centrum naukowo - badawcze rozwoju budownictwa - Biuletyn ...

Politechnika Opolska
WYDZIA BUDOWNICTWA
KATEDRA DRÓG I MOSTÓW
45-068 OPOLE, ul. Ozimska nr 75A, tel.: 0-77 423-40-03, fax: 423-40-03, 456-50-84
Na prawach r&kopisu
Do u)ytku s+u)bowego
Dokumentacja techniczna
(budowlana i konserwatorska)
renowacji zabytkowego mostu wisz/cego
nad rzek/ Ma0a Panew w Ozimku przy ulicy Hutniczej
Nr umowy: S/01/2008 z dnia 12.03.2008 r.
Zamawiaj0cy:
Obiekt:
Urz/d Gminy i Miasta w Ozimku, 46-040 Ozimek, Ks. J. Dzier>ona 4b
Zabytkowy most wisz/cy przez rzek Ma0a Panew w Ozimku
przy ul. Hutniczej
S0owa kluczowe:
most zabytkowy, most drogowy, kadka dla pieszych,
konstrukcja stalowa, ustrój wiszcy, cigno acuchowe,
pylon, poprzecznica, dylina drewniana, nisza zakotwienia,
eliwo, staliwo, inwentaryzacja, rewizja konstrukcji,
badania materiaowe, renowacja, wzmocnienie, stal
trudnordzewiejca, iluminacja obiektu, wizualizacja,
specyfikacja techniczna, kosztorys inwestorski.
Opracowali Uprawnienia Podpis
prof. PO, dr hab. in). Lechos+aw Grabowski -
dr in). Przemys+aw Jakiel
NBGP.V-7342/3/67/98
Piotr Farbaniec -
Adrian Gerlich -
Katarzyna Widera
mgr in). Piotr Szyma=ski (sprawdzaj0cy)
686/01/DUW
MIEJSCE I DATA OPRACOWANIA
Opole, wrzesie= 2008 r.

Osoby bior0ce udzia+ w opracowaniu dokumentacji:
1. dr in). Przemys+aw Jakiel - kierownik pracy
2. prof. PO, dr hab. in). Lechos+aw Grabowski - konsultacja naukowa
3. Piotr Farbaniec - asystent projektanta
4. Adrian Gerlich - asystent projektanta
5. Katarzyna Widera - asystentka projektanta
6. prof. PO, dr hab. in). Wojciech Anigacz - pomiary geodezyjne
Politechnika Opolska, Wydzia+ Budownictwa, Opole
7. dr in). Henryk Achtelik - badania materia+owe
8. dr in). Mariusz Pra)mowski - badania materia+owe
9. dr in). Robert Ba=ski - - badania materia+owe
Politechnika Opolska, Wydzia+ Mechaniczny, Opole
10. mgr in). Ma+gorzata Matuszak - badania materia+owe
Huta Maapanew, Laboratorium Zak+adowe, Ozimek
11. mgr arch. Andrzej Pruszy=ski - projekt iluminacji obiektu
Business Design - Technika OGwietlenia, Sp. z o.o., Wroc+aw
12. mgr in). Mieczys+aw Wyl&ga+a - projekt instalacji elektrycznej
Opole
13. mgr arch. Jaros+aw Jakiel - wizualizacja,
Dot Studio - Wizualizacje Komputerowe, Wroc+aw
14. mgr in). Marcin Solis - kosztorys inwestorski
Mostopol, Sp. z o.o., Czarnow0sy
15. mgr in). Piotr Szyma=ski - sprawdzaj0cy
Wroc+aw
Opracowanie wp+yn&+o do Archiwum Politechniki Opolskiej we wrzeGniu 2008 r.
ODBIORCY OPRACOWANIA:
1. Urz0d Gminy i Miasta w Ozimku
ul. Ks. J. Dzier)ona 4b, 46-040 Opole - 4
2. Archiwum Politechniki Opolskiej - 2
------------------------------------
Razem: - 6
2

ZAWARTO DOKUMENTACJI
I. Dokumentacja techniczna (budowlana i konserwatorska) renowacji
zabytkowego mostu wisz+cego nad rzek+ Ma,a Panew w Ozimku przy
ulicy Hutniczej
/opracowanie zasadnicze/
II. Obliczenia statyczno-wytrzyma,o1ciowe i analiza dynamiczna
III. Pomiary geodezyjne wybranych parametrów geometrycznych
konstrukcji zabytkowego mostu w Ozimku nad rzek+ Ma,+ Panwi+
IV. Projekt technologii o1wietlenia
V. Projekt zasilania energetycznego o1wietlenia mostu wisz+cego
VI. Rysunki techniczne:
- Inwentaryzacja mostu
- Projekt renowacji mostu
VII. Wizualizacja mostu - stan po renowacji
VIII. Szczegó,owe specyfikacje techniczne
IX. Dokumentacja w wersji elektronicznej: - Fotografie stanu istniej+cego
- Wizualizacja
- Rysunki techniczne
X. Kosztorys inwestorski
3

Spis rysunków technicznych
Inwentaryzacja mostu
Nr Tytu, Skala
1.
2.
Inwentaryzacja: przekroje poprzeczne mostu oraz szczegóy
(balustrada, zamocowanie poprzecznicy do wieszaka i
ogrodzenie)
Inwentaryzacja: widok z boku od strony górnej wody i widok z
boku od strony dolnej wody
1:25, 1:20, 1:10,
1:5
3.
Inwentaryzacja: przekrój podu&ny z widokiem na ukad
podwieszenia od strony górnej wody
1:70
4. Inwentaryzacja: rzut z góry i przekroje poziome 1:70, 1:35
5. Inwentaryzacja: pylon - detale konstrukcyjne 1:25, 1:20, 1:10
6. Inwentaryzacja: pyty boczne supów pylonów 1:25, 1:50
7.
8.
9.
Inwentaryzacja: po*czenia ogniw a+cucha, wieszaków z
a+cuchem, regulacja naci*gu i detale
Inwentaryzacja: nisza zakotwienia ci.gna a+cuchowego (prawy
brzeg, górna woda)
Inwentaryzacja: szczegó zakotwienia ci.gna a+cuchowego w
niszy kotwi*cej
1:70
1:3
1:25
1:10
Projekt renowacji mostu
Nr Tytu, Skala
1 2 3
1. Widok z góry i przekroje poziome na planie sytuacyjnym 1:100
2. Przekroje poprzeczne 1:20
3. Widok z boku i przekrój podu&ny 1:100
4. Rysunek szalunkowy przyczóka prawobrze&nego 1:50
5. Rysunek szalunkowy przyczóka lewobrze&nego 1:50
6. Modernizacja przyczóków – zbrojenie przyczóka prawobrze&nego 1:30
7. Modernizacja przyczóków – zbrojenie przyczóka lewobrze&nego 1:30
8.
9.
10
Umocnienie brzegu 6ciankami szczelnymi przy przyczóku
prawobrze&nym
1:25, 1:10
Umocnienie brzegu 6ciankami szczelnymi przy przyczóku
lewobrze&nym
1:25, 1:10
A. Elementy rekonstrukcji – ci.gna a+cuchowe 1:10, 1:5
B. Elementy rekonstrukcji – poprzecznica prz.sowa, nakr.tka
regulacyjna wieszaka i cokó ozdobny przyczóka
1:10, 1:5
C. Elementy rekonstrukcji – zadaszenie pylonów
4

1 2 3
11.
12.
A. Detale konstrukcyjne pomostu – elementy drewniane 1:5
B. Detale konstrukcyjne pomostu – po*czenia 1:5
C. Detale konstrukcyjne pomostu – lina odci*gowa 1:5
A. Elementy wysykowe – podu&nica skrajna A, poprzecznica
podporowa i zwiatrowanie
1:10
B. Elementy wysykowe – podu&nice wewn.trzne B i C 1:10
13.
Obudowa nisz zakotwie+ ci.gien – hydroizolacja nisz, fundament i
blacha przykrywaj*ca
1:20, 1:10
14. Obudowa nisz zakotwie+ ci.gien – widoki i przekroje ogólne 1:10, 1:5
15. Obudowa nisz zakotwie+ ci.gien – szczegóy konstrukcyjne 1:10, 1:5
16.
Balustrada – widoki i przekroje ogólne oraz sposób mocowania
stalowych linek przeci*gów
1:10, 1:5, 1:1
17. Balustrada – rysunek konstrukcyjny 1:20, 1:5
18.
19
20.
Rysunek ogólny i konstrukcyjny ogrodzenia na lewym brzegu,
zabezpieczenia supów pylonów i murku ceglanego
A. Schemat instalacji elektrycznej iluminacji mostu i detal
doprowadzenia przewodów do reflektorów pomostu
B. Monta& o6wietlenia w pylonach
Konstrukcja tymczasowego podparcia prz.sa mostu i
tymczasowej kadki dla pieszych
1:50, 1:20, 1:10
1:100, 1:10
1:20, 1:10, 1:5,
1:2, 1:1
1:50, 1:20-5
5

I. Dokumentacja techniczna (budowlana i konserwatorska) renowacji
zabytkowego mostu wisz+cego nad rzek+ Ma,a Panew w Ozimku przy
ulicy Hutniczej
/opracowanie zasadnicze/
SPIS TRECI
Klauzula o sprawdzeniu dokumentacji
Kserokopie uprawnie projektantów oraz zawiadcze o przynalenoci
do Izby Inynierów Budownictwa
CZ9 I – OPISOWA
1. WST9P 14
1.1. Przedmiot opracowania 14
1.2. Cel opracowania 14
1.3. Zakres opracowania i przeprowadzonych bada+ 14
1.4. Materiay wyj6ciowe - podstawa opracowania 16
Karta Programowa Prac 17
2. CHARAKTERYSTYKA OGÓLNA MOSTU 19
2.1. Historia obiektu 19
2.2. Charakterystyka techniczna obiektu 21
2.2.1. Ustrój no6ny 22
2.2.2. Elementy wyposa&enia 23
2.2.3. Podpory i warunki geotechniczne 24
2.2.4. Przeszkoda i otoczenie mostu 26
3. OCENA STANU FIZYCZNEGO I TECHNICZNEGO OBIEKTU 27
3.1. Ogólna ocena stanu technicznego obiektu 27
3.2. Niwelacja precyzyjna mostu 28
3.3. Charakterystyka uszkodze+ 29
3.3.1. Uszkodzenia elementów konstrukcyjnych mostu 29
3.3.2. Uszkodzenia w elementach wyposa&enia mostu 34
3.4. Zalecenia wynikaj*ce z rewizji obiektu 39
3.4.1. W fundamentach przyczóków 39
3.4.2. W przyczókach 39
3.4.3. W niszach zakotwie+ ci.gien 40
3.4.4. W pylonach 40
3.4.5. W ustroju nios*cym (ci.gna a+cuchowe, wieszaki, bloki
kotwi*ce) 41
3.4.6. W prz.6le 42
6

3.4.7. W o&yskach 42
3.4.8. W elementach wyposa&enia mostu 43
3.4.9. Na dojazdach 43
3.4.10. W urz*dzeniach obcych 43
3.4.11. W ogrodzeniach w otoczeniu obiektu 44
3.4.12. W przestrzeni podmostowej 44
3.5. Proponowane decyzje 45
4. BADANIA MATERIAFOWE 46
4.1. Cel i zakres bada+ 46
4.2. Opis i organizacja bada+ 47
4.2.1. Strategia bada+ 47
4.2.2. Próbki do bada+ 47
4.2.3. Opis przebiegu bada+ 48
4.2.4. Wyniki bada+, ich analiza i wnioski ko+cowe 49
5. PROJEKT TECHNICZNY RENOWACJI MOSTU 59
5.1. Cel prac projektowych 59
5.2. Zalecenia Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Opolu 59
5.3. Zakres prac projektowych 60
5.4. Stan istniej*cy 61
5.5. Stan projektowany 61
5.5.1. Zao&enia projektowe 61
5.5.2. Parametry techniczne 62
5.5.3. Ustrój no6ny 63
5.5.4. Przyczóki (renowacja / modernizacja) 67
5.5.6. Umocnienie brzegów przy przyczókach 68
5.5.7. Nisze zakotwie+ ci.gien (renowacja / modernizacja) 69
5.5.8. Co&yska podu&nic 71
5.5.9. Urz*dzenia dylatacyjne 72
5.5.10. Nawierzchnia (na obiekcie i na dojazdach) 72
5.5.11. Balustrady na obiekcie 72
5.5.12. Odwodnienie 74
5.5.13. Izolacje 74
5.5.14. Zabezpieczenia antykorozyjne stali 74
5.5.15. Impregnacja drewna 74
5.5.16. Kolorystyka obiektu 75
5.5.17. Iluminacja obiektu 75
5.5.18. Ogrodzenia terenu przylegego do obiektu 76
5.6. Zastosowane materiay konstrukcyjne 76
5.7. Technologia wykonania renowacji mostu 77
5.7.1. Zasadnicze etapowanie robót 77
5.7.2. Kolejno6E robót 78
7

5.7.3. Sortowanie i skadowanie elementów demontowanych
tymczasowo 82
5.7.4. Badania prowadzone podczas robót renowacyjnych 82
5.7.5. Tymczasowa konstrukcja wsporcza prz.sa mostu oraz tymczasowa
kadka dla pieszych 82
5.7.6. Realizacja naci*gu a+cuchów 83
5.7.7. Zestawienie stali i &eliwa konstrukcji istniej*cej mostu 84
5.8. Warunki dotycz*ce bezpiecze+stwa i higieny pracy 86
5.9. Badania odbiorcze 86
5.10. Urz*dzenia obce 86
5.11. Oznakowanie obiektu 86
5.12. Zalecenia dotycz*ce eksploatacji mostu po wykonaniu jego renowacji 87
5.13. Uwagi ko+cowe 87
6. LITERATURA TECHNICZNA, WYTYCZNE I PRZEPISY ZWIJZANE 89
CZ9 II – UZGODNIENIA
1. Upowa&nienie imienne do zaatwiania pozwole+ i formalno6ci
2. Pozwolenie Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Opolu na pobranie
próbek z mostu
3. Uzgodnienie urz*dze+ obcych na mo6cie i w jego s*siedztwie z Hut*
Maapanew
4. Uzgodnienie z Zarz*dem Zlewni Frodkowej Odry – odcinek opolski, RZGW we
Wrocawiu
5. Uzgodnienie z Wydziaem Ochrony Frodowiska Starostwa Powiatowego w
Opolu na odst*pienie od wydania pozwolenia wodno-prawnego na prace w
obr.bie koryta rzeki podczas prac renowacyjnych mostu
6. Warunki przy*czenia do energetycznej sieci rozdzielczej EnergiaPro Grupa
TAURON S.A. o/Opole
CZ9 III – ZAFJCZNIKI
1. Mapa do celów projektowych (1:500)
2. Uproszczony wypis z ewidencji gruntów
3. Wypis i wyrys z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na
mocy Uchway Rady Miejskiej w Ozimku z dn. 28.09.2001 r.
4. Upowa&nienie Zespou projektowego do prowadzenia prac na mo6cie wyd.
przez burmistrza UGiM w Ozimku
5. Wyniki bada+ skadu chemicznego próbek pobranych z mostu
8

1. WSTAP
1.1. Przedmiot opracowania
Przedmiotem opracowania jest zabytkowy most przez rzek& Ma+a Panew przy ul.
Hutniczej w Ozimku (wpis do rej. zabytków nr 1340/69). Jest to metalowy ustrój wisz0cy
jednoprz&s+owy, z prz&s+em zawieszonym na ci&gnach +a=cuchowych oraz z pomostem
wykonanym z poprzecznic oraz drewnianych pod+u)nic i warstw dyliny. Podporami obiektu
s0 dwa przyczó+ki, na których ustawione s0 )eliwne, a)urowe pylony.
1.2. Cel opracowania
Celem opracowania jest wykonanie dokumentacji projektowej renowacji
przedmiotowego mostu, na podstawie której obiektowi zostan0 przywrócone pierwotne
walory u)ytkowe i architektoniczne.
Przed przyst0pieniem do prac projektowych wykonano detaliczn0 rewizj& mostu,
okreGlaj0c rzeczywisty stan techniczny poszczególnych elementów konstrukcyjnych tego
obiektu, ze szczególnym uwzgl&dnieniem ich perspektywicznej trwa+oGci eksploatacyjnej.
1.3. Zakres opracowania i przeprowadzonych badaB
Niniejsze opracowanie zawiera opis techniczny konstrukcji mostu, ocen& jego stanu
fizycznego opart0 na szczegó+owym przegl0dzie, wyniki bada= materia+owych próbek metalu,
pobranych z wybranych elementów konstrukcyjnych mostu, oraz projekt wykonawczy
renowacji ca+ego mostu (prz&s+o i podpory), zgodnym z odpowiednimi przepisami i
normatywami bran)y mostowej. Dodatkowo, opracowanie zawiera wyniki niwelacji
przestrzennej zrealizowanej na obiekcie, projekty bran)owe iluminacji obiektu oraz instalacji
elektrycznej, wizualizacj& mostu w stanie „po wykonaniu renowacji”, a tak)e stosowne
obliczenia statyczno-wytrzyma+oGciowe, specyfikacje techniczne wykonania robót wraz z
kosztorysem inwestorskim. Ponadto, opracowanie zawiera rysunki techniczne.
W zako=czeniu podano wnioski z przeprowadzonych bada= i analiz, w zakresie
niezb&dnym dla tego typu opracowa=, a tak)e zalecenia zwi0zane z renowacj0, w zakresie
wymaganym dla przedmiotowego obiektu.
Opisana inwentaryzacja i przegl0d mostu s0 zgodne z wymaganiami odpowiednich
przepisów bran)y mostowej. Maj0 one przede wszystkim na celu stwierdzenie ewentualnych
nieprawid+owoGci w pracy konstrukcji obiektu, a zw+aszcza ocen& stanu technicznego i jakoGci
utrzymania obiektu wybudowanego w 1827 r. i przekazanego na pocz0tku 2008 r. przez hut&
„Ma+apanew” (na jej terenie znajdowa+ si&, jako obiekt zamkni&ty dla publicznoGci) Urz&dowi
Gminy i Miasta w Ozimku.
9

Po przestudiowaniu literatury naukowo-technicznej, oraz na podstawie wczeGniej
wykonanych w+asnych analiz prz&se+ k+adek dla pieszych i mostów drogowych, aby osi0gn0L
za+o)one w tym opracowaniu cele, ustalono nast&puj0cy zakres prac projektowo-badawczych:
- realizacja szczegó+owych ogl&dzin obiektu (obserwacje ustroju noGnego prz&s+a, pomostu
oraz podpór, a tak)e wyposa)enia mostu, tzn. +o)ysk, balustrad, dylatacji, odwodnienia,
urz0dze= obcych, skarp i dojazdów do obiektu),
- analiza dost&pnej archiwalnej dokumentacji technicznej obiektu,
- wykonanie ods+oni&L i przegl0dów skorodowanych elementów konstrukcji prz&s+a,
ci&gien +a=cuchowych, wieszaków, pylonów, nisz zakotwie= ci&gien oraz podpór,
- przeprowadzenie zewn&trznych ogl&dzin styków konstrukcji mostu (w strefach ogólnie
dost&pnych), tj. na Gruby, nity i sworznie,
- sporz0dzenie dokumentacji fotograficznej aktualnego stanu technicznego mostu, z
wyszczególnieniem uszkodze= oraz nieprawid+owoGci wynikaj0cych z wykonawstwa i
utrzymania obiektu,
- pomiary niwelacyjne pomostu i dojazdów oraz wysokoGciowe przegubów ci&gien
noGnych, pylonów i nisz zakotwie= ci&gien +a=cuchowych,
- wykonanie bada= materia+owych (badania sk+adu chemicznego, badania
wytrzyma+oGciowe, badania mikrostruktury) próbek pobranych z wybranych elementów
konstrukcyjnych mostu,
- wykonanie oblicze= statyczno-wytrzyma+oGciowych elementów konstrukcyjnych mostu,
w celu okreGlenia jego noGnoGci pod obci0)eniem ci&)arem w+asnym i u)ytkowym
obci0)eniem normowym,
- wykonanie analizy dynamicznej wzmocnionej konstrukcji mostu,
- realizacja projektu wykonawczego renowacji konstrukcji mostu, polegaj0cego na
przywróceniu obiektowi jego pierwotnych walorów u)ytkowych i architektonicznych,
zwracaj0c szczególn0 uwag& na trwa+oGL przyj&tych rozwi0za= w perspektywie
udost&pnienia mostu dla ruchu pieszego,
- wykonanie projektu iluminacji mostu,
- - wykonanie wizualizacji obiektu po renowacji,
- wykonanie projektu instalacji elektrycznej zwi0zanej z oGwietleniem nocnym obiektu,
- sporz0dzenie specyfikacji technicznych dotycz0cych realizowanych prac renowacyjnych,
- wykonanie kosztorysu inwestorskiego.
Wymienione prace zrealizowano w oparciu o aktualn0 literatur& techniczn0, wytyczne i
przepisy zwi0zane, dotycz0ce oceny stanu nowych i starych eksploatowanych konstrukcji
in)ynierskich, renowacji, remontów i wzmacniania obiektów.
BezpoGrednie spostrze)enia dokonane podczas wizji lokalnych na moGcie przedstawiono
w p. 3 niniejszego opracowania, podaj0c stosowne zalecenia w aspekcie perspektywicznej
renowacji tego obiektu.
10

1.4. Materia0y wyjCciowe - podstawa opracowania
Podstaw& opracowania stanowi umowa nr S/01/2008 z dnia 12.03.2008 r. zawarta
mi&dzy Zamawiaj0cym, tj. Urz&dem Gminy i Miasta w Ozimku, z siedzib0 przy ul. Ks. J.
Dzier)ona 4b, 46-040 Ozimek, a Wykonawc0, tj. Politechnik0 Opolsk0, ul. Miko+ajczyka 5,
reprezentowan0 przez pe+nomocnika rektora, prof. PO dr hab. in). Marka Tukiendorfa,
prorektora ds. nauki na opracowanie dokumentacji technicznej (budowlanej i
konserwatorskiej) renowacji zabytkowego mostu wisz0cego nad rzek0 Ma+a Panew w Ozimku
przy ul. Hutniczej, wraz z kosztorysem inwestorskim i specyfikacj0 techniczn0 wykonania i
odbioru robót.
Podstaw& opracowania stanowi0 w szczególnoGci:
1. Oferta Politechniki Opolskiej z dnia 23 stycznia 2008 r. w nawi0zaniu do otrzymanego
zapytania ofertowego Urz&du Gminy i Miasta w Ozimku, z dnia 11 stycznia 2008 roku.
2. Informacja o wyborze oferty z dnia 5.03.2008 r., sygn. S.0717-5/08.
3. Umowa nr S/01/2008, zawarta w dniu 12.03.2008 r. pomi&dzy Urz&du Gminy i Miasta w
Ozimku, ul. Ks. J. Dzier)ona 4b, 46-040 Ozimek, a Politechnik0 Opolsk0, ul.
Miko+ajczyka 5, na zadanie pt.: „Dokumentacja techniczna (budowlana i konserwatorska)
renowacji zabytkowego mostu wisz0cego nad rzek0 Ma+a Panew w Ozimku przy ul.
Hutniczej, wraz z kosztorysem inwestorskim i specyfikacj0 techniczn0 wykonania i
odbioru robót”.
4. Aneks terminowy do Umowy z dn. 1 sierpnia 2008 r.
5. Aneks terminowy do Umowy z dn. 4 wrzeGnia 2008 r.
6. Szcz0tkowa archiwalna dokumentacja techniczna mostu.
7. Przeprowadzone szczegó+owe wizje lokalne na obiekcie w miesi0cach marcu, kwietniu,
maju i lipcu 2008 roku.
8. 6. Wykonane pomiary geometrii obiektu w miesi0cach marcu, kwietniu i lipcu 2008 r.
9. Przeprowadzone badania materia+owe wybranych próbek pobranych z elementów
konstrukcyjnych mostu w miesi0cach kwietniu i maju 2008 r.
10. Konsultacje i wst&pne uzgodnienia z przedstawicielami Zamawiaj0cego.
11. Konsultacje i wst&pne uzgodnienia z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków w Opolu.
12. Aktualne przepisy bran)y mostowej oraz obowi0zuj0ce normy i wytyczne wraz z
literatur0 techniczn0 (spis zamieszczono na ko=cu opracowania).
W sk+ad opracowania wchodz0 prace wyszczególnione poni)ej.
11

KARTA PROGRAMOWA PRAC
(Program prac w zakresie przewidzianym przez Umow)
1. Zabezpieczenie informacji naukowo-technicznej dotycz0cej tematu i tematyki bada=
zabytkowych i wspó+czesnych obiektów mostowych (w szczególnoGci mostów drogowych i
k+adek dla pieszych) o stalowej konstrukcji noGnej w postaci uk+adów wisz0cych i
belkowych.
2. Przestudiowanie i zapoznanie si& z dost&pn0 archiwaln0 dokumentacj0 techniczn0 mostu i
histori0 jego napraw.
3. Wyjazdy na obiekt oraz ogl&dziny prz&s+a, ci&gien, podpór (pylonów, przyczó+ków i nisz
zakotwie= ci&gien +a=cuchowych), styków, elementów pomostu, itp.
4. Ustalenie zakresu i opracowanie harmonogramu prac projektowo-badawczych oraz ich
konsultacja z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków w Opolu i z Inwestorem.
5. Wykonanie pomiarów inwentaryzacyjnych (kontrolnych i geodezyjnych) odnoGnie
gabarytów obiektu, wymiarów elementów noGnych konstrukcji i odchy+ek, a tak)e
deformacji prz&s+a oraz przemieszcze= przegubów ci&gien +a=cuchowych.
6. Wykonanie dokumentacji fotograficznej aktualnego stanu technicznego mostu, z rejestracj0
wszelkiego rodzaju wad, odchy+ek, deformacji oraz usterek konstrukcyjnych prz&s+a,
ci&gien +a=cuchowych i wieszaków oraz podpór (przyczó+ków, pylonów i nisz zakotwie=
ci&gien), nawierzchni itp.
7. Detaliczna inwentaryzacja uszkodze= poszczególnych elementów konstrukcji obiektu.
8. Kontrola jakoGci po+0cze= nitowanych i na Gruby oraz na sworznie w miejscach dost&pnych.
9. Przygotowanie próbek do bada= materia+owych w wybranych elementach konstrukcyjnych
mostu.
10. Wykonanie bada= materia+owych pobranych próbek w ustalonym zakresie.
11. Opracowanie wykazu uszkodze= wyst&puj0cych w konstrukcji mostu, w tym równie)
elementów zb&dnych, podlegaj0cych usuni&ciu, oraz opracowanie zalece= w sprawie
renowacji przedmiotowego obiektu oraz jego dalszej bezpiecznej eksploatacji pod
obci0)eniem u)ytkowym, wynikaj0cym z obowi0zuj0cej normy obci0)eniowej obiektów
mostowych [24] oraz Rozporz0dzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej Nr 63 z
2000 r. [37].
12. Wykonanie oblicze= statyczno-wytrzyma+oGciowych konstrukcji dla stanu aktualnego pod
obci0)eniem ci&)arem w+asnym i obci0)eniem u)ytkowym w zakresie:
a) stanów granicznych noGnoGci dla:
- elementów pomostu,
12

- wieszaków,
- ci&gien +a=cuchowych,
- pylonu oraz
b) stanów granicznych u)ytkowania.
13. Opracowanie optymalnej koncepcji i zakresu renowacji mostu, zgodnie ze
spostrze)eniami wynikaj0cymi z pp. 10, 11 i 12 (wykonanie wst&pnych rysunków
technicznych).
14. Konsultacja zaproponowanej koncepcji rozwi0zania renowacji mostu, wraz z jego
iluminacj0 z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków w Opolu oraz z Inwestorem.
15. Opracowanie dokumentacji projektowej renowacji mostu w zakresie:
a) wymiarowania podstawowych elementów konstrukcyjnych mostu (pomost i ci&gna)
wg przyj&tego wariantu renowacji obiektu (w tym analiza dynamiczna konstrukcji),
b) rysunków technicznych,
c) opisu technicznego przyj&tego rozwi0zania oraz technologii etapowania prac,
d) projektu technologii oGwietlenia,
e) projektu instalacji elektrycznej iluminacji mostu,
f) wizualizacji obiektu,
g) specyfikacji technicznych dla przewidywanego w projekcie zakresu robót,
h) kosztorysu inwestorskiego.
16. Realizacja uzgodnie= bran)owych (przy+0cze energetyczne, pozwolenie wodno-prawne,
Wojewódzki Konserwator Zabytków itp.).
17. Nadzór oraz kontrola wykonania zadania.
18. Prace redaktorskie zwi0zane z kompletowaniem dokumentacji projektowej renowacji
obiektu, w zakresie wymaganym przez Umow&.
Sporz0dzi+:
dr in). Przemys+aw Jakiel
13

2. CHARAKTERYSTYKA OGÓLNA MOSTU
2.1. Historia obiektu
Budowa mostu wisz0cego w Ozimku, stanowi0cego do niedawna w+asnoGL huty
„Ma+apanew”, ma bezpoGredni zwi0zek z rozwojem hutnictwa )elaza na terenie Górnego i
Dolnego Ol0ska.
Historia huty „Ma+apanew” si&ga pocz0tku XVIII w., kiedy król pruski Fryderyk II,
rozporz0dzeniem z 1 marca 1753 r., ustanowi+ budow& huty mi&dzy wsiami Schodnia i
Krasiejów, inicjuj0c tym samym rozbudow& hutnictwa górnoGl0skiego [22].
Wed+ug przekazów historycznych, budow0 huty zaj0+ si& miejscowy nadleGniczy
Rehdantz, który w sierpniu 1754 r. doprowadzi+ do uruchomienia pierwszego wysokiego
pieca, a w rok póQniej - drugiego.
Prze+omowym momentem dla huty „Malapane” (nazwa pierwotna) by+ rok 1789, w
którym u)yto po raz pierwszy koksu do wytopu )elaza (wczeGniej metoda ta stosowana by+a
tylko przez Anglików), zamiast tradycyjnego w&gla drzewnego [42]. Dalszy rozwój huty, na
proGb& hrabiego Fryderyka Wilhelma von Redena, przyGpieszy+y innowacje techniczne
podyktowane decyzjami inspektora budowlanego Weddingsa oraz Johna Baildona [12]. Huta
przestawi+a si& na produkcj& konstrukcji stalowych, maszyn parowych oraz odlewów
maszynowych i przemys+owych, a tak)e mostów. Z tych czasów pochodz0 projekty, m.in.
pierwszego )elaznego mostu na kontynencie europejskim (1796 r.) w Sa)anach (Laasan) ko+o
Strzegomia, w projekcie którego bra+ równie) udzia+ John Baildon, a tak)e mostu
Królewskiego we Wroc+awiu z 1822 roku [36].
Budowa w roku 1820 bitej drogi z Zawadzkiego przez Ozimek do Opola przyczyni+a si&
bezpoGrednio do podj&cia decyzji o budowie mostu przez rzek& Ma+a Panew, tu) obok huty
[12].
Projektantem
tego obiektu by+
inspektor maszynowy
Schottelius [12],
natomiast
budowniczymi –
pracownicy Huty. Do
budowy konstrukcji
mostu zu)yto
115 610 funtów
odlewu (75,0 Mg) i
28 380 funtów stali
(18,4 Mg). Ca+a Rys. 1. Widok ogólny na most wiszcy w Ozimku od strony górnej wody
wg litografii Knippl’a (I po. XIX w.)
14

konstrukcja kosztowa+a
oko+o 4 200 talarów. Uelazo
zu)yte do budowy mostu
zosta+o przed i po obróbce
protokólarnie zbadane [42],
natomiast noGnoGL obiektu
przewidziano na 60
cetnarów 1 (tj. 3 Mg). Po
zako=czeniu budowy w
1827 r. (rozpocz&tej
prawdo-podobnie w 1825 r.)
przeprowadzono prób&
noGnoGci, która polega+a na
obci0)eniu konstrukcji
stadem byd+a, a nast&pnie Rys. 2. Widok na most wiszcy w Ozimku od strony górnej wody (2008 r.)
szybkim przejazdem wozu
+adownego. Oficjalnie most zosta+ oddany do u)ytku przez zarz0dc& huty Johanna Fredricha
Juliana von Reila 12 wrzeGnia 1827 roku [12], [42].
Zapisy historyczne wskazuj0, )e kilka lat po wybudowaniu obiektu zosta+ on poddany
powa)nej próbie: wezbrana rzeka podczas katastrofalnej powodzi 17 marca 1830 r. zburzy+a
po+o)on0 w Krasiejowie zapor& oraz zabra+a ze sob0 elementy tamtejszego, uszkodzonego
mostu, zagra)aj0c tym samym mostowi w Ozimku. Konstrukcj& wisz0cego mostu uratowa+o
przerwanie przez wod& wa+ów powy)ej mostu, co spowodowa+o rozlanie si& rzeki wokó+
Urz&du Hutniczego, i znaczne obni)enie zwierciad+a wody pod mostem. Jedna z podpór
zosta+a znacznie podmyta, a ratowano j0 na bie)0co przez wrzucanie u jej podstawy du)ych
g+azów i zasypuj0c je ziemi0.
W roku 1854 konstrukcj& mostu wzmocniono, co dotyczy+o g+ównie podpór i - byL
mo)e tak)e - fundamentów. Nie s0 bli)ej znane szczegó+y, które z elementów mostu zosta+y
poddane remontowi (lub przebudowie), natomiast po przeprowadzonym wzmocnieniu
konstrukcji, w póQniejszych latach obiekt ten wielokrotnie opiera+ si& du)ym powodziom.
Pocz0wszy od roku 1938, kiedy w pobli)u mostu wisz0cego wybudowano drug0
przepraw& mostow0 w Ozimku (na szlaku Dobrodzie=-Opole), jego znaczenie komunikacyjne
zosta+o zredukowane do lokalnego.
22 stycznia 1945 r., podczas zajmowania Ozimka przez Armi& Czerwon0, przez most
próbowa+ przejechaL radziecki czo+g, uszkadzaj0c ci&gno +a=cuchowe od strony górnej wody
oraz jeden z pylonów. Od tego czasu obiekt zosta+ wy+0czony z intensywnej eksploatacji i
zamkni&ty dla ruchu ko+owego [12].
1 Jednostka masy stosowana g+ównie w Wielkiej Brytanii i krajach anglosaskich. W Polsce cetnar u)ywany by+
od XVII wieku i jego wielkoGL ró)ni+a si& znacznie w poszczególnych regionach i okresach czasu. W zaborze
pruskim cetnar do roku 1854 równy by+ 51,45 kg, a do 1884 r. dok+adnie 50 kg (tzw. cetnar celny albo
metryczny).
15

Jeszcze d+ugo po wojnie most by+ dost&pny dla
publicznoGci (wy+0cznie dla ruchu pieszego), natomiast
z pocz0tkiem lat 70. XX w., od kiedy wybudowano
bram& z portierni0, zosta+ wcielony do maj0tku
trwa+ego huty „Ma+apanew”, znajduj0c si& na terenie
zamkni&tym, a) do dnia dzisiejszego.
W dniu 30 stycznia 1969 roku obiekt zosta+
wpisany przez Wojewódzkiego Konserwatora
Zabytków w Opolu do rejestru zabytków techniki, z
nadaniem mu numeru ewidencyjnego 1340/69 [15].
Istniej0ca w szcz0tkowej formie dokumentacja
techniczna mostu, ze wzgl&du na stan przejGciowy jego
w+asnoGci, znajduje si& w archiwum huty „Ma+apanew”
i Urz&du Gminy i Miasta w Ozimku.
2.2. Charakterystyka techniczna obiektu
Skomplikowane rozwi0zania zastosowane w
konstrukcji mostu wynikaj0 z mo)liwoGci technicznych
si&gaj0cych pocz0tków XIX w. Ze wzgl&du na
materia+y i wysoki stopie= zaawansowania
technologicznego, obiekt ten jest z pewnoGci0 unikatem
w swojej formie na skal& Gwiatow0, i jest jedn0 z
nielicznych konstrukcji tego typu, które przetrwa+y do
dzisiejszych czasów.
Most ten pe+ni obecnie funkcj& przede wszystkim
k+adki dla pieszych, a sporadycznie - na potrzeby huty -
tak)e przeprawy dla wózków akumulatorowych, tak
wi&c rodzaj ruchu po obiekcie nale)y uznaL za lekki i o
ma+ej intensywnoGci.
Jest to obiekt o dwóch osiach symetrii, z osi0
pod+u)n0 usytuowan0 pod k0tem oko+o 80° do rzeki.
Ustrój noGny mostu ma postaL stalowo-)eliwnej
konstrukcji wisz0cej, z podwieszonym pomostem typu
lekkiego.
Odleg+oGL mi&dzy pylonami w Gwietle wynosi
29,13 m od strony górnej wody, i 29,16 m od strony dolnej wody - Grednia arytmetyczna tych
wartoGci to jednoczeGnie rozpi&toGL teoretyczna prz&s+a mostu. SzerokoGL u)ytkowa obiektu
wynosi 5,63 m, natomiast ca+kowita szerokoGL pomostu wynosi 6,54 m.
Rozstaw osiowy pylonów (s+upów) wynosi od strony górnej wody 31,50 m, i
odpowiednio 31,53 m od strony dolnej wody. Odleg+oGL od osi pylonów do kraw&dzi nisz
Rys. 3. Widok z boku na konstrukcj zabytkowego mostu wiszcego przez rz. Maa Panew w Ozimku
16

zakotwie= wynosi Grednio 13,8 m,
natomiast od osi pylonów do
punktów zakotwie= odci0gów (pod
ziemi0) - Grednio 20,2 m. Ci&gna
noGne znajduj0 si& w rozstawie
osiowym 5,630 m. Ca+kowita
d+ugoGL mostu wynosi oko+o 75 m.
Wyodr&bniona konstrukcja
jezdni na moGcie ma szerokoGL
3,50 m, a obustronne chodniki -
Grednio 1,05 m. SzerokoGL
obustronnych wsporników (poza
balustradami) jest zmienna i
wynosi Grednio 0,360 m i 0,545 m,
odpowiednio od strony górnej i
dolnej wody. Ca+kowita szerokoGL pomostu wynosi Grednio 6,54 m.
MALAPANE
Rys. 4. Ozdobny pylon mostu - widok od czoa
2.2.1. Ustrój noCny
• Ci&gna noGne (staliwo)
Elementem noGnym mostu s0 cztery pary ci&gien +a=cuchowych (po dwie na ka)d0
stron& mostu). Ka)de z ci&gien sk+ada si& z pr&tów o przekroju ko+owym =45 mm i Gredniej
d+ugoGci 3,20 m. Rozstaw osiowy (w rzucie z góry) pary pr&tów w jednym +a=cuchu wynosi
185 mm. Elementy te +0czone s0 ze sob0 przegubowo za pomoc0 spinek i sworzni,
wykonanych ze staliwa i zlokalizowanych w osiach wieszaków. Ci&gna noGne stanowi0 dwa
pasma (górne i dolne), biegn0ce po obu stronach mostu, i s0 +o)yskowane na g+owicach
s+upów pylonów, opieraj0c si& na specjalnie wykszta+towanych siod+ach. Ci&gna te s0
zakotwione w blokach kotwi0cych umieszczonych w podziemnych niszach, znajduj0cych si&
po obu stronach mostu, w odleg+oGci ok. 20 m od osi pylonów.
Budowa ci&gien w strefach oparL na pylonach jest odmienna w porównaniu z odcinkami
prz&s+owym i odci0gowymi. D+ugoGci ogniw +a=cuchów nad pylonami s0 zredukowane do
krótkich odcinków, o d+ugoGciach nie przekraczaj0cych 140 mm.
Regulacja si+y w ci&gnach odbywa si& za poGrednictwem Grub rzymskich, znajduj0cych
si& w ka)dej z nisz zakotwie=.
• Wieszaki (staliwo)
Pomost jest podwieszony do ci&gien noGnych za pomoc0 wieszaków (na przemian do
górnego i dolnego +a=cucha, co pozwoli+o na zastosowanie ogniw o wi&kszej d+ugoGci),
wykonanych z pr&tów o Grednicy =35 mm. Ka)dy wieszak po+0czony jest z ci&gnem
+a=cuchowym za pomoc0 specjalnie do tego celu wykszta+towanych elementów
kapeluszowych, opartych swobodnie na przegubach pr&tów ci&gien. D+ugoGL wieszaków waha
si& od ok. 2,50 m w Grodku rozpi&toGci mostu, do ok. 6,00 m dla wieszaków skrajnych.
17

Poprzecznice, na których
wsparty jest pomost,
zamocowane s0 do par
wieszaków, st0d liczba
poprzecznic równa jest
liczbie par wieszaków (w
prz&Gle).
• Pomost (staliwo, drewno)
Drewniana
nawierzchnia mostu
spoczywa na 6 pod+u)nicach
drewnianych
(prawdopodobnie
Rys. 5. Widok na wjazd na most od strony centrum miasta
sosnowych) o przekroju
210x115 mm ka)da, w
rozstawie (od strony dolnej wody): 1185 mm, 1090 mm, 858 mm, 998 mm i 1145 mm.
Podparciem dla pod+u)nic jest 17 widocznych poprzecznic prz&s+owych, wykonanych z
dwuteowników o wysokoGci 300 mm i szerokoGci pó+ki 142 mm, w Grednim rozstawie 1,60
m. Poprzecznice s0 oryginalnie zachowanymi kszta+townikami, pochodz0cymi z epoki, w
której powsta+ obiekt.
Pod poprzecznicami, w osi s+upów pylonów, poprowadzono dwa, wykonane z dwóch
równoleg+ych, ci0g+ych na d+ugoGci mostu, p+askowników, o przekroju 15x80 mm ka)dy,
które doprowadzone s0 na ko=cach do przyczó+ków, sprawiaj0c wra)enie Gci0gów.
P+askowniki te po+0czone s0 ze sob0 za pomoc0 przek+adek (w polach mi&dzy
poprzecznicami) i ceowników (w miejscach po+0cze= poprzecznic z wieszakami). Pod
pomostem znajduje si& tak)e zwiatrowanie dolne w postaci pr&tów o przekroju ko+owym
=20 mm. Pr&ty zwiatrowania tworz0 uk+ad litery X i zamocowane s0 od spodu za pomoc0
Grub do pó+ki dolnej, co czwartej poprzecznicy, natomiast skrajne pr&ty zamocowane s0 do
p+askowników znajduj0cych si& przy korpusach przyczó+ków. Regulacja naci0gu pr&tów
zwiatrowania realizowana jest za poGrednictwem Grub rzymskich, zlokalizowanych na Grodku
d+ugoGci ka)dego z pr&tów.
Ca+y pomost zawieszony jest na ci&gnach noGnych za poGrednictwem wieszaków, do
których zamocowane s0 poprzecznice, natomiast regulacja niwelety odbywa si& za pomoc0
Grub dolnych wieszaków.
2.2.2. Elementy wyposa>enia
• Nawierzchnia
Nawierzchnia na moGcie wykonana jest z dwóch warstw dyli (prawdopodobnie
sosnowych) u+o)onych poprzecznie do osi pod+u)nej obiektu: pok+ad dolny stanowi0 bale o
przekroju 210x115 mm, natomiast symetryczna wzgl&dem osi mostu dylina górna
18

charakteryzuje si& przekrojem 130x80 mm i ma szerokoGL 3500 mm. Pok+ad dolny spoczywa
na pod+u)nicach.
• Balustrady (staliwo)
Balustrady wyst&puj0ce na moGcie maj0 wysokoGL 1050 mm i wzd+u) prz&s+a rozpi&te s0
mi&dzy wieszakami. Jeden modu+ balustrady stanowi 6 krzy)uj0cych si& pr&tów
przybieraj0cych form& litery X oraz pasy: dolny i górny. Ka)dy z krzy)ulców ma Grednic&
=17 mm, natomiast na ko=cach, w miejscach zamocowania do pasów jest sp+aszczony. Pas
górny (pochwyt) stanowi0 dwa równoleg+e p+askowniki pionowe o wymiarach 8x30 mm,
po+0czone od góry p+askownikiem poziomym z wyokr0gleniem od góry, natomiast od do+u
po+0czone s0 dodatkowo trzema przewi0zkami (w jednym prz&Gle/module) o szerokoGci 18
mm Pas dolny rozwi0zany jest analogicznie jak pas górny i sk+ada si& tylko z p+askowników w
uk+adzie pionowym, o przekrojach 10x35 mm. Pr&ty skratowania bariery zamocowane s0 do
pasów (górnego i dolnego) za pomoc0 Grub czterok0tnych (oryginalnie zastosowanych na tym
moGcie) i szeGciok0tnych (pochodz0cych z póQniejszego okresu). Sby i nakr&tki czterok0tne
maj0 wymiary boków od 20 mm do 27 mm, natomiast nakr&tki szeGciok0tne - 16-18 mm, przy
Grednicy trzpienia 12 mm.
• Odwodnienie
Prz&s+o mostu ma budow& otwart0, co oznacza, )e pozbawione jest jakichkolwiek
urz0dze=, czy konstrukcji odwadniaj0cych.
• Dylatacja i +o)yska
W prz&Gle mostu nie ma wykszta+towanych typowych urz0dze= dylatacyjnych, czy
+o)ysk, a belki pod+u)ne opieraj0 si& za poGrednictwem drewnianych dyli poprzecznych na
przyczó+kach.
• OGwietlenie
Na pylonach mostu znajduj0 si& prawdopodobnie nieczynne lampy oGwietleniowe.
• Urz0dzenia obce
Do prz&s+a zamocowane s0 od spodu pozosta+oGci dawnych instalacji oraz jeden kabel
energetyczny zasilaj0cy portierni& przy bramie, natomiast obok prz&s+a (od strony dolnej
wody), podwieszony jest do stalowej liny (niezale)na konstrukcja) nieczynny przewód
energetyczny.
2.2.3. Podpory i warunki geotechniczne
• Pylony ()eliwo)
Ci&gna +a=cuchowe przewieszone s0 nad a)urowymi pylonami. Ka)dy pylon sk+ada si&
z dwóch s+upów, po+0czonych u góry ozdobnym, neogotyckim ryglem. S+upy, tworz0ce
19

ostros+upy Gci&te o podstawie prostok0ta, maj0 wymiary przy podstawie 1660x2370 mm i
wykonane s0 z czterech a)urowych p+yt ka)dy, o gruboGci 35 mm.
Odlew p+yty ma wzór kratownicy z ozdobn0 ram0 o gruboGci 30 mm, i okr0g+ymi
„stemplami” o Grednicy 130 mm u góry skratowania, i 140 mm w dolnym przeci&ciu
krzy)ulców. P+yty po+0czone s0 ze sob0 za pomoc0 Grub o +bie kwadratowym, o boku 44 mm.
G+owice s+upów po+0czone s0 z odlewan0 belk0 poprzeczn0 (ryglem), st&)on0
wewn&trznie. Na ryglach wykonany jest relief daty zako=czenia budowy „1827” od strony
pomostu oraz nazwy huty „MALAPANE” od strony wjazdów. W g+owicy ka)dego s+upa
znajduje si& podwójne (pi&trowe) siod+o (przegubowe podparcie ci&gien +a=cuchowych):
górne i dolne, zapewniaj0ce swobodne przemieszczanie si& w poziomie ci&gien. Ka)dy z
pylonów pokryty jest dwuspadowym daszkiem.
Masa jednego pylonu wynosi oko+o 14,8 Mg.
• Przyczó+ki
Podpory mostu pierwotnie by+y ukszta+towane równolegle do osi rzeki, jednak budowa
muru oporowego od strony huty (lewy brzeg) spowodowa+a, )e kraw&dQ przyczó+ka
lewobrze)nego od strony dolnej wody jest przesuni&ta nieco w g+0b linii brzegowej.
Wed+ug informacji zawartych w szcz0tkowej dokumentacji archiwalnej obiektu,
masywne korpusy przyczó+ków wykonane s0 prawdopodobnie z ceg+y, natomiast pylony
oparte s0 na blokach kamiennych i po+0czone z korpusami za pomoc0 kotew wykonanych ze
staliwa.
Przyczó+ek lewobrze)ny zlicowany jest z )elbetowym murem oporowym, stanowi0cym
koryto rzeki, natomiast przyczó+ek prawobrze)ny zlicowany jest z murem o podobnej
budowie, znajduj0cym si& tylko od strony wody górnej. W linii brzegowej (od strony rzeki),
obydwa przyczó+ki zabezpieczone s0 przed podmyciem ochronn0 palisad0 drewnian0.
Przyczó+ki oblicowane s0 kamieniem naturalnym i zwie=czone ozdobnymi )eliwnymi
coko+ami.
• Nisze zakotwie= ci&gien +a=cuchowych i bloki kotwi0ce
Ka)de z ci&gien noGnych zakotwione jest w bloku kotwi0cym wykonanym ze staliwa,
którego konstrukcj& stanowi0 blachy i profile odlewane lub kute, +0czone na nity o Grednicy 10
mm. Bloki kotwi0ce znajduj0 si& poni)ej terenu, w specjalnych, murowanych z cegie+ niszach,
przykrytych nieco nad poziomem terenu stalow0 blach0. Przekrycia w miejscu przenikania
ci&gien uformowano w póQniejszym okresie czasu, w postaci blaszanych daszków.
• Fundamenty
Nieznana jest dok+adnie konstrukcja fundamentów zastosowanych w tym obiekcie.
Fundamenty przyczó+ków posadowione s0 prawdopodobnie w sposób bezpoGredni,
natomiast fundamentami bloków kotwi0cych s0 prawdopodobnie pale d&bowe w iloGci 9 sztuk
na jeden odci0g.
20

Wed+ug archiwalnej dokumentacji, mi&dzy niszami i przyczó+kami (pod ka)dym z
odci0gów), poni)ej poziomu terenu, przebiegaj0 „pasma” ceglanego muru z wn&kami
(prawdopodobnie wype+nionymi ziemi0) o sklepieniach +ukowych.
• Warunki geotechniczne
Warunki geotechniczne terenu, na którym zlokalizowany jest obiekt nie s0 dok+adnie
rozpoznane. W poziomie posadowienia zalegaj0 prawdopodobnie przewarstwienia
zag&szczonego piasku i i+u.
2.2.4. Przeszkoda i otoczenie mostu
Rzeka pod mostem charakteryzuje si& przep+ywem zbli)onym do laminarnego, co
spowodowane jest obecnoGci0 jazu, zlokalizowanego oko+o 100 m w gór& rzeki. Orednia
szerokoGL rzeki pod mostem wynosi 18 m, natomiast pozosta+0 cz&GL szerokoGci zajmuje na
prawym brzegu wyniesienie w postaci +awicy piasku.
Rz&dna poziomu wody pod obiektem w dniu 10 lipca 2008 r. wynosi+a 176,69 m n.p.m.,
podczas gdy rz&dna odniesienia zlokalizowana na konstrukcji mostu (wjazd na most od strony
centrum miasta) wynosi 180,85 m n.p.m.
Dno rzeki pod mostem jest w przewa)aj0cej cz&Gci piaszczyste i zamulone, a najwi&ksza
g+&bokoGL mierzona pod mostem od strony górnej wody wynosi+a w dniu pomiaru rz&dnej
zwierciad+a wody oko+o 72 cm.
Od strony dolnej wody, przy przyczó+ku lewobrze)nym, uformowany jest niewielki
narzut kamienny, umacniaj0cy brzeg, natomiast od strony przyczó+ka prawobrze)nego linia
brzegowa poroGni&ta jest traw0 i zaroGlami.
Jezdnia dojazdu do mostu od strony centrum miasta jest asfaltowa, natomiast od strony
huty wybrukowana. Na obrze)ach dojazdów, po obu stronach mostu, znajduj0 si& pojedyncze
studzienki kanalizacyjne, oddalone od pylonów o oko+o 3-7 m.
21

3. OCENA STANU FIZYCZNEGO I TECHNICZNEGO OBIEKTU
3.1. Ogólna ocena stanu technicznego obiektu
Przed przyst0pieniem do prac projektowych renowacji obiektu przeprowadzono wizje
lokalne, a nast&pnie dokonano szczegó+owych ogl&dzin i pomiarów uszkodze=
poszczególnych elementów mostu, tj. ci&gien noGnych, wieszaków, elementów pomostu
(dylina nawierzchni, dyle pod+u)ne, poprzecznice, zwiatrowanie dolne) oraz pylonów,
przyczó+ków i nisz zakotwie= ci&gien, a tak)e terenu przyleg+ego do obiektu. Pomiary i
ogl&dziny przeprowadzono w miesi0cach marzec-lipiec 2008 r.
Zapoznano si& równie) z dost&pn0, szcz0tkow0 dokumentacj0 archiwaln0 tego obiektu,
mog0c0 daL pewne wskazówki nt. obecnego stanu mostu, w tym z:
- rysunkami technicznymi,
- notatkami s+u)bowymi zwi0zanymi z okreGleniem stanu technicznego mostu,
- pismami urz&dowymi (w sprawach jw.),
- wewn&trznymi raportami (Huty) z przegl0dów i bie)0cych prac utrzymaniowych mostu,
- raportami przegl0dów szczegó+owych (zleconymi przez Hut&), datowanymi na lata:
a) 1960 r. - pobie)ny przegl0d techniczny, maj0cy na celu ocen& noGnoGci mostu (doc. R.
Dowgird),
b) 1968 r. - wst&pna inwentaryzacja i ogólny przegl0d techniczny; z powodu du)ej wody
nie oceniono stanu technicznego elementów konstrukcyjnych pomostu („Biprohurt”,
E. Oledziewski),
c) 28.3 i 18.4.1997 r. - orzeczenie techniczne (Przedsi&biorstwo Projektowo-Us+ugowe
„Promotor” w Opolu),
d) wiosna 1998 r. - szczegó+owy przegl0d techniczny (Cz. Machelski, S. Kaczmarek),
e) grudzie= 2002 r. - badania mostu w zakresie obci0)e= statycznych i dynamicznych
(Z. Ma=ko, P. Jakiel, J. Zabawa, D. WoG,),
f) marzec 2006 r. - szczegó+owy przegl0d techniczny (S. Kaczmarek),
- operatem szacunkowym o wartoGci mostu z dn. 24.3.2004 r. (rzeczoznawca maj0tkowy i
bieg+y s0dowy z zakresu nieruchomoGci maszyn, urz0dze= i pojazdów, in). A. Senczyno).
Najstarszy z wymienionych dokumentów (z wyj0tkiem dwóch rysunków technicznych)
datowany jest na rok 1959. Wewn&trznym rozporz0dzeniem w+adz Huty, pocz0wszy od
11.1.1971 r., rozpocz&to regularne prace konserwatorskie mostu, które prowadzone by+y
jednak w bardzo ograniczonym zakresie. By+o to podyktowane wzgl&dami ekonomicznymi, a
tym samym brakiem odpowiednio wykwalifikowanego personelu, który zajmowa+by si&
bie)0cymi naprawami obiektu - nadzór nad tymi pracami sprawowa+ np. g+ówny mechanik
Huty. Okresowe prace naprawcze polega+y na ogó+ na cz&Gciowej lub ca+kowitej wymianie
22

dyliny nawierzchni, malowaniu konstrukcji farb0 olejn0 (zazwyczaj bez usuwania starej
pow+oki), uzupe+nianiu spoin kamieni przyczó+ków, wymianie zadasze= pylonów, a
prawdopodobnie tak)e na regulacji naci0gu +a=cuchów.
Bior0c pod uwag& stan techniczny istniej0cej konstrukcji mostu - zgodnie z
przeprowadzonymi ogl&dzinami zewn&trznymi - uznano go za niedostateczny. Najwi&ksze
zastrze)enia budz0 p&kni&cia w p+ytach bocznych pylonów, zaawansowana korozja na stykach
p+yt, a tak)e wybranych pr&tów ci&gien +a=cuchowych, znaczne obni)enie naci0gu w jednym z
+a=cuchów noGnych, zdegradowane strefy podparL prz&s+a na przyczó+kach itp.
JednoczeGnie, na podstawie wykonanych ogl&dzin obiektu stwierdzono, )e nie zosta+y
wykonane )adne ze wskazanych zalece= poprzedniego przegl0du szczegó+owego obiektu,
wykonanego w 2006 r. Nie wykonano te) szczegó+owej analizy noGnoGci tego obiektu.
Ostatecznie, zakwalifikowano wyst&puj0ce uszkodzenia zabytkowego mostu wisz0cego
w Ozimku, jako zagra)aj0ce bezpoGrednio bezpiecze=stwu u)ytkowników obiektu, a tak)e
samej konstrukcji (w tej sprawie wydano w dn. 12.06.2008 r. stosowne pisemne
oGwiadczenie, adresowane do Burmistrza Urz&du Gminy i Miasta w Ozimku, pana Jana
Labusa, wskazuj0ce na koniecznoGL wykonania prac renowacyjnych przed udost&pnieniem
obiektu zwiedzaj0cym).
Wszystkie stwierdzone uszkodzenia konstrukcji mostu i elementów wyposa)enia
przedstawiono w poni)szych podpunktach oraz zestawiono na rysunkach technicznych w
cz&Gci: Inwentaryzacja (9 szt.).
Dope+nieniem przedstawionej w tej cz&Gci opracowania inwentaryzacji uszkodze= s0
badania materia+owe wykonane na próbkach pobranych z wybranych elementów
konstrukcyjnych mostu, przedstawione w punkcie 4.
3.2. Niwelacja precyzyjna mostu
Zgodnie z za+o)eniami wyjGciowymi, przed przyst0pieniem do projektu renowacji
mostu, w celach kontrolnych wykonano niwelacj& precyzyjn0 pomostu, przegubów ci&gien
+a=cuchowych, nisz zakotwie= ci&gien i terenu przyleg+ego do obiektu oraz odchylenia od
pionu s+upów obu pylonów. Pomiary wykonano w dniach 17 kwietnia oraz 4 lipca 2008 r.
Pomiary te pos+u)y+y do oceny deformacji prz&s+a mostu i obu pasm ci&gien, tj. od
strony górnej i dolnej wody po 11-letnim okresie jego eksploatacji, tzn. od czasu wykonania
ostatniej niwelacji na obiekcie w dniu 26.3.1997 r.
Pomiar wysokoGciowy metod0 niwelacji geometrycznej (z wykorzystaniem
opatentowanych urz0dze= wspomagaj0cych, stanowi0cych wzór u)ytkowy Politechniki
Opolskiej) przegubów ci&gien +a=cuchowych w prz&Gle mostu i na odci0gach obejmowa+ 50
(2x25) punktów.
Szczegó+y techniczne dotycz0ce sposobu wykonania pomiarów podano w odr&bnym
opracowaniu, za+0czonym do dokumentacji projektowej, natomiast wyniki zamieszczono na
rysunkach inwentaryzacyjnych mostu oraz we wspomnianym opracowaniu.
23

Na podstawie uzyskanych wyników niwelacji stwierdzono nierównoGci linii pomostu,
który od strony dolnej jest dodatkowo obni)ony niemal na ca+ej d+ugoGci o oko+o 2-4 cm.
Pomiary odchyle= od pionu p+aszczyzn Grodkowych pylonów mostu metod0 rzutowania
na +at& wykaza+y, )e jak na obiekt o ponad 180-letniej historii, zarejestrowane wartoGci s0
niewielkie, mieszcz0ce si& w przedziale 0-20 mm. Nie zaobserwowano przy tym wyraQnych
geometrycznych zale)noGci, wskazuj0cych, np. na deformacje pylonów spowodowane, np.
nierównomiernym osiadaniem fundamentów, czy uderzeniami pojazdów Przemieszczenia
g+owic s+upów pylonu lewobrze)nego w stron& górnej wody, ze wzgl&du na niewielkie
wartoGci, mo)e wynikaL z niedok+adnoGci monta)u.
Najwi&ksze odchylenie w pylonie prawobrze)nym wynosi 20 mm (wierzcho+ek s+upa od
strony górnej wody - w stron& górnej wody), a pylonu lewobrze)nego - 13 mm (wierzcho+ek
s+upa od strony dolnej wody - w stron& dolnej wody).
W szczególnoCci, zmierzone wartoCci odchyleB od pionu górnych krawdzi p0yt
wewntrznych obu pylonów mog/ pos0u>yG perspektywicznie, jako poziom odniesienia
w przypadku podjcia decyzji o tymczasowym demonta>u pylonów i ponownym ich
zmontowaniu. W takim przypadku, odchy0ki monta>owe nie mog/ przekraczaG
podanych wartoCci.
3.3. Charakterystyka uszkodzeB
3.3.1. Uszkodzenia elementów konstrukcyjnych mostu
CiLgna ,aMcuchowe
Stan cigien 0aBcuchowych jest niedostateczny. Przyczynia si& do tego:
1. Zaawansowana korozja ogniw 0aBcuchów (prtów) od strony górnej i dolnej wody, w
niszach ich zakotwieB, zlokalizowanych od strony huty. Zauwa>ono korozyjne
zmniejszenie przekroju niektórych prtów, nawet do Crednicy 40 mm (z 45 mm). Jest
to spowodowane nieszczelnoCci/ przekryG obu nisz, a tak>e wiksz/ agresywnoCci/
Crodowiska, wynikaj/c/ z s/siedztwa huty (sytuacji takiej nie zaobserwowano w
niszach po0o>onych od strony centrum miasta).
2. Zaawansowana korozja spinek i sworzni 0aBcuchów, znajduj/cych si w strefach
oparG cigien na siod0ach pylonów. Przyczyn/ jest brak odpowiednich prac
konserwatorskich (tj. zabezpieczeB pow0ok/ malarsk/), wynikaj/cy z utrudnionego
dostpu do tych elementów.
3. Znaczne zmniejszenie naci/gu cigien 0aBcuchowych od strony górnej wody, do tego
stopnia, >e górne pasmo spoczywa w strefach odci/gów i w przCle na dolnym,
podczas gdy powinny byG od siebie zdystansowane. Prawdopodobnie przyczyn/ tego
stanu jest wypadek, jaki mia0 miejsce pod koniec dzia0aB wojennych, w 1945 r., kiedy
radziecki czo0g próbowa0 przejechaG przez most.
4. Widoczne deformacje trzech ogniw (prtów) 0aBcucha od strony górnej wody. Nie
ustalono jednoznacznej przyczyny tego uszkodzenia. Wydaje si ca0kiem
24

prawdopodobne, >e zosta0o to spowodowane przez dKwig, którym próbowano unieCG
przs0o mostu podczas jednej z powodzi (np. w 1997 r., chocia> z braku pewnych
Króde0 nie ustalono tego dok0adnie).
5. Oparcie niemal wszystkich pasm dolnych cigien 0aBcuchowych na krawdziach nisz
zakotwieB cigien lub na zalegaj/cym na nich gruncie. Wyj/tek stanowi cigno od
strony centrum miasta (dolna woda). Przyczyn/ tego stanu jest niew0aCciwy naci/g
0aBcuchów, a tak>e nieodpowiednie ukszta0towanie Ccian przednich nisz.
Wieszaki
Stan wieszaków jest niedostateczny. Przyczynia si& do tego:
1. Zaawansowana korozja wieszaków w dolnej strefie, tj. w miejscach ich po0/czeB z
poprzecznicami. Jest to spowodowane brakiem wymaganych prac konserwatorskich.
2. Deformacje dolnych stref wieszaków, wynikaj/ce z uderzeB w nie cia0 obcych podczas
wysokich stanów wód (np. powódK z 1997 r.).
3. Oparcie wieszaków skrajnych w ziemi. Jest to prawdopodobnie efektem wzmocnienia
przyczó0ków w latach 50. XIX wieku, co przyczyni0o si do zmniejszenia Cwiat0a
poziomego pod mostem, a tym samym do „ukrycia” poprzecznic skrajnych (wraz z
wieszakami) w strefach podporowych na przyczó0kach (ze wzgldu na brak
mozliwoCci dostpu, stan ten nie jest dok0adnie rozpoznany).
Pomost
Stan konstrukcji pomostu jest niedostateczny. Przyczynia si& do tego:
1. Zaawansowana lokalna korozja elementów zwiatrowaB dolnych i poprzecznic, a
szczególnie w strefach styków. Jest to spowodowane brakiem wymaganych prac
konserwatorskich.
2. Deformacje p0askowników, stanowi/ce element poCredni zamocowania poprzecznic
do wieszaków. Przyczyn/ s/ uderzenia cia0 obcych podczas wysokich stanów wody, a
tak>e niew0aCciwa redystrybucja si0 wewntrznych w konstrukcji mostu.
3. Swobodne oparcie ww. p0askowników w gruncie na przyczó0kach. Wynika to ze
wspomnianego wzmocnienia konstrukcji przyczó0ków w XIX wieku i zaniedbaniami
zwi/zanymi z póKniejszym rozwi/zaniem konstrukcyjnym stref podporowych przs0a
(nie jest znane pierwotne rozwi/zanie techniczne sposobu zamocowania tych
p0askowników w konstrukcji mostu).
4. Deformacje i brak odpowiedniego naci/gu st>eB (zwiatrowaB) dolnych. Wynika to z
braku regularnych zabiegów naprawczych mostu (regulacji w0aCciwego rozk0adu si0
wewntrznych w konstrukcji), a przede wszystkim z uszkodzeB spowodowanych
przez wysokie stany wód (uderzenia cia0 obcych w elementy pomostu) oraz
25

wykonaniem regulacji niwelety pomostu (na wieszakach) bez korekty naci/gu prtów
t>nika wiatrowego.
5. Zwichrzenie jednej z poprzecznic od strony huty. Jest to spowodowane niew0aCciwym
zamocowaniem odci/gu linowego do przs0a podczas powodzi z 1997 r.
6. Brak w wielu miejscach zamocowania pod0u>nic (dyli drewnianych) do pasów
górnych poprzecznic (s/ one swobodnie na nich oparte, z mo>liwoCci/ wyst/pienia
wzajemnych przemieszczeB midzy tymi elementami). Wynika to z zaniedbaB podczas
okresowej wymiany drewnianych elementów pomostu.
7. Niew0aCciwie rozwi/zane oparcia pod0u>nic na podporach skrajnych. Stan
pochodz/cy jeszcze z XIX wieku, lub niedok0adny monta> wymienianych okresowo
elementów drewnianych pomostu.
Pylony
Stan konstrukcji pylonów jest niedostateczny. Przyczynia si& do tego:
1. Pknicia poprzeczne w p0ytach bocznych pylonu prawobrze>nego, szczególnie w
s0upie od strony górnej wody (a) szeGL p&kni&L!). Spowodowa0 je prawdopodobnie
wspomniany czo0g, który próbowa0 wjechaG na obiekt od strony centrum miasta,
wywo0uj/c dodatkowe du>e si0y w tym pylonie, nie przewidziane przez projektanta
mostu.
2. Silna korozja na styku p0yt bocznych ka>dego z pylonów (w ich naro>ach),
powoduj/ca deformacj (wyboczenie) lokaln/ p0yt w strefach styków - szczególnie
widoczne w s0upie pylonu prawobrze>nego od strony górnej wody. Jest to
prawdopodobnie spowodowane brakiem oryginalnego (pierwotnego) zabezpieczenia
antykorozyjnego tych elementów, a tak>e brakiem w0aCciwiej konserwacji pylonów.
3. Korozja innych elementów sk0adowych pylonów, w tym znajduj/cych si równie> w
górnej strefie pod zadaszeniem. Przyczyny s/ analogiczne, jak w pp. 2, jak równie>
nieszczelnoCci zadaszenia pylonów.
4. Wg0bienie w materiale jednej z p0yt s0upa pylonu prawobrze>nego od strony górnej
wody. Przyczyn/ jest niedok0adnie wykonany odlew tego elementu.
5. Korozja blach pokryG, zbutwia0e drewno i nieszczelnoCci w zadaszeniu pylonów.
Wynika to z braku w0aCciwych prac utrzymaniowych obiektu.
6. Prawdopodobne pknicie w siodle cigna 0aBcuchowego na s0upie od strony górnej
wody pylonu prawobrze>nego, wp0ywaj/ce na obni>enie napicia cigna od strony
górnej wody. Uszkodzenie trudne do oceny wizualnej bez czCciowego demonta>u
rygla pylonu. Przyczyn/ tego stanu (o ile wystpuje) by0 prawdopodobnie
wspomniany incydent z radzieckim czo0giem.
26

7. CzCciowe przykrycie asfaltem (lub kostk/ brukow/) dolnych stref konstrukcyjnych
p0yt bocznych pylonów.
8. Brak zabezpieczeB w dolnych strefach skratowaB p0yt bocznych pylonów przed
przejCciem pieszych na gzymsy przyczó0ków.
Przyczó,ki
Stan konstrukcji przyczó0ków jest trudny do oceny, pod pewnymi wzgldami jest
on dostateczny lub niedostateczny. Przyczynia si& do tego:
1. Brak wykszta0towanych stref podparG dla przs0a mostu (brak 0aw pod0o>yskowych).
Prawdopodobnie jest to zwi/zane z remontem, jakim podlega0y przyczó0ki w po0owie
XIX w., kiedy nie przywrócono im pierwotnego uk0adu 0aw pod0o>yskowych (o ile
zosta0y przewidziane przez projektanta obiektu).
2. Zalegaj/cy grunt w górnych strefach przyczó0ków, przyczyniaj/cy si do ich
degradacji. Przyczyny podano w pp. 1.
3. Lokalna erozja oraz ubytki oblicowania kamiennego przyczó0ków, brak w0aCciwego
spoinowania oblicowania kamiennego oraz lokalna wegetacja roClinnoCci. Powodem
takiego stanu jest brak sukcesywnych prac konserwatorskich, a przede wszystkim
brak 0aw pod0o>yskowych.
4. Ubytki cegie0 w podmurówce przyczó0ka pod stop/ s0upa pylonu prawobrze>nego od
strony dolnej wody. Przyczyn/ tego stanu jest prawdopodobnie wczeCniejsza
ingerencja w przyczó0ek, maj/ca na celu zamocowanie istniej/cej nadal stalowej
konstrukcji wsporczej (prawdopodobnie pod nieistniej/cy ciep0oci/g).
5. Przes/czaj/ca si lokalnie woda opadowa przez korpusy obu przyczó0ków. Jest to
spowodowane przede wszystkim niekontrolowan/ penetracj/ wody opadowej
wewn/trz przyczó0ków oraz nieszczelnoCci/ spoin oblicowania kamiennego.
6. Lokalne odspojenie metalowego coko0u ozdobnego w górnych strefach przyczó0ków.
Przyczyn/ jest obluzowanie spoin oblicowania kamiennego korpusów przyczó0ków, a
tak>e brak w0aCciwych prac utrzymaniowych.
Bloki i nisze zakotwieM ciLgien ,aMcuchowych
Stan konstrukcji bloków zakotwieB cigien 0aBcuchowych i nisz zakotwieB cigien
jest niedostateczny. Przyczynia si& do tego:
1. Silna korozja wykonanych ze staliwa bloków kotwi/cych, 0/czonych z cignami
0aBcuchowymi w sposób przegubowy, za poCrednictwem nitowanych blach - jest to
szczególnie nasilone w zakotwieniach od strony huty. Przyczyn/ s/ nieszczelnoCci
przekryG nisz oraz zalegaj/ca woda na dnie nisz.
27

2. Brak szczelnoCci blaszanych przekryG nisz. Wynika to z niew0aCciwego rozwi/zania
przekryG, zmodyfikowanych w stosunku do rozwi/zania oryginalnego.
3. Zaleganie wody opadowej na dnie nisz zakotwieB cigien. Przyczyny wskazano w p. 1
i 2.
4. Ubytki lub wykruszenia cegie0, wykruszenia zaprawy 0/cz/cej ceg0y oraz tynku
wewn/trz nisz. Jest to spowodowane przyczynami wskazanymi w pp. 1-3.
5. Zanieczyszczenia zalegaj/ce na przednich (czo0owych) Ccianach nisz, tj. od strony
„przenikania” cigien 0aBcuchowych poni>ej poziomu terenu – powoduje to
niew0aCciwe, poCrednie podparcie cigien. Przyczyn/ tego stanu jest brak w0aCciwych
prac utrzymaniowych.
Fundamenty przyczó,ków
Stan konstrukcji fundamentów przyczó0ków jest trudny do oceny. Na podstawie
ogldzin zewntrznych i pomiarów geodezyjnych przechyleB pylonów nale>y
wnioskowaG, >e nie nast/pi0o lokalne niekontrolowane osiadanie fundamentów, w
zwi/zku z tym oceniono, >e stan fundamentów jest dostateczny. Stwierdzono jednak:
1. Zniszczenia górnej strefy palisady drewnianej wbitej w dno rzeki wokó0 korpusu
przyczó0ka lewobrze>nego. Na podstawie wykonanej lokalnie odkrywki gruntu wokó0
przyczó0ka prawobrze>nego dostrze>ono sytuacj analogiczn/. Jest to spowodowane
brakiem w0aCciwych prac utrzymaniowych.
2. Lokalne rozmycie dna wokó0 korpusu przyczó0ka lewobrze>nego. Przyczyn/ jest brak
w0aCciwej ochrony korpusu tej podpory przed rozmyciem (pp. 1).
Fundamenty bloków kotwi+cych ciLgna ,aMcuchowe
Stan fundamentów bloków kotwi/cych cigna mostu jest bardzo trudny do oceny,
co wynika z braku danych na temat rodzaju ich konstrukcji. Na podstawie ogldzin
zewntrznych i pomiarów geodezyjnych mo>na jednak wnioskowaG, >e ich stan jest, co
najmniej dostateczny.
Po,+czenia
Stan po0/czeB elementów konstrukcyjnych mostu jest, w zale>noCci od rodzaju
0/czonych elementów, dobry lub niedostateczny. Do najwa)niejszych spostrze)e= nale)y
zaliczyL:
1. Uszkodzenie po0/czenia wieszaka nr 4 (od strony centrum miasta, górna woda) z
cignem 0aBcuchowym, polegaj/ce na ubytku (od0amaniu) metalu w elemencie
kapeluszowym. Skutkiem tego jest przechylenie elementu kapeluszowego i brak
osiowoCci wieszaka w stosunku do osi cigna noCnego. Przyczyn/ tego stanu mog0o
28

yG zmczenie materia0u, z jakiego wykonany jest ten element (staliwo), a tak>e
wspomniany incydent z radzieckim czo0giem.
2. Korozja po0/czeB sworzniowych prtów cigien 0aBcuchowych (w szczególnoCci
dotyczy po0/czeB na d0ugoCci przs0a mostu, w strefie siode0 na pylonach oraz w
niszach zakotwieB cigien od strony huty) oraz Crub rzymskich s0u>/cych do regulacji
napicia cigien 0aBcuchowych (w niszach od strony huty).
3. Brak ci/g0oCci po0/czeB dyli pod0u>nych z pasami górnymi poprzecznic oraz
obluzowanie niektórych po0/czeB tych elementów.
4. Korozja po0/czeB Crubowych poprzecznic z wieszakami oraz zastosowanie ró>nych
rodzajów nakrtek (dotyczy wieszaków zlokalizowanych od strony górnej wody).
5. Obluzowanie oraz korozja po0/czeB Crubowych prtów zwiatrowania dolnego z
pasami dolnymi poprzecznic, a tak>e Crub rzymskich, s0u>/cych do regulacji naci/gu
prtów zwiatrowania.
6. Brak jednej ze Crub 0/cz/cych blachy boczne w s0upie pylonu lewobrze>nego od
strony górnej wody.
7. Zamienione Cruby w po0/czeniach pionowych p0yt bocznych pylonu prawobrze>nego
na Cruby z 0bem szeCciok/tnym (w liczbie 9 sztuk).
8. Lokalna korozja po0/czeB Crubowych w pylonach
9. Korozja nitów w blokach zakotwieB cigien 0aBcuchowych (dotyczy w szczególnoCci
nisz od strony huty).
10. Korozja metalowych elementów kotwi/cych (prawdopodobnie) bloki kotwi/ce
cigien, znajduj/cych si w bocznych wnkach nisz.
3.3.2. Uszkodzenia w elementach wyposa>enia mostu
NAWIERZCHNIA
Stan konstrukcji nawierzchni (jezdni i chodników) jest dobry. Zauwa)ono:
1. Za+amanie niwelety na nawierzchni pomostu (szczególnie od strony wody górnej),
wynikaj0c0 z niew+aGciwego napi&cia ci&gien noGnych oraz niew+aGciwej regulacji si+ w
wieszakach.
2. Zaleganie ziemi i zanieczyszcze= oraz wegetacja roGlinnoGci przy nawierzchni w strefach
podporowych prz&s+a mostu. Wynika to z braku wykszta+towania na przyczó+kach
w+aGciwego oparcia dla elementów noGnych pomostu.
3. Kraw&dzie zewn&trzne dyliny dolnej (od strony górnej i dolnej wody) s0 nierówno
przyci&te. Jest to spowodowane niestarannym wykonaniem nawierzchni podczas ostatniej
jej wymiany.
29

4. Nieznany jest gatunek i klasa drewna zastosowanego na pomost, jak równie) sposób jego
zabezpieczenia przed czynnikami atmosferycznymi, owadami i po)arem.
BALUSTRADY
Stan balustrad na moCcie jest niedostateczny. Przyczyniaj0 si& do tego:
1. Brak ci0g+oGci (uszkodzenia pr&tów, b0dQ przerwane po+0czenia) krzy)ulców i pasów
balustrad. Wynika to z braku w+aGciwych prac konserwatorskich.
2. Znaczne deformacje elementów balustrad (krzy)ulców oraz pasów dolnych i górnych), na
co mog+a mieL wp+yw powódQ z 1997 r., jak równie) niew+aGciwa eksploatacja obiektu.
3. Zaawansowana lokalna korozja balustrad, szczególnie w strefach styków z wieszakami.
4. Du)a ró)norodnoGL +0czników zastosowanych do +0czenia elementów konstrukcji
balustrad. Pierwotnie by+y to tylko Gruby z +bami i nakr&tkami kwadratowymi.
5. Nieodpowiednie rozwi0zanie po+0czenia modu+ów balustrad z wieszakami, powoduj0ce
ustawiczne zmniejszanie przekroju (poprzez tarcie metalu o metal) tych elementów
noGnych mostu.
6. Niew+aGciwy sposób oparcia balustrad na pomoGcie (pasy dolne spoczywaj0 bezpoGrednio
na drewnianej dylinie), przyczyniaj0c si& do ich ustawicznego zawilgocenia i powstawania
ognisk korozji.
7. Zbyt du)e przeGwity w polach skratowa= modu+ów balustrady, co nie zapewnia w
wymaganym stopniu bezpiecze=stwa ruchu pieszego po obiekcie. Jest to stan zastany,
wynikaj0cy z pierwotnych za+o)e= projektowych.
IZOLACJA PRZECIWWILGOCIOWA
Pomost zosta0 zaprojektowany jako otwarty (brak izolacji przeciwwilgociowej).
Stan izolacji przekryG dachowych pylonów oraz konstrukcji przyczó0ków w ich
górnych strefach jest niedostateczny. Jest to wynikiem braku w+aGciwych zabiegów
utrzymaniowych obiektu, a tak)e nieodpowiednimi rozwi0zaniami konstrukcyjnymi
zastosowanymi prawdopodobnie podczas wzmacniania podpór mostu w po+owie XIX w.
ODWODNIENIE MOSTU
Stan odwodnienia obiektu jest:
a) dostateczny - dotyczy to pomostu, który zosta0 zaprojektowany jako otwarty, przez
który woda opadowa przecieka swobodnie, sp0ywaj/c do rzeki,
b) niedostateczny (dotyczy przyczó0ków i pylonów, nisz zakotwieB cigien
0aBcuchowych, a czCciowo tak>e pomostu oraz stref dojazdów do obiektu).
Przyczyniaj0 si& do tego:
30

1. WilgoL zalegaj0ca w górnych strefach przyczó+ków oraz wilgotne plamy i zacieki na
oblicowaniu kamiennym korpusów obu podpór. Wynika to z braku w+aGciwego
rozwi0zania górnych stref podporowych na przyczó+kach, a tak)e – prawdopodobnie – z
braku w+aGciwego rozwi0zania odwodnienia gruntu zasypowego przyczó+ków (lub
materia+u wype+niaj0cego).
2. Zaleganie wody opadowej (bezpoGrednio po nasilonych opadach deszczu) wewn0trz
s+upów pylonów, na poziomie ich oparcia na blokach kamiennych. Wynika to z braku
odwodnienia tej wewn&trznej strefy oparcia pylonów na przyczó+kach.
3. Wegetuj0ca roGlinnoGL oraz znaczne zanieczyszczenia i nieczytelny uk+ad spadków wokó+
nisz zakotwie= ci&gien noGnych. Wynika to z braku w+aGciwych prac utrzymaniowych oraz
z niew+aGciwego ukszta+towania niwelety dojazdów do mostu.
4. Niew+aGciwe ukszta+towanie spadku na dojazdach do obiektu, a szczególnie od strony
centrum miasta, gdzie woda opadowa sp+ywa w kierunku obiektu.
5. Pomimo, )e w pp. a) stwierdzono na podstawie dokumentacji archiwalnej mostu, )e stan
odwodnienia pomostu jest dostateczny, to jednak ze wzgl&du na brak wymaganej ochrony
przed ustawicznym zawilgacaniem elementów konstrukcyjnych prz&s+a, nale)a+oby stan
jego odwodnienia okreGliL, jako niedostateczny. JednoczeGnie, zabytkowy charakter tego
obiektu nak+ada na Administratora obowi0zek zachowania oryginalnego uk+adu
konstrukcyjnego mostu, i tym samym uniemo)liwia ingerencj& w uk+ad pomostu tak, aby
spe+niL wymagania obowi0zuj0cych zalece= bran)y mostowej, musia+by ulec zasadniczej
przebudowie.
6. Pomimo istnienia po obu stronach obiektu kanalizacyjnych studzienek odwadniaj0cych,
nawierzchnia na dojazdach nie ma w+aGciwie ukszta+towanych spadków.
PRZYKRYCIA I URZQDZENIA DYLATACYJNE
Nie mo>na odnieCG si do stanu przekryG i urz/dzeB dylatacyjnych, w które - ze
wzgldu na sposób ukszta0towania pomostu - przs0o obiektu nie jest wyposa>one.
Prawdopodobnie drewniane dyle pod0u>ne (pod0u>nice) pomostu oparte w chwili
obecnej bezpoCrednio na u0o>onych w poprzek dylach drewnianych (spoczywaj/cych na
gruncie zalegaj/cym w strefach podporowych przyczó0ków) - maj/ mo>liwoCG
ograniczonych przemieszczeB poziomych, jednak stan taki jest niedopuszczalny w myCl
obowi/zuj/cych przepisów bran>y mostowej, i przyCpiesza degradacj obiektu - stan
niedostateczny.
ORYSKA
Stan 0o>ysk przs0a, na pylonach i w zakotwieniach cigien 0aBcuchowych jest
niedostateczny. Przyczynami s0:
31

1. Brak +o)ysk, na których oparte by+yby pod+u)nice pomostu. Wprawdzie konstrukcja
pomostu nie wp+ywa na koniecznoGL stosowania +o)ysk o zaawansowanej konstrukcji,
jednak w obecnym stanie belki te oparte s0 na gruncie i na kamieniach (zespolonych ze
sob0 w sposób nieregularny i ma+o stabilny) zalegaj0cych na przyczó+kach.
2. Ze wzgl&du na brak dost&pu, nie uda+o si& dok+adnie skontrolowaL stanu +o)ysk ci&gien
+a=cuchowych na pylonach, tj. siode+ umieszczonych na wierzcho+kach s+upów.
Prawdopodobnym jest, )e s0 one skorodowane, a istnieje podejrzenie, )e jedno z siode+ (na
s+upie pylonu prawobrze)nego od strony górnej wody) uleg+o p&kni&ciu na wskutek
wspomnianego incydentu z radzieckim czo+giem.
3. Korozja i z+uszczenia farby w strefach przegubów zakotwie= ci&gien +a=cuchowych w
niszach od strony huty. Przyczyn0 jest wspomniany niedostateczny stan nisz zakotwie=
ci&gien.
DOJAZDY DO OBIEKTU
Stan dojazdów do obiektu oceniany z uwagi na uk0ad spadków (pod wzgldem
prawid0owego odwodnienia) oraz rzdnych niwelety w stosunku do dolnych elementów
konstrukcyjnych pylonów jest niedostateczny. Wynika to z uk+adania nowych warstw
nawierzchni (od strony centrum miasta), bez uprzedniego usuwania warstw starych, które
uleg+y cz&Gciowej degradacji.
Stan dojazdów do obiektu, ze wzgldu na ubytki i wielkoCG pofa0dowania
nawierzchni (dotyczy asfaltu od strony centrum miasta) oraz nierównoCci kostki
brukowej (od strony huty) oceniono jako dostateczny.
URZQDZENIA OBCE
Stan urz/dzeB obcych na obiekcie jest niedostateczny. Przyczynia si& do tego:
1. Istnienie podwieszonych od spodu do prz&s+a zb&dnych stalowych rur, z których usuni&to
media obce (np. przewody energetyczne).
2. ObecnoGL podwieszonego do liny stalowej (zamocowanej do szyn wbetonowanych w
podstawy s+upów pylonów od strony dolnej wody) nieczynnego przewodu energetycznego.
3. Brak w+aGciwego zamocowania przewodu energetycznego w obr&bie przyczó+ków
(przewód zasila budynek portierni, prowadzony jest wzd+u) mostu i mo)e byL na )yczenie
Inwestora zdemontowany po przej&ciu przez niego na w+asnoGL budynku portierni).
4. Istnienie w strefie przyczó+ka lewobrze)nego nieczynnego przewodu energetycznego oraz
zb&dnych rur os+onowych. Do tego samego przyczó+ka przymocowany jest zb&dny stalowy
wspornik, stanowi0cy wczeGniej konstrukcj& wsporcz0 prawdopodobnie dla rur
os+onowych przewodów energetycznych.
32

5. Lokalizacja na obydwu pylonach lamp oGwietleniowych podlegaj0cych usuni&ciu. Mi&dzy
lampami, przez ca+0 d+ugoGL mostu, rozpi&ty jest przewód zasilaj0cy.
6. ObecnoGL w ryglach pylonów nieczynnych i nieodpowiednio zamocowanych przewodów
energetycznych.
7. ObecnoGL na s+upie pylonu lewobrze)nego (od strony górnej wody) zamocowanego od
zewn0trz nieczynnego przewodu energetycznego. W tym samym s+upie, w górnej strefie
zamocowany jest wewn0trz zwini&ty w p&tl& nieczynny przewód energetyczny.
8. Wyposa)enie pylonów od strony wjazdów na obiekt w zb&dne po wykonaniu renowacji
mostu znaki zakazu wjazdu z nieczynnym podGwietleniem.
9. Istnienie zb&dnych, dodatkowych elementów stalowych zamocowanych do konstrukcji obu
pylonów (np. krótkie odcinki p+askowników, haki, blachy wyci&te w pó+okr0g, rodzaj
blachy podstawkowej umieszczonej wewn0trz s+upa pylonu prawobrze)nego od strony
dolnej wody, siatka ogrodzeniowa owini&ta w dolnej strefie wspomnianego s+upa pylonu
itp.
10. Zamocowana do przyczó+ka prawobrze)nego od strony dolnej wody stalowa konstrukcja
wsporcza w postaci dwóch dwuteowników o wysokoGci 420 mm.
11. ObecnoGL niewielkiej niszy ceglanej w pobli)u s+upa pylonu prawobrze)nego od strony
górnej wody – obecnie zb&dnej, w której istnia+a prawdopodobnie skrzynka rozdzielcza
przewodów energetycznych.
OGRODZENIE W OTOCZENIU OBIEKTU
Stan ogrodzeB w otoczeniu obiektu jest niedostateczny. Do najwa)niejszych
spostrze)e= nale)y zaliczyL:
1. Wybrakowane w górnych strefach (z+amane) szczeblinki oraz lokalna korozja )eliwnego
ogrodzenia zabytkowego, zlokalizowanego od strony centrum miasta (górna woda).
2. Nieznaczne ubytki w ceglanych s+upkach ogrodzenia zabytkowego zlokalizowanych jw.
3. Niew+aGciwe zabezpieczenie przerwy mi&dzy skrajnym s+upkiem ceglanym (lokalizacja
jw.) i pylonem mostu w postaci poziomych pr&tów przyspawanych do )eliwnego s+upa
pylonu.
4. Gro)0cy nag+ym zawaleniem s+upek ceglany, stoj0cy przy s+upie pylonu lewobrze)nego od
strony górnej wody.
5. Korozja zabytkowego ogrodzenia wokó+ s+upa pylonu lewobrze)nego od strony górnej
wody.
6. Zbyt ma+a wysokoGL ogrodzenia zlokalizowanego na murze oporowym od strony Huty
(górna woda), nie stanowi0ca wymaganego zabezpieczenia przed przypadkowym
wpadni&ciem ze znacznej wysokoGci do rzeki.
33

PRZESTRZES PODMOSTOWA
Stan przeszkody i terenu pod obiektem jest niedostateczny. Przyczynia si& do tego:
1. Brak regulacji koryta rzeki w obr&bie podpór mostu.
2. Zaw&)enie koryta rzeki przez +awic& piasku na prawym brzegu – teren nieuporz0dkowany.
3. ObecnoGL zb&dnego s+upka ogrodzeniowego wbitego w ziemi& pod mostem, w pobli)u
przyczó+ka prawobrze)nego.
4. Drzewo rosn0ce w bezpoGrednim s0siedztwie s+upa pylonu prawobrze)nego od strony
dolnej wody.
INNE UWAGI:
Do konstrukcji przs0a od strony górnej wody zamocowane s/ trzy stalowe liny
odci/gowe - dwie do brzegu prawego i jedna do lewego. Stan lin oraz sposób ich
zamocowania do konstrukcji mostu s/ niedostateczne.
3.4. Zalecenia wynikaj/ce z rewizji obiektu
REASUMUJQC, STAN KONSTRUKCJI PRZASA, CIAGIEN, PYLONÓW, NISZ ZAKOTWIES
CIAGIEN I PRZYCZÓKÓW JEST NIEDOSTATECZNY I WYMAGA RENOWACJI.
Na podstawie przeprowadzonego przegl0du stwierdzono koniecznoGL wykonania
nast&puj0cych robót 2 :
3.4.1. W FUNDAMENTACH PRZYCZÓKÓW:
- w trybie pilnym nale)y:
• *zabezpieczyG fundamenty obu przyczó0ków przed rozmyciem,
3.4.2. W PRZYCZÓKACH:
- w trybie pilnym nale)y:
• *zabezpieczyG strefy brzegowe przyczó0ków przed podmyciem,
• *wykszta0towaG strefy podporowe dla przs0a (0awy pod0o>yskowe, ciosy pod0o>skowe
itp.),
• *zapewniG prawid0owe odwodnienie materia0u zasypowego przyczó0ków,
2 Zalecenia wynikajce z przeprowadzonego szczegóowego przegldu obiektu mostowego odniesiono
do aktualnych norm i przepisów brany mostowe, a take zalece Wojewódzkiego Konserwatora
Zabytków w Opolu.
34

• uzupe0niG lub wymieniG rodzaj wype0nienia (obecnie ceg0y) na nowe pod s0upem
pylonu prawobrze>nego od strony dolnej wody tak, aby s0up opiera0 si ca0/
powierzchni/ podstawy na przyczó0ku,
• *wzmocniG konstrukcj korpusów przez zastosowanie nadbetonu i wymian
oblicowania kamiennego na nowe,
• zapewniG w0aCciwe zamocowanie ozdobnego metalowego coko0u do korpusów
przyczó0ków,
- w trybie zwyczajnym nale)y:
• wykonaG w blokach kamiennych pod s0upami pylonów odwodnienie przestrzeni
wewntrznej midzy p0ytami bocznymi,
• *usun/G stalow/ konstrukcj wsporcz/ z przyczó0ka prawobrze>nego (ceowniki i
dwuteowniki),
• wyrównaG lini brzegow/ (nasyp) przyczó0ka prawobrze>nego od strony dolnej wody,
• *zastosowaG nowe, jednolite oblicowanie kamienne, odzwierciedlaj/ce form
oblicowania oryginalnego.
3.4.3. W NISZACH ZAKOTWIES CIAGIEN:
- w trybie pilnym nale)y:
• usun/G wod i zanieczyszczenia zalegaj/ce w niszach i w ich otoczeniu (na zewn/trz),
• zabezpieczyG Cciany nisz oraz ich przekrycia przed przenikaniem wody i wilgoci -
stanowi to doskona0/ okazj do przywrócenia oryginalnego kszta0tu przekryG, tj.
drewnianych konstrukcji zadaszeB,
• zapewniG prawid0owe odwodnienie terenu wokó0 nisz,
3.4.4. W PYLONACH:
- w trybie pilnym nale)y:
• *usun/G (naprawiG) pknicia w p0ytach bocznych pylonu prawobrze>nego, usuwaj/c
jednoczeCnie po0/czenie Crubowe, wzmacniaj/ce os0abiony przekrój w pylonie
prawobrze>nym (od strony górnej wody),
• **zabezpieczyG antykorozyjnie ca0e konstrukcje pylonów, w0/cznie ze strefami
stykowania p0yt bocznych,
• uzupe0niG ubytki materia0u w p0ytach pylonów,
• *skontrolowaG i, jeCli istnieje, usun/G pknicie w siodle (pod cigna 0aBcuchowe)
s0upa pylonu prawobrze>nego od strony górnej wody,
• *wykonaG smarowanie siode0 na s0upach pylonów, w celu zredukowania tarcia
midzy cignami 0aBcuchowymi i siod0ami,
• uzupe0niG brakuj/ce Cruby w po0/czeniach p0yt bocznych pylonów, stosuj/c do tego
celu Cruby o kszta0cie 0ba odpowiadaj/cym istniej/cym, oryginalnym Crubom,
35

• wymieniG elementy zadaszenia rygli pylonów (blacha i deski) na nowe, dodaj/c
izolacj przeciwwilgociow/,
• usun/G wykazane elementy, Cwiadcz/ce o wczeCniejszych ingerencjach w konstrukcj
obiektu (elementy oCwietlenia, haki i blachy, znaki drogowe itp.),
- w trybie zwyczajnym nale)y:
• ods0oniG dolne strefy pylonów przez usunicie asfaltu lub/i kostki brukowej w celu
poprawnego ich odwodnienia,
• wymieniG wszystkie 0/czniki Crubowe, które s/ inne od pierwotnie zastosowanych na
tym moCcie w po0/czeniach danych elementów na nowe, zewntrznie podobne do
pierwowzoru (chodzi o kszta0t 0ba),
• zabezpieczyG dolne strefy (zewntrzne pola skratowaB, tj. od strony rzeki) p0yt
bocznych pylonów przed niepo>/danym przejCciem u>ytkowników obiektu na gzymsy
przyczó0ków.
3.4.5. W USTROJU NIOSQCYM (CIAGNA ASCUCHOWE, WIESZAKI, BLOKI KOTWIQCE):
- w trybie pilnym nale)y:
• *usun/G deformacje wskazanych prtów cigien 0aBcuchowych od strony górnej
wody, poprzez ich wymontowanie i wyprostowanie na gor/co lub wymian na nowe
elementy, identyczne, co do kszta0tu, i spe0niaj/cych odpowiednie wymagania
materia0owe,
• *zabezpieczyG antykorozyjnie wszystkie prty i ich po0/czenia (przeguby
sworzniowe), a w przypadku dostrze>enia znacznych ubytków korozyjnych,
mog/cych wp0yn/G znacz/co na redukcj noCnoCci tych elementów, nale>y wymieniG
je na nowe,
• zabezpieczyG antykorozyjnie bloki kotwi/ce wszystkich cigien, 0/cznie ze Crubami
rzymskimi, umo>liwiaj/cymi regulacj ich naci/gów,
• usun/G zanieczyszczenia zalegaj/ce w obrbie „wejCcia” cigien do nisz zakotwieB, a
jeCli oka>e si to niezbdne – tak>e przebudowanie przednich Ccian nisz tak, aby
cigna na odcinkach odci/gowych nie opiera0y si przelotowo na tych Ccianach,
• zredukowaG tarcie w po0/czeniach przegubowych cigien poprzez zastosowanie
odpowiedniego smaru,
• dokonaG regulacji naci/gu wszystkich cigien 0aBcuchowych, a szczególnie
zlokalizowanych od strony górnej wody,
• usun/G wszelkie dostrze>one deformacje w wieszakach oraz wykonaG zabezpieczenia
antykorozyjne tych elementów,
• *naprawiG wskazany, uszkodzony element kapeluszowy po0/czenia wieszaka z
cignem noCnym oraz zabezpieczyG antykorozyjnie wszystkie po0/czenia wieszaków z
cignami 0aBcuchowymi,
36

• *zabezpieczyG wieszaki skrajne przed ich kontaktem z ziemi/, mocuj/c je tak do
konstrukcji przs0a lub przyczó0ków, aby nie nast/pi0o wyboczenie tych elementów,
• *ujednoliciG nakrtki na koBcach wszystkich wieszaków, d/>/c do zachowania ich
oryginalnego kszta0tu,
- w trybie zwyczajnym nale)y:
• zmieniG sposób po0/czenia modu0ów balustrady z wieszakami.
3.4.6. W PRZAULE:
- w trybie pilnym nale)y:
• usun/G wymienione wczeCnie urz/dzenia obce z przs0a mostu, pozostawiaj/c na czas
wskazany przez Inwestora kabel energetyczny zasilaj/cy budynek portierni przy
bramie,
• usun/G liny odci/gowe,
• *usun/G deformacje poprzecznic, p0askowników, na których opieraj/ si
poprzecznice, a tak>e prtów zwiatrowania dolnego; w przypadku utrudnieB
zwi/zanych z usuniciem powsta0ych deformacji, dany element nale>y wymieniG na
nowy, z zachowaniem pierwotnej geometrii,
• *oprzeG pod0u>nice w sposób „trwa0y” (zalecany dla konstrukcji mostowych) na
przyczó0kach, tj. tak, aby mia0y mo>liwoCG przesuwu wzd0u> osi mostu,
• *wykonaG zabezpieczenie antykorozyjne wszystkich elementów metalowych pomostu,
a w przypadku dostrze>enia du>ych ubytków korozyjnych, mog/cych wp0yn/G
znacz/co na redukcj noCnoCci tych elementów, nale>y wymieniG je na nowe,
• dokonaG regulacji naci/gów prtów zwiatrowania dolnego, lub wzmocniG je nowym
systemem, zapewniaj/cym wiksz/ statecznoCG poziom/ przs0a mostu,
• uzupe0niG brakuj/ce po0/czenia Crubowe drewnianych pod0u>nic z poprzecznicami,
• zastosowaG nowe odci/gi zamocowane we w0aCciwy sposób do konstrukcji przs0a;
wskazane jest zastosowanie odci/gów od strony górnej i dolnej wody, co zwikszy
poziom/ statecznoCG przs0a (o ile nie ulegnie modernizacji konstrukcja noCna
pomostu),
• *przeprowadziG analiz mo>liwoCci zwikszenia sztywnoCci przs0a mostu w celu
redukcji jego wra>liwoCci na oddzia0ywania dynamiczne, np. poprzez przynajmniej
czCciow/ wymian pod0u>nic drewnianych na metalowe,
• wykonaG korekt niwelety przs0a mostu, stosuj/c odpowiednie podniesienie
wykonawcze (regulacji tej nale>y dokonaG przez wprowadzenie odpowiednich si0 w
wieszaki),
- w trybie zwyczajnym nale)y:
• zaimpregnowaG drewniane elementy pomostu Crodkami przeciwgrzybicznymi,
przeciwko owadom oraz przeciwpo>arowymi, zwikszaj/cymi ich trwa0oCG,
37

• przyci/G zewntrzne krawdzie dyliny dolnej tak, aby by0y one równe.
3.4.7. W OZYSKACH:
- w trybie pilnym nale)y:
• *zapewniG w0aCciwe podparcie pod0u>nic na przyczó0kach (pod0u>nice powinny byG
dodatkowo zabezpieczone na koBcach stalowymi okuciami),
• *usun/G zanieczyszczenia i rdz z siode0 na s0upach pylonów oraz wykonaG ich
zabezpieczenie antykorozyjne,
• *jeCli zostanie to potwierdzone podczas tymczasowego demonta>u konstrukcji rygla -
dokonaG naprawy pknicia siod0a na s0upie pylonu prawobrze>nego od strony górnej
wody,
• zredukowaG tarcie midzy siod0ami i cignami 0aBcuchowymi poprzez smarowanie
punktów stycznych tych elementów,
• wykonaG prace konserwacyjne przegubów cigien w niszach zakotwieB, polegaj/ce
ich zabezpieczeniu antykorozyjnym.
3.4.8. W ELEMENTACH WYPOSARENIA MOSTU:
- w trybie pilnym nale)y:
• wykonaG napraw zarejestrowanych uszkodzeB balustrad oraz wymieniG 0/czniki
(tylko inne od oryginalnych) na nowe, tj. na Cruby i nakrtki z 0bami kwadratowymi;
w przypadku utrudnieB zwi/zanych z pracami naprawczymi, oraz gdyby okaza0o si,
>e wytrzyma0oCG balustrad jest niewystarczaj/ca, nale>y przewidzieG mo>liwoCG
wymiany obu balustrad na nowe - identyczne w formie z usuwanymi z obiektu,
• opracowaG i wdro>yG sposób po0/czenia balustrady z wieszakami, gwarantuj/cy
uniknicie tarcia midzy tymi elementami,
• w polach skratowaB balustrad zastosowaG dodatkowe elementy zabezpieczaj/ce przed
przypadkowym spadniciem z mostu,
• wykonaG prace antykorozyjne balustrad,
- w trybie zwyczajnym nale)y:
• usun/G istniej/ce i zastosowaG nowe oCwietlenie mostu, podkreClaj/ce jego zabytkowe
walory.
3.4.9. NA DOJAZDACH:
- w trybie zwyczajnym nale)y:
• wymieniG nawierzchni na dojazdach do obiektu na kostk granitow/, z zachowaniem
odpowiednich spadków (w kierunku na zewn/trz mostu), oraz obni>aj/c niwelet w
celu ods0onicia dolnych stref p0yt bocznych pylonów.
38

3.4.10. W URZQDZENIACH OBCYCH:
- w trybie pilnym nale)y:
• usun/G wszystkie urz/dzenia obce z obiektu, z wyj/tkiem przewodu energetycznego;
decyzj o jego usuniciu podejmie administrator, tj. Urz/d Gminy i Miasta w
Ozimku, bezpoCrednio po przejciu na w0asnoCG od huty „Ma0apanew” budynku
portierni, zlokalizowanego przy bramie wjazdowej,
• zlikwidowaG (np. przez zasypanie) ceglan/ nisz w pobli>u s0upa pylonu
prawobrze>nego od strony górnej wody.
3.4.11. W OGRODZENIACH W OTOCZENIU OBIEKTU:
- w trybie pilnym nale)y:
• naprawiG podmurówk ceglanego s0upka zabytkowego ogrodzenia wokó0 s0upa
pylonu lewobrze>nego od strony górnej wody (w przypadku podjcia decyzji o
usuniciu z omawianej strefy zabytkowego ogrodzenia, przedmiotowy s0upek równie>
musi zostaG usunity),
• wymieniG ogrodzenie od strony huty (górna woda) na nowe, gwarantuj/ce
bezpieczeBstwo u>ytkownikom przestrzeni wokó0 mostowej,
• na odcinku midzy s0upem pylonu lewobrze>nego od strony dolnej wody i budynkiem
huty zastosowaG ogrodzenie identyczne z przyjtym od strony wody górnej,
- w trybie zwyczajnym nale)y:
• odtworzyG uszkodzone fragmenty ogrodzenia zabytkowego od strony centrum miasta
(górna woda), wraz z wykonaniem odnowy ceglanych s0upków,
• zastosowaG inny sposób zabezpieczenia przestrzeni midzy ostatnim s0upkiem
ceglanym ww. ogrodzenia oraz s0upem pylonu prawobrze>nego.
3.4.12. W PRZESTRZENI PODMOSTOWEJ:
- w trybie pilnym nale)y:
• dokonaG regulacji koryta rzeki w strefie podpór,
• usun/G 0awic piasku i umocniG prawy brzeg rzeki na odcinku od mostu do jazu,
zlokalizowanego kilkadziesi/t metrów w gór rzeki,
• usun/G drzewo rosn/ce w pobli>u przyczó0ka prawobrze>nego od strony dolnej wody,
- w trybie zwyczajnym nale)y:
• usun/G stalowy s0upek nieistniej/cego ogrodzenia na brzegu, w pobli>u przyczó0ka
prawobrze>nego.
39

POWYRSZE RACE NALERY KONIECZNIE WYKONAW W TRYBIE PLANOWYM
POD NADZOREM WOJEWÓDZKIEGO KONSERWATORA ZABYTKÓW W OPOLU
I ZAKOSCZYW FORMALNYM ODBIOREM, RÓWNIER Z UDZIAEM
KONSERWATORA ZABYTKÓW.
* - Naprawa wymagajca cz=ciowego, tymczasowego demontau konstrukcji mostu. Przez
cz=ciowy demonta naley rozumie> demonta pojedynczego elementu konstrukcyjnego (np.
wieszaka), jak równie caego pomostu, czy jednego z pylonów. Najcz=ciej demonta jednego
z elementów no=nych obiektu pociga za sob demonta innych elementów konstrukcyjnych,
np. cigien no=nych itp.
** - Naprawa wymagajca tymczasowego demontau konstrukcji obydwu pylonów mostu, a
co si z tym wie, take cigien acuchowych, co wymusza zastosowanie tymczasowego
podparcia pomostu.
3.5. Proponowane decyzje
Na podstawie zarejestrowanych uszkodzeB konstrukcji zabytkowego mostu
wisz/cego przez rzek Ma0a Panew w Ozimku podjto decyzj o wykonaniu generalnej
renowacji tego obiektu, respektuj/c wszelkie postanowienia w tej sprawie
Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Opolu.
JednoczeCnie, uzgodniono z przedstawicielem Inwestora, tj. Sekretarz Urzdu
Gminy i Miasta w Ozimku, Pani/ Barbar/ Durkalec oraz z Kierowniczk/ Wydzia0u
Zabytków Nieruchomych, Pani/ El>biet/ Molak, przedstawicielk/ Wojewódzkiego
Konserwatora Zabytków w Opolu, >e niemo>liwe jest wykonanie gruntownej renowacji
przedmiotowego obiektu, gwarantuj/cej jego w0aCciw/ restauracj, bez tymczasowego
demonta>u przs0a i pylonów mostu, wraz z cignami 0aBcuchowymi. To z kolei
implikuje dok0adne ustalenie zakresu prac renowacyjnych, 0/cznie z podaniem
metodologii postpowania (etapowania prac) podczas tymczasowego demonta>u tej
konstrukcji i jej ponownego z0o>enia.
Wszelkie prace naprawcze powinny zostaL zako=czone w+aGciwym dla danego typu
robót odbiorem, a ca+kowite oddanie obiektu do u)ytku powinno zostaL poprzedzone
odbiorem ko=cowym, w ka)dym przypadku z udzia+em Wojewódzkiego Konserwatora
Zabytków w Opolu.
Po wykonaniu gruntownej renowacji, obiekt powinien zostaL poddany próbnemu
obci0)eniu wykonanemu przez jednostk& posiadaj0c0 odpowiednie do tego celu uprawnienia 3 .
Zwraca si& równie) szczególn0 uwag& - ju) po oddaniu mostu do eksploatacji - na
przestrzeganie okreGlonych terminów prac utrzymaniowych w podporach oraz na ca+ym
obiekcie w trakcie jego u)ytkowania. Ponadto, nale)y przeprowadzaL w okreGlonych
3 Dotyczy jednostek naukowo-badawczych (np. Instytut Badawczy Dróg i Mostów w Warszawie, czy wy)sze
szko+y techniczne posiadaj0ce kadr& z bran)y mostowej).
40

terminach poszczególne typy przegl0dów (podstawowe i szczegó+owe), zgodnie z
okreGlonymi instrukcjami wydanymi przez GDDKiA w Warszawie.
W myGl powy)szych za+o)e=, przegl0d podstawowy powinien odbyL si& bezpoGrednio
po zako=czeniu prac renowacyjnych obiektu, natomiast przegl0d szczegó+owy, w zale)noGci
od potrzeb (w trybie awaryjnym), poprzedzony przegl0dem podstawowym, w wyniku którego
stwierdzonoby ewentualne wyst0pienie zagro)enia dla konstrukcji, lecz nie póQniej ni) w 5 lat
po przeprowadzonej renowacji (naprawie) i przegl0dzie podstawowym.
WNIOSKI WYNIKAJYCE Z PRZEPROWADZONEGO PRZEGLYDU
SZCZEGÓSOWEGO WRAZ Z INWENTARYZACJY I BADANIAMI ZABYTKOWEGO
MOSTU WISZYCEGO W OZIMKU ORAZ USTALENIA Z INWESTOREM
I PRZEDSTAWICIELKY WOJEWÓDZKIEGO KONSERWATORA ZABYTKÓW
W OPOLU STANOWISY PODSTAW[ PRZYJ[TEGO ZAKRESU PRAC
RENOWACYJNYCH TEGO OBIEKTU, PRZEDSTAWIONYCH W DALSZEJ CZ[OCI
TEJ DOKUMENTACJI.
41

4. BADANIA MATERIAOWE
4.1. Cel i zakres badaB
Celem bada= materia+owych przedmiotowego obiektu by+a identyfikacja cech
materia+owych wybranych elementów konstrukcyjnych, co by+o niezb&dne do w+aGciwego
wykonania projektu renowacji mostu. Odpowiednia ocena, np. cech wytrzyma+oGciowych,
mog+a pozwoliL na dok+adniejsze zwymiarowanie elementów noGnych tego zabytkowego
mostu. Bardzo wa)n0 informacj0, jak0 mog0 daL przeprowadzone szczegó+owo badania
materia+owe jest równie) okreGlenie stopnia spawalnoGci materia+u.
Dokumentacja archiwalna przedmiotowego obiektu zawiera jedynie sk0pe informacje o
rodzaju materia+ów zastosowanych do jego budowy [23], [47]. Na podstawie wykonanych w
1973 r. bada=, których wyniki zachowa+y si& jedynie w postaci odr&cznego zapisu, okreGlono
sk+ad chemiczny trzech próbek pochodz0cych z pylonu, poprzecznicy oraz z wieszaka.
Powo+uj0c si& na Qród+a literaturowe [23] wiadomo tylko, )e niektóre elementy tego
mostu wykonane zosta+y z )eliwa, inne - pracuj0ce na rozci0ganie - ze stali kutej lub ze
staliwa, a s0 tak)e obecne elementy walcowane, prawdopodobnie sprowadzane wówczas na
zamówienie z zagranicy (poprzecznice i k0towniki). Na tej podstawie, oraz na podstawie
analiz w+asnych, po wykonaniu przegl0du szczegó+owego obiektu, nale)y stwierdziL, )e
wszystkie elementy konstrukcyjne s0 oryginalne w swej strukturze i formie.
Przed przyst0pieniem do bada= za+o)ono, )e badania nieniszcz0ce, jako ma+o dok+adne,
mog0 byL obarczone zbyt du)ym b+&dem. JednoczeGnie, ze wzgl&du na zabytkowych charakter
obiektu oraz specyficzny system konstrukcyjny (elementy pracuj0ce najcz&Gciej pe+nym
przekrojem, np. pr&ty ci&gien +a=cuchowych), nie by+o mo)liwe pobranie próbek metalicznych
(o pe+nym przekroju) z elementów noGnych mostu. W zwi0zku z tym, badania ukierunkowano
na ocen& sk+adu chemicznego oraz badania mechaniczne w zakresie niszcz0cym, nie
zagra)aj0cym jednak konstrukcji mostu.
Najwi&ksze w0tpliwoGci budzi+ brak danych dotycz0cych cech mechanicznych
materia+ów, z jakich wykonane s0 elementy noGne mostu, a tak)e sk+ad chemiczny. W
zwi0zku z tym przewidziano do realizacji nast&puj0cy program bada=:
- okreGlenie sk+adu chemicznego w zakresie podstawowym i rozszerzonym,
- okreGlenie rodzaju materia+u, z jakiego wykonane s0 wybrane elementy konstrukcyjne
i niekonstrukcyjne obiektu,
- ocen& w+asnoGci mechanicznych (wytrzyma+oGL na rozci0ganie, modu+ spr&)ystoGci
pod+u)nej, wyd+u)enie, mikrotwardoGL), a tak)e
- badania metalograficzne mikrostruktury.
Na podstawie przeprowadzonych bada= próbek pobranych z wybranych elementów
konstrukcyjnych mostu stwierdzono przede wszystkim, jaki jest rodzaj, wytrzyma+oGL oraz
jakoGL tych materia+ów. W nast&pstwie, stanowi+o to podstaw& do podj&cia odpowiednich
decyzji odnoGnie sposobu renowacji mostu oraz wymiarowania jego konstrukcji.
42

Badania pozwoli+y jednoczeGnie na zweryfikowanie wczeGniejszych informacji
posiadanych na przedmiotowy temat.
Szczegó+y zwi0zane z przebiegiem bada= oraz wyniki bada= zamieszczono poni)ej,
natomiast wnioski ko=cowe stanowi+y m.in. podstaw& do podj&cia okreGlonych decyzji w
aspekcie projektu renowacji tego obiektu.
4.2. Opis i organizacja badaB
4.2.1. Strategia badaB
Posiadaj0c wiedz& ogóln0 nt. materia+ów zastosowanych do budowy tego mostu, oraz
opieraj0c si& na znajomoGci zasady pracy poszczególnych elementów konstrukcyjnych mostu
wisz0cego za+o)ono wst&pnie, które z elementów mog0 byL wykonane z )eliwa, a które ze
stali lub ze staliwa.
Na tej podstawie, w pierwszej kolejnoGci zaplanowano wykonanie bada= sk+adu
chemicznego materia+ów w sposób, jak najmniej inwazyjny dla konstrukcji mostu, pobieraj0c
próbki w postaci opi+ków (zwiercin). Poziom dok+adnoGci wyników bada= sk+adu
chemicznego otrzymanych z tak przygotowanych próbek by+ w zupe+noGci satysfakcjonuj0cy.
Powa)ny problem stanowi+ jednak wspomniany brak mo)liwoGci pobrania próbek
metalicznych z elementów najbardziej wyt&)onych w tym obiekcie, tj. z pr&tów ci&gien
+a=cuchowych, wieszaków oraz z poprzecznic po to, aby przeprowadziL - w zasadzie -
najwa)niejsze próby - wytrzyma+oGciowe i mikrostruktury. Wymagania normowe wskazuj0
bardzo precyzyjnie, jaki powinien byL minimalny wymiar (np. próbki do bada=
wytrzyma+oGciowych), dyskwalifikuj0cy jednoznacznie mo)liwoGL wykonania takich bada=
bez cz&Gciowego choLby zniszczenia konstrukcji mostu.
W zwi0zku z powy)szym, badania cech mechanicznych wykonano w sposób
dedukcyjny. Oparto si& na porównaniu wyników bada= sk+adu chemicznego próbek
wiórkowych, uzyskanych z dwóch ró)nych elementów konstrukcyjnych (wykonanych z tego
samego materia+u) oraz - w przypadku uzyskania wyniku pozytywnego próby - wyborze do
dalszych bada= (np. wytrzyma+oGciowych) próbki „zast&pczej”, pochodz0cej z elementu
drugorz&dnego.
Na tej podstawie, zak+adaj0c z pewnym przybli)eniem ograniczone mo)liwoGci
technologiczne budowniczych mostu (odnoGnie wytwarzania metalowych elementów), mo)na
by+o dokonaL oceny pozosta+ych cech materia+owych dla elementów istotnych z punktu
widzenia dalszej bezpiecznej eksploatacji tego obiektu.
4.2.2. Próbki do badaB
W zwi0zku z postanowieniami podanymi w pp. 4.2.1, do bada= sk+adu chemicznego
pobrano próbki w postaci opi+ków pochodz0cych z nast&puj0cych elementów 1) :
- pylon lewobrze)ny (P1),
- pr&t +a=cucha w niszy zakotwie= ci&gna od strony centrum miasta (L1),
1) Na pobranie z konstrukcji mostu wymienionych próbek uzyskano zgod& Wojewódzkiego Konserwatora
Zabytków w Opolu (kopia pisma w cz&Gci za+0cznikowej).
43

- Gruba rzymska w niszy zakotwienia ci&gien od strony centrum miasta (LS1),
- wieszak skrajny od strony huty (W1),
- pas dolny poprzecznicy przedskrajnej od strony centrum miasta (B1),
- wewn&trzny p+askownik „Gci0gu”, biegn0cy wzd+u) mostu i stanowi0cy element
poGredni mocowania poprzecznic do wieszaków - od strony centrum miasta (S1),
- obramowanie niszy zakotwie= ci&gien od strony huty (N1).
Wykonano tak)e badania sk+adu chemicznego dla próbki metalicznej, pochodz0cej z:
- pr&ta uszkodzonego mocowania ozdobnego coko+u do przyczó+ka prawobrze)nego, o
wymiarach 20x8x34 mm (155).
4.2.3. Opis przebiegu badaB
• Badania sk0adu chemicznego
Badania sk+adu chemicznego wykonano w Laboratorium Zak+adowym Huty
„Ma+apanew” w dniu 16 kwietnia 2008 r.
Badania te polega+y na pomiarze koncentracji w&gla i siarki (próbki wiórkowe) oraz na
pomiarach pe+nego spektrum (próbka metaliczna). Pierwsze z bada= wykonano metod0
absorpcji w podczerwieni po spaleniu w piecu indukcyjnym na aparacie LECO CS, natomiast
drugi rodzaj bada= zrealizowano za pomoc0 spektrometru Spectrolab, wykorzystuj0c metod&
spektrometrii emisyjnej.
Analiz& sk+adu chemicznego wykonano dla próbek: P1, L1, LS1, W1, B1, S1, N1 i 155.
Ze wzgl&du na niejednorodnoGci próbek LS1 oraz S1 wykonano pomiary, odpowiednio z
trzech i czterech nawa)ek próbek.
• Badania cech mechanicznych
Badania cech mechanicznych próbek nr 156, 157 i 161 przeprowadzono na Wydziale
Mechanicznym Politechniki Opolskiej w dniach 21.04 - 5.05.2008 r.
Badania wytrzyma+oGciowe wykonano na próbkach nr 156 i 157, które za pomoc0
specjalnie wykszta+towanego gwintu (o Grednicy zewn&trznej 14 mm) zosta+y zamocowane w
maszynie wytrzyma+oGciowej i wyposa)one w tensometry elektrooporowe. Pierwsza z próbek
(156) zosta+a zbadana dok+adniej, dzi&ki zastosowaniu czujników kompensacyjnych na próbce
drugiej (157), przed jej zniszczeniem. Tensometry mostkowano w uk+adzie Wheatstone’a.
Próbk& nr 156 obci0)ano od wartoGci 0,5 kN, nast&pnie 2 kN, 3kN do 23 kN, ze skokiem, co 2
kN. Po ka)dym obci0)eniu dokonywano odczytów.
Podczas bada= mierzono si+&, odkszta+cenie oraz wyd+u)enie próbki nr 156 w
analizowanych przekrojach (Grodkowych) oraz si+& zrywaj0c0 w obu próbkach.
Struktur& materia+u badano na zg+adzie metalograficznym próbki nr 161, prostopad+ym
do osi pr&ta. Zg+ad szlifowano, polerowano, a nast&pnie trawiono 5% roztworem nitalu.
Obserwacje przeprowadzono na mikroskopie metalograficznym Olympus, przy
powi&kszeniach 100x, 200x i 500x.
44

Dodatkowo, na tej samej próbce (161) wykonano pomiary mikrotwardoGci na
mikrotwardoGciomierzu MHT Series 200 firmy LECO, stosuj0c metod& Vickersa.
4.2.4. Wyniki badaB i ich analiza oraz wnioski koBcowe
W egzemplarzach drukowanych Dokumentacji Projektowej przestawiono w formie
tabelarycznej oraz graficznej (wykresy i fotografie) wyniki uzyskane z bada= oraz ich analiz&.
Na podstawie wyników otrzymanych z bada= materia+owych, i ich analizy
sprecyzowano nast&puj0ce wnioski w zakresie:
a) Klasyfikacji i oceny jakoCci materia0ów:
• Konstrukcje pylonów oraz obrcze nisz zakotwieB cigien 0aBcuchowych
(elementy drugorzdne) wykonane s/ z >eliwa.
• Elementy konstrukcyjne cigien 0aBcuchowych, Crub rzymskich oraz -
prawdopodobnie - wieszaki i p0askowniki „Cci/gów” wykonane s/ ze staliwa lub
ze stali kutej.
• Poprzecznice i k/towniki zwiatrowania dolnego wykonano ze stali, jako elementy
walcowane; wniosek ten dotyczyG mo>e równie> wieszaków i p0askowników,
tworz/cych rodzaj Cci/gów.
• Maj/c na wzgldzie ówczesny poziom wiedzy odnoCnie metod wytopu stali, oraz
du>/ zawartoCG >elaza w analizowanej spektralnie próbce, pochodz/cej z prta
mocuj/cego cokó0 ozdobny przyczó0ka, ze Cladow/ zawartoCci/ innych
pierwiastków, Cwiadczy o zastosowaniu na elementy mostu (nie tylko o
charakterze konstrukcyjnym) materia0ów o najwy>szej jakoCci.
• Badania mechaniczne próbki elementu drugorzdnego (do których odniesiono
tak>e elementy konstrukcyjne, przynajmniej wieszaków, poprzecznic oraz
p0askowników „Cci/gów”) wykaza0y, >e materia0 ten cechuje du>a wytrzyma0oCG
na rozci/ganie, nie mniejsza ni> 390 MPa, z granic/ plastycznoCci nie mniejsz/,
ni> 280 MPa. Modu0 Younga materia0u tej próbki jest porównywalny z wartoCci/
stali wspó0czesnej, nieznacznie go nawet przewy>szaj/c. WskaKnik A 50 , opisuj/cy
wyd0u>enie minimalne jest nie mniejszy ni> 34%, co jest satysfakcjonuj/c/
wartoCci/, jak na materia0u pochodz/cego z pocz/tków XIX w.
• Struktura materia0ów, z jakiego wykonane s/ prawdopodobnie wszystkie
elementy stalowe lub staliwne mostu jest bardzo nieregularna, w przewa>aj/cej
czCci ferrytyczna, z nielicznymi skupiskami perlitu oraz z licznymi,
nieregularnymi, zanieczyszczeniami siark/ i fosforu, o bardzo zró>nicowanej
wielkoCci skupisk i ziaren.
• Obszary struktury badanego materia0u, z zawartoCci/ perlitu cechuje Crednia
mikrotwardoCG, natomiast obszary z wtr/ceniami zanieczyszczeB wykazuj/
twardoCG du>/.
• Prze0omy próbek wskazuj/ na wiksz/ kruchoCG materia0u w porównaniu np. ze
stalami wspó0czeCnie stosowanymi, charakteryzuj/cymi si budow/
drobnoziarnist/.
45

) Oceny elementów konstrukcyjnych mostu w perspektywie dalszej jego eksploatacji –
zalecenia:
• Wyniki otrzymane z analizy chemicznej wskazuj/ niejednoznacznie, >e materia0y,
z jakich wykonana jest konstrukcja mostu s/ niespawalne (>eliwo) lub ma0o
spawalne (cigna 0aBcuchowe, wieszaki, poprzecznice itp.). W zwi/zku z
powy>szym, w przypadku podejmowania prób wzmocnienia konstrukcji obiektu,
zaleca si stosowanie 0/czników w postaci Crub.
• Do momentu ustalenia w0aCciwych charakterystyk mechanicznych dla ka>dego
rodzaju elementu noCnego mostu z osobna, zaleca si przyjmowaG do celów
wymiarowania tej konstrukcji parametry minimalne podane w tablicy 4.6,
opracowanej na podstawie zrealizowanych badaB materia0owych.
Tablica 4.6. Sugerowane na podstawie bada podstawowe charakterystyki wytrzymao=ciowe materiaów
konstrukcyjnych mostu wiszcego w Ozimku
Lp.
Rodzaj elementu
konstrukcyjnego
R e min R E
[MPa]
[GPa]
1. Pylon* 100 80 100
2.
Prt cigna
0aBcuchowego, wieszak,
poprzecznica
280 220 (176) 205
R e min - wytrzyma+oGL charakterystyczna równa rzeczywistej granicy plastycznoGci stali,
R - wytrzyma+oGL obliczeniowa (w nawiasie podano wartoGL z uwzgl&dnieniem
redukcyjnego wspó+czynnika zm&czeniowego @ = 0,80),
E - modu+ Younga,
*) WartoGci minimalne przyj&te normowo dla )eliwa szarego.
• Struktura materia0ów konstrukcyjnych mostu wskazuje, >e podczas obci/>eB
dynamicznych oraz przeci/>eB obiektu mog/ pojawiG si niekontrolowane
mikropknicia, bd/ce tak>e efektem zmczenia materia0ów.
• W zwi/zku z powy>szym wnioskiem sugeruje si ca0kowite zamknicie mostu dla
ruchu wszelkich pojazdów ko0owych, jak równie> regularne monitorowanie
obiektu, eliminuj/ce wandalizm ze strony u>ytkowników, polegaj/cy na
z0oCliwym wzbudzaniu drgaB cigien 0aBcuchowych, wieszaków lub przs0a
mostu.
• W przypadku realizacji generalnego remontu/renowacji mostu oraz w
przypadku jednoczesnego zaistnienia koniecznoCci wymiany uszkodzonych
elementów 0aBcucha, poprzecznic, b/dK wieszaków na nowe, nale>y bezwzgldnie
poddaG ka>dy z takich elementów (danej kategorii) szczegó0owym badaniom
sk0adu chemicznego oraz badaniom mechanicznym. Badanie te powinny byG
wykonane w zakresie:
- badania sk+adu chemicznego (na koncentracj&: C, S, P, Mn, Cu, Cr, Si, Mo, Ni, V, Nb),
46

- badania mechaniczne (próby: rozci0gania, wyd+u)alnoGci, udarnoGci, twardoGci,
zm&czeniowe, metalograficzne mikrostruktury).
Otrzymane wyniki z takich badaB powinny byG nastpnie dok0adnie
zweryfikowane z podanymi w tym opracowaniu, a wnioski natychmiast wdro>one
w odniesieniu do sposobu eksploatacji mostu.
47

5. PROJEKT TECHNICZNY RENOWACJI MOSTU
5.1. Cel prac projektowych
Po szczegó+owych konsultacjach z Inwestorem oraz z Wojewódzkim Konserwatorem
Zabytków w Opolu (zwanego dalej Konserwatorem), renowacja zabytkowego mostu
wisz0cego w Ozimku - Cwiadcz/cego o du>ej kulturze i technice Ul/ska epoki, w której
powsta0 - w zakresie przedstawionym w pp. 5.3, ma na celu:
• napraw& i konserwacj& ca+ego obiektu (bez fundamentów i cz&Gci trzonów podpór),
dzi&ki czemu, jego konstrukcja zostanie zrewitalizowana i pozwoli na udost&pnienie
mostu zwiedzaj0cym,
• odtworzenie oryginalnych detali mostu (zachowanych w dost&pnej dokumentacji
archiwalnej obiektu), które w przesz+oGci uleg+y zniszczeniu lub zosta+y zmodernizowane
w sposób niew+aGciwy, wynikaj0cy z braku dba+oGci o jego walory zabytkowe,
• modernizacj& wybranych elementów konstrukcyjnych, b0dQ niekonstrukcyjnych mostu (w
zakresie nie wp+ywaj0cym na zmian& jego geometrii oraz architektury), wynikaj0c0 z
potrzeby wzmocnienia i zwi&kszenia trwa+oGci tych elementów - ma to na celu
zapewnienie bezpiecznej eksploatacji obiektu.
5.2. Zalecenia Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Opolu
Wszystkie prace projektowe zwi0zane z przedmiotow0 dokumentacj0 konsultowano na
bie)0co z przedstawicielami Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Opolu, w wyniku
których ustalono, )e:
• przed przyst0pieniem do prac projektowych, obiekt zostanie szczegó+owo
zinwentaryzowany (p. 3),
• zostan0 wykonane badania materia+owe wybranych elementów konstrukcyjnych mostu, w
podstawowym, niezb&dnym i mo)liwym do wykonania zakresie (p. 4),
• renowacja obiektu b&dzie mia+a na celu wyeksponowanie jego walorów estetycznoarchitektonicznych,
• w trakcie renowacji obiektu, wzmocniony zostanie pomost, ale tak, aby wizualnie (z
zewn0trz) nie odbiega+ od stanu sprzed renowacji,
• renowacja mostu zostanie wykonana w sposób mo)liwie dok+adny i „bezpieczny” dla
jego konstrukcji, dlatego zdecydowano o:
- tymczasowym demonta)u prz&s+a, pylonów i ci&gien +a=cuchowych mostu (realizacja
niezb&dnych zabiegów naprawczych oraz skutecznych zabezpiecze= antykorozyjnych),
- wzmocnieniu konstrukcji wierzchniej przyczó+ków, z przywróceniem im oryginalnej
formy oblicowania kamiennego,
- nie ingerowaniu w uk+ad zasadniczy podpór (w ich trzony) oraz fundamentów,
• po+o)ony zostanie szczególny nacisk na odnow& lub odtworzenie detali ozdobnych
mostu, w tym, np. balustrad (o których wymianie na nowe zdecydowano m.in. ze
48

wzgl&dów bezpiecze=stwa u)ytkowników mostu), czy zadasze= nisz zakotwie= ci&gien
+a=cuchowych itp.,
• zostan0 wykonane wszelkie zabiegi maj0ce na celu odtworzenie oryginalnej kolorystyki
obiektu.
5.3. Zakres prac projektowych
Na podstawie dokonanego przegl0du szczegó+owego obiektu (a tak)e przegl0dów
wykonanych w latach ubieg+ych), po przeprowadzeniu pomiarów inwentaryzacyjnych i wizji
terenu przyleg+ego do mostu, oraz na podstawie wywiadów Grodowiskowych z osobami
maj0cymi wiedz& nt. tej konstrukcji ustalono nast&puj0cy, szczegó+owy zakres prac
renowacyjnych mostu:
1. Usuni&cie z obiektu zb&dnych pozosta+oGci po mediach obcych.
2. Zabezpieczenie przed rozmyciem linii brzegowych w strefach przy przyczó+kach
obiektu.
3. Naprawa przyczó+ków, wraz z modernizacj0 stref podparL prz&s+a.
4. Naprawa murów i pod+o)a nisz zakotwie= ci&gien +a=cuchowych (zabezpieczenie
przed zawilgacaniem).
5. Naprawa i konserwacja antykorozyjna wszystkich elementów metalowych konstrukcji
noGnej (poprzecznice, zwiatrowania dolne, wieszaki, ci&gna +a=cuchowe, pylony,
+o)yska na pylonach wraz z zakotwieniami oraz wszystkie po+0czenia), mo)liwe do
realizacji, bez ingerencji w struktur& fundamentów budowli.
6. Wymiana wszystkich elementów niekonstrukcyjnych mostu, nie spe+niaj0cych
podstawowych kryteriów bezpiecze=stwa ruchu na obiekcie, z detalicznym
odtworzeniem elementów zast&powanych (np. drewniana dylina, balustrady, os+ony nisz
zakotwie= ci&gien, przekrycia pylonów).
7. Modernizacja konstrukcji pomostu, polegaj0ca na jego usztywnieniu i zwi&kszeniu
tym samym jego odpornoGci na oddzia+ywania dynamiczne (z+oGliwe wzbudzanie drga=
prz&s+a przez u)ytkowników mostu).
8. Zastosowanie odci0gów linowych od strony górnej wody, mocowanych w sposób
technicznie poprawny do prz&s+a i )elbetowych murów oporowych, zabezpieczaj0cych
skutecznie konstrukcj& przed naporem wysokiej wody.
9. Wprowadzenie elementów zapewniaj0cych bezpiecze=stwo ruchu po obiekcie i w
strefie przyobiektowej (zabezpieczenia balustrad, pól dolnych skratowa= pylonów oraz
wymiana ogrodzenia na lewym brzegu na nowe, i powi0zanie konstrukcji pylonów z
istniej0cym ogrodzeniem zabytkowym).
10. Instalacja iluminacji nocnej obiektu.
W dokumentacji podano równie) techniczno-organizacyjny sposób (metod&) etapowania
prac renowacyjnych.
49

Celem finalnym opracowania jest wykonanie kompletnej dokumentacji
projektowo-kosztorysowej, s0u>/cej jako podstawa wykonania renowacji zabytkowego
mostu wisz/cego w Ozimku.
5.4. Stan istniej/cy
Detaliczny opis konstrukcji mostu wraz z charakterystyk0 jego stanu technicznego
podano w punktach 2 i 3 opracowania. W punkcie 4 przedstawiono spostrze)enia i zalecenia
wynikaj0ce z wykonanych bada= materia+owych próbek pobranych z wybranych elementów
konstrukcyjnych.
5.5. Stan projektowany
5.5.1. Za0o>enia projektowe
Przyst&puj0c do prac projektowych przyj&to (zgodnie z pp. 5.1-5.3) nast&puj0ce
za+o)enia projektowe:
I. Lokalizacja zabytkowego obiektu mostowego przez rzek& Ma+a Panew w Ozimku,
poddanego renowacji - w myGl zalece= zawartych w przedmiotowej dokumentacji - nie
ulegnie zmianie. Projektowane roboty renowacyjno-budowlane nie spowoduj0 zmian
podstawowej geometrii mostu.
II. Zasadniczej zmianie ulegnie jedynie - nie widoczne z zewn0trz - rozwi0zanie
konstrukcji pomostu, polegaj0ce na wymianie pod+u)nic drewnianych na stalowe
(zwi&kszenie sztywnoGci prz&s+a), zwi&kszeniu sztywnoGci poprzecznej prz&s+a mostu
przez wprowadzenie dodatkowego t&)nika wiatrowego w poziomie pasów dolnych
nowych pod+u)nic, oraz odci0)eniu pomostu przez zastosowanie dyliny górnej i dolnej o
mniejszej gruboGci.
III. Obydwa przyczó+ki mostu zostan0 poddane gruntownej renowacji, polegaj0cej na
wymianie ich bocznych, zewn&trznych warstw na nowe, wzmocnione „p+aszczem”
)elbetowym z oblicowaniem granitowym, nawi0zuj0cym do zachowanych,
najwczeGniejszych rycin obiektu. Strefy podparL prz&s+a na podporach zostan0
uporz0dkowane i tak rozwi0zane, aby zapewniL oparcie konstrukcji prz&s+a zgodnie z
zaleceniami wytycznych bran)y mostowej.
IV. W strefie linii brzegowej obie podpory zostan0 zabezpieczone przed podmyciem
konstrukcj0 ze stalowych Gcianek szczelnych, wzmocnionych u góry )elbetowym
oczepem, nawi0zuj0cym do podmurówki istniej0cego muru oporowego. Po dokonaniu
tego umocnienia zostanie przywrócona po obu stronach rzeki pierwotna linia brzegowa.
V. Zmianie ulegnie obecny sposób przekryL nisz zakotwie= ci&gien +a=cuchowych, które
zostan0 zast0pione drewnianymi obudowami z zadaszeniami, w nawi0zaniu do
elementów oryginalnych, uwiecznionych w archiwalnej dokumentacji obiektu (rysunki,
fotografie).
50

VI. Nieznacznej zmianie ulegnie niweleta nawierzchni na moGcie (zostanie obni)ona w
stosunku do stanu obecnego - maksymalnie o 9 cm - i wyniesiona, maksymalnie o 7 cm
w Grodku rozpi&toGci prz&s+a), co ma na celu wyrównanie strza+ki podniesienia
wykonawczego prz&s+a oraz zapewnienie estetycznego rozwi0zania stref podporowych
(w pobli)u s+upów pylonów). Nieco wi&kszej zmianie ulegn0 niwelety na dojazdach do
obiektu po to, aby zapewniL prawid+owe odwodnienie +aw pod+o)yskowych, a przede
wszystkim, aby wyeksponowaL skratowania zabytkowych p+yt bocznych pylonów
(maksymalne obni)enie niwelety na dojazdach w stosunku do stanu obecnego o oko+o
14 cm).
VII. Minimalnemu zwi&kszeniu ulegnie szerokoGL jezdni, tj. o 4,5 cm oraz szerokoGL
ca+kowita pomostu - o ok. 20 cm (wynika to z obecnego braku symetrii pok+adu
drewnianego pomostu oraz z potrzeby zamaskowania instalacji oGwietleniowej
wieszaków). Pozosta+e wymiary mostu nie ulegn0 zmianie.
VIII. W miejscach ogólnie dost&pnych wszystkie po+0czenia Grubowe elementów
metalowych na moGcie zostan0 zachowane w swoim pierwotnym kszta+cie, tj. z +bami
kwadratowymi, z wyj0tkiem po+0cze= elementów dyliny.
IX. Obliczenia statyczno-wytrzyma+oGciowe modernizowanej konstrukcji mostu
wykonano w oparciu o wyniki inwentaryzacji obiektu oraz wyniki z bada=
materia+owych wykonanych dla wybranych elementów konstrukcyjnych.
Renowacja mostu przekwalifikowanego na k+adk& dla pieszych (zgodnie z informacjami
podanymi w pp. 2.2), przyprowadzona w myGl powy)szych za+o)e=, wp+ynie na popraw& jego
stanu technicznego. Z kolei dok+adne zabezpieczenie antykorozyjne ca+ej konstrukcji obiektu
pozwoli na skuteczne przed+u)enie jego )ywotnoGci, tj. tak, aby - jako wielkie dobro
kulturowe, przekazane nam przez poprzednie pokolenia - móg+ byL podziwiany przez
pokolenia nast&pne.
Prace remontowe b&d0 wykonywane przy ca+kowitym zamkni&ciu ruchu pieszego, który
b&dzie si& odbywa+ wybudowan0 w s0siedztwie mostu tymczasow0 k+adk0 dla pieszych 4 .
5.5.2. Parametry techniczne
Przedmiotowy most, po renowacji, b&dzie charakteryzowa+ si& nast&puj0cymi parametrami
techniczno-u)ytkowymi:
a) w zakresie noGnoGci:
• noGnoGL mostu, jak dla k+adek dla pieszych, z mo)liwoGci0 awaryjnego przejazdu
pojazdu o masie ca+kowitej do 100 kN (10 t), np. karetki pogotowia, wg normy [24],
• noGnoGL pomostu - jw. (w przypadku przejazdu awaryjnego wymagany jest przejazd
Grodkiem mostu, bez obecnoGci innych osób na prz&Gle,
b) w zakresie geometrii obiektu:
4 Projekt tymczasowej k+adki dla pieszych na czas wykonywania renowacji mostu jest integraln0
cz&Gci0 niniejszego opracowania.
51

• ustrój jednoprz&s+owy, wisz0cy, o rozpi&toGci teoretycznej prz&s+a - ok. 28,55 m,
• d+ugoGL ca+kowita obiektu (w osiach zakotwie= ci&gien +a=cuchowych) – Gr. 71,60 m,
• szerokoGL ca+kowita prz&s+a - 6,73 m,
• spadek pod+u)ny na prz&Gle - zmienny, symetryczny, maksymalnie 2,54%,
• k0t skrzy)owania osi mostu z kierunkiem przep+ywu rzeki - ok. 80º,
c) w zakresie geometrii jezdni i chodników:
• szerokoGL jezdni - 3,546 m,
• szerokoGL chodników – 2x1,022 m,
• szerokoGL u)ytkowa obiektu w Gwietle wieszaków - 5,630 m,
• szerokoGL u)ytkowa obiektu w Gwietle s+upów pylonów - 4,640 m,
• rz&dna niwelety w osi jezdni na Grodku rozpi&toGci mostu - 181,032 m n.p.m.,
• spadek poprzeczny na jezdni - 0%,
• spadek poprzeczny na chodniku - 0%,
• spadek poprzeczny na dojazdach - 0%,
• spadek pod+u)ny jezdni - zmienny, symetryczny, maksymalnie 2,54%,
• spadek pod+u)ny na dojazdach w obr&bie jezdni - 4,2%,
• spadek pod+u)ny na dojazdach w obr&bie chodników - 1,5%.
5.5.3. Ustrój noCny
• Pylony (renowacja)
Za+o)ono generaln0 renowacj& obydwu pylonów mostu, polegaj0c0 na:
- tymczasowym demonta)u konstrukcji pylonów,
- naprawie p&kni&L w pylonie prawobrze)nym, z uzupe+nieniem ubytków wadliwie
odlanego materia+u,
- wymianie zadasze= oraz
- dok+adnym zabezpieczeniu antykorozyjnym.
P&kni&cia zostan0 naprawione skuteczn0 metod0 szycia )eliwa, gwarantuj0c0 uzyskanie
pe+nej wytrzyma+oGci +0czonych elementów oraz nie pozostawiaj0c0 trwa+ych zewn&trznych
Gladów ingerencji w +0czone elementy (po wykonaniu zabezpiecze= antykorozyjnych). W
sposób analogiczny zostan0 uzupe+nione nieliczne (wykazane w inwentaryzacji obiektu) wady
materia+owe w )eliwie pylonów.
Renowacji (odnowie pow+ok malarskich) w danym pylonie b&d0 podlega+y w
szczególnoGci: p+yty dolne s+upów, p+yty boczne s+upów, rygiel, +o)yska ci&gien (siod+a) na
s+upach.
Po wykonaniu tych prac pylony zostan0 zmontowane i osadzone na blokach kamiennych,
zgodnie z ich pierwotn0 lokalizacj0, oraz wyposa)one w stalowe linki zabezpieczaj0ce przed
przypadkowym spadni&ciem z przyczó+ków. Zabezpieczenie to zaprojektowano w postaci
systemu ASS (dwie linki stalowe o Grednicy 3 mm, umieszczone na wysokoGci dwóch
pierwszych „z&bów” licz0c od p+yty s+upów).
52

Dodatkowo, wymianie na nowe podlegaj0 zadaszenia pylonów, wg technologii podanej w
pp. 5.5.7 (stosownie do wymaga= zawartych w cz&Gci rysunkowej dokumentacji technicznej i
w Specyfikacji Technicznej).
• Cigna - 0aBcuchowe i wieszaki (renowacja)
Renowacja wszystkich ci&gien mostu polega na:
- tymczasowym ich demonta)u,
- prostowaniu elementów zdeformowanych (wg inwentaryzacji),
- ewentualnym odtworzeniu elementów, których prostowanie oka)e si& niemo)liwe, lub jeGli
nie b&d0 nadawa+y si& do wbudowania w obiekt ze wzgl&du na zmniejszenie korozyjne
przekroju),
- zabezpieczeniu antykorozyjnym,
- smarowaniu cz&Gci ruchomych.
Wszystkie ci&gna zostan0 zamontowane zgodnie ze stanem istniej0cym, ze szczególnym
zwróceniem uwagi na pionowanie wieszaków.
W strefie „wejGL” ci&gien +a=cuchowych do nisz zakotwie=, zostan0 na nich zamocowane
specjalne pierGcienie okapowe, zgodne ze stanem istniej0cym.
• Bloki zakotwieB cigien 0aBcuchowych (renowacja)
Wszystkie bloki zakotwie= ci&gien +a=cuchowych (w niszach), po tymczasowym
zdemontowaniu ci&gien, nale)y zabezpieczyL now0 pow+ok0 antykorozyjn0 (po uprzednim
usuni&ciu starej pow+oki i ognisk korozji), a w przypadku dostrze)enia uszkodze= nale)y je
naprawiL.
• Przs0o mostu (renowacja i modernizacja)
a) Pomost drewniany (wymiana / modernizacja)
Istniej0cy pomost zostanie ca+kowicie zmodernizowany, z zachowaniem zalece=
Konserwatora (pp. 5.2).
W miejsce istniej0cej dyliny drewnianej zaprojektowano now0 dylin& z lekkiego drewna
sosnowego klasy C50. Pomost stanowi0 dwie warstwy dyli, w których dylina dolna rozci&ta
zosta+a na dwa odr&bne elementy w celu uzyskania wi&kszej wysokoGci konstrukcyjnej pod
pomostem oraz odci0)enia konstrukcji. Dylina dolna, o wymiarach elementu
75/110x180x1855 mm, ze wzgl&du na powy)sze wymagania oraz instalacj& oGwietleniow0 ma
zmienn0 wysokoGL (w przekroju). Projektowany odst&p mi&dzy s0siednimi dylami dolnymi
wynosi 17,5 mm (co nale)y traktowaL jako wartoGL Gredni0). Warstw& górn0 pomostu
drewnianego (jezdnia) stanowi0 dyle o wymiarach 67/80x130x3545 mm, przylegaj0ce luQno
do siebie (bez odst&pów).
W co 8. elemencie dyliny dolnej, w osiach wieszaków, nale)y nawierciL otwory (pod
reflektory oGwietlaj0ce wieszaki) o Grednicy 70 mm, w odleg+oGci 255 mm od osi otworu na
wieszak (o Grednicy 40 mm). Dylina dolna powinna byL u+o)ona tak, aby otwory na reflektory
i wieszaki wypada+y w centralnej cz&Gci ka)dego dyla (st0d wymagany Gredni odst&p dyli o
53

szerokoGci 180 mm, równy 17,5 mm). Wyj0tek stanowi0 strefy przypodporowe dyliny
(wieszaki nr 1 i 2), w których otwory te nie b&d0 wypada+y centrycznie wzgl&dem osi
pionowej dyla.
Dylina dolna zamocowana jest do pod+u)nic Grubami grzybkowymi M8, kl. 4.8,
wykonanymi ze stali nierdzewnej kwasoodpornej oraz specjalnie wygi&tymi blachami
zaciskowymi (o wymiarach 85x40x6 mm), natomiast w strefie za +o)yskami (w kierunku
pylonów), dyle dolne oparte s0 skrajnie na stemplach d&bowych (osadzonych trwale na dwóch
pionowych pr&tach zbrojeniowych) i zamocowane za pomoc0 gwoQdzi.
Projektowane po+0czenie dyli do pod+u)nic (za poGrednictwem blach zaciskowych), ze
wzgl&du na brak dost&pu (mi&dzy poprzecznic0 podporow0 I 80, a Gciank0 )wirow0), mo)e
byL k+opotliwe do wykonania, st0d sugeruje si& (w tej strefie) nawiercenie i nagwintowanie
otworów w górnych pasach pod+u)nic stalowych (ale dopiero po u+o)eniu dyliny na d+ugoGci
prz&s+a) i przykr&cenie dyliny bezpoGrednio Grubami (wg projektu), bez stosowania blach
zaciskowych.
W pomoGcie zastosowano równie) drewniane deski elewacyjne (sosna, klasa C40), o
wymiarach 145x25x4000 mm (+0czone na d+ugoGci), maj0ce za zadanie ukrycie elementów
zmodernizowanego pomostu, +0cznie z instalacj0 oGwietleniow0. Deski te przykr&cone s0 do
Grodnika skrajnej pod+u)nicy za pomoc0 Gruby M8 z tulej0 dystansow0. T0 sam0 funkcj&
pe+ni0 drewniane listwy elewacyjne o wymiarach 35x25x180 mm, zamocowane za pomoc0
wkr&tów do ka)dego dyla dolnego osobno.
b) Ruszt pomostu (modernizacja)
Ruszt pomostu ulegnie zmianie, z pozostawieniem elementów i uk+adu
poprzecznic. Wymianie na now0 (blachownicow0 – stal S355J2W) ulegnie jedna
poprzecznica zwichrzona (szczegó+y w cz&Gci rysunkowej).
Zaprojektowano ruszt w postaci szeGciu belek stalowych (w uk+adzie symetrycznym, z
nadaniem wygi&cia o strza+ce w L/2 równej 240 mm) o niedu)ej wysokoGci, wykonanych ze
stali trudnordzewiej0cej S355J2W.
Ze wzgl&du na przekrój poprzeczny, w konstrukcji rusztu prz&s+a mostu wyodr&bniono
dwa rodzaje pod+u)nic:
- z przekrojem otwartym (blachownicowe, oznaczone przez A – pod+u)nica skrajna i B –
pod+u)nica przedskrajna) oraz
- z przekrojem zamkni&tym skrzynkowym (typ C – pod+u)nice Grodkowe).
Rozpi&toGL teoretyczna i ca+kowita pod+u)nicy typu A wynosi odpowiednio: 28330 mm
i 28450 mm. Pod+u)nica typu B (o analogicznym przekroju do pod+u)nicy typu A) ró)ni si&
od pod+u)nicy skrajnej d+ugoGci0. Rozpi&toGL teoretyczna tej pod+u)nicy wynosi 28770 mm, a
ca+kowita - 29010 mm.
Pod+u)nice (blachownice) typu A i B maj0 pó+ki o przekroju poprzecznym 11x120 mm i
Grodnik o przekroju 6x120 mm, natomiast nad poprzecznicami I 300 mm i w strefach
podporowych zaprojektowano )ebra usztywniaj0ce o wymiarach: 57x120x7 mm.
54

Przekrój skrzynkowy (pod+u)nice typu C) charakteryzuje si& wymiarami przekroju: dla
Gcianek pionowych 7x200 mm raz pó+ek 15x350 mm. Pod+u)nice te maj0 3 przepony
prz&s+owe i po jednej nad podporami, o wymiarach zamieszczonych w cz&Gci rysunkowej.
Pasy dolne pod+u)nic +0czone s0 z pasami górnymi poprzecznic na Gruby M12 kl. 10.9
(stal nierdzewna kwasoodporna), z zastosowaniem blaszanych podk+adek rektyfikacyjnych
(Gredniej gruboGci 10 mm), maj0cych na celu dostosowanie powierzchni stycznych: poziomej
pasa poprzecznicy do ukoGnej pod+u)nicy (wynikaj0cej ze zmiennego spadku niwelety
pomostu).
Wszystkie pod+u)nice podzielono na d+ugoGci na trzy segmenty: dwa elementy skrajne
wyst&puj0 podwójnie - symetryczne wzgl&dem osi symetrii mostu, natomiast element
Grodkowy wyst&puje w jednym egzemplarzu. Dla przyk+adu, pod+u)nice typu A podzielono na
5 odcinków wysy+kowych (w tym 2 symetryczne), o d+ugoGciach: 6125 mm, 5740 mm i 5920
mm - id0c kolejno, od pylonu w kierunku Grodka pomostu.
W strefach nad podporami, ka)da pod+u)nica po+0czona jest stalow0 poprzecznic0
podporow0, wykonana z profilu walcowanego I 80 mm, z lokalizacj0 zgodn0 z cz&Gci0
rysunkow0 Dokumentacji Projektowej.
Zarówno istniej0ce poprzecznice, jak i oryginalne p+askowniki „Gci0gu” zostan0
poddane dok+adnej renowacji, polegaj0cej na:
- wymianie jednej poprzecznicy na now0,
- prostowaniu zdeformowanych p+askowników Gci0gu oraz
- zabezpieczeniu antykorozyjnym tych elementów, z usuni&ciem ognisk korozji i starej
pow+oki malarskiej.
c) Zwiatrowanie dolne (modernizacja)
Uk+ad istniej0cego zwiatrowania dolnego (pr&ty o Grednicy 20 mm) pozostaje bez
zmian, z wyj0tkiem zabiegu, maj0cego na celu zmniejszenie d+ugoGci wyboczeniowych tych
elementów. Zaprojektowano poGrednie mocowanie st&)e= (z zachowaniem przesuwu wzd+u)
osi tych elementów) do pasów dolnych poprzecznic. Sposób zamocowania opracowano tak,
aby nie by+ on dostrzegalny w widoku z boku na most, tj. w postaci wygi&tego w liter& `
p+askownika o wymiarach 112x40x6 mm, mocowanego na Gruby M8, kl. 4.8 (stal nierdzewna
kwasoodporna).
Elementy st&)aj0ce zwiatrowanie w strefach podporowych nale)y zabezpieczyL
antykorozyjnie i zamocowaL do p+askowników „Gci0gów”, zgodnie z pierwotn0 lokalizacj0 (tj.
w pobli)u ich zakotwie= w przyczó+kach). W przypadku wyst&powania nitów oraz
ewentualnej potrzeby ich usuni&cia, nowe +0czniki nale)y zastosowaL w postaci Grub o
Grednicach dostosowanych do istniej0cych otworów.
Ze wzgl&du na ma+0 statecznoGL poziom0 obiektu oraz, aby odci0)yL zwiatrowanie
istniej0ce zaprojektowano dodatkowy t&)nik wiatrowy w poziomie pasów dolnych pod+u)nic,
wykonany z k0towników 50x50x5 mm, ze stali S355J2W.
55

Zwiatrowanie rozpi&te jest mi&dzy pod+u)nicami skrzynkowymi. Ze wzgl&du na ró)ne
odleg+oGci mi&dzy wieszakami (w pierwszym, skrajnym „prz&Gle”, czyli pomi&dzy
wieszakiem 1 i 2, licz0c od wejGcia na most), dwie pierwsze blachy w&z+owe maj0 wymiary
185x104x10 mm, natomiast kolejne maj0 wymiary 173x104x10 mm. K0towniki st&)enia w
uk+adzie kraty typu W, przyspawane s0 do blach w&z+owych w polach mi&dzy
poprzecznicami. D+ugoGL k0townika st&)enia w skrajnych „prz&s+ach” wynosi 1320 mm,
natomiast k0towniki w „prz&s+ach” powtarzalnych maja d+ugoGL 1240 mm.
d) Liny odci gowe (wymiana / modernizacja)
Zaprojektowano nowe odci0gi linowe prz&s+a mostu (w uk+adzie poziomym),
zabezpieczaj0ce je przed ewentualnym naporem wysokiej wody.
Odci0gi linowe, o przekroju 1x19 (np. typu Python), wykonane s0 ze stali nierdzewnej,
kwasoodpornej o Grednicy 10 mm (stal nr kat. 1.4401). Za+o)ono liny o minimalnej
obliczeniowej sile zrywaj0cej - 78,1 kN (si+a zrywaj0ca minimalna - 88,71 kN, przy
napr&)eniu 1570 MPa).
Liny nale)y zamocowaL do szóstej poprzecznicy licz0c od ka)dego z pylonów, tylko od
strony górnej wody. Odci0gi poprowadziL nale)y poziomo pod k0tem 40 stopni w stosunku do
osi mostu i mocowaL do istniej0cych betonowych Gcian oporowych. Sposób rozwi0zania
po+0czenia lin z rusztem mostu podano w cz&Gci rysunkowej, natomiast mocowanie do Gcian
nale)y zrealizowaL za pomoc0: 4 kotew wklejanych HIT-HY z pr&tem gwintowanym HAS
M16 kl. 5.8 (na ka)d0 z lin) i blach o wymiarach 250x320x10 mm. Lin& nale)y zabezpieczyL
przed zniszczeniem, stosuj0c system obrotowy w postaci stalowego kr0)ka (stal S235JR) o
Grednicy 80 mm, zamocowanego osiowo do specjalnie wykszta+towanych blach w&z+owych.
Elementy ruchome nale)y zabezpieczaL smarem grafitowym.
5.5.4. Przyczó0ki (renowacja / modernizacja)
Ze wzgl&du na obecny brak +aw pod+o)yskowych, Gcianek )wirowych oraz wymian&
oblicowania kamiennego na zgodne ze stanem pierwotnym, górne, boczne i czo+owe cz&Gci
korpusów przyczó+ków zostan0 wzmocnione i zmodernizowane. Zasadnicze gabaryty
przyczó+ków po wykonaniu prac renowacyjnych nie ulegn0 zmianie.
W zakres modernizacji wchodzi:
- cz&Gciowa rozbiórka istniej0cych przyczó+ków do poziomu ok. 0,40 m poni)ej górnej
powierzchni bloków kamiennych na d+ugoGci 2,30 m, licz0c od zewn&trznych kraw&dzi
korpusów,
- rozbiórka oblicowania istniej0cego przyczó+ków na g+&bokoGL ok. 0,30 m, na wysokoGci
ok. 3,25 m, licz0c od poziomu usuni&tej cz&Gci górnej przyczó+ków.
Modernizacja przyczó+ków polega na zastosowaniu w miejscu usuni&tego materia+u
)elbetowych konstrukcji wzmacniaj0cych (beton C20/25), z profilowaniem zgodnym z
cz&Gci0 rysunkow0 dokumentacji technicznej. „P+aszcze” )elbetowe b&d0 zakotwione trwale
do istniej0cych korpusów podpór pr&tami stalowymi, osadzanymi na )ywicy epoksydowej w
uprzednio nawierconych w nich otworach.
56

Ukszta+towano nowe +awy pod+o)yskowe wraz z ciosami pod+o)yskowymi, wykonanymi z
betonu klasy C30/35. Sawy maj0 nadany spadek 2% i s0 dostosowane do uk+adu
modernizowanego pomostu.
Przestrze= mi&dzy nowym materia+em, a pozostawionymi w uk+adzie niezmiennym,
blokami kamiennymi nale)y wype+niL materia+em trwale plastycznym.
W przypadku, gdyby okaza+o si& podczas trwa+ego demonta)u stalowej konstrukcji
wsporczej przyczó+ka prawobrze)nego (od strony dolnej wody), )e znajduj0ce si& w jej
s0siedztwie ceg+y wype+nienia pod blokiem kamiennym s0 zniszczone, nale)y je usun0L, a
powsta+0 wn&k& wype+niL betonem klasy C30/35 (po uprzednim oczyszczeniu jej z
zanieczyszcze= i wstawieniu kotew ze stalowych pr&tów zbrojeniowych o min. Grednicy 12
mm).
Ociany przyczó+ków b&d0 mia+y oblicowanie wykonane z p+yt granitowych (szary granit) o
wymiarach 400x200 mm i gruboGci 50 mm, ze spoinami gruboGci 1 cm. P+yty kamienne -
odporne na dzia+anie wody, uderzenia kry i innych czynników agresywnych pobliskiego
otoczenia huty - nale)y osadziL na specjalnej zaprawie cementowej, zgodnie ze Specyfikacj0
Techniczn0.
W przyczó+kach, po wykonaniu )elbetowych konstrukcji wzmacniaj0cych, nale)y z
powrotem zamocowaL (w ich górnych strefach) metalowe coko+y ozdobne, które b&d0
przykr&cone do nagwintowanych pr&tów stalowych (o ile nie b&dzie mo)liwoGci
zamontowania pr&tów istniej0cych), osadzanych na )ywicy epoksydowej.
W przypadku przyczó+ka prawobrze)nego (od strony dolnej wody) zostanie odtworzony
brakuj0cy odcinek ozdobnego coko+u (d+ugoGci 2425 mm), który nale)y wykonaL ze stali
S235JR.
W zakres prac remontowych przyczó+ka wchodzi równie) wykonanie górnego
(powierzchniowego) umocnienia w postaci poziomej p+yty )elbetowej („nadbeton”),
wykonanej z betonu zbrojonego klasy C20/25, po+0czonej konstrukcyjnie z +aw0 i ciosami
pod+o)yskowymi.
Zbrojenie przyczó+ków zaprojektowano ze stali BSt500.
5.5.6. Umocnienie brzegów przy przyczó0kach
Strefy linii brzegowej, przed korpusami przyczó+ków, zostan0 zabezpieczone przed
dzia+aniem niszcz0cym wody za pomoc0 stalowych Gcianek szczelnych z grodzic PAL 3030, o
d+ugoGci L = 4,5 m, zwie=czonych zbrojonym oczepem o wymiarach 30x29 cm z betonu
C20/25. Dodatkow0 zalet0 tych konstrukcji jest zabezpieczenie statecznoGci fundamentów
podpór. Oczepy )elbetowe Gcianek zaprojektowano tak, aby by+y one zlicowane z
podmurówk0 istniej0cego muru oporowego.
Przestrze= powsta+0 mi&dzy zaprojektowanymi Gciankami i podporami nale)y wype+niL
betonem C8/10 i C16/20 (w górnej warstwie), zgodnie z rozwi0zaniem przedstawionym na
rysunkach technicznych.
57

Skarp& przy przyczó+ku lewobrze)nym, od strony dolnej wody, nale)y uformowaL z
kamienia tak, aby zaprojektowana Gcianka znalaz+a si& pod ni0, na d+ugoGci (w rzucie z góry)
ok. 1 m.
Na skarpie przyleg+ej (od strony dolnej wody) do przyczó+ka prawobrze)nego mostu, na
odcinku ok. 5,0 m od jego Gciany bocznej, wykonane zostanie umocnienienie a)urowymi
p+ytami betonowymi „MEBA”, uk+adanymi na podsypce piaskowej. Tak umocniona skarpa
zostanie nast&pnie obsiana traw0.
Sto)ek nasypu przy przyczó+ku prawobrze)nym od strony dolnej wody nale)y
uformowaL zgodnie z rysunkami technicznymi i Specyfikacj0 Techniczn0.
W pozosta+ych przypadkach (licowanie przyczó+ków z istniej0cymi murami
oporowymi), projektowane konstrukcje wzmacniaj0ce korpusy podpór (p+aszcze )elbetowe)
zostan0 zdylatowane od Gcian murów za pomoc0 bitumicznego materia+u trwa+ego
plastycznie.
Po wykonaniu tych prac przy przyczó+ku prawobrze)nym, umocnienie brzegowe (przed
korpusem podpory) nale)y zasypaL warstw0 piasku do poziomu terenu istniej0cego (pod
mostem).
5.5.7. Nisze zakotwieB cigien (renowacja / modernizacja)
Renowacja nisz zakotwie= ci&gien +a=cuchowych polega na ich cz&Gciowej rozbiórce, z
usuni&ciem istniej0cych stalowych (blaszanych) przekryL oraz silnie zniszczonych ceglanych
murów, na g+&bokoGL ok. 35 cm, licz0c od poziomu terenu.
W ich miejsce zosta+ zaprojektowany fundament betonowy pod nowe blachy poziome
przekryL nisz oraz nowe obudowy, wykonane z drewna, na wzór dokumentacji archiwalnej
mostu. Wymiary zewn&trzne ka)dej obudowy s0 identyczne w planie (2,41x1,51 m) oraz maj0
tak0 sam0 wysokoGL równ0 1,05 m.
• Fundamenty nisz
Fundament wysokoGci 50 cm, na którym posadowione zostan0 nowe blachy
przekrywaj0ce otwory nisz nale)y wykonaL z betonu C20/25 zazbrojonego konstrukcyjnie
pr&tami Ø10. Fundament powinien byL wyniesiony powy)ej terenu min. 10 cm w najni)szym
miejscu. Fundament nale)y wykonaL przy ci0g+ym nadzorze geodezyjnym.
Sposób usytuowania i szerokoGL fundamentu wokó+ Gcian niszy jest zale)ny od danej
niszy kotwi0cej. Fundament nale)y wykonaL w taki sposób, aby po+o)ona na nim blacha i
przykr&cona drewniana obudowa pokrywa+y si& osiowo z osi0 pod+u)n0 ci&gien. Tak)e
dopuszczalne jest niesymetryczne usytuowanie fundamentu wzgl&dem Gcian niszy. Wa)ne jest
jednak, aby fundament wraz z przekryciem niszy i obudow0 drewnian0 zosta+ posadowiony po
ca+kowitym wyregulowaniu naci0gu w +a=cuchach (po nadaniu konstrukcji prz&s+a wymaganej
strza+ki podniesienia), poniewa) dopiero wtedy mo)na b&dzie ostatecznie okreGliL poziomy
posadowienia i odleg+oGci od pylonu przekrycia nisz. Poziomy posadowienia i odleg+oGci
nale)y dobraL w sposób zbli)ony dla wszystkich fundamentów. Usytuowanie otworu na
odci0gi w drewnianej obudowie wzgl&dem odci0gów powinno byL dobrane w sposób nie
58

zaburzaj0cy swobodnej pracy konstrukcji (ci&gien), a tak)e w miar& blisko górnej kraw&dzi,
aby by+a mo)liwoGL zamontowania pod odci0gami reflektorów oGwietleniowych.
• Osuszanie i uszczelnianie pod0o>a i murów
Nisze kotwi0ce nale)y osuszyL z wody i dok+adnie oczyGciL z zanieczyszcze=. Ociany
nisz nale)y skuL do poziomu posadowienia fundamentu p+yty stalowej (zgodnie z cz&Gci0
rysunkow0 dokumentacji technicznej). Fundament nale)y posadowiL na zag&szczonym
gruncie, jednoczeGnie opieraj0c go cz&Gciowo na odkutych Gcianach ceglanych nisz.
Zniszczone tynki Gcian oraz sp&kane i zniszczone ceg+y wewn0trz nisz nale)y skuL i usun0L, a
braki uzupe+niL now0 ceg+0 klasy 10. Po oczyszczeniu nisz nale)y wykonaL trwa+e pow+oki
hydroizolacyjne (zgodnie ze Specyfikacj0 Techniczn0).
• Przekrycie nisz
BezpoGrednie przykrycie nisz kotwi0cych stanowi blacha stalowa o gruboGci 15 mm, z
odpowiednio uformowanym ko+nierzem, chroni0cym przed przeciekaniem wody do wn&trza.
Blach& nale)y przykr&ciL kotwami fundamentowymi M20, uprzednio osadzonymi w
fundamencie.
Zadaszenie nisz kotwi0cych nale)y wykonaL z dwóch rodzajów drewna (ca+oGL z
drewna sosnowego kl. C40, oprócz Gcian i cokolików, które b&d0 wykonane z d&bu, kl. D40).
Poszczególne elementy konstrukcji nale)y scalaL ze sob0 poprzez stosowanie nak+adek
ciesielskich (kszta+towniki stalowe dobrane zale)nie od wielkoGci i rodzaju po+0czenia)
mocowanych wkr&tami do drewna. Zasadniczymi elementami wsporczymi s0 cztery s+upki
drewniane o przekroju 8x8 cm, st&)one pomi&dzy sob0 +atami poprzecznymi (6x6 cm) i
zastrza+ami (6x3 cm). Podstawow0 cz&Gci0 konstrukcji zadaszenia s0 dwie belki poprzeczne
(6x4 cm), które stanowi0 podparcie dla „kosza” w kalenicy wykonanej z belek (6x4 cm),
który podpiera deski naro)ne (8x2,5 cm). Do desek naro)nych przybite s0 deski dachu.
Obicie Gcian obudowy nisz nale)y wykonaL z desek po+0czonych pomi&dzy sob0 na
zak+ad klejony. Zak+ad od zewn0trz nale)y skonstruowaL w sposób zgodny z kierunkiem
ociekania wody. Po wykonaniu Gcian zostan0 zamocowane coko+y górny i dolny
(rozmieszczenie zgodnie z rysunkami technicznymi).
W Gcianie od strony mostu przewidziano otwór o wymiarach 50x50 cm, przez który
b&d0 wprowadzone do Grodka pr&ty odci0gów. Listwa dolna otworu zosta+a zaprojektowana
jako Gci0gana, w razie potrzeby rozmontowania zadaszenia, a tak)e na potrzeb& z+o)enia
drewnianej obudowy niszy.
Panel dolny, o d+ugoGci 62 cm, sk+ada si& z belki dolnej poprzecznej (6x6 cm) i
przymocowanego do niej coko+u dolnego. Ca+oGL zostanie przykr&cona poprzez trójk0tne
blachy, uprzednio przykr&cone do belki poprzecznej i pionowej na dwie Gruby. Listwa dolna
pe+ni funkcj& wy+0cznie ozdobn0, ale jest niezb&dna do odtworzenia dawnej formy
zadaszenia.
WejGcie do skrzyni b&dzie mo)liwe poprzez otwierane drzwiczki o wymiarach 120x72
cm, usytuowane z boku, po stronie zewn&trznej. Drzwi zostan0 równie) wykszta+towane z
59

dwóch +at pionowych i zastrza+u sosnowego, oraz przybitych do nich desek d&bowych.
UchylnoGL skrzyd+a b&dzie mo)liwa przez zamontowanie zawiasów czopowych mosi&)nych,
przykr&conych wkr&tami do drewna (strona zamocowania zawiasu, wg rysunków
technicznych). Zamykanie drzwi b&dzie realizowane za pomoc0 zamku b&benkowego
zasuwowego, bez klamki. Otwór na klucz nale)y zabezpieczyL przeciw Gciekaniu wody do
Grodka zaGlepk0 blaszan0, przykr&con0 wkr&tem do drewna. ZaGlepk& nale)y pomalowaL w
kolorze Gcian obudowy nisz.
Zadaszenie obudów nisz zostanie pokryte trwa+0 blach0 cynkowo-tytanow0, o gruboGci
0,55 mm, i w kolorze postarzonej patyny, nadanym fabrycznie. Blacha ta b&dzie +0czona na
r0bek stoj0cy pojedynczy i przybita do podbitki drewnianej, a w naro)ach i od czo+a okapu -
przybita gwoQdziami. Wa)ne jest, aby gwoQdzie zosta+y schowane pod blachami naro)nymi.
Blachy naro)ne o gruboGci 2 mm nale)y wygi0L z jednego elementu pod k0tem styku
spadków. Blachy nale)y przykr&ciL Grubami z +bem grzybkowym, zakr&conymi od wewn0trz
konstrukcji. W miejscu styku wszystkich czterech po+aci nale)y wykonaL przekrycie z blachy
stalowej gr. 2 mm. Nale)y j0 wykonaL z czterech blach zespawanych pomi&dzy sob0 w
naro)ach, co b&dzie chroni+o nisze przed zaciekaniem wody.
W miejscu wejGcia ci&gien do ka)dej z drewnianych obudów, nale)y wykonaL
dodatkow0 stalow0 obudow&, która b&dzie zapobiega+a rozpraszaniu Gwiat+a reflektorów
wewn0trz skrzyni. Obudow& t0 nale)y wykonaL z czterech blach stalowych o gr. 0,5 mm i
odpowiednio scaliL ze sob0. Do otworu drewnianej obudowy niszy skrzynk& nale)y
przykr&ciL wkr&tami do drewna, a od wewn0trz wykszta+towaL podparcie (przyk+adowe
podano na rysunkach technicznych).
Ca+kowita konstrukcja drewnianej obudowy b&dzie oparta na ceownikach C40, które
zostan0 przyspawane do ko+nierza blachy zakrywaj0cej otwór niszy. Dodatkowo, nale)y
przykr&ciL j0 Grubami z trzpieniem grzybkowym, zakr&canymi od Grodka.
W obudowie niszy po stronie dolnej wody, od strony centrum miasta, zamocowana
zostanie g+ówna skrzynka rozdzielcza (SR), a we wszystkich obudowach, do stalowej
skrzynki, zostan0 przymocowane reflektory REVOT 3x2W, zgodnie z projektem technicznym
oGwietleni mostu.
5.5.8. o>yska pod0u>nic
W projekcie przyj&to trwa+e +o)yska elastomerowe (w miejsce nieistniej0cych), o
noGnoGci pionowej do 30 kN, posadowione na )elbetowych ciosach. Na obu przyczó+kach
zaprojektowano +o)yska wielokierunkowo przesuwne, z wyj0tkiem pary +o)ysk pod jedn0 z
pod+u)nic Grodkowych (typu C), które s0 przesuwne tylko wzd+u) osi pod+u)nej mostu.
We wszystkich +o)yskach belek Grodkowych (typu B i C) zaprojektowano stalowe
kotwienia +o)ysk na si+y pionowe odrywaj0ce.
Dodatkowo, na +awach pod+o)yskowych, we wn&kach, w pobli)u bloków kamiennych
podparL pylonów zastosowano drewniane stemple podporowe dla elementów skróconej dyliny
dolnej, osadzane w sposób trwa+y na pionowych pr&tach zbrojeniowych.
60

Monta) +o)ysk prowadziL nale)y przy stosowaniu wszelkich wymaga= i zalece=
wymaganych przez producenta tego typu urz0dze=. Schemat u+o)yskowania ustroju noGnego
zawarty jest w cz&Gci rysunkowej opracowania.
5.5.9. Urz/dzenia dylatacyjne
Ze wzgl&du na brak „zamkni&tego” typu pomostu, obiekt nie jest wyposa)ony w klasyczne
urz0dzenia dylatacyjne. Projekt przewiduje pozostawienie szczeliny dylatacyjnej „otwartej” na
odcinku mi&dzy ostatnim/pierwszym elementem dyliny, a Gciank0 )wirow0 o szerokoGci
niezb&dnej dla prawid+owej „pracy” ustroju (tj. min. 20 mm).
5.5.10. Nawierzchnia (na obiekcie i na dojazdach)
Na dojazdach do mostu zaprojektowano nawierzchni& w postaci drobnej kostki
kamiennej (granitowa, szara), o wymiarach 4/6 cm, uk+adanej na podsypce cementowopiaskowej.
W strefach przejGciowych, mi&dzy dojazdami i prz&s+em, tj. na górnej powierzchni
)elbetowych Gciankach )wirowych zaprojektowano ok+adzin& w postaci p+ytek granitowych
10x10 cm, wykonanych z tego samego materia+u, z jakiego zaprojektowano oblicowanie
korpusów przyczó+ków.
Kostka kamienna na dojazdach, w strefie mi&dzy s+upami pylonów, zostanie u+o)ona na
izolowanym pod+o)u (w postaci )elbetowej p+yty, stanowi0cej „nadbeton” korpusów
przyczó+ków), natomiast w strefie bardziej oddalonej od prz&s+a - na utwardzonym pod+o)u
istniej0cym i na warstwie kruszywa o frakcji 3-35 mm.
Oprócz walorów estetycznych, dodatkow0 zalet0 przyj&tej nawierzchni
(drobnowymiarowa kostka kamienna) jest mo)liwoGL wykonania znacznych spadków
nawierzchni na krótkich odcinkach, zw+aszcza w strefie przy podstawach s+upów pylonów.
Na odcinkach dojazdowych (od strony górnej wody) zaprojektowano ograniczenie
nawierzchni (oddzielenie jej od terenów zielonych) w postaci kamiennych kraw&)ników
ulicznych, doprowadzonych od strony centrum miasta do zabytkowego ogrodzenia.
5.5.11. Balustrady na obiekcie
Z+y stan techniczny istniej0cej balustrady, a tak)e ze wzgl&du na brak mo)liwoGci
zamocowania oGwietlenia (paneli LED LINE) wp+yn&+y na koniecznoGL zaprojektowania
nowej balustrady wzorowanej na oryginalnej. Elementem dodatkowym, wprowadzonym na
potrzeby zwi&kszenia bezpiecze=stwa ruchu na obiekcie s0 linki stalowe, o Grednicy 3 mm,
rozpi&te pomi&dzy krzy)ulcami kolejnych prz&se+ balustrady (w po+owie jej wysokoGci).
Do zasadniczych elementów projektowanej balustrady nale)0: pochwyt o przekroju
20x40 mm wraz pasem górnym z+o)onym z dwóch p+askowników pionowych (o przekroju
8x45 mm), pas dolny (wykonany z dwóch p+askowników o przekroju 10x35 mm), krzy)ulce
w formie „X”, o Grednicy 17 mm oraz dodatkowo elementy pasów, +0cz0ce s0siednie prz&s+a
przez wieszaki.
61

Balustrada zosta+a zaprojektowana na strza+k& ugi&cia (wyniesienie) równ0 240 mm.
Dopasowanie balustrady wobec ostatecznego kszta+tu pomostu, nadanego podczas renowacji,
umo)liwiaj0 elementy „oczek”, którymi zako=czone s0 krzy)ulce; wewn&trzna Grednica tych
elementów wynosi 18 mm (Grednica trzpienia Gruby mocuj0cej w tych punktach to 12 mm), co
daje mo)liwoGL skr&cenia na odpowiedniej wysokoGci pasów balustrady z krzy)ulcami.
Dodatkowym elementem umo)liwiaj0cym manewr i dopasowanie prz&se+ mi&dzy sob0,
a tak)e zabezpieczaj0cym pas dolny balustrady przed korozj0 na wskutek wilgoci drewna
pomostu s0 niewielkie p+askowniki - wsporniki - o wymiarach 40x52x8,5 mm, które
zamocowane s0 do pasa dolnego w dwóch skrajnych otworach ka)dego prz&s+a. P+askowniki
te maj0 za zadanie zdystansowaL pas dolny od pomostu oraz - dzi&ki pod+u)nemu otworowi -
zniwelowaL ewentualne nierównoGci dyliny dolnej przy monta)u balustrady.
Prz&s+a balustrady po+0czone s0 mi&dzy sob0, „przechodz0c” przez wieszaki, za pomoc0
dwóch rodzajów obr&czy wykonanych z p+askowników i kszta+towników zamkni&tych,
zarówno w pasie górnym, jak i dolnym.
Po+0czenie pasów górnych dwóch s0siednich prz&se+ wykonane jest za pomoc0
kszta+towników o przekroju zamkni&tym 15x45 mm o gruboGci Gcianki 1 mm od strony wody.
W tym samym elemencie przeprowadzony b&dzie przewód elektryczny oGwietlenia paneli
LED LINE (przyklejony do pochwytu za pomoc0 kleju) oraz od strony pomostu. Po+0czenie to
stanowiL b&dzie p+askownik o ca+kowitych wymiarach 6x45x200 mm.
Analogiczne po+0czenia wykonane s0 pomi&dzy pasami dolnymi s0siednich prz&se+, z
tym, )e wszystkie po+0czenia (z wyj0tkiem jednego), wykonane s0 z p+askowników 6x35x200
mm po obu stronach wieszaków. Wyj0tek stanowi obr&cz wokó+ wieszaków Grodkowych,
gdzie element zewn&trzny obr&czy (od strony wody) stanowi kszta+townik zamkni&ty
15x35x86 mm, przez który przechodziL b&d0 dwie rury stalowe o =12 mm z pasa górnego do
pasa dolnego i dalej, pod pomost, w kierunku do transformatora.
Balustrad& nale)y montowaL, zaczynaj0c od po+0czenia za pomoc0 krzy)ulców pasa
dolnego z pasem górnym (sfrezowanego w górnych, zewn&trznych naro)ach) od strony wody,
umieszczaj0c panele LED LINE nad krzy)ulcami i przepuszczaj0c kable oGwietlenia przez
elementy kszta+towników zamkni&tych na wysokoGci wieszaków. Do elementów
przegubowych +0cz0cych prz&s+a nale)y dokleiL przek+adki o gr. 2 mm wykonane z PTFE
(ochrona wieszaków przed wycieraniem si& materia+u). Po zamontowaniu ca+oGci bariery
nale)y dospawaL w miejscach uprzednio sfrezowanych pasa górnego element t+oczony
samego pochwytu, dopasowuj0c tym samym jego d+ugoGL (kraw&dQ podchwytu nie mo)e
znaleQL si& bli)ej, ni) 10 mm od kraw&dzi zewn&trznej wieszaka). Dopiero po zmontowaniu
ca+ej balustrady nale)y zespawaL krzy)ulce w miejscach styku. Do ostatniej fazy monta)u
bariery mostowej nale)y zamocowanie linek stalowych o Grednicy 3 mm (system ASS).
5.5.12. Odwodnienie
62

Ze wzgl&du na typ otwarty pomostu odwodnienie obiektu zapewniono jedynie w
strefach dojazdowych (tj. w otoczeniu Gcianek )wirowych) s+upów pylonów oraz nisz
zakotwie= ci&gien, poprzez nadanie odpowiednich spadków nawierzchni (wg rysunkowej
dokumentacji technicznej).
5.5.13. Izolacje
Wszystkie cz&Gci podziemne (ulegaj0ce zakryciu) remontowanych elementów konstrukcji
przyczó+ków nale)y zabezpieczyL poprzez wykonanie izolacji pow+okowej bitumicznej na
zimno.
Konstrukcje )elbetowe „nadbetonu” korpusów przyczó+ków, na których uk+adana jest
nawierzchnia, i które nara)one s0 na d+ugotrwa+e dzia+anie wody nale)y zabezpieczyL poprzez
wykonanie izolacji termozgrzewalnej.
Pasy górne pod+u)nic stalowych, na których oparte b&d0 elementy drewniane dyliny
pomostu, równie) nale)y zabezpieczyL przed d+ugotrwa+ym zawilgoceniem za pomoc0
izolacji termozgrzewalnej.
5.5.14. Zabezpieczenia antykorozyjne stali
Ca+0 istniej0c0 konstrukcj& metalow0 mostu nale)y oczyGciL ze starej farby i
powierzchniowej korozji metod0 strumieniowo-Gciern0. Niezale)nie od usuni&cia starych
pow+ok malarskich, nale)y usun0L ogniska rdzy, a zw+aszcza w)ery rdzy w za+amaniach,
zag+&bieniach i przy blachach nak+adkowych. Nast&pnie, na oczyszczon0 do pierwszego
stopnia czystoGci konstrukcj&, odpylon0 i odt+uczon0 nale)y nanieGL pow+oki malarskie.
Powierzchnie nowych stalowych elementów nale)y wst&pnie zabezpieczyL
antykorozyjnie poprzez metalizacj& ogniow0. Nowoprojektowane elementy stalowe (i
ewentualnie )eliwne) nale)y zabezpieczyL antykorozyjnie, zgodnie z wymaganiami podanymi
w Specyfikacji Technicznej.
5.5.15. Impregnacja drewna
Wszystkie elementy konstrukcyjne i niekonstrukcyjne mostu wykonane z drewna nale)y
zaimpregnowaL przed dzia+aniem wilgoci, ognia, przeciwko owadom i przed grzybami.
Drewno nale)y zaimpregnowaL dok+adnie i skutecznie, w nast&puj0cej kolejnoGci:
1 - Grodek solny, penetruj0cy: FOBOS M-4 - impregnacja ciGnieniowo-pró)niowa,
2 - Grodek gruntuj0cy: VALTTI BASE (Tikkurila) - malowanie,
3 - matowy impregnat do drewna: VALTTI COLOR (Tikkurila) - malowanie.
S0 to impregnaty (jedyne na krajowym rynku) gwarantuj0ce spe+nienie stawianych
wymaga=.
Elementy niewidoczne (ukryte) wykonane z drewna, jak np. poszycie zadasze= pylonów,
nisz, szkielety obudowy nisz itp. nale)y zabezpieczaL wg powy)szego schematu, jednak
istnieje mo)liwoGL pomini&cia pp. 2 i 3.
5.5.16. Kolorystyka obiektu
63

• Kolorystyka elementów metalowych
Kolorystyk mostu nale>y ustaliG na podstawie badaB stratygraficznych,
wykonanych w trakcie tymczasowego demonta>u mostu. Badaniami stratygraficznymi
nale)y obj0L nast&puj0ce elementy:
- pylony,
- ci&gna,
- balustrady,
- poprzecznice.
Dok0adne miejsca badaB stratygraficznych na konstrukcji mostu powinny zostaG
wybrane w uzgodnieniu z Konserwatorem.
Poni)ej podano sugesti& docelowej kolorystyki mostu, za+o)on0 na wypadek, gdyby
badania stratygraficzne okaza+y si& nieskuteczne.
Przyj&to 3 podstawowe (alternatywne) schematy kolorystyki elementów metalowych,
zak+adaj0c w ka)dym dwukolorowe wzornictwo - kolor ciemny podstawowy (pylony, ci&gna)
oraz kolor jasny (elementy wyposa)enia), tj.
A) zbli)ony do koloru )eliwa szarego: - kolory podstawowy - RAL 7021,
- kolor jasny - RAL 7004, 7042 lub 7044,
B) zbli)ony do koloru obecnego: - kolory podstawowy - RAL 6020 lub 6005,
- kolor jasny - RAL 6025 lub 6011
C) kolor nawi0zuj0cy do otoczenia huty, ceglasty: - kolory podstawowy - RAL 8012.
• Kolorystyka elementów drewnianych
Sugeruje si& nadanie nast&puj0cej kolorystyki elementów drewnianych (zachowuj0c
naturalne s+oje drewna):
- dylina pomostu: - kolor ciemnej sosny (np. RAL 1011),
- obudowa nisz zakotwie= ci&gien: - kolor d&bu (np. RAL 8007).
Sugerowan0 kolorystk& przedstawiono graficznie w cz&Gci VII. Dokumentacji
(Wizualizacja mostu).
Niezale>nie od wyników badaB stratygraficznych, ostateczna kolorystyka obiektu
(elementy metalowe i drewniane) powinna zostaG uzgodniona z Wojewódzkim
Konserwatorem Zabytków w Opolu.
5.5.17. Iluminacja obiektu
Iluminacj& mostu zaprojektowano tak, aby wyeksponowaL jego walory architektoniczne,
jako obiektu zabytkowego.
Za+o)ono rodzaj oGwietlenia dyskretnego, opartego na technologii LED,
energooszcz&dnej i bezpiecznej (niskie napi&cie) dla u)ytkowników mostu.
Most zostanie oGwietlony czterema rodzajami elementów oGwietleniowych, w
nast&puj0cym uk+adzie:
- s+upy pylonów i wieszaki - reflektor KUNDA 2x2W,
64

- ci&gna w strefie odci0gów - reflektor REVOX 3x2W,
- rygle pylonów - reflektor GINY 2x3W,
- balustrady - panel LED LINE 10W.
Szczegó+y podano w projekcie technologii oGwietlenia mostu.
5.5.18. Ogrodzenia terenu przyleg0ego do obiektu
Ogrodzenie wzd+u) przyczó+ka lewobrze)nego sk+ada si& z trzech modu+ów. Prz&s+a
s0siaduj0ce z pylonem powinny znajdowaL si& nie dalej, ni) 20 mm od kraw&dzi s+upów.
Monta) modu+ów nale)y rozpocz0L od kraw&dzi s+upów pylonu, id0c w kierunku
zewn&trznym. Prz&s+o modu+u numer 2, jako ostatnie od strony górnej wody, nale)y uprzednio
zmierzyL i dopasowaL jego d+ugoGL tak, aby skrajny s+upek tego prz&s+a, znajdowa+ si& przed
istniej0cym s+upkiem ogrodzenia huty. Natomiast ogrodzenie od strony dolnej wody
wykonane jest z jednego prz&s+a (modu+ numer 3), które zamocowane jest do budynku huty.
S+upki projektowanego ogrodzenia osadzone s0 w betonie C12/15, w murze oporowym,
za pomoc0 8 dospawanych p+askowników na g+&bokoGci 35 cm od powierzchni.
Prz&s+a po+0czone s0 ze s+upkami za pomoc0 Grub M10 o d+ugoGci 55 mm.
Dodatkowo zabezpieczono przejGcie mi&dzy ceglanym zabytkowym ogrodzeniem od
strony górnej wody i s+upem w pylonie prawobrze)nym (3 linki stalowe o Grednicy 5 mm
ka)da). Linki te rozpi&te s0 mi&dzy Grubami oczkowymi, które zamocowane s0 z jednej strony
do s+upka ceglanego ogrodzenia na kleju epoksydowym, natomiast z drugiej - w p+ycie
bocznej (zewn&trznej) pylonu.
Poni)ej zabezpieczenia linkami stalowymi (opisanego wy)ej), zaprojektowano ceglany
murek (wykonany z ceg+y gotyckiej kl. 10), wkomponowany w istniej0ce otoczenie obiektu
(wg cz&Gci rysunkowej dokumentacji technicznej).
5.6. Zastosowane materia0y konstrukcyjne
• Stal konstrukcyjna
Do wykonania renowacji mostu (elementów wzmacniaj0cych, konstrukcyjnych) nale)y
zastosowaL stal S355J2W. Do wykonania elementów niekonstrukcyjnych (np. balustrady)
nale)y przyj0L stal S235JR.
Do projektowanych gatunków stali nale)y stosowaL elektrody otulone, np. EB 150.
Wed+ug normy PN-EN 499 „Elektrody otulone do r&cznego spawania +ukowego stali
niestopowych i drobnoziarnistych”, mo)na przyj0L elektrody o symbolu E 50 3 B 32 H5 lub E
38 3 B 52 H5
• /czniki stalowe
Na po+0czenia elementów konstrukcyjnych i niekonstrukcyjnych nale)y przyj0L Gruby o
klasie zgodnej z oznaczeniami podanymi na rysunkach technicznych.
Wszystkie +0czniki Grubowe nara)one na dzia+anie wody nale)y przyj0L ze nierdzewnej i
kwasoodpornej (ze wzgl&du na s0siedztwo huty).
65

Pozosta+e +0czniki (np. do +0czenia elementów drewnianych obudowy nisz zakotwie=
ci&gien) nale)y przyj0L zgodnie z cz&Gci0 rysunkow0 Dokumentacji.
• Stal zbrojeniowa
Wzmocnienie przyczó+ków zaprojektowano z pr&tów zbrojeniowych gatunku BSt500S,
klasy A-IIIN, zgodnie z norm0 PN-H-93220:2006. Dla tej klasy stali zastosowano Grednic&
pr&tów, zgodnie z Dokumentacj0 Techniczn0. Pr&ty o Grednicy 6 mm zaprojektowano ze stali
klasy A-I, gat. St3, lub równowa)nego.
• Beton
Konstrukcje wzmacniaj0ce przyczó+ki oraz oczepy Gcianek szczelnych zaprojektowano z
betonu klasy C20/25, natomiast ciosy z betonu C30/35.
W pozosta+ych przypadkach zastosowano beton klas: C8/10 - C16/20, w zale)noGci od
rodzaju zastosowania (wg Dokumentacji Projektowej).
• Drewno
Ca+0 konstrukcje pomostu zaprojektowano z drewna sosnowego klasy C50, natomiast
pozosta+e elementy drewniane, z wyj0tkiem poni)szych zaprojektowano z drewna sosnowego
klasy C40. Obudowy nisz zakotwie= ci&gien s0 z drewna d&bowego klasy D40, podonie jest w
przypadku stempli podporowych dyliny dolnej na przyczó+kach. Klasa ekspozycji wszystkich
elementów drewnianych – III, tj. jak dla elementów nara)onych permanentnie na dzia+anie
zewn&trznych warunków atmosferycznych.
• Liny odci/gowe
Liny odci0gowe nale)y przyj0L ze stali nierdzewnej, kwasoodpornej, o Grednicy
zewn&trznej 10 mm i uk+adzie drutów 1x19 (np. typu Python). Minimalna wytrzyma+oGL liny
powinna byL nie mniejsza od podanej w Specyfikacji Technicznej.
• Neopren
So)yska zaprojektowano z neoprenu wzmocnionego wk+adkami stalowymi, zgodnie z
Dokumentacj0 Projektow0.
5.7. Technologia wykonania renowacji mostu
5.7.1. Zasadnicze etapowanie robót
Prace zwi0zane z realizacj0 renowacji mostu nale)y przeprowadziL w nast&puj0cych
zasadniczych etapach:
Etap I - Tymczasowy demonta> istniej/cej konstrukcji mostu,
wg SST M.23.00.00 (I),
66

Etap II - Naprawa elementów uszkodzonych oraz wykonanie konstrukcji
wzmacniaj/cych przyczó0ki (Faza A),
wg SST M.23.00.00 (II), M.23.00.00 (a) oraz M.23.00.00 (b i c),
Etap III - Monta> konstrukcji zdemontowanej tymczasowo,
wg SST M.23.00.00 (II),
Etap IV - Monta> konstrukcji przs0a, wykonanie konstrukcji wzmacniaj/cych (Faza B)
oraz wykonanie robót dodatkowych
wg SST M.23.00.00 (a) oraz pozosta0e Szczegó0owe Specyfikacje Techniczne.
5.7.2. KolejnoCG robót (szczegó0ow/ kolejnoCG robót podano w Specyfikacjach
Technicznych):
1. Usun0L wszelkie pozosta+oGci urz0dze= obcych z mostu (prz&s+o, pylony i przyczó+ki).
2. OdnieGL poziom repera porównawczego na obiekcie (Gruba zaznaczona na niebiesko przy
s+upie pylonu prawobrze)nego od strony górnej wody) na odleg+oGL nie zagra)aj0c0 jego
uszkodzeniu i za+o)yL reper tymczasowy na czas remontu.
3. ZlokalizowaL plac i magazyn sk+adowy na okres modernizacji obiektu (sk+adowanie
zdemontowanych elementów mostu oraz materia+ów budowlanych).
4. WykonaL niezb&dne pomiary kontrolne dotycz0ce geometrii mostu.
5. Wszystkie demontowane elementy mostu nale)y detalicznie opisaL i skatalogowaL,
zak+adaj0c do tego celu Ksi0)k& Ewidencyjn0 (ka)dy element po jego odrestaurowaniu
musi wróciL na swoje pierwotne miejsce). Jest to konieczne, m.in. z tego wzgl&du, )e
podczas sk+adania konstrukcji mog0 wyst0piL problemy z dopasowaniem elementów.
Ponadto, konstrukcja nie jest idealnie symetryczna, co równie) stanowi dodatkowe
utrudnienie.
6. Odci0L i usun0L liny odci0gowe, usun0L nawierzchni& wokó+ obiektu, na odcinku
wskazanym w Dokumentacji Projektowej oraz wykonaL pozosta+e roboty rozbiórkowe
wg SST D.01.02.04.
W przypadku stwierdzenia urz0dze= obcych nie wykazanych na mapie do celów
projektowych, nale)y powiadomiL o tym niezw+ocznie Inwestora i odpowiednie
instytucje.
7. Zmontowanie konstrukcji wsporczej prz&s+a i k+adki tymczasowej dla pieszych:
a. wbicie pali (rury stalowe) podpór,
b. monta) oczepów i klinów rektyfikacyjnych (si+owników hydraulicznych),
c. monta) poprzecznych st&)e= podpór,
d. oparcie na nich dQwigarów g+ównych, stanowi0cych podparcie dla konstrukcji
prz&s+a mostu
e. za+o)enie podparL pod ka)d0 z poprzecznic mostu (np. w postaci bali
drewnianych).
8. Na wspornikach konstrukcji wsporczej (od strony górnej wody) u+o)yL za pomoc0
dQwigu dQwigary pod+u)ne tymczasowej k+adki dla pieszych. Na nich zostan0 u+o)one
elementy k+adki roboczej typu U-28. Na czas remontu, w celu umo)liwienia wejGcia na
67

k+adk&, nale)y zdemontowaL tymczasowo prz&s+o zabytkowego ogrodzenia od strony
centrum miasta.
9. Usun0L barierki znajduj0ce si& na obiekcie (wg SST).
10. Podparte prz&s+o nale)y podnieGL na klinach rektyfikacyjnych (wg SST), odci0)aj0c
+a=cuchy (umo)liwi to ich demonta)).
11. WykonaL zabiegi maj0ce na celu odrdzewienie wszystkich po+0cze= w moGcie (wg SST).
12. Demonta) wieszaków. Wieszaki oraz inne elementy z rozbiórki nale)y sk+adowaL na
placu budowy, wg wczeGniej przyj&tego systemu segregacji. W przypadku problemów z
odkr&ceniem Grub wieszaków, po wyczerpaniu wszystkich mo)liwych Grodków, nale)y
wykonaL pomiar inwentaryzacyjny elementu, a nast&pnie podj0L prób& zeszlifowania
Gruby (w ostatecznoGci – odci0L ko=cówk& wieszaka). Elementy zniszczone nale)y
odtworzyL, wg wczeGniej wykonanych pomiarów.
13. WykonaL dodatkowe zabezpieczenie +a=cuchów, np. przez przymocowanie pierwszego
ogniwa +a=cucha przy Grubie rzymskiej (od strony prz&s+a) za pomoc0 liny do punktu
zakotwienia - poGrednio przez wci0gark& linow0 (nale)y j0 dobraL wg masy ci&gna).
14. Po zdemontowaniu wieszaków nale)y podeprzeL +a=cuchy w prz&Gle i odci0gi przez
podstawienie rusztowa= (pod przegubami). Rusztowania wypoziomowaL do poziomu
+a=cuchów lin.
15. ZwolniL Gruby rzymskie (prób& nale)y podj0L wszystkimi mo)liwymi sposobami, ale tak,
aby ich nie uszkodziL). W ostatecznym przypadku uci0L pr&t przy Grubie (odtwarzaj0c go
wg Dokumentacji Projektowej). W przypadku wyst0pienia komplikacji z odkr&caniem
Gruby, po odci&ciu pr&ta nale)y opuGciL +a=cuch na rusztowania za pomoc0 wci0garki (na
wstecznych obrotach).
16. Demonta) +a=cuchów wykonywaL, wg SST, rozpoczynaj0c od pr&tów górnych kolejno
przechodz0c do dolnych. Elementy sk+adowaL, wg wczeGniej dobranego systemu
segregacji.
17. U)ywaj0c np. podnoGników wózkowych lub wysi&gnika z koszem rozmontowaL
zadaszenie rygli pylonów. Blach& i deski nale)y od+o)yL na przygotowanym uprzednio
placu sk+adowym.
18. Demonta) rygli pylonów nale)y poprzedziL wykonaniem odpowiednich rusztowa= (wg
SST), zabezpieczaj0c je (rygle) specjalnymi zawiesiami podpi&tymi do dQwigu.
19. Rozkr&cone elementy rygli (wg SST) nale)y sk+adowaL w stosach, jeden na drugim, z
przek+adkami z drewna (np. deski), zapobiegaj0cymi ich uszkodzeniu.
20. Po zdemontowaniu rygla nale)y przyst0piL do demonta)u siode+ ci&gien na s+upach
pylonów. Nale)y zwi&kszyL czujnoGL w przypadku siod+a na prawym brzegu po stronie
górnej wody, gdy) istnieje mo)liwoGL, )e b&dzie ono p&kni&te.
21. Operacj& demonta)u pylonów nale)y poprzedziL wykonaniem konstrukcji wsporczej,
zapobiegaj0cej utracie statecznoGci pojedynczych s+upów oraz demontowanych p+yt
bocznych.
22. P+yty boczne nale)y demontowaL za pomoc0 dQwigu.
68

Z uwagi na mo)liwoGL wyst0pienia nie zinwentaryzowanych p&kni&L, p+yty nale)y
podczepiaL w kilku punktach. P+yty z oznaczonymi p&kni&ciami nale)y prowizorycznie
wzmocniL klamrami jeszcze przed ich rozmontowywaniem.
P+yty uk+adaL w stosach, stosuj0c przek+adki drewniane.
23. ZdemontowaL p+yty dolne (poziome) s+upów. Nale)y zabezpieczyL kotwy stalowe i bloki
kamienne przed uszkodzeniem w czasie renowacji mostu, sprawdzaj0c dok+adnie ich stan
techniczny.
24. Zdj0L dylin& i pod+u)nice (sk+aduj0c na placu w stosach).
25. Poprzecznice i p+askowniki „Gci0gów” zdj0L za pomoc0 dQwigu.
26. Przed usuni&ciem wierzchnich warstw korpusów przyczó+ków, nale)y wykonaL stalowe
Gcianki szczelne (wg Dokumentacji Projektowej). Nast&pnie wykonaL demonta) górnej
poziomej warstwy wype+nienia przyczó+ków (do poziomu okreGlonego w Dokumentacji
Projektowej) i oblicowania przyczó+ków.
27. WykonaL renowacj& przyczó+ków (wg Dokumentacji Projektowej).
28. Po oczyszczeniu, naprawieniu uszkodze= i zakonserwowaniu wszystkich elementów
zdemontowanego mostu, a tak)e wykonaniu odtworzenia elementów zniszczonych nale)y
- pod Gcis+ym nadzorem geodezyjnym - rozpocz0L monta) konstrukcji. Wszystkie
elementy wczeGniej zdemontowane powinny wróciL na swoje pierwotne po+o)enie.
29. Niwelecie konstrukcji wsporczej nale)y nadaL nowy kszta+t, odpowiadaj0cy
projektowanemu podniesieniu wykonawczemu mostu (wg Dokumentacji Projektowej) .
Nie wolno podnosiL prz&s+a mostu dokonuj0c tylko regulacji na Grubach rzymskich.
30. OczyGciL i osuszyL nisze kotwi0ce. ZakonserwowaL bloki kotwi0ce i - w razie potrzeby –
dokonaL ich wzmocnienia (w przypadku nowo zaobserwowanych uszkodze=). Mury nisz
nale)y rozebraL do wysokoGci oparcia fundamentu p+yty przykrywaj0cej.
31. WykonaL wszystkie roboty zwi0zane z modernizacj0 podpór mostu (wg Dokumentacji
Projektowej).
32. Za+o)yL p+yty dolne s+upów pylonów, uwzgl&dniaj0c wczeGniejsze poprowadzenie pod
nimi rurek RS 28 z przewodami oGwietlenia mostu.
33. WykonaL konstrukcj& wsporcz0 s+upów pylonów.
34. P+yty s+upów pylonów zak+adaL przy u)yciu dQwigu. Zawiesia powinny byL zaczepiane w
kilku miejscach p+yty.
35. Po z+o)eniu s+upów na+o)yL siod+a +a=cuchów.
36. ZmontowaL konstrukcj& wsporcz0 rygla pylonu (np. z rusztowa=) dostosowuj0c kszta+t i
wysokoGci do wysokoGci monta)u rygla. P+yty boczne rygla zak+adaL przy u)yciu dQwigu.
37. Na wypoziomowanej konstrukcji wsporczej prz&s+a u+o)yL poprzecznice.
38. WykonaL rusztowania pod odcinkami odci0gowymi i prz&s+owymi +a=cuchów.
Ci&gna nale)y uk+adaL parami, po jednym z ka)dej strony mostu. Na rusztowaniach
opieraL sk+adane elementy +a=cucha (pr&ty).
Sposób regulacji napi&cia +a=cucha w ró)nych etapach monta)owych podano w SST.
Przyleg+e pr&ty +a=cucha powinny byL wkr&cone w Grub& rzymsk0 na d+ugoGL min. 100
mm, aby nie nast0pi+o zerwanie gwintu.
69

39. Przy próbnym monta)u wieszaków nale)y zwróciL szczególn0 uwag& na dobór
elementów kapeluszowych, +0cz0cych je u góry z +a=cuchami (wg Ksi&gi Ewidencyjnej i
Inwentaryzacji).
40. DokonaL regulacji „rozstawu osiowego” wieszaków, wg SST (wieszaki nale)y wst&pnie
wyregulowaL (ich d+ugoGL) na projektowan0 strza+k& ugi&cia pomostu, bior0c pod uwag&
zwis +a=cucha).
41. U+o)yL nowo projektowane pod+u)nice oraz inne elementy konstrukcyjne i
niekonstrukcyjne pomostu (pod dylin0), zgodne z Dokumentacj0 Projektow0.
42. U+o)yL dylin& drewnian0. Dylina dolna zostanie u+o)ona w odst&pach oko+o 17,5 mm.
Wa)ne jest, aby ka)dy wieszak (z wyj0tkiem dwóch skrajnych po ka)dej stronie mostu)
wypada+ w Grodku przekroju dyla. Dylina górna zostanie u+o)ona na „luQny” styk,
zgodnie z Dokumentacj0 Projektow0.
43. Monta) nowych balustrad.
44. Po zmontowaniu ci&gien nale)y rozebraL rusztowania pomocnicze (do „kszta+towania”
ci&gien), a tak)e zwolniL podparcie prz&s+o na klinach rektyfikacyjnych - dok+adnie wg
zalece= podanych w Szczegó+owej Specyfikacji Technicznej.
Regulacj& konstrukcji prz&s+a mostu nale)y prowadziL pod Gcis+ym nadzorem
geodezyjnym.
45. RozebraL konstrukcj& wsporcz0 prz&s+a wraz z k+adk0 dla pieszych.
46. ZmontowaL zadaszenie rygla.
47. Renowacj& murów (wewn0trz) nisz, +0cznie z betonowaniem fundamentów p+yt
przykrywaj0cych nisze (GciGle wg Dokumentacji Projektowej) nale)y przeprowadziL
cz&Gciowo przed zmontowaniem prz&s+a, a docelowo ju) po wykonaniu renowacji prz&s+a
mostu (zgodnie z SST i harmonogramem opracowanym przez Wykonawc& i
zatwierdzonym przez In)yniera).
Ociany nisz nale)y rozebraL do wysokoGci posadowienia fundamentu. Poziomy
posadowienia nale)y orientacyjnie przyj0L wg projektu, natomiast wprowadziL stosowne
korekty, w zale)noGci od przebiegu (zwisu) napi&tych (do w+aGciwego poziomu)
+a=cuchów. Po uzupe+nieniu ubytków cegie+ i wykonaniu fundamentu, nisze nale)y
zabezpieczyL od Grodka specjaln0, skuteczn0 hydroizolacj0 (wg Dokumentacji
Projektowej).
48. Za pomoc0 dQwigu za+o)yL p+yty przykrywaj0ce nisze.
49. Za+o)yL drewniane obudowy i zadaszenia nisz.
50. ZamontowaL pierGcienie zabezpieczaj0ce przed zaciekaniem wody na ci&gnach
„wchodz0cych” do nisz.
51. U+o)yL now0 nawierzchni& (spadki nale)y wykonaL w sposób przedstawiony w
Dokumentacji Projektowej) wraz z kraw&)nikami, maj0c na uwadze, )e projekt
kanalizacji w strefach dojazdów nie jest przedmiotem tego opracowania.
52. ZamontowaL nowe ogrodzenie wraz z murkiem ceglanym w strefie przyczó+ka
prawobrze)nego oraz z linkami ochronnymi w p+ytach pylonów.
70

53. W trakcie robót nale)y wykonaL monta) instalacji oGwietleniowej mostu (wg
Dokumentacji Projektowej).
54. OczyGciL plac budowy.
5.7.3. Sortowanie i sk0adowanie elementów demontowanych tymczasowo
Wszystkie elementy konstrukcyjne i niekonstrukcyjne mostu, przewidziane do ponownego
wbudowania w pierwotne miejsce (pocz0wszy, np. od p+yty )eliwnej pylonu, a sko=czywszy
np. na Grubach itp.), powinny byL dobrze oznakowane za pomoc0 farby trudno zmywalnej.
System oznakowania powinien byL czytelny, zapewniaL jednoznaczn0 identyfikacj&, a ka)dy
element powinien byL zarejestrowany (wraz ze szkicem) w Ksi&dze Ewidencyjnej, któr0
nale)y za+o)yL na czas trwania prac budowlanych. Po zako=czeniu renowacji mostu, Ksi&g&
Ewidencyjn0 nale)y przekazaL Inwestorowi, a jej kopi& Konserwatorowi.
Oznakowane elementy z rozbiórki powinny byL sk+adowane w suchych, zadaszonych,
zamykanych i dozorowanych magazynach (pomieszczeniach), do czasu ponownego ich
zmontowania.
5.7.4. Badania prowadzone podczas robót renowacyjnych
W trakcie prac zwi0zanych z renowacj0 mostu, Wykonawca zobowi0zany jest
przeprowadziL badania:
a) stratygraficzne oraz
b) materia+owe.
Zakres bada= stratygraficznych nale)y ustaliL z Konserwatorem, natomiast zakres bada=
materia+owych podano w p. 4 opracowania.
Badania stratygraficzne nale)y wykonaL bezpoGrednio po zdemontowaniu badanego
elementu, w strefach wczeGniej niedost&pnych, a ods+oni&tych po zdemontowaniu elementu.
Harmonogram bada= materia+owych nale)y przed+o)yL do akceptacji Projektantowi.
5.7.5. Tymczasowa konstrukcja wsporcza przs0a mostu oraz tymczasowa k0adka dla
pieszych (organizacja ruchu pieszego na czas renowacji mostu)
Konstrukcj& wsporcz0 b&d0 stanowi+y dwa dQwigary stalowe HEB 400 usytuowane wzd+u)
osi pod+u)nej mostu, st&)one poprzecznie pomi&dzy sob0. DQwigary pod+u)ne b&d0 wsparte
na dQwigarach poprzecznych. Jedna poprzecznica b&dzie si& sk+adaL z dwóch dwuteowników
walcowanych HEB 260, zespawanych ze sob0 pó+kami. Poprzecznice nale)y odpowiednio
wysun0L z jednej strony mostu poza kraw&dzie boczne obiektu mostowego na tak0 odleg+oGL,
aby mo)na by+o na ich wspornikach wykonstruowaL k+adk& dla pieszych (zarówno na
potrzeby remontu, jak i pracowników huty) 5 .
Podpory dla konstrukcji stanowi0 s+upy stalowe Ø 508 mm o Gredniej d+ugoGci 7 m (ka)dy
pal powinien byL po wbiciu wype+niony betonem, zgodnie ze Specyfikacj0 Techniczn0 i
rysunkami technicznymi). Jedn0 podpor& stanowi0 dwa s+upy st&)one pomi&dzy sob0,
5 Na czas remontu sugeruje si& g+ówny ruch pracowników huty przekierowaL do wejGcia na teren huty
od strony stacji PKP.
71

ustawione równolegle do osi pod+u)nej mostu. Pale nale)y wbiL w odpowiedniej odleg+oGci
od przyczó+ków, aby nie hamowaL robót zwi0zanych z modernizacj0 przyczó+ków.
Dodatkowo, nale)y podeprzeL ka)d0 poprzecznic& obiektu istniej0cego (zgodnie z obecnym
nieregularnym ugi&ciem na pod+u)nicach konstrukcji wsporczej) na stemplach drewnianych.
Jest to konieczne z uwagi na mo)liwoGL rozebrania konstrukcji bez opuszczania jej, poprzez
regulacj& odci0gów. Tym sposobem uniknie si& dodatkowego wyt&)ania konstrukcji.
Po wykonanej renowacji pylonów i cz&Gci nabrze)nej konstrukcji, u+o)enie poprzecznic
przewidziano w sposób podobny, jak ich rozbiórk&. Na uprzednio u+o)onych na dQwigarach
wsporczych stemplach drewnianych, zgodnie z zaprojektowan0 strza+k0 przeciwn0 i
dodatkowym podniesieniem wykonawczym, kolejno zostan0 u+o)one poprzecznice mostu.
Operacje podnoszenia i obni)ania konstrukcji wsporczej nale)y wykonywaL z
zastosowaniem si+owników hydraulicznych, umieszczonych zgodnie z rysunkami
technicznymi.
K+adka dla pieszych b&dzie wsparta poprzecznie na dQwigarach poprzecznych
konstrukcji wsporczej mostu, a jej poprzecznice na dwóch dwuteownikach HEB 200. Pomost
k+adki stanowi pomost systemowy, wykonany z elementów U-28, z balustrad0 zabezpieczon0
siatk0 ochronn0. DojGcia do brzegów nale)y wykszta+towaL z bali drewnianych i desek na
odpowiedni0 wysokoGL, zgodn0 z wysokoGciami brzegów, na wysokoGL umo)liwiaj0c0
bezkolizyjny ruch pieszych. Na czas trwania remontu przewidziano tymczasowy demonta)
prz&s+a zabytkowego ogrodzenia po stronie prawobrze)nej.
Po wykonanym remoncie, konstrukcj& wsporcz0 wraz z k+adk0 dla pieszych nale)y
ca+kowicie zdemontowaL, a miejsce robót dok+adnie uporz0dkowaL, przywracaj0c mu
pierwotny wygl0d. Wa)ne jest, aby stalowe pale usun0L ca+kowicie z dna rzeki.
5.7.6. Realizacja naci/gu 0aBcuchów
Naci0g +a=cuchów nale)y wykonaL tak, aby nie uszkodziL gwintów w pr&tach +0czonych
Grubami rzymskimi (w niszach zakotwie= ci&gien).
W tym celu nale)y zastosowaL specjaln0 konstrukcj& tymczasow0, opart0 na technologii
wprowadzenia si+ w ci&gna za poGrednictwem pras hydraulicznych (A) lub wykorzystaL
istniej0cy uk+ad zakotwienia ci&gien noGnych (B).
Poni)ej przedstawiono przyk+adowe etapowanie prac zwi0zanych z realizacj0 wst&pnego
(i ostatecznego) naci0gu pary ci&gien (w uk+adzie symetrycznym wzgl&dem osi pionowej
przekroju poprzecznego mostu (A/B):
- umieGciL par& ci&gien +a=cuchowych na rusztowaniach, wg SST M.23.00.00 (II),
- zakotwiL, np. we wn&kach nisz prasy hydrauliczne, b0dQ wci0garki (po dwie na nisz&,
czyli po 4 na dane ci&gno, a 8 na par& ci&gien), ka)da o min. sile wymuszaj0cej 200/4 =
50 kN
/w przypadku tymczasowego opierania pras o wn&ki w niszach nale)y na bie)0co
kontrolowaL stan murów nisz/,
/w przypadku wykorzystania istniej0cej konstrukcji stalowego bloku kotwi0cego (w
niszach), wci0gark& nale)y zamocowaL do tego bloku w sposób zapewniaj0cy
72

ównomierne roz+o)enie obci0)e= na blok; nale)y kontrolowaL stan bloków kotwi0cych w
trakcie trwania operacji napinania ci&gna/
- zamocowaL lin& w przegubie najbli)ej zlokalizowanym wzgl&dem Gruby rzymskiej od
strony prz&s+a mostu, ale tak, aby by+a ona przez niego „przewleczona”,
/wytrzyma+oGL liny nale)y dostosowaL do wymaganych warunków pracy ci&gna,
podobnie, jak w przypadku doboru prasy, czy wci0garki/
- zamocowaL obydwa ko=ce liny w dwóch prasach (dla danej niszy),
/oG liny powinna byL w przybli)eniu równoleg+a do osi napinanego ci&gna +a=cuchowego,
z odchy+k0 nie wi&ksz0, ni) =5°/
- wykonaL te same czynnoGci dla niszy symetrycznej, po drugiej stronie obiektu, dla tego
samego ci&gna,
- wprowadziL w sposób równomierny si+y w 4 prasach (wci0garkach) jednoczeGnie,
zaczynaj0c od najmniejszej, mo)liwej do zrealizowania (dla danego typu prasy) si+y, ale
nie wi&kszej ni) 5 kN,
- wraz z realizacj0 zewn&trznego naci0gu ci&gna, nale)y wkr&caL Grub& rzymsk0 na pr&ty
+a=cucha (na obydwu Grubach rzymskich, w sposób równomierny),
- po wykonanej operacji naci0gu ostatecznego ka)dego z dwóch +a=cuchów, ka)d0 Grub&
rzymsk0 (gwinty powinny byL nasmarowane smarem grafitowym) nale)y zabezpieczyL
antykorozyjnie,
- prace nale)y prowadziL jednoczeGnie dla dwóch symetrycznych ci&gien mostu, a po
uzyskaniu wymaganych rz&dnych przegubów prz&s+owych ci&gna lub/i niwelety na
pomoGcie (wg Specyfikacji Technicznej i cz&Gci rysunkowej dokumentacji technicznej),
nale)y wprowadziL naci0g w pozosta+ych trzech +a=cuchach (po ka)dej stronie mostu -
woda górna i dolna - znajduj0 si& 4 ci&gna),
- prace zwi0zane z naci0giem (wst&pnym lub ostatecznym) nale)y uznaL za sko=czone, po
spe+nieniu wymaga= SST M.23.00.00 (II) oraz SST M.23.00.00 (a).
Zabrania si realizowaG naci/g 0aBcuchów jedynie przez dokrcanie Crub rzymskich.
5.7.7. Zestawienie stali i >eliwa konstrukcji istniej/cej mostu
• Masa pylonu (ci&)ar w+aGciwy )eliwa -7200 kg/m 3 )
a) p+yta zewn&trzna (wewn&trzna) s+upa pylonu 1256,4 kg
b) p0yta frontowa (tylna) s0upa pylonu 1051,2 kg
c) p+yta zewn&trzna (wewn&trzna) zas+aniaj0ca siod+a w s+upie 180,0 kg
d) p+yta rygla frontowa (tylna) 588,24 kg
e) siod+o na s+upach 632,16 kg
f) st&)enia rygla 98,64 kg
g) p+yta podstawy s+upa 569,52 kg
4 x 1256,4 kg
4 x 1051,2kg
4 x 180,0 kg
73

2 x 588,24 kg
2 x 632,16 kg
3 x 98,64 kg
2 x 569,52 kg
______________________________
Ci&)ar ca+kowity jednego pylonu:
13.826,16 kg
+ 553,05 kg (4% - elementy ozdobne i gzymsy)
14.379,21 kg
Do ci&)aru pylonu nie wliczono drewnianego zadaszenia i przykrycia blach0.
• Masa cigien
a) Gredni ci&)ar wieszaka 32,97 kg
b) przegub 5,46 kg
c) Gruba rzymska 21,57 kg
d) czapa wieszaka 26 kg
e) +a=cuch na ca+ej d+ugoGci prz&s+a po jednej stronie obiektu 1587 kg
f) +a=cuchy na odci0gach po jednej stronie obiektu 2041,47 kg
g) po+0czenie przegubowe +a=cuchów w siodle po jednej stronie obiektu 262,08 kg
Ci&)ar ca+kowity ci&gien po jednej stronie obiektu:
19 x 32,97 kg
78 x 5,46 kg
8 x 21,57 kg
19 x 26 kg
1587 kg
2042 kg
262 kg
______________________________
5.609,87 kg.
Ca+kowity ci&)ar ci&gien na moGcie wynosi 11.219,74 kg.
• Masa poprzecznic
a) pole przekroju poprzecznicy: Pp = 12254,72 mm 2
b) d+ugoGL poprzecznicy: Lp = 5830 mm
c) masa jednej poprzecznicy Gp = 12254,72x10 - 6 x 5,83 x 7850 = 560,84 kg
Masa wszystkich poprzecznic (17 sztuk) wynosi: G = 17x560,84 = 9.534,28 kg.
• Masa zwiatrowania dolnego (d=20 mm)
a) pole przekroju wiatrownicy: Pw = 102 x mm 2
b) d+ugoGL wiatrownicy (d+ugi pr&t, 8 szt.): L w1 = 7170 mm
c) masa jednego pr&ta d+ugiego G w1 = 10 2 xx10 -6 x7,17 x7850 = 17,68 kg
d) masa wszystkich pr&tów d+ugich G w1 = 17,68x8 = 141,46 kg
e) d+ugoGL wiatrownicy (krótki pr&t, 4 szt.): L w2 = 6955 mm
f) masa jednego pr&ta krótkiego G w2 = 10 2 xx10 -6 x6,955x7850 = 17,15 kg
g) masa wszystkich pr&tów krótkich G w2 = 17,15x4 = 68,61 kg
Masa wszystkich pr&tów zwiatrowania (8+4) wynosi: 141,46+68,61 = 210,07 kg.
74

5.8. Warunki dotycz/ce bezpieczeBstwa i higieny pracy
Prace zwi0zane z renowacj0 mostu stwarzaj0 du)e zagro)enie dla zdrowia
pracowników. W zwi0zku z tym nale)y przestrzegaL poni)szych zalece=:
- prace opuszczania i podnoszenia prz&s+a (demonta) i monta)) nale)y prowadziL zespo+owo,
wy+0cznie przez wykwalifikowany personel,
- ka)de z ci&gien noGnych (+a=cuchy) powinno byL demontowane / montowane parami,
symetrycznie, z natychmiastowym umieszczaniem konstrukcji na podporach tymczasowych,
- demonta) i monta) konstrukcji istniej0cej nale)y prowadziL z du)0 ostro)noGci0, zachowuj0c
warunki statecznoGci i osiowoGci konstrukcji wsporczych, a wielkoGL si+y w si+ownikach
nale)y kontrolowaL na bie)0co (nie wolno pozostawiaG pracuj/cych si0owników bez
kontroli ze strony operatora tych urz/dzeB),
- czyszczenie strumieniowo-Gcierne powinno odbywaL si& w zamkni&tych pomieszczeniach
obs+ugiwanych z zewn0trz; gdy odbywa si& ono z udzia+em pracownika, to nale)y
zaopatrzyL go w py+oszczelny skafander z doprowadzeniem i odprowadzeniem powietrza;
przy Grutowaniu pracownik powinien mieL kask dQwi&koszczelny, a przy czyszczeniu
szczotkami okulary ochronne,
- jeGli prowadzone s0 w pobli)u inne roboty, sektory, w których odbywa si& czyszczenie
strumieniowo-Gcierne musz0 byL zaopatrzone w ekrany chroni0ce przed oddzia+ywaniem
Gcierniwa na innych pracowników i urz0dzenia obce znajduj0ce si& na moGcie,
- przy pracach zwi0zanych z transportem, przechowywaniem i nak+adaniem materia+ów
malarskich nale)y przestrzegaL zasad higieny osobistej, a w szczególnoGci nie
przechowywaL )ywnoGci i ubra= w pomieszczeniach roboczych i w pobli)u stanowisk pracy,
nie spo)ywaL posi+ków bezpoGrednio w miejscu robót.
5.9. Badania odbiorcze
Po wykonaniu renowacji przedmiotowego mostu, nale)y przewidzieL przeprowadzenie
bada= kontrolnych, pozwalaj0cych na weryfikacj& skutecznoGci zastosowanych metod
renowacyjnych i modernizacyjnych pod obci0)eniem eksploatacyjnym. Rodzaj i przebieg
badan podano w Szczegó+owej Specyfikacji Technicznej.
5.10. Urz/dzenia obce
Na obiekcie, z wyj0tkiem elementów instalacji oGwietleniowej mostu, zabrania si&
umieszczaL jakichkolwiek urz0dze= obcych (np. przewody energetyczne, telekomunikacyjne,
sieci ciep+owniczej itp.).
5.11. Oznakowanie obiektu
75

Po wykonaniu renowacji, most nale)y obustronnie oznaczyL, zgodnie z odpowiednimi
przepisami, zamieszczaj0c informacj& o klasie zabytku tego obiektu.
Wjazdy na most, oprócz oznakowania „Zakaz wjazdu” nale)y zabezpieczyL tak, aby
uniemo)liwiL wjazd na most pojazdom samochodowym. Mog0 to byL zamkni&cia
tymczasowe (na systemowy zamek), otwierane wy+0cznie w razie zaistnia+ej potrzeby
przejazdu przez most pojazdu awaryjnego, np. karetki pogotowia.
5.12. Zalecenia dotycz/ce eksploatacji mostu po wykonaniu jego renowacji
Sugeruje si& przestrzeganie nast&puj0cych zalece= zwi0zanych z eksploatacj0 mostu po
wykonaniu prac renowacyjnych:
1. Obiekt powinien byG monitorowany, np. przez instalacj kamer
przemys0owych (w ostatecznoCci, w postaci atrap).
2. Ze wzgldu na wiotkie i masywne elementy cignowe mostu, nale>y zwracaG
szczególn/ uwag, aby u>ytkownicy nie wzbudzali drgaB tych elementów (nie ma
skutecznej metody, by temu zapobiec w przypadku tego obiektu).
3. Nale>y prowadziG regularne przegl/dy techniczne obiektu przez
wykwalifikowany personel:
- w ci/gu pierwszych dwóch lat: 2 razy w roku,
- w latach kolejnych: przynajmniej raz w roku.
4. Nale>y prowadziG prace konserwacyjne elementów konstrukcyjnych i
niekonstrukcyjnych mostu w za0o>onych terminach, w zale>noCci od gwarancji
trwa0oCci pow0ok ochronnych udzielanych przez producenta.
5. W przypadku koniecznoCci przejazdu awaryjnego pojazdu przez most, jest to
mo>liwe pod warunkiem, >e:
- ci>ar ca0kowity pojazdu bdzie nie wikszy ni> 10 ton (Mg),
- pojazd bdzie jecha0 Crodkiem mostu (+/- 30 cm), z prdkoCci/ nie wiksz/, ni>
10 km/h.
5.13. Uwagi koBcowe
1. Wszystkie prace na obiekcie wymagaj/ nadzoru ze strony Wojewódzkiego
Konserwatora Zabytków w Opolu.
76

2. W kwestiach zasadniczych, zwi/zanych z napraw/, b/dK odtworzeniem
elementów uszkodzonych lub zniszczonych, z wszelkimi zmianami w stosunku do
Dokumentacji Projektowej, prace te wymagaj/ akceptacji Projektanta.
3. Geometria obiektu powinna byG sprawdzona przed przyst/pieniem do robót
renowacyjnych, a detaliczna inwentaryzacja elementów nie wykazanych w
Dokumentacji Projektowej powinna byG prowadzona przed i w trakcie trwania
prac.
4. Wszystkie materia0y zastosowane do naprawy obiektu musz/ posiadaG aktualne
atesty materia0owe, tj. certyfikaty, aprobaty techniczne uzyskane od uprawnionych
do tego celu instytucji (np. IBDiM).
5. Wszystkie prace nale>y wykonaG zgodnie ze Szczegó0owymi Specyfikacjami
Technicznymi.
6. Prace zwi/zane z monta>em zdemontowanej uprzednio konstrukcji nale>y
wykonaG dopiero po uzyskaniu przez beton konstrukcji wzmacniaj/cej przyczó0ki
minimalnej gwarantowanej wytrzyma0oCci, tj. po 28 dniach.
7. Prace zwi/zane z wykonaniem ostatecznego monta>u przs0a mostu (podniesienie
wykonawcze i regulacja napicia 0aBcuchów) nale>y realizowaG w zakresie
temperatur otoczenia od 10°C do 20°C. W innym przypadku nale>y wykonaG
stosowne obliczenia statyczno-wytrzyma0oCciowe konstrukcji mostu, poddaj/c je
weryfikacji Projektanta.
8. Niniejsza Dokumentacja Projektowa nie obejmuje swoim zakresem wykonania
projektu konstrukcji podparcia tymczasowego, rusztowaB (w dokumentacji podano
przyk0ad) oraz deskowaB. Wykonawca zobowi/zany jest do wykonania takiego
projektu we w0asnym zakresie, z uwzgldnieniem w0asnego parku maszynowomateria0owego.
9. Ze wzgldu na brak mo>liwoCci na etapie projektowania wykonania stosownych
odkrywek przyczó0ków i niektórych elementów konstrukcji pylonów, oraz
sprawdzenia jakoCci materia0u stanowi/cego wype0nienie przyczó0ków, w trakcie
robót nale>y takich odkrywek dokonaG, zg0osiG Projektantowi i poddaG jego
weryfikacji.
10. Ze wzgldu na typ konstrukcji noCnej mostu (konstrukcja wisz/ca), nie mo>na
podaG z >/dan/ dok0adnoCci/ rzdnych wysokoCciowych cigien noCnych (zw0aszcza
w strefach odci/gów), st/d te>, niezbdne jest prowadzenie przez Wykonawc w
trakcie prac remontowych obiektu ci/g0ej kontroli geodezyjnej geometrii
konstrukcji.
11. Ze wzgldu na wysoki stopieB skomplikowania technologii wykonania robót, w
trakcie realizacji prac na obiekcie nale>y przewidzieG wprowadzenie nadzoru
autorskiego.
77

12. W wyj/tkowych sytuacjach, okreClonych w Specyfikacji Technicznej (np. sposób
naprawy uszkodzonych elementów mostu itp.), dopuszcza si alternatywne
technologie i kolejnoCG wykonywania robót wy0/cznie za wiedz/ Projektanta.
78

6. Literatura techniczna, wytyczne i przepisy zwi/zane
[1] B0k L., Mientus K., Spa+ek K., Historia i przyroda gminy Ozimek. Studio conTEXT sc, Opole
2001.
[2] BryG H., Przew+ocki S., Geodezyjne metody pomiarów przemieszcze= budowli. PWN,
Warszawa 1998.
[3] Christoph H., Baildon J., Centrum Dziedzictwa Kulturowego Górnego Ol0ska. Katowice
1996.
[4] Cywi=ski Z.: W sprawie przydatnoGci eksploatacyjnej mostów ze stali zgrzewnej.
Konferencja Naukowo-Techniczna SITK „Metody bada= i oceny stanu technicznego mostów
stalowych”. Zbiór referatów, Gda=sk 4-6. 10. 1984.
[5] Czudek H., Pietraszek T., Trwa+oGL stalowych konstrukcji mostowych przy obci0)eniach
zmiennych. WKiS, Warszawa 1980.
[6] G+omb J.: Wyposa)enie mostów. WKiS, Warszawa 1976.
[7] Hajduk J., Osiecki J., Ustroje ci&gnowe. Teoria i obliczanie. WNT, Warszawa 1970.
[8] Instrukcje przeprowadzania przegl0dów drogowych obiektów in)ynierskich. Za+0cznik do
Zarz0dzenia nr 14 Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad z dnia 7 lipca 2005 r.,
Warszawa 2005.
[9] Jakiel P., Ma=ko Z., Non-linear Analysis of Cable-Stayed Steel Bridge with Folding Plate
Deck. Proceedings of International Scientific Conference on Challenges to Civil and
Mechanical Engineering in 2000 and Beyond, Wroc+aw University of Technology, Wroc+aw,
June 2–5, 1997, vol. II, pp. 567–576.
[10] Jakiel P., Ma=ko Z., Ocena wp+ywów nieliniowych w stalowym moGcie wantowym z
pomostem sk+adanym. In)ynieria i Budownictwo, vol. LV, 1999, nr 7–8, s. 507–510.
[11] Jarominiak A., Przegl0dy obiektów mostowych. WKiS, Warszawa 1991.
[12] Juros J.T., Most wisz0cy z Pruskiej Królewskiej Huty Malapane w Ozimku. WiadomoGci
Konserwatorskie, nr 22, 2007, s. 106-108.
[13] Kacprzak J., Kukli=ski Z., Pefelski M., Katalog liny stalowe. SWW 0651. Warszawa,
Wydawnictwo Przemys+u Maszynowego „WEMA”, 1982.
[14] Kaczurin W.K., Teoria konstrukcji wisz0cych. Arkady, Warszawa, 1965.
[15] Karta Ewidencyjna Zabytków Architektury i Budownictwa nr 1340/69, 1969.
[16] K&dzierski B., Post&p techniczny w mostownictwie. WKiS, Warszawa 1972.
[17] Kowalski Z., Kwak J., Meissner J., Dzieje Huty Ma+apanew w Ozimku 1754-1979. Instytut
Ol0ski w Opolu, Opole 1980.
[18] Madaj A., Wo+owicki W., Budowa i utrzymanie mostów. WKS, Warszawa 2001.
[19] Ma=ko Z., Wysokowski A., Badania zmian w+asnoGci stali ze starych wyeksploatowanych
mostów drogowych. Konferencja Naukowo-Techniczna SITK „Metody Bada= i Oceny Stanu
Technicznego Mostów Stalowych,” Gda=sk, 4-6.10.1984, Zbiór referatów, s. 319-326.
[20] Ma=ko Z., Zabawa J., WoG D., Jakiel P., Badania zabytkowego mostu wisz0cego w Ozimku w
celu ustalenia jego aktualnej noGnoGci. II Sympozjum nt.: „Badania i diagnostyka mostów”,
Opole 9-11 kwietnia 2003 r., s. 660-679.
[21] Pa+kowski S., Konstrukcje ci&gnowe. WNT, Warszawa 1994.
[22] Piernikarczyk J., Historia górnictwa i hutnictwa na Górnym Ol0sku. Katowice 1933.
[23] Popio+ek O.S., Huta Ma+apanew 1755-1955 r. Komitet Obchodu UroczystoGci 200-lecia Huty
Ma+apanew w Ozimku. Ozimek 1955.
[24] PN-85/S-10030. Obiekty mostowe. Obci0)enia.
[25] PN-82/S-10052. Obiekty mostowe. Konstrukcje stalowe. Projektowanie.
[26] PN-89/S-10050. Obiekty mostowe. Konstrukcje stalowe. Wymagania i badania.
79

[27] PN-91/S-10042. Obiekty mostowe. Konstrukcje betonowe, )elbetowe i spr&)one.
Projektowanie.
[28] PN-B-03000:1990. Projekty budowlane. Obliczenia statyczne.
[29] PN-S-10040:1999. Obiekty mostowe. Konstrukcje betonowe, )elbetowe i spr&)one.
Wymagania i badania.
[30] PN-H-84023/06:1989. Stal okreGlonego zastosowania. Stal do zbrojenia betonu. Gatunki.
[31] PN-B-02009:1974. Obci0)enia w obliczeniach statycznych. Obci0)enia sta+e i zmienne.
[32] PN-B-03200:1990 Konstrukcje stalowe. Obliczenia statyczne i projektowanie.
[33] PN-B-03264:2002. Konstrukcje betonowe, )elbetowe i spr&)one. Obliczenia statyczne i
projektowanie.
[34] PN-EN 10002-1:2004. Metale. Próba rozci0gania. Cz&GL 1: Metoda badania w temperaturze
otoczenia.
[35] Pugsley A., TheTheory of Suspension Bridges. Edward Arnold (Publishers), London 1968.
[36] Rabiega J., Biliszczuk J., DwieGcie lat mostów )elaznych na Ol0sku. In)ynieria i
Budownictwo, nr 6, 1996, s. 139- 142.
[37] Rozporz0dzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 30 maja 2000 r. w sprawie
warunków technicznych, jakim powinny odpowiadaL drogowe obiekty in)ynierskie i ich
usytuowanie (Dz.U. Nr 63, poz. 735).
[38] Rybak M., Przebudowa i wzmacnianie mostów. WKiS, Warszawa 1982.
[39] Rybak M., Zagadnienia oceny stanu wyczerpania noGnoGci mostów stalowych. Konferencja
Naukowo-Techniczna SITK „Metody bada= i oceny stanu technicznego mostów stalowych”.
Zbiór referatów, Gda=sk 4-6.10.1984.
[40] Ry)y=ski A., Badania konstrukcji mostowych. WKS, Warszawa 1983.
[41] Szustakowski J.: Poradnik spawacza elektrycznego. WNT, Warszawa 1981.
[42] Oledziewski E., Most na Ma+ej Panwi. In)ynieria i Budownictwo, vol. XXI, nr 3, 1970, s. 120-
122.
[43] Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z dnia 23 lipca 2003 r. (Dz.U. z dnia 17
wrzeGnia 2003 r.)
[44] Ustawa Prawo Budowlane z dnia 7.07.1994 r. (Dz.U. nr 89 z dnia 25.08.1994 r.).
[45] Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o zmianie ustawy - Prawo budowlane oraz o zmianie
niektórych innych ustaw (Dz.U. z dnia 26 sierpnia 2005 r.).
[46] Wysokowski A., Ma=ko Z., Zasady oceny rezerwy trwa+oGci eksploatacyjnej mostów
stalowych. Konferencja Naukowo-Techniczna SITK "Metody Bada= i Oceny Stanu
Technicznego Mostów Stalowych", Gda=sk, 4-6.10.1984, Zbiór referatów, s. 327-345.
[47] Zbiory archiwalne - dokumentacja mostu wisz0cego w Ozimku (rysunki techniczne, pisma
urz&dowe, notatki).
80