Praca zaliczeniowa - Podstawy prawa UE 2012-13

PRACA ZALICZENIOWA 

PODSTAWY PRAWA UE – ĆWICZENIA 2012/13 

ADMINISTRACJA STACJONARNA 1. STOPNIA, 2. ROK 

PROWADZĄCY: MGR ANNA CZAPLIŃSKA 

ZASADY ZALICZENIA: 

 

Praca zaliczeniowa polega na streszczeniu i skomentowaniu orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości UE 

w sprawie C-127/08 Metock i inni przeciwko Minister for Justice, Equality and Law Reform wg 

następującego schematu: 

1. Stan faktyczny (muszą Państwo wskazać główne okoliczności sprawy i problemy prawne) 

2. Stanowiska uczestników postępowania 

3. Opinia rzecznika generalnego 

4. Rozstrzygnięcie i argumentacja Trybunału 

5. Ocena rozstrzygnięcia Trybunału (własna!) 

 

 

 

 

 

 

 

Do dyspozycji mają państwo materiały źródłowe dotyczące sprawy C-127/08 Metock… w postaci 

pełnych tekstów stanowiska Rzecznika Generalnego M. Poiresa Maduro oraz wyroku TSUE, w polskiej 

wersji językowej. Dla poprawnego wykonania zadania muszą Państwo wykorzystać (tj. co najmniej 

przeczytać!) oba dokumenty. Proszę pamiętać, że opinie/stanowiska rzecznika generalnego zawierają 

cenne informacje dotyczące np. stanu faktycznego czy argumentacji stron, a także przedstawiają różne 

możliwości oceny sprawy i rozwiązania problemu, nie zawsze zgodne z późniejszym rozstrzygnięciem 

Trybunału. Dlatego mogą ją państwo wykorzystywać w opracowaniu wszystkich części pracy (w 

szczególności np. przy uzasadnianiu własnej oceny orzeczenia). Proszę jednak pamiętać, że głównym 

celem pracy jest prezentacja rozstrzygnięcia Trybunału, samą opinię rzecznika należy zatem przedstawić 

skrótowo. 

Praca musi być podpisana (imię, nazwisko, kierunek i rok studiów, nr albumu). 

Praca powinna liczyć 2-4 stron, format A4, czcionka Times New Roman 12 pt, odstęp 1, tekst 

wyjustowany. 

Proszę pamiętać: oceniana jest treść, nie ilość!!! Zatem nie powinni się Państwo rozpisywać na siłę, 

chodzi o to by w jak najkrótszej formie przedstawić to, co w orzeczeniu najważniejsze. 

Praca ma być samodzielna, korzystanie z materiałów źródłowych i pomocniczych nie polega na ich 

kopiowaniu. Nie należy wstawiać do pracy odpowiednich fragmentów orzeczenia. Plagiat nie jest 

trudny do wykrycia !!! 

Prace należy przesłać na mój adres mejlowy: aczaplinska@wpia.uni.lodz.pl. Aby uzyskać wpis na 

zajęciach lub dyżurze we wtorek 28 maja (ostatnie zajęcia i dyżur przed rozpoczęciem sesji) należy 

przesłać pracę do dn. 25 maja 2013 r. (sobota), do godz. 10:00. 

Osoby, które nie uzyskają wpisu w tym terminie mogą go dostać na moich dyżurach w czasie sesji 

(informacje o dyżurach będą dostępne na stronie internetowej Katedry; w czasie sesji nie obowiązuje 

stały termin dyżuru!). 

Powodzenia!!!! 

/-/ Anna Czaplińska 

1

1. 

STANOWISKO RZECZNIKA GENERALNEGO 

M. POIARESA MADURA 

przedstawione w dniu 11 czerwca 2008 r.(1) 

Sprawa C-127/08 

Blaise Baheten Metock, Hanette Eugenie Ngo Ikeng, Christian Joel Baheten, Samuel Zion Ikeng Baheten, 

Hencheal Ikogho, Donna Ikogho, Roland Chinedu, Marlene Babucke Chinedu, Henry Igboanusi, 

Roksana Batkowska 

przeciwko 

Minister for Justice, Equality and Law Reform 

[wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez High Court (Irlandia)] 

Prawo obywateli Unii do przemieszczania się i pobytu na terytorium państwa członkowskiego – Małżonek będący 

obywatelem państwa trzeciego 

1. Niniejsze odesłanie, rozpatrywane w trybie przyśpieszonym przewidzianym w art. 104a regulaminu Trybunału, 

dotyczy zakresu prawa pobytu obywateli innych państw członkowskich będących członkami rodziny obywatela Unii. 

Kwestia jest delikatna, bowiem prowadzi do dokonania rozgraniczenia między tym, co wchodzi w zakres postanowień 

dotyczących swobody przemieszczania się i pobytu obywateli Unii, oraz tym, co wiąże się z kontrolą imigracji, czyli 

dziedziną, w której państwa członkowskie zachowują kompetencje tak długo i w takim zakresie, w jakim Wspólnota 

Europejska nie dokonała pełnej harmonizacji przepisów. Konstytucyjny wymiar tej kwestii tłumaczy ożywioną debatę – 

uczestniczyło w niej nie mniej niż dziesięć państw członkowskich, które przystąpiły do sprawy w charakterze 

interwenientów po stronie rządu pozwanego w postępowaniu przed sądem krajowym, aby zakwestionować interpretację 

prezentowaną przez skarżących oraz Komisję Wspólnot Europejskich. Prawdą jest również, że wcześniejsze poglądy 

Trybunału przyczyniły się do podsycenia tej dyskusji, bowiem spójność zarysowanej linii orzecznictwa nie wydaje się 

oczywista. Tym samym postawione w niniejszych sprawach pytania prejudycjalne dotyczące wykładni dyrektywy 

2004/38(2) dają Trybunałowi dobrą okazję do ich wyjaśnienia. 

I – 

Stan faktyczny w postępowaniu przed sądem krajowym i pytania prejudycjalne 

2. Niniejsze odesłanie prejudycjalne zostało przedstawione przez High Court (Irlandia) w ramach sporu dotyczącego 

czterech połączonych postępowań wszczętych w celu zakwestionowania odmowy udzielenia zezwolenia na pobyt 

obywatelowi państwa trzeciego będącego współmałżonkiem obywatelki Unii zamieszkującej w Irlandii. W każdej z tych 

czterech spraw obywatel państwa trzeciego przybył bezpośrednio do Irlandii i złożył wniosek o azyl polityczny, który 

został oddalony. Po przybyciu do Irlandii zainteresowany zawarł związek małżeński z obywatelką innego państwa 

członkowskiego zamieszkującą i pracującą w Irlandii. Po zawarciu związku małżeńskiego złożył wniosek o kartę pobytu 

(„residence card”) jako współmałżonek obywatela państwa członkowskiego przebywającego legalnie w Irlandii. Minister 

sprawiedliwości odmówił wydania karty pobytu z uwagi na fakt, że wnioskodawca nie mógł udowodnić, iż przed swoim 

przyjazdem do Irlandii przebywał legalnie w innym państwie członkowskim, jak tego wymagają irlandzkie przepisy 

transponujące dyrektywę 2004/38. Wnioskodawcy odwołali się od ministerialnych decyzji o odmowie wydania karty 

pobytowej, podnosząc, że ustanowiony przez prawo irlandzkie warunek wcześniejszego przebywania zgodnie z prawem 

w innym państwie członkowskim, którego niedopełnienie stanowiło podstawę zakwestionowanej odmowy, jest sprzeczny 

z uregulowaniami dyrektywy 2004/38. 

3. Dlatego też, aby móc zbadać zasadność skarg na sporne decyzje o odmowie wydania kart pobytowych, sąd 

krajowy uznaje za konieczne przedstawienie Trybunałowi pytania, czy możliwość skorzystania z przepisów dyrektywy 

2004/38, a ściślej mówiąc z prawa pobytu przez współmałżonka obywatela Unii będącego obywatelem państwa 

trzeciego, może być uzależniona od warunku przebywania zgodnie z prawem w innym państwie członkowskim przed 

przybyciem do przyjmującego państwa członkowskiego. To jest przedmiotem pierwszego pytania prejudycjalnego. 

Zakładając, że tak nie jest, należałoby ponadto określić, czy w niniejszej sprawie obywatelom państw trzecich nie można 

jednak odmówić korzystania z uregulowań dyrektywy 2004/38, jako że art. 3 ust. 1 tej dyrektywy zastrzega prawo do 

powoływania się na jej uregulowania dla tych członków rodziny, którzy „towarzyszą” obywatelowi Unii lub do niego 

„dołączają”, podczas gdy ci obywatele zawarli związki małżeńskie dopiero po przybyciu na terytorium Irlandii. Stąd 

drugie i trzecie pytania prejudycjalne, dotyczące w istocie wpływu daty zawarcia związku małżeńskiego na możliwość 

zastosowania dyrektywy 2004/38. Te właśnie dwa punkty omówię po kolei. 

II – Ocena 

2

A – Zgodność z dyrektywą 2004/38 wymogu wcześniejszego przebywania zgodnie z prawem w innym państwie 

członkowskim 

4. Pytanie, czy dyrektywa 2004/38 pozwala na uzależnienie możliwości skorzystania z prawa pobytu 

w przyjmującym państwie członkowskim, przyznane obywatelom państw trzecich będącym członkami rodziny obywatela 

Unii, od warunku wcześniejszego przebywania zgodnie z prawem w innym państwie członkowskim, oznacza 

zastanowienie się nad zakresem stosowania ww. dyrektywy: czy stosuje się tylko do tych rodzin, które mieszkały 

w państwie członkowskim przed wyjazdem do przyjmującego państwa członkowskiego? Innymi słowy, czy dyrektywa 

2004/38 zapewnia członkom rodzin obywatela Unii będącym obywatelami państwa trzeciego wyłącznie swobodny 

przepływ na terytorium Unii, czy w niektórych przypadkach również ich wjazd na terytorium wspólnotowe? 

5. Dyrektywa 2004/38 nie daje wyraźnej odpowiedzi. Artykuły 6, 7 i 16 tej dyrektywy ograniczają się do przyznania 

prawa pobytu członkom rodziny obywatela Unii, którzy nie są obywatelami jednego z państw członkowskich 

i „towarzyszą lub dołączają do obywatela Unii”. Ponieważ wykładnia ww. dyrektywy nie daje rozwiązania, należy odnieść 

się do jej celu. Dyrektywa 2004/38 ma na celu zagwarantowanie „podstawowego i indywidualnego prawa do 

swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich” przyznanego obywatelom Unii 

bezpośrednio w art. 18 WE(3). Przepisy tej dyrektywy należy właśnie interpretować w świetle podstawowego prawa do 

swobodnego przemieszczania się i pobytu obywateli Unii. Przewidziane w niej uprawnienia należy postrzegać 

funkcjonalnie, tak aby uznać jedynie ich zakres, lecz jednocześnie cały zakres, jaki jest niezbędny do zapewnienia 

skuteczności prawa przemieszczania się i pobytu obywateli Unii. Innymi słowy, chodzi o ustalenie, czy korzystanie 

w sposób pełny przez obywatela Unii ze swego prawa pobytu zakłada jednocześnie, że prawo pobytu członków rodziny 

obywatela Unii, będących obywatelami państwa trzeciego, które to prawo jest prawem pochodnym i zależnym od prawa 

obywatela Unii(4), oznacza prawo wjazdu na terytorium Unii. 

6. Takiemu podejściu oraz odpowiedzi, która może z niego wynikać, państwa członkowskie, które przystąpiły do 

sprawy w charakterze interwenienta, nie mogą skutecznie przeciwstawiać pionowego podziału kompetencji o charakterze 

konstytucyjnym. O ile jest prawdą, że państwa członkowskie zachowują co do zasady kompetencje w dziedzinie kontroli 

imigracji, a zatem przyjmowania obywateli państw trzecich pochodzących spoza terytorium wspólnotowego, nie można 

z tego wnioskować, że dyrektywa 2004/38 dotyczy jedynie przemieszczania się obywateli Unii oraz członków ich rodzin 

między państwami członkowskimi, a nie wjazdu tych ostatnich na terytorium Unii. Zgodnie bowiem z utrwalonym 

orzecznictwem państwa członkowskie powinny wykonywać swoje kompetencje w poszanowaniu prawa wspólnotowego, 

a w szczególności podstawowej swobody przemieszczania się(5). Tym samym wyraźnie już orzeczono, że wymogi 

poszanowania swobody przemieszczania się i pobytu obywateli Unii mogą stanowić ograniczenie dla państw 

członkowskich w wykonywaniu ich kompetencji(6), szczególnie tych, którymi dysponują w zakresie kontroli imigracji(7). 

7. W celu zakwestionowania możliwości zastosowania dyrektywy 2004/38 do problemu wjazdu na terytorium 

Wspólnoty członków rodziny obywatela Unii, będących obywatelami państwa trzeciego, tym bardziej nie można zasadnie 

podkreślać układu kompetencji wspólnotowych wynikającego z poszczególnych podstaw prawnych przewidzianych 

w traktacie WE. Jest bezsporne, że jedynie tytuł IV traktatu WE umożliwia przyjęcie wspólnotowych aktów prawnych 

dotyczących imigracji oraz kontroli na zewnętrznych granicach(8), podczas gdy dyrektywa 2004/38 opiera się na tytule 

III traktatu WE. Jednak dyrektywa ta reguluje bezpośrednio jedynie prawa obywateli Unii, natomiast prawa członków ich 

rodziny zostały potraktowane tylko w takim zakresie, w jakim stanowią uzupełnienie tych pierwszych. Okoliczność, iż 

w ten sposób dyrektywa może mieć wpływ na kontrolę imigracji, nie oznacza ingerencji w kompetencję opartą na tytule 

IV, ponieważ jej zasadniczy cel ogranicza się do zapewnienia wykonywania prawa przemieszczania się i pobytu obywateli 

Unii. 

8. Pozostaje zatem ustalić, czy pełna skuteczność praw związanych z obywatelstwem Unii zakłada, że prawo pobytu 

przyznane członkom rodziny obywatela Unii przez dyrektywę 2004/38 może w pewnych przypadkach dotyczyć prawa 

wjazdu na terytorium wspólnotowe. W tym celu w pierwszej kolejności należy przypomnieć nacisk, jaki zarówno 

prawodawca(9), jak i Trybunał(10) kładą na znaczenie ochrony życia rodzinnego obywateli państw członkowskich w celu 

usunięcia przeszkód w wykonywaniu podstawowych swobód zagwarantowanych traktatem WE. Ten instrumentalny 

związek między prawem do poszanowania życia rodzinnego i swobodami przepływu doprowadził Trybunał do uznania 

w szczególności, że postanowienia art. 52 traktatu WE (obecnie, po zmianie, art. 43 WE) oraz przepisy dyrektywy 

73/148/EWG(11) należy interpretować w ten sposób, że nakładają one na państwo członkowskie obowiązek zezwolenia 

na wjazd na swoje terytorium i pobyt na nim współmałżonka obywatela tego państwa, bez względu na przynależność 

państwową, który przemieścił się ze swoim współmałżonkiem na terytorium innego państwa członkowskiego w celu 

wykonywania pracy najemnej w rozumieniu art. 48 traktatu WE (obecnie, po zmianie, art. 39 WE), i który powraca 

w celu osiedlenia się w rozumieniu art. 52 traktatu WE na terytorium swojego państwa pochodzenia. Zdaniem Trybunału 

obywatel państwa członkowskiego mógłby być zniechęcony do opuszczenia swojego państwa pochodzenia w celu 

wykonywania pracy najemnej lub działalności na własny rachunek na terytorium innego państwa członkowskiego, gdyby 

po swoim powrocie do państwa członkowskiego, którego obywatelstwo posiada, w celu wykonywania tam pracy 

najemnej lub działalności na własny rachunek, jego współmałżonkowi i dzieciom nie zezwolono na wjazd i pobyt na 

terytorium tego państwa w warunkach co najmniej równoważnych z warunkami przyznanymi im przez prawo 

3

wspólnotowe na terytorium innego państwa członkowskiego(12). Wspomniany związek instrumentalny wyjaśnia również, 

że Trybunał orzekł, iż art. 49 WE, analizowany w świetle prawa podstawowego do poszanowania życia rodzinnego, 

należy interpretować w ten sposób, iż stoi on na przeszkodzie temu, aby państwo członkowskie pochodzenia 

usługodawcy, który ustanowił działalność gospodarczą w tym państwie i świadczy usługi usługobiorcom, którzy 

ustanowili działalność gospodarczą w innych państwach członkowskich, odmawiało prawa pobytu na jego terytorium 

małżonkowi owego usługodawcy, będącemu obywatelem państwa trzeciego(13). Nawet w wyroku w sprawie Akrich(14), 

mimo iż na podstawie rozporządzenia nr 1612/68 Trybunał odmówił uznania prawa pobytu w państwie członkowskim 

pochodzenia, do którego obywatel Unii wrócił w celu osiedlenia się ze współmałżonkiem będącym obywatelem państwa 

trzeciego, ponieważ ten ostatni nie przebywał wcześniej zgodnie z prawem w innym państwie członkowskim, to jednak 

zobowiązał właściwe organy państwa członkowskiego pochodzenia do oceny wniosku współmałżonka dotyczącego 

wjazdu i pobytu na terytorium tego państwa w świetle podstawowego prawa do poszanowania życia rodzinnego 

w rozumieniu art. 8 EKPC(15), jako że sprawa dotyczy swobody przemieszczania obywatela Unii. 

9. Jeśli przyjąć takie podejście, należy przyznać, że interpretowanie dyrektywy 2004/38 w ten sposób, że przyznane 

przez nią obywatelom krajów trzecich będących członkami rodziny obywatela Unii prawo pobytu w przyjmującym 

państwie członkowskim nie gwarantuje im prawa wjazdu na terytorium wspólnotowe, tj. wchodzi w grę jedynie, jeżeli 

przebywali oni wcześniej zgodnie z prawem w innym państwie członkowskim, narusza prawo obywatela Unii do 

prowadzenia normalnego życia rodzinnego, a tym samym jego prawo pobytu w przyjmującym państwie członkowskim. 

W sprawach przed sądem krajowym okoliczność, że obywatele Unii zamieszkujący w Irlandii nie mogą sprowadzić swoich 

małżonków spoza Wspólnoty, może podważyć ich swobodę wyboru pobytu w tym państwie członkowskim, gdyż brak tej 

możliwości ma na celu skłonienie ich do opuszczenia terytorium Irlandii w celu wyjazdu do innego państwa, państwa 

członkowskiego lub państwa trzeciego, gdzie mogą prowadzić wspólne życie ze swoim współmałżonkiem. 

W konsekwencji skuteczność prawa pobytu obywatela Unii w państwie członkowskim innym niż jego państwo 

pochodzenia wymaga postrzegania pochodnego prawa pobytu członków jego rodziny będącymi obywatelami państwa 

trzeciego przyznanego przez dyrektywę 2004/38 jako równoznacznego z prawem do dołączenia do niego, również przez 

obywateli bezpośrednio spoza terytorium Unii. Z powyższego wynika, że aby móc powoływać się na uregulowania tej 

dyrektywy, państwo członkowskie nie może skutecznie wymagać od wspomnianych wyżej członków rodziny 

wcześniejszego przebywania zgodnie z prawem w innym państwie członkowskim. 

10. Takiej interpretacji dyrektywy 2004/38 rząd irlandzki oraz państwa członkowskie, które przystąpiły do sprawy 

w charakterze interwenienta, przeciwstawiają rozstrzygnięcie zawarte w wyroku w sprawie Akrich(16), zgodnie z którym 

skorzystanie z prawa pobytu przyznanego przez art. 10 rozporządzenia nr 1612/68 obywatelowi państwa trzeciego, 

będącemu współmałżonkiem obywatela Unii, który przeprowadza się do państwa członkowskiego, do którego przeniósł 

się obywatel Unii, jest uzależnione od warunku wcześniejszego pobytu zgodnie z prawem w innym państwie 

członkowskim, ponieważ wspomniane rozporządzenie dotyczy jedynie swobodnego przepływu we Wspólnocie i nie 

wspomina o prawach tych obywateli państw trzecich będących współmałżonkami obywateli Unii do wjazdu na terytorium 

Wspólnoty. 

11. Rozstrzygnięcie zawarte w ww. wyroku w sprawie Akrich nie może jednak z wielu powodów nabrać ogólnego 

charakteru, przypisywanego mu przez państwa członkowskie. To rozstrzygnięcie różni się od orzecznictwa, które 

uzależnia prawo pobytu przyznane przez prawo wspólnotowe obywatelowi kraju trzeciego, będącego członkiem rodziny 

obywatela Unii, wyłącznie od samego stwierdzenia istnienia „więzi rodzinnej”. W ten sposób Trybunał orzekał przed 

2003 r.(17). I w ten sposób orzeka od tamtego roku(18). Z owego prawa pobytu przyznanego bezpośrednio przez 

traktat jedynie na podstawie więzi rodzinnej Trybunał wywodzi brak możliwości wydalenia przez państwo członkowskie 

członka rodziny obywatela Unii będącego obywatelem państwa trzeciego wyłącznie z powodu niedopełnienia formalności 

prawnych związanych z kontrolą cudzoziemców(19) oraz jedynie uznaniowy charakter wydania karty pobytowej 

zainteresowanemu członkowi rodziny(20). 

12. Ponadto w wyroku w sprawie Jia(21) Trybunał wyraźnie uzależnił warunek wcześniejszego pobytu zgodnie 

z prawem, przedstawiony w wyroku w sprawie Akrich, od okoliczności faktycznych sprawy przed sądem krajowym, 

ponieważ obywatel państwa trzeciego będący współmałżonkiem obywatela Unii przebywał w państwie członkowskim 

niezgodnie z prawem oraz usiłował nieuczciwie uchylać się od krajowych przepisów imigracyjnych. H. Akrich, małżonek 

obywatelki brytyjskiej, nie posiadał prawa pobytu w Zjednoczonym Królestwie, zgodził się bowiem na wydalenie 

z terytorium Zjednoczonego Królestwa do Irlandii, gdzie dołączył do swojej żony, która tam się osiedliła trochę wcześniej 

i, powołując się na prawo pobytu przyznane przez prawo wspólnotowe, zamierzał wraz z żoną powrócić do 

Zjednoczonego Królestwa jako małżonek obywatelki Unii, która skorzystała ze swobody przepływu. 

13. Wreszcie należy uwzględnić nową sytuację związaną z dyrektywą 2004/38. Gdyby nawet założyć, że zakres 

rozstrzygnięcia zawartego w ww. wyroku w sprawie Akrich nie jest ograniczony do konkretnych okoliczności tamtej 

sprawy (nadużycie prawa), to zostało ono wydane w czasie obowiązywania oraz do celów stosowania rozporządzenia 

nr 1612/68. Otóż, jak wskazuje motyw 3 dyrektywy 2004/38, jej celem jest nie tylko skodyfikowanie, ale również 

zweryfikowanie istniejących instrumentów wspólnotowych w celu „wzmocnienia” prawa do swobodnego przemieszczania 

się i pobytu wszystkich obywateli Unii. Poza tym, o ile rozporządzenie nr 1612/68 dotyczy, jak wskazuje jego tytuł, 

4

jedynie „swobodnego przepływu” pracowników wewnątrz Wspólnoty, o tyle dyrektywa 2004/38 dotyczy, zgodnie 

z zasadą ustanowioną w art. 18 WE, nie tylko prawa obywateli Unii do „przemieszczania się”, ale także do swobodnego 

„pobytu” na terytorium państw członkowskich. Innymi słowy, swoboda przepływu pracowników oraz przepisy przyjęte 

w tym celu służyły głównie usuwaniu utrudnień mobilności pracowników. Został tu zatem położony nacisk na skutek 

zniechęcający przy wyjeździe lub przy wjeździe do państwa członkowskiego, pojawiający się ewentualnie w wyniku 

działań podejmowanych przez państwa członkowskie. To ostatecznie właśnie ta perspektywa leży u podstaw ratio 

decidendi ww. wyroku Akrich. Po przypomnieniu, że systematyka przepisów wspólnotowych ma na celu zapewnienie 

swobody przemieszczania się pracowników we Wspólnocie, a wykonywanie tej swobody nie może być karą dla 

pracownika migrującego i jego rodziny, Trybunał wywiódł bowiem, że kiedy obywatel Unii zamieszkujący w państwie 

członkowskim będący współmałżonkiem obywatela państwa trzeciego bez prawa pobytu w tym państwie członkowskim, 

przenosi się do innego państwa członkowskiego w celu wykonywania pracy, oparty na art. 10 rozporządzenia nr 1612/68 

brak prawa jego współmałżonka do osiedlenia się wraz z nim w tym państwie członkowskim nie może stanowić mniej 

korzystnego traktowania niż to, którym byli oni objęci, zanim ów obywatel Unii skorzystał z wprowadzonych traktatem 

ułatwień w zakresie przepływu osób i w rezultacie nie może zniechęcić obywatela Unii do wykonywania praw związanych 

ze swobodami przepływu przyznanych przez art. 39 WE. I odwrotnie, kiedy obywatel Unii zamieszkujący w państwie 

członkowskim, będący współmałżonkiem obywatela państwa trzeciego posiadającego prawo pobytu w tym państwie 

członkowskim, przenosi się do innego państwa członkowskiego w celu wykonywania pracy, czyli z powodu, dla którego 

art. 10 rozporządzenia nr 1612/68 przyznaje wspomnianemu współmałżonkowi prawo osiedlenia się w innym państwie 

członkowskim(22), ta przeprowadzka nie może powodować utraty możliwości wspólnego życia zgodnie z prawem. 

Obecnie dyrektywa 2004/38 kładzie taki sam nacisk na prawo do swobodnego pobytu na terytorium państw 

członkowskich. Zapewniona zostaje więc już nie tylko mobilność, ale również stabilność i ciągłość pobytu. W tej nowej 

perspektywie zauważyć można, że postawienie warunku wcześniejszego pobytu zgodnie z prawem przy korzystaniu 

z prawa pobytu przyznanego przez dyrektywę 2004/38 obywatelom państw trzecich będących członkami rodziny 

obywatela Unii, może wpłynąć na ciągłość pobytu w państwie członkowskim swobodnie wybranym przez obywatela Unii. 

Jeżeli jego życie rodzinne ulega zmianie, a członek jego rodziny nie może – z powodu nieprzebywania wcześniej zgodnie 

z prawem w innym państwie członkowskim – powołać się na prawo wspólnotowe w celu dołączenia do niego, obywatel 

Unii będzie zachęcany do opuszczenia terytorium państwa członkowskiego, w którym zamierzał się osiedlić, na rzecz 

państwa członkowskiego lub państwa trzeciego, w którym będzie mógł odbudować jedność komórki rodzinnej. 

Naruszenie prawa do prowadzenia normalnego życia rodzinnego wynikające z wymogu wcześniejszego przebywania 

zgodnie z prawem w innym państwie członkowskim wpłynie tym samym, jak widzimy, na skuteczność prawa pobytu. 

Tymczasem nie ma powodu, aby naruszenia życia rodzinnego traktować odmiennie w zależności od tego, czy ograniczają 

one swobodę przemieszczenia się obywatela Unii do innego państwa członkowskiego, czy swobodę pobytu w innym 

państwie członkowskim. Wobec tego, ponieważ dyrektywę 2004/38, tak jak rozporządzenie nr 1612/68(23), należy 

również interpretować w świetle podstawowego prawa do poszanowania życia rodzinnego, należy stwierdzić, że 

skorzystanie z prawa pobytu przyznanego w dyrektywie 2004/38 obywatelom państw trzecich będących członkami 

rodziny obywatela Unii nie może być uzależnione od wcześniejszego pobytu zgodnego z prawem tych obywateli w innym 

państwie członkowskim. 

14. Wreszcie czyż trzeba przypominać, że prawo pobytu przyznane w dyrektywie 2004/38 obywatelom państw 

trzecich będących członkami rodziny obywatela Unii obejmujące prawo wjazdu na terytorium wspólnotowe nie oznacza, 

że prawo to nie może stanowić przedmiotu ograniczeń ze strony państw członkowskich. Te ograniczenia zostały wyraźnie 

przewidziane. Artykuł 27 dyrektywy przypomina tradycyjne względy porządku publicznego uzasadniające ograniczenie 

swobody przemieszczania się i pobytu obywatela Unii oraz członka jego rodziny bez względu na przynależność 

państwową. Artykuł 35 natomiast zastrzega przypadki nadużycia prawa lub oszustw. Wskazuje tym samym ewentualne 

przypadki małżeństw fikcyjnych, ale można również uznać, że nadużycie prawa obejmuje także przypadek Akrich 

usiłowania obejścia krajowych przepisów imigracyjnych. Można zauważyć, że ograniczenia prawa do poszanowania życia 

rodzinnego w rozumieniu art. 8 EKPC(24), dopuszczone przez dyrektywę 2004/38, obejmują te, na które Trybunał 

zezwala państwom członkowskim w zakresie swobody świadczenia usług. 

15. Na pierwsze pytanie prejudycjalne należy zatem odpowiedzieć, że dyrektywa 2004/38 nie zezwala państwu 

członkowskiemu na uzależnienie skorzystania z prawa pobytu przyznanego przez nią obywatelom państw trzecich 

będących członkami rodziny obywatela Unii od wcześniejszego pobytu zgodnie z prawem tych obywateli państw trzecich 

w innym państwie członkowskim. 

B – Wpływ daty zawarcia związku małżeńskiego na skorzystanie z prawa pobytu przyznanego przez dyrektywę 

2004/38 

16. Drugie i trzecie pytanie prejudycjalne skłania zasadniczo Trybunał do rozstrzygnięcia kwestii, czy obywatel 

państwa trzeciego może powoływać się na uregulowania dyrektywy 2004/38 w celu uzyskania prawa pobytu 

w przyjmującym państwie członkowskim z obywatelem Unii, będącym jego współmałżonkiem, mimo że przybył do 

przyjmującego państwa członkowskiego przed zawarciem związku małżeńskiego, a nawet przed przybyciem obywatela 

5

Unii. To pytanie powstaje, gdyż art. 3 ust. 1 dyrektywy zastrzega możliwość skorzystania z jej przepisów przez obywateli 

Unii oraz „członków ich rodziny […], którzy im towarzyszą lub do nich dołączają”. Czyż nie należy uznać, że takie 

sformułowanie zakłada, iż obywatel państwa trzeciego powinien uzyskać status członka rodziny przed przybyciem do 

przyjmującego państwa członkowskiego? Takie jest zdanie rządu irlandzkiego. Jak bowiem w przeciwnym razie można 

uznać obywatela państwa trzeciego za członka rodziny obywatela Unii, towarzyszącego mu lub do niego dołączającego? 

17. Jednak art. 3 ust. 1 dyrektywy 2004/38 tak naprawdę nie popiera stanowiska państwa członkowskiego 

pozwanego przed sądem krajowym. Słowo „towarzyszyć” [francuskie „accompagner”] może równie dobrze oznaczać 

ruch i być rozumiane w znaczeniu: jechać z kimś, jak i przybierać konotację statyczną i oznaczać: być z kimś. To 

podwójne znaczenie odnajdziemy w odpowiednikach tego francuskiego słowa użytych w innych wersjach językowych, 

czy to w przypadku angielskiego „accompany”, hiszpańskiego „acompañar”, włoskiego „accompagnare” lub 

portugalskiego „acompanhar”. W celu uniknięcia dwuznaczności tego sformułowania należy ponownie zastosować 

wykładnię funkcjonalną. W tym względzie, gdyby nacisk położony był wyłącznie na mobilność obywateli Wspólnoty, na 

ich swobodę przemieszczania się do innego państwa członkowskiego, można z pewną dozą słuszności stwierdzić, że 

prawo wspólnotowe nie zapewnia prawa pobytu w przyjmującym państwie członkowskim członkowi rodziny migrującego 

obywatela Unii, ponieważ więzy rodzinne zostały zawiązane dopiero po wykonaniu swobody przemieszczania się. 

W takim przypadku bowiem przeszkoda w łączeniu rodzin nie mogła mieć żadnego zniechęcającego wpływu na swobodę 

przemieszczania się obywatela Wspólnoty. 

18. Tymczasem, jak wiadomo, wśród praw, jakie ze statusem obywatela Unii łączy art. 18 WE, znajduje się również 

prawo swobodnego pobytu na terytorium państw członkowskich. Logicznie zatem dyrektywa 2004/38, która ma na celu 

regulację wykonywania podstawowego prawa przemieszczania się i pobytu obywateli Unii, na podstawie jej art. 3 ma 

zastosowanie do wszystkich obywateli Unii „którzy przemieszczają się lub przebywają” w innym państwie członkowskim 

niż państwo członkowskie, którego są obywatelami. Tymczasem, jak już podkreśliłem w ramach odpowiedzi na pierwsze 

pytanie, ciągłość pobytu obywatela Unii w przyjmującym państwie członkowskim mogłaby być zagrożona, gdyby nie 

mógł w nim żyć z członkami swojej rodziny. I pod względem skuteczności jego prawa pobytu jest nieważne, w jakim 

momencie dana osoba została członkiem rodziny. Nieważne jest również, że osoba, która stała się członkiem jego 

rodziny, znajdowała się już na terytorium przyjmującego państwa członkowskiego przed przybyciem obywatela Unii. 

Nawet gdyby – tak jak w sporach przed sądem krajowym – obywatel państwa trzeciego zawarł związek małżeński 

z obywatelem Unii dopiero w czasie pobytu tego obywatela Unii w przyjmującym państwie członkowskim, nawet gdyby 

w dniu zawarcia związku małżeńskiego obywatel państwa trzeciego był już w przyjmującym państwie członkowskim, 

odmowa przez to państwo członkowskie przyznania mu karty pobytowej jako współmałżonkowi obywatela Unii, tworząc 

przeszkodę w życiu rodzinnym, w nie mniejszym stopniu wpłynie na pobyt obywatela Unii na jej terytorium. 

19. Już w kontekście prawa pobytu związanego z podstawową swobodą przepływu pracowników Trybunał orzekł, że 

państwo członkowskie nie może, nie naruszając przy tym prawa pobytu przyznanego pracownikom wspólnotowym, 

a więc członkom ich rodzin, przez dyrektywę 68/360/EWG(25) oraz dyrektywę 73/148, odmówić wydania karty 

pobytowej obywatelowi państwa trzeciego, który zawarł związek małżeński z pracownikiem wspólnotowym 

w przyjmującym państwie członkowskim po przekroczeniu jego granicy niezgodnie z prawem(26). Co było prawdą 

w czasie obowiązywania przepisów przed przyjęciem dyrektywy 2004/38, jest prawdą a fortiori i obecnie. Należy 

powtórzyć, iż wspomniana dyrektywa ma na celu „wzmocnienie” prawa pobytu wszystkich obywateli Unii. Należy nadto 

dojść do wniosku, że obywatele państw trzecich mogą domagać się skorzystania z praw nadanych na mocy dyrektywy 

2004/38 członkom rodziny, którzy „towarzyszą” obywatelowi Unii w rozumieniu art. 3 tej dyrektywy, niezależnie od tego, 

kiedy stali się członkami rodziny tego obywatela. 

20. Zatem na drugie i trzecie pytanie prejudycjalne należy odpowiedzieć w ten sposób, że art. 3 ust. 1 dyrektywy 

2004/38 obejmuje swym zakresem stosowania obywatela państwa trzeciego, który jest współmałżonkiem obywatela Unii 

zamieszkującego w przyjmującym państwie członkowskim, bez względu na to, kiedy i gdzie małżeństwo zostało zawarte 

lub kiedy i jak obywatel państwa trzeciego przybył do przyjmującego państwa członkowskiego. 

III – Wnioski 

21. Mając na względzie całość powyższych rozważań, zwracam się do Trybunału z propozycją, aby na pytanie 

postawione przez High Court odpowiedział w następujący sposób: 

1) Dyrektywa 2004/38 nie zezwala państwu członkowskiemu na uzależnienie skorzystania z prawa pobytu 

przyznanego przez nią obywatelom państw trzecich będących członkami rodziny obywatela Unii od warunku 

wcześniejszego przebywania zgodnie z prawem tych obywateli państw trzecich w innym państwie członkowskim. 

2) Artykuł 3 ust. 1 dyrektywy 2004/38 obejmuje swym zakresem stosowania obywatela państwa trzeciego, który jest 

współmałżonkiem obywatela Unii zamieszkującego w przyjmującym państwie członkowskim, bez względu na to, kiedy 

i gdzie małżeństwo zostało zawarte lub kiedy i jak obywatel państwa trzeciego przybył do przyjmującego państwa 

członkowskiego. 

6

1 – Język oryginału: francuski. 

2 – Dyrektywa 2004/38/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do 

swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich, zmieniająca rozporządzenie (EWG) nr 1612/68 i uchylająca dyrektywy 

64/221/EWG, 68/360/EWG, 72/194/EWG, 73/148/EWG, 75/34/EWG, 75/35/EWG, 90/364/EWG, 90/365/EWG i 93/96/EWG (Dz.U. L 158, s. 77). 

3 – Zobacz wyrok z dnia 17 września 2002 r. w sprawie C-413/99 Baumbast i R, Rec. s. I-7091, pkt 84. 

4 – Tytułem przypomnienia zob. wyrok z dnia 11 grudnia 2007 r. w sprawie C-291/05 Eind, Zb.Orz. s. I-10719, pkt 23, 24, 30. 

5 – Tytułem przypomnienia zob. wyrok z dnia 13 grudnia 2005 r. w sprawie C-446/03 Marks & Spencer, Zb.Orz. s. I-10837, pkt 29. 

6 – Zobacz wyroki: z dnia 23 listopada 2000 r. w sprawie C-135/99 Elsen, Rec. s. I-10409, pkt 33; z dnia 2 października 2003 r. w sprawie C-148/02 Garcia 

Avello, Rec. s. I-11613, pkt 25; z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie C-224/02 Pusa, Rec. s. I-5763, pkt 22; z dnia 15 marca 2005 r. w sprawie C-209/03 

Bidar, Zb.Orz. s. I-2119, pkt 33; z dnia 26 października 2006 r. w sprawie C-192/05 Tas-Hagen i Tas, Zb.Orz. s. I-10451, pkt 22; z dnia 22 maja 2008 r. 

w sprawie C-499/06 Nerkowska, Zb.Orz. s. I-3993, pkt 24. 

7 – Zobacz wyrok z dnia 25 lipca 2002 r. w sprawie C-459/99 MRAX, Rec. s. I-6591. Zobacz również wyrok z dnia 14 kwietnia 2005 r. w sprawie C-157/03 

Komisja przeciwko Hiszpanii, Zb.Orz. s. I-2911. 

8 – Dla przykładu zob. dyrektywę Rady 2003/86/WE z dnia 22 września 2003 r. w sprawie prawa do łączenia rodzin (Dz.U. L 251, s. 12), która przyznaje 

obywatelom państw trzecich prawo do łączenia rodzin. 

9 – Już po przypomnieniu w motywie piątym, że „prawo swobodnego przepływu, wykonywane w obiektywnych warunkach wolności i godności, wymaga 

[…] wyeliminowania wszelkich utrudnień mobilności pracowników, w szczególności w odniesieniu do prawa pracownika do połączenia z rodziną”, 

rozporządzenie Rady (EWG) nr 1612/68 z dnia 15 października 1968 r. w sprawie swobodnego przepływu pracowników wewnątrz Wspólnoty (Dz.U. L 127, 

s. 2) w art. 10 przewiduje prawo członków rodziny bez względu na przynależność państwową do osiedlenia się w innym państwie członkowskim wraz 

z pracownikiem, który jest obywatelem państwa członkowskiego i jest zatrudniony na terytorium innego państwa członkowskiego. Motyw 5 dyrektywy 

2004/38 w bardzo podobnych słowach przypomina, że „[p]rawo wszystkich obywateli Unii do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium 

państw członkowskich powinno być również zagwarantowane członkom ich rodzin bez względu na przynależność państwową, aby korzystanie z niego 

mogło odbywać się z zachowaniem obiektywnych warunków godności”. 

10 – Zobacz wyroki: z dnia 11 lipca 2002 r. w sprawie C-60/00 Carpenter, Rec. s. I-6279, pkt 38; ww. wyroki: w sprawie MRAX, pkt 53; z dnia 14 kwietnia 

2005 r. w sprawie Komisja przeciwko Hiszpanii, pkt 26; wyrok z dnia 31 stycznia 2006 r. w sprawie C-503/03 Komisja przeciwko Hiszpanii, Zb.Orz. 

s. I-1097, pkt 41; ww. wyrok w sprawie Eind, pkt 44. 

11 – Dyrektywa Rady z dnia 21 maja 1973 r. w sprawie zniesienia ograniczeń w zakresie przemieszczania się i pobytu obywateli państw członkowskich 

w obrębie Wspólnoty, które dotyczą przedsiębiorczości i świadczenia usług (Dz.U. L 172, s. 14). 

12 – Zobacz wyrok z dnia 7 lipca 1992 r. w sprawie C-370/90 Singh, Rec. s. I-4265. 

13 – Zobacz ww. wyrok w sprawie Carpenter. 

14 – Wyrok z dnia 23 września 2003 r. w sprawie C-109/01, Rec. s. I-9607. 

15 – Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzona w Rzymie w dniu 4 listopada 1950 r. 

16 – Wyżej wymieniony, pkt 49–51. 

17 – Zobacz ww. wyrok w sprawie MRAX, pkt 59. 

18 – Zobacz ww. wyrok z dnia 14 kwietnia 2005 r. w sprawie Komisja przeciwko Hiszpanii, pkt 28. 

19 – Zobacz ww. wyrok w sprawie MRAX, pkt 73–80. 

20 – Zobacz ww. wyrok z dnia 14 kwietnia 2005 r. w sprawie Komisja przeciwko Hiszpanii, pkt 28. 

21 – Wyrok z dnia 9 stycznia 2007 r. w sprawie C-1/05, Zb.Orz. s. I-1. 

22 – Zobacz ww. wyrok w sprawie Akrich, pkt 51–54. 

23 – Zobacz wyrok z dnia 18 maja 1989 r. w sprawie 249/86 Komisja przeciwko Niemcom, Rec. s. 1263, pkt 10; ww. wyrok w sprawie Baumbast i R, 

pkt 72. 

24 – Zobacz ww. wyrok w sprawie Carpenter. 

25 – Dyrektywa Rady z dnia 15 października 1968 r. w sprawie zniesienia ograniczeń w przemieszczaniu się i pobycie pracowników państw członkowskich 

i ich rodzin we Wspólnocie (Dz.U. L 257, s. 13). 

26 – Zobacz ww. wyrok w sprawie MRAX, pkt 63–80. 

7

2. 

WYROK TRYBUNAŁU (wielka izba) 

z dnia 25 lipca 2008 r.(*) 

Dyrektywa 2004/38/WE – Prawo obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na 

terytorium państw członkowskich – Członkowie rodziny będący obywatelami państw trzecich – Obywatele państw 

trzecich, którzy wjechali do przyjmującego państwa członkowskiego przed zawarciem małżeństwa z obywatelem Unii 

W sprawie C-127/08 

mającej za przedmiot wniosek o wydanie, na podstawie art. 234 WE, orzeczenia w trybie prejudycjalnym, złożony przez 

High Court (Irlandia) postanowieniem z dnia 14 marca 2008 r., które wpłynęło do Trybunału w dniu 25 marca 2008 r., 

w postępowaniu: 

Blaise Baheten Metock, 

Hanette Eugenie Ngo Ikeng, 

Christian Joel Baheten, 

Samuel Zion Ikeng Baheten, 

Hencheal Ikogho, 

Donna Ikogho, 

Roland Chinedu, 

Marlene Babucke Chinedu, 

Henry Igboanusi, 

Roksana Batkowska 

przeciwko 

Minister for Justice, Equality and Law Reform, 

TRYBUNAŁ (wielka izba), 

w składzie: V. Skouris, prezes, P. Jann, C.W.A. Timmermans, A. Rosas i K. Lenaerts, prezesi izb, A. Tizzano, U. Lõhmus, 

J.N. Cunha Rodrigues, M. Ilešič (sprawozdawca), J. Malenovský, J. Klučka, C. Toader i J.J. Kasel, sędziowie, 

rzecznik generalny: M. Poiares Maduro, 

sekretarz: M. Ferreira, główny administrator, 

uwzględniając postanowienie prezesa Trybunału z dnia 17 kwietnia 2008 r. o zastosowaniu w sprawie trybu 

przyspieszonego zgodnie z art. 23a statutu Trybunału Sprawiedliwości i art. 104a akapit pierwszy regulaminu, 

uwzględniając procedurę pisemną i po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 3 czerwca 2008 r., 

rozważywszy uwagi przedstawione: 

– w imieniu B. Bahetena Metocka, H.E. Ngo Ikeng, C.J. Bahetena oraz S.Z. Ikenga Bahetena przez M. de Blacama, 

SC, oraz J. Stanleya, BL, działających z upoważnienia V. Crowleya, S. Burke oraz D. Langana, solicitors, 

– w imieniu H. Ikogho oraz D. Ikogho przez R. Boyle, SC, oraz G. O’Hallorana, BL, oraz A. Lowry’ego, BL, 

działających z upoważnienia S. Mulvihilla, solicitor, 

– w imieniu R. Chinedu oraz M. Babucke Chinedu przez A. Collinsa, SC, M. Lynna, BL, oraz P. O’Shea, BL, 

działających z upoważnienia B. Burnsa, solicitor, 

– w imieniu H. Igboanusi oraz R. Batkowskiej przez M. Forde’a, SC, oraz O. Ladenegana, BL, działających 

z upoważnienia K. Tunneya oraz W. Mudaha, solicitors, 

– w imieniu Minister for Justice, Equality and Law Reform przez D. O’Hagana, działającego w charakterze 

pełnomocnika, wspieranego przez B. O’Moore’a, SC, S. Moorhead, SC, oraz D. Conlana Smytha, BL, 

– w imieniu rządu czeskiego przez M. Smolka, działającego w charakterze pełnomocnika, 

– w imieniu rządu duńskiego przez J. Beringa Liisberga oraz B. Weis Fogh, działających w charakterze 

pełnomocników, 

– w imieniu rządu niemieckiego przez M. Lummę oraz J. Möllera, działających w charakterze pełnomocników, 

– w imieniu rządu greckiego przez T. Papadopoulou oraz M. Michelogiannaki, działające w charakterze 


– w imieniu rządu cypryjskiego przez D. Lisandrou, działającego w charakterze pełnomocnika, 

– w imieniu rządu maltańskiego przez S. Camilleriego, działającego w charakterze pełnomocnika, 

– w imieniu rządu niderlandzkiego przez C. Wissels oraz C. ten Dam, działające w charakterze pełnomocników, 

– w imieniu rządu austriackiego przez E. Riedla oraz T. Fülöp, działających w charakterze pełnomocników, 

– w imieniu rządu fińskiego przez A. Guimaraes-Purokoski, działającą w charakterze pełnomocnika, 

– w imieniu rządu Zjednoczonego Królestwa przez I. Rao, działającą w charakterze pełnomocnika, wspieraną przez 

T. Warda, barrister, 

– w imieniu Komisji Wspólnot Europejskich przez D. Maidani oraz M. Wilderspina, działających w charakterze 


po wysłuchaniu rzecznika generalnego, 

8

wydaje następujący 

Wyrok 

1 Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym dotyczy dyrektywy 2004/38/WE Parlamentu Europejskiego 

i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania 

się i pobytu na terytorium państw członkowskich, zmieniającej rozporządzenie (EWG) nr 1612/68 i uchylającej dyrektywy 

64/221/EWG, 68/360/EWG, 72/194/EWG, 73/148/EWG, 75/34/EWG, 75/35/EWG, 90/364/EWG, 90/365/EWG 

i 93/96/EWG (Dz.U. L 158, s. 77, oraz sprostowanie, Dz.U. 2004, L 229, s. 35, Dz.U. 2005, L 197, s. 34 oraz Dz.U. 2007, 

L 204, s. 28). 

2 Wniosek ten został złożony w ramach czterech procedur kontroli sądowej wszczętych przed High Court, z których 

każda miała na celu uzyskanie w szczególności postanowienia certiorari, stwierdzającego nieważność decyzji, na mocy 

której Minister for Justice, Equality and Law Reform (minister ds. sprawiedliwości, równości szans i reformy prawa, 

zwany dalej „Minister for Justice”) odmówił przyznania zezwolenia na pobyt obywatelowi państwa trzeciego będącego 

współmałżonkiem obywatelki Unii zamieszkującej w Irlandii. 

Ramy prawne 

Uregulowania wspólnotowe 

3 Dyrektywa 2004/38 została przyjęta na podstawie art. 12 WE, 18 WE, 40 WE, 44 WE i 52 WE. 

4 Motywy 1–5, 11, 14 i 31 tej dyrektywy mają następujące brzmienie: 

„(1) Obywatelstwo Unii nadaje każdemu obywatelowi Unii podstawowe i indywidualne prawo do swobodnego 

przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich, z zastrzeżeniem ograniczeń i warunków 

ustanowionych w traktacie i środków przyjętych w celu ich stosowania. 

(2) Swobodny przepływ osób stanowi jedną z podstawowych swobód rynku wewnętrznego obejmującego przestrzeń 

bez granic wewnętrznych, gdzie swoboda ta jest zapewniona zgodnie z postanowieniami traktatu. 

(3) Obywatelstwo Unii powinno stanowić podstawowy status obywateli państw członkowskich, w przypadku gdy 

korzystają z prawa do swobodnego przemieszczania się i pobytu. Należy zatem skodyfikować i zweryfikować istniejące 

instrumenty wspólnotowe, które traktują oddzielnie pracowników najemnych, osoby pracujące na własny rachunek, 

studentów i inne osoby niezatrudnione w celu uproszczenia i wzmocnienia prawa do swobodnego przemieszczania się 

i pobytu wszystkich obywateli Unii. 

(4) Aby odejść od takiego sektorowego i fragmentarycznego podejścia do prawa swobodnego przemieszczania się 

i pobytu oraz ułatwić korzystanie z tego prawa, należy przygotować jeden akt prawny […]. 

(5) Prawo wszystkich obywateli Unii do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw 

członkowskich powinno być również zagwarantowane członkom ich rodzin bez względu na przynależność państwową, 

aby korzystanie z niego mogło opierać się na obiektywnych warunkach wolności i godności. […] 

[…] 

(11) Podstawowe i osobiste prawo do pobytu w innym państwie członkowskim zostało przyznane obywatelom Unii 

bezpośrednio na mocy traktatu i nie jest zależne od spełnienia procedur administracyjnych. 

[…] 

(14) Dokumenty uzupełniające wymagane przez właściwe władze w celu wydania zaświadczenia o rejestracji lub 

karty pobytowej powinny być precyzyjnie określone, w celu uniknięcia rozbieżności w praktykach administracyjnych lub 

wykładni, stanowiącej zbytnią przeszkodę w korzystaniu z prawa pobytu obywateli Unii i członków ich rodziny. 

[…] 

(31) Niniejsza dyrektywa przestrzega podstawowych praw i wolności oraz stosuje się do zasad uznanych 

w szczególności przez Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej. Zgodnie z zakazem dyskryminacji zawartej w karcie, 

państwa członkowskie powinny wdrożyć niniejszą dyrektywę bez dyskryminowania jej beneficjentów ze względu na płeć, 

rasę, kolor skóry, pochodzenie etniczne lub społeczne, cechy genetyczne, język, religię lub światopogląd, opinie 

polityczne lub wszelkie inne, przynależność do mniejszości narodowej, majątek, urodzenie, niepełnosprawność, wiek lub 

orientację seksualną”. 

5 Zgodnie z jej art. 1 lit. a) dyrektywa 2004/38 dotyczy w szczególności „warunk[ów] regulując[ych] korzystanie 

z prawa swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich przez obywateli Unii i członków 

ich rodziny”. 

6 Na podstawie art. 2 pkt 2 lit. a) dyrektywy 2004/38 dla celów tej dyrektywy „członek rodziny” oznacza między 

innymi współmałżonka. 

7 Artykuł 3 ust. 1 dyrektywy 2004/38 zatytułowany „Beneficjenci” stanowi: 

„Niniejszą dyrektywę stosuje się w odniesieniu do wszystkich obywateli Unii, którzy przemieszczają się do innego 

państwa członkowskiego lub przebywają w innym państwie członkowskim niż państwo członkowskie, którego są 

9

obywatelami, oraz do członków ich rodziny, jak zdefiniowano w art. 2 ust. 2, którzy im towarzyszą lub do nich 

dołączają”. 

8 Artykuł 5 dyrektywy 2004/38 zatytułowany „Prawo wjazdu” stanowi: 

„1. Bez uszczerbku dla przepisów dotyczących dokumentów podróży, mających zastosowanie do krajowych kontroli 

granicznych, państwa członkowskie przyznają obywatelom Unii prawo wjazdu na ich terytorium z ważnym dokumentem 

tożsamości lub paszportem oraz przyznają prawo wjazdu na ich terytorium członkom rodziny, którzy nie są obywatelami 

jednego z państw członkowskich, z ważnym paszportem. 

[…] 

2. Członkowie rodziny, którzy nie są obywatelami państwa członkowskiego, są jedynie zobowiązani posiadać wizę 

wjazdową zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 539/2001 lub, w określonym przypadku, prawem krajowym. Do celów 

niniejszej dyrektywy posiadanie ważnej karty pobytowej, określonej w art. 10, zwalnia takich członków rodziny 

z wymogu posiadania wizy. 

[…] 

5. Państwo członkowskie może wymagać od zainteresowanych osób zgłoszenia swojej obecności na jego terytorium 

w racjonalnym i niedyskryminującym terminie. Niedopełnienie takiego wymogu przez zainteresowane osoby może 

podlegać proporcjonalnym i niedyskryminującym karom”. 

9 Zgodnie z art. 7 dyrektywy 2004/38 zatytułowanym „Prawo pobytu przez okres przekraczający trzy miesiące”: 

„1. Wszyscy obywatele Unii posiadają prawo pobytu na terytorium innego państwa członkowskiego przez okres 

dłuższy niż trzy miesiące, jeżeli: 

a) są pracownikami najemnymi lub osobami pracującymi na własny rachunek w przyjmującym państwie 

członkowskim; lub 

b) posiadają wystarczające zasoby dla siebie i członków ich rodziny, aby nie stanowić obciążenia dla systemu pomocy 

społecznej przyjmującego państwa członkowskiego w okresie pobytu, oraz są objęci pełnym ubezpieczeniem 

zdrowotnym w przyjmującym państwie członkowskim; lub 

c) – są zapisani do instytucji prywatnej lub publicznej, uznanej lub finansowanej przez przyjmujące państwo 

członkowskie na podstawie przepisów prawnych lub praktyki administracyjnej, zasadniczo w celu odbycia studiów, 

włącznie z kształceniem zawodowym; oraz 

– są objęci pełnym ubezpieczeniem zdrowotnym w przyjmującym państwie członkowskim i zapewnią 

odpowiednią władzę krajową, za pomocą oświadczenia lub innego równoważnego środka według własnego wyboru, że 

posiadają wystarczające zasoby dla siebie i członków rodziny, aby nie stanowić obciążenia dla systemu pomocy 

społecznej przyjmującego państwa członkowskiego w okresie ich pobytu; […] 

[…] 

2. Prawo pobytu przewidziane w ust. 1 rozciąga się na członków rodziny, którzy nie są obywatelami jednego z państw 

członkowskich, towarzyszących lub dołączających do obywatela Unii w przyjmującym państwie członkowskim, o ile tacy 

obywatele Unii spełniają warunki określone w ust. 1 lit. a), b) lub c). 

[…]”. 

10 Artykuł 9 dyrektywy 2004/38 zatytułowany „Formalności administracyjne dla członków rodziny, którzy nie są 

obywatelami jednego z państw członkowskich” stanowi: 

„1. Państwa członkowskie wydają kartę pobytową członkom rodziny obywatela Unii, którzy nie są obywatelami 

jednego z państw członkowskich, jeżeli planowany okres pobytu przekracza trzy miesiące. 

2. Nieprzekraczalny termin dla złożenia wniosku o kartę pobytową nie może być krótszy niż trzy miesiące od dnia 

przyjazdu. 

3. Niedopełnienie wymogu złożenia wniosku o kartę pobytową przez zainteresowaną osobę może podlegać 

proporcjonalnym i niedyskryminującym karom”. 

11 Zgodnie z art. 10 dyrektywy 2004/38 zatytułowanym „Wydawanie kart pobytowych”: 

„1. Prawo pobytu dla członków rodziny obywatela Unii, którzy nie są obywatelami jednego z państw członkowskich, 

zostaje stwierdzone poprzez wydanie dokumentu zwanego »Karta pobytowa członka rodziny obywatela Unii« nie później 

niż sześć miesięcy od dnia, w którym złożyli wniosek. Zaświadczenie o złożeniu wniosku na kartę pobytową jest 

wydawane bezzwłocznie. 

2. W celu wydania karty pobytowej państwa członkowskie wymagają okazania następujących dokumentów: 

a) ważnego paszportu; 

b) dokumentu poświadczającego istnienie więzi rodzinnych lub zarejestrowanego związku; 

c) zaświadczenia o rejestracji lub – w przypadku braku systemu rejestracji – jakiegokolwiek innego dowodu pobytu 

w przyjmującym państwie członkowskim obywatela Unii, któremu towarzyszą lub do którego dołączają; 

d) w przypadkach objętych art. 2 ust. 2 lit. c) i d), udokumentowanego dowodu, że warunki w nim ustanowione 

zostały spełnione; 

[…]”. 

10

12 Artykuł 27 ust. 1 i 2 dyrektywy 2004/38, zawarty w rozdziale VI, zatytułowanym „Ograniczenia w prawie wjazdu 

i prawie pobytu uzasadnione względami porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego lub zdrowia publicznego”, 

stanowi: 

„1. Z zastrzeżeniem przepisów niniejszego rozdziału państwa członkowskie mogą ograniczyć swobodę 

przemieszczania się i pobytu obywateli Unii i członków ich rodziny, bez względu na przynależność państwową, kierując 

się względami porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego lub zdrowia publicznego. Na względy te nie można się 

powoływać do celów gospodarczych. 

2. Środki podjęte ze względów porządku publicznego lub bezpieczeństwa publicznego muszą być zgodne z zasadą 

proporcjonalności i opierać się wyłącznie na indywidualnym zachowaniu danej osoby. Wcześniejsza karalność nie może 

sama w sobie stanowić podstaw do podjęcia takich środków. 

Indywidualne zachowanie danej osoby musi stanowić rzeczywiste, aktualne i dostatecznie poważne zagrożenie 

narażające jeden z podstawowych interesów społecznych. Nie są dopuszczalne uzasadnienia, które nie są bezpośrednio 

związane z danym indywidualnym przypadkiem lub opierają się na względach ogólnej prewencji”. 

13 Zgodnie z art. 35 dyrektywy 2004/38 zatytułowanym „Nadużycie praw”: 

„Państwa członkowskie mogą przyjąć niezbędne środki w celu odmowy, zniesienia lub wycofania jakiegokolwiek prawa 

przyznanego niniejszą dyrektywą w przypadku nadużycia praw lub oszustw, na przykład małżeństw fikcyjnych. Wszelkie 

środki tego typu muszą być proporcjonalne i podlegają zabezpieczeniom proceduralnym przewidzianym w art. 30 i 31”. 

14 Na mocy art. 38 dyrektywy 2004/38 uchylone zostały w szczególności art. 10 i 11 rozporządzenia Rady (EWG) 

nr 1612/68 z dnia 15 października 1968 r. w sprawie swobodnego przepływu pracowników wewnątrz Wspólnoty (Dz.U. 

L 257, s. 2), zmienionego rozporządzeniem Rady (EWG) nr 2434/92 z dnia 27 lipca 1992 r. (Dz.U. L 245, s. 1, zwanego 

dalej „rozporządzeniem nr 1612/68”). 

Uregulowania krajowe 

15 W dniu właściwym dla okoliczności faktycznych sprawy przed sądem krajowym transpozycja dyrektywy 2004/38 

do prawa irlandzkiego została dokonana European Communities (Free Movement of Persons) (n° 2) Regulations 2006 

[ustawą z 2006 r. w sprawie swobodnego przepływu osób we Wspólnotach Europejskich] z dnia 18 grudnia 2006 r., 

która weszła w życie w dniu 1 stycznia 2007 r. (zwaną dalej „ustawą z 2006 r.”). 

16 Artykuł 3 ust. 1 i 2 ustawy z 2006 r. stanowi: 

„1. Niniejsza ustawa znajduje zastosowanie wobec: 

a) obywateli Unii, 

b) z zastrzeżeniem ust. 2, upoważnionych członków rodziny obywateli Unii, którzy sami nie są obywatelami Unii oraz 

c) z zastrzeżeniem ust. 2, dopuszczonych członków rodziny obywateli Unii. 

2. Niniejsza ustawa znajduje zastosowanie wobec członka rodziny, wyłącznie jeśli członek rodziny przebywa zgodnie 

z prawem w innym państwie członkowskim oraz 

a) ubiega się o wjazd na terytorium państwa w towarzystwie obywatela Unii, w stosunku do którego jest członkiem 

rodziny lub 

b) ubiega się o dołączenie do obywatela Unii, w stosunku do którego jest członkiem rodziny, przebywającego zgodnie 

z prawem na terytorium państwa”. 

17 W rozumieniu art. 3 ustawy z 2006 r. „upoważnieni członkowie rodziny obywateli Unii” obejmują współmałżonków 

obywateli Unii. 

Postępowanie przed sądem krajowym 

Sprawa Metock 

18 B. Baheten Metock jest obywatelem Kamerunu. Przybył do Irlandii w dniu 23 czerwca 2006 r. i zwrócił się 

z wnioskiem o uzyskanie azylu politycznego. Wniosek ten został oddalony w dniu 28 lutego 2007 r. 

19 H.E. Ngo Ikeng, urodzona jako obywatelka Kamerunu, uzyskała obywatelstwo brytyjskie. Od końca 2006 r. 

przebywa ona i pracuje w Irlandii. 

20 B. Baheten Metock i H.E. Ngo Ikeng poznali się w Kamerunie w 1994 r. i pozostawali w związku od tego czasu. 

Mają dwójkę dzieci, urodzonych odpowiednio w 1998 r. i 2006 r. W dniu 12 października 2006 r. zawarli w Irlandii 

związek małżeński. 

21 W dniu 6 listopada 2006 r. B. Baheten Metock wystąpił z wnioskiem o kartę pobytową w Irlandii jako 

współmałżonek obywatela Unii, pracującego i zamieszkującego w Irlandii. Decyzją Minister for Justice z dnia 28 czerwca 

2007 r. wniosek B. Baheten Metocka został oddalony z uwagi na fakt, że B. Baheten Metock nie spełniał warunku 

przybywania zgodnie z prawem w innym państwie członkowskim przed przybyciem do Irlandii, zgodnie z wymogiem 

ustanowionym w art. 3 ust. 2 ustawy z 2006 r. 

22 B. Baheten Metock, H.E. Ngo Ikeng oraz ich dzieci zaskarżyli tę decyzję. 

11

Sprawa Ikogho 

23 H. Ikogho, obywatel państwa trzeciego, przybył do Irlandii w listopadzie 2004 r. i złożył wniosek o uzyskanie azylu 

politycznego. Wniosek ten został oddalony i w dniu 15 września 2005 r. Minister for Justice wydał decyzję o wydaleniu 

H. Ikogha z kraju. Skarga na decyzję o wydaleniu została oddalona przez High Court postanowieniem z dnia 19 czerwca 

2007 r. 

24 D. Ikogho, jest obywatelką Zjednoczonego Królestwa i obywatelką Unii, zamieszkującą i pracującą w Irlandii 

od października 1996 r. 

25 H. i D. Ikogho poznali się w Irlandii w grudniu 2004 r. i zawarli w tym państwie związek małżeński w dniu 

7 czerwca 2006 r. 

26 W dniu 6 lipca 2006 r. H. Ikogho wystąpił z wnioskiem o kartę pobytową w Irlandii jako współmałżonek obywatela 

Unii, pracującego i zamieszkującego w Irlandii. Wniosek ten został oddalony decyzją Minister for Justice z dnia 

12 stycznia 2007 r. z uwagi na fakt, że w świetle decyzji o wydaleniu z kraju z dnia 15 września 2005 r. H. Ikogho w dniu 

zawarcia związku małżeńskiego przebywał w Irlandii niezgodnie z prawem. 

27 H. i D. Ikogho zaskarżyli tę decyzję. 

Sprawa Chinedu 

28 R. Chinedu, obywatel nigeryjski, przybył do Irlandii w grudniu 2005 r. i wystąpił z wnioskiem o udzielenie azylu 

politycznego. Wniosek ten został oddalony w dniu 8 sierpnia 2006 r. M. Babucke jest przebywającą w Irlandii obywatelką 

Niemiec. 

29 R. Chinedu i M. Babucke w dniu 3 lipca 2006 r. zawarli w Irlandii związek małżeński. 

30 R. Chinedu wystąpił z wnioskiem o kartę pobytową w Irlandii jako współmałżonek obywatela Unii, który to 

wniosek Minister for Justice otrzymał w dniu 1 sierpnia 2006 r. Decyzją Minister for Justice z dnia 17 kwietnia 2007 r. 

wniosek ten został oddalony z uwagi na fakt, że R. Chinedu nie spełniał warunku przebywania zgodnie z prawem 

w innym państwie członkowskim przed przybyciem do Irlandii, zgodnie z wymogiem ustanowionym w art. 3 ust. 2 

ustawy z 2006 r. 

31 R. Chinedu i M. Babucke zaskarżyli tę decyzję. 

Sprawa Igboanusi 

32 H. Igboanusi, obywatel nigeryjski, przybył do Irlandii i w dniu 2 kwietnia 2004 r. zwrócił się z wnioskiem 

o udzielenie azylu politycznego. Wniosek ten został oddalony w dniu 31 maja 2005 r. i w dniu 15 września 2005 r. 

Minister for Justice wydał decyzję o wydaleniu H. Igboanusi z kraju. 

33 R. Batkowska, obywatelka polska, przebywa i pracuje w Irlandii od kwietnia 2006 r. 

34 H. Igboanusi i R. Batkowska poznali się w Irlandii i zawarli tam związek małżeński w dniu 24 listopada 2006 r. 

35 W dniu 27 lutego 2007 r. H. Igboanusi wystąpił z wnioskiem o kartę pobytową w Irlandii jako współmałżonek 

obywatela Unii. Decyzją Minister for Justice z dnia 27 sierpnia 2007 r. wniosek ten został oddalony z uwagi na fakt, że 

H. Igboanusi nie spełniał warunku przebywania zgodnie z prawem w innym państwie członkowskim przed przybyciem do 

Irlandii, zgodnie z wymogiem ustanowionym w art. 3 ust. 2 ustawy z 2006 r. 

36 H. Igboanusi i R. Batkowska zaskarżyli tę decyzję. 

37 W dniu 16 listopada 2007 r. H. Igboanusi został zatrzymany i umieszczony w areszcie w ramach wykonania 

decyzji o wydaleniu go z kraju. W grudniu 2007 r. został wydalony do Nigerii. 

Postępowanie przed sądem krajowym i pytania prejudycjalne 

38 Cztery sprawy zostały połączone w postępowaniu przed sądem krajowym. 

39 Wszyscy skarżący przed sądem krajowym twierdzili, że art. 3 ust. 2 ustawy z 2006 r. jest niezgodny z dyrektywą 

2004/38. 

40 Podnieśli oni, że obywatele państw trzecich, będący współmałżonkami obywateli Unii, mają pochodne i zależne od 

prawa obywatela Unii prawo przemieszczania się i pobytu w państwie członkowskim innym niż państwo, którego 

obywatelstwo posiada ten obywatel Unii, wynikające wyłącznie z więzi rodzinnej. 

41 Dyrektywa 2004/38 reguluje w sposób wyczerpujący warunki wjazdu do państwa członkowskiego i pobytu w tym 

państwie obywatela Unii, który jest obywatelem innego państwa członkowskiego, i członków jego rodziny, co oznacza, że 

państwa członkowskie nie są uprawnione do ustanowienia dodatkowych warunków. Ponieważ dyrektywa ta nie 

przewiduje w żadnym razie warunku wcześniejszego pobytu zgodnie z prawem w innym państwie członkowskim, takiego 

jak nałożony w irlandzkich przepisach, przepisy te nie są zgodne z prawem wspólnotowym. 

42 Skarżący w postępowaniu przed sądem krajowym twierdzili również, że obywatel państwa trzeciego, który staje 

się członkiem rodziny obywatela Unii w czasie pobytu tego ostatniego w państwie członkowskim innym niż państwo, 

którego obywatelstwo posiada, towarzyszy temu obywatelowi w rozumieniu art. 3 ust. 1 i art. 7 ust. 2 dyrektywy 

2004/38. 

12

43 Minister for Justice odpowiedział, że dyrektywa 2004/38 nie sprzeciwia się warunkowi wcześniejszego pobytu 

zgodnie z prawem w innym państwie członkowskim, ustanowionemu w art. 3 ust. 2 ustawy z 2006 r. 

44 Między państwami członkowskimi i Wspólnotą obowiązuje podział kompetencji, na mocy którego państwa 

członkowskie posiadają kompetencję w przedmiocie przyjęcia w państwie członkowskim obywateli państw trzecich spoza 

terytorium wspólnotowego, a Wspólnota posiada kompetencję w zakresie regulowania przemieszczania się obywateli Unii 

i członków ich rodzin wewnątrz Unii. 

45 Dyrektywa 2004/38 pozostawiałaby zatem państwom członkowskim swobodne uznanie w zakresie nałożenia na 

obywateli państw trzecich, będących współmałżonkami obywateli Unii, warunku wcześniejszego pobytu zgodnie 

z prawem w innym państwie członkowskim. Ponadto zgodność tego warunku z prawem wspólnotowym wynikałaby 

z wyroków z dnia 23 września 2003 r. w sprawie C-109/01 Akrich, Rec. s. I-9607 oraz z dnia 9 stycznia 2007 r. 

w sprawie C-1/05 Jia, Zb.Orz. s. I-1. 

46 Sąd krajowy podkreśla, że żadne z małżeństw w postępowaniu przed sądem krajowym nie jest małżeństwem 

fikcyjnym. 

47 Uznając, że rozstrzygnięcie sporu w postępowaniu przed sądem krajowym wymaga dokonania wykładni dyrektywy 

2004/38, High Court postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału z następującymi pytaniami 

prejudycjalnymi: 

„1) Czy dyrektywa 2004/38/WE zezwala państwu członkowskiemu na wprowadzenie ogólnego wymogu, zgodnie 

z którym współmałżonek obywatela Unii, będący obywatelem państwa trzeciego musi zgodnie z prawem przebywać 

w innym państwie członkowskim przed przybyciem do przyjmującego państwa członkowskiego, aby móc korzystać 

z uregulowań dyrektywy 2004/38/WE? 

2) Czy art. 3 ust. 1 dyrektywy 2004/38/WE obejmuje swym zakresem stosowania obywatela państwa trzeciego, 

który: 

– jest współmałżonkiem obywatela Unii zamieszkującego w przyjmującym państwie członkowskim i spełniającego 

warunki wymienione w art. 7 ust. 1 lit. a), b) lub c) oraz 

– przebywa wówczas w przyjmującym państwie członkowskim z obywatelem Unii jako swym współmałżonkiem, 

bez względu na to, kiedy i gdzie małżeństwo zostało zawarte lub kiedy i jak obywatel państwa trzeciego przybył do 

przyjmującego państwa członkowskiego? 

3) W przypadku odpowiedzi przeczącej na powyższe pytanie, czy art. 3 ust. 1 dyrektywy 2004/38/WE obejmuje swym 

zakresem stosowania współmałżonka obywatela Unii, będącego obywatelem państwa trzeciego, który: 

– jest współmałżonkiem obywatela Unii zamieszkującego w przyjmującym państwie członkowskim i spełniającego 

warunki wymienione w art. 7 ust. 1 lit. a), b) lub c) oraz 

– przebywa w przyjmującym państwie członkowskim z obywatelem Unii jako swym małżonkiem, 

– przybył do przyjmującego państwa członkowskiego niezależnie od obywatela Unii, oraz 

– następnie zawarł związek małżeński z obywatelem Unii w przyjmującym państwie członkowskim?”. 

W przedmiocie pytania pierwszego 

48 W pytaniu pierwszym sąd krajowy dąży do ustalenia, czy dyrektywa 2004/38 sprzeciwia się obowiązywaniu 

przepisów państwa członkowskiego, które wymagają, aby dla skorzystania z przepisów tej dyrektywy obywatel państwa 

trzeciego, będący współmałżonkiem obywatela Unii zamieszkującego w tym państwie członkowskim, którego 

obywatelstwa nie posiada, przebywał wcześniej zgodnie z prawem w innym państwie członkowskim przed przybyciem do 

przyjmującego państwa członkowskiego. 

49 Po pierwsze, należy stwierdzić, że w odniesieniu do członków rodziny obywatela Unii żaden przepis dyrektywy 

2004/38 nie uzależnia stosowania tej dyrektywy od warunku, zgodnie z którym musieliby oni przebywać wcześniej 


50 Zgodnie bowiem z jej art. 3 ust. 1 dyrektywa 2004/38 znajduje zastosowanie do wszystkich obywateli Unii, którzy 

przemieszczają się do innego państwa członkowskiego lub przebywają w innym państwie członkowskim niż państwo 

członkowskie, którego są obywatelami, oraz do członków ich rodziny, jak zdefiniowano w art. 2 ust. 2 tej dyrektywy, 

którzy im towarzyszą lub do nich dołączają w tym państwie członkowskim. Tymczasem definicja członków rodziny, 

zawarta w art. 2 pkt 2 dyrektywy 2004/38 nie ustanawia rozróżnienia w zależności od faktu, czy przebywali oni zgodnie 

z prawem, czy też nie w innym państwie członkowskim. 

51 Należy również podkreślić, że art. 5, 6 ust. 2 i art. 7 ust. 2 dyrektywy 2004/38 przyznają prawo wjazdu, prawo 

pobytu przez okres nieprzekraczający trzech miesięcy i prawo pobytu przez okres przekraczający trzy miesiące 

w przyjmującym państwie członkowskim obywatelom państw trzecich, będącym członkami rodziny obywatela Unii, 

któremu towarzyszą lub do którego dołączają w tym państwie członkowskim, bez odwoływania się do miejsca lub 

warunków ich pobytu przed przybyciem do rzeczonego państwa członkowskiego. 

52 W szczególności art. 5 ust. 2 akapit pierwszy dyrektywy 2004/38 stanowi, że obywatele państw trzecich, będący 

członkami rodziny obywatela Unii, są zobowiązani posiadać wizę wjazdową, chyba że posiadają ważną kartę pobytową, 

o której mowa w art. 10 tej dyrektywy. W zakresie, w jakim, jak wynika z art. 9 ust. 1 i art. 10 ust. 1 dyrektywy 

13

2004/38, karta pobytowa jest dokumentem, stwierdzającym prawo pobytu przez okres przekraczający trzy miesiące 

w państwie członkowskim członków rodziny obywatela Unii, którzy nie mają obywatelstwa państwa członkowskiego fakt, 

że wskazany art. 5 ust. 2 przewiduje wjazd do przyjmującego państwa członkowskiego członków rodziny obywatela Unii, 

którzy nie posiadają karty pobytowej, świadczy, że dyrektywa 2004/38 może znajdować zastosowanie również do 

członków rodziny, którzy nie przebywali wcześniej zgodnie z prawem w innym państwie członkowskim. 

53 Ponadto art. 10 ust. 2 dyrektywy 2004/38, który wymienia w sposób wyczerpujący dokumenty, o których 

przedstawienie mogą zostać poproszeni obywatele państw trzecich, będący członkami rodziny obywatela Unii, 

w przyjmującym państwie członkowskim w celu uzyskania karty pobytowej, nie przewiduje możliwości, że przyjmujące 

państwo członkowskie może zażądać dokumentów poświadczających ewentualne wcześniejsze przebywanie zgodnie 

z prawem w innym państwie członkowskim. 

54 W tej sytuacji wykładni dyrektywy 2004/38 należy dokonywać w ten sposób, że znajduje ona zastosowanie do 

wszystkich obywateli państw trzecich, będących członkami rodziny obywatela Unii, w rozumieniu art. 2 pkt 2 tej 

dyrektywy, którzy towarzyszą obywatelowi Unii lub dołączają do niego w państwie członkowskim innym niż państwo, 

którego obywatelstwo posiada ten obywatel Unii, oraz że przyznaje im prawo wjazdu i prawo pobytu w tym państwie 

członkowskim niezależnie od faktu, czy dany obywatel państwa trzeciego przebywał wcześniej zgodnie z prawem 


55 Taką wykładnię potwierdza orzecznictwo Trybunału dotyczące aktów prawa pochodnego w przedmiocie 

swobodnego przepływu osób, przyjętych przed przyjęciem dyrektywy 2004/38. 

56 Jeszcze przed przyjęciem dyrektywy 2004/38 prawodawca wspólnotowy uznał znaczenie, jakie ma 

zagwarantowanie ochrony życia rodzinnego obywateli państw członkowskich dla usunięcia przeszkód w wykonywaniu 

podstawowych swobód zagwarantowanych traktatem WE (wyroki: z dnia 11 lipca 2002 r. w sprawie C-60/00 Carpenter, 

Rec. s. I-6279, pkt 38; z dnia 25 lipca 2002 r. w sprawie C-459/99 MRAX, Rec. s. I-6591, pkt 53; z dnia 14 kwietnia 

2005 r. w sprawie C-157/03 Komisja przeciwko Hiszpanii, Zb.Orz. s. I-2911, pkt 26; z dnia 31 stycznia 2006 r. w sprawie 

C-503/03 Komisja przeciwko Hiszpanii, Zb.Orz. s. I-1097, pkt 41; z dnia 27 kwietnia 2006 r. w sprawie C-441/02 Komisja 

przeciwko Niemcom, Zb.Orz. s. I-3449, pkt 109 oraz z dnia 11 grudnia 2007 r. w sprawie C-291/05 Eind, Zb.Orz. 

s. I-10719, pkt 44). 

57 W tym celu prawodawca wspólnotowy w rozporządzeniu nr 1612/68 i dyrektywach dotyczących swobodnego 

przepływu osób przyjętych przed przyjęciem dyrektywy 2004/38 rozszerzył w istotnym zakresie zastosowanie prawa 

wspólnotowego w przedmiocie wjazdu i pobytu na terytorium państw członkowskich na obywateli państw trzecich, 

będących współmałżonkami obywateli państw członkowskich (zob. podobnie ww. wyrok z dnia 31 stycznia 2006 r. 

w sprawie Komisja przeciwko Hiszpanii, pkt 41). 

58 Prawdą jest, że Trybunał w pkt 50 i 51 ww. wyroku w sprawie Akrich orzekł, że dla skorzystania z praw 

ustanowionych w art. 10 rozporządzenia nr 1612/68 obywatel państwa trzeciego, będący współmałżonkiem obywatela 

Unii, powinien przebywać zgodnie z prawem w państwie członkowskim w momencie przeprowadzki do państwa 

członkowskiego, do którego przenosi się lub przeniósł się obywatel Unii. Wniosek ten należy jednak poddać ponownie 

pod rozwagę. Korzystanie z tych praw nie może bowiem zależeć od wcześniejszego przebywania takiego współmałżonka 

zgodnie z prawem w innym państwie członkowskim (zob. podobnie ww. wyroki: w sprawie MRAX, pkt 59 i z dnia 

14 kwietnia 2005 r. w sprawie Komisja przeciwko Hiszpanii, pkt 28). 

59 Taką samą wykładnię należy tym bardziej przyjąć w odniesieniu do dyrektywy 2004/38, która wprowadziła zmiany 

do rozporządzenia nr 1612/68 i uchyliła wcześniejsze dyrektywy dotyczące swobodnego przepływu osób. Jak wynika 

bowiem z jej motywu 3, dyrektywa 2004/38 ma w szczególności na celu „wzmocnieni[e] prawa do swobodnego 

przemieszczania się i pobytu wszystkich obywateli Unii”, tak aby na mocy tej dyrektywy obywatelom Unii przysługiwało 

nie mniej praw niż na mocy aktów prawa pochodnego, które dyrektywa ta zmieniła lub uchyliła. 

60 Po drugie, powyższa wykładnia dyrektywy 2004/38 jest zgodna z podziałem kompetencji między państwami 

członkowskimi i Wspólnotą. 

61 Nie ulega wątpliwości, że Wspólnota opiera swoją kompetencję do podejmowania środków koniecznych dla 

realizacji swobodnego przemieszczania się obywateli Unii na art. 18 ust. 2 WE, art. 40 WE, 44 WE i 52 WE, które były 

podstawą przyjęcia między innymi dyrektywy 2004/38. 

62 W związku z tym, jak zostało podkreślone w pkt 56 niniejszego wyroku, gdyby obywatelom Unii nie zezwolono na 

prowadzenie normalnego życia rodzinnego w przyjmującym państwie członkowskim, korzystanie ze swobód 

zagwarantowanych im traktatem byłoby poważnie utrudnione. 

63 W ramach kompetencji przyznanej na mocy wskazanych przepisów traktatu prawodawca wspólnotowy może 

uregulować warunki wjazdu i pobytu członków rodziny obywatela Unii na terytorium państw członkowskich, w sytuacji 

gdy fakt, że obywatelowi Unii nie może towarzyszyć jego rodzina lub że rodzina ta nie może do niego dołączyć 

w przyjmującym państwie członkowskim, mógłby naruszać jego swobodę przemieszczania się, zniechęcając go do 

korzystania z przysługujących mu prawa wjazdu i prawa pobytu w tym państwie członkowskim. 

64 Tymczasem odmowa ze strony przyjmującego państwa członkowskiego przyznania prawa wjazdu i prawa pobytu 

członkom rodziny obywatela Unii może zniechęcić go do przemieszczania się lub pozostawania w tym państwie 

14

członkowskim, również jeśli członkowie jego rodziny nie przebywają dotychczas zgodnie z prawem na terytorium innego 

państwa członkowskiego. 

65 Wynika z tego, że prawodawca wspólnotowy ma kompetencję w zakresie regulowania, tak jak w dyrektywie 

2004/38, wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich, będących członkami rodziny obywatela Unii, w państwie 

członkowskim, w którym obywatel ten korzysta z przysługującego mu prawa swobodnego przemieszczania się także, jeśli 

członkowie rodziny nie przebywali wcześniej zgodnie z prawem w innym państwie członkowskim. 

66 Należy zatem odrzucić stanowisko Minister for Justice oraz niektórych rządów, które przedstawiły uwagi, zgodnie 

z którym państwa członkowskie mają wyłączną kompetencję, z zastrzeżeniem tytułu IV, części trzeciej traktatu, 

w zakresie regulowania pierwszego wjazdu na terytorium wspólnotowe członków rodziny obywatela Unii, którzy są 

obywatelami państw trzecich. 

67 Ponadto przyznanie państwom członkowskim wyłącznej kompetencji w zakresie udzielenia zezwolenia na wjazd 

i pobyt lub odmowy wjazdu i pobytu na ich terytorium obywatelom państw trzecich, będącym członkami rodzin obywateli 

Unii, którzy nie przebywali wcześniej zgodnie z prawem w innym państwie członkowskim, powodowałoby, że swoboda 

przemieszczania się obywateli Unii w państwie członkowskim, którego nie są obywatelami, różniłaby się 

w poszczególnych państwach członkowskich, w zależności od przepisów prawa krajowego dotyczących imigracji, gdyż 

niektóre państwa członkowskie zezwalałyby na wjazd i pobyt członków rodziny obywatela Unii, a inne odmawiałyby 

takiego wjazdu i pobytu. 

68 Taki skutek byłby niezgodny z celem, o którym mowa w art. 3 ust. 1 lit. c) WE, jakim jest rynek wewnętrzny, 

charakteryzujący się zniesieniem między państwami członkowskimi przeszkód w swobodnym przepływie osób. 

Ustanowienie wewnętrznego rynku zakłada, że warunki wjazdu i pobytu obywatela Unii w państwie członkowskim, 

którego obywatelstwa nie posiada, będą takie same we wszystkich państwach członkowskich. W rezultacie swobodę 

przemieszczania się obywateli Unii należy rozumieć jako prawo opuszczenia każdego państwa członkowskiego 

i w szczególności państwa członkowskiego, którego obywatelstwo posiada obywatel Unii, w celu osiedlenia się, na takich 

samych warunkach, w każdym państwie członkowskim, innym niż państwo członkowskie, którego obywatelstwo posiada 

obywatel Unii. 

69 Co więcej, stanowisko wspomniane w pkt 66 niniejszego wyroku prowadziłoby do paradoksalnego rezultatu, że 

państwo członkowskie byłoby zobowiązane, na mocy dyrektywy Rady 2003/86/WE z dnia 22 września 2003 r. w sprawie 

prawa do łączenia rodzin (Dz.U. L 251, s. 12), do zezwolenia na wjazd i pobyt współmałżonka obywatela państwa 

trzeciego zamieszkującego zgodnie z prawem na jego terytorium, jeżeli współmałżonek ten nie zamieszkuje zgodnie 

z prawem w innym państwie członkowskim, ale mogłoby odmówić wjazdu i pobytu współmałżonkowi obywatela Unii 

w takiej samej sytuacji. 

70 W rezultacie dyrektywa 2004/38 przyznaje wszystkim obywatelom państw trzecich, będącym członkami rodziny 

obywatela Unii w rozumieniu art. 2 pkt 2 tej dyrektywy, którzy towarzyszą temu obywatelowi Unii lub dołączają do niego 

w państwie członkowskim innym niż państwo członkowskie, którego ma on obywatelstwo, prawo wjazdu i prawo pobytu 

w przyjmującym państwie członkowskim, niezależnie od faktu, czy taki obywatel państwa trzeciego przebywał wcześniej 

zgodnie z prawem w innym państwie członkowskim. 

71 Minister for Justice oraz kilka rządów, które przedstawiły uwagi, podnoszą jednak, że wobec silnej presji 

migracyjnej konieczne jest kontrolowanie imigracji na zewnętrznych granicach Wspólnoty, co zakłada badanie w każdym 

poszczególnym przypadku okoliczności towarzyszących pierwszemu wjazdowi na terytorium wspólnotowe. Tymczasem 

wykładnia dyrektywy 2004/38 zakazująca państwu członkowskiemu ustanowienia wymogu wcześniejszego przebywania 

zgodnie z prawem w innym państwie członkowskim naruszałaby uprawnienie państw członkowskich do kontrolowania 

imigracji na ich zewnętrznych granicach. 

72 Minister for Justice twierdzi w szczególności, że taka wykładnia miałaby poważne skutki wobec państw 

członkowskich, powodując istotny wzrost liczby osób mogących korzystać z prawa pobytu we Wspólnocie. 

73 W związku z tym należy odpowiedzieć, że po pierwsze, prawo wjazdu i prawo pobytu w państwie członkowskim 

na mocy dyrektywy 2004/38 przysługuje nie wszystkim obywatelom państw trzecich, ale wyłącznie tym, którzy są 

członkami rodziny, w rozumieniu art. 2 pkt 2 tej dyrektywy, obywatela Unii, który skorzystał z przysługującego mu prawa 

swobodnego przemieszczania się w państwie członkowskim innym niż państwo członkowskie, którego obywatelstwo 

posiada. 

74 Po drugie, dyrektywa 2004/38 nie odbiera państwom członkowskim wszystkich uprawnień w zakresie kontroli 

wjazdu na ich terytorium członków rodziny obywateli Unii. Na mocy bowiem rozdziału VI rzeczonej dyrektywy państwa 

członkowskie mogą w uzasadnionych przypadkach ograniczyć prawo wjazdu i prawo pobytu z uwagi na względy 

porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego lub zdrowia publicznego. Taka odmowa ma być oparta na 

indywidualnym zbadaniu danego przypadku. 

75 Ponadto zgodnie z art. 35 dyrektywy 2004/38 państwa członkowskie mogą przyjąć niezbędne środki w celu 

odmowy, zniesienia lub wycofania jakiegokolwiek prawa przyznanego tą dyrektywą w przypadku nadużycia praw lub 

oszustw, na przykład małżeństw fikcyjnych, przy czym wszelkie środki tego typu muszą być proporcjonalne i podlegać 

zabezpieczeniom proceduralnym przewidzianym w rzeczonej dyrektywie. 

15

76 Rządy te twierdzą również, że wskazana wykładnia dyrektywy 2004/38 prowadziłaby do nieuzasadnionej 

odwrotnej dyskryminacji w zakresie, w jakim obywatele przyjmującego państwa członkowskiego, którzy nigdy nie 

skorzystali z przysługującego im prawa swobodnego przemieszczania się, nie mogliby wywieść z prawa wspólnotowego 

prawa wjazdu i pobytu wobec członków ich rodziny, którzy są obywatelami państw trzecich. 

77 W związku z tym, zgodnie z utrwalonym orzecznictwem uznano, że normy traktatu w dziedzinie swobodnego 

przepływu osób i akty wydane dla ich wykonania nie mogą mieć zastosowania do działań, które nie mają żadnego 

łącznika z jakąkolwiek sytuacją regulowaną przez prawo wspólnotowe i których wszystkie elementy o zasadniczym 

znaczeniu zamykają się w obrębie jednego państwa członkowskiego (wyrok z dnia 1 kwietnia 2008 r. w sprawie 

C-212/06 Gouvernement de la Communauté française i gouvernement wallon, Zb.Orz. s. I-1683, pkt 33). 

78 Ewentualna różnica w traktowaniu między tymi obywatelami Unii i obywatelami Unii, którzy skorzystali 

z przysługującej im swobody przemieszczania się w odniesieniu do wjazdu i pobytu członków ich rodziny, nie jest objęta 

zakresem zastosowania prawa wspólnotowego. 

79 Ponadto należy przypomnieć, że wszystkie państwa członkowskie są stronami europejskiej Konwencji o ochronie 

praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonej w Rzymie w dniu 4 listopada 1950 r., która w art. 8 ustanawia 

prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego. 

80 Na pytanie pierwsze należy zatem odpowiedzieć, że dyrektywa 2004/38 sprzeciwia się obowiązywaniu przepisów 

państwa członkowskiego, które wymagają, dla skorzystania z przepisów tej dyrektywy, aby obywatel państwa trzeciego, 

będący współmałżonkiem obywatela Unii zamieszkującego w tym państwie członkowskim, którego obywatelstwa nie 

posiada, przebywał wcześniej zgodnie z prawem w innym państwie członkowskim, przed jego przybyciem do 

przyjmującego państwa członkowskiego. 

W przedmiocie pytania drugiego 

81 W pytaniu drugim sąd krajowy dąży do ustalenia, czy współmałżonek obywatela Unii, który skorzystał 

z przysługującego mu prawa swobodnego przemieszczania się, osiedlając się w państwie członkowskim, którego 

obywatelstwa nie posiada, towarzyszy temu obywatelowi lub dołącza do niego w rozumieniu art. 3 ust. 1 dyrektywy 

2004/38 i w rezultacie korzysta z przepisów tej dyrektywy, niezależnie od daty i miejsca zawarcia związku małżeńskiego 

oraz okoliczności jego wjazdu do przyjmującego państwa członkowskiego. 

82 Na wstępie należy przypomnieć, że, jak wynika z jej motywów 1, 4 i 11, dyrektywa 2004/38 ma na celu ułatwienie 

korzystania z podstawowego i indywidualnego prawa do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw 

członkowskich, przyznanego obywatelom Unii bezpośrednio przez traktat. 

83 Ponadto, jak podkreśla motyw 5 dyrektywy 2004/38, prawo wszystkich obywateli Unii do swobodnego 

przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich powinno być również zagwarantowane członkom ich 

rodzin bez względu na przynależność państwową, aby korzystanie z niego mogło odbywać się z zachowaniem 

obiektywnych warunków godności. 

84 Uwzględniając kontekst i cele założone w dyrektywie 2004/38, przepisy tej dyrektywy nie mogą być poddawane 

wykładni zawężającej i w każdym razie nie mogą być pozbawione skuteczności (zob. podobnie ww. wyrok w sprawie 

Eind, pkt 43). 

85 Artykuł 3 ust. 1 dyrektywy 2004/38 stanowi, że dyrektywę tę stosuje się w odniesieniu do wszystkich obywateli 

Unii, którzy przemieszczają się do innego państwa członkowskiego lub przebywają w innym państwie członkowskim niż 

państwo członkowskie, którego są obywatelami, oraz do członków ich rodziny, jak zdefiniowano w art. 2 ust. 2, którzy im 

towarzyszą lub do nich dołączają. 

86 Artykuły 6 i 7 dyrektywy 2004/38 odnoszące się, odpowiednio, do prawa pobytu przez okres nieprzekraczający 

trzech miesięcy i prawa pobytu przez okres przekraczający trzy miesiące wymagają, aby członkowie rodziny obywatela 

Unii, którzy nie mają obywatelstwa jednego z państw członkowskich, „towarzyszyli” mu lub „dołączyli” do niego 

w przyjmującym państwie członkowskim dla skorzystania w nim z prawa pobytu. 

87 Po pierwsze, żaden z tych przepisów nie wymaga, żeby obywatel Unii założył rodzinę zanim przeniesie się do 

przyjmującego państwa członkowskiego po to, aby członkowie jego rodziny, obywatele państw trzecich mogli skorzystać 

z praw ustanowionych w rzeczonej dyrektywie. 

88 Przeciwnie, stanowiąc, że członkowie rodziny obywatela Unii mogą dołączyć do niego w przyjmującym państwie 

członkowskim, prawodawca wspólnotowy uznał, że obywatel Unii może założyć rodzinę dopiero po skorzystaniu z prawa 

swobodnego przemieszczania się. 

89 Taka wykładnia jest zgodna z celem dyrektywy 2004/38, jakim jest ułatwienie korzystania z podstawowego prawa 

pobytu obywateli Unii w państwie członkowskim innym niż państwo członkowskie, którego obywatelstwo posiadają. 

Jeżeli bowiem obywatel Unii zakłada rodzinę po osiedleniu się w przyjmującym państwie członkowskim, odmowa ze 

strony tego państwa wydania zezwolenia członkom jego rodziny, którzy są obywatelami państw trzecich, na dołączenie 

do niego w tym państwie mogłaby zniechęcić tego obywatela do dalszego pobytu w tym państwie i skłonić go do 

opuszczenia tego państwa, tak aby mógł prowadzić życie rodzinne w innym państwie członkowskim lub państwie 

trzecim. 

16

90 Należy zatem stwierdzić, że obywatele państw trzecich będący członkami rodziny obywatela Unii mają, na 

podstawie dyrektywy 2004/38, prawo dołączenia do tego obywatela Unii w przyjmującym państwie członkowskim, 

niezależnie od faktu, czy osiadł on w tym państwie przed założeniem lub po założeniu rodziny. 

91 Po drugie, należy zbadać, czy obywatel państwa trzeciego, w sytuacji gdy wjechał do państwa członkowskiego, 

zanim stał się członkiem rodziny obywatela Unii przebywającego w tym państwie członkowskim, towarzyszy temu 

obywatelowi Unii lub dołącza do niego w rozumieniu art. 3 ust. 1 dyrektywy 2004/38. 

92 Bez znaczenia jest fakt, czy obywatele państw trzecich, będący członkami rodziny obywatela Unii, wjechali do 

przyjmującego państwa członkowskiego przed lub po tym, jak zostali członkami rodziny tego obywatela Unii, gdyż 

odmowa ze strony przyjmującego państwa członkowskiego przyznania im prawa pobytu również może zniechęcić 

rzeczonego obywatela Unii do dalszego pobytu w tym państwie członkowskim. 

93 Wobec konieczności powstrzymania się od zawężającej wykładni przepisów dyrektywy 2004/38 i pozbawienia tych 

przepisów skuteczności zwrot „członk[owie] […] rodziny [obywatela Unii], […] którzy [mu] towarzyszą lub do [niego] 

dołączają”, znajdujący się w art. 3 ust. 1 wskazanej dyrektywy, należy interpretować jako obejmujący zarówno członków 

rodziny obywatela Unii, którzy wjechali razem z nim do przyjmującego państwa członkowskiego, jak i tych, którzy 

przebywają z nim w tym państwie członkowskim, bez konieczności rozróżniania w tym drugim przypadku, czy obywatele 

państw trzecich wjechali do rzeczonego państwa członkowskiego przed lub po przybyciu obywatela Unii, czy też przed 

lub po tym, jak zostali członkami jego rodziny. 

94 Zastosowanie dyrektywy 2004/38 wyłącznie do członków rodziny obywatela Unii, którzy „towarzyszą” mu lub 

„dołączają” do niego, jest zatem równoznaczne z ograniczeniem prawa wjazdu i prawa pobytu członków rodziny 

obywatela Unii w państwie członkowskim, w którym on przebywa. 

95 Jeżeli obywatel państwa trzeciego, będący członkiem rodziny obywatela Unii, wywodzi z dyrektywy 2004/38 prawo 

wjazdu i prawo pobytu w przyjmującym państwie członkowskim, państwo to może ograniczyć to prawo wyłącznie 

z zachowaniem art. 27 i 35 tej dyrektywy. 

96 Zachowanie rzeczonego art. 27 jest konieczne w szczególności, jeżeli państwo członkowskie pragnie nałożyć karę 

na obywatela państwa trzeciego z uwagi na naruszenie przez niego przepisów krajowych w przedmiocie imigracji przy 

wjeździe lub pobycie na terytorium tego państwa, zanim został on członkiem rodziny obywatela Unii. 

97 Jednakże, nawet jeśli indywidualne zachowanie danej osoby nie uzasadnia podjęcia środków motywowanych 

względami porządku publicznego lub bezpieczeństwa publicznego w rozumieniu art. 27 dyrektywy 2004/38, państwo 

członkowskie ma prawo zdecydować o zastosowaniu wobec tej osoby innych kar, które nie naruszają swobody 

przemieszczania się i pobytu, takich jak kara grzywny, pod warunkiem że będą one proporcjonalne (zob. podobnie ww. 

wyrok w sprawie MRAX, pkt 77 oraz przytoczone tam orzecznictwo). 

98 Po trzecie, ani art. 3 ust. 1, ani żaden inny przepis dyrektywy 2004/38 nie zawiera wymogów co do miejsca, 

w którym zawierany jest związek małżeński obywatela Unii i obywatela państwa trzeciego. 

99 Na pytanie drugie należy zatem odpowiedzieć, że wykładni art. 3 ust. 1 dyrektywy 2004/38 należy dokonywać 

w ten sposób, że obywatel państwa trzeciego, będący współmałżonkiem obywatela Unii zamieszkującego w państwie 

członkowskim, którego obywatelstwa nie posiada, i towarzyszący temu obywatelowi Unii lub dołączający do niego, 

korzysta z przepisów rzeczonej dyrektywy, niezależnie od miejsca i daty zawarcia przez nich związku małżeńskiego oraz 

sposobu, w jaki ten obywatel państwa trzeciego wjechał do przyjmującego państwa członkowskiego. 

W przedmiocie pytania trzeciego 

100 W świetle odpowiedzi udzielonej na pytanie drugie nie jest konieczne udzielanie odpowiedzi na pytanie trzecie. 

W przedmiocie kosztów 

101 Dla stron postępowania przed sądem krajowym niniejsze postępowanie ma charakter incydentalny, dotyczy 

bowiem kwestii podniesionej przed tym sądem, do niego zatem należy rozstrzygnięcie o kosztach. Koszty poniesione 

w związku z przedstawieniem uwag Trybunałowi, inne niż poniesione przez strony postępowania przed sądem krajowym, 

nie podlegają zwrotowi. 

Z powyższych względów Trybunał (wielka izba) orzeka, co następuje: 

1) Dyrektywa 2004/38/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie 

prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium 

państw członkowskich, zmieniająca rozporządzenie (EWG) nr 1612/68 i uchylająca dyrektywy 

64/221/EWG, 68/360/EWG, 72/194/EWG, 73/148/EWG, 75/34/EWG, 75/35/EWG, 90/364/EWG, 

90/365/EWG i 93/96/EWG, sprzeciwia się obowiązywaniu przepisów państwa członkowskiego, które 

wymagają, dla skorzystania z przepisów tej dyrektywy, aby obywatel państwa trzeciego, będący 

współmałżonkiem obywatela Unii zamieszkującego w tym państwie członkowskim, którego obywatelstwa 

nie posiada, przebywał wcześniej zgodnie z prawem w innym państwie członkowskim, przed jego 

przybyciem do przyjmującego państwa członkowskiego. 

17

2) Wykładni art. 3 ust. 1 dyrektywy 2004/38 należy dokonywać w ten sposób, że obywatel państwa 

trzeciego, będący współmałżonkiem obywatela Unii zamieszkującego w państwie członkowskim, którego 

obywatelstwa nie posiada, i towarzyszący temu obywatelowi Unii lub dołączający do niego, korzysta 

z przepisów rzeczonej dyrektywy, niezależnie od miejsca i daty zawarcia przez nich związku małżeńskiego 

oraz sposobu, w jaki ten obywatel państwa trzeciego wjechał do przyjmującego państwa członkowskiego. 

Podpisy 

* Język postępowania: angielski. 

18

Praca zaliczeniowa - Podstawy prawa UE 2012-13

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?