Pokaż treść!

EMIGRACJA POLSKA I UNIA RZZJMSKA 191
przypomniał, jak to biskupi ruscy w XVI w. nie zmuszeni gwałtem, ani
uwiedzeni podstępem, nie kierowani lekkomyślnością ani pokusami
doczesnych zysków, lecz tylko idąc za światłem bożem, za prawdą, za
troską o swoje i innych wiernych zbawienie, tę unię zawarli. A jednak
czasy się zmieniły, przyszło na naród ruski nieszczęście, o którem łzami
raczej, niż słowy należy wspominać. Biskupi uniccy, wprowadzając
stopniowo w błąd swych wiernych, doszli do tego stopnia przewrotności,
że nie wstydzili się publicznie ogłosić swej chęci połączenia się
z Kościołem grecko - rosyjskim i prośby tej wyrazić w imieniu swych
wiernych. Papież bolał nad tymi zwyrodniałymi pasterzami, nad haniebnem
pogwałceniem przez nich wiary, upominał ich, by się nawrócili,
a pocieszał tych, którzy trw ają przy Kościele. N a końcu przypominał,
że nie może ukryć swego bólu z powodu sytuacji Kościoła w Rosji
i obiecywał, że wszystko zrobi, aby ją poprawić, nie poniecha też na
przyszłość żadnych starań u przepotężnego cesarza w nadziei, że ze
względu na swą prawość i wzniosły umysł przyjmie życzliwie pragnienia
i prośby papieskie. Tym razem nie było w allokucji mowy o posłuszeństwie
poddanych, coby się może podobało carowi, ale nie było
też sugestii polskiej. Sprawę katolików obrządku łacińskiego allokucja
omawiała tylko paru ogólnikami. Toteż sądzić wolno, że jeśli był tu
jaki wpływ obcy, to chyba jedynie wiedeński. W łaśnie tak samo wyobrażał
sobie przyszłą allokucję Metternich: potępienie faktu, ale nie
cesarza. Jakoż zgromiono odstępców, ale nie wspomniano o rządzie,
tegoż odstępstwa współtwórcy. Czy o tym winowajcy nie wiedziano
Nie ulega wątpliwości, że musiano wiedzieć, świadczyło o tej winie
choćby milczenie rządu rosyjskiego, miano w Rzymie kopie protestów
unickich , kierowanych do cesarza, miano carskie ukazy, miano
list cara do papieża, zapewniający o opiece nad Kościołem w chwili,
gdy temu Kościołowi wymierzono cios największy. Nikt chyba w Rzymie
nie sądził, aby Mikołaj I był pół-idiotą jak współczesny cesarz
austriacki Ferdynand I, by robił to, co mu kazano, aby o niczem nie
wiedział i prześladowania był nieświadom. Czy zatem naprawdę wierzono
w cesarską prawość charakteru Najprawdopodobniej nie, ale
nie chciano zerwania, obawiano się może zła jeszcze większego, wybrano
drogę, którą radził kanclerz wiedeński, nie tą, którą wskazywali Polacy.
Jakież tedy owoce przyniosła ta allokucja
Allokucji z 1839 r. Rzym chciał nadać jaknajwiększy rozgłos, otrzymali
jej tekst wszyscy akredytowani przy papieżu posłowie, a więc
austriacki, bawarski, badeński, belgijski, brazylijski, francuski, hanowerski,
lukkijski, meksykański, modeński, neapolitański, Nowej Gre-