin kolundan yýrttýðý 

parça ile güzelce sardý. Az sonra ise yine ayaða kalkabilen 

arslan, týpký bir köpek gibi esirin ellerini yalayarak önüne 

düþüp onu inine götürdü. Artýk her gün, Androkles’e 

avladýðý etleri taþýyordu. Fakat bu baþbaþa mesut 

yaþayýþlarý uzun sürmedi. Çünkü beraberce yakalanmýþlar, 

esir günlerce aç býrakýlacak bir arslana yedirilmek üzere, 

zindana atýlmýþ, Arslan da aç ve susuz bir halde hücreye 

kapatýlmýþtý. Nihayet günü gelince, imparator ile, erkaný 

localarýna yerleþip seyire hazýrlanýrlarken, esir Androkles 

de arenanýn orta yerine çýkartýldý. Þimdi sýra arslandaydý. 

Günlerden beri aç ve susuzluktan yarý çýldýrmýþ bir halde 

avýnýn üzerine atýlmak üzere, kükreyerek aðzýndan köpükler 

saçarak ortaya fýrlayan arslan, bütün hýrsý ile koþtu, 

tam avýna atýlacaðý sýrada, onu, kokusundan tanýyýnca derhal 

önünde, dört ayaðýnýn üzerinde yere çöküp, aynen bir 

köpek sadakatiyle dostunun ellerini yalamaya baþladý. 

Ýmparator þaþýrmýþtý. Esiri yanýna çaðýrttý ve baþtan sona, 

bütün hikayeyi, olduðu gibi dinledi. Bu anlatýlanlar, 

hükümdarda öyle bir tesir yaptý ki, derhal esirin affedilip 

hürriyetine kavuþturulmasýna, arslanýn da, anavataný 

ormana salýverilmesini emretti. 

“Halil Ýbrahim bereketi” 

böyle ortaya çýkmýþ 

Vaktiyle birbirini çok seven iki kardeþ varmýþ. Büyüðü Halil, 

küçüðü ise Ýbrahim. Halil evli, çocuklu. Ýbrahim ise bekarmýþ. 

Ortak bir tarlalarý varmýþ iki kardeþin. Ne mahsul 

çýkarsa, iki pay ederlermiþ. Bununla geçinip giderlermiþ. 

Bir yýl, yine harman yapmýþlar buðdayý. Ýkiye ayýrmýþlar. Ýþ 

kalmýþ taþýmaya. Halil, bir teklif yapmýþ: “Ýbrahim kardeþim! 

Ben gidip çuvallarý getireyim. Sen buðdayý bekle.” 

“Peki!” demiþ Ýbrahim. Ve Halil gitmiþ çuval getirmeye. O 

gidince, düþünmüþ Ýbrahim: “Abim evli, çocuklu. Daha çok 

buðday lazým onun evine.” Böyle demiþ ve kendi payýndan 

bir miktar atmýþ onunkine. Az sonra Halil çýkagelmiþ. 

“Haydi Ýbrahim.” demiþ.” Önce sen doldur da taþý ambara.” 

Peki! demiþ Ýbrahim ve kendi yýðýnýndan bir çuval doldurup 

düþmüþ yola. O gidince, Halil düþünmüþ bu defa. 

Demiþ ki: “Çok þükür, ben evliyim, kurulu bir düzenim de 

var. Ama kardeþim bekar. O daha çalýþýp, para biriktirecek. 

Ev kurup evlenecek.” Böyle düþünerek, kendi payýndan 

birkaç kürek onunkine atmýþ. Velhasýl, biri gittiðinde, 

öbürü, kendi payýndan atmýþ onunkine. Bu, böyle sürüp 

gitmiþ. Ama birbirlerinden habersizdirler. Nihayet akþam 

olmuþ. Karanlýk basmýþ. Görmüþler ki, bitmiyor buðdaylar. 

Hatta azalmýyor bile. Hak-Teala bu hali çok beðenmiþ. 

Buðdaylarýna bir bereket vermiþ, bir bereket vermiþ ki 

günlerce taþýmýþ iki kardeþ, ama bitirmemiþ. Aksine çoðalmýþ 

buðdaylarý. Dolmuþ taþmýþ ambarlarý. Bugün “bereket” 

denilince, bu kardeþler akla gelir. Bu bereketin adý 

“Halil Ýbrahim bereketidir”... 

Ýnce 

ezilmiþ 

et 

Adamýn biri arabasý ile þehirlerarasý yolda daðlarý aþarken müthiþ karný acýkmýþ. Salaþ bir yol 

kenarý lokantasýnda bez bir afiþte “Özel incelikle ezilmiþ et tava” ilanýný okuyunca hemen içeri 

dalmýþ. Yemekten kalktýktan sonra kapýnýn önünde duran aþçýya: “Elinize saðlýk!” demiþ. 

“Hayatýmda bu kadar ince ezilmiþ bir et yemedim.” Aþçý: “Abartmayýn, çok önemli deðil...” 

demiþ gülümseyerek. “18 tekerlekli bir TIR’ýn altýna giren her hayvan bu þekli alýr...” 

Her türlü yazýlarýnýzý bekliyoruz: info@zaman.az, 

a.ucal@zaman.az Hazýrlayan: Aydýn Ucal

11 TÜRKÝYE 

16- 17 DEKABR 2010 ZAMAN 

CHP kurultayý MHP'ye ne getirir 

18 Aralýk'ta yapýlacak CHP kurultayý Türk 

siyaseti açýsýndan bir hayli önemli bir kurultay 

olacak. Anamuhalefet partisinin bundan 

sonraki politikalarýný belirlemesi, CHP içindeki 

dengelerin netleþmesi açýsýndan çok 

önemli olan bu kurultayý, diðer parti yöneticilerinin 

de ilgiyle izledikleri muhakkak. 

Çünkü bundan sonra CHP'nin ne tarafa yöneleceði, 

nasýl bir politik tutum içinde olacaðý 

þüphesiz bütün partileri de çok 

yakýndan ilgilendiriyor. 

Kemal Kýlýçdaroðlu'nun, 

Deniz Baykal'ýn ve Önder Sav'ýn 

geleceðini belirlemesi ve seçimlere 

doðru CHP'nin nasýl bir 

yöne gideceðini gösterecek 

olmasý, 18 Aralýk kurultayýnýn 

önemini artýrýyor. Çarþaf listeden 

vazgeçilmesi ve parti yönetiminin blok 

listeyle belirlenecek olmasý Baykal ve Sav 

ekibinin tasfiye edilme endiþelerini 

büyütürken, partinin yeni rotasýný belirlemesi 

bakýmýndan yeni kadronun kimlerden 

oluþacaðý büyük önem arz ediyor. Burada 

tartýþmamýz gereken konu ise 18 Aralýk'ta alýnacak 

kararýn seçimleri ne derece etkileyeceði. 

Erdoðan-Kýlýçdaroðlu düellosu 

MEHMET KAMIÞ 

CHP lideri Kemal Kýlýçdaroglu 'genel 

baþkan' sýfatýyla ilk kez 

kürsüye çýktý. Usuldendir, 

bütçe görüþmeleri 

baþlarken genellikle liderler 

konuþur. Ne söylediklerinden 

nasýl söylediklerine 

kadar tüm performanslarý 

dikkatle izlenir. 

MUSTAFA ÜNAL 

Basýna ayrýlan bölümde konuþmalarý dinlerken 

geçmiþi hatýrladým. 

Hatibin insicamýný bozmak için milletvekili 

sýralarýndan yükselen sataþmalara kürsüden 

verilen hazýr cevaplarýn günlerce 

konuþulduðu oldu. Bütçe görüþmesinde 

Süleyman Demirel konuþurken Turgut Özal'ýn 

ikazlarýna raðmen bazý ANAP milletvekilleri 

'12 Eylül'de askeri görünce þapkayý aldýn 

gittin' diye laf attý. Demirel'in 'Tabii þapkamý 

alýp gittim, onlara mý býrakacaktým' cevabý 

yýllarca unutulmadý. 

Eski siyasetçilerden 1980 öncesi 

Necmettin Erbakan'ýn aðzýndan 'trilyon' 

kelimesini ilk kez duyan kimi milletvekillerinin 

'Hoca, o da ne' diyerek espri yaptýklarýný 

dinlemiþtim. Erbakan'ýn cevabý da 

manidar: 'Böyle giderse yakýnda çok duyacaksýnýz...' 

Bütçe deyip geçmeyin, 70'li yýllarýn baþýnda 

kendi partisinden 41 milletvekili bütçeye 

'hayýr' dediði için Süleyman Demirel 

hükümeti yýkýlmýþtý. 

Gelelim bugüne... Bütçe konuþmalarýný 

Bu kurultaydan önceki yönetimde bulunan 

birçok kiþinin milletvekili dokunulmazlýðýna 

çok ihtiyacý var. Eðer o dokunulmazlýðý 

almazlarsa Ergenekon savcýlarýyla baþ 

baþa kalacaklarý açýk. Bu nedenle kurultay 

kadar milletvekili listelerinin de nasýl hazýrlanacaðý 

çok önemli. Hatta kurultayda daha 

çok milletvekili listeleriyle ilgili kavga olacaðýný 

söylemek yanlýþ olmaz. 

Kemal Kýlýçdaroðlu seçimlere 

giderken partisinde etnik ve 

mezhepsel bir kadrolaþmayý mý 

gerçekleþtirecek Yoksa CHP'yi 

özgürlükleri ve sosyal demokrasiyi 

savunan bir sol parti haline getirecek 

kadrolar mý kuracak Bunu 

hep birlikte göreceðiz. Etnik ve 

mezhepsel bir yapýnýn etkin olacaðý bir partinin 

Ege ve Karadeniz Bölgesi'nde CHP 

oylarýný çok ciddi etkileyeceði kesin. 

Etkileyeceðini bilen diðer partilerin fýsýltý 

gazetesinde aðýrlýklý olarak bu konunun 

üstünde duracaklarý da ortada. Özellikle 

CHP'den kaçan oylarýn kendisine geleceðini 

düþünen MHP'nin bunu deðerlendirebilme 

ihtimali çok yüksek! Ancak bu durumun 

Doðu ve Güneydoðu'da neredeyse silinmiþ 

baþtan sona dikkatle izledim, aralarda 

kulislere inip dolaþtým. Milletvekillerine 7 ay 

sonraki seçimin ateþi düþmüþ. Büyük çoðunluðu 

partilerinin durumundan ziyade kendilerinin 

listeye girip giremeyeceðiyle 

meþgul... 

Kuliste otururken bir ara hatibin sesi 

fazla yükseldi. AK Partili Sabahattin 

Karakelle 'Önemli olan sesini deðil, 

sözünü yükseltmek... Unutma ki laleleri 

büyüten gök gürültüsü deðil yaðmurdur.' 

dedi. Sesin deðil sözün yükselmesi gerçekten 

önemli. Özellikle de siyasette. Bir bakan 'CHP 

Akdeniz makisi gibi, olacaðý bu, ne yaparsanýz 

yapýn daha fazla büyümez' dedi. 

Gözler Kýlýçdaroðlu'ndaydý... Sadece 

söyleyeceklerinde deðil tabii, genel baþkan 

olarak Baþbakan Erdoðan'ýn karþýsýnda 

sergileyeceði performans merak konusuydu. 

Grup toplantýlarýnda karþýlýklý atýþmalar 

yaþandý, ancak ayný ortamda ilk kez kozlarýný 

paylaþacaklardý. Saatler öncesinden 

Kýlýçdaroðlu'nun Kayseri ile ilgili bazý iddialarý 

gündeme getireceði söylentisi yayýldý 

kulislere. Ýlginçtir, bu haber Meclis'in koridorlarýný 

deðil, medyayý heyecanlandýrdý. 

Meslektaþlarýmýzdan daha içeriði belli 

olmadan 'Kýlýçdaroðlu'nun yeni bombalarý 

geliyor' diye abartýlý yorumlar yapanlarý 

gördüm. CHP lideri ekonomi aðýrlýklý konuþtu. 

CHP'nin ezberini iyiden iyiye terk etti. 

Rejim meselelerine girmedi, laikliði, 

Cumhuriyet'in temel niteliklerini aðzýna 

almadý. Ýþsizliðe dikkat çekti. Sözü Kayseri'ye 

getirdi. Bazý isimler sýraladý, ardýndan 

ETÝBARSIZDIR 

Quliyeva Nabat Näcäf qýzýna aid 

olan þäxsiyyät väsiqäsi itdiyi üçün 

etibarsýzdýr. 

ELAN 

21.10.1991-ci ildä 

Xätai rayonu, Xalq Deputatlar 

Sovetinin 17/2 saylý färmaný 

ilä yaradýlmýþ "Yurd" kiçik 

müässisäsi läðv olunur, 

"Yurd-1" MMC 

yaradýlýr. 

ETÝBARSIZDIR 

olan CHP'yi yeniden hareketlendireceði de 

açýk. CHP'nin AK Parti'den oy çalabileceðini 

düþünmek çok zor ama BDP'yi ciddi bir þekilde 

etkileyebilir. 

Kýlýçdaroðlu, hâlâ partiyi sosyal demokrat 

bir çizgiye çekeceðine yönelik emareler 

göstermiyor ama etnik ve mezhepsel bir yöne 

çekeceðinin iþaretlerini veriyor. Bu konudaki 

endiþelerinden dolayý Deniz Baykal, bazý 

isimlerin partiye katýlmasýna yönelik eleþtirilerini 

çok açýktan seslendirmeye baþladý. 

CHP Genel Baþkaný, kurultayla birlikte 

partiyi dikensiz gül bahçesi haline getirdikten 

sonra bütün seçim stratejisini yolsuzluk üzerine 

bina edeceðinin ve oyun kurmaktan çok 

oyun bozucu olmayý tercih edeceðinin sinyallerini 

veriyor. Kayseri Büyükþehir 

Belediyesi'yle ilgili gündeme getirdikleri gibi 

bazen hiçbir ciddiyeti olmamasýna raðmen 

ortaya attýðý iddialara bakýlýrsa, CHP liderinin 

daha çok toplumun bilinçaltýna yönelik 

siyaset yapacaðý görülüyor. 

Deniz Baykal uyguladýðý statükocu politikalar 

nedeniyle nasýl Doðu ve Güneydoðu 

bölgelerinde tamamen ortadan kalktýysa 

Kýlýçdaroðlu da kuracaðý kadro ile Ege ve 

Karadeniz'de büyük bir hezimete uðrayabilir. 

Böyle bir politika da en çok MHP'nin iþine 

yarar. 

Baþbakan'a bazý sorular yöneltti. Kayseri iddialarý 

bilmece gibi kaldý. Söylediklerinden bir 

þey anlaþýlmadý. Oysa kürsüye çýkmadan 

gazetecilere gönderilen mail daha ayrýntýlýydý. 

Konuþmanýn geneline bakýldýðýnda liderlik 

performansý biraz sönük kaldý. Bir siyasi 

parti liderinden çok bir akademisyenin konferans 

konuþmasýydý. Üslup ve kiþiliði 

dikkate alýndýðýnda hiç kimse ondan ateþli 

konuþma beklemiyor, ancak 'anamuhalefet' 

pozisyonunun da hakkýný vermeliydi, 

Erdoðan'a alternatif olarak bir iktidar iddiasý 

koyabilmeliydi. Kendi milletvekillerinden 

bile çok az alkýþ alabildi. Baþbakan Erdoðan 

çok daha üst perdeden konuþtu. Ýddialara 

cevap verdi. 'Yolsuzluk belgen boþ çýktý, gene 

çaktýn.' dedi. Ardýndan karþý ataða geçti. 

Ýstanbul Büyükþehir adaylýðý sýrasýndaki 600 

liralýk fakir maaþý vaadini hatýrlattý. 'Þimdi 

genel baþkansýn, Ýzmir Büyükþehir Belediyesi 

CHP'li. Hadi daðýt da görelim.' dedi. 

Erdoðan'ýn '600 liralýk' meydan okumasý 

bir yana... Ben konuþmalarýn sonunda 

Kýlýçdaroðlu'ndan söz isteyerek Kayseri iddialarýna 

iliþkin daha doyurucu açýklama yapmasýný 

beklerdim. Söz soðumadan, tüm 

dikkatler bu konuya çekilmiþken... Susmak, 

'Belgen boþ çýktý' cevabýný kabullenme 

anlamýna geliyor. CHP lideri o gün sustu. 

Doðrusu büyük fýrsat kaçýrdý. Ertesi gün 

konuþmaya baþladý.Belli ki Kýlýçdaroðlu'nun 

aklý kurultayda. Önce CHP içi iktidar 

mücadelesi... Haksýz da sayýlmaz. En iyisi, liderlik 

performansýný o koltuða daha rahat oturduðunda 

deðerlendirmek. 

ETÝBARSIZDIR 

Quliyeva Pärvanä Näcäf qýzýna aid olan 

þäxsiyyät väsiqäsi itdiyi üçün 

etibarsýzdýr. 

Länkäran þähäri, Sütämurdov känd sakini Äsädov Rähman Mirzaða oðluna aid, Länkäran Rayon Ämlakýn 

Ýnventarlaþdýrma Bürosu täräfindän 27.03.2002-ci ildä verilmiþ 004244 nömräli texniki pasport 

vä 09.02.2005-ci ildä verilmiþ 003208 qeydiyyat nömräli þähadätnamä itdiyi üçün etibarsýzdýr. 

BAÞSAÐLIÐI 

Naxçývan Muxtar Respublikasý 

Kardioloji Dispanserinin häkimi 

Nadir Mehbalýyevin 

väfatýndan kädärländiyimi bildirir vä ailäsinä därin 

hüznlä baþsaðlýðý veriräm. 

“Zaman-Azärbaycan” qäzetinin Naxçývan Muxtar 

Respublikasý tämsilçisi 

Süleyman Okumuþ 

Birlik ve beraberlik iyi bir þey 

midir, kötü müdür Ýyi diyenler 

1'i, kötü diyenler 2'yi tuþlasýnlar! 

Telefonla anket fikri nereden icab etti diyeceksiniz; 

Sayýn Kýlýçdaroðlu, kurultay öncesi 

delege eðilimlerini öðrenmek için CHP'nin 

Bilim Kültür Platformu baþkanýna ricada bulunmuþ; 

o da 1242 delegeyi arayarak, “Blok liste 

diyorsanýz 1'i, çarþaf liste istiyorsanýz 2'yi 

tuþlayýnýz” diyerek anket yaptýrmýþ. Sonucu hiç 

kimseyi ilgilendirmez ama merak etmeden 

duramýyoruz iþte: Delegelerden 930'u 2'yi 

tuþlayarak “Çarþaf” demiþler. 

Bu bilgi aklýmýzýn bir kenarýnda dursun, az 

sonra oraya geleceðiz; ben kendi anketime 

dönüyorum, “Birlik ve beraberlik iyi midir, kötü 

mü” sorusunu rastgele 1242 kiþiye sorsam 

deðil 930'u, belki 1200'ü “Kötü olur mu, çok 

iyidir” cevabý verir, kalaný da “Böyle soru olur 

mu; bize kamera þakasý yapýyorlar galiba” diye 

tedirgin bir þekilde saðýna soluna baktýktan 

sonra cevap vermeden savuþur giderdi. 

Birlik ve beraberliði 

severiz ama bizim 

etrafýmýzda oluþmasý 

þartýyla. Birlik iyidir 

ama demokratik rekabet 

de fena sayýlmaz; A. TURAN ALKAN 

peki, doðru olaný 

hangisi Ýktidar için mücadele edenleri uzaktan 

seyretmek, farklý deðerlendirmelere yol açabilir; 

bazýlarýmýz “Oo, ne iyi demokratik bir üslûpla 

rekabet ediyorlar; parti içi demokrasi iþliyor” 

diye düþünürken kimileri ise “Partide çok 

baþlýlýk var; hizip kavgalarý hiç bitmiyor, ne olacak 

bu partinin âkýbeti” diye homurdanabilir. 

Bu gibi durumlarda benim safým bellidir; 

demokratik mücadeleyi destekliyorum, yani 

iyimserim, yani, parti içi hiziplerin varlýðýný 

tabii bulanlardaným; nitekim bu kanaatim, beni 

CHP'nin Türk demokrasi tarihinde parti içi 

demokrasiyi en iyi iþleten parti olduðunu itirafa 

mecbur ediyor. CHP, ara sýra iktidarýn kendisine 

yakýn hissettiði bazý kurumlar aracýlýðý ile 

(Ordu, basýn, bürokrasi, yargý vb...) kendisine 

altýn tepsi içinde hediye edilmesi beklentisi 

içine girmiþ olabilir ama mesele parti içindeki 

iktidarý kimin kullanacaðý konusuna gelince, 

açýk konuþuyorum, demokratlýkta CHP'nin 

eline hiçbir sað parti su dökemez. 

Sað partiler “Birlik ve beraberlik gibi yoktur 

arkadaþ; liderimizin etrafýnda kenetlenelim; 

elâleme maskara olmayalým” görüþünde ittifak 

ederler (Haksýzlýk etmeyelim, vaktiyle AP 

içinde Saadettin Bilgiç, Kâmran Ýnan kongrelerde 

adaylýklarýný koymuþ ama “Birlik ve 

beraberlik” ideolojisine yenilmiþlerdi). Sað partilerin 

“kongre”lerinde çarþaf, blok, peçete, 

kupon türü liste arayýþlarýna pek rastlanmaz. 

Ben bu yaklaþýmý, otobüs þöförüne çýkýþan yolcuyu 

hep birlikte azarlamaya baþlayan otobüs 

yolcularýnýn hâline benzetirim. 

CHP kurultaylarýnda ise, salonun civarýndan 

geçenler, içerde Bursa'nýn kýlýç-kalkan 

folklor ekibi yarýþmalara hazýrlanýyor gibi bir 

zehâba kapýlýrlar genellikle. Ýçerdekiler ise “Her 

seçimde hüsrana uðradýðýmýz ve varlýk sebebimizi 

kendimize bile izah edemediðimiz halde 

parti içindeki bu sinerjinin sebebi nedir ey 

halkým” diye düþünmeden, kurultayýn sona 

erdiði dakika iktidar olacakmýþ gibi hýrsla kurultay 

heyecanýna asýlýr, ellerinden geleni yaparlar. 

Vaktiyle hayatýnda ilk defa tango dansý 

seyreden safça birinin, yanýndakine þöyle fýsýldadýðýný 

söylerler: “Niçin yerde deðil de ayakta” 

CHP'deki hizip çatýþmasýný uzaktan, 

kenardan ve biraz da kýs kýs gülerek seyreden 

fena halde saðcý ve birlik beraberlikçi zihniyete 

þöyle seslenmek geliyor içimden: “Niçin gülüyorsunuz; 

demokrasilerde parti içi mücadele ve 

rekabet böyle olur; alenî ve ayakta!” 

Ýþte bu duygularla cumartesi yapýlacak CHP 

Kurultayý'na baþarýlar diliyor, parti ve Türk 

demokrasisi için hayýrlý, bereketli sonuçlar 

getirmesini temenni ediyorum.

12 TÜRKÝYE BASININDAN 


SAMÝ KOHEN 

MÝLLÝYET 

AB Dýþiþleri Bakanlarý Konseyi’nin önceki 

gün hararetli bir toplantýnýn ardýndan 

yayýmladýðý sonuç bildirisinin Türkiye ile 

ilgili bölümünden çýkan en önemli sonuç, 

Türkiye-AB katýlým müzakereleri sürecinin 

devamýnýn saðlandýðýdýr. 

Bu, 5 yýldýr çok yavaþ yürüyen, ucu açýk, 

engeller ve sýkýntýlarla dolu bir süreç... 

Sürecin bundan sonraki kýsmýnýn 

hýzlanacaðý ve Türkiye’yi sonuca -yani tam 

üyelik hedefine- daha hýzlý yaklaþtýracaðý 

hâlâ þüpheli. AB Konseyi’nin bildirisi bu 

konuda açýk bir iþaret vermiyor. 

Dolayýsýyla, belirttiðimiz gibi, bu süreç 

bir nevi “müzakerecilik” oyunu... Ýki taraf da 

bu süreçte, bütünleþme yönünde bir þeyler 

yapar gibi görünüyor! 

Kuþkusuz sürecin bu þekilde sürüp 

gitmesi, Türk halkýný býktýrýyor. Son 

kamuoyu araþtýrmalarý, Türkiye’de AB 

üyeliði konusunda umutlarýn ne kadar 

sarsýldýðýný açýkça gösteriyor. Ama buna raðmen, 

Ankara pes etmiyor ve sürecin devam 

etmesi için uðraþýyor. AB için de durum ayný. 

Yirmi yedi üyeli toplulukta çeþitli nedenlerle 

engel çýkartan ülkeler dahi, sürecin kopmasýný 

istemiyor. 

Her iki taraf için de bunun nedenleri var. 

Türkiye’nin nedenleri 

BERÝL DEDEOÐLU 

STAR 

Savaþ, iç çatýþma ve terör yaþanmayan ülkelerde her yýl yaklaþýk 

300 bin kiþi ateþli silahlarla ölüyor. 

Tabanca, tüfek, pompalý tüfek gibi silahlar, küresel düzeyde 

giderek daha çok üretiliyor ve dolayýsýyla daha da çok tüketiliyor. 

Bu tür silah stoklarýnýn yaklaþýk yüzde otuzu ise bireysel silahlanma 

dahilinde. Hafif silahlar denen bu silahlarý dünyada elli kadar 

ülke üretiyor, ihraç aþamasýnda denetlenen bu silahlarýn sonradan 

fazla peþine düþülmüyor ve her yýl yarým milyon kadar kaçak silah 

imha edilirken bir o kadar da üretiliyor. 

Sonuç kadar süreç de önemli 

Türkiye’nin nedenleri geçen hafta Ýstanbul’da 

Galatasaray Lisesi’nde düzenlenen 

ortak bir Türk-Fransýz sempozyumunda, iki 

tarafýn diplomatlarý ve akademisyenleri bu 

konuyu tartýþtý. Bir Fransýz akademisyen 

“Türkiye’nin AB üyeliði konusunda ýsrar 

etmesindeki çýkarý nedir” diye sordu. 

Buna özellikle Türk tarafýnýn verdiði 

yanýtlarýn ýþýðýnda, baþlýca nedenleri þöyle 

özetleyebiliriz: 

* Türkiye’nin AB tutkusu ve vizyonu, ta 

Osmanlý dönemine kadar giden, (özellikle 

çaðdaþlaþma anlamýnda) bir Avrupalaþma 

eðiliminin göstergesidir. Bu baðlamda AB 

üyeliði, Türkiye’nin iç ve dýþ politikalarýnda 

bir tercih ve öncelik oluþturmaktadýr. 

* Türkiye, demokrasi, insan haklarý, ifade 

özgürlüðü, kadýn eþitliði, hukuk düzeni gibi 

deðerlere büyük önem vermekte ve bu alanda 

AB standartlarýna uymayý amaçlamaktadýr. 

Son yýllarda Türkiye’de bu yönde atýlan 

adýmlarda AB ile bütünleþme çabalarýnýn 

büyük etkisi ve katkýsý olmuþtur. Bugün de 

ayný motivasyon, önemini korumaktadýr. 

* AB ile bütünleþme çabalarý, 

Türkiye’nin AB kriterleri doðrultusunda 

ekonomisini düzenlemesine de, yardýmcý 

olmaktadýr. Çeþitli uyum yasalarý 

Türkiye’nin siyasal, ekonomik ve sosyal 

Bireysel silahlanma çýkmazý 

standartlarýnýn çaðdaþ düzeye yükselmesini 

saðlamaktadýr... 

Bütün bu nedenlerden, bu sürecin 

devam etmesinde yarar görülmektedir. 

AB’den Sorumlu Devlet Bakaný Egemen 

Baðýþ’ýn geçenlerde söylediði þu sözlerde 

büyük bir gerçek payý var: “Önemli olan 

sonuç deðil, süreçtir. Türkiye standartlarýný 

yükseliyor... Zaman lehimizde iþlemektedir...” 

AB’nin nedenleri 

AB’nin Türkiye ile müzakere sürecinin 

devamýnda gördüðü faydaya gelince, geçen 

hafta sonu Ýngiltere, Ýtalya, Ýsveç ve 

Finlandiya dýþiþleri bakanlarýnýn “Herald 

Tribune” gazetesinde çýkan makaleleri, bu 

konuda AB’de giderek þu fikrin yaygýnlaþtýðýný 

ortaya koydu: Türkiye ekonomik bir 

güç oluyor. AB’nin bugün Türkiye’nin 

dinamizmine ihtiyacý var... Türkiye bölgesel 

bir güç olarak etkinliðini hissettiriyor. 

AB’nin Ankara ile sýký iþbirliði içinde 

olmasýnda yarar var. Nihayet AB kendi 

deðerlerine sahip çýkan Türkiye’nin kendisine 

sýrt çevirmesini önlemek durumundadýr... 

AB’de herkes öyle düþünmeyebilir, ama 

hiç olmazsa sürecin devamýndan yana. En 

azýndan Türkiye ile ortak nokta da bu... 

Dünya genelinde bireysel silahlanmanýn giderek artmasý, basit 

suçlar kapsamýna girebilecek olaylarda giderek daha fazla can kaybý 

yaþanmasýna yol açýyor. Bu durum kendi baþýna son derece endiþe 

verici olmakla birlikte, söz konusu süreçte endiþe verici bir diðer 

konun da bu silahlarýn sadece üçte birinin kayýt altýnda olmasý. 

Ýç savaþ ya da istikrarsýzlýk yaþanan bir dizi ülkenin ordusundan 

çalýnan ya da bizzat bu ordular ve simsarlarý yoluyla baþka 

piyasalara transfer edilen silahlarýn küresel düzeyde takibinin 

yapýlmasý giderek zor hale geliyor; dolayýsýyla dünyadaki ruhsatsýz 

hafif silahlarýn sayýsý, ruhsatlýlara oranla daha fazla artýyor. Umut 

Vakfý verilerine göre Türkiye’deki durum da dünyadaki 

geliþmeyle gayet uyumlu. Polis ve jandarma bölgelerindeki 

ruhsatlý silah sayýsý yaklaþýk 3 milyon 

kadarken kiþilerin kullandýðý toplam silah sayýsýnýn 10 

milyona ulaþtýðý sanýlýyor. Her 65 kiþiden birinin silahý 

olduðu düþünülüyor ve bireysel silahlanma sýralamasýnda 

Türkiye 20. sýrada bulunuyor. 2008 yýlýndaki 

yaklaþýk 300 bin asayiþ olayýnýn yaklaþýk yüzde üçünde 

silah kullanýlmýþ ve bu silahlarýn yüzde 83.3’ü ruhsatsýz. 

Türkiye’de bireysel silahlanmayý konu edinen bir 

yasa tasarýsý gündemde. Basýna yansýdýðý kadarýyla 

ruhsat edinimi konusunda bazý kolaylýklar getiriliyor. 

Buna göre, silah kullanma yaþýnýn 21’den 18’e 

indirilmesi, saðlýk raporuna gerek kalmadan bir kiþinin 

ruhsatlý beþ silah alabilmesi, bazý hükümlülerin silah 

edinebilmesi ve silah reklamlarýnýn yapýlabilmesi gibi 

hususlar söz konusu. Yasa tasarýsýna bakýldýðýnda, 

devletin bireysel silahlanmayý teþvik ettiði gibi bir 

yorum yapýlabilir; ancak mesele baþka ve bu haliyle 

paradoksal bir durumun ortaya çýktýðý da açýk. 

Silah reklamý yapýlmasýna izin vermenin anlamý 

tartýþýlabilir olmakla birlikte ruhsat edinme 

koþullarýnýn kolaylaþtýrýlmasýnýn zaten artan silahlanmayý 

kayýt altýna alma endiþesine dayandýðý 

söylenebilir. Ruhsat yoluyla kayýt altýna alma, olasý bir 

öldürme ve yaralamada zanlýnýn takibinin mümkün 

kýlýnmasý anlamýna gelir. Ayrýca ve belki bundan çok 

daha önemlisi, yasa dýþý silah ticaretinin kýsmen 

önlenme giriþimi söz konusu olabilir. Bu, özellikle 

Türkiye gibi “sýnýr denetimi” sorunu yaþayan bir 

ülkede yaþamsal siyasal sonuçlara karþýlýk gelmekte. 

Zira silah kaçakçýlýðý ile siyasal suçlar arasýnda ciddi 

baðlantýlar bulunuyor. Yasa dýþý ticaretin yasa dýþý 

geliri ifade ettiði gerçeði bir yana, ayný zamanda yasa 

dýþý yollardan “siyaset” yapmayý da beraberinde 

getirdiði biliniyor. Silah aðalarý siyasi ve adli yollardan 

bertaraf edilemiyorsa, o zaman gelirlerini ve güçlerini 

ortadan kaldýracak yollar aranýr. 

Silah firmalarýný lanetlemek, para kazanmak için 

piyasa yarattýklarýný ileri sürmek bireysel olarak doðru 

bir davranýþ olsa bile, var olan gerçekliðin önüne 

geçilmesine yetmiyor. Dolayýsýyla bir yandan herkesin 

eline tabanca geçirip saðý solu vurmasýnýn kolaylaþtýrýldýðý 

kaygýsýna kapýlýyoruz, öte yandan bu 

silahlarý yasa dýþý yollardan piyasaya kazandýranlarýn 

bertaraf olmasýný istiyoruz. 

GÜLAY GÖKTÜRK 

BUGÜN 

Gençlik muhalefet 

mi demektir 

Baþlýktaki fikir Ümit Boyner'e ait özgün bir fikir deðil. 

O sadece, çok ama çok yaygýn bir kliþeyi tekrarladý. O 

yüzden, bu fikirle yapýlacak polemiðin sadece tek kiþiyle 

deðil, dünya nüfusunun büyük çoðunluðu ile ters 

düþmek demek olduðunun farkýnda olmalýyýz. 

Bu da bu polemiði çok daha önemli hale getiriyor. 

Ben kendi payýma, öteden beri, gençlik diye bir þeyin 

varlýðýndan kuþku duyarým. 

Tabii, bazý insanlarýn bu dünyaya daha erken gelip 

daha çok kaldýðý, bazýlarýnýn ise daha geç geldiði ve daha 

geç gideceði bir gerçek. Ama “gençlik”ten kastedilen bu 

olmasa gerek. Bir sosyal kategoriden, hayata bir baþka 

bakýþtan, bir farklý algýlayýþ normundan ve bütün bunlarýn 

ortak paydasýnda filizlenmiþ bir yaþam tarzýndan 

söz ediliyor. Gençliðe atfedilen, hemen hiçbir kanýtý 

olmasa da kuþkusuzca kabullenilen bir taným kümesi var: 

O atýlýmcýdýr, cevvaldir, radikaldir, muhaliftir... Siyasetin 

kurtarýcýsý, toplumsal deðiþimin dinamosudur. Ne var ki, 

gençliðe atfedilen bu özellikler þimdiye kadar herhangi 

bir araþtýrma tarafýndan doðrulanmýþ deðil. Tam tersine, 

þimdiye kadar gençliðin deðer yargýlarýnýn, politik eðilimlerinin, 

ideolojik duruþunun, aileye, cinselliðe ve kadýn 

erkek iliþkilerine bakýþýnýn sorgulandýðý bütün araþtýrmalar 

(ki ben bunlarýn önemli bölümünü okuyup yazý 

konusu yaptým) bu kesimin Türkiye'nin temel sorunlarýný 

ele alýþta; devlet kurumlarýnýn niteliðine, darbeciliðe 

ve otoriteye bakýþýnda; þiddete karþý tutumunda, 

hoþgörüsünde biz büyüklerden hiç de farký olmadýðýný 

ortaya koyuyor. Mesela, toplumun geneli üzerinde 

yapýlan araþtýrmalarda hayat pahalýlýðý ve enflasyon en 

önemli sorun sýralamasýnda birinci sýrada çýkýyorsa, 

gençler arasýnda da öyle çýkýyor. “Kaderci”, “reformist” 

ve “radikal” tutum alýþlar yüzdeye vurulduðunda, 

gençler arasýnda reformculuk oraný Türkiye genelinde 

neyse aþaðý yukarý ayný. Gençlerin en fazla güvendikleri 

kurumlar sorulduðunda bir kez daha “hýk demiþ burnumuzdan 

düþmüþ” olduklarýný görüyoruz. Darbelerin 

deðerlendirilmesi, siyasi partilere güvensizlik gibi konularda 

çok benzer deðerlendirmeler... Farklýlýklara bakýþ, 

ötekileþtirme eðilimleri, yabancý düþmanlýðý deseniz, her 

yaþ grubu ayný oranda zehirlenmiþ. Aile kurumuna 

bakýþ, bekaret ve evlilik öncesi cinsellik konusundaki 

ahlaki deðerlere baktýðýmýzda yaþa baðlý bir farklýlaþma 

çýkmýyor ortaya. Þiddet eðilimi de ayný ölçüde yaygýn. 

Gençler de týpký genç olmayanlar gibi “belli durumlarda” 

þiddeti meþru görüyor. Ve belli durumlar birbirine çok 

benziyor! Yani, yaratýlan o “radikal, deðiþimci, muhalif 

gençlik” efsanesi herhangi bir somut veriye dayanmýyor. 

Peki gençliðe yönelik bu yakýþtýrmalarýn, bu yüceltmelerin 

onlara bir faydasý var mý Tam tersine... Gençlik 

dalkavuklarý, bir grup insaný, az yaþamýþ olmak gibi 

hiçbir bireysel çaba ya da yetenek gerektirmeyen bir 

özelliklerinden ötürü göklere çýkarýrken, aslýnda en 

büyük kötülüðü de onlara yapýyorlar. Gençlik önce 

toplumun bütününden koparýlýp ayrý bir tür haline 

dönüþtürülüyor, ardýndan da taþýyamayacaðý kadar 

büyük misyonlar yükleniyor omuzlarýna: Temiz toplumu 

siz yaratacaksýnýz! Deðiþimin motoru siz olacaksýnýz. 

Politikadaki pislikleri temizleyeceksiniz, oraya yepyeni 

bir soluk getireceksiniz! Çevreye sahip çýkacak, dünyayý 

kurtaracak, savaþlarý durduracak, barýþý kuracaksýnýz! 

Kuþku duymadan söyleyebiliriz ki, bugünkü gençler 

üzerindeki en aðýr hegemonik baský, onlarý radikal ve 

özgürlükçü olmaya çaðýran ideolojidir. Kendilerine 68'li 

denmesinden çok hoþlanan (daha doðrusu kendilerine 

bu ismi takan) bir kesim, “Delidir, ne yapsa yeridir” tekerlemesini 

andýran bir tekerlemeyi tekrarlayýp duruyor: 

“Gençtir, öyleyse radikal olmalý, isyan etmelidir.” 

Aslýnda, devletten yükselen “Siz Türk gencisiniz, kendinizi 

bu vatana feda etmelisiniz” talebiyle, geleneksel kesimden 

yükselen “gençsiniz, öyleyse itaat etmelisiniz” 

emri ya da solcu büyüklerden yükselen “Gençsiniz, 

öyleyse özgür ve asi olmalýsýnýz” emri arasýnda özde bir 

fark yok. Çünkü her üçü de gençlere nasýl olmalarý 

gerektiðini dikte ediyor, her üçü de bu beklentiyle 

gençler üzerinde bir baský oluþturuyor. ”Böylesiniz, 

öyleyse...” diye baþlayan her yargý ne þekilde devam 

ederse etsin; ister zehir zemberek bir emir kipiyle bitsin, 

ister cana yakýn ve yumuþacýk bir önermeyle, sonuçta 

muhatabýný kiþisel varoluþu ile içine týkýldýðý kategorinin 

tanýmý arasýnda bir ikileme sokuyor. Ve bu iki varoluþun 

arasýnda þaþýrýp kalmasýna yol açýyor. “Genç” kategorisi 

içine alýp aynileþtirdiði gençlerin her birinin özgün birer 

birey olduðunu inkar etmiþ oluyor. Bu bakýmdan, bizim 

devlet de hâlâ geçmiþte yaþayan 68'liler de, gençleri 

geleneklerin basit birer taþýyýcýsý olarak gören tutucular 

da insanýn kendisi gibi olmasýnýn düþmanlarýdýr. Çünkü 

insan hem kendisi gibi hem de ait olduðu iddia edilen 

grubun gerektirdiði gibi olamaz. Çaðrý istediði kadar 

özgürlük yüklü olsun bu sonuç deðiþmez.

ÄLÝ ÇÄRKÄZOÐLU 

räfä günüydü, här käs sabahký bayrama 

hazýrlaþýrdý. Ev-eþik tämizlänir, 

häyät-bacaya äl gäzdirilir, täknädä 

olanlar süfräyä hazýrlanýrdý. Ýslamýn 

gäliþiylä Mädinä tamamän däyiþmiþ, 

dünyanýn än canlý, än qaynar häyat qaynaðýna 

dönmüþdü. Räsulullah Mädinäni dä, 

mädinäliläri dä sanki yenidän inþa edir, xarabalýqlarý, 

cähaläti yýxýb küçäläri dä, könülläri 

dä nura qovuþdurur, kändir sallayýb 

qýrx arþýn quyudan çýxarýrmýþ kimi insanlarý 

zülmätdän aydýnlýða çýxarýrdý. 

Sabah bayram idi, bayramý da här käsdän 

daha çox hädiyyä gözläyän balalar sevärlär. 

Peyðämbärin küräkäni, Fatimanýn baþýnýn tacý 

Älinin evindä Häsänä, Hüseynä hädiyyä almaða 

bir þey yoxuydu. O, bir cüt mäläk üzlü 

insan belä düþündülär ki, bu mäsäläni yenä 

Babanýn çiyninä yýxsýnlar, häm dä ilk däfä 

deyildi ki. Häsäni, Hüseyni onlara “bir cüt 

reyhaným” deyän Babanýn yanýna ötürsünlär 

vä beläcä bir qayðýnýn altýndan sýyrýlsýnlar. 

Elä dä elädilär. Bäþär tarixinin än gözäl iki 

Reyhaný, Häsän dä, Hüseyn dä Babanýn dörd 

täräfindä härlänirdilär. Bilirdilär ki, babalarýn 

än gözäli, än xeyirlisi onlarýn Babasýdýr 

vä onlarý hädiyyäsiz qoymayacaq. Amma 

heç aðýllarýna da gälmäzdi ki, Baba älindäki 

pulun çatmayacaðýndan ehtiyatlandýðý 

üçün günün bir qädär irälilämäsini gözläyir, 

çünki günün sonlarýna doðru dünyanýn här 

yerindä olduðu kimi, Mädinä bazarýnda da 

qiymätlär xeyli ucuzlaþýr. Reyhanlar belä þeyi 

düþünmäzlär ki. Onlar täzä paltar istäyirdilär, 

vässalam, özü dä rängli olsun, nä bilim, 

sarý, qýrmýzý, yaþýl, mavi, çährayý. Mädinä 

uþaqlarý rängli paltarlarý sevärdilär, ona 

görä dä að paltarlar digär ränglärä nisbätän 

xeyli ucuz olurdu. 

Dünyanýn än xeyirli Babasý, Allahýn Sevimli 

Peyðämbäri öz Häsänini, Hüseynini götürüb Mädinä 

bazarýna yollandý. Bazarý gäzdilär, dolaþdýlar, 

axýrda häräsinä bir däst paltar alýb geri 

döndülär. Uþaqlar babaný üzmämäk üçün etiraz 

etmäsälär dä pärt olduqlarý açýq-aydýn sezilirdi, 

çünki här ikisinin paltarý aðappaq idi, qar kimi. 

Kainatýn Särväri iki ciyärparäsinin älindän 

yapýþýb evinin yolunu tutmuþdu, qarþýlarýna bir 

adam çýxdý. Salam verib görüþdülär, yad adam 

uþaqlarý süzdü vä soruþdu ki, onlarýn kefi niyä 

yoxdu. Baba da heç näyi gizlätmädi, deyäsän, 

að paltarý xoþlamadýlar, ondandý. Yad adam ovcunu 

açdý, su ilä dolu idi. Suya näsä oxudu vä 

Häsänin üstünä säpdi. Paltar dönüb sapsarý oldu 

vä Häsän çox sevindi. Bu däfä dä Hüseyn 

qýþqýrmaða baþladý: “Män dä rängli paltar istäyiräm, 

män dä istäyiräm!” Yad adam eyni þeyi 

täkrar elädi vä suyu Hüseynin üstünä säpdi, 

onun paltarý da qýpqýrmýzý oldu, qan qýrmýzýsý. 

Uþaqlar çox sevindilär, amma Babanýn vä yad 

adamýn gözläri dolmuþdu. 

O yad adam äslindä insan deyildi, mäläklärin 

än böyüyü Häzräti-Cäbrayýl idi vä rängi däyiþän 

paltarlarla Uca Yaradan o Reyhanlarýn 

taleyini niþan vermiþdi onlara. Räsulullah da, 

Häzräti-Cäbrayýl da artýq häqiqäti anlamýþdýlar. 

Ayrýldýlar, uþaqlar sevincdän atýlýb-düþürdülär, 

çünki baþdan-ayaða än çox sevdikläri 

rängä bürünmüþdülär, Baba isä hälä neçä 

onillik sonra baþ veräcäkläri gözü ilä görürmüþ 

kimi kädär içindä baþýný önä äyib, onlarýn yanýnca 

addýmlayýrdý. Bälkä dä Reyhanlar görmäsinlär 

deyä göz yaþlarýný içinä axýdýrdý. 

Sözün Cövhäri 

Qalxdý yerindän, “dur!” dedilär, durmadý, “dayan” dedilär 

dayanmadý. “Bu baþ o yolda käsilmälidir ki, insanlar 

haqqýn candan äziz olduðuna inansýnlar”- dedi. 

Bu 

gün 

äþär tarixindä elä hadisälär var ki, onlar 

B zamandan qopub här zaman insanlýðýn 

baþý üzärindä qalýr. Bu cür hadisälär min il 

ävväl nä qädär täzä idisä, bu gün dä eyni 

däräcädä aktualdýr, öz mahiyyätini saxlayýr. 

Cännät Gänclärinin Seyyidi, Allah Räsulunun 

“Reyhaným” dediyi Ýmam Hüseynin 

(r.a.) Kärbäla qäzasý kimi. O kufälilär 

varmý, o kufälilär! Söz verib sözündän qaçan 

kufäliläri deyiräm, göräsän nä deyäcäklär 

o Haqq divanýnda 

Qalxdý yerindän, “dur!” dedilär, durmadý, 

“dayan” dedilär dayanmadý. “Bu baþ 

o yolda käsilmälidir ki, insanlar haqqýn candan 

äziz olduðuna inansýnlar”- dedi. Getdi 

dä, o baþdan keçdi dä, qalib gäldi dä. Üstündän 

min ildän artýq vaxt keçir. Dünyanýn 

dörd bir yanýnda saysýz-hesabsýz Hüseynlär 

var, amma bir näfär dä olsun “Yezid gördüm” 

deyän yoxdur. 

*** 

radan illär keçdi, Allah Räsulu 

A dünyasýný däyiþdi, Raþidi xälifälär 

bir-birini äväz elädilär, xilafät 

içindä çäkiþmälär baþ qaldýrdý 

vä elä o paltarýn rängindäki 

niþanälär özünü 

doðrultdu. 

Ýmam Häsän zähärlänäräk 

þähid edildi, 

Ýmam Hüseyn baþýný 

fäda edäräk. 

Onlar Ähli-Beytdän, yäni 

Peyðämbärimizin ailäsindän idilär. 

Bir däfä Allah Räsulu 

Älini, Fatimeyi-Zähraný, 

onlarýn övladlarý 

Häsäni vä Hüseyni özü 

ilä birlikdä bir örtüyün 

altýna alýb “Allahým, 

bunlar mänim ähli-beytimdir, 

män onlarý seviräm, 

Sän dä onlarý sev” deyä 

dua elämiþdi. Sähabälärinä 

dönä-dönä demiþdi ki, 

ailämä, övladlarýma hörmät 

göstärin, bilmädiklärinizi onlardan 

soruþun, onlarýn söylädiyi 

kimi yaþayýn. Bir däfä dä buyurmuþdu 

ki, här käsin soyu oðlu ilä davam edär, mänim 

soyum isä Älinin soyu ilädir. 

Amma ehtiraslar elä qýzýþmýþ, ara elä 

qarýþmýþdý ki, qýlýncýn arxasýndaký önündäkini 

tanýmaz hala gälmiþdi. “Getmä, ya Hüseyn” 

dedilär, “Män necä getmäyim Ägär 

bu gün män Ýslam yolunda bu candan keçmäsäm, 

sabah kim bu addýmý atar” söylädi 

vä yola çýxdý. 

Kärbälada baþýný verib, zäfär qazandý. O 

zäfärin täntänäsi bu gün dä Ýmam Hüseyni 

anlayan, yolu ilä gedän möminlärin ruhuna 

täsällidir. “Ägär Allah yolunda män canýmdan 

keçmäsäm, kim bu addýmý atar” Haqq 

yolunun yolçusu olduðunu anlayan här käs 

özünü bir Ýmam Hüseyn bilir. 

*** 

ähidlik þahidliklä mümkündür. Allaha 

Þ 

iman, täslimiyyät ruhu ilä alýþýb-yanan 

bir ruh sevä-sevä här þeyini bu yolda fäda 

edä bilär, Ýmam Hüseyn kimi. 

Ýmam Hüseyn öz þähadäti ilä layiq olmayanlarýn 

layiq olmadýqlarýna can atmasýnýn 

qarþýsýný aldý, här käsä göstärdi ki, Ýslam 

ätalät tälimi deyil, Haqq uðrunda cihad 

mäktäbidir. Cihad insan 

häyatýna käsilmiþ än bahalý 

qiymät, þähidlik bu yolun 

sonunda dayanan misilsiz 

mükafatdýr. Elä, ya 

belä, här käs ölüb Allah 

Därgahýna getmäyäcäkmi Su 

yolunda ölüb gedänlär var, 

oðurluq üstä yýxýlýb boynu qýrýlanlar 

var, Allah üçün savaþa 

qalxýb þähid olanlar var. Þähidlär 

öldüklärini belä bilmäzlär. 

Qurani-Kärimdä bildirilir ki, onlara 

ölü demäyin, onlar ölü deyillär, 

Allah qatýnda här cür naznemätä 

qonaq edilirlär. 

*** 

A 

16-17-DEKABR 2010 SÄHÝFÄ 13 WWW.ZAMAN.AZ 

Sözün Cövhäri 

Þähidlär öldüklärini belä bilmäzlär. Qurani-Kärimdä 

bildirilir ki, onlara ölü demäyin, 

onlar ölü deyillär, Allah qatýnda 

här cür naz-nemätä qonaq edilirlär. 

ahiähärrämdir 

þuradan danýþanda deyirlär 

ki, bu gün Häzräti 

Adämin Yer üzünä endirildiyi, 

Häzräti Nuhun gämisinin quruya 

oturduðu, Häzräti Yunusun 

balýðýn qarnýndan xilas 

olduðu gündür. Bilmiräm, 

bälkä bu 

gün içindä daha 

çox parlaq hadisälär 

var, amma 

etiraf edäk ki, 

Aþura deyändä, 

ilk hadisä Yer 

üzündä haqqýn, 

ädalätin bärpasý 

üçün gözünü 

qýrpmadan canýný 

fäda edän Häzräti 

Hüseyn aðlýmýza gälir. 

O, Aþura qährämaný, o, Kärbäla fatehidir. 

Bir alim: “Gerçäk mömin elä düþünär 

ki, Allah-Täala Qurani-Kärimi mähz onun 

üçün endirib” söyläyir. Häqiqätän dä, ägär 

älinä Quraný alan insan o kitabý Allah-Täaladan 

ona göndärilmiþ bir ämrlär toplusu 

kimi qäbul etsä vä onu häyatýna köçürmäyä 

çalýþsa, älbättä, ziyana uðramaz. Bu mänada 

Ýmam Hüseyn fälsäfäsini anlayan da 

özünü o yoldan känarda görä bilmäz. Ýmam 

Hüseyn vaqiäsi här birimiz üçün bir örnäk, 

bir ibrät mäktäbidir. Can dediyim bu matah 

nä qädär däyärli oldu ki, Allah yolundan 

äsirgäyäsän Qorxub bir addým geri çäkiländä 

Ýmam Hüseyn adýndan utananlar var. 

*** 

radan äsrlär ötdü. Bu gün Äbu Cähl 

A yoxdur, Äbu Lähäb yoxdur, amma Äbu 

Cähllär, Äbu Lähäblär var. Bu gün Yezid 

yoxdur, amma yezidilär, xaricilär var. Bu 

gün äli qýlýncýn qäbzäsindä olan neçä-neçä 

Ýmam Hüseyn düþmäni var. Yezid öldü, 

amma yezidilik ölmädi, Äbu Cähl öldü, 

amma äbu cähillik ölmädi. Aramýzda Äbu 

Cähllär, äbu lähäblär dolaþmaqdadýr. 

Üzündä bir zärrä Ýmam Hüseyn nuru gördüyümüzün 

baþýna pärvanä kimi dolanmaq 

gäräkdir. Dünya elälärinin çiynindä dayanýr, 

dünya onlarla näfäs alýr. 

Min ildir ki, nohälär, märsiyälär yazýlýr 

Ýmam Hüseyn adýna. 

Bu gün mahi-Mähärrämdir, 

muhibbi-xanädan aðlar, 

Bu gün äyyami-matämdir, 

bu gün abi-rävan aðlar. 

Alvarlý Äfä Häzrätlärinin bu märsiyäsindä 

deyilir ki, göylär, buludlar, axar sular 

aðlayýr Ýmam Hüseyn aqibätinä. 

Amma bu kädär bu dünyadan þähidlik 

mäqamýna baxýnca görünür. Þähidlär insanlarýn 

än bäxtiyarlarý, än üstünläridir. 

Cännäti qazanmýþ bir kimsä bir daha bu 

dünyaya qayýtmaq istämäz, þähidlärdän 

baþqa. Þähid istär ki, bir daha bu dünyaya 

dönüb bir daha þähid olsun, yenidän dönüb, 

yenidän þähid olsun, cünki þähid olmaðýn 

zövqünü bilänlär här zaman o märtäbäyä 

can atarlar. 

*** 

ehmet Akif Ärsoy isä þähidliyin fäziläti 

haqqýnda belä deyir: 

M 

Ey þähid oðlu þähid, istämä mändän mäqbär, 

Sänä aðuþunu açmýþ duruyor Peyðämbär. 

Hälä bu þähid Allahýn sevimlisinin sevimli 

näväsi Hüseyndirsä, o qollarýn qartal 

qanadý kimi nä qädär geniþ açýldýðýný täsävvür 

etmämäk mümkün deyil. Bu dünyada 

baðrýna basdýðý kimi, axirätdä dä köksünä 

sýxýb baþýný iyläyir Allah Räsulu, Cännät 

Gänclärinin Seyyidinin. 

Ýmam Hüseyni sevmäk onu tanýmaqla, 

mäqsädini, märamýný bilmäklä, yolunu tutub 

onun kimi yaþamaqla mümkündür. Här 

käs köksünä baxsýn, könlündä Ýmam Hüseynä 

nä qädär yer ayýrdýðýný, häyatýnda 

ona nä qädär bänzädiyini araþdýrsýn, sonra 

öz däyärini anlasýn. Yazýmýzýn sonunda bir 

sözü här birimizä xatýrlatmaq istäyiräm: 

“Här gün Aþura, här yer Kärbäla”, yäni 

Ýmam Hüseyn kimi yaþayana Aþura da var, 

Kärbäla da. 

Bu gün mahi-Mähärrämdir...


12-07-2010 15:54:59 

Ruslarýn himayäsinä sýðýnan bäzi Kabarda, 

Bjeduq, Kemquy Besleney, 

Abaza vä Noqay feodallarýnýn isä 

sonralar ällärindän torpaqlarý vä mallarý 

alýndý vä onlar da Anadoluya köç etmäyä 

mäcbur oldular. Kabardalýlar äsasän Kayseri 

(Pýnarbaþý), Tokat, Sivas,Yýldýzeli, Kahramanmaraþ, 

Adana, Ýcel, Äskiþähir, Balýkäsir, 

Bandýrmada, Besleneylär Amasya, Çorum, 

Ankara, Düzcä, Sakarya, Händäkdä, Barakaylar 

Biläcik, Sakaryada, Abazalar Kayseri, 

(Pýnarbaþý) Adana, Sivas, Yýldýzeli, Yozqat, 

Sarýkýþla, Äskiþähir Biläcik, Bursa, Ýnägöl, 

Kütahyada, Hatukaylar Kayseri (Pýnarbaþý), 

Boluda, Bjeduklar Çanakkala Biqaya, sonralar 

isä Suriyada, Kemquylar Biläcik, Bozüyük, 

Qocaeli, Düzcädä, Mahoþlar Samsunda, 

Noqaylar Adana vä Osmaniyä täräflärinä 

yerläþdirildilär. Sonralar Balkanlarda 

yerläþdirilän çärkäzlärin döyüþkän olmasýndan 

narahatlýq keçirän Avropa ölkäläri 

1877-1878-ci illärdä Osmanlýnýn Rusiya ilä 

müharibädä mäðlub olmasýndan mäharätlä 

istifadä etdilär. Täräflär arasýnda 1878-ci ildä 

Berlindä imzalanan sülh anlaþmasý ilä Qärb 

dövlätläri çärkäzlärin Balkanlardan Osmanlýnýn 

idaräçiliyi altýnda olan Suriya, Livan, 

Fälästin ( indiki Ýsrailin ärazisinä), Ýordaniya, 

Ýraq, Misir, Kýbrýs, Tunis vä digär yerlärä 

köçürülmäsinä nail oldular. Hämin ärazilärä 

Balkanlardan köçürülän çärkäzlärin sayýnýn 

isä 200-600 min arasýnda olduðu täxmin 

edilir. Bununla belä, bugünkü Anadolunun 

Märmärä, Egey vä Að däniz (Aralýq), hämçinin 

Orta, Þärq vä Cänub-Þärqi Anadolu 

bölgälärindäki çärkäz ähali vaxtilä Balkanlarda 

yerläþdirilän, lakin sonralar oradan 

köçürülän çärkäzlärin nävä-näticäläridir. 

Onu da deyäk ki, hazýrda Bolqarýstanda 4 

känd (Varna ätrafý 1300 näfär), Rumýniya, 

Kosova vä Makedoniyada çox az sayda çärkäzlär 

yaþamaqdadýrlar. Türkiyänin Kýrklareli 

äyalätinin Vizä rayonunda, Täkirdað vä 

Ýstanbulun Silivri rayonlarýnda öz varlýqlarýný 

qoruyub saxlayan çärkäz kändläri qalmaqdadýr. 

Qafqazdan 

1864-CÜ ÝLDÄN SONRAKI KÖÇLÄR VÄ SÄBÄBLÄRÝ 

Anadoluya köç edä bilmäyän vä älçatmaz 

daðlara sýðýnan azsaylý çärkäzlär þapsuq, 

hakuç, výbýh, ciget, abadzeh) Orta Laba vä 

Orta Kuban çaylarý ätrafýna köçürüldülär. 

Bu arada daðlarda gizlänänlär dä imkan 

düþdükcä Kuban ätrafýna köç edäräk çärkäzlärä 

qoþulmuþlar. Adýçäkilän ärazilärdä 

yaþayan kazaklara yaxýn olan yerlärdä näzarät 

altýnda saxlanan feodal adýq topluluklarýnýn 

azsaylý qalýntýlarý (Bjeduq, Kemquy, 

Kuban Kabardalýlarý) da varlýqlarýný sürdürmäkdä 

idilär. Sonralar isä onlara sürgün 

edilän abadzeh vä þapsuq ähali dä älavä 

olundu. Yeni köçürülän ähaliyä Byelaya 

(Þhaguae) çayý ilä Laba çayý ätrafý verilmiþdi. 

Hämin ärazilär o vaxt qýzdýrma vä tif 

xästäliklärinin geniþ yayýldýðý yerlär idi. Näticädä 

yeni yerä köçürülän çärkäzlär arasýnda 

här il yüzlärlä adam xästälikdän dünyasýný 

däyiþirdi. 

Adýqlar çox çätin þäraitdä özlärinä ev 

tikdiräräk äkinçiliklä mäþðul oldular. Lakin 

onlar uzun illär boyu rus kazaklarý täräfindän 

mühasiräyä alýnmýþdýlar vä yüzlärlä top 

adýq kändlärinä tuþlanmýþdý. 1864-cü ildä 

adýçäkilän ärazidä 80 minä yaxýn adýq yaþayýrdý. 

Müäyyän dövrdän sonra adýqlar Türkiyäyä 

gäläräk, öz qohum-äqräbalarýný axtarýb 

tapmaða baþladýlar. Onlar “Geguak’o-Výsak’o 

kup” adlý mahný vä räqs qruplarýný 

Türkiyäyä göndäräräk, onlarla älaqälärini 

davam etdirirdilär. Ruslar bundan az 

sonra xäbär tutdular. 1877-1878-ci illärdä 

baþ verän Osmanlý-rus savaþlarý Þimali Qafqazla 

baðlý Rusiyanýn narahatçýlýðýný daha 

da artýrdý. Üstälik, Þimali Qafqazda qalan 

çärkäzlärin sayý yenidän sürätlä artmaqda 

idi. Belä getsä, bir müddät sonra bölgädä 

çärkäzlär yenidän ävvälki saylarýný bärpa 

edäcäkdilär. Ona görä dä ävvälcä Orta Kuban 

vä Orta Laba ätrafýndaký adýqlarýn da 

Türkiyäyä köçürülmäsi qärara alýndý. Ancaq 

Anadoluya 

köçlär 

Çärkäzlär - tarixin 

aðýr sýnaqlarýna 

märuz qalmýþ xalq (3) 

Ruslar Þimali Qafqazýn än böyük vä döyüþkän xalqlarýndan olan 

çärkäzlär vä digär bölgä xalqlarýna qarþý häyata keçirdikläri etnik 

tämizlämälär vä soyqýrýmýný bu günä kimi gizlätmäyä cähd edirlär. 

Amma Rusiyanýn bäzi yüksäk dairälärindä bu mäsälä etiraf edilmäkdädir. 

bölgäyä särmayä qoyan rus iþ adamlarý vä 

tacirlär bunun äleyhinä çýxdýlar. Näticädä 

Orta Laba vä Orta Kuban ätrafýndaký ähalinin 

Anadoluya köç etdirilmäsi qärarý läðv 

edildi. Hazýrda Qaracay-Çärkäz muxtar qurumunda 

yaþayan adýqlar (Kabarda vä Besleney) 

iþgüzar, ruslara sadiq ähali hesab 

edilirlär, indiki Adýgey adýqlarý isä tänbäl vä 

Türkiyäyä can atan etibarsýz ähali kimi qälämä 

verildilär. Buna baxmayaraq, 1889-cu 

ilin oktyabr ayýnda Rusiya hökumätinin qäbul 

etdiyi qärarla Orta Kuban vä Orta Laba 

aralarýnda yaþayan adýqlara aid 230 min 

desyatin ( 250 min hektar) ärazi onlarýn ällärindän 

alýndý vä kazaklara paylanýldý. Näticädä 

hämin ärazidä yaþayan 24 min näfär 

adýq Anadoluya köç etmäyä mäcbur oldu. 

Adýqlardan tämizlänmiþ ärazilärä isä 20 min 

näfär rus kazaký köçürüldü. Bu da adýqlarýn 

yenidän bölgädä etnik azlýq täþkil etmäsinä 

säbäb oldu. Belä ki, ägär 1865-ci ildä indiki 

Adýgey vä Qaraçay-Çärkäz muxtar qurumlarýnýn 

( Kubanätrafý da daxil olmaqla) ärazisindä 

107 min näfär adýq yaþayýrdýsa,1897-ci 

ildä onlarýn sayý 43 min näfärä 

qädär azalmýþdý. Onun da 30 min näfäri indiki 

Adýgey vä Þapsuq bölgälärindä, qalan 

13 min näfäri isä indiki Qaraçay-Çärkäz 

muxtar qurumunun ärazisindä yaþayýrdý.(1864-cü 

ildän sonraký dönämdä Adýgeylärä 

edilän täzyiqlär. Tamara V.Polovinkina, 

Çerkesya, Gönül Yaram,Ankara, 2007). 

KÖÇ FÄLAKÄTÝ 

Türkiyäyä köç etmäyä mäcbur olan çärkäzläri 

burada da aclýq vä ölüm qarþýladý. 

Onlarýn çoxu yeni yerlärdä xästäliklärdän 

kütlävi þäkildä täläf olurdular. O dövrdä Rusiyanýn 

Trabzondaký konsulu köç mäsälälärinä 

rähbärlik edän general Katraçevä göndärdiyi 

raportda belä yazýrdý: “Türkiyäyä 

getmäk üçün Batuma 70 min näfär çärkäz 

gäldi. Onlardan här gün 7 näfär ölür. Trabzona 

köç edän 24700 näfärdän indiyä kimi 

19 min näfäri ölmüþdür. Ýndi orada olan 

63900 näfärdän här gün 180-250 näfäri väfat 

edir. Samsun ätrafýndaký 110 min näfärdän 

dä här gün 200 näfäri can verir. Trabzon, 

Varna vä Ýstanbula köç edän 4650 näfärdän 

isä gündä 40-60 näfärin öldüyü barädä 

mälumat aldým”. 

Bu, qädim bir millätin äsl faciäsi idi. 

ÇÄRKÄZLÄR (ADIQLAR) GÜNÜMÜZDÄ 

Sonraký yüzillikdä adýqlarýn müäyyän 

qruplarý yaþadýqlarý müxtälif ölkälärdän 

Almaniya, Fransa, Hollandiya, Belçika, Avstriya, 

Bolqarýstan, Ýsveçrä, hämçinin ABÞ 

(Nyu-Cersi, Nyu-York, Kaliforniya) Kanada, 

Avstraliya da daxil olmaqla, digär ölkälärä 

köç etdilär . Hazýrda onlar dünyanýn 40 

ölkäsindä yaþayýrlar. 

2002-ci ildä Adýgey muxtar qurumu ilä 

Þapsuq ätrafýnda 131769 adýq, 60517 çärkäz, 

519958 kabardalý, 37942 näfär abaz yaþayýrdý. 

Hämin dövrdä Abxaziyada isä 100 min 

abxaz yaþayýrdý 

Þimali Qafqazýn än böyük vä döyüþkän 

xalqlarýndan olan çärkäzlär vä digär bölgä 

xalqlarýna qarþý häyata keçirdikläri etnik tämizlämälär 

vä soyqýrýmýný bu günä kimi gizlätmäyä 

cähd edirlär. Amma Rusiyanýn bäzi 

yüksäk dairälärindä bu mäsälä etiraf edilmäkdädir. 

Bununla belä, Rusiya här il may 

ayýnýn 21-dä tarix boyu çärkäzlärin ulu äzäli 

yurdu olan Çärkäzistaný vä onun ana þähärlärindän 

biri hesab edilän Soçini iþðal etdiklärini 

vaxtilä Kbaada yaylasýnda qäläbä 

ilä qeyd etdikläri kimi, yenä dä qeyd edirlär. 

Bununla älaqädar ruslar yenä dä qäläbä 

münasibäti ilä Kbaada yaylasýnda ( indiki 

Krasnaya polyana) täntänäli märasim keçirirlär. 

Äslindä onlar bununla hämin torpaqlarýn 

çärkäzlärä aid olmasýný xatýrladýrlar. 

Çärkäzlär dä buna cavab olaraq, 21 mayý - 

yas gününü hüznlä qeyd edir vä o dövrdä 

ruslara qarþý döyüþlärdä hälak olan, hämçinin 

köç zamaný xästäliklärdän ölän soydaþlarýnýn 

ruhlarýna fatihälär oxuyurlar. Son 

SERÝAL14 

Yazýný 

internet 

materiallarý 

äsasýnda 

Äziz Mustafa 

hazýrlayýb.

15 SPOR 


“Uzun yýllar kalmak istiyorum” 

Beþiktaþ’ýn Portekizli yýldýzý Ricardo Quaresma, uzun yýllar siyah beyazlý takýmda kalmak istediðini söyledi. Siyah beyazlý kub 

dergisi Fun Club üyeleri Ezgi Geyik ve Atalay Erendor’un sorularýný yanýtladý. Yýldýz futbolcunun yavru kartallarýn sorularýna 

ülün Yavru Kartal 

verdiði yanýtlar þöyle: 

Alex’e baþ 

döndüren teklif 

1 

Alex’in dün Jovem Pan Radio’yu 

yaptýðý açýklamalardan sonra Sao Paulo’nun 

bölgesinin internet sitesi Futbol 

Interior, Sao Paulo’nun hayallerine engel 

olan yeni takýmýn El Hilal olduðunu yazdý. 

Suudi Arabistan’ýn Riyad kentinin ekibinin 

Brezilyalý oyuncuya yýllýk 3,5 milyon euro 

gibi inanýlmaz bir rakam teklif ettiði bildirildi. 

Bu arada El Hilal’ýn kadrosundaki diðer 

Curitiba doðumlu oyuncu Thiago Neves’in, 

Brezilya’ya dönmek istemesi üzerine 

Arjantinli Gabriel Calderon’un isteðiyle 

Alex’e teklif yapýldýðý bildirildi. 

1 

Beþiktaþ’ta sürpriz bir ismin takýmdan 

ayrýlmasý gündeme geldi. Tedavisi için 

ülkesinde bulunan ve sözleþmesi sezon bitiminde 

sona erecek Bobo Beþiktaþ’tan yýllýk 2.5 

milyon Euro isteyeceði, Beþiktaþ yönetiminin 

ise en fazla 1.5 milyon Euro vermeyi düþündüðü 

öðrenildi. Ýki sezon önce Yunanistan’a gitmek 

isteyen Bobo, Olympiakos’un yeterli bonservis 

ücretini vermemesi sebebiyle Beþiktaþ’ta 

kalmýþtý. Beþiktaþ Futbol Komitesi, sezon sonunda 

bedelsiz olarak serbest kalacak olan Bobo 

ile ilgili fikrini Brezilyalý’nýn menajeri Juan 

Figer ile temasa geçtikten sonra açýklayacak. 

Figer’in ön görüþmelerde Nobre’nin aldýðý 2,3 

milyon Euro’yu Bobo için de istemesi Siyah- 

- Beþiktaþ taraftarý sizi çok sevdi. Siz 

daha gelmeden “Gelsin artýk Quaresma” 

diye beste bile yaptýlar. Bu taraftar 

desteðini nasýl deðerlendiriyorsunuz 

“Çok harika bir taraftarýmýz var. Onlarla 

kendimi çok mutlu hissediyorum. Bana çok 

büyük bir sevgi beslediklerini biliyorum. Ben 

de bütün maçlarda iyi bir þekilde oynayarak, 

her þeyimi vererek onlara teþekkür etmeye 

çalýþýyorum.” 

-Þu ana kadar toplam kaç gol attýnýz 

“Çok fazla golüm var. Tam olarak sayýsýný 

hatýrlamýyorum (gülüyor).” 

- Harry Potter, Mustang ve Q7 lakaplarýnýn sizdeki 

önemi nedir 

“Portekiz’de bir kitap çýkmýþtý. O kitapta 

hýzlý koþtuðum için benden “Mustang” diye 

söz ediliyordu. Harry Potter’ý da, saha içinde 

sihir yaptýðýmý düþünerek söylüyorlardý. 

“Q7”de de, Quaresma’nýn Q’su ve forma numaram 

7 var.” 

- Beþiktaþ’a geldiðiniz için mutlu musunuz 

“Çok mutluyum. Umarým uzun seneler 

burada kalýrým.” 

- 7 numara sizin için ne ifade ediyor 

“Bana þans getiren bir numara olduðunu 

düþünüyorum. Hep bu numara ile anýldým, 

bundan sonra da öyle olmasýný istiyorum.” 

-Kaç yaþýndan beri futbol oynuyorsunuz 

“Dört yaþýmda futbola baþladým.” 

- Erken yaþta baþlamanýn ne gibi avantajlarýný 

görüyorsunuz 

“O zamanlar bunun bana ne getireceðini 

çok fazla bilmiyordum. Ama doðru zamanda, 

doðru yerde olmak önemli. Benim de þansým 

bu yönde oldu. Çünkü Sporting gibi çok büyük 

bir kulüpte futbola baþlama þansýný elde 

ettim. Orada iyi olanaklara sahiptim ve iyi 

hocalarla çalýþtým.” 

- Emekli olduktan sonra ne yapmayý düþünüyorsunuz 

“Futbol hayatýmý bitirmem için daha 

önümde uzun bir zaman var. Uzun seneler 

futbol oynamak için istekliyim. Bu sorunun 

cevabýný çok fazla düþünmedim ama futbol 

hayatým bitince teknik direktör olmak istemiyorum. 

Daha çok ailemle vakit geçirmeyi 

tercih ederim.” 

- Vücudunuzdaki dövmelerin anlamý nedir 

“Ailem ve annemle ilgili dövmelerim var. 

Annemin benim hayatýmdaki yeri çok önemli. 

Yaþamýma her zaman yön vermiþ birisi. 

Onun sayesinde bugünlere geldim.” 

- Futbolcu olmasaydýnýz hangi mesleði seçerdiniz 

“Futbol oynamayý çok seviyordum ve halen 

de futbola aþýðým. Açýkçasý futbol harici 

bir mesleði yapmayý hiç düþünmedim.” 

- 19Haziran 2010 tarihindeki imza töreninize 

20 bin taraftar katýldý. Bu törende neler hissettiniz 

“Hayatýmýn en güzel ve en mutlu günlerinden 

birini yaþadým. 20 bin kiþinin sizi karþýlamasý 

ve adýnýzý haykýrmasý çok güzel ve 

önemli bir olaydý. Ben bunu yaþadým.” 

- Türk futbolu hakkýnda ne düþünüyorsunuz 

“Portekiz, Ýspanya, Ýngiltere ve Ýtalya’da 

futbol oynadým. Bu liglerle karþýlaþtýrdýðýmda 

Türkiye beni daha çok heyecanlandýrýyor. 

Tabii ki bu ligle ilgili de 

öðreneceðim çok þey var. Çok 

çekiþmeli bir lig oluyor. 

Zaman geçtikçe ben 

de kendimi daha 

iyi adapte 

Kartal’da sürpriz ayrýlýk þoku! 

Beyazlý idarecilerin keyfini kaçýrdý. Beþiktaþ’ta 

hiçbir oyuncuya böyle büyük paralarýn verilmediðini 

hatýrlatan yönetim, Figer’e Quaresma 

ve Guti’yi örnek gösterdi. Yarým sezonluðuna 

kiralanan 17 milyon Euro deðerindeki 

Fernandes’in bile 800 bin Euro alacaðýný hatýrlatan 

yöneticiler, Bobo’ya ödenecek rakamýn 

1,5 milyon Euro civarýnda olacaðýný vurguladý. 

Figer’i Ýstanbul’a davet eden Beþiktaþ’ýn maddi 

konularda taviz vermeyeceði öðrenildi. Eðer 

þartlar uygun olmazsa Beþiktaþ, Bobo ile yollarýný 

ayýracak. Bobo’nun da farklý bir takýmda 

forma giymek istediði ortaya çýktý. Öte yandan 

Beþiktaþ’ýn yeni transferi Manuel Fernandes 

erken saatlerde saðlýk kontrolünden geçirildi. 

edeceðim.” 

- Yoksullukla geçirilen bir çocukluðun ardýndan 

þimdi Türkiye’de “halkýn takýmý” olarak anýlan Beþiktaþ’ta 

forma giyiyorsunuz. Bu konu hakkýnda neler 

söylemek istersiniz 

“Çok fakir bir aileden geldim. Çocuklarýný 

büyütmek için ailemin çok fazla olanaðý yoktu. 

O günlerin üzerine, þu anda varlýklý bir yaþamým 

var. Bunun farkýndayým. O nedenle 

fakirleri de, zenginleri de çok iyi tanýyorum. 

Özellikle fakirlerin neler yaþadýðýný ve hayata 

nasýl tutunmaya çalýþtýklarýný halen görüyorum. 

Ben de elimden geldiðince onlara, Portekiz’de 

beraber büyüdüðüm aerkadaþlarýma 

yardým etmeye çalýþýrým.” 

- Türk yemeklerinden en çok hangisini seviyorsunuz 

“Döner...” 

- 2003-2004sezonunda Ýspanya’da ve 2008yýlýnda 

Inter Milan kulübünde mutlu olamamanýzý neye 

dayandýrýyorsunuz 

“Inter’deyken hocayla bazý sýkýntýlarýmýz 

oldu. Bunlar her zaman olabilecek þeyler. Her 

zaman her þeyle tam olarak uyuþabileceksiniz 

diye bir þey yok maalesef. Orada da uyuþamadýk. 

Ayný zamanda kulübün de bana 

yeteri kadar deðer vermediðini düþündüðüm 

için oradan ayrýlmanýn doðru olduðuna 

karar verdim. Barcelona’dayken 

de çok gençtim. Hem kulübün bana 

hem de benim kulübe karþý yaptýðýmýz 

bazý hatalar oldu. Hayat böyle, yaptýðýnýz 

hatalarla büyüyorsunuz. Ben de yaþadýðým 

o günlerden çok önemli dersler aldýðýmý 

düþünüyorum.” 

- Görebildiðiniz kadarýyla Ýstanbul’da en beðendiðiniz 

tarihi eser hangisi 

“Ýdman ve maç programlarýndan dolayý 

Ýstanbul’un tarihi yerlerini pek gezme þansým 

olmadý. Üç sene buradayým. Sanýrým 

bir yýl sonra bu sorunuza cevap 

verebilirim.” 

- Türk yemeklerine alýþabildiniz 

miÝstanbul’u beðendiniz mi 

“Devamlý Türk yemekleri 

yiyorum ve çok hoþuma gidiyor. 

Ýstanbul da zaten benim için harika ve büyüleyici 

bir þehir.” 

- Ýyi bir futbolcu olmak için tavsyeleriniz nelerdir 

“Tabii ki yeteneðinizin olmasý önemli. 

Bunun üzerine çok çalýþmalýsýnýz. Hayal ettiklerinizin 

devamlý peþinden gitmelisiniz. 

Asla vazgeçmemelisiniz.” 

- Milli takým kariyerinizde yaþadýðýnýz iniþ çýkýþlarý 

nasýl yorumluyorsunuz 

“Eski konular hakkýnda aslýnda çok 

fazla konuþmaya gerek yok. Bu her futbolcunun 

baþýna gelebilecek þeyler. 

Ama þu anda çok önemli bir antrenöre 

ve çok iyi futbolculara sahibiz. Portekiz 

Milli Takýmý’nýn son dönemlerde 

bir düþüþü vardý. Tekrar onu çýkarmak 

bizim elimizde. Milli takýmýn çok iyi bir yolda 

olduðunu söyleyebilirim.” 

Þaþkýna döndülär 

1 

Sportif Direktör Adnan Sezgin, 

Karabükspor Yönetimi ile daha 

önce görüþtüðü ve oynadýðý futbolla 

herkesin beðenisini kazanan Emenike 

için geçtiðimiz haftalarda Hagi ile fikir 

alýþveriþinde bulundu. Ancak, aldýðý 

yanýt Sezgin’i þok etti. “Emenike’yi istemiyorum. 

Bir Anadolu takýmýnda iyi 

iþler yapýyor olabilir. Ancak, Galatasaray’da 

ve büyük takýmda bu kadar 

baþarýlý olamaz. Ýstediðim futbolcu o 

deðil” diyen Hagi, Nijeryalý golcünün 

transferini istemedi. Hocalarýnýn bu 

görüþü sarý kýrmýzýlý yöneticileri de 

þaþkýna çevirmeye yetti.

16-17 DEKABR 2010 WWW.ZAMAN.AZ 

Samir Zärgärov: “Milliyä dävät aldýðýma görä häyäcanlýyam” 

“Män ilk däfädir ki, milliyä dävät almýþam. Älbättä, här bir futbolçu ölkäsinin äsas ko - 

mandasýnda oynamaq istäyär”. Bunu “Gäncä” komandasýnýn futbolçusu Samir Zärgärov 

deyib. “Män dä çalýþacaðam ki, özümü yaxþý täräfdän göstärim. Milliyä dävät alanda ilk 

ävväl bir qädär häyäcan olur. Ýnþallah, gäläcäkdä bunu üzärimdän atacaðam. Komandada 

gözäl mühitin olmasý mänim oyunuma da müsbät täsirini göstäräcäk”, -deyä o vurðula yýb. 

Foqts: “Bir daha deyiräm, äsas 

hädäfimiz “Avro-2016”ya getmäkdir” 

Azärbaycan millisinin dünänki tälim- 

toplanýþýndan sonra baþ mäþq- 

1mäþq 

çi Berti Foqts mätbuat konfransý keçirib. 

“Qol.az”ýn mälumatýna görä, Foqts “Avro- 

2012”nin seçmä märhäläsindä bir neçä komandaya 

sürpriz bäxþ etmäk istädiklärini 

deyib: “Lakin bir daha deyiräm, äsas hädäfimiz 

“Avro-2016”ya getmäkdir. Bu yolda 

klublar da bizä kömäk etmälidirlär”. 

Foqts tez-tez keçirdiyi tälim-mäþq 

toplanýþýnýn ähämiyyätindän dä danýþýb: 

“Biz daha çox mäþq etmäliyik ki, säfärdä 

dä yaxþý oynayaq. Bunun üçün xarici ölkälärdä 

çýxýþ edän azärbaycanlý futbolçularý 

da axtarýrýq”. Foqts Ýsveçdä bir azärbaycanlý 

futbolçu tapdýqlarýný vä onu yýðmamýza 

cälb etmäk istädiklärini bildirib. 

Foqts hämin futbolçunun Ýsveçin 21 yaþadäk 

futbolçulardan ibarät milli komandasýnda 

oynadýðýný da söyläyib. Jiloan 

Hamad adlý bu hücumçu 1990-cý ilin noyabrýn 

6-da Bakýda anadan olub vä uzun 

müddätdir Ýsveçdä yaþayýr. O, “Malmö”nün 

äsas futbolçularýndan biri hesab 

olunur vä son mövsümdä bu komanda ilä 

birgä Ýsveç çempionu olub. 

Millimiz dünya reytinqindä gerilädi 

FÝFA milli komandalarýn 

12010-cu ildä son reytinq cädvälini 

açýqlayýb. Azärbaycan yýðmasý 

ötän ayla müqayisädä 8 pillä geriläyib. 

Ýndi komandamýz 343 xalla 98- 

ci pillädädir. Avropada 44-cü yerdä 

qärarlaþan milli komandamýzýn Avro-2012-nin 

seçmä märhäläsindä 

növbäti räqibi olan Belçika (526 xal) 

5 pillä iräliläyäräk, 57-ci yerä yüksälib. 

Digär räqiblärimizdän Almaniya 

1 (3-cü yer, 1485 xal), Avstriya 3 (46- 

cý yer, 569 xal) pillä iräliläyib. Türkiyä 

yýðmasý (741 xal) 2 pillä geriläyäräk, 

31-ci yerä düþüb. 1 pillä geriläyän 

Qazaxýstan millisi (154 xal) 138- 

ci yerdädir. Gälän il Dubayda yoldaþlýq 

görüþü keçiräcäyimiz Danimarka 

yýðmasý (790 xal) 1 pillä geriläyäräk, 

28-ci yerä enib. FÝFA-nýn 

reytinqindä ilk iki pillä däyiþmäz qalýb. 

Son Avropa vä dünya çempionlarý 

olan Ýspaniya yýðmasý (1887 xal) 

birinci, onun mundialýn finalýnda 

qalib gäldiyi Hollandiya millisi (1723 

xal) ikincidir. Qeyd edäk ki, FÝFAnýn 

növbäti reytinq cädväli gälän ilin 

yanvarýn 12-dä açýqlanacaq. 

“Qarabað” “Ýlin 

Komandasý” seçildi 

Azärbaycan Gäncläri- 

Avropaya Ýnteqra- 

1nin 

siyasý Täþkilatý (AGAT) “Qarabað” 

Futbol Klubunu “Ýlin 

komandasý” adý ilä tältif edäcäk. 

Tältifetmä märasimi 

dekabrýn 16-da saat 15:00-da 

Gäncliyä Yardým Fondunun 

konfrans zalýnda (Cäfärov 

Qardaþlarý, 16, “Ýçäri þähär” 

metrostansiya yaxýnlýðýnda) 

keçiriläcäk. AGAT “Qarabað”ýn 

Avropada Azärbaycaný 

layiqincä tämsil etdiyini, 

Avropa Liqasýnýn “pley-off” 

märhäläsinä qädär iräliläyän 

yeganä Azärbaycan komandasý 

olduðunu näzärä alýb, 

komandanýn ämäyini qiymätländirmäk 

niyyätindädir. 

Eyni zamanda sözügedän 

komanda iki il ardýcýl olaraq 

beynälxalq arenada uðurlu 

çýxýþ edäräk, ölkämizin futbol 

sahäsindä Avropada tanýnmasýna 

þärait yaradýb. Qeyd 

edäk ki, tältifnamä märasimindän 

sonra görüþün interaktiv 

keçirilmäsi üçün birgä 

mätbuat konfransýnýn keçirilmäsi 

dä näzärdä tutulub. 

Arif Äsädov: “2 oyundan 6 xal toplamalýyýq” 

“Son turdaký mäðlubiyyätdän 

sonra zirvädäki 1 yerimizi 

itirmiþik. Çalýþacaðýq ki, liderliyi 

yenidän qaytaraq. Bunun üçün, 

ävvälcä, qarþýdan gälän oyunlarda 

qäläbä qazanmalýyýq”. Bu sözläri 

Bakýnýn “Neftçi” klubunun baþ 

mäþqçisi Arif Äsädov deyib. 40 

yaþlý mütäxässis klubun räsmi internet 

saytýna açýqlamasýnda 

Premyer Liqanýn XVIII turunun 

“Gäncä” ilä qarþýlaþmasý haqda fikirlärini 

bildirib: “Xal ehtiyatýmýzý 

daha da yaxþýlaþdýrmaq üçün iki 

qarþýlaþmadan 6 xal toplamalýyýq. 

Qarþýdaký oyunumuza gälincä, 

Xalidu Sissoko: “Bir qädär mäyus olmuþdum” 

“Uzun müddät idi oynamýrdým. 

Buna görä bir 1 qädär 

mäyus olmuþdum”. Bu fikirläri 

“Baký” klubunun qapýçýsý Xalidu 

Sissoko deyib. Bir müddät zädä 

üzündän känarda qalan seneqallý 

qapýçýnýn qayýdýþý düþärli oldu. Belä 

ki, “Muðan”la oyun sonrasý penaltilär 

seriyasýnda qaytardýðý zärbä 

ilä komandasýný ölkä kubokunun 

1/4 final märhäläsinä çýxaran 

Sissoko Premyer Liqanýn son turunda 

“Neftçi” üzärindä qäläbädä 

dä pay sahibi oldu. “Baký”da yarandýðý 

vaxtdan, 2004-cü ildän oynayan 

Xalidu kapitan sarðýsýný daþýyýb, 

komandanýn lideri olub: “Liderlik 

mänim qanýmdadýr. Meydanda 

olduðum zaman oyunu öz 

üzärimä götürmäyi xoþlayýram. 

Gäncädäki görüþlär hämiþä çätin 

keçir. Buna dekabrýn 8-dä “Gäncä” 

ilä keçirdiyimiz Kubok oyununda 

bir daha ämin olduq. Äsas mäqsädimiz 

qalib gälmäkdir. Düzdür, zädäli 

futbolçularýmýz var. Bununla 

belä, komanda oyuna yüksäk ähvali-ruhiyyädä 

hazýrlaþýr. 

Son iki oyunda äsas heyätdä meydana 

çýxmaðým inam hissimi artýrýb. 

“Neftçi” ilä oyuna bizim üçün 

yeni märhälänin baþlanðýcý kimi 

baxýram. Bu häftä daha bir iddialý 

klub olan “Ýnter”lä qarþýlaþacaðýq. 

“Neftçi” ilä matçda olduðu kimi 

oynasaq, mütläq qalib gäläcäyik. 

Ýlkin märhälädä äsas mäqsädimiz 

“altýlýð”a düþmäkdir”.

Soydaşlarımız häyäcan içärisindädir

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?