swiat 06 - Świat Architektury
30.04.2015 • Views
Share Embed Flag

swiat 06 - Świat Architektury

swiat 06 - Świat Architektury

swiat 06 - Świat Architektury

SHOW MORE
SHOW LESS
ePAPER READ
DOWNLOAD ePAPER
swiatarchitektury.com

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

START NOW

6 / 2010<br />

ISSN: 2081-6413<br />

FRANK GEHRY<br />

Ekskluzywny wywiad<br />

HOTEL GRANARY<br />

Przebudowa Słodowni Pańskiej<br />

ERGO ARENA<br />

Obiekt bez precedensu

Niezwykłe spotkanie<br />

Płynne szkło, gięte ściany, nonszalanckie<br />

wsporniki – architektura w ruchu, budynek<br />

w tańcu. Przed zaskoczonymi widzami<br />

umykają świetliki, rozwijają się blaszane<br />

płaszczyzny – gra światła i odblasków. Nie<br />

ma kątów prostych – brak symetrii. Sceny<br />

zmieniają się wraz z porą roku i dnia, pogodą, nurtem rzeki.<br />

Muzeum Guggenheima w Bilbao, Gehry-Tower w Hanowerze,<br />

Walt Disney Concert Hall w Los Angeles, Experience Music<br />

Project w Seattle – budzą podziw, wywołują sprzeciw. Czy tworzenie<br />

unikalnej architektury wymaga niezłomności i odwagi?<br />

„To jest po prostu praca” – mówi o eksperymentowaniu z budynkami<br />

ich twórca Frank Gehry, który nie bez powodu nazywany<br />

jest przez prasę Człowiekiem z Tytanu, Picassem <strong>Architektury</strong>.<br />

W ekskluzywnym wywiadzie dla naszego miesięcznika projektant<br />

opowiada o architekturze w czasach kryzysu, inspiracjach, a także<br />

o swoich polskich korzeniach. Ta niezwykła rozmowa z Frankiem<br />

Gehrym Państwa zadziwi – zupełnie jak jego architektura.<br />

<strong>Świat</strong> architektury świętuje pierwsze półrocze działalności na<br />

rynku wydawniczym, stąd w szóstym wydaniu znajdą Państwo<br />

prezentacje interesujących polskich realizacji, relacje z wyjątkowych<br />

spotkań i obszerne wywiady. Polecam artykuł o wielofunkcyjnej<br />

hali sportowej Ergo Arena na granicy Gdańska i Sopotu, której<br />

charakterystyczna srebrnoszara elewacja ma szansę na stałe<br />

wpisać się w krajobraz Trójmiasta. Jej naszpikowane technologią<br />

wnętrza przyciągają uwagę nie tylko fanów sportu. W nurcie innowacji<br />

i inteligencji w budynkach pozwoli Państwu pozostać artykuł<br />

pt. „Precyzyjny mechanizm”, o siedzibie firmy Schüco w Siestrzeni,<br />

gdzie zadbano o wykorzystanie odnawialnych źródeł energii<br />

i wprowadzenie rozwiązań przyjaznych środowisku. Szczególną<br />

uwagę warto również poświęcić Hotelowi Hilton, którego bryła<br />

została harmonijnie wpisana w linię nabrzeża, o co zadbała pracownia<br />

Kuryłowicz & Associates.<br />

W siedzibie Solidarności w Katowicach, autorstwa Jacka Forysia,<br />

spotkała się historia ze współczesnością. Inwestycja tym bardziej<br />

warta przedstawienia, że nowa jakość powstała na kanwie<br />

prostopadłościennej bryły z przełomu lat 60. i 70. Natomiast<br />

w zabytkowej tkance łódzkich magazynów bawełny projektował<br />

Marek Diehl – autor Textorial Park. W dziale Historia i współczesność<br />

przeczytają Państwo o przebudowie zabytkowej wrocławskiej<br />

Słodowni Pańskiej na butikowy Hotel Granary.<br />

Czytelników na łamach niniejszego wydania świata architektury<br />

czekają zatem niezwykłe spotkania z naszymi gośćmi. Mam nadzieję,<br />

że podobnie będzie przez wiele następnych półroczy.

Siedziba w Austrii:<br />

Buchacher<br />

Holzleimbau GmbH.<br />

A 9620 Hermagor<br />

T +43 42 82 22 48-0<br />

F +43 42 82 22 48-23<br />

office@buchacher.at<br />

www.buchacher.eu<br />

Siedziba w Polsce:<br />

Buchacher sp. z o.o.<br />

Rynek 15<br />

PL 44-200 Rybnik<br />

Tel +48 32 42 30 990<br />

Fax +48 32 42 35 <strong>06</strong>5<br />

biuro@buchacher.pl<br />

www.buchacher.eu<br />

Nieograniczne możliwości<br />

z drewna klejonego<br />

Nieograniczone możliwości z drewna klejonego<br />

Basen w Wieliczce<br />

Hala sportowa w Biłgoraju<br />

Hala wielofunkcyjna w Bielsku-Białej - 70m rozpiętości<br />

www.buchacher.eu

W numerze:<br />

• SPORT I ARCHITEKTURA<br />

TU BYŁO ŚCIERNISKO... 61<br />

Polska buduje stadiony piłkarskie<br />

• WYDARZENIA 8<br />

• ROZPORZĄDZENIA I USTAWY<br />

• NOWOŚCI PRODUKTOWE 10<br />

14<br />

68<br />

PRAWO A ESTETYKA 66<br />

Pochylnie w świetle potrzeb osób niepełnosprawnych<br />

• TEMAT Z OKŁADKI<br />

• HISTORIA I WSPÓŁCZESNOŚĆ<br />

FRANK GEHRY 14<br />

<strong>Świat</strong>owej sławy architekt dla naszego miesięcznika<br />

HOTEL GRANARY 68<br />

Przebudowa Słodowni Pańskiej we Wrocławiu<br />

• REALIZACJE W POLSCE<br />

ERGO ARENA 22<br />

Obiekt bez precedensu<br />

PRECYZYJNY MECHANIZM 30<br />

Siedziba firmy Schüco w Siestrzeni<br />

34<br />

80<br />

BIEL I CZERWIEŃ 74<br />

Siedziba NSZZ „Solidarność” w Katowicach<br />

TEXTORIAL PARK 80<br />

W klimacie zabytkowej Łodzi<br />

• Z WIZYTĄ W FIRMIE<br />

HOTEL HILTON 34<br />

Na gdańskim nabrzeżu<br />

DLA NAS LICZY SIĘ INNOWACJA 86<br />

Wywiad z Michałem Pieczyskim<br />

GODZĄC KONTRASTY 42<br />

Zespół mieszkaniowy<br />

• SPECJALIZACJE<br />

SKALAR OFFICE 46<br />

Budynek biurowy w Poznaniu<br />

SZPITALNY ODDZIAŁ RATUNKOWY 90<br />

Porady projektowe<br />

CENTRUM KULTURY FILMOWEJ 52<br />

Kompleks kinowy w Zamościu<br />

WNĘTRZA<br />

OGRODY HALLERA 56<br />

Wśród zieleni we Wrocławiu<br />

56<br />

98<br />

W CIENIACH NOCY 98<br />

Klub muzyczny Centrala w zabytkowej krakowskiej kamienicy<br />

6 świat architektury świat architektury 7

Wydarzenia<br />

Badanie branży<br />

w serwisie<br />

Aleja Architektów<br />

Portal przeprowadził na próbie 1000 architektów<br />

oraz projektantów wnętrz i ogrodów<br />

zarejestrowanych w serwisie badanie<br />

w celu poznania ich potrzeb zawodowych.<br />

Pokazało ono, że blisko połowa (ponad 42%)<br />

chciałaby wziąć udział w programie lojalnościowym,<br />

który gwarantowałby zniżki i rabaty<br />

w sklepach wnętrzarskich i budowlanych.<br />

Ponad 54% respondentów stwierdziło, że<br />

w ich pracy dużym ułatwieniem byłby program<br />

do zarządzania projektami. Tylko 12%<br />

badanych uważa, że brakuje im dostępu do<br />

zbioru wzorów dokumentów. Serwis, dzięki<br />

możliwości umieszczania zdjęć oraz multimedialnych<br />

prezentacji, daje architektom<br />

możliwość wypromowania się bez większych<br />

nakładów na reklamę. Pracownie, które<br />

umieściły prezentacje swoich projektów,<br />

odnotowały średnio osiem razy więcej odwiedzin<br />

na swoich stronach internetowych.<br />

Na fundamencie<br />

minionych dziejów<br />

Firma Ghelamco Poland rozpoczyna<br />

realizację projektu Senator – wyjątkowego<br />

biurowca łączącego historyczną architekturę<br />

i nowoczesne wnętrza biurowe.<br />

Budynek powstanie przy ul. Bielańskiej,<br />

w części Warszawy, która od czasów<br />

króla Augusta Poniatowskiego związana<br />

jest z finansami. Mieściła się tu Mennica<br />

Państwowa, a pod koniec zaborów<br />

rosyjski Bank Państwa.<br />

Będzie to nowoczesny budynek biurowy<br />

o powierzchni blisko 25 000 m 2 , zawierający<br />

elementy historyczne i współczesne.<br />

Jego powstanie pozwoli odbudować<br />

pierzeję ul. Bielańskiej i al. Solidarności.<br />

Budowa rozpocznie się w tym roku,<br />

a inwestycja zostanie oddana do użytku<br />

w 2012 r. Ostateczny kształt budynku<br />

powstał na deskach kreślarskich belgijskiej<br />

pracowni Jaspers&Eyers, przy współpracy<br />

polskich architektów z firmy AB-Projekt<br />

oraz Architraw GB.<br />

Kamień dla<br />

architekta na targach<br />

KAMIEŃ-STONE<br />

W dniach 10–13 listopada w Poznaniu<br />

odbędą się największe w Europie Środkowo-Wschodniej<br />

targi branży kamieniarskiej<br />

KAMIEŃ-STONE.<br />

W kamieniarskim show uczestniczyć<br />

będzie 330 wystawców z całego świata.<br />

Wśród nich będą dostawcy kamienia naturalnego<br />

oraz firmy oferujące sprzęt i chemię<br />

do obróbki kamienia. Trzeci dzień targów,<br />

12 listopada, dedykowany będzie architektom.<br />

Oprócz seminariów, poświęconych<br />

kamiennym elewacjom budynków,<br />

odbędą się także prezentacje pracowni architektonicznych<br />

stale wykorzystujących<br />

kamień. Ciekawie zapowiada się spotkanie<br />

z Janem Kleihuesem z berlińskiej pracowni<br />

Kleihues+Kleihues. W punkcie konsultacyjnym<br />

zwiedzający będą mieli okazję zadać<br />

pytania specjalistom w zakresie m.in.<br />

wykorzystania i montażu kamienia czy designu<br />

w kamieniarstwie.<br />

INFO<br />

KONFERENCJA<br />

2010<br />

Podczas Targów Invest Hotel w Poznaniu,<br />

w dniu 21.10.2010 r. odbędzie się<br />

międzynarodowa konferencja dla hotelarzy<br />

i projektantów wnętrz – „Design jako<br />

element przewagi konkurencyjnej w hotelarstwie”.<br />

Jej organizatorem jest firma<br />

Polmaster. Wystąpią wybitni europejscy<br />

eksperci z branży projektowania wnętrz:<br />

• Peter Joehnk, JOI-Design<br />

• Sean Clifton, Jestico & Whiles<br />

• Patrick Goff, www.hoteldesigns.net<br />

• Michał Jackiewicz, Tillberg Design<br />

• Maria Saloni-Sadowska,<br />

Kuryłowicz & Associates<br />

• Konrad Rubaszkiewicz,<br />

KMrubaszkiewicz<br />

Symultaniczne tłumaczenie wykładów.<br />

Rejestracja: konferencja@polmaster.pl<br />

www.aleja-architektow.pl<br />

www.ghelamco.com<br />

www.stone.mtp.pl<br />

www.polmaster.pl<br />

Strefa<br />

Architekta<br />

Firma Selena udostępniła na swojej<br />

stronie interaktywne programy do przeprowadzania<br />

obliczeń cieplno-wilgotnościowych<br />

przegród budowlanych, modelowania<br />

charakterystyki energetycznej<br />

budynków i malowania elewacji. Aplikacje<br />

umożliwiające prawidłowy dobór rozwiązań<br />

technologicznych z asortymentu<br />

Tytan EOS zostały umieszczone w specjalnie<br />

wydzielonej „Strefie Architekta”. Intuicyjne<br />

narzędzia z gotowymi bazami materiałów<br />

zostały opracowane pod kątem<br />

szybkiej kalkulacji kosztów i korzyści płynących<br />

z termomodernizacji. Aplikacja „Pokoloruj<br />

swój dom” pozwala modelować<br />

wygląd elewacji projektowanego budynku.<br />

Program umożliwia eksport zdjęć wykonanych<br />

aparatem cyfrowym lub projektu<br />

elewacji z programu AutoCad oraz zawiera<br />

bazę gotowych przykładów. Firma Selena<br />

gwarantuje regularną aktualizację i zgodność<br />

programów z najnowszymi przepisami<br />

budowlanymi.<br />

www.selena.pl<br />

Kuchnia Miejsce 1<br />

– Magdalena Kuran<br />

Samsung wybrał<br />

najpiękniejsze<br />

kuchnie<br />

Zakończyły się zmagania o tytuł<br />

najpiękniejszej kuchni i najciekawszego<br />

projektu wnętrza kuchennego w ramach<br />

konkursu ,,Kuchnia inspirowana<br />

Samsungiem”. Warunkiem uczestnictwa<br />

w zabawie wspieranej przez firmę CAD<br />

Projekt i miesięcznik „Dobre Wnętrze”<br />

było wykorzystanie w zgłoszonych<br />

kuchniach co najmniej trzech urządzeń<br />

marki Samsung. Klienci firmy, którzy<br />

zgłosili swoje wnętrza do konkursu,<br />

mieli szansę na zwrot kosztów zakupionych<br />

sprzętów do kwoty 8 tys. zł. Pula<br />

nagród dla projektantów wyniosła w sumie<br />

16 tys. zł. Każdy z autorów otrzymał<br />

także program do projektowania<br />

CAD Kuchnie MAX, a wszyscy wyróżnieni<br />

– roczne prenumeraty magazynu<br />

„Dobre Wnętrze”. Pierwsze miejsca<br />

zajęli Bartłomiej Drabik (projekt<br />

kuchni) i Magdalena Kuran (zrealizowana<br />

kuchnia).<br />

www.samsung.com<br />

8 świat architektury świat architektury 9

Nowości produktowe<br />

PRZELEWOWY<br />

EKSPRES DO KAWY<br />

Ekspres KA 5361 firmy Severin charakteryzuje<br />

się ciekawym wzornictwem i funkcjonalnością.<br />

Dostępne są dwa warianty<br />

kolorystyczne: srebrno-czarny i czerwono-czarny<br />

metalik, które będą pasowały<br />

do większości kuchennych wnętrz.<br />

Urządzenie wyposażone jest w pojemnik<br />

na wodę o pojemności 1,4 litra ze wskaźnikiem<br />

i wyjmowany wkład na filtr z podstawką<br />

oraz zaworem zapobiegającym kapaniu.<br />

Ponadto zastosowano innowacyjne<br />

rozwiązanie Magnetfixierung – filtr jest<br />

przymocowany wewnątrz ekspresu za pomocą<br />

magnesu. W maju tego roku w Kolonii<br />

produkt otrzymał międzynarodową nagrodę<br />

Plus X Award za design.<br />

www.severin.com<br />

NOWA KOLEKCJA MARKI<br />

VITTORE COMFORTO<br />

Kolekcja garnków i naczyń kuchennych<br />

Bonnet marki Vittore Comforto to połączenie<br />

wysokiej jakości materiałów oraz modnego<br />

i eleganckiego wyglądu. Zestaw wykonany<br />

został ze stali nierdzewnej o podwyższonej<br />

twardości i odpornej na zarysowania.<br />

Zaletą garnków jest akutermiczne dno, które<br />

szybko się nagrzewa i długo utrzymuje ciepło.<br />

Fakturowane dno patelni minimalizuje<br />

wchłanianie tłuszczu. Uchwyty naczyń wykonano<br />

z odpornego na działanie ciepła bakelitu.<br />

Ogranicza to ich nagrzewanie się, zabezpieczając<br />

dłonie przed poparzeniem. Co<br />

więcej, profilowana krawędź garnków Bonnet<br />

ułatwia przelewanie zawartości bez kapania.<br />

Kolekcja przystosowana<br />

została do<br />

różnych źródeł ciepła,<br />

dlatego naczynia<br />

używać można zarówno<br />

na kuchenkach<br />

gazowych, elektrycznych,<br />

jak i indukcyjnych.<br />

www.altom.pl<br />

NOWE NARZĘDZIE NA PORTALU PROJEKTOSKOP.PL RECEPTA NA ZDROWIE ELEGANCJA W MIEJSKIM STYLU<br />

Graficzna wyszukiwarka umożliwia przeglądanie<br />

liczącej prawie 10 tys. projektów<br />

bazy portalu projektoskop.pl. Innowacyjne<br />

narzędzie pozwala w łatwy i intuicyjny sposób<br />

dotrzeć do interesujących nas projektów<br />

Pufy Aquila marki HM Design to modułowe<br />

rozwiązanie, które może zostać wykorzystane<br />

na wiele sposobów. Ich elementy<br />

pozwalają na stworzenie konfiguracji<br />

obejmujących niewielkie siedziska dla jednej<br />

osoby, a także duże zestawy, które świetnie<br />

sprawdzą się w hotelowym lobby, poczekalni<br />

czy eleganckim butiku. Dodatkowo,<br />

zestawy modułów mogą być uzupełniane<br />

o wysokie oparcia, zamieniające je w wygodne<br />

fotele. Meble zdobi patchworkowa<br />

tapicerka Souvenir marki Italvelluti. Tkaniny<br />

z tej kolekcji wyróżniają się kwiatowym<br />

wzorem, stworzonym na podobieństwo<br />

ręcznego haftu, oraz odważną, żywą kolorystyką.<br />

Podstawowymi motywami kolekcji<br />

www.projektoskop.pl<br />

NOWA DEFINICJA MYDELNICZKI<br />

Niewielki krążek Soap’n Roll znakomicie<br />

zastąpi klasyczną kostkę mydła. Jego<br />

używanie jest proste – wystarczy napełnić<br />

pojemnik mydłem w płynie (90 ml) i zakręcić<br />

korek, a potem używać dozownik<br />

jak tradycyjne mydło w kostce. Trzy kuleczki<br />

na spodniej stronie mydelniczki pod<br />

wpływem nacisku wywołanego obracaniem<br />

przedmiotu będą dozowały mydło,<br />

a także przyjemnie masowały wewnętrzną<br />

powierzchnię dłoni. Soap’n Roll wykonany<br />

jest z lekkiego i wytrzymałego tworzywa<br />

ABS oraz stali nierdzewnej. Występuje<br />

w trzech liniach kolorystycznych:<br />

klasycznej (jednobarwne), prezentowej/<br />

podróżnej (dwukolorowe i chromowawww.coram.pl<br />

STYLOWA WYGODA<br />

www.hmdesign.pl<br />

domów i skraca czas, jaki użytkownik musi<br />

spędzić na przeglądaniu ofert biur projektowych.<br />

Na wirtualnym planie można rozmieścić<br />

pomieszczenia wedle upodobań. Jeśli interesują<br />

nas np. projekty, w których kuchnia<br />

znajduje się po lewej stronie od drzwi wejściowych,<br />

wystarczy przenieść ikonkę z tym<br />

pomieszczeniem w odpowiednie miejsce na<br />

siatce, a system wybierze wszystkie projekty,<br />

które spełniają to kryterium. Wyszukiwarka<br />

realizuje też skomplikowane zapytania,<br />

uwzględniając wymagania pod kątem kilku<br />

kondygnacji. Przydatna jest opcja przeglądania<br />

projektów w odbiciu lustrzanym w stosunku<br />

do pierwotnie założonego układu.<br />

ne) oraz dziecięcej (w żółtym kolorze,<br />

ze specjalnym wcięciem, które układa się<br />

w uśmiechniętą buźkę). W Polsce produkt<br />

dostępny jest w sieci sklepów Leroy<br />

Merlin.<br />

są egzotyczne kwiaty i barwne paski. Producent<br />

oferuje bogatą paletę kolorów – intensywne<br />

fiolety, błękity, róże i żółcie.<br />

Samsung jest pierwszym w Polsce producentem klimatyzatorów,<br />

który ma dokument potwierdzający skuteczność w usuwaniu<br />

z powietrza biologicznych zanieczyszczeń, takich jak wirusy,<br />

bakterie, roztocza, pleśń oraz inne czynniki wywołujące alergie.<br />

Uzyskanie certyfikatu TÜV Rheinland uwiarygodnia skuteczność<br />

technologii Micro Plasma Ion w oczach klientów. Jest to unikalne<br />

rozwiązanie, które uwalnia aktywne jony wodoru i tlenu, neutralizując<br />

groźne zanieczyszczenia obecne w powietrzu. Jego zalety<br />

można docenić szczególnie w okresie zachorowań na grypę<br />

(A/H1N1, A/H3N2). MPI usuwa także inne mikroorganizmy<br />

i czynniki uczulające oraz zmniejsza poziom toksyn w powietrzu,<br />

dzięki czemu minimalizuje podrażnienia dróg oddechowych, powracające<br />

bóle głowy i pozytywnie wpływa na samopoczucie.<br />

www.samsung.pl<br />

Fascynacja miejską architekturą oraz atmosfera nowoczesnych<br />

hoteli i klubów zainspirowały firmę Villeroy&Boch do stworzenia<br />

kolekcji zastawy stołowej Modern Grace. Charakteryzuje się ona<br />

różnorodnością kształtów, oszczędną estetyką, harmonią łagodnych<br />

zaokrągleń i wyrazistych konturów. Elegancja i ponadczasowość<br />

zostały zinterpretowane w subtelnym stylu retro. Wykonane<br />

z cienkiej i szlachetnej porcelany bone china naczynia odznaczają<br />

się lekkością i połyskiem. Filigranowe kieliszki o wysokiej<br />

stopce i klasycznej czarce stanowią symbol luksusu. Natomiast<br />

sztućce są utrzymane w powściągliwym i prostym stylu o delikatnych<br />

krągłościach.<br />

www.villeroy-boch.com<br />

10 świat architektury

Nowości produktowe<br />

GENESIS<br />

– KOLEKCJA MODUŁOWA<br />

Kolekcja Genesis firmy Bizzarto jest<br />

skierowana do osób, które poszukują mebli<br />

funkcjonalnych, a jednocześnie ekskluzywnych,<br />

wysmakowanych, o wysokiej jakości<br />

wykonania. Jej forma i wzornictwo pasuje<br />

do miejsc nowoczesnych, choć równie dobrze<br />

wygląda w otoczeniu w stylu klasycznym.<br />

Modułowość kolekcji umożliwia swobodne<br />

dobranie elementów i dopasowanie<br />

wielkości mebla do potrzeb i wymagań.<br />

Siedziska i oparcia są miękkie, a ruchome,<br />

niezależnie unoszone zagłówki umożliwiają<br />

wygodne oparcie głowy i podparcie karku.<br />

Szeroka oferta materiałów obiciowych dostępnych<br />

u producenta sprawia, że Genesis<br />

można dopasować do każdego wnętrza,<br />

jednak mebel najszlachetniej prezentuje się<br />

w obiciu ze skóry.<br />

www.bizzarto.com<br />

INTELIGENTNE<br />

ŚWIATŁO<br />

Technologia LED jest coraz częściej wykorzystywana<br />

ze względu na energooszczędność,<br />

wysoką wydajność i długą żywotność<br />

bez potrzeby konserwacji. Jej zastosowanie<br />

w połączeniu z systemem automatycznego<br />

włączania światła w lampach<br />

Steinel RS PRO LED S1 – nowości w ofercie<br />

Lange Łukaszuk – sprawia, że wnętrza<br />

są optymalnie oświetlone przy minimalnym<br />

zużyciu energii. Lampa jest wyposażona<br />

w detektor wykrywający warunki oświetlenia<br />

w otoczeniu oraz elektroniczny regulator<br />

temperatury diod, co gwarantuje automatyczne<br />

dopasowanie mocy świecenia do zapotrzebowania.<br />

Lampa ma kształt płaskiego,<br />

okrągłego plafonu, jasny kolor i eleganckie,<br />

minimalistyczne wzornictwo. Stelaż wykonany<br />

z aluminium i uformowany w żeberka<br />

oraz płaski klosz (szklany lub z tworzywa) zapewniają<br />

optymalne odprowadzanie ciepła.<br />

www.langelukaszuk.pl<br />

12 świat architektury<br />

Firma Bosch posiada kompleksową ofertę<br />

głośników do stosowania w dźwiękowych<br />

systemach ostrzegawczych. Obejmuje<br />

ona głośniki ścienne, sufitowe, kolumnowe,<br />

tubowe oraz projektory dźwięku.<br />

Wszystkie skonstruowane są zgodnie<br />

z określonymi prawem wymaganiami dotyczącymi<br />

DSO. W serii głośników sufitowych<br />

Premium-sound znajduje się szereg driverów,<br />

wśród nich pełnopasmowe o rozmiarach<br />

4, 8 i 12 cali i mocy 30 i 60 W. Dostępny<br />

jest również subwoofer o mocy 60 W<br />

i rozmiarze 10 cali, ulepszający odtwarzanie<br />

niskich tonów. Ułatwia on budowanie i instalację<br />

systemów znajdujących zastosowa-<br />

BATERIE ZLEWOZMYWAKOWE<br />

www.ferro.pl<br />

GŁOŚNIKI DO STOSOWANIA W DSO<br />

www.bosch.pl<br />

Firma Ferro prezentuje trzy stojące baterie<br />

zlewozmywakowe wykonane ze stali<br />

szlachetnej AISI 304. Asti jest zaopatrzona<br />

w poręczną, wyciąganą rączkę natrysku i dopasowany<br />

uchwyt. Wyróżnia ją stabilna bryła<br />

o przekroju walca. Bateria Calles charakteryzuje<br />

się nowoczesnym designem, w którym<br />

zastosowano oryginalny sposób otwierania<br />

przepływu wody – uchwyt typu joystick. To<br />

ciekawe rozwiązanie ułatwia obsługę urządzenia<br />

– użytkownik może w łatwy sposób<br />

otworzyć bądź zamknąć przepływ wody.<br />

Z kolei Livorno – bateria z dwoma uchwytami<br />

o klasycznej formie – koresponduje z minimalistycznym<br />

wnętrzem.<br />

KABINA PRYSZNICOWA ZGODNA ZE STYLEM ŁAZIENKI<br />

Kabina prysznicowa Niven marki Koło<br />

wpisuje się we wnętrza urządzone w duchu<br />

minimalizmu. Wykonana z tafli przezroczystego<br />

szkła nie pomniejsza optycznie<br />

pomieszczenia.<br />

Wąskie profile w kolorze<br />

chrom/srebrny<br />

połysk tworzą wrażenie<br />

lekkości konstrukcji.<br />

Seria Niven<br />

daje wiele możliwości<br />

kompozycyjnych –<br />

w zależności od wymiarów<br />

łazienki możemy<br />

zdecydować się<br />

na standardową kabiwww.kolo.com.pl<br />

nę prysznicową lub drzwi skrzydłowe do<br />

zabudowy wnęk. W przypadku kabin możemy<br />

wybrać model półokrągły lub kwadratowy.<br />

W minimalistycznych wnętrzach<br />

sprawdza się także kabina<br />

Geo 6. Jej szerokie<br />

srebrne profile<br />

skomponują się<br />

z armaturą, uchwytami<br />

szafek czy dodatkami<br />

w tym samym kolorze.<br />

Ten półokrągły model<br />

najlepiej prezentuje się<br />

w dużych łazienkach<br />

i przestronnych pokojach<br />

kąpielowych.<br />

nie np. w centrach odnowy biologicznej, klubach<br />

fitness, restauracjach, hotelach, barach<br />

czy sklepach.<br />

RUCHOME DNO VARIOPOOL<br />

– NIEZBĘDNY ELEMENT NOWOCZESNEGO BASENU<br />

Wyobraźmy sobie nowoczesny basen...<br />

Obecne wymagania rynku wymuszają<br />

twarde stąpanie po ziemi a zatem: nowoczesny<br />

basen musi być obiektem wielofunkcyjnym,<br />

efektywnie wykorzystywanym<br />

przez cały dzień. Jego wyposażenie<br />

musi „dostosowywać się” do zajęć wodnych<br />

każdego typu.<br />

Elementem łączącym marzenia z rzeczywistością<br />

jest ruchome dno firmy Variopool.<br />

Dlaczego Variopool?<br />

PROSTY POMYSŁ<br />

Ruchome dno Variopool jest doskonale<br />

wyważoną platformą pływającą wykorzystującą<br />

naturalną siłę wyporności.<br />

System cylindrów hydraulicznych umieszczonych<br />

poza obszarem niecki umożliwia<br />

Variopool Polska Sp. z o.o.<br />

71-410 Szczecin, ul. Niedziałkowskiego 24, piętro XII, pok. 3<br />

tel. +48 91 881 20<strong>06</strong>, fax: + 48 91 886 6<strong>06</strong>2<br />

www.variopool.pl<br />

płynną regulację ruchomego dna i ustawienie<br />

go na każdej głębokości.<br />

Umieszczenie cylindrów w pomieszczeniu<br />

technicznym zapewnia wodę wolną od zanieczyszczeń<br />

i styczności z urządzeniami<br />

elektrycznymi.<br />

PROSTOTA PROJEKTOWANIA<br />

Wprojektowanie ruchomego dna do niecki<br />

wymaga tylko:<br />

• prostych ścian niecki,<br />

• zlicowania wszelkich zaplanowanych<br />

urządzeń pod wodą: oświetlenia, dysz<br />

powietrznych, głośników itp. ze ścianami,<br />

• zaplanowania odpowiedniej przestrzeni<br />

dla głębokości konstrukcyjnej ruchomego<br />

dna: 50-60cm.<br />

PROSTE W OBSŁUDZE<br />

Obsługa ruchomego dna odbywa się za pomocą<br />

dotykowego panelu sterowania. Po<br />

ustawieniu żądanej głębokości dno unosi<br />

się lub opuszcza.<br />

PROSTA KONSERWACJA<br />

Konserwację ruchomego dna Variopool<br />

wykonuje się w napełnionym basenie. To<br />

kolejna zaleta odpowiadająca wymogom<br />

nowoczesnego basenu.<br />

Energooszczędny napęd hydrauliczny wymaga<br />

tylko sprawdzania stanu oleju.<br />

Więcej informacji znajdziecie Państwo na<br />

stronie www.variopool.pl<br />

Zapraszamy do współpracy!

Frank<br />

Gehry<br />

World famous architect<br />

for our magazine<br />

„Architecture is a service business, so<br />

people hire you to do the work, design<br />

buildings for them, for the program, for<br />

the budget, to the schedule and you try<br />

to make them as good as possible. The<br />

good as possible becomes personal” –<br />

says Frank Gehry in the conversation with<br />

Joanna Jabłońska.<br />

In the movie “Sketches of Frank Gehry”<br />

Mildred Friedman points out that you take<br />

a lot of risk while designing such an unique<br />

architecture. Probably a lot of courage was<br />

required at the begining of your career. Was it<br />

hard to keep such an individuality in projects?<br />

Anything you do sort of takes courage<br />

I think, doesn’t it? I didn’t see it that way.<br />

I just saw it as work. I was doing things,<br />

solving problems. Architecture is a service<br />

business, so people hire you to do the work,<br />

design buildings for them, for the program,<br />

for the budget, to the schedule and you try to<br />

make them as good as possible. The good as<br />

possible becomes personal, personal choices.<br />

I definitely have personal feelings about how<br />

buildings should look like. But I didn’t know<br />

that when I was starting out, it is something<br />

that evolved during years.<br />

It was difficult in the beginning because<br />

nobody else like them and paid attention toward<br />

them. I did, built stuff and slowly find it.<br />

Projects worked...<br />

Were you aware of the fact that they<br />

were unique?<br />

Well, I guess so. But I didn’t really think<br />

about it like that. I knew and I didn’t know.<br />

It’s hard to explain that. There were very personal<br />

feelings involved. Day by day. You had to<br />

contextualize what was going on in the world.<br />

Kennedy was shot when I was starting out.<br />

Things were going on in the world that were<br />

difficult. They always are. But I think you just<br />

work in time and respond to the time, respond<br />

to the people. You come by to do things and<br />

it becomes a very personal response. Which<br />

I think is a good thing. People that respond<br />

Temat z okładki<br />

FRANK GEHRY<br />

<strong>Świat</strong>owej sławy architekt dla naszego miesięcznika<br />

„Architektura to działalność usługowa. Jesteśmy zatrudniani do projektowania<br />

budynków zgodnych z oczekiwaniami klienta, programem,<br />

budżetem, harmonogramem i staramy się to wykonać w najlepszy<br />

możliwy sposób. Najlepszy możliwy sposób jest sprawą „indywidualną”<br />

– mówi Frank Gehry w rozmowie z Joanną Jabłońską.<br />

W filmie „Szkice Franka Gehry'ego” Mildred<br />

Friedman opowiada o dużym ryzyku,<br />

jakie podejmuje Pan, projektując tak unikalną<br />

architekturę. Na początku kariery musiał<br />

się Pan prawdopodobnie wykazywać sporą<br />

odwagą. Czy trudno było wciąż odciskać indywidualne<br />

piętno w projektach?<br />

The Walt Disney Concert Hall w Los Angeles<br />

fot. Courtesy Everett Collection/East News<br />

Nie postrzegałem tego w ten sposób.<br />

Myślę, że wszystko co robimy, wymaga odwagi.<br />

Dla mnie była to praca. Wykonywałem<br />

projekty, rozwiązywałem problemy. Architektura<br />

to działalność usługowa. Jesteśmy<br />

zatrudniani do projektowania budynków<br />

zgodnych z oczekiwaniami klienta, programem,<br />

budżetem, harmonogramem i staramy<br />

się to wykonać w najlepszy możliwy sposób.<br />

„Najlepszy możliwy sposób” jest sprawą<br />

indywidualną, kwestią osobistych wyborów.<br />

Czuję, jak budynki powinny wyglądać.<br />

Gdy zaczynałem pracę, nie zdawałem sobie<br />

z tego sprawy. To podejście kształtowało się<br />

przez lata.<br />

Na początku było trudno, ponieważ<br />

moje realizacje nie odbijały się szerokim<br />

echem, nie zwracano na nie uwagi. A ja budowałem<br />

i powoli budziłem zainteresowanie.<br />

Projekty udawały się…<br />

Ale zdawał Pan sobie sprawę z ich unikalności?<br />

Myślę, że tak. Ale nie zastanawiałem<br />

się nad tym. Wiedziałem i jednocześnie<br />

nie wiedziałem. Trudno to wytłumaczyć.<br />

W pracę angażowałem swoje uczucia.<br />

Dzień po dniu. Warto zdać sobie sprawę<br />

z tego, co działo się na świecie. Kiedy<br />

zaczynałem, zastrzelono Kennedy’ego.<br />

<strong>Świat</strong> był targany trudnymi wydarzeniami.<br />

Tak się zawsze zdarza. Pracujemy w określonych<br />

czasach – do nich się odnosimy, reagujemy<br />

na otaczających nas ludzi. Działamy<br />

po to, by tworzyć – to jest nasza osobista<br />

reakcja. Myślę, że jest to dobra rzecz.<br />

Praca ludzi, którzy w sposób intuicyjny odpowiadają<br />

na sytuację i czasy, w których się<br />

znajdują, jest bardziej uczciwa i wyjątkowa,<br />

bo jest indywidualna. Moim zdaniem<br />

jest to bardzo pozytywne.<br />

Zawsze staram się przekazać moim<br />

studentom, że muszą odnaleźć siebie. Nikogo<br />

innego. Architektura obejmuje bardzo<br />

szerokie spektrum działalności, z wieloma<br />

możliwościami. Jest wiele sposobów,<br />

żeby je realizować. Są oczywiście szkoły<br />

narzucające konkretne metody działania,<br />

ale indywidualność jest najważniejsza.<br />

Muzeum Guggenheima według Pana<br />

projektu przyciąga około miliona turystów<br />

rocznie, co zapewnia dobrobyt miastu Bilbao.<br />

Zanim zacznie się praca nad projektem,<br />

zastanawia się Pan czasami nad wpływem<br />

swojej architektury na zwykłego obywatela?<br />

W przypadku tego projektu bardzo starannie<br />

rozważałem potrzeby miasta, wymagania<br />

sztuki, muzeum. Zadbałem o zaprojektowanie<br />

budynku, gdzie chcieliby<br />

przebywać artyści, którzy przybywającym<br />

do Bilbao ludziom daliby sygnał, że sztuka<br />

jest dla tego miasta tak ważna, że zbudo-<br />

intuitively through their work to a given situation<br />

to a given time, it’s more honest and<br />

unique because it is more individual. And<br />

I think that it’s a very positive thing.<br />

And I try to tell my students, when I teach<br />

that they had to find themselves not to be<br />

somebody else. Architecture is a very broad<br />

field, with very broad opportunities. There are<br />

other ways to do it. I mean there are schools<br />

that proscribe agendas, but being an individual<br />

I think is always the most important thing<br />

to do.<br />

Your design of Guggenheim’s Museum attracts<br />

about one million of tourists per year,<br />

providing prosperity of Bilbao. Do you sometimes<br />

consider the impact that your architecture<br />

has on a common citizen before starting<br />

a project?<br />

I think I was very careful to understand<br />

the needs of the city, the needs of the art,<br />

the museum. I was careful to design a building<br />

that artist would want to be in and would give<br />

a signal to the people who come to the City of<br />

Bilbao that art was important enough to build<br />

a special building for it. And that the building<br />

fits into a city, fits into a context, with the<br />

river, with the XIX-th century city. And it was<br />

actually what I was doing. The city was interested<br />

in having the financial impact because<br />

of it. I wasn’t aware that you could do that<br />

but it worked.<br />

I think that it was quite amazing thing.<br />

We have checked now and all of our buildings<br />

like the Chicago building, the Disney Hall,<br />

they all changed the economics of the area.<br />

They all had a very positive financial impact.<br />

Not as big as Bilbao but substantial. That<br />

makes a good reason to hire a good architect.<br />

Lou Ruvo Center for Brain Health recently<br />

opened in Las Vegas and Beekman Tower in<br />

New York are your newest works. Have you<br />

changed the way of thinking about your architecture<br />

since your Pritzker prize in 1989?<br />

I hope it’s changing constantly. I know it’s<br />

changing because there are people who tell me<br />

that they like my early work better (laughing).<br />

So, that must mean that it’s changing. But<br />

I think that each artist gets that.<br />

Yes, I think that work is changing a lot.<br />

Because of the time, it’s changing because of<br />

the circumstances, because of programs that<br />

people are building, of what they are doing<br />

now. And now it’s the recession it’s going to<br />

change significantly.<br />

Yes, probably it will be more, and more<br />

economical and less interesting...<br />

Well, I don’t know. I think I have always<br />

approached the work on economic basis. So<br />

I think that if you look that Bilbao was built<br />

for 300$ per square foot in 1997. That was<br />

very economical, you could not have bu-<br />

14 świat architektury świat architektury 15

ilt anything much cheaper than that. I think<br />

that if because of the economy, because of<br />

the recession, they tell you that you have to<br />

build boxes above all, that they can’t afford<br />

architecture that’s a phoney argument. A lot<br />

of great buildings were built with difficult<br />

budgets over history, over time.<br />

I hope that people won’t use recession<br />

as an excuse to go down, to lower the quality<br />

of architecture. I think they may, but we<br />

shouldn’t let them.<br />

We have observed that in Poland already.<br />

But this is just an excuse. We can build<br />

cheaper buildings that are good architecture.<br />

That’s possible.<br />

Your highly modern architecture is very<br />

often compared to Baroque style. Is it one of<br />

your inspirations or are critics quite wrong?<br />

I don’t read what critics say, so I don’t<br />

know what they are talking about. They say<br />

I am Baroque?<br />

Yes, they do. I have actually read that. Do<br />

you like Baroque?<br />

I like Baroque music.<br />

Here’s what’s going on. We went through<br />

a modern period after war. A modern architecture<br />

by great masters Mies van der Rohe,<br />

Le Corbusier. And the general construction<br />

industry built a cheap copies of all of that<br />

stuff. And so the most cities in the world created<br />

and built banality, right? We know that.<br />

Everywere you go, you see the same damn<br />

boxes, glass sometimes. But they are not<br />

architecture. That’s what most of our cities<br />

are. And so as a response to that we got<br />

Post Modernist Movement which was bringing<br />

back history and decoration, and trying to<br />

figure out how to regain something that we<br />

lost, which was the humanity of architecture.<br />

And so we went through a postmodern period<br />

with Philip Johnson, Robert Venturi,<br />

Charles Moore, a lot of architects started to<br />

use historical motives again in their buildings<br />

that got corrupted into a lot of bad wanna-be<br />

historical buildings. And now there is willingness<br />

to go back to the minimum. And<br />

minimalism when it happened thirty years ago<br />

with Donald Judd and Carl Andre and minimal<br />

artists was a cleansing reaction to an abstract<br />

expressionism. It somehow made sense then.<br />

Now, there is that kind of movement<br />

again, but it’s kind of pastiche minimalism.<br />

It’s not as raw as it was first time. And so<br />

anything that is more complicated than a very<br />

minimal white box or simple box is considered<br />

by a lot of critics as being the Baroque. But<br />

I think they don’t mean it as decoration, I am<br />

talking about complexity. And complexity in<br />

my opinion is what creates humanity of the<br />

building. These things can be debated. But<br />

it’s the way you detail the building, it’s a<br />

The Beekman Tower w Nowym Jorku<br />

fot. J.B Nicholas/East News<br />

wano dla niej specjalny obiekt. Taki, który<br />

jest wpisany w XIX-wieczną tkankę miejską,<br />

kontekst, rzekę. I tym właśnie się zajmowałem.<br />

To miasto potrzebowało zastrzyku<br />

finansowego. Nie zdawałem sobie<br />

wówczas sprawy, że budynek może taki<br />

zapewnić, ale udało się.<br />

To było niezwykłe.<br />

Przeprowadziliśmy teraz badania<br />

i wszystkie nasze budynki w Chicago,<br />

Disney Hall pozytywnie zmieniły ekonomię<br />

otoczenia. Ich wpływ był kluczowy, choć<br />

nie tak duży jak w Bilbao. To jest dobry powód<br />

do zatrudnienia dobrego architekta.<br />

Ostatnio otwarte Lou Ruvo Center<br />

dla organizacji Brain Health w Las Vegas<br />

i Beekman Tower w Nowym Jorku to najnowsze<br />

realizacje. Zmienił Pan podejście do projektowania<br />

od czasów otrzymania nagrody<br />

Pritzker’a w 1989 r.?<br />

Mam nadzieję, że zmienia się ono ciągle.<br />

Wiem, że tak jest, bo są ludzie, którzy<br />

mówią, że moje wcześniejsze projekty<br />

bardziej im się podobały (śmiech). Jest to<br />

najlepszy dowód ewolucji. Spotyka to każdego<br />

artystę.<br />

Moje projekty bardzo się zmieniły –<br />

z powodu upływu czasu, okoliczności,<br />

programów, jakie teraz powstają, a także<br />

tego, czym ludzie się dziś zajmują. Recesja<br />

zmieni architekturę w sposób znaczący.<br />

Prawdopodobnie będzie bardziej ekonomiczna<br />

i mniej interesująca…<br />

Tego nie wiem. Zawsze podchodziłem<br />

do projektowania w oparciu o finanse.<br />

Przyjrzyjmy się budynkowi w Bilbao, który<br />

w 1997 r. został wzniesiony za 300$ za stopę<br />

kwadratową. To było bardzo oszczędne,<br />

trudno zbudować coś tańszego. Jeżeli<br />

z powodu ekonomii i recesji wmawiają<br />

nam, że mamy budować przede wszystkim<br />

pudełka i nie stać ich na architekturę, jest<br />

to fałszywy argument. W historii budownictwa<br />

wiele wspaniałych budynków powstało<br />

przy niewielkich budżetach.<br />

Mam nadzieję, że ludzie nie będą wykorzystywali<br />

kryzysu do usprawiedliwiania<br />

pasywności i obniżenia jakości architektury.<br />

Mogą próbować, ale nie powinniśmy na<br />

to pozwolić.<br />

Już to obserwujemy w Polsce.<br />

Ale to tylko wymówka. Możemy budować<br />

tanie budynki o dobrej architekturze.<br />

To jest możliwe.<br />

Pana współczesna architektura często<br />

jest porównywana przez krytyków do stylu<br />

barokowego. Jest on jedną z Pana inspiracji?<br />

Nie czytam krytyków, więc nie wiem,<br />

o czym mówią. Twierdzą, że jestem barokowy?<br />

Tak, czytałam o tym. Lubi Pan barok?<br />

Lubię barokową muzykę. Moim zdaniem<br />

chodzi o coś innego. Po wojnie nastąpił<br />

okres modernizmu, architektura według<br />

wielkich mistrzów: Mies van der Rohe, Le<br />

Corbusier. Sektor budowlany zaczął tworzyć<br />

tanie kopie ich dzieł, więc w większości<br />

miast powstawała budowlana banalność.<br />

Wszędzie, gdzie pojedziemy, widzimy<br />

te same przeklęte pudełka, czasem szklane.<br />

To nie jest architektura. Z tego zbudowana<br />

jest większość naszych miast. Reakcją<br />

był ruch postmodernistyczny, który wrócił<br />

do historii i dekoracji, a w jego obrębie starano<br />

się przywrócić architekturze coś utraconego,<br />

czym było człowieczeństwo. Przeszliśmy<br />

więc przez okres postmodernistyczny<br />

– z Philipem Johnsonem, Robertem<br />

Venturim, Charlesem Moorem. Wielu architektów<br />

zaczęło ponownie sięgać po motywy<br />

historyczne, co skończyło się powstaniem<br />

wielu złych pseudohistorycznych<br />

obiektów. A teraz znów panuje tendencja<br />

powrotu do minimum. Kiedy trzydzieści lat<br />

temu rozpoczął się minimalizm – z Donaldem<br />

Juddem i Carlem Andre oraz artystami<br />

minimalistycznymi – była to oczyszczająca<br />

reakcja na ekspresjonizm abstrakcyjny.<br />

Wtedy miało to sens.<br />

Teraz ten ruch znowu zaistniał, ale to<br />

już jest pastisz minimalizmu. Nie jest tak<br />

surowy jak za pierwszym razem. Jeśli cokolwiek<br />

jest teraz bardziej skomplikowane<br />

od prostego białego pudełka, krytycy<br />

sądzą, że jest to barokowe. Myślę jednak,<br />

że nie chodzi im o dekoracje, ale o złożoność.<br />

A to właśnie złożoność tworzy człowieczeństwo<br />

budynku. Te zagadnienia<br />

można rozważać na wiele sposobów. Ale<br />

zawsze chodzi o uszczegóławianie budynku,<br />

ten stopień zaangażowania, ludzkiej<br />

uwagi. Jeśli więc jest to ściana wysoka na<br />

60 stóp, zupełnie ciemna, pusta i betonowa,<br />

to jest ona zimna i niedostępna. Różnorodność<br />

sprawia, że jesteśmy ludźmi. To<br />

jest to. Niektórzy krytycy mogą mówić, że<br />

jest to barokowe. Mogę się mylić, ale chyba<br />

z grubsza o to chodzi.<br />

Jak się mieszka w domu zaprojektowanym<br />

przez Gehry’ego?<br />

Wciąż w nim mieszkam. Cieszę się nim,<br />

jest skromny, wygodny, bezpretensjonalny,<br />

pasuje do otoczenia. Bawi się światłem.<br />

W ciągu dnia krążą po nim promienie<br />

słoneczne, które wywołują ciekawe efekty.<br />

Dom nie jest kosztowny, można więc<br />

przestawiać w nim elementy. Zawsze w jakiś<br />

sposób go zmieniam – najczęściej meble<br />

i oświetlenie dzieł sztuki. Mam kolekcję.<br />

Moim hobby jest zbieranie prac artystów,<br />

których lubię. Dom wygląda jak no-<br />

kind of sense of engagement, human engagement.<br />

So if it is a big 60-foot high absolutely<br />

dark, blank, concrete wall it’s very cold and<br />

inaccessible. It’s a variety that makes us<br />

human. That’s it. So some critics may say<br />

that it’s Baroque. I may be wrong but I think<br />

that that’s the rap.<br />

How is it to live in Gehry’s house?<br />

I still live in it. I enjoy it, it’s very modest,<br />

it’s not pretentious, fits neighborhood.<br />

It’s very comfortable. It plays with the light.<br />

During the day the light stirs in it, it does<br />

nice things. It’s not precious so you can<br />

move things around. I am always changing<br />

it in some way. And I am always doing<br />

things with the furniture and lighting of the<br />

art. I have an art collection. My hobby is to<br />

acquire works of the artists I like. The house<br />

looks in a modern sense like an old Victorian<br />

household with lot of pictures and vases and<br />

flowers, style of furniture and stuff. You<br />

know, the feeling of that but in a modern<br />

sense. I don’t have anything historic. It’s<br />

kind of messy and clattered in a very nice<br />

way.<br />

It must be really wonderful. You have designed<br />

buildings all over the world. Each place<br />

has its own climate, culture, specific society<br />

and very different kind of law. Is there<br />

a country that you like the most?<br />

No (laughing). No, I just work where I am<br />

asked to. Although I love going to Paris. I lived<br />

there once in 1960. I was there for a year. It’s<br />

a beautiful city. But I think anywhere is fine.<br />

You were asked to design a building in<br />

Poland, in Łódź. What do you think about our<br />

country?<br />

16 świat architektury świat architektury 17

My family comes from Łódź. I love going<br />

there. The countryside is beautiful. You know,<br />

being in Łódź was interesting. So I imagined<br />

where my grandparents lived, where my<br />

mother went to school and things like that.<br />

One can imagine that...<br />

Where you at those places?<br />

Some of them yes. Some of them are<br />

gone. I knew their address and the street. But<br />

there house was gone, not existing anymore.<br />

But I had pictures of the neighborhood in the<br />

family album, so I was able to recognize it<br />

a little bit. But they left in 1913...<br />

Was it a strong emotional feeling?<br />

Yes, but it’s hard to explain like this.<br />

It brought me to tears thinking about it. Yes it<br />

was emotional... very.<br />

I hope they’ll build a project. I don’t know<br />

what happened. I know that politics, some<br />

things changed...<br />

I think that it’s all connected with the<br />

economical breakdown. It must be a matter<br />

of money gathering, that building is not raised<br />

yet, because it was such a fine design and<br />

people are very fond of it.<br />

It’s a very fine idea that Marek Żydowicz<br />

had for a film festival. I think it was very good<br />

for a city of Łódź to have that. And the building<br />

would certainly help them. It would be<br />

very good if they did some of these things.<br />

Not necessarily this one.<br />

Marek was bringing David Lynch to Łódź.<br />

David loves Łódź, you should talk to him<br />

about it.<br />

I certainly will. When does the architect<br />

who designs building, furniture, develops ar chitectural<br />

software (Gehry Technologies) finds<br />

time to create such a magnificent jewellery?<br />

I love doing it. It was a surprise to me<br />

I didn’t expect to like it. And in the beginning<br />

I decided that I didn’t want to do it.<br />

What engaged me was the craftsmanship.<br />

We are builders, we make things. It is such<br />

a wonderful craft. Making things that are so<br />

beautiful, very engaging.<br />

I don’t work on it full time. I devote maybe<br />

a day every month. I work with all team of<br />

designers. They take my sketches and ideas<br />

and they make things. We make a lot of stuff<br />

a lot of ideas that we don’t like when we see<br />

them made. So we don’t do them.<br />

I would like to thank you so much for an<br />

interview. Is there something that you would<br />

like to share with polish architects?<br />

I am going to sing for you: Jeszcze Polska<br />

nie zginęła, póki my żyjemy...<br />

Beautiful, thank you.<br />

You didn’t know I could do that (laughing).<br />

Not really!<br />

Guggenheim Museum w Bilbao<br />

fot. Ilona Kamps/East News<br />

woczesny odpowiednik starych domostw<br />

wiktoriańskich z wieloma obrazami, wazami,<br />

kwiatami, stylowymi meblami i wyposażeniem.<br />

Chodzi mi o wrażenie, tyle że<br />

w sensie nowoczesnym. Nie mam nic historycznego.<br />

To tylko pewne przyjemne<br />

zabałaganienie i zagracenie.<br />

Musi być tam pięknie. Projektował Pan<br />

budynki na całym świecie. Każde miejsce ma<br />

swój klimat, kulturę, specyficzne społeczeństwo<br />

i różne rodzaje prawa. Czy jest kraj,<br />

który lubi Pan najbardziej?<br />

Nie (śmiech). Po prostu pracuję tam,<br />

gdzie mnie o to poproszą. Chociaż uwielbiam<br />

Paryż. Kiedyś przez rok tam mieszkałem<br />

– w 1960 r. To piękne miasto, ale<br />

wszędzie jest dobrze.<br />

Został Pan poproszony o zaprojektowanie<br />

budynku w Łodzi. Jakie są pana odczucia<br />

dotyczące naszego kraju?<br />

Moja rodzina pochodzi z Łodzi. Uwielbiam<br />

tam przyjeżdżać. Pejzaż jest piękny.<br />

Mój pobyt tam był bardzo interesujący.<br />

Wyobrażałem sobie, gdzie mieszkali moi<br />

dziadkowie, gdzie moja mama chodziła<br />

do szkoły. Można sobie wyobrazić takie<br />

rzeczy…<br />

Był Pan w tych miejscach?<br />

W niektórych tak, ale innych już nie<br />

ma. Znałem adres, ale dom już nie istnieje.<br />

W albumie rodzinnym miałem zdjęcia okolicy,<br />

więc rozpoznałem sąsiedztwo, choć<br />

trochę. Wyjechali w roku 1913…<br />

Czy było to przeżycie pełne emocji?<br />

Tak, ale nie da się tego po prostu wytłumaczyć.<br />

Myślenie o tym doprowadziło<br />

mnie do łez. Tak, to było bardzo emocjonujące,<br />

bardzo…<br />

Mam nadzieję, że przystąpią do realizacji<br />

tego łódzkiego projektu. Nie wiem, co<br />

się stało. Zapewne chodzi o politykę, zmieniły<br />

się jakieś założenia…<br />

Myślę, że główny problem to kryzys ekonomiczny,<br />

bo wszyscy byli wielkimi zwolennikami<br />

Pana projektu.<br />

Marek Żydowicz miał wspaniały pomysł<br />

na festiwal filmowy. Dla Łodzi było to<br />

dobre. Budynek na pewno by im pomógł.<br />

Warto, aby realizowali zamierzenia, niekoniecznie<br />

akurat to.<br />

Marek zaprosił do Łodzi Davida Lyncha.<br />

David kocha Łódź. Powinna Pani z nim<br />

o tym porozmawiać.<br />

Z pewnością tak zrobię. Kiedy architekt,<br />

który projektuje budynki, meble, rozwija<br />

oprogramowanie architektoniczne (Gehry<br />

Technologies), znajduje czas na tworzenie<br />

tak wspaniałej biżuterii?<br />

Lubię to robić. Zaskoczyłem sam siebie,<br />

nie spodziewałem się, że to polubię. Na<br />

początku myślałem, że nie będę tego robić.<br />

Zafrapowało mnie rzemiosło. Jesteśmy budowniczymi,<br />

tworzymy piękne rzeczy. To<br />

wspaniałe, zajmujące zajęcie.<br />

Nie pracuję nad tym cały czas. W każdym<br />

miesiącu poświęcam może jeden<br />

dzień. Pracuję z zespołem projektantów.<br />

Biorą moje szkice, pomysły i wykonują<br />

projekty. Przygotowujemy dużo prototypów,<br />

które nam się nie podobają i nie realizujemy<br />

ich.<br />

Bardzo Panu dziękuję za wywiad. Czy<br />

jest coś, czym chciałby się Pan podzielić<br />

z polskimi architektami?<br />

Zaśpiewam Pani: Jeszcze Polska nie zginęła,<br />

póki my żyjemy...<br />

Pięknie! Dziękuję.<br />

Nie spodziewała się Pani, że potrafię<br />

(śmiech).<br />

Naprawdę nie!<br />

fot. Joanna Jabłońska<br />

Frank Gehry jest światowej sławy<br />

architektem. Urodził się w Toronto 28<br />

lutego 1929 r. Wśród jego prac najbardziej<br />

rozpoznawalne są Vitra Design<br />

Museum (Weil-am-Rhein), Guggenheim<br />

Museum (Bilbao), Walt Disney<br />

Concert Hall (Los Angeles), Experience<br />

Music Project (Seattle), Dancing<br />

House (Praga), DZ Bank (Berlin), Art<br />

Gallery of Ontario (Toronto). Projektuje<br />

również biżuterię i meble. Za<br />

swoje unikalne dzieła otrzymał wiele<br />

nagród, a najważniejszą z nich jest<br />

nagroda Pritzkera z 1989 r. Wykłada<br />

na Uniwersytecie Columbia i w szkole<br />

architektury Uniwersytetu Yale. Jest<br />

doktorem honoris causa wielu uczelni<br />

i szkół artystycznych.<br />

Frank Gehry is a world known<br />

modern architect born it Toronto<br />

on 28th February 1929. Among his<br />

famous work Vitra Design Museum<br />

(Weil-am-Rhein), Guggenheim Museum<br />

(Bilbao), Walt Disney Concert Hall (Los<br />

Angeles), Experience Music Project<br />

(Seattle), Dancing House (Prague), DZ<br />

Bank (Berlin), Art Gallery of Ontario<br />

(Toronto) are best recognized. He also<br />

designs jewelry and furniture. For his<br />

unique work he was awarded many<br />

times and in 1989 received Pritzker<br />

prize. He lectures at Columbia University<br />

and Yale School of Architecture,<br />

honor doctor of a number of universities<br />

and art schools.<br />

18 świat architektury świat architektury 19

OGÓLNE ZASADY<br />

PROJEKTOWANIA ELEWACJI<br />

UNIKALNE<br />

ROZWIĄZANIA<br />

ARCHITEKTONICZNE RUUKKI<br />

SYSTEM FASAD<br />

KASETONOWYCH<br />

Kasetony elewacyjne RSP wykonane są<br />

ze stalowych arkuszy blachy z odpowiednio<br />

uformowanymi krawędziami. Dzięki<br />

możliwości indywidualnego doboru wielkości<br />

kasety, bogatej kolorystyce, różnorodności<br />

powłok czy różnej szerokości<br />

łączeń uzyskujemy nieograniczoną możliwość<br />

zaprojektowania fasady budynku<br />

również w połączeniu z innymi materiałami<br />

elewacyjnymi.<br />

Wielkości kasetonów zależą od wielu<br />

czynników: grubości materiału, z którego<br />

są one wykonane, rodzaju stosowanego<br />

metalu oraz ograniczeń produkcyjnych.<br />

Oczekiwany efekt estetyczny uzyskujemy<br />

przestrzegając podstawowych zasad<br />

projektowania oraz kontrolując właściwą<br />

jakość montażu na budowie.<br />

Ruukki dysponuje największą paletą kolorów<br />

standardowych, kasetony mogą być<br />

wykonywane z blachy o grubości 1,2 mm,<br />

1,5 mm, 2,0 mm. W celu zapewnienia<br />

idealnie płaskiej powierzchni kasetonów<br />

o dużych wymiarach panele RSP500G mają<br />

usztywnioną tylną część. Tabela rekomendowanych<br />

wymiarów dla kasetonów elewacyjnych<br />

pomaga w eliminowaniu zjawiska<br />

„falowania” ich powierzchni. Dla określenia<br />

wielkości poszczególnych kaset stosujemy<br />

trzy wymiary: szerokość, wysokość i głębokość<br />

kasety. Podana musi być również szerokość<br />

szczelin pomiędzy kasetonami.<br />

W zależności od typu, kasetony RSP<br />

występują z widocznymi lub z ukrytymi<br />

łącznikami mocującymi je do konstrukcji<br />

wsporczej. System RSP i RSP G standardowo<br />

wykonywany jest ze stali ocynkowanej<br />

ogniowo, powlekanej powłoką organiczną<br />

PVDF grubości 27 μm. Powłoka<br />

PVDF została opracowana specjalnie do<br />

zastosowania na elewacjach budynków,<br />

posiada doskonałe właściwości chroniące<br />

materiał przed korozją<br />

oraz bardzo dobrą odporność<br />

na promieniowanie<br />

słoneczne.<br />

Odporność na korozję<br />

jest uzyskana dzięki połączeniu<br />

właściwości stali<br />

zimnowalcowanej ocynkowanej<br />

ogniowo oraz<br />

powłok ochronnych: połączenie<br />

w procesie powlekania<br />

cynku i warstw<br />

ochronnych zapewnia znacznie lepszą odporność<br />

na korozję niż w przypadku oddzielnego<br />

ich stosowania. Powłoka organiczna<br />

zabezpiecza warstwę cynku przed<br />

działaniem wilgoci oraz substancji agresywnych<br />

zawartych w powietrzu, gwarantując<br />

właściwą ochronę rdzenia stalowego.<br />

Warstwa cynku spowalnia natomiast<br />

proces korozji w przypadku, gdy powłoka<br />

organiczna ulegnie zarysowaniu.<br />

Kasetony elewacyjne Ruukki produkowane<br />

są również ze stali COR-TEN ® oraz<br />

Bardzo efektownie<br />

prezentują się obiekty<br />

budowlane, na których<br />

połączono różne typy<br />

ze stali nierdzewnej, aluminium, stali kwasoodpornej<br />

i miedzi. Kasetony z blachy<br />

COR-TEN ® razem z akcesoriami tworzą<br />

w pełni wykończone i dokładnie zwymiarowany<br />

system elewacyjny, który dzięki pełnej<br />

patynacji stali COR-TEN ® daje wysoką<br />

jakość wykończenia powierzchni fasady.<br />

Z powodu swego unikalnego składu<br />

chemicznego blachy ze stali COR-TEN ®<br />

mają znacznie lepszą odporność na korozję<br />

atmosferyczną niż podobne<br />

elementy ze zwykłej<br />

stali węglowej. Stale<br />

odporne na korozję atmosferyczną<br />

są stosowane<br />

w konstrukcjach architektonicznych<br />

bez wymaganej<br />

dodatkowej obróbki<br />

wykona-<br />

powierzchni.<br />

Zastosowanie tego gatunku<br />

stali eliminuje potrzebę<br />

nakładania dodatkowych<br />

powłok podczas<br />

kasetonów<br />

nych np. ze stali powlekanej<br />

powłoką PVDF<br />

i stali COR-TEN ®<br />

produkcji i okresu eksploatacji, redukując<br />

zanieczyszczenie środowiska i obniżając<br />

koszty w okresie życia produktu.<br />

Dla każdego projektu materiał kasetonów<br />

dobierany jest indywidualnie. Bardzo<br />

efektownie prezentują się obiekty budowlane,na<br />

których połączono różne typy kasetonów<br />

wykonanych np. ze stali powlekanej<br />

powłoką PVDF i stali COR-TEN ® .<br />

Kasetony w obrębie tej samej elewacji<br />

można też różnicować ich głębokością dostępną<br />

w zakresie od 20 do 60 mm.<br />

Ruukki na życzenie klientów wykonuje<br />

projekty wykonawcze na podstawie rzutów<br />

i przekrojów elewacji z projektu budowlanego.<br />

Zamówienia na kasetony są składane na<br />

bazie projektu wykonawczego elewacji, zawierającego<br />

opis konstrukcji, kierunek montażu<br />

kasetonów, szerokość poziomych i pionowych<br />

szczelin między kasetonami, które<br />

zapewniają wentylację przestrzeni między<br />

kasetonami, a warstwą ocieplenia i umożliwiają<br />

termiczne ruchy elewacji. Dla ułatwienia<br />

montażu kasetony są indywidualnie numerowane.<br />

Wymiary kasetonów muszą zgadzać<br />

się z rysunkami architektonicznymi, które<br />

zawierają zwymiarowane detale połączeń<br />

poziomych i pionowych kasetonów, narożników,<br />

obróbek otworów. Na bazie tych planów<br />

montażyści mogą odpowiednio mocować<br />

poszczególne elementy elewacji. Rysunki<br />

montażowe powinny zawierać również ilość<br />

wkrętów oraz ich rozmieszczenie uwarunkowane<br />

wielkością kasetonów oraz siłą oddziaływania<br />

wiatru. W kasetonach typu RSP200,<br />

RSP500 i RSP500G zakres szerokości szczelin<br />

poziomych i pionowych wynosi od 5 do<br />

30 mm. Przy wywiniętych na zewnątrz krawędziach<br />

montażowych kasetonów RSP100<br />

ocynkowane profile konstrukcji nośnej są<br />

zakryte. Przy kasetonach RSP200, RSP500<br />

i RSP500G w miejscu pionowych szczelin widoczny<br />

jest profil kapeluszowy, który jest lakierowany<br />

w kolorze kasetonów. Poziome<br />

krawędzie kasetonów są pochylone (wyjątek<br />

stanowi RSP100), zapewnia to możliwość<br />

odprowadzenia wody na zewnątrz elewacji<br />

i przedłuża trwałość materiału.<br />

WENTYLACJA<br />

Elewacje z kasetonów elewacyjnych<br />

RSP projektowane są jako wentylowane.<br />

Pomiędzy kasetonami, a powierzchnią<br />

ocieplenia powinna zostać zapewniona<br />

szczelina wentylacyjna (min. 20 mm), umożliwiająca<br />

cyrkulację powietrza. Spodnie krawędzie<br />

kasetonów posiadają otwory pozwalające<br />

na odprowadzenie skondensowanej<br />

pary wodnej na zewnątrz elewacji. W przypadku<br />

elewacji z kasetonów RSP600 ze stali<br />

COR-TEN ® konstrukcja elewacji musi mieć<br />

zapewnioną swobodną wentylację ze wszystkich<br />

stron. Powietrzne kanały wentylujące<br />

muszą być głębokie na przynajmniej 30 mm.<br />

Wszystkie elementy ze stali COR-TEN ®<br />

muszą być oddzielone od siebie i od innych<br />

powierzchni metalowych, na przykład przy<br />

pomocy podkładek z gumy EPDM. W celu<br />

zapewnienia harmonijnego kształtu elewacji<br />

wykonuje się kasetony narożne, mogą one<br />

być proste równoramienne i nierównoramienne<br />

w kształcie liter L i U. Dopuszczalne<br />

wymiary kasetonów narożnych opisane są<br />

w oddzielnej tabeli wymiarowej.<br />

OBRÓBKI BLACHARSKIE<br />

Ilość obróbek dla elewacji może zostać<br />

określona precyzyjnie dzięki właściwemu<br />

projektowi wykonawczemu. Podobnie jak<br />

w przypadku kasetonów, obróbki powinny<br />

być wykonane według żądanych wymiarów<br />

w fabryce z blachy w tym samym kolorze co<br />

kasetony elewacyjne. Najczęściej stosowane<br />

są obróbki otworów okiennych i drzwiowych<br />

oraz obróbki attyk, okapów i połączeń<br />

z innymi elewacjami.<br />

Duże doświadczenie Ruukki w projektowaniu<br />

i dostawie systemów elewacyjnych<br />

opartych na kasetonach RSP pomaga w osiągnięciu<br />

najlepszych efektów. Elewacja budynku<br />

stanowi wizytówkę dla właściciela budynku,<br />

a ciekawa fasada wzbudza szerokie<br />

zainteresowanie obiektem budowlanym.<br />

Dodatkowych informacji o kasetonach i blachach<br />

ze stali Cor-Ten ® udziela Adam Myśliwiec:<br />

tel. kom. 601-333-926, adam.mysliwiec@ruukki.com<br />

Rautaruukki posiada swoje oddziały w 27 krajach i zatrudnia<br />

11 700 osób. Obroty netto w 2009 roku wyniosły 2,0 miliardów<br />

euro. Akcje Spółki notowane są na Giełdzie Papierów Wartościowych<br />

NASDAQ OMX w Helsinkach (Rautaruukki Oyj: RTRKS).<br />

Koncern posługuje się marketingową nazwą Ruukki.<br />

Ruukki Polska Sp. z o.o.<br />

ul. Jaktorowska 13<br />

96-300 Żyrardów<br />

Infolinia: 0 801 11 33 11<br />

Partner Stowarzyszenia Architektów Polskich – SARP.<br />

biuro@ruukki.com www.ruukki.com/pl<br />

20 świat <br />

<br />

w<br />

a architektury t<br />

ry<br />

świat w architektury t<br />

ry<br />

21<br />

świat architektury 21

Realizacje w Polsce<br />

Arena<br />

ERGO ARENA<br />

Obiekt bez precedensu<br />

Elewacja obiektu<br />

Na granicy Gdańska i Sopotu<br />

powstała unikalna, jak<br />

na polskie warunki, wielofunkcyjna<br />

hala sportowowidowiskowa.<br />

Jej cechami<br />

charakterystycznymi są<br />

obszerny i kolisty plan oraz<br />

industrialna fasada o wyeksponowanych<br />

elementach<br />

konstrukcyjnych.<br />

Sala rozgrzewkowa Kosz z instalacjami technicznymi Detale zagospodarowania otoczenia<br />

Zrealizowany projekt wyłoniono w drodze<br />

Ogólnopolskiego Otwartego Konkursu<br />

SARP nr 907 na „Koncepcję architektonicznourbanistyczną<br />

Wielofunkcyjnej Hali Sportowo<br />

-Widowiskowej na granicy miast Gdańska<br />

i Sopotu”. Nagrodzona idea zyskała akceptację<br />

inwestorów, czyli obu gmin. W 2002 r.<br />

pracownia KIPP Projekt przystąpiła do opracowywania<br />

koncepcji obiektu, a następnie sporządziła<br />

dokumentację budowlaną i wykonawczą.<br />

Budynek na miarę współczesnej Europy<br />

powstał m.in. dzięki konsekwencji w przygotowywaniu<br />

poszczególnych etapów inwestycji.<br />

Oddziaływanie obiektu obejmuje zasięgiem<br />

nie tylko Trójmiasto, ale cały kraj, a jego<br />

przeznaczenie pozwala na organizację zawodów<br />

w wielu dyscyplinach – lekkoatletyce, koszykówce,<br />

siatkówce, piłce ręcznej, piłce nożnej<br />

halowej – futsalu, badmintonie. Hala ma<br />

ok. 50 certyfikatów związków sportowych na<br />

przeprowadzanie turniejów w randze Igrzysk<br />

Olimpijskich i mistrzostw świata. Zastosowane<br />

rozwiązania pozwalają również na organizację<br />

imprez masowych, konferencji i koncertów.<br />

Przygotowanie inwestycji<br />

Przed przystąpieniem do prac architekci<br />

szczegółowej analizie poddali otoczenie i teren<br />

działki. Był on pofałdowany, z wyraźnie<br />

zaznaczonym spadkiem, który zachowano.<br />

W centrum działki istniało charakterystyczne<br />

zagłębienie, które zachowano i wykorzystano<br />

w kształtowaniu bryły hali. W sąsiedztwie<br />

znajduje się obiekt sportowy Hipodrom. Od<br />

południa obszar opracowania graniczył z osiedlem<br />

mieszkaniowym Żabianka, od zachodu<br />

z ulicami Władysława Łokietka i Gospody,<br />

od północy z ogródkami działkowymi, a od<br />

wschodu ze strefą źródeł głębinowych Bitwy<br />

pod Płowcami. To zróżnicowanie przyczyniło<br />

się do zaprojektowania obiektu eleganckiego,<br />

którego stonowana fasada z powodzeniem<br />

wpisuje się w otoczenie, stanowiąc jednak nie<br />

tło, ale zwornik otaczającego krajobrazu.<br />

Działka była uzbrojona w media, a niektóre<br />

instalacje wymagały jedynie przełożenia.<br />

Szczątkowa, zaniedbana zieleń została usunięta,<br />

a wartościowe drzewa pozostawiono<br />

lub przesadzono. Istniejący układ komunikacyjny<br />

zostanie w przyszłości uzupełniony<br />

o trasę zwaną Drogą Zieloną.<br />

Projekt urbanistyczny<br />

W zagłębionym terenie osadzono podziemną<br />

część budynku, która stanowi dwukondygnacyjną<br />

bazę hali o rzucie wielokątnym.<br />

Od niej rozchodzą się uporządkowane,<br />

koncentryczne poziomice, które stopniowo<br />

odsłaniają lekką, czterokondygnacyjną część<br />

górną opartą na planie okręgu. Plac wejściowy<br />

o średnicy 7 m pełni jednocześnie funkcję<br />

amfiteatru. Atrakcyjność zapewni imprezom<br />

plenerowym telebim umieszczony na fasadzie<br />

obiektu. Przestrzenie publiczne zaaranżowano<br />

jako ogród na planie kolistym, który pokrywa<br />

teren w sposób równomierny. Zaplanowano<br />

zarówno zieleń niską, jak i wysoką, a w układ<br />

wpisano drogi dojazdowe (osłonięte zielenią<br />

izolacyjną) oraz niezbędne miejsca parkingowe.<br />

Dodatkowo, drzewa zostały posadzone<br />

w taki sposób, aby ich układ podkreślał kie-<br />

22 świat architektury świat architektury 23

Tektonika i faktury<br />

Osłony elewacyjne<br />

Centralną część rzutu o wymiarach 214x180 m<br />

zajmuje arena z widownią na 11 000 miejsc<br />

(15 000 przy wykorzystaniu miejsc stojących).<br />

Przestrzeń dla widzów oferuje również sala rozgrzewkowa,<br />

gdzie zlokalizowano rozkładane<br />

trybuny. Usytuowano ją w bryle przylegającej<br />

do kubatury o wysokości 30 m. Na poziomie<br />

stropodachu umieszczono funkcje techniczne,<br />

a w obrębie areny jest możliwość zamontowania<br />

lodowiska. Widzowie wchodzą na trybuny przez<br />

wejście od strony zachodniej i foyer, gdzie znajdują<br />

się kasy, szatnia, punkty gastronomiczne, higieniczno-sanitarne<br />

oraz dwie panoramiczne windy.<br />

Z tych ostatnich publiczność może dostać się na<br />

cztery dostępne kondygnacje oraz do stref handlowych<br />

i usługowych.<br />

Okalające przejścia<br />

Na kondygnacji pierwszej znajduje się wejście<br />

na osi wschód-zachód prowadzące do holu, które<br />

przeznaczono dla sportowców, artystów oraz<br />

pracowników. Zlokalizowano tu również plac dostawczy<br />

z rampą wyładowczą. Bezpośrednio ze<br />

strefy wejściowej dostępne są sale: recepcyjna,<br />

mixed zone, centrum prasowego i zaplecza gastronomicznego.<br />

Dalej umieszczono garderoby,<br />

pokoje trenerów, zespół medyczny i kontroli antydopingowej.<br />

Dla sportowców zaprojektowano<br />

szatnie z pomieszczeniami higieniczno-sanitarnymi<br />

oraz zespół fitness z odnową biologiczną.<br />

W ich obrębie znajdują się sauny, solaria, pomieszczenia<br />

masażu oraz siłownia. Układ szatni został<br />

rozwiązany tak, aby zapewnić użytkownikom łatwą<br />

aranżację. Całość uzupełniono o sale klubowe<br />

i sale zebrań oraz magazyn sprzętu sportowego.<br />

Następny poziom, dostępny również z zewnątrz,<br />

mieści pub i klub kibica z antresolami.<br />

Na kondygnacji trzeciej również zlokalizowano<br />

dwa zespoły wejściowe z obszernym foyer,<br />

które uzupełnia recepcja, szatnia, cztery windy<br />

panoramiczne i zespoły higieniczno-sanitarne.<br />

Na tym poziomie ulokowano przestrzeń klubową<br />

dla widzów, którym udostępniono bar i zaplecze<br />

gastronomiczne. Na czwartej kondygnacji usytuowano<br />

strefę VIP z kabiną projekcyjną (kinową),<br />

licznymi salami wielofunkcyjnymi, które można<br />

dowolnie aranżować. Wszystko uzupełnia zaplecze<br />

cateringowe. Kolejny poziom wyposażono<br />

w dwa foyer dla widzów siedzących w górnej części<br />

trybun. Uwzględniono także przestrzeń komercyjną<br />

pod wynajem, a całość uzupełniają tarasy.<br />

Wyższe poziomy przeznaczono na restaurację,<br />

administrację i pomieszczenia techniczne, socjalne<br />

oraz instalację. Na różnych poziomach wokół<br />

całego obiektu rozlokowano wyjścia ewakuacyjne.<br />

runki ciągów pieszych i porządkował przestrzeń.<br />

Zróżnicowane kolory liści i kuliste kształtowanie<br />

koron mają wizualnie uatrakcyjnić otoczenie obiektu.<br />

Centralnym punktem kompleksu jest fontanna,<br />

wokół której zlokalizowano gatunki zimozielone.<br />

Miejsca parkingowe zostały zgrupowane w trzech<br />

strefach: tymczasowej (przyszła Droga Zielona)<br />

– na 182 pojazdy, stałej – 316 stanowisk osobowych,<br />

w tym 90 dla osób niepełnosprawnych<br />

i 13 dla autokarów, oraz zapleczowej.<br />

Projekt architektoniczny<br />

KOMPLEKSOWA OFERTA<br />

EGGER OFERUJE KOMPLETNE ROZWIĄZANIA<br />

DLA WSZYSTKICH OBSZARÓW ŻYCIA I PRACY<br />

ZWIĄZANYCH Z DREWNEM<br />

EGGER Polska Sp. z o. o. · ul. św. Michała 4 · 61-119 Poznań · Polska ∙ t +48 61 650 36 01 · f +48 61 650 36 03 · info-pl@egger.com<br />

24 świat architektury świat architektury 25<br />

www.egger.com

Identyfikacja wizualna<br />

Rozwiązania<br />

Komunikację pionową zapewniają windy<br />

i klatki schodowe, z których te przeznaczone<br />

dla personelu łączą wszystkie poziomy<br />

obiektu. Nie zabrakło również części administracyjnej,<br />

zaplecza socjalnego dla personelu,<br />

pomieszczeń inżyniera zespołu, strażaków<br />

i ochrony obiektu, magazynów oraz lokum na<br />

odpadki.<br />

Budynek został wyposażony w wentylację<br />

mechaniczną, a częściowo również w instalację<br />

klimatyzacji. Zaprojektowano nawiewy<br />

zlokalizowane pod siedziskami, których<br />

zadaniem jest zapewnienie widzom świeżego<br />

powietrza. W instalacji przewidziano odzysk<br />

ciepła, którego drugi etap zapewniono<br />

z wykorzystaniem pompy ciepła. Dla trybun<br />

rozkładanych zaprojektowano niezależny nawiew<br />

laminarny z kanału biegnącego wokół<br />

płyty areny, a boisku i bieżni lekkoatletycznej<br />

zapewniono świeże powietrze za pomocą<br />

dysz dalekiego zasięgu. Szczególne rozwiązanie<br />

zastosowano w lożach dla VIP-ów. Każda<br />

ma własny nawiew z regulatorami zmiennego<br />

wydatku, które dostosowują strumień powietrza<br />

nawiewanego i wywiewanego do bieżących<br />

potrzeb. W obiekcie znalazły się również<br />

instalacje wodno-kanalizacyjne, elektryczne,<br />

teletechniczne, a nawet gazowe.<br />

Pod dachem hali usytuowano pomosty<br />

techniczne, które służą rozprowadzeniu<br />

instalacji, regulacji elementów doświetlenia<br />

naturalnego, rozlokowaniu urządzeń oraz<br />

struktur regulujących tło akustyczne hali –<br />

stałych i ruchomych. W koszu pod dachem<br />

zamontowano tablice RGB dla nagłośnienia<br />

oraz pozostałe niezbędne sprzęty. W razie<br />

potrzeby układ można opuścić do poziomu<br />

areny.<br />

Materiały<br />

Jak podkreślają projektanci, główną funkcją<br />

fasady jest izolacja obiektu przed zewnętrznymi<br />

warunkami atmosferycznymi.<br />

Zapewnia ona budynkowi również atrakcyjny<br />

wygląd. Podzielono ją zgodnie z układem<br />

brył na dwie części. Dolna jest ciężka, monolityczna<br />

i odpowiada materiałowi, z którego<br />

została wykonana podstawa – żelbetowi.<br />

Jej horyzontalny układ podkreślają poziome<br />

boniowania rozmieszczone na całej bryle.<br />

Uzyskany charakter przełamano lekkimi przeszklonymi<br />

strefami wejścia dla publiczności<br />

oraz sportowców. Nawierzchnia placu wejściowego<br />

została wykonana z kostki ozdobnej<br />

kamiennej na podkładzie wzmocnionym,<br />

który umożliwia dojazd wozów straży pożarnej.<br />

Na podstawie usytuowano lekką pięciokondygnacyjną<br />

bryłę, na której zamontowano<br />

wysunięty płaszcz z perforowanych blach tytanowo-cynkowych.<br />

Powłoka ta obok funkcji<br />

dekoracyjnej zabezpiecza dodatkowo wnętrze<br />

budynku przed nadmiernym przegrzaniem<br />

lub wychłodzeniem, ograniczając pene-<br />

Widownia<br />

26 świat architektury

trację wiatru. Dodatkowej lekkości nadają elewacji<br />

pęknięcia, które tworzą tektonikę architektury<br />

i zapewniają efekt światłocienia. Zastosowane<br />

tu materiały, takie jak panele z blachy<br />

aluminiowej, płyty włóknowo-cementowe<br />

w kolorze naturalnym, zielono-niebieskie<br />

szkło, tafle zmatowione, aluminiowa stolarka<br />

oraz tynki w kolorze szarym, tworzą stonowaną,<br />

elegancką całość.<br />

JASNY WYBÓR<br />

Lokalizacja<br />

Pracownia projektowa<br />

Architekci prowadzący<br />

Architekci – projekt konkursowy<br />

Architekci – projekt budowlany<br />

i wykonawczy<br />

Data opracowania<br />

Data realizacji 20<strong>06</strong>–2010 r.<br />

Inwestor<br />

Powierzchnia netto 41 931 m 2<br />

Powierzchnia zabudowy 20 433 m 2<br />

Kubatura brutto 380 953 m 3<br />

Pojemność widowni<br />

Generalny wykonawca:<br />

ukształtowania terenu i palowania<br />

robót zasadniczych, budowlanowykończeniowych,<br />

instalacji elektrycznych<br />

oraz zagospodarowania<br />

terenu z sieciami i oświetleniem<br />

robót instalacji wentylacyjnych<br />

ciepła i chłodu, teletechnicznych<br />

oraz wyposażenia trybun<br />

Wbudowane szkło float<br />

+ warstwowe Planibel Clear 8 mm,<br />

hartowany + laminaty 44.2/55.2<br />

Dostawca blach dachowych,<br />

perforowanych, płyt warstwowych<br />

SPB 120W oraz SPB 100W<br />

Płyty OSB<br />

Centrale klimatyzacjne<br />

Kosz centralny<br />

System odwodnień<br />

28 świat architektury<br />

Sopot, ul. Łokie<br />

ietk<br />

tka,<br />

Gda<br />

ńsk,<br />

ul.<br />

Gospody<br />

KIPP Projekt<br />

arch. Jacek Ples<br />

eska<br />

cz<br />

, arch. Ad<br />

rian<br />

Gór<br />

ecki<br />

,<br />

arch. Marcin Szczesiuk,<br />

arch. Monika Wil<br />

czek<br />

ek-Pie<br />

ieni<br />

ak<br />

arch. Jacek Pleska<br />

cz, arch<br />

ch. Adri<br />

rian<br />

Gór<br />

ecki,<br />

arch. Marcin Szcze<br />

zesi<br />

uk,<br />

arch. Iwona Bal,<br />

arc<br />

rch.<br />

Nat<br />

atal<br />

alia<br />

Reg<br />

egul<br />

ska<br />

Autorzy: arch. Jac<br />

ek Ple<br />

lesk<br />

skac<br />

acz,<br />

arch. Adrian Gór<br />

ecki<br />

ki, ar<br />

ch. Marc<br />

in<br />

Szczesi<br />

uk,<br />

arch. Monika Wil<br />

ilcz<br />

czek<br />

– Pie<br />

ieni<br />

ak<br />

Zespół: arch. Małg<br />

łgorzata<br />

Amrozy,<br />

Iwona Bal,<br />

Tomasz Jemioł Kata<br />

rz<br />

yn<br />

a Owcz<br />

ynnik,<br />

Magdalena Palm<br />

owsk<br />

a, Mar<br />

ek Papiernik,<br />

Damian Poklews<br />

wski-Koziełł, Marcin Szydl<br />

ak,<br />

Eliza Wierzcholska<br />

ka, Ro<br />

bert<br />

Wietecki,<br />

Małgorzata Wip<br />

ipler,<br />

Zenon<br />

Zapaśnik, Artur<br />

Bronisz oraz tec<br />

h. arch.<br />

Marcin Kasprz<br />

ak, Joanna<br />

Latoska, Katarzy<br />

na Krzyw<br />

ywiń<br />

ińsk<br />

ska,<br />

stu<br />

d.<br />

arch. Marcin<br />

Winnicki. Sprawd<br />

zają<br />

jący<br />

pro<br />

roje<br />

kt arc<br />

hi<br />

tekt<br />

kton<br />

onic<br />

iczn<br />

zny:<br />

arch. Anna Pietras<br />

Wygrany konkursk<br />

SARP<br />

– 200<br />

000 r.<br />

Koncepcja wielob<br />

obranż<br />

nżow<br />

owa – 2002<br />

02/2<br />

003 r.<br />

Projekt budowl<br />

wlany – 2004<br />

04 r.<br />

Projekt wykonawc<br />

wczy<br />

– 200<br />

005 r.<br />

Gmina Gdańsk, Gmina Sopot<br />

Miejsca siedzące 5 100 – 11 100<br />

Miejsca siedzące i stojące do 15 000<br />

Hydrobudowa<br />

Budimex Dromex SA Oddział Zachodni<br />

w Poznaniu, Rejon Pomorsko-Kujawski<br />

Asseco Systems SA<br />

AGC Flat Glass Polska Sp. z o.o.<br />

Ruukki Polska sp. z o.o.<br />

Egger Polska sp. z o.o.<br />

VBW Engineering sp. z o.o.<br />

PPH Noster<br />

Geberit sp. z o.o.<br />

Koncentryczny ogród<br />

Jedną z zalet inwestycji jest umiejętne<br />

wykorzystanie przez architektów<br />

naturalnego ukształtowania<br />

terenu, co przyczyniło się do<br />

podkreślenia walorów krajobrazu<br />

i urody hali. Uniwersalność zaproponowanej<br />

przestrzeni pozwala<br />

na wprowadzanie różnych funkcji,<br />

co zapewnia kompleksowi ponadczasowość<br />

i rentowność. Obiekt<br />

jest dostosowany do potrzeb osób<br />

niepełnosprawnych, przewidziano<br />

również zatrudnienie osób<br />

o ograniczonej sprawności ruchowej<br />

w administracji oraz ich uczestnictwo<br />

w zawodach sportowych.<br />

W jego obrębie znalazły się także<br />

strefy dla rodziców z dziećmi.<br />

fot. archiwum KIPP Projekt<br />

MIĘDZYNARODOWY ZESPÓŁ<br />

DO SPRAW PROJEKTÓW<br />

International<br />

Building<br />

Projects Team<br />

Wykorzystaj naszą sieć<br />

specjalistów do szkła<br />

architektonicznego.<br />

AGC Flat Glass Polska Sp z o.o.<br />

ul.Bysławska 73, 04-993 Warszawa<br />

tel.+48 22 872 02 23, fax.+48 22 872 97 60<br />

mail: dariusz.podobas@eu.agc-group.com<br />

www.Yourglass.pl

Strefa wejścia<br />

Realizacje w Polsce<br />

PRECYZYJNY<br />

MECHANIZM<br />

Siedziba firmy Schüco w Siestrzeni<br />

Działka, na której zrealizowano obiekt, położona jest przy<br />

trasie S-8 (trasa katowicka) w miejscowości Siestrzeń przy<br />

skręcie w ulicę Żelechowską. Otaczają ją lasy i łąki. Inwestor<br />

– niemiecki producent fasad i okien solarnych przyjaznych<br />

środowisku – miał ściśle sprecyzowane oczekiwania.<br />

Siedziba miała być jego wizytówką oraz centrum<br />

logistyczno-biurowym, które skupiałoby działalność firmy<br />

w kraju i regionie. Program zespołu zakładał pierwotnie<br />

ponad 1000 m 2 powierzchni biurowej i 5000 m 2 przestrzeni<br />

magazynowej z możliwością rozbudowy o kolejne moduły<br />

– do 15 000 m 2 . Ostatecznie, w I etapie zdecydowano się<br />

ograniczyć strefę magazynową do blisko 4000 m 2 .<br />

Fragment elewacji<br />

Jednym z głównych czynników (może nawet<br />

najważniejszym), kształtującym nasze podejście<br />

do projektowania, była bliskość trasy<br />

szybkiego ruchu i zapis w Miejscowym Planie<br />

Zagospodarowania Przestrzennego, który<br />

przewidywał znaczne odsunięcie linii zabudowy<br />

od osi pasa komunikacyjnego. W związku<br />

z tym, elewację frontową budynku biurowego<br />

odsunięto od niej o ponad 55 metrów.<br />

Zmagania z formalnościami<br />

Podczas przygotowań do realizacji spotkaliśmy<br />

się z trudną sytuacją formalno-urzędniczą,<br />

z wieloma nieprzewidzianymi wydarzeniami.<br />

W trakcie procesu uzgadniania przebicia<br />

dla przyłącza kablowego pod trasą S-8 okazało<br />

się, że w miejscu inwestycji Generalna Dyrekcja<br />

Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA)<br />

planuje budowę dwupoziomowego węzła komunikacyjnego<br />

(skręt na Grodzisk Mazowiecki)<br />

z estakadami, których przebieg wyznaczono<br />

w miejscu planowanego dachu hali. Inwestor,<br />

posiadając prawomocne pozwolenie na budowę,<br />

nie mógłby jej kontynuować, ponieważ<br />

w każdej chwili na mocy specustawy drogowej<br />

mogła zostać nakazana rozbiórka pod realizację<br />

przewidywanego węzła. Wytyczne, wynikające<br />

z wydanego nam Miejscowego Planu<br />

Zagospodarowania Przestrzennego, nie zawierały<br />

informacji, które uświadomiłyby potencjalnego<br />

inwestora o takim zagrożeniu. Niezgodności<br />

wynikały z braku decyzji lokalizacyjnej oraz<br />

faktu, że prace nad węzłem były we wczesnej<br />

fazie projektowej. W efekcie inwestor wraz<br />

z naszym zespołem projektowym przez trzy<br />

miesiące szukał porozumienia z gminą, starostwem<br />

oraz GDDKiA. Po wielu spotkaniach<br />

udało się osiągnąć kompromis. GDD-<br />

KiA zmodyfikowała projekt węzła, zmieniając<br />

jego geometrię oraz kąt przecięcia<br />

z trasą S-8, natomiast inwestor uzyskał pozwolenie<br />

zamienne na projekt zagospodarowania<br />

terenu. Planowany budynek pozostał więc na<br />

pierwotnym miejscu, a miejsca parkingowe,<br />

wjazd, komunikacja wewnętrzna oraz kształt<br />

ogrodzenia zostały dostosowane do projektowanych<br />

linii nasypów pod przyszły wiadukt.<br />

Przygotowanie obiektu<br />

Zespół został tak zaprojektowany, aby największą<br />

ekspozycję architektoniczną miał od<br />

strony trasy S-8. Obsługę komunikacyjną zagwarantowano<br />

z ulicy Żelechowskiej. Istotnym<br />

problemem związanym z lokalizacją<br />

działki była ograniczona ilość dostępnych mediów.<br />

Najbliższe tereny zwartej zabudowy<br />

mieszkalnej były oddalone o ok. 1 km – tam<br />

większość instalacji kończyła się. Będąc prekursorem<br />

działań projektowych na tym dzie-<br />

wiczym terenie, należało podjąć próbę ucywilizowania<br />

technicznego, po rozsądnych kosztach.<br />

Ostatecznie, nie udało się doprowadzić<br />

tylko gazu ziemnego i obiekt ogrzewany jest<br />

gazem ciekłym. W przyszłości, po usprawnieniu<br />

przez gminę infrastruktury, przewiduje się<br />

podłączenie sieci gazowej.<br />

Badania geotechniczne wykazały wysoki<br />

poziom wód gruntowych (ok. 1,5 m pod<br />

powierzchnią), co uniemożliwiało rozsączanie<br />

wód opadowych. Dodatkowo, warunki ochrony<br />

przeciwpożarowej wymagały ciśnienia wody<br />

w instalacji, którego nie można było uzyskać,<br />

korzystając z sieci miejskiej. W celu rozwiązania<br />

obu problemów, zaprojektowaliśmy zbiornik<br />

szczelny odparowywany, którego powierzchnia<br />

w linii ogrodzenia wyniosła ponad 1000 m 2 .<br />

Zadaniem konstrukcji jest zbieranie wody<br />

opadowej z dachów i terenów utwardzonych<br />

o powierzchni ponad 1 ha.<br />

Kształtowanie materii<br />

Architektura zespołu została ukształtowana<br />

według idei odejmowania formalnego.<br />

W założeniu bryła miała być prosta i obrazować<br />

niemiecki porządek i oszczędność wyrazu.<br />

Powstały dwa pudełka – większe i mniejsze<br />

– przesunięte względem siebie. W mniejszym<br />

wycięto prostopadłościan (portal wejściowy),<br />

w miejsce którego została podwieszona kostka.<br />

Rzut budynku jest prosty i czytelny. Pokoje biurowe<br />

umieszczono w doświetlonym światłem<br />

naturalnym trakcie wzdłuż pojedynczego korytarza.<br />

Trakt wewnętrzny na obu kondygnacjach<br />

przy styku z halą zagospodarowano pomieszczeniami<br />

sanitarnymi, socjalnymi, technicznymi<br />

i archiwalnymi.<br />

Celem inwestora było wykorzystanie w inwestycji<br />

produktów koncernu i stworzenie budynku,<br />

który od razu byłby kojarzony z profilem<br />

firmy Schüco. Obiekt miał być ekspozycją,<br />

więc wykorzystaliśmy w projekcie szeroką<br />

gamę produktów firmy, co w kwestii asortymentu<br />

było dla nas idealnym rozwiązaniem.<br />

W zespole dominuje barwa grafitowa,<br />

która jest znakiem rozpoznawczym inwestora.<br />

Dodatkowo, jako akcenty zaprojektowano<br />

elementy srebrne oraz szklane. Strefę wejścia<br />

wraz z wiszącą kostką obłożono płytą laminowaną.<br />

Kolor okładziny jest identyczny z barwą<br />

fragmentów elewacji na obiektach, które<br />

koncern zrealizował ostatnio w Niemczech<br />

i we Włoszech. Całość uzyskała elegancki i stonowany<br />

charakter. Efekt ten potęguje fasada<br />

typu double skin zastosowana w części frontowej,<br />

która oprócz funkcji estetycznej pełni także<br />

rolę akustyczną – redukuje poziom hałasu<br />

w pomieszczeniach biurowych. Zewnętrzne<br />

tafle szklane zamocowano do konstrukcji stalowej<br />

w nietypowy sposób, na tzw. mijankę. Zaprojektowano<br />

i specjalnie do tej realizacji wytłoczono<br />

aluminiowy profil listwowy. Umieszczony<br />

na szkle półprzezroczysty logotyp firmy<br />

jest odczytywany jako znak wodny – podpis na<br />

elewacji. Halę zaprojektowano również w kolorze<br />

grafitowym. Dzięki temu obiekt charakteryzuje<br />

żelazna konsekwencja barwna. Wszelkie<br />

elementy elewacyjne, które zastosowano<br />

w hali i biurowcu, zostały dostosowane do koloru<br />

RAL 7015, co stanowiło wyzwanie technologiczne<br />

(panele hali) i ekonomiczne (dopłaty<br />

za nietypowy kolor).<br />

Energooszczędność<br />

i odnawialne źródła<br />

Inwestor w swojej działalności kładzie nacisk<br />

na ochronę środowiska i zrównoważony<br />

rozwój. Projektując siedzibę dla tak wymagającego<br />

klienta, nie mogło zabraknąć w zastosowanych<br />

rozwiązaniach zabiegów obniżających<br />

energochłonność budynku. Najważniejszym<br />

elementem tego procesu było zastosowanie<br />

zintegrowanej z obiektem fasady fotowoltaicznej.<br />

To pierwsza w Polsce realizacja<br />

budynku przemysłowego, w której użyto<br />

tego hybrydowego rozwiązania. Ta sama<br />

ściana, a właściwie zewnętrzna powłoka, zarówno<br />

osłania budynek przed niekorzystnymi<br />

warunkami atmosferycznymi, jak i pozyskuje<br />

energię w procesie konwersji fotowoltaicznej.<br />

Bieżąca produkcja prądu przez fasadę<br />

ma priorytet w rozbiorze energii elektrycznej<br />

w budynku. Pozostała część zapotrzebowania<br />

jest uzupełniana z sieci elektroenergetycznej.<br />

Ten element architektury budynku stał się dla<br />

klienta na tyle istotny, że w holu głównym zostały<br />

wyeksponowane trzy inwertery, które mają<br />

pełnić funkcję informacyjną oraz edukacyjną.<br />

W celu pełnego wykorzystania promieniowania<br />

słonecznego, na dachu hali zastosowano<br />

cieczowe kolektory słoneczne do podgrzewania<br />

ciepłej wody użytkowej. Latem<br />

przed przegrzaniem obiekt chronią zewnętrzne<br />

aluminiowe żaluzje Schüco ALB o szerokości<br />

prawie 40 cm (od wschodu) oraz zewnętrzne<br />

aluminiowe żaluzje sterowane elektrycznie<br />

typu Schüco BEB (z pozostałych stron). Elewacja<br />

dwupowłokowa, wykorzystując zjawisko<br />

tzw. komina słonecznego, wspomaga naturalną<br />

wentylację pomieszczeń biurowych.<br />

Całość uzupełniają aluminiowe otwierane elementy<br />

okienne Schüco AWS 75.SI, wyposażone<br />

w mechatroniczne okucia Schüco TipTronic<br />

– w wybranych pomieszczeniach otwierane są<br />

bezprzewodowo, na pilot.<br />

Budynek został zaizolowany termicznie<br />

znacznie ponad standard krajowych norm<br />

i przepisów. Na dachu hali zaprojektowano<br />

20 cm izolacji z wełny mineralnej, a na ścianach<br />

magazynu – 10 cm z piany poliuretano-<br />

Iluminacja<br />

Strefa rozmów<br />

Detale wejścia<br />

30 świat architektury świat architektury 31

wej. Takie parametry zostały dobrane do temperatury<br />

użytkowej, która w hali wynosi 16°C.<br />

Budynek został przygotowany na dalszy rozwój<br />

technologiczny. Dach hali zaprojektowaliśmy<br />

tak, aby można było zainstalować na<br />

nim dodatkową liczbę paneli fotowoltaicznych<br />

i obiekt stał się w przyszłości autarkiczny, czyli<br />

samowystarczalny.<br />

We wnętrzach<br />

Wnętrza zostały zaprojektowane w sposób<br />

chłodny i uporządkowany. Dominuje<br />

w nich kolorystyka zgodna z elewacjami oraz<br />

corporate identity. Ściany pomieszczeń biurowych<br />

zostały pomalowane na kolor jasnoszary.<br />

Podłogi i posadzki są utrzymane w barwie<br />

ciemnoszarej i grafitowej. Jedynymi elementami<br />

białymi pozostały sufity podwieszane.<br />

Sala konferencyjna oddzielona jest od<br />

holu głównego składaną, szklaną ścianą. Istnieje<br />

także możliwość jej podziału za pomocą<br />

podwieszonej, mobilnej ściany akustycznej<br />

na dwa mniejsze wnętrza. Jedynym dodatkiem,<br />

który je ociepla, są drzwi do pomieszczeń<br />

biurowych (o wysokości 260 cm) wykończone<br />

fornirem z gęsto usłojonego dębu<br />

lakierowanego bezbarwnie. Wszelkie dodatki<br />

zostały zaprojektowane ze stali nierdzewnej,<br />

szczotkowanej. Pomieszczenia biurowe<br />

wyposażono w biało-grafitowe meble, co<br />

zapewniło czystość i konsekwencję formalną.<br />

Hol wejściowy, obok spinania wszystkich<br />

funkcji, służy ekspozycji. Na zaprojektowanych<br />

standach prezentowane są modele najnowszych<br />

systemów sprzedawanych przez<br />

firmę. Ich uzupełnieniem stanowią prezentacje<br />

multimedialne wyświetlane na ścianach.<br />

Na osi wejścia do holu zaprojektowano świecącą<br />

płaszczyznę, która prezentuje logotyp<br />

firmy. Ma ponad 7 m długości i jest widoczna<br />

w całej dwukondygnacyjnej przestrzeni strefy<br />

wejścia, czyli z kładki i antresoli. Przy obiekcie<br />

zaprojektowano zieleń wraz z systemem zraszania,<br />

której realizacja zakończy się wczesną<br />

jesienią.<br />

Prace budowlane<br />

Lokalizacja/adres<br />

Pracownia projektowa<br />

Siestrzeń, ul. Żelechowska<br />

Formo 3 Architekci<br />

Architekci prowadzący<br />

Magdalena Beczak, Maciej Beczak,<br />

Maciej Kulesza, Rafał Leszczyński<br />

Data opracowania 2007/2008 r.<br />

Data realizacji 2008/2009 r.<br />

Inwestor<br />

Schüco International Polska sp. z o.o.<br />

Powierzchnia całkowita 4 936 m 2<br />

Powierzchnia zabudowy 4 362 m 2<br />

Kubatura brutto 41 900 m 3<br />

Generalny wykonawca<br />

Jakon sp. z o.o.<br />

Horyzontalny charakter elewacji<br />

góły obejmowała nawet najdrobniejsze detale,<br />

np. kolor kamer monitoringu mocowanych<br />

do elewacji, próbki barwne wnętrz, wygląd<br />

spoin spawalniczych i szlifów w balustradach<br />

wewnętrznych. Niespodziewany kryzys<br />

ekonomiczny spowodował nerwowość<br />

na rynku budowlanym i podczas realizacji<br />

odczuliśmy go. W związku z tym, priorytetem<br />

dla inwestora było utrzymanie założonego<br />

budżetu i postęp prac zgodny z harmonogramem<br />

robót. Wykonawca w pełni sprostał<br />

tym oczekiwaniom. Duży udział w precyzyjnej<br />

realizacji projektu miał kierownik budowy –<br />

Pan Sławomir Ajchsztet.<br />

Formo 3 Architekci<br />

Zróżnicowanie faktur<br />

WIĘCEJ NIŻ LAMINAT<br />

RESOPAL<br />

INSPIROWANY SZTUKĄ<br />

– autorskie kolekcje niemieckich artystów – Larsa Contzen'a i Markusa Wasse<br />

– kilkaset propozycji graficznych w najwyższej jakości powierzchni<br />

zapewnionej przez Resopal<br />

– kolekcja Pure Identity – zdobywca wyróżnienia INTERZUM 2009<br />

– ogromny wybór rozmiarów i kolekcji laminatów HPL<br />

Inwestor, zarówno strona niemiecka, jak<br />

i polska, z pełnym zaangażowaniem współuczestniczył<br />

w projekcie, służąc cennymi<br />

uwagami i wsparciem technicznym. Projekty<br />

koncepcyjny, budowlany i wykonawczy były<br />

wielokrotnie konsultowane w centrali firmy<br />

w Bielefeld i w trakcie budowy w Polsce. Zaowocowało<br />

to dokładną dokumentacją, która<br />

w rzetelny sposób pozwoliła wyłonić generalnego<br />

wykonawcę. Realizacją zajęła się firma<br />

Jakon z Tarnowa Podgórnego. Proces budowy<br />

przebiegał sprawnie. Nasza dbałość o szcze-<br />

fot. archiwum Schüco<br />

LAMINart sp. z o.o.<br />

ul. Laskowa 24, 62-<strong>06</strong>0 Stęszew<br />

tel. (61) 813 47 33, tel./fax (61) 813 50 70<br />

e-mail: office@laminart.pl, www.laminart.pl<br />

Filie handlowe:<br />

ul. Piłsudskiego 2 ul. Sportowa 1 ul. Piekarnicza 12a ul. Gen. F. Kleeberga 14b ul. Św. Antoniego Padewskiego 5/7<br />

34-130 Kalwaria Zebrzydowska 05-840 Brwinów 80-126 Gdańsk 15-691 Białystok 91-038 Łódź<br />

tel./fax (33) 876 53 05 tel./fax (22) 729 79 33 tel. (58) 300 05 16 tel./fax (85) 662 37 19 tel. (42) 230 99 07<br />

GSM 509 735 005 GSM 509 735 0<strong>06</strong> fax (58) 300 05 17 GSM 509 735 007 tel./fax (42) 652 10 78<br />

kalwaria@laminart.pl brwinow@laminart.pl gdansk@laminart.pl bialystok@laminart.pl lodz@laminart.pl<br />

32 świat architektury świat architektury 33

Realizacje w Polsce<br />

Tytułowa inwestycja to już 187 obiekt znanej sieci hotelarskiej na<br />

świecie i drugi na terenie Polski. Jego uroczyste otwarcie nastąpiło<br />

16 czerwca 2010 r. Architekci ze znanej pracowni Kuryłowicz<br />

& Associates zadbali o harmonijne wpisanie współczesnego budynku<br />

w historyczną tkankę zabudowy przy Długim Pobrzeżu.<br />

fot. archiwum Hilton<br />

Pięciokątny nieregularny rzut był niekorzystny<br />

do kształtowania funkcji hotelowej.<br />

Jak podeszli Państwo do tego zagadnienia?<br />

Kształt działki i układ zabudowy były<br />

ściśle określone w planie miejscowym<br />

i wytycznych konserwatorskich. Dostosowanie<br />

do nich skomplikowanej funkcji<br />

hotelowej było trudne. Nietypowy układ<br />

mają wszystkie pomieszczenia na ostatniej<br />

kondygnacji pod skośnymi dachami<br />

i szklanymi wycofaniami. Te uwarunkowania<br />

dały także możliwość opracowania<br />

wielu niekonwencjonalnych i oryginalnych<br />

przestrzeni: przeszklonego baru<br />

i basenu, tarasu, pokoju z wieżyczką,<br />

pokoi poddaszowych itp.<br />

>>> WYWIAD Z PRACOWNIĄ

wyłączny dystrybutor HUFCOR w Polsce<br />

Realizujemy Wasze pomysły<br />

fot. archiwum Hilton<br />

► Jeden z apartamentów<br />

często współpracuje z siecią Hilton. Ich<br />

kolekcja jest bogata, możliwe są liczne<br />

modyfikacje wzorów i kolorystyki dostosowujące<br />

wykładzinę do charakteru<br />

danego wnętrza.<br />

W trakcie prac budowlanych odkryto<br />

pozostałości zabytkowych murów, które<br />

zostały m.in. zabezpieczone przed ewentualną<br />

degradacją. Byli Państwo świadomi<br />

ich istnienia?<br />

Sala konferencyjna<br />

– Hotel Hilton Gdańsk<br />

► Wpisanie w nabrzeże<br />

fot. archiwum Kuryłowicz & Associates<br />

Przed rozpoczęciem prac projektowych<br />

zostały wykonane szczegółowe<br />

badania archeologiczne. Przy tworzeniu<br />

koncepcji zabezpieczeń współpracowaliśmy<br />

na bieżąco z konserwatorem<br />

zabytków. Mimo to w trakcie realizacji<br />

konieczne były pewne dodatkowe modyfikacje<br />

w układzie podziemnej części.<br />

Czy bliskość rzeki wpłynęła znacząco<br />

na sposób posadowienia budynku?<br />

Przystępując do projektowania, mieliśmy<br />

świadomość, jak wiele utrudnień<br />

wiąże się z lokalizacją budynku w tak<br />

nietypowym miejscu. Na działce występował<br />

skomplikowany układ warstw<br />

Centrum konferencyjno-<br />

-bankietowe Baccara<br />

Jawczyce k. Warszawy<br />

Hotel Ikar Plaza<br />

Kołobrzeg<br />

Hotel Venecia Palace<br />

Michałowice k. Warszawy<br />

Wyposażyliśmy w ściany mobilne ponad 6000 obiektów.<br />

Hotel Hilton w Gdańsku również.<br />

10<br />

lat<br />

G W A R A N C J I<br />

36 świat architektury<br />

www.modul.waw.pl<br />

www.hufcor.pl<br />

Moduł Sp. z o.o.<br />

ul. Kłobucka 6; 02-699 Warszawa; tel. 2284305<strong>06</strong>; fax. 228431212; modul@modul.waw.pl

geologicznych i wysoka woda gruntowa.<br />

Konieczne było więc zastosowanie<br />

płyty fundamentowej opartej na palach<br />

oraz ciężkiej izolacji części podziemnej.<br />

Jednak podstawowym utrudnieniem były<br />

liczne fragmenty zabytkowych murów,<br />

do których trzeba było dostosować układ<br />

palowania.<br />

W elewacji, na posadzkach i ścianach<br />

hotelu znalazły się elementy bazaltowe,<br />

podczas gdy nabrzeże gdańskie kojarzone<br />

jest z czerwoną cegłą. Skąd wziął się pomysł<br />

na użycie tego materiału?<br />

Założeniem projektu było uzyskanie<br />

różnorodności, „rozbicia” elewacji, które<br />

nawiązywałoby do układu kamienic. Tak<br />

jak w historycznej zabudowie nadbrzeża<br />

tylko niektóre kamienice są ceglane,<br />

tak tu zastosowano dwa przeplatające<br />

się typy okładzin elewacyjnych: cegłę<br />

klinkierową i ciemny kamień. Materiały<br />

te harmonijnie komponują się z istniejącą<br />

tkanką miejską. Dodatkowo, ciemne<br />

kamienne tło podkreśla charakter historycznej<br />

Baszty Łabędź, z którą hotel<br />

sąsiaduje. Ciemny kamień we wnętrzach<br />

jest elegancki, współczesny i adekwatny<br />

do funkcji i charakteru obiektu.<br />

Lubią Państwo projektować w otoczeniu<br />

historycznym?<br />

Każdy projekt jest dla nas ciekawym<br />

wyzwaniem. Jednak ze względu na ilość<br />

uwarunkowań i niezwykłą lokalizację<br />

projekt Hotelu Hilton w Gdańsku był absolutnie<br />

wyjątkowy. Cenimy sobie takie<br />

doświadczenia.<br />

Jak układała się współpraca z międzynarodowym<br />

inwestorem? Czy był on świadomy<br />

specyfiki naszych krajowych przepisów<br />

budowlanych i wynikających z nich<br />

ograniczeń?<br />

Inwestorem i właścicielem hotelu<br />

jest Polak, pan Jan Wójcikiewicz, który<br />

prowadzi go w ramach franczyzy. Ma<br />

on wieloletnie doświadczenie w hotelarstwie.<br />

Rozpoczynając współpracę z inwestorem,<br />

mieliśmy świadomość, że hotel<br />

będzie działał w ramach międzynarodowej<br />

sieci, konkretny operator nie był<br />

jednak wybrany. W początkowej fazie<br />

budowy została podpisana umowa pomiędzy<br />

inwestorem a Hiltonem. Proces<br />

dostosowania projektu do wszystkich<br />

standardów i wymagań sieci oraz jego<br />

uzgadnianie był długotrwały. Konsultanci<br />

są rygorystyczni w przestrzeganiu standardów,<br />

jednak pracując w wielu krajach<br />

mają świadomość różnorodności wymagań<br />

lokalnych przepisów, które zawsze<br />

muszą zostać spełnione.<br />

Czy w planach pracowni są następne<br />

hotele?<br />

Tak, w tej chwili projektujemy dwa<br />

hotele, a w planach mamy kolejne.<br />

Z Marią Saloni-Sadowską<br />

rozmawiała Kamila Kochniarczyk<br />

HOTEL<br />

W LICZBACH<br />

Każdemu ze 150 pokoi i apartamentów została przypisana<br />

łazienka z wanną lub kabiną prysznicową. Centrum rzutu zajmują<br />

pomieszczenia porządkowe, pomocnicze, socjalne itp. Na<br />

parterze zlokalizowano hol wejściowy z recepcją i windami,<br />

sale konferencyjne oraz restaurację z zapleczem. Powierzchnię<br />

600 m² przeznaczono na centrum konferencyjne, w którym<br />

można przyjąć 530 gości. Restauracja została tak usytuowana,<br />

aby z okien rozciągał się widok na rzekę. Zielone i pomarańczowe<br />

barwy jej pomieszczeń kontrastują z kolorystyką, w której<br />

utrzymano pozostałe ogólnodostępne części hotelu. Barwą<br />

przewodnią tych wnętrz jest fiolet, w pokojach przeważa zaś<br />

biel. Na dachu hotelu urządzono, w formie zewnętrznego tarasu,<br />

plażę miejską, której atrakcją jest widok na miasto i częściowo<br />

przeszklony kryty basen. W jego wnętrzu uwagę przyciąga<br />

ściana wyłożona czarnym bazaltem. Dynamiczna, ścięta forma<br />

przeszklenia umożliwia dostanie się do środka dużej ilości promieni<br />

słonecznych. Ofertę rekreacyjną uzupełniają siłownia i pomieszczenia<br />

wellness. W podziemiach usytuowano parking, którego<br />

funkcję uzupełniają miejsca postojowe na zewnątrz.<br />

ul. Poznańska 9<br />

62-004 Kicin k. Poznania<br />

Tel. 61 812 10 12<br />

biuro@tropic.com.pl<br />

www.tropic.com.pl<br />

www.tigersystem.pl<br />

Nowoczesne technologie montażowe<br />

import surowców oraz kompleksowe wykonawstwo:<br />

– tarasów drewnianych i kompozytowych<br />

– elewacji drewnianych<br />

– podłóg, parkietów i schodów drewnianych<br />

Zaufali nam: Hotel Hilton Gdańsk, Symfonia Residence Gdańsk,<br />

Ogród Zoologiczny Wrocław, Politechnika Poznańska, Oliwa Park<br />

Gdańsk, Oriolus Kraków, Rezydencja Piękna Nova Warszawa,<br />

Alanda Residence Warszawa, Sarmacka Warszawa, Widok Szczecin,<br />

Grand Baltic Resort & Spa Dźwirzyno, Cuprum Wrocław,<br />

Aquamarina Międzyzdroje, Villa Aqua Jurata i inni.<br />

► Stare z nowym<br />

► Perspektywa ulicy<br />

fot. archiwum Kuryłowicz & Associates<br />

38 świat architektury<br />

38 świat architektury świat architektury 39<br />

fot. archiwum Kuryłowicz & Associates

► Rytm fasad<br />

SZTUKA<br />

I ARCHITEKTURA<br />

ISO 9001:2008<br />

Lokalizacja/adres<br />

Pracownia projektowa<br />

Architekci<br />

Architektura wnętrz<br />

Data opracowania 20<strong>06</strong>–2009 r.<br />

Data realizacji 2007–2010 r.<br />

Inwestor<br />

Gdańsk, ul. Targ Rybny i Grodzka<br />

Kuryłowicz & Associates sp. z o.o.<br />

Profesor architekt Stefan Kuryłowicz;<br />

architekci Katarzyna Flasińska-Rubik,<br />

Maria Saloni-Sadowska, Agata Bieńkowska,<br />

Joanna Karkowska-Olczak, Joanna Musiałowicz<br />

Kuryłowicz & Associates sp. z o.o<br />

we współpracy z Hilton Worldwide Design Services<br />

Jan Wójcikiewicz<br />

Powierzchnia całkowita 12 858 m 2<br />

Powierzchnia zabudowy 1 957 m 2<br />

Kubatura brutto 42 800 m 3<br />

Generalny wykonawca<br />

Ściany mobilne<br />

Taras plażowy i przybasenowy,<br />

podłogi tekowe w spa, schody<br />

tekowe, podłogi dębowe w restauracji<br />

na poziomie 0, podłogi<br />

i sufity na balkonach<br />

Budros sp. z o.o.<br />

Moduł sp. z o.o.<br />

Tropic<br />

fot. archiwum Kuryłowicz & Associates<br />

W hotelu znalazły się dzieła Edyty Barańskiej<br />

– artystki znanej z unikatowego traktowania<br />

szkła. Atrium hotelu wypełnia jej instalacja szklano-świetlna<br />

„Seaflowers” o wysokosci 14 m i wadze<br />

1200 kg. Całość składa się z 25 000 szklanych<br />

elementów, których formy zostały zainspirowane<br />

kwiatami, naturą oraz światłowodami.<br />

Fasada hotelu zgodnie z zaleceniami konserwatora,<br />

odzwierciedla układ, podział i proporcje<br />

kamienic. Mimo to całość zachowuje współczesny<br />

charakter. Zasadnicza linia dachu i wysokość<br />

obiektu zostały wizualnie zróżnicowane za<br />

pomocą licznych i wielorakich elementów architektonicznych,<br />

w tym szczytów, uskoków, lukarn<br />

i przeszkleń, z których niektóre są „zawieszone”<br />

wspornikowo na elewacji. Z materiałów fasadowych<br />

zastosowano charakterystyczną dla Gdańska<br />

czerwoną cegłę i dachówkę, które skontrastowano<br />

z ciemnymi okładzinami bazaltowymi<br />

i elementami transparentnych przeszkleń obudowanych<br />

ramami. W obrębie parterów zastosowano<br />

dwukondygnacyjne okna, które bezpośrednio<br />

nawiązują do reprezentacyjnych przyziemi<br />

kamienic. Na elewacjach pojawiły się przeszklone<br />

...nie ma domu<br />

bez fundamentu<br />

a komina i wentylacji<br />

bez EURO-WENT’u<br />

EURO-WENT Sp. z o.o. ®<br />

ul. Starogardzka 18, 80-058 Gdańsk<br />

tel. (58) 305-16-47, fax (58) 305-16-91<br />

email: info@euro-went.pl<br />

balkony i motywy dekoracyjne przywodzące<br />

na myśl okiennice. Zróżnicowanie projektu<br />

fasady nie przeszkadza w odbiorze bryły hotelu<br />

jako harmonijnie zakomponowanej całości.<br />

Sprzyja temu konsekwentne operowanie<br />

materiałami i kolorem.<br />

► Atrium ze szklaną instalacją<br />

Wentylacja mechaniczna<br />

i klimatyzacja<br />

Przedstawiciel producenta<br />

wykładzin Brintons<br />

Euro-Went sp. z o.o.<br />

Polmaster<br />

40 świat architektury<br />

fot. archiwum Hilton<br />

40 świat architektury świat architektury 41

Realizacje w Polsce<br />

Scalając różnorodność<br />

GODZĄC<br />

KONTRASTY<br />

Zespół mieszkaniowy<br />

„Położony na obrzeżach miasta<br />

zespół mieszkaniowy ma cechy<br />

struktur peryferyjnych. Wobec<br />

dużej różnorodności tych fragmentów<br />

miejskiego krajobrazu<br />

zastosowano formy o zmiennym<br />

układzie proporcji. Kompleks<br />

stanowi próbę pogodzenia podmiejskich<br />

obszarów zabudowy<br />

jednorodzinnej z wysokimi budynkami<br />

osiedli mieszkaniowych”<br />

– deklarują architekci<br />

z pracowni Arcada.<br />

Zespół został zlokalizowany w dzielnicy<br />

Górczyn w Poznaniu, przy skrzyżowaniu<br />

ulic Rynarzewskiej i Palacza. W sąsiedztwie<br />

znalazły się obiekty o zróżnicowanej strukturze,<br />

wielkości i wyglądzie – wysokie, dominujące,<br />

ośmiokondygnacyjne budynki mieszkalne,<br />

dwu- i trzykondygnacyjne domy jednorodzinne<br />

w zabudowie wolnostojącej oraz parterowe<br />

i piętrowe obiekty usługowe. Dodatkowo,<br />

pod względem rozwiązań architektonicznych<br />

obszar charakteryzuje znaczne zróżnicowanie<br />

stylistyczne, szczególnie w odniesieniu<br />

do domów.<br />

• Widok od strony ul. Palacza<br />

• Klatka schodowa<br />

Odmienność i oryginalność zespołu wiąże<br />

się ze specyficznymi warunkami zabudowy,<br />

które dotyczą wysokości. Koncepcja ukształtowania<br />

przestrzennego zakłada podział całości<br />

na cztery części. Od strony ul. Palacza,<br />

w sąsiedztwie niskiej zabudowy jednorodzinnej,<br />

przewidziano układ o wysokości trzech<br />

kondygnacji. W pobliżu wysokiego budynku<br />

spółdzielni mieszkaniowej Grunwald zaprojektowano<br />

zabudowę ośmiopiętrową. Pomiędzy<br />

nimi zaplanowano fragmenty cztero- i sześciokondygnacyjne.<br />

Podziałowi wysokościowemu<br />

odpowiadają wykończenia brył budynku.<br />

Płaszczyzny ścian – pokryte fasadą systemową<br />

oraz ceramiczno-aluminiowymi okładzinami<br />

– są proste i podkreślają horyzontalny charakter<br />

budynku, dodatkowo go obniżając. Strefy<br />

wysokie wyróżniono układem wertykalnym<br />

elementów elewacji.<br />

U podstaw projektu<br />

• Widok od strony ul. Rynarzewskiej<br />

Architekci, działając na styku różnych –<br />

pod względem gabarytów i skali – struktur<br />

urbanistyczno-architektonicznych, postanowili<br />

zadbać o harmonijne wpisanie realizacji<br />

w otoczenie. W związku z tym, zastosowane<br />

zmienne wielkości zabudowy uzupełniają<br />

urozmaicone formy architektoniczne, podporządkowane<br />

szeroko rozumianym tendencjom<br />

modernistycznym.<br />

W projekcie zagospodarowania terenu<br />

przewidziano charakterystyczny dla tego<br />

typu inwestycji rozdział funkcji. W części podziemnej<br />

zaprojektowano poziom z garażami<br />

i pomieszczeniami technicznymi. Na parterze<br />

od strony ulic zaplanowano lokale handlowo-usługowe,<br />

a od podwórka – mieszkania.<br />

Wyższe kondygnacje przewidziano na funkcję<br />

mieszkaniową.<br />

• Fragment zabudowy niższej<br />

42 świat architektury świat architektury 43

Wywiad z pracownią Arcada<br />

Identyfikowanie się z miejscem zamieszkania<br />

jest czymś normalnym. Jakie<br />

elementy umożliwiające przebieg<br />

tego procesu są niezbędne w projekcie<br />

zespołu mieszkaniowego?<br />

Jest ich wiele i często są niezależne<br />

od architekta – lokalizacja w mieście,<br />

środowisko społeczne, bliskość<br />

miejskich atrakcji. W projektowaniu<br />

środowiska zamieszkania – w naszym<br />

przypadku zespołu mieszkalnego – do<br />

najbardziej istotnych należą:<br />

• forma zabudowy, harmonijnie<br />

połączona z istniejącymi strukturami<br />

urbanistyczno-architektonicznymi, nawiązująca<br />

charakterem do klimatu miejsca<br />

(dzielnicy) i uwzględniająca kontekst<br />

otoczenia,<br />

• sposób kształtowania przestrzeni,<br />

który powinien sprzyjać nawiązywaniu<br />

i rozwijaniu kontaktów sąsiedzkich oraz<br />

społecznej integracji,<br />

• poszukiwanie rozwiązań oryginalnych,<br />

wyróżniających się kompozycją,<br />

detalem, materiałem.<br />

W tym ostatnim przypadku nie ma<br />

sprzeczności z deklarowaną zasadą kontekstu.<br />

Poczucie identyfikacji wywołują<br />

budynki niestandardowe, realizowane<br />

we współczesnej – różnie rozumianej<br />

– stylistyce. Mieszkańcy identyfikują się<br />

z tym, co modne, dające prestiż, nobilitujące<br />

społecznie – trochę snobistycznie,<br />

a może po prostu zgodnie z ludzką<br />

naturą.<br />

Dla jakiego typu mieszkańców zaprojektowano<br />

lokale?<br />

Mieszkania są zróżnicowane pod<br />

względem wielkości i układów przestrzennych.<br />

W założeniach inwestora<br />

i projektantów rozwiązanie to zapewnia<br />

właściwą strukturę społeczną zespołu<br />

i jego dobre funkcjonowanie. Unikanie<br />

układów homogenicznych sprzyja<br />

kształtowaniu odpowiednich relacji<br />

społecznych. W kompleksie są mieszkania<br />

dla rodzin, singli, osób starszych<br />

i niepełnosprawnych.<br />

Czy interesujące zróżnicowanie<br />

wysokościowe miało wyraźny wpływ<br />

na rzuty zaprojektowanych lokali?<br />

Nie miało wpływu. Było przede<br />

wszystkim związane ze złożoną oraz<br />

urozmaiconą strukturą urbanistyczną<br />

i próbą połączenia przeciwieństw –<br />

wysokiego z niskim, starego z nowym,<br />

wielorodzinnego z jednorodzinnym.<br />

Które kryterium, z takich jak doświetlenie,<br />

powierzchnia, optymalizacja<br />

układu przestrzennego itp.,<br />

było priorytetem w pracy nad dokumentacją?<br />

Podobnie jak w innych projektach,<br />

trudno wskazać jedno, które stanowiłoby<br />

priorytet. Ważne są zarówno<br />

te wymienione przez Panią, a także<br />

forma i racjonalizacja rozwiązań technicznych<br />

itd. Nie interesuje nas ładna<br />

forma kosztem złej funkcji lub odwrotnie.<br />

Chcemy projektować racjonalnie,<br />

w sposób zrównoważony.<br />

Wśród wykończeń wewnętrznych<br />

uwagę przykuwa nietypowe potraktowanie<br />

korytarzy. Proszę opowiedzieć<br />

o inspiracjach i rozwiązaniach<br />

tego fragmentu projektu.<br />

Przestrzenie wejść, korytarzy, klatek<br />

schodowych z założenia stanowią<br />

kontynuację rozwiązań zastosowanych<br />

• Fragment elewacji od strony dziedzińca<br />

w innych fragmentach budynku. Sposób<br />

ich aranżacji nawiązuje do stylistyki, kompozycji,<br />

kolorystyki elewacji, a także detali<br />

małej architektury. Wnętrza stanowią<br />

integralną część założenia, które cechuje<br />

się spójnością. Te przestrzenie, dzięki<br />

wysokiemu standardowi wykończenia,<br />

są miejscem płynnego przejścia do strefy<br />

prywatnej i zapowiedzią wyższego standardu<br />

przestrzeni mieszkalnej.<br />

Zieleń jest integralną częścią każdego<br />

zespołu. Jaki mieli Państwo pomysł<br />

na otoczenie?<br />

Elementy małej architektury, zieleń<br />

i sposób organizacji przestrzennej podwórka<br />

stanowią kompromis pomiędzy<br />

zróżnicowanymi potrzebami mieszkańców.<br />

W sposób umożliwiający bezkolizyjne<br />

i bezkonfliktowe wykorzystanie<br />

przez różne grupy użytkowników, zaprojektowano<br />

plac zabaw, enklawy zieleni<br />

oraz miejsca z pergolami i ławkami.<br />

Co przesądziło o sukcesie zabudowy<br />

przy ul. Palacza? Czy była to<br />

harmonijna współpraca z inwestorem,<br />

który sprawował nadzór nad<br />

wykonaniem projektu?<br />

Tak. O powodzeniu projektu zadecydowała<br />

ścisła współpraca z inwestorem,<br />

który był jednocześnie generalnym wykonawcą.<br />

Dzięki zaangażowaniu wszystkich<br />

stron na poszczególnych etapach<br />

realizacji – od projektu koncepcyjnego<br />

po nadzór autorski – powstał obiekt<br />

satysfakcjonujący klienta, wykonawcę,<br />

projektantów, a także mieszkańców.<br />

W zespole widać szczególną dbałość<br />

o detale, w tym indywidualnie<br />

projektowane balustrady loggii, okna<br />

o zróżnicowanej wielkości i układzie<br />

oraz harmonijne zestawianie<br />

materiałów wykończeniowych. Czy<br />

któryś z tych elementów wymagał<br />

zwiększonej intensywności prac?<br />

Indywidualizacja rozwiązań i dbałość<br />

o detale to podstawowe elementy, które<br />

wpływają na sukces realizacji. Trudnością<br />

było powiązanie kompozycyjne<br />

zróżnicowanych wysokościowo części.<br />

Przyjęto zasady kontrastowania kolorystycznego<br />

i materiałowego oraz geometryzacji<br />

– bryłę budynku rozbito na<br />

kilka mniejszych, zestawionych ze sobą<br />

części i uzupełniono układami okien,<br />

fasad, balkonów.<br />

Czy pracownia ma w planach następne<br />

zespoły mieszkaniowe?<br />

Obecnie przygotowujemy projekt zespołu<br />

mieszkaniowego w Poznaniu przy<br />

ul. Marcelińskiej. Teren przeznaczony<br />

pod zabudowę położony jest w wyjątkowo<br />

atrakcyjnym miejscu. W bezpośrednim<br />

sąsiedztwie znajduje się kompleks<br />

lasów miejskich, a w niedalekiej odległości<br />

centrum handlowe. Powierzchnia zespołu<br />

wyniesie ok. 50 tyś m 2 . Centralnym<br />

punktem założenia będzie plac z lokalami<br />

handlowo-usługowymi i gastronomią,<br />

wzbogacony elementami małej architektury<br />

– fontanną, ławkami, zielenią. Do<br />

dyspozycji mieszkańców będzie centrum<br />

rekreacyjne z salą sportową. Inwestorem<br />

osiedla, podobnie jak w przypadku zespołu<br />

mieszkaniowego przy ul. Palacza,<br />

jest firma Ataner. W 2009 r. rozpoczęto<br />

realizację I etapu projektu.<br />

Rozmawiała<br />

Karolina Cawricz<br />

• Widok od dziedzińca<br />

Lokalizacja/adres<br />

Pracownia projektowa<br />

Architekci prowadzący<br />

Architekci<br />

Data opracowania 2007 r.<br />

Data realizacji 2009 r.<br />

Inwestor<br />

Poznań, ul. Palacza i ul. Rynarzewska<br />

Arcada sp. z o.o.<br />

mgr inż. arch. Małgorzata Mercik,<br />

dr inż. arch. Tomasz Jastrząb<br />

mgr inż. arch. Michał Domagalski,<br />

mgr inż. arch. Joanna Sztorch-Wysocka,<br />

mgr inż. arch. Krzysztof Kaczmarek,<br />

mgr inż. arch. Wojciech Błaszak,<br />

mgr inż. arch. Alina Więcek-Guzińska,<br />

tech. bud. Alina Rogowska<br />

Ataner sp. z o.o.<br />

Powierzchnia całkowita 8 371,7 m 2<br />

Powierzchnia zabudowy 1 667,4 m 2<br />

Kubatura brutto 25 546,5 m 3<br />

Generalny wykonawca<br />

Ataner sp. z o.o.<br />

fot. Joanna Sztorch-Wysocka<br />

44 świat architektury świat architektury 45

Realizacje w Polsce<br />

SKALAR OFFICE<br />

Budynek biurowy w Poznaniu<br />

fot. Maciej Fiszer<br />

4<br />

Skalar jest obiektem wolnostojącym,<br />

który stanowi kompozycję dwóch horyzontalnych,<br />

podłużnych (długości ok. 80 m) brył<br />

połączonych wieloprzestrzennym holem –<br />

w pełni przeszklonym, również w płaszczyźnie<br />

dachu. Skrzydło północne ma formę<br />

prostopadłościanu, natomiast południowe<br />

zaprojektowano na rzucie trójkąta<br />

o ostro zarysowanych krawędziach. Fasady<br />

obiektu zbudowano z dwóch podstawowych<br />

materiałów – szkła i aluminium w kolorze<br />

grafitowym (RAL 7024). Ich kompozycję<br />

stanowi rytmiczny i arytmiczny układ paneli<br />

fasadowych oraz szkła, którego znaczne<br />

powierzchnie pokrywa nadruk (sitodruk)<br />

2<br />

fot. archiwum Pracowni Architektonicznej<br />

Ewy i Stanisława Sipińskich<br />

3<br />

1<br />

Bryła budynku oraz formy wewnętrzne<br />

holi przestrzeni wspólnych<br />

Skalar Office są czysto geometryczną<br />

kompozycją prostokątnych<br />

form, ostro zarysowanych<br />

w duchu modernizmu lat 50.<br />

i 60. – autorskiego puryzmu geometrycznego<br />

„less is more”.<br />

fot. Magdalena Picyk<br />

Obiekt zlokalizowano na terenie postindustrialnym,<br />

w bezpośrednim sąsiedztwie<br />

jednej z głównych ram komunikacyjnych, która<br />

łączy prawo- i lewobrzeżną część miasta,<br />

blisko ścisłego centrum oraz dworca kolejowego<br />

Poznań Główny. Podstawą projektu<br />

była decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania<br />

terenu, precyzująca linię zabudowy,<br />

wysokość obiektu oraz połączenia<br />

komunikacyjne. Wydanie decyzji przez Urząd<br />

Miasta było poprzedzone wykonaniem projektu<br />

koncepcyjnego, który odzwierciedlał<br />

filozofię projektanta i został zaakceptowany<br />

przez inwestora, a następnie przez władze<br />

miasta. Jest to pierwszy budynek biurowy<br />

klasy A zbudowany na poprzemysłowych<br />

terenach w centrum Poznania. Ze względu na<br />

skalę zabudowy otoczenia, obiekt ma wysokość<br />

18,98 m (pięć kondygnacji) i wpisuje się<br />

w sąsiedztwo.<br />

Makieta obiektu<br />

Inspirująca dynamika<br />

Widok aksonometryczny<br />

46 świat architektury świat architektury 47<br />

1<br />

2<br />

3<br />

4<br />

Układ światła<br />

5<br />

6<br />

7<br />

Przekrój bryły<br />

„Puste – pełne” – gra fasad<br />

Wizualizacja komunikacji ogólnej

5<br />

0<br />

1 2 3 4 5 6<br />

120 120 120 120 120 120 120<br />

+22,14<br />

7<br />

8<br />

9<br />

4.2<br />

D1<br />

+20,47<br />

12,2%<br />

+20,94<br />

12,2%<br />

+20,47<br />

+21,<strong>06</strong><br />

+20,91<br />

D1<br />

rys. archiwum Pracowni Architektonicznej<br />

Ewy i Stanisława Sipińskich<br />

T4<br />

-0,95<br />

-1,55<br />

31<br />

280<br />

30<br />

T3<br />

60 19 31 260 20<br />

+19,72<br />

+18,98<br />

-0,02<br />

+15,48<br />

+15,23<br />

+15,08<br />

+11,58<br />

+11,33<br />

+11,18<br />

+7,68<br />

+7,43<br />

+7,28<br />

+3,78<br />

+3,53<br />

+3,38<br />

-0,10<br />

-0,65<br />

-0,95<br />

+20,05<br />

2,00%<br />

+19,43<br />

+19,13<br />

+18,93<br />

+18,70<br />

+20,11<br />

+18,60<br />

+15,60<br />

+14,70<br />

+11,70<br />

+10,80<br />

+7,80<br />

+6,90<br />

+3,90<br />

+3,00<br />

±0,00<br />

23 20<br />

28 15 25<br />

28 15 25<br />

28 15 25<br />

28 15 25<br />

30<br />

30 68<br />

12 300 10<br />

12 300 10<br />

12 300 10<br />

12 300 10<br />

50 15 300 10<br />

60 19 31 260 20<br />

2,00%<br />

B1<br />

B1<br />

B1<br />

B7<br />

G1<br />

B1<br />

375 390 390 390 390 451<br />

151<br />

300<br />

90<br />

300<br />

90<br />

300<br />

90<br />

300<br />

90<br />

300<br />

95<br />

280<br />

23 20<br />

28 15 25<br />

28 15 25<br />

30<br />

30 68<br />

12 300 10<br />

12 300 10<br />

12 300 10 28 15 25 85 3 5 300 10 28 15 25<br />

50 5 10 300 10<br />

60 19 31 260 20<br />

+20,05 +20,03<br />

+19,43<br />

+19,13<br />

+18,70<br />

B4<br />

B1'<br />

10<br />

2 5 295 47 5 475 295 47 5 8 37 300 90<br />

60 50 280 30 55<br />

B1<br />

+20,05<br />

+20,03<br />

+19,43<br />

+19,13<br />

+18,70<br />

+18,60<br />

-0,01<br />

G1<br />

B1<br />

B1<br />

215 65<br />

+15,60<br />

+15,08<br />

+14,70<br />

+11,70<br />

+11,18<br />

+10,80<br />

+7,80<br />

+3,90<br />

+3,38<br />

+3,00<br />

±0,00<br />

B7<br />

-1,60<br />

2,00%<br />

-0,95<br />

K4<br />

-1,60<br />

+19,13<br />

+15,23<br />

+12,58<br />

+11,33<br />

+8,68<br />

+7,43<br />

+4,78<br />

+3,53<br />

+0,35<br />

-3,75 -3,75 -3,75<br />

-3,75<br />

-3,75 -3,75<br />

-4,45<br />

-4,85<br />

5 21 5 195 173 5 21 5 195 173 5 21 5 195 173 5 21 5 195 173 5 21 5<br />

40 20 35 15 280 73<br />

2,00%<br />

+13,65<br />

+9,75<br />

+5,85<br />

+1,95<br />

-1,87<br />

5 21 5 368 5 21 5 368 5 21 5 368 5 21 5 368 5 21 5 353 30<br />

-1,60<br />

40 20 35 15 215 138<br />

+15,60<br />

+11,70<br />

+7,80<br />

+3,90<br />

±0,00<br />

+15,58<br />

+15,38<br />

+13,85<br />

+11,68<br />

+11,48<br />

+9,95<br />

+7,78<br />

+7,58<br />

+6,05<br />

+3,89<br />

+3,68<br />

+2,15<br />

-0,01<br />

-0,22<br />

-4,45<br />

-4,85<br />

-1,60<br />

25<br />

25<br />

25<br />

12 353 25 12 300 53<br />

+16,48<br />

K1<br />

B1 B3 B6<br />

B6<br />

B1<br />

K1<br />

K1<br />

K1<br />

K1<br />

K3<br />

12 215 85 10 43<br />

12 215 85 10 43<br />

40 55 15 215 160 215 85 10 43<br />

B4<br />

B3<br />

B3<br />

B3<br />

B5<br />

B6<br />

B6<br />

B6<br />

2,00%<br />

-0,95<br />

+20,11<br />

+18,60<br />

+14,70<br />

B6<br />

+10,80<br />

B6<br />

+3,00<br />

+5,87<br />

B6<br />

+1,98<br />

B5<br />

375 390 390 390 390 451<br />

151<br />

30 68<br />

300<br />

90<br />

28 15 25<br />

300<br />

90<br />

15 25<br />

300<br />

90<br />

28 15 25<br />

300<br />

90<br />

28 15 25<br />

300<br />

95<br />

280<br />

30<br />

12 300 10<br />

12 300 10<br />

12 300 38<br />

12 300 10<br />

50 15 300 10<br />

60 19 31 260 20<br />

+18,93<br />

+15,08<br />

+11,18<br />

+7,28<br />

+3,38<br />

-1,15<br />

B7<br />

+20,11<br />

+18,60<br />

+14,70<br />

+10,80<br />

+6,90<br />

+3,00<br />

2,00%<br />

B1<br />

B1<br />

B1<br />

2,00%<br />

+19,43<br />

+19,13<br />

+15,48<br />

+15,23<br />

+11,58<br />

+11,33<br />

+7,68<br />

+7,43<br />

+3,78<br />

+3,53<br />

-0,10<br />

-0,65<br />

-0,95<br />

+20,05<br />

+18,70<br />

B2<br />

+11,70<br />

+2,93<br />

60 19 31 240 40 30 62 5<br />

T3<br />

1,5%<br />

+20,11<br />

+19,58<br />

+11,72<br />

CHODNIK<br />

T5<br />

T5<br />

ZIELEŃ<br />

60 19 31 240 40 30 68<br />

T3<br />

CHODNIK<br />

G1<br />

PARKING<br />

1,0% 1,0%<br />

T1<br />

30<br />

51<br />

60 19 31 240 40<br />

T1<br />

DROGA JEZDNA<br />

1,0%<br />

-0,95<br />

-4,55<br />

-4,85<br />

-4,95<br />

30 49 31 280 30<br />

30<br />

360<br />

30<br />

10%<br />

+20,11<br />

+18,98<br />

+18,60<br />

+15,60<br />

+14,70<br />

+11,70<br />

+10,80<br />

+7,80<br />

+6,90<br />

+3,90<br />

+3,00<br />

POZIOM ATTYKI<br />

POZIOM GZYMSU<br />

KONDYGNACJA +4<br />

KONDYGNACJA +3<br />

KONDYGNACJA +2<br />

KONDYGNACJA +1<br />

KONDYGNACJA 0<br />

KONDYGNACJA -1<br />

6<br />

fot. Maciej Fiszer<br />

WYBÓR ODPOWIEDNIEGO SYSTEMU ZAPEWNIA<br />

DŁUGOWIECZNOŚĆ DACHU PŁASKIEGO<br />

Na obiekcie Skalar Office zastosowano<br />

system Dach ocieplany Vedag. Rozwiązanie<br />

to jest nowoczesną alternatywą<br />

dla stropodachów wentylowanych.<br />

Papa paroizolacyjna z wkładką aluminiową<br />

Vedagard Al-V4E skutecznie i trwale zabezpiecza<br />

termoizolację przed dyfuzją wilgoci<br />

z pomieszczeń budynku. Papa podkładowa<br />

samoprzylepna do styropianu Vedatop SU<br />

umożliwia swobodne kreowanie spadków<br />

dachu w warstwie termoizolacji.<br />

Na tarasie galerii handlowej Stary Browar<br />

w Poznaniu zastosowano system Dach<br />

użytkowy Vedag. To rozwiązanie tzw. dachu<br />

odwróconego, w którym hydroizolacja<br />

leży pod termoizolacją.<br />

Na chłodniach Polomarket w Kłobucku,<br />

wymogiem inwestora było użycie systemu<br />

klejonego, a nie mocowanego mechanicznie.<br />

Zastosowano samoprzylepną paroizolację<br />

Vedagard SK-Plus ze specjalną,<br />

odporną na pękanie folią aluminiową. Górna<br />

warstwa tej papy po aktywacji palnikiem<br />

jest bitumicznym lepiszczem umożliwiającym<br />

klejenie termoizolacji, w tym przypadku<br />

wełny mineralnej. Na wełnę ułożono<br />

samoprzylepną papę podkładową<br />

Vedatop TM i nawierzchniową papę termozgrzewalną<br />

Vedatect.<br />

Podobne rozwiązania mają zastosowanie<br />

na basenach, w ośrodkach SPA i innych<br />

obiektach z dużą wilgotnością.<br />

Dzięki systemom Dach zielony Vedag<br />

można bezpiecznie realizować zielone tarasy.<br />

Najważniejszym elementem jest odporna<br />

na przerastanie korzeni roślin elastomerowo-bitumiczna<br />

papa Vedaflor WS-I<br />

z miedziowaną wkładką nośnikową, dającą<br />

gwarancję trwałej szczelności.<br />

Produkty Vedag stosuje się również do<br />

izolacji fundamentów, tarasów, mostów,<br />

parkingów wielopoziomowych i podziemnych.<br />

Systemy posiadają klasyfikację ITB –<br />

odporne na ogień zewnętrzny B ROOF<br />

(t1),<br />

nierozprzestrzeniające ognia NRO.<br />

Doradztwo techniczne:<br />

Vedag Polska Sp. z o.o.<br />

tel. 61/285 30 79<br />

vedag@vedag.com.pl<br />

48 świat architektury<br />

Dach ocieplany Vedag<br />

www.vedag.com.pl<br />

Dach użytkowy Vedag Dach zielony Vedag<br />

świat architektury 49

w formie poziomych pasków w kolorze białym. W efekcie, z odległości<br />

3–4 m tafle odbierane są jako piaskowane i nieprzezierne,<br />

z kolei we wnętrzu użytkownik odnosi wrażenie przezroczystości.<br />

Ostro zarysowane bryły budynku rozrzeźbiono dwuplanowym<br />

układem fasad (płyty elewacyjne są wystawione przed taflę szkła na<br />

odległość ok. 4 cm) oraz zmiennym rytmem fragmentów przeszkolonych<br />

i nieprzeziernych. Budynek ma ryzality zarówno w fasadzie<br />

północnej, jak i wschodniej. Główne wejście do wieloprzestrzennego<br />

holu znajduje się po stronie zachodniej, a zaakcentowane jest<br />

wierzchołkiem trójkątnej bryły skrzydła południowego.<br />

Obiekt zaprojektowano w standardzie open space z możliwością<br />

dowolnego kształtowania rzutów powierzchni najmu. Zatem<br />

szczególnie atrakcyjna do zaprojektowania była przestrzeń wysokiego<br />

na 5 kondygnacji i wąskiego holu głównego, który przedzielono<br />

na poziomach wyższych dwoma mostami łączącymi oba skrzydła.<br />

Z kolei trudny, ale ciekawy do opracowania był detal ścian północnej<br />

i południowej holu głównego. Należało uzyskać przestrzeń<br />

maksymalnie delikatną i eteryczną. Wszystkie pomieszczenia najmu<br />

mają dostęp do światła dziennego poprzez przeszklenia na całą<br />

wysokość kondygnacji. Hol wewnętrzny (główny) doświetlony jest<br />

z przestrzeni dachowej oraz poprzez całkowicie przeszklone ściany<br />

zewnętrzne.<br />

Zadecydowano, że obiekt będzie charakteryzował się jednolitą<br />

kolorystyką grafitowych elementów aluminiowych i bezbarwnego<br />

szkła, częściowo z białymi nadrukami. Jednorodność formalną wzbogacono<br />

w holu wewnętrznym pokryciem ścian panelami z drewna<br />

i podkreśleniem istotnych części panelami perforowanymi.<br />

fot. archiwum Pracowni Architektonicznej<br />

Ewy i Stanisława Sipińskich<br />

50 świat architektury<br />

prof. dr hab. inż. arch.<br />

Ewa Pruszewicz-Sipińska – Wiceprezes<br />

dr inż. arch. Stanisław Sipiński – Prezes<br />

Pracownia Architektoniczna<br />

Ewy i Stanisława Sipińskich sp. z o.o.<br />

<br />

WYWIAD Z PRACOWNIĄ<br />

ARCHITEKTONICZNĄ<br />

Skalar Office Center jest obecnie największym<br />

w Poznaniu biurowcem klasy A. Jakie rozwiązania<br />

zastosowaliście Państwo w projekcie, aby zapewnić<br />

mu bezkonkurencyjność i oparcie się przyszłej konkurencji?<br />

Budynek ma konstrukcję żelbetową słupowo-płytową.<br />

Przyjęte obciążenia w poszczególnych strefach<br />

wahają się od 3,5 do 7,5 kN/m 2 , co daje możliwość<br />

lokalizacji zarówno przestrzeni czysto biurowych,<br />

jak i magazynowych czy wręcz archiwalnych.<br />

Klasyczny układ szkieletowy (słup-płyta), tzw. wolny<br />

rzut, umożliwia dowolne zagospodarowanie wnętrz,<br />

a rytmiczny układ fasady oraz jej przeszklenie (85%<br />

powierzchni) ułatwia dowolne kształtowanie wewnętrznych<br />

podziałów.<br />

Czym podyktowana została nietypowa nazwa?<br />

Formę obiektu zainspirował skalar?<br />

Nazwę obiektu wybrał inwestor, kierując się wyrazem<br />

formalnym architektury.<br />

Jednym z elementów pracy nad projektem było<br />

przygotowanie niezwykle estetycznej makiety. Czy<br />

zawsze pracują Państwo w ten sposób?<br />

Profesjonalnie wykonana makieta miała zobrazować<br />

inwestorowi ostateczną formę budynku. Była<br />

poprzedzona wieloma wersjami roboczymi oraz wizualizacjami.<br />

Wszystkie duże obiekty wzbogacamy<br />

o modele robocze, a na końcu – na etapie wystąpienia<br />

o pozwolenie na budowę – powstaje ostateczny.<br />

Zwracają Państwo uwagę, że koncepcja budynku<br />

odzwierciedlała filozofię projektanta. Proszę nam ją<br />

przybliżyć.<br />

Jesteśmy ciągle zafascynowani twórczością Mies<br />

van der Rohe i Richarda Meiera. Oznacza to, że nie<br />

Ewy i Stanisława<br />

Sipińskich<br />

lubimy „przegadanej” architektury. Uważamy, że<br />

minimalistyczne kształtowanie zarówno fasad, jak<br />

i w miarę możliwości rzutów, oczywiście w dostosowaniu<br />

do otoczenia, jest racjonalnym projektowaniem<br />

i kreowaniem przestrzeni.<br />

Jaką przyjęli Państwo strukturę wewnętrzną rzutów?<br />

Jakie powierzchnie biur dominują w obiekcie?<br />

Budynek ma dwa skrzydła biurowe połączone<br />

wewnętrznym wieloprzestrzennym holem, czyli<br />

głównym węzłem komunikacji. Trzony dźwigowe,<br />

instalacyjne i węzły sanitarne zgrupowano w środku<br />

każdego skrzydła, w sąsiedztwie holu głównego.<br />

Wszystkie urządzenia techniczne zlokalizowano na<br />

dachu i częściowo w piwnicy, co uwolniło rzuty od<br />

jakichkolwiek ograniczeń przestrzeni najmu. Dominują<br />

zatem biura w standardzie open space.<br />

Czy w dokumentacji projektowej znalazły się aktualne<br />

i modne obecnie rozwiązania energooszczędne?<br />

Zastosowano system wentylacji i klimatyzacji<br />

VRV, organizując gospodarkę cieplną jako powietrzną.<br />

Na poziomie kilku procent wspomaga ją także<br />

centralne ogrzewanie, czyli grzejniki ustawione –<br />

w celu uniknięcia efektu zimnej szyby – wzdłuż ścian<br />

zewnętrznych. Ostateczne określenie ich ilości oraz<br />

wyregulowanie układu nastąpi po pierwszym sezonie<br />

grzewczym i szczegółowych pomiarach. W obiekcie<br />

dobrano najnowocześniejsze i najlepsze współczynniki<br />

szkła w celu zminimalizowania zysków i strat termicznych.<br />

Dziękujemy za rozmowę i gratulujemy realizacji.<br />

7 Lokalizacja/adres Poznań, ul. Górecka<br />

Pracownia<br />

Pracownia Architektoniczna<br />

projektowa<br />

Ewy i Stanisława Sipińskich sp. z o.o.<br />

Architekci prowadzący<br />

dr inż. arch. Stanisław Sipiński<br />

prof. dr hab. inż. arch. Ewa Sipińska<br />

Magdalena Picyk, Krzysztof Gajewski,<br />

Architekci<br />

Anna Maj, Bartosz Nalewajski, Katarzyna<br />

Draszanowska, Łukasz Szczepanowicz,<br />

Tomasz Kaczmarek<br />

Data opracowania 2007/2008 r.<br />

Data realizacji 2008–2010 r.<br />

Inwestor<br />

Hydrobudowa 9 SA<br />

Powierzchnia całkowita 23 124 m 2<br />

Powierzchnia<br />

zabudowy<br />

3 470 m 2<br />

Kubatura brutto 69 764 m 3<br />

Generalny<br />

wykonawca<br />

Instalacje elektroenergetyczne,<br />

teletechniczne<br />

oraz instalacje automatyki<br />

Konstrukcje żelbetowe<br />

Dach ocieplany<br />

Rozmawiała Karolina Cawricz<br />

Hydrobudowa 9 SA<br />

50 świat architektury świat architektury 51<br />

Pinel sp. z o.o.<br />

Unibud Kaczmarek s.j.<br />

Vedag Polska sp. z o.o.<br />

<br />

UNIBUD Kaczmarek s.j.<br />

ROBOTY BUDOWLANO-MONTAŻOWE<br />

KONSTRUKCJE ŻELBETOWE<br />

Nasze realizacje:<br />

Aquapark w Wągrowcu<br />

Wieżowiec Pelikan w Poznaniu<br />

Gimnazjum i Szkoła Podstawowa w Strzeszynie<br />

Garaż wielopoziomowy przy C. H. Plaza w Poznaniu<br />

www.pinel.pl<br />

2apraszamy<br />

do współpracy!<br />

ul. Wybickiego 13/14 lok.6 | 61-529 Poznań | tel. kom. 516 10 50 01 | tel. (61) 835 14 56<br />

Instalacje elektryczne<br />

średniego i niskiego napięcia<br />

Instalacje teletechniczne<br />

i automatyki<br />

Dla budownictwa ogólnego,<br />

mieszkaniowego<br />

i przemysłowego<br />

PINEL Sp. z o.o.<br />

ul. Ametystowa 14, 61-680 POZNAŃ<br />

tel./fax 61 825 84 42, pinel@pinel.pl<br />

fot. Maciej Fiszer

Realizacje w Polsce<br />

CENTRUM<br />

KULTURY<br />

FILMOWEJ<br />

Kompleks kinowy w Zamościu<br />

Projekt powstał w 20<strong>06</strong> r. w oparciu<br />

o opracowaną przez nas rok wcześniej<br />

koncepcję architektoniczną. Było to już<br />

szóste kino wielosalowe zrealizowane<br />

przez pracownię, lecz pierwsze dla<br />

inwestora państwowego.<br />

Budowa Centrum Kultury Filmowej<br />

„Stylowy” miała być finansowana ze środków<br />

otrzymanych z Unii Europejskiej<br />

i Urzędu Miasta Zamościa, który był inwestorem.<br />

Zatem projektując obiekt, mieliśmy<br />

na uwadze zarówno ograniczone środki<br />

pieniężne naszego klienta, jak i bogaty program<br />

użytkowy, jakiego oczekiwał.<br />

Projekt urbanistyczny<br />

Miasto przeznaczyło pod budowę<br />

obiektu niewielką działkę, której atutem<br />

jest atrakcyjne położenie. W jej sąsiedztwie<br />

znajduje się duże rondo, osiedle domów<br />

jednorodzinnych i niskie budynki usługowe.<br />

Narożnikowa lokalizacja pozwoliła na wyeksponowanie<br />

elewacji z dwóch głównych<br />

kierunków. Pozostałe dwie fasady budynku<br />

są praktycznie niewidoczne.<br />

Bryłę ukształtowaliśmy w oparciu o obrys<br />

działki i elementy zagospodarowania terenu<br />

(m.in. drogi dojazdowe oraz parkingi),<br />

które wynikały z przepisów i rozporządzeń.<br />

Mając na względzie wysoką częstotliwość<br />

hałasu dobiegającego z sąsiedztwa, zaprojektowaliśmy<br />

żelbetową konstrukcję, która<br />

charakteryzuje się dobrą izolacyjnością<br />

akustyczną. Aby obniżyć koszty realizacji,<br />

ukształtowaliśmy możliwie jak najkrótsze<br />

ściany w stosunku do powierzchni całkowitej<br />

budynku. Rozwiązanie to sprzyja redukcji<br />

późniejszych kosztów eksploatacji.<br />

Kształtowanie architektury<br />

Ekspresyjną i interesującą formę budynku<br />

uzyskaliśmy przez zastosowanie na<br />

fasadach nietypowego rozwiązania, które<br />

wcześniej sprawdziliśmy na projektowanych<br />

przez nas kinach w Rzeszowie i Radomiu.<br />

Początkowo, zawieszane na konstrukcji<br />

wsporczej listwy HD stosowane były we<br />

wnętrzach jako elementy stropów podwieszonych.<br />

Mimo wielu kontrowersji, jakie<br />

system wzbudzał w środowisku budowlanym,<br />

pomyślnie przetrwał próbę czasu.<br />

Dzięki możliwości swobodnego wyginania<br />

poszczególnych listew uzyskaliśmy miękkie,<br />

wielopłaszczyznowe formy przestrzenne,<br />

zachowując zarazem wysoką powtarzalność<br />

detalu. Układ tych elementów pozwolił<br />

na powstawanie na projektowanej fasadzie<br />

ciekawych efektów światłocienia.<br />

Kształt rzutu jest wynikiem realizacji<br />

programu i właściwego zaplanowania pomieszczeń.<br />

Najważniejsze w obiekcie było<br />

zachowanie optymalizacji zatrudnienia<br />

i technologii projekcji. Mimo że coraz więcej<br />

kin przechodzi obecnie na projekcję cyfrową,<br />

taśma filmowa wciąż jest dominującym<br />

medium sztuki filmowej.<br />

Zaprojektowaliśmy zatem jedną kabinę<br />

projekcyjną, która umożliwiła zastosowanie<br />

systemu prowadzenia taśmy filmowej przez<br />

wszystkie projektory jednocześnie i wyświetlanie<br />

tego samego obrazu w kilku salach.<br />

Takie rozwiązanie ogranicza ilość osób potrzebnych<br />

do obsługi. O wysokości kina zadecydowały<br />

wymiary największego ekranu.<br />

Kubatury pozostające w sąsiedztwie mniejszych<br />

sal wykorzystano do ukrycia urządzeń<br />

wentylacyjnych o dużych gabarytach.<br />

Projektowanie wnętrz<br />

Elementem dopełniającym całość kompozycyjną<br />

jest hall główny. Umieściliśmy<br />

w nim kasy biletowe i kawiarenki. Zaprojektowany<br />

tak, aby wykorzystać całą wysokość<br />

obiektu, został dodatkowo optycznie powiększony<br />

poprzez zastosowanie lustrzanego<br />

napinanego stropu w kolorze czarnym.<br />

Podkreśliliśmy go światłem, co dało<br />

iluzję nieskończonej przestrzeni.<br />

Sale projekcyjne zostały wyposażone<br />

w wygodne fotele i najwyższej klasy nagłośnienie.<br />

Pozostałe materiały wykończeniowe mają<br />

odpowiedni standard i gwarantują trwałość,<br />

a ich dodatkową zaletą jest ekonomiczność.<br />

52 świat architektury<br />

Zbliżenie na<br />

detal elewacji<br />

Przekrój przez jedną z sal<br />

52 świat architektury świat architektury 53

Zdjęcie budynku podświetlonego<br />

w nocy<br />

- narożnik elewacji<br />

frontowej<br />

Mimo trudności, jakich doświadczyliśmy<br />

we współpracy z wykonawcą,<br />

zrealizowany obiekt jest w 100%<br />

Lokalizacja/adres<br />

Pracownia projektowa<br />

Architekt prowadzący<br />

Architekci<br />

Zamość, ul. Odrodzenia<br />

PlusArt.pl biuro architektoniczne<br />

mgr inż. arch. Radosław Kurzyp<br />

mgr inż. arch. Piotr Dankowski,<br />

mgr inż. arch. Jakub Bebniarz<br />

Data opracowania 20<strong>06</strong> r.<br />

Data realizacji 2010 r.<br />

Inwestor<br />

Centrum Kultury Filmowej „Stylowy”,<br />

Urząd Miasta Zamościa<br />

Powierzchnia całkowita 4 424 m 2<br />

Powierzchnia zabudowy 1 570 m 2<br />

Kubatura brutto 29 722 m 3<br />

Generalny wykonawca<br />

Tynki elewacyjne<br />

System odwodnień<br />

Zdjęcie budynku w godzinach wieczornych<br />

- narożnik elewacji frontowej<br />

PB-W „Flisbud”<br />

Dryvit sp. z o.o.<br />

Geberit sp. z o.o.<br />

zgodny z koncepcją. Kino cieszy się<br />

pozytywną opinią inwestora i mieszkańców<br />

Zamościa.<br />

W trakcie prac budowlanych realizacja<br />

była komentowana na forum<br />

internetowym przez grupę entuzjastycznie<br />

nastawionych mieszkańców.<br />

Pełne emocji wpisy ilustrowane były<br />

zdjęciami. Mogliśmy być pewni, że internauci<br />

zobaczą na budowie więcej<br />

niż architekt podczas jednodniowych<br />

wizyt. Ich opinie i spostrzeżenia miały<br />

dla nas duże znaczenie.<br />

Warto dodać, że Centrum Kultury<br />

Filmowej „Stylowy” zostało uroczyście<br />

otwarte przez Prezydenta Zamościa<br />

Marcina Zamoyskiego, któremu towarzyszył<br />

reżyser Krzysztof Zanussi.<br />

arch. Radosław Kurzyp<br />

infolinia ulgowa<br />

0 801 379 848<br />

Warszawa<br />

Tel./fax + 22 863 65 28<br />

¸ódê<br />

Tel./fax + 42 637 55 25<br />

Gdaƒsk<br />

Tel./fax +58 342 29 75<br />

Wroc∏aw<br />

Tel./fax + 71 356 50 41<br />

Poznaƒ<br />

Tel./fax + 61 855 18 08<br />

Katowice<br />

Tel./fax + 32 254 07 12<br />

Lublin<br />

+ 5<strong>06</strong> 000 515<br />

Szczecin<br />

+ 5<strong>06</strong> 000 513<br />

Moc trwa∏oÊci<br />

i estetyka rozwiàzaƒ<br />

Propozycje firmy Dryvit to prze∏om w tradycyjnym<br />

postrzeganiu estetyki ociepleƒ i êród∏o inspiracji dla<br />

architektów oraz inwestorów.<br />

Innowacyjne rozwiàzania pozwalajà nadaç elewacji<br />

wyglàd:<br />

■ ceg∏y o ró˝norodnym wzorze – tynki Ultra–Tex<br />

■ granitu – tynki Ameristone i Ameristone T<br />

■ naturalnego kamienia – tynki Stonemist<br />

■ piaskowca – tynki Lymestone<br />

■ ok∏adziny z blachy lub aluminium<br />

– farba Demandit Metallic<br />

Oryginalne i nowoczesne produkty stanowià doskona∏à<br />

alternatyw´ dla typowych materia∏ów budowlanych,<br />

pozwalajàc na uzyskanie oczekiwanego efektu<br />

w znacznie prostszy, szybszy i bardziej ekonomiczny<br />

sposób.<br />

fot. Radosław Kurzyp<br />

Ka˝de z rozwiàzaƒ to w swej istocie znany i sprawdzony<br />

system ociepleniowy ∏àczàcy dwa cele:<br />

■ poprawienie charakterystyki izolacyjnej przegrody<br />

(co przek∏ada si´ na wymierne oszcz´dnoÊci<br />

finansowe i komfort ˝ycia u˝ytkowników) oraz<br />

■ nadanie elewacji atrakcyjnego i niebanalnego<br />

wyglàdu (dzi´ki estetyce i wysokiej jakoÊci<br />

materia∏ów).<br />

54 świat architektury<br />

Dryvit Systems USA (Europe) Sp. z o. o. www.dryvit.pl

Realizacje w Polsce<br />

Wizualizacja<br />

WYWIAD Z PRACOWNIĄ<br />

Kolorystyka elewacji<br />

OGRODY<br />

HALLERA<br />

Wśród zieleni we Wrocławiu<br />

Które elementy architektury wrocławskich<br />

kamienic warto było wpleść<br />

w nowy kompleks mieszkaniowy?<br />

Pierwsza koncepcja osiedla powstała we<br />

współpracy z biurem projektowym INVI na<br />

zlecenie naszego współinwestora z Londynu.<br />

Zarówno inwestor, jak i projektanci<br />

byli zafascynowani architekturą Wrocławia,<br />

zwłaszcza z okresu przełomu XIX i XX wieku.<br />

Modernistyczna bryła i wysmakowane<br />

detale architektoniczne nawiązują do reprezentacyjnych<br />

willi miejskich znajdujących się<br />

w najbliższej okolicy. Dachy, ukształtowanie<br />

elewacji, zdobienia, duże charakterystyczne<br />

okna to elementy, które były inspiracją i zostały<br />

przetransponowane do współczesnego<br />

wyrazu.<br />

Z myślą o jakich odbiorcach projektowali<br />

Państwo lokale?<br />

Dla osób, które poszukują rozwiązań<br />

niestandardowych i pozornie sprzecznych –<br />

mieszkanie w mieście pośród zieleni, w centrum<br />

wydarzeń a jednocześnie w miejscu<br />

ustronnym. Lokalizacja przy ul. Hallera –<br />

z doskonałą komunikacją miejską i drogową,<br />

w pasie zieleni miedzy parkiem Grabiszyńskim<br />

a Południowym oraz placem Hallera ze<br />

strefą usługową z jednej strony i kameralnymi<br />

tarasami, ogrodami z drugiej – pozwala<br />

sprostać tym wymaganiom.<br />

Podczas tworzenia koncepcji osiedla<br />

punktem odniesienia był dla nas człowiek,<br />

jego codzienne potrzeby, komfort mieszkania<br />

i funkcjonowania w mieście oraz możliwość<br />

obcowania z przyrodą.<br />

Jakie mieszkania dominują?<br />

Rezydencja oferuje szeroki wachlarz metraży<br />

– od rozwiązań typu studio po 5-pokojowe<br />

apartamenty z dużymi tarasami, loggiami<br />

lub balkonami. Przestronne pozostają nawet<br />

najskromniejsze propozycje, które dzięki<br />

przemyślanemu projektowi oferują funkcjonalne<br />

i doświetlone pomieszczenia. Wnętrza<br />

wykończone eleganckimi i wytrzymałymi<br />

materiałami umożliwiają realizacje własnych<br />

pomysłów i kreowanie indywidualnego stylu.<br />

Nowy kompleks apartamentowy powstał na Grabiszynku, w willowej dzielnicy<br />

Wrocławia. Świetnie skomunikowany, położony wśród parkowej zieleni oferuje<br />

mieszkańcom wyjątkową oraz komfortową przestrzeń i nietypowe usługi. Pierwsi<br />

mieszkańcy odebrali swoje apartamenty we wrześniu 2010 r.<br />

Kompleksowe rozwiązania dla dachów<br />

Tarasy<br />

Zabudowa, której architektura była inspirowana<br />

modernizmem wrocławskim, obejmować<br />

będzie 205 apartamentów z tarasami<br />

lub balkonami, o zróżnicowanych powierzchniach<br />

– od 18 do 140 m 2 . W każdym z nich<br />

zaproponowano jasny salon o dużych przeszkleniach,<br />

wygodne pokoje, funkcjonalną<br />

kuchnię oraz jedną lub dwie łazienki – w zależności<br />

od rozmiarów lokalu. Architekci zadbali<br />

o to, aby każdy centymetr kwadratowy<br />

zabudowy mógł być wykorzystany przez<br />

użytkowników. Urbanistykę oparto na rozdzieleniu<br />

przestrzeni publicznej (plac miejski)<br />

od prywatnej, którą tworzą prywatne ogrody.<br />

Wokół placu koncentrują się usługi – sklepy,<br />

kawiarnie i realizowane przez inwestora<br />

zewnętrznego centrum sportowo-rekreacyjne.<br />

Fasady wykończono materiałami, które<br />

gwarantują trwałość rozwiązań. Zastosowano<br />

m.in. kamień, metal, drewno, ceramikę<br />

oraz szkło. Poszczególne detale wyeksponuje<br />

wieczorna iluminacja.<br />

DACHY STROME DACHY PŁASKIE DACHY ZIELONE<br />

56 świat architektury<br />

świat architektury 57<br />

Bauder Polska Sp. z o.o. ul.Kutrzeby 16 g lok.141 61-719 Poznań www.bauder.pl info@bauder.pl

Przestrzenie ogólnodostępne<br />

W budynkach znalazły się rozwiązania<br />

dla osób niepełnosprawnych.<br />

Staramy się tworzyć świat bez barier architektonicznych<br />

– bezproblemowe podjazdy,<br />

szerokie ciągi komunikacyjne, dostępność<br />

wind, tarasów i wewnętrznych dziedzińców,<br />

komunikację z garażami bez konieczności<br />

opuszczania budynku.<br />

Jakie rozwiązania przestrzeni wspólnych<br />

pozwolą na integrację lokalnej społeczności,<br />

która identyfikowałaby się<br />

z miejscem zamieszkania?<br />

Kompleks apartamentowy dzieli się na<br />

dwie strefy – publiczną (otwartą na ulicę Hallera)<br />

i prywatną (dostępną tylko dla mieszkańców),<br />

z dziedzińcami, alejami i wewnętrznym<br />

parkiem. Sercem rezydencji jest plac Hallera,<br />

który „zaprasza” do siebie kameralnymi kawiarenkami<br />

i butikami, a w sąsiedztwie powstanie<br />

klub fitness i salon wellness. Łączy on<br />

w sobie przyjemność bycia w centrum zdarzeń<br />

z poczuciem intymności i kameralności.<br />

Plac Hallera ma szanse stać się centrum spotkań<br />

dla mieszkańców Krzyków.<br />

W obrębie osiedla realizowane będą<br />

różnorodne usługi, takie jak sprzątanie,<br />

catering itp. Czy te funkcje wymagały zaprojektowania<br />

dodatkowych pomieszczeń?<br />

Nad spokojem i bezpieczeństwem będą<br />

czuwać concierge oraz inteligentne systemy<br />

elektroniczne. Teren osiedla jest monitorowany.<br />

Mieszkańcy będą mieli do dyspozycji<br />

elegancką recepcję, aby załatwić bieżące<br />

sprawy. Jej zaplecze to pomieszczenia<br />

monitoringu, ochrony, serwerownia. Reszta<br />

usług jest zlokalizowana przy placu Hallera,<br />

gdzie mieszczą się sklepy i kafejki oraz<br />

punkty usługowe.<br />

W jaki sposób pracują Państwo nad<br />

przygotowaniem koncepcji złożonego<br />

zespołu?<br />

Wizualizacja<br />

Jak bardzo przy projekcie takiego<br />

osiedla złożona jest koordynacja?<br />

Przed współczesną architekturą stoją<br />

duże wyzwania. Trzeba pogodzić życie<br />

w wielkim mieście z zapewnieniem intymności<br />

i dostępem do zieleni, kompleksową zabudowę<br />

z opcją bezpieczeństwa, przestronność<br />

i komfort mieszkania z jego ceną rynkową,<br />

nowoczesne projekty z ekologią. Tylko<br />

wieloletnie doświadczenie i ścisła współpraca<br />

pracowni projektowej, działu realizacji inwestycji<br />

oraz działu obsługi klienta pozwala tworzyć<br />

produkty zoptymalizowane pod względem<br />

oczekiwań klienta i efektywności finansowej.<br />

Specjaliści wszystkich branż wypracowują<br />

rozwiązania ergonomiczne, nowoczesne<br />

i przyjazne środowisku. Synergia działania<br />

trzech siostrzanych firm grupy Archicom,<br />

codzienny przepływ informacji oraz opinie<br />

klientów, którzy wracają do nas po kolejne<br />

mieszkania lub polecają je znajomym, są potwierdzeniem<br />

skuteczności tych działań.<br />

Czy są Państwo zwolennikami osiedli<br />

strzeżonych i monitorowanych?<br />

Popularność osiedli ogrodzonych i chronionych<br />

była znakiem czasów transformacji<br />

w Polsce. Dziś znaczenie terminu „własność<br />

prywatna” oraz praw do jej ochrony stała<br />

się powszechnie zrozumiała, więc i potrze-<br />

Układ urbanistyczny<br />

Źródłosłów nazwy Archicom bierze się z architektury i komputerów.<br />

W 1986 r. byliśmy jedną z pierwszych prywatnych firm<br />

projektowych, które powstały w Polsce i od początku inwestowaliśmy<br />

w oprogramowania komputerowe. Aby wypracować<br />

funkcjonalną, estetyczną i optymalną ekonomicznie inwestycję,<br />

wszystkie problemy staramy się rozwiązać na etapie projektowania,<br />

nawet jeśli wydłuża to proces inwestycyjny. Dlatego, oprócz<br />

wizji i śmiałych pomysłów, niezbędne są zaawansowane technologie,<br />

modele i wizualizacje 3D.<br />

fot. archiwum ARCHICOM<br />

Rytm fasadowy<br />

58 świat architektury<br />

świat architektury 59

► Wizualizacja stadionu<br />

miejskiego we Wrocławiu<br />

Sport i architektura <br />

TU BYŁO<br />

ŚCIERNISKO…<br />

Polska buduje stadiony piłkarskie<br />

Wizualizacja<br />

ba izolowania się od innych zeszła na dalszy<br />

plan. Również za sprawą powszechnego<br />

monitoringu. Klienci mają coraz mniejsze<br />

wymagania dotyczące widocznej ochrony,<br />

większą wagę przywiązują za to do szeroko<br />

rozumianego poczucia bezpieczeństwa.<br />

Mam na myśli ubezpieczenia czy spokojne<br />

strefy w mieście.<br />

Dzisiaj rolą architektów jest raczej odpowiednie<br />

kształtowanie przestrzeni, tak aby<br />

wyróżniać strefy prywatne od publicznych<br />

i otwarte od zamkniętych oraz czynić je jednoznacznymi<br />

dla użytkowników, jak ma to<br />

miejsce na placu Hallera.<br />

Panorama fasad<br />

Lokalizacja/adres<br />

Pracownia projektowa<br />

Architekci prowadzący<br />

Architekci<br />

Data opracowania 2007 r.<br />

Wrocław, ul. Hallera<br />

Archicom Studio, studio INVI<br />

Dorota Jarodzka-Śródka, Kazimierz Śródka<br />

Agnieszka Sinkiewicz, Sebastian Lusar, Gabriela Cader,<br />

Agnieszka Gajewska<br />

Data realizacji I etap – 2010 r., II etap – 2012 r.<br />

Inwestor Archicom Cadenza Hallera sp. z o.o. sp. k.<br />

Powierzchnia całkowita 10 607 m 2<br />

Powierzchnia zabudowy 1 628 m 2<br />

Kubatura brutto 37 200 m 3<br />

Realizacja inwestycji<br />

Systemy izolacji dachowej<br />

Oświetlenie<br />

Archicom<br />

Bauder Polska sp. z o.o.<br />

Luxan Inżynieria Oświetlenia sp. z o.o.<br />

Co wyróżnia Ogrody Hallera spośród<br />

licznych realizacji budynków wielorodzinnych?<br />

To inwestycja apartamentowa o charakterystycznej<br />

architekturze, która akcentuje<br />

otwartość na strefę publiczną i funkcjonalność<br />

placu. Wykorzystuje także to, co unikatowe<br />

w tkance miejskiej – bezpośredni<br />

dostęp do parku i terenów rekreacyjnych.<br />

Każde mieszkanie jest atrakcyjne, nie ma<br />

tzw. trudno sprzedawalnych, czyli ciemnych<br />

i nieustawnych.<br />

Gdy w kwietniu 2007 r. Michel Platini ogłosił, że Polska wraz z Ukrainą będą gospodarzami<br />

Euro 2012, nad Wisłą istniał zaledwie jeden nowoczesny stadion piłkarski. Po decyzji UEFA<br />

skanseny rodem z PRL-u idą pod młotek, a w ich miejsce powstają obiekty na miarę XXI<br />

wieku. I to nie tylko w miastach-gospodarzach.<br />

O konieczności zmodernizowania infrastruktury<br />

sportowej w Polsce wiadomo było<br />

od dawna. Kluby z trudem jednak przystosowywały<br />

się do twardych reguł kapitalizmu,<br />

a ich właściciele, zamiast dbać o zaplecze<br />

i grupy młodzieżowe, zadowalali się doraźnymi<br />

„sukcesikami”, co skończyło się wybuchem<br />

afery korupcyjnej. Zainteresowanie losem<br />

klubów władz samorządowych, które uświadomiły<br />

sobie, że silne zespoły to promocja<br />

dla miast, a także przejęcie ich przez wiarygodnych<br />

i majętnych biznesmenów, było już<br />

krokiem naprzód. Punktem zapalnym okazało<br />

się wygranie wyścigu o organizację piłkarskich<br />

mistrzostw Europy w 2012 roku.<br />

Kielce prekursorem<br />

Zanim to nastąpiło, przyjemność oglądania<br />

futbolowych zmagań na nowoczesnej arenie<br />

mieli już kibice Korony. Wszystko za sprawą<br />

Krzysztofa Klickiego, właściciela firmy Kolporter,<br />

który w 2002 r. został właścicielem<br />

kieleckiego klubu. Wkrótce biznesmen doszedł<br />

do porozumienia z władzami miasta,<br />

na mocy którego Klicki miał stworzyć silny,<br />

profesjonalnie zarządzany klub, a samorządowcy<br />

wybudować nowoczesny stadion,<br />

który stanie się wizytówką miasta. W 2005 r.<br />

Korona awansowała do ekstraklasy, a wiosną<br />

20<strong>06</strong> przeniosła się na Arenę Kielc.<br />

Projekt obiektu powstał na deskach kreślarskich<br />

pracowni ATJ Architekci z Warszawy.<br />

Kameralny obiekt na 15 550 miejsc wybudowano<br />

w zaledwie 16 miesięcy. Niestety,<br />

sportowy sukces osiągnięto dzięki kupowaniu<br />

meczów, o czym Klicki nie wiedział.<br />

Korona została zdegradowana do niższej ligi,<br />

a rozgoryczony właściciel wycofał się z futbolu.<br />

Klub przejęło miasto i wyprowadziło<br />

go na prostą – od ponad roku kielczanie<br />

ponownie oglądają swoich pupili na boiskach<br />

ekstraklasy.<br />

Lipsk wzorem<br />

Korona wywalczyła wówczas awans<br />

wraz z Zagłębiem Lubin. To nie jedyny<br />

wspólny mianownik obu klubów – lubinianie<br />

także zostali relegowani z ligi za korupcję<br />

i wybudowali stadion. Dialog Arena (16 300<br />

miejsc) powstał za pieniądze KGHM Polska<br />

Miedź – spółki Skarbu Państwa będącej właścicielem<br />

klubu. Jego wielkość jest podobna<br />

do rozmiaru kieleckiego obiektu, tam jednak<br />

trybuny są dwupoziomowe. Prace przebiegały<br />

etapami. Dlaczego? Biuro projektowe<br />

Hochtief, będące członkiem konsorcjum PebeKa,<br />

zaproponowało rozwiązanie architektoniczne,<br />

które wpisało nowy stadion w istniejącą<br />

przestrzeń urbanistyczną starego<br />

obiektu. Można tu doszukiwać się zbieżności<br />

ze stadionem w Lipsku, głównie jeśli chodzi<br />

o koncepcję wykorzystania przestrzeni.<br />

W Niemczech nowy obiekt został zbudowany<br />

w obrębie pozostałych po starym stadionie<br />

wałów ziemnych, które dawniej stanowiły<br />

trybuny Stadionu Centralnego. Wały te zostały<br />

pokryte trawą, a na płycie dawnego stutysięcznika<br />

wyrósł jego nowoczesny następca.<br />

Poprzedni stadion w Lubinie powstał<br />

fot. JSK Architekci<br />

60 świat architektury świat architektury 61<br />

60 świat architektury

w połowie lat 80. Ze względu na gabaryty<br />

i wielkość oddalonego od trybun boiska miał<br />

wśród kibiców opinię „lotniska”. Rekord frekwencji<br />

(35 000) padł na nim tuż po oddaniu<br />

do użytku, a na meczu pucharowym gościł tu<br />

nawet wielki AC Milan.<br />

Wały ziemne, drewniane ławki… Obiekt,<br />

który ćwierć wieku temu mógł budzić uznanie,<br />

w końcu stał się reliktem przeszłości.<br />

W czasie budowy piłkarze Zagłębia rozgrywali<br />

mecze w sąsiednich Polkowicach. Na<br />

nowym obiekcie zagrali już wiosną ubiegłego<br />

roku, choć do dziś trwają prace wykończeniowe<br />

na trybunie głównej.<br />

Na zgliszczach starego…<br />

…powstaje nowe. Nie tylko w Lubinie.<br />

W Gdyni trwają prace nad przebudową stadionu<br />

miejskiego, która realizowana jest według<br />

koncepcji Studia Projektowego SPAK.<br />

Obiekt, na którym od wiosny 2011 r. grać<br />

będą piłkarze Arki, pomieści ponad 15 000<br />

widzów. To jeden z bardziej kontrowersyjnych<br />

projektów – dach będzie podtrzymywany<br />

na filarach opartych na trybunie, co zasłoni<br />

części publiczności widok na plac gry. Atutem<br />

realizacji są jednak niskie koszty – niecałe<br />

65 mln złotych.<br />

O ile piłkarze i kibice Arki musieli przenieść<br />

się na Stadion Narodowy Rugby, o tyle<br />

Jagiellonia nieprzerwanie grać będzie u siebie.<br />

Za budowę białostockiego stadionu, który<br />

stanie na miejscu starego, wybudowanego<br />

na początku lat 70., odpowiada pracownia<br />

APA Kuryłowicz & Associates, która opracowała<br />

obiekt dla 22 400 widzów. Z uwagi na<br />

koszty zrezygnowano z parkingów podziemnych,<br />

a na życzenie kibiców trybuny za bramkami<br />

zostały połączone w jednopoziomowe.<br />

Co ciekawe, do zimy konstrukcja stadionu ma<br />

zostać oszklona, by w ogrzewanym wnętrzu<br />

można było prowadzić prace wykończeniowe.<br />

► Jupitery na Dialog Arenie po raz pierwszy<br />

rozbłysły wiosną 2009 r.<br />

Z szacunkiem do historii<br />

Od sierpnia warszawska Legia rozgrywa<br />

mecze na nowoczesnym stadionie dla 31 000<br />

kibiców. Otwarcie obiektu uświetniło spotkanie<br />

towarzyskie między gospodarzami a Arsenalem<br />

Londyn. Nie mniej znamienity rywal<br />

– zespół Europa z Barcelony – gościł w stolicy,<br />

gdy prezentowano nowo powstały Stadion<br />

Wojska Polskiego. Było to 80 lat temu.<br />

Budowa stadionu ruszyła w 1927 r., a autorem<br />

projektu trybuny krytej był inż. Maksymilian<br />

Dudryk. Do czasu zbudowania Stadionu<br />

Dziesięciolecia (1955 r.) obiekt sportowy<br />

przy ul. Łazienkowskiej był najważniejszym<br />

w Polsce, wielokrotnie grała tam reprezentacja<br />

narodowa. Mimo modernizacji, dostosowanie<br />

budowli do współczesnych norm wymagało<br />

wyburzenia starych trybun i wzniesienia<br />

nowych. Twórcy koncepcji z pracowni<br />

JSK Architekci postanowili zachować i wkomponować<br />

w nowy stadion zabytkową trybunę<br />

główną. Realizacja kosztowała stolicę<br />

360 mln zł. Wkrótce, przy wejściu głównym,<br />

stanie sfinansowany przez kibiców pomnik<br />

Kazimierza Deyny – legendarnego gracza reprezentacji<br />

Polski i Legii. W chwili obecnej internauci<br />

wybierają projekt. Wyniki głosowania<br />

poznamy 23 października, czyli w rocznicę<br />

urodzin tragicznie zmarłego piłkarza. Szerzej<br />

obiekt warszawskiej Legii przedstawimy<br />

w przyszłym wydaniu.<br />

fot. Zagłębie Lubin<br />

lejna wersja powstała, gdy Kraków walczył<br />

o Euro 2012. Obecnie obiektowi zarzuca się,<br />

że jego forma utraciła spójny charakter, gdyż<br />

do istniejących trybun za bramkami dostosowano<br />

zabudowę o zupełnie innym kształcie.<br />

Warto dodać, że pierwsze rzędy trybuny<br />

wschodniej od boiska dzieli aż 17,5 metra!<br />

Minusem obiektu są także przezroczyste<br />

przegrody pomiędzy sektorami (pleksi o wysokości<br />

ok. 2 m).<br />

Po drugiej stronie parku Jordana stoi stadion<br />

Cracovii. Rywal zza miedzy nie chciał<br />

być gorszy i także postawił na nowoczesność.<br />

Elegancka architektura, świetne wykończenie<br />

i asymetryczna bryła wyróżniają nowy Stadion<br />

im. Józefa Piłsudskiego. Murawę ciasno<br />

otaczają trybuny, z których każda jest inna. Za<br />

jakość projektu odpowiada polska filia hiszpańskiego<br />

Estudio Lamela, znanego właśnie<br />

z „zabawy” nieregularnymi bryłami przy projektowaniu<br />

stadionów. W zachodnią trybunę<br />

wbudowano scenę koncertową, w północną<br />

– pomieszczenia handlowe.<br />

Stadion, jako pierwszy w Polsce, dysponuje<br />

systemem identyfikacji opartym na zdjęciach<br />

biometrycznych. Dlatego Cracovia deklaruje,<br />

że zrezygnuje z rewizji przy wejściach<br />

na trybuny. Z kolei projektanci nie zdecydowali<br />

się na zastosowanie wysokich ogrodzeń<br />

sektora gości, co nie zostało dobrze przyjęte<br />

przez klub i policję. Pasy (tak nazywani są piłkarze<br />

tego klubu) pod koniec września rozegrały<br />

na nowym stadionie pierwszy mecz ligowy,<br />

który poprzedził koncert Macieja Maleńczuka<br />

– wykonawcy oficjalnego hymnu<br />

Cracovii.<br />

Kocioł czarownic<br />

Gdańsk, Poznań, Warszawa, Wrocław,<br />

Kraków i Chorzów – sześć polskich miast<br />

wyraziło chęć goszczenia uczestników mistrzostw<br />

Europy. Z tego wyścigu wypadły<br />

dwa ostatnie. Mimo wszystko na Górnym<br />

Śląsku nie zaprzestano prac nad modernizacją<br />

Stadionu Narodowego. Ten status nadał<br />

mu Polski Związek Piłki Nożnej w 1993 r.<br />

W 1995 r. rozpoczęła się gruntowna przebudowa,<br />

która – prowadzona etapami – trwa<br />

do dziś. Dwa lata temu rozebrano wieżę, która<br />

przez lata była symbolem obiektu. Wkrótce<br />

wybudowane zostanie zadaszenie, dodatkowe<br />

piętro trybun, a tor żużlowy zastąpi<br />

lekkoatletyczna bieżnia. Obiekt zwiększy swą<br />

pojemność, mieszcząc do ok. 55 000 osób.<br />

Stadion zaprojektował architekt, a wcześniej<br />

ceniony sędzia piłkarski – Julian Stefan<br />

Brzuchowski. Roboty ruszyły w 1951 r.<br />

i trwały pięć lat. Premiera nastąpiła podczas<br />

obchodzonego z wielką pompą tzw. lipcowego<br />

święta, upamiętniającego rocznicę wydania<br />

Manifestu PKWN. 100 000 widzów po-<br />

Po dwóch stronach parku<br />

Otwarcie stadionu Wisły uświetnił towarzyski<br />

mecz Polski z Australią. Przy ul. Reymonta<br />

w Krakowie wciąż jednak trwają prace<br />

– komplet 34 000 widzów zasiądzie w obiekcie<br />

prawdopodobnie dopiero w 2011 r. Do<br />

tego czasu wykonawca zakończy roboty przy<br />

zapleczu trybuny północnej, gdzie należy<br />

m.in. utworzyć drogi dojścia w postaci klatek<br />

schodowych, o których… zapomniano.<br />

Autorem projektu jest krakowski architekt<br />

– Wojciech Obtułowicz. Inwestycja miała<br />

sprowadzać się do wybudowania trzech nowych<br />

trybun oraz zadaszenia powstałej w latach<br />

90. żelbetowej trybuny głównej. Podczas<br />

pierwszej realizacji zdecydowano jednak<br />

o powiększeniu obiektu. Z biegiem czasu<br />

Obtułowicz zmuszony był do nanoszenia<br />

w projekcie coraz większych zmian. Jego kozostawiło<br />

po sobie 2 000 pustych butelek po<br />

wódce i pół tony papieru.<br />

Obiekt szybko zasłynął ze wspaniałej atmosfery,<br />

angielscy dziennikarze nazwali go<br />

„Kotłem Czarownic”. Reprezentacja rozgrywała<br />

tu swoje najlepsze spotkania. W 1957 r.<br />

Polacy pokonali „wielkiego brata” – ZSRR.<br />

W 1973 r. jedyny raz pokonaliśmy Anglików,<br />

a w 1975 r. wicemistrzów świata – Holendrów.<br />

W Chorzowie polscy piłkarze zapewniali sobie<br />

awans na kolejne mundiale – w 1978, 1982,<br />

1986, 2002 i 20<strong>06</strong> r. Po boisku Stadionu Śląskiego<br />

biegały największe sławy futbolu, m.in.<br />

Alfredo di Stefano, Pele i Johann Cruyff.<br />

Gotowi na Euro<br />

„A nam już trawa rośnie” – to słowa, które<br />

promują stadion w Poznaniu. Wrześniowe<br />

otwarcie obiektu uświetnił występ Stinga,<br />

a kilka dni później komplet 43 000 widzów<br />

obejrzał mecz Ligi Europy Lecha z Salzburgiem.<br />

Co ciekawe, delegat UEFA miał zastrzeżenia<br />

do poziomu zakorzenienia murawy<br />

i wciąż trwających prac wykończeniowych,<br />

więc rozegranie spotkania w Poznaniu<br />

do ostatnich godzin było zagrożone. Na<br />

Euro 2012 – zgodnie z wymogami europejskiej<br />

federacji – liczba miejsc zostanie ograniczona<br />

do 41 000. Projektanci uwzględnili kryteria<br />

ekologiczne, m.in. poprzez zainstalowanie<br />

podziemnych zbiorników na wodę deszczową,<br />

która będzie używana do zraszania<br />

murawy. Stadion miejski chlubi się także największymi<br />

w Polsce telebimami (dwa ekrany<br />

o powierzchni 116 m 2 każdy). Na szczególną<br />

uwagę zasługuje pokrycie dachu membranami<br />

w kolorze naturalnego jedwabiu, a także<br />

kratownice w rozstawie co dziewięć metrów.<br />

Sprawia to wrażenie płynności powierzchni.<br />

Jak większość stadionów epoki PRL-u,<br />

także i ten został wybudowany na podstawie<br />

usypanego wału ziemnego, na którym<br />

ukształtowano betonowe miejsca na ławki<br />

i koronę stadionu. Obiekt składał się z trzech<br />

trybun w kształcie podkowy, zaś w miejscu<br />

czwartej miała powstać pływalnia i sale<br />

gimnastyczne. Planu nigdy nie zrealizowano.<br />

Pierwszy mecz drużyna Lecha rozegrała na<br />

tym stadionie w sierpniu 1980 r. (przy 18-tysięcznej<br />

publiczności), czyli 12 lat po rozpoczęciu<br />

budowy.<br />

W 2002 r. rozpoczęto gruntowną modernizację.<br />

Jej pierwszym etapem było dobudowanie<br />

brakującej trybuny, która zamknęła<br />

„podkowę”. Następnie rozpoczęto pracę nad<br />

kolejnymi dwoma, lecz po przyznaniu Polsce<br />

i Ukrainie organizacji Euro 2012 władze miasta<br />

zadecydowały o zmianie koncepcji architektonicznej<br />

na rzecz obiektu większego. Jej<br />

autorami są lokalni architekci z Modern Construction<br />

Systems.<br />

Powrót do przeszłości<br />

W miejscu, gdzie do niedawna było jedno<br />

z największych targowisk w Europie, za niecałe<br />

dwa lata rozpoczną się piłkarskie mistrzostwa<br />

Starego Kontynentu. Tym samym nastąpi<br />

powrót do korzeni. Na Stadionie Dziesięciolecia<br />

odbywały się bowiem za czasów<br />

PRL-u najważniejsze imprezy sportowe. Był<br />

on również wykorzystywany do celów kulturalnych<br />

i propagandowych, tak jak podczas<br />

otwarcia w 1955 r., gdy obchodzono jedenastą<br />

rocznicę Manifestu Lipcowego.<br />

Budowę rozpoczęto zaledwie 11 miesięcy<br />

wcześniej. W 1953 r. Stowarzyszenie Architektów<br />

Polskich zorganizowało konkurs na<br />

stadion olimpijski dla stolicy, który wygrał zespół<br />

architektów w składzie: Jerzy Hryniewiecki,<br />

Zbigniew Ihnatowicz, Jerzy Sołtan.<br />

Gdy podczas prac wykonawczych w projekcie<br />

doszło do zmian, dwaj ostatni na znak<br />

protestu wycofali się z przedsięwzięcia. Do<br />

usypania korony obiektu wraz z wałem pod<br />

przyszłe trybuny użyto gruzów zabudowy<br />

zniszczonej podczas Powstania Warszawskiego.<br />

Niefortunnym elementem architektonicznym<br />

była odległość boiska od szatni, do której<br />

trzeba było iść ok. 10 minut. W efekcie przerwa<br />

w meczu piłkarskim trwała nawet pół godziny!<br />

Z czasem stadion niszczał, a jego remont<br />

lub przebudowę uznano za nieopłacalne.<br />

W 1989 r. obiekt wydzierżawiono do celów<br />

handlowych i tak powstał Jarmark Europa.<br />

Kosztem 1,252 mld zł stadion powróci<br />

do czasów sportowej świetności, już na miarę<br />

XXI wieku. Stolica i tym razem postawiła<br />

na pracownię JSK Architekci, która projekt<br />

stworzyła wraz z trzema niemieckimi partnerami.<br />

Specjalnie zaprojektowany dach stały<br />

nad trybunami i jego ruchome wnętrze sprawia,<br />

że imprezom nie zaszkodzą niekorzystne<br />

warunki pogodowe. Na uwagę zasługuje<br />

zewnętrzny wygląd stadionu, który nawiązuje<br />

do polskiej flagi przypominając biało-czerwoną<br />

plecionkę kosza. Obiekt na 57 000 widzów<br />

będzie się składał z dwóch pierścieni<br />

trybun – dolnego i górnego. Przestrzeń<br />

pod nimi zostanie zagospodarowana pod powierzchnie<br />

komercyjne, takie jak restauracje,<br />

sale konferencyjne, biura organizacji sportowych,<br />

kluby kibica, kluby VIP. Planowane jest<br />

również Muzeum Sportu, sklep kibica, fitness<br />

club oraz ośrodek rehabilitacji.<br />

Wrocławski lampion<br />

Projekt wrocławskiego stadionu o wyglądzie<br />

lampionu także powstał na deskach kreślarskich<br />

pracowni JSK Architekci. Obiekt będzie<br />

osłonięty siatką z włókna szklanego pokrytego<br />

teflonem, mocowaną na stalowych<br />

pierścieniach, które okalają stadion. Specjalna<br />

technologia oświetleniowa umożliwi zmia-<br />

► Wrocławski lampion - widok z lotu ptaka<br />

► Trybuny na Stadionie Legii<br />

► Stadion Narodowy<br />

wpisany w krajobraz Warszawy<br />

► Premiera stadionu Cracovii<br />

– tuż przed meczem z Arką<br />

62 świat architektury świat architektury 63<br />

fot. MKS Cracovia fot. JSK Architekci fot. JSK Architekci fot. JSK Architekci

fot. Artur Ryś<br />

nę koloru elewacji w zależności od charakteru<br />

wydarzenia. Na uwagę zasługuje specjalna<br />

konstrukcja dachu, który w celu zwiększenia<br />

dostępu światła słonecznego będzie częściowo<br />

przeszklony. W obiekcie znajdą się m.in.<br />

centrum fitness, siłownia, biura, sale konferencyjne,<br />

restauracje, pub z dyskoteką, sklep<br />

dla fanów, kasyno i muzeum piłkarskie Śląska<br />

Wrocław.<br />

Od strony północnej i południowej droga<br />

na stadion będzie prowadzić przez esplanadę,<br />

która okala go i wznosi się z przyziemia do<br />

poziomu 1, gdzie zamienia się w promenadę.<br />

Przed obiektem zaplanowano także elementy<br />

małej architektury, które pozwolą mieszkańcom<br />

miło spędzić czas. Częścią kompleksu<br />

stanie się również galeria handlowa, z której<br />

zysk co roku zasili budżet Śląska Wrocław.<br />

Klub przeniesie się na nowy stadion w połowie<br />

przyszłego roku.<br />

WKS do tej pory gra na obiekcie przy<br />

ul. Oporowskiej. Boisko istniało już przed<br />

wojną, zaś tuż po niej mieścił się tam tabor<br />

cygański. W drugiej połowie lat 50. zbudowano<br />

trybuny. Jedyny oficjalny mecz międzypaństwowy<br />

odbył się tu niedawno – w 2008 r.,<br />

kiedy Polska podjęła Słowenię w eliminacjach<br />

do MŚ 2010.<br />

► PGE Arena teraz...<br />

...i za rok<br />

Stadion na medal<br />

Z rozrzewnieniem wrocławscy kibice<br />

wspominają spotkania swojego klubu na Stadionie<br />

Olimpijskim, zwłaszcza te w europejskich<br />

pucharach z uznanymi markami – Liverpoolem,<br />

Napoli czy Borussią Moenchengladbach.<br />

W noc poprzedzającą pojedynek z Anglikami<br />

jeden z kibiców dostał się na teren<br />

kompleksu i wymalował na wieży wielki napis<br />

„King Śląsk”, który na stałe wpisał się w scenerię<br />

obiektu.<br />

Niemiecki architekt Richard Konwiarz od<br />

1904 r. pracował w biurze radcy budowlanego<br />

miasta, słynnego Maksa Berga. Był jednym<br />

ze współtwórców Hali Stulecia. Według<br />

jego projektu w latach 1926–1928 zbudowano<br />

Stadion Olimpijski, za który otrzymał brązowy<br />

medal na olimpiadzie w Los Angeles<br />

w 1932 r. W tamtym czasie medale na Igrzyskach<br />

Olimpijskich przyznawano nie tylko<br />

w sporcie, ale również w sztuce, w tym architekturze.<br />

To prawdopodobnie z tego powodu<br />

do stadionu przylgnęła nazwa „Olimpijski”.<br />

Na początku lat 70. prawo własności do<br />

obiektu przejęła od miasta AWF. W 1978 r.<br />

wybudowano cztery osiemdziesięciometrowe<br />

maszty oświetleniowe (2 800 luksów) –<br />

był to wówczas najjaśniej oświetlany stadion<br />

w Europie. W 20<strong>06</strong> r. miasto odkupiło kompleks<br />

od AWF i planowało modernizację, także<br />

z myślą o Euro 2012. Ostatecznie podjęto<br />

decyzję o wybudowaniu nowego obiektu<br />

w dzielnicy Maślice.<br />

fot. BIEG 2012<br />

W kształcie bursztynu<br />

Słynny klub gościł także w Gdańsku. Po<br />

zdobyciu Pucharu Polski w 1983 r. piłkarze Lechii<br />

wylosowali w europejskich rozgrywkach<br />

drużynę Juventus Turyn. Według różnych relacji,<br />

na stadionie przy ul. Traugutta i w jego<br />

okolicach zgromadziło się około 35–40 tys.<br />

ludzi, którzy obejrzeli mecz zakończony zwycięstwem<br />

Włochów 3:2. W tym samym roku<br />

przeprowadzono modernizację obiektu, który<br />

powstał w 1927 r.<br />

Koncepcja nowego stadionu narodziła<br />

się w niemieckim biurze architektonicznym<br />

RKW Rhode Kellerman Wawrowsky, które<br />

współpracowało przy tworzeniu stadionów<br />

piłkarskich m.in. w Gelsenkirchen, Hanowerze<br />

i Wolfsburgu. Gdański obiekt przypomina<br />

swoją filigranową konstrukcją dachową<br />

i fasadową stare tradycje budowniczych<br />

statków. Dźwigary i płyty konstrukcji dachowej<br />

i fasadowej zachowują się jak wręgi i deski<br />

statku. Autorzy nawiązują do tradycji miasta<br />

nadmorskiego związanej z cenionym w jubilerstwie<br />

bursztynem bałtyckim. Fasada areny<br />

będzie pokryta płytkami w różnych odcieniach<br />

brązu, które mają przypominać wielki<br />

bursztyn. Projekt poszycia zachwyca rozmaitością,<br />

równocześnie dając efekt jednolitości:<br />

moduły stają się ku górze coraz bardziej przezroczyste.<br />

Tak powstaje efekt zanikania poszycia<br />

– budynek zlewa się z nieboskłonem.<br />

Dodatkową atrakcją ma być okalający<br />

stadion profesjonalny tor wrotkarski. Stanie<br />

się on częścią kompleksu ścieżek i promenad,<br />

które znajdują się w pasie nadmorskim.<br />

Obiekt nosił nazwę Baltic Arena, lecz sponsorem<br />

tytularnym została grupa PGE, która<br />

zaoferowała za ten przywilej 35 mln złotych.<br />

Umowa obowiązująca od 1 stycznia 2010 r.<br />

została podpisana na pięć lat.<br />

Górny Śląsk w tyle<br />

Wciąż o stadion walczy Łódź, do budowy<br />

przymierza się Szczecin. Coraz bliżej jest<br />

modernizacja obiektów w Mielcu, Gorzowie<br />

Wielkopolskim i Lublinie. Kilkadziesiąt mniejszych<br />

ośrodków chciałoby gościć reprezentacje<br />

narodowe podczas Euro 2012, wśród nich<br />

m.in. Kołobrzeg i Zielona Góra, które wkrótce<br />

dostosują swoje obiekty do wymogów<br />

centrum treningowo-pobytowego.<br />

Białą plamą na mapie nowoczesnych aren<br />

piłkarskich pozostaje Górny Śląsk. W regionie<br />

nie brakuje zasłużonych klubów. Górnik Zabrze<br />

i Ruch Chorzów są rekordzistami pod<br />

względem ilości tytułów Mistrza Polski – oba<br />

kluby zdobyły ten laur po czternaście razy. Infrastruktura<br />

pozostaje jednak w opłakanym<br />

stanie. Na ul. Roosevelta w Zabrzu tartanowa<br />

bieżnia stwarza dystans między trybunami<br />

a boiskiem, zwłaszcza z sektorów na wirażach<br />

trudno dostrzec akcje rozgrywane po<br />

drugiej stronie placu gry. Podobny zarzut dotyczy<br />

stadionów w Bytomiu i Chorzowie.<br />

Budynek klubowy Polonii zdumiewa krzywą<br />

podłogą, zadaszenie nad trybuną główną<br />

jest symboliczne i miało chyba tylko uspokoić<br />

urzędników od przyznawania klubom licencji,<br />

a do szatni prowadzą z boiska kamienne<br />

schody, na których piłkarz musi uważać, by<br />

nie skręcić nogi. Z kolei na trybunie głównej<br />

przy ulicy Cichej w Chorzowie zamontowane<br />

są twarde krzesełka... tramwajowe.<br />

Widać już jednak pierwsze symptomy poprawy.<br />

Pod koniec września miasto Gliwice<br />

podpisało umowę na przebudowę stadionu<br />

Piasta (10 000 z możliwością rozbudowy<br />

do 15 000 miejsc), który będzie pierwszym<br />

obiektem na Górnym Śląsku spełniającym<br />

wymogi UEFA. Na przełom 2012 i 2013 r.<br />

planowane jest oddanie do użytku areny<br />

w Tychach, a poważne plany mają także włodarze<br />

Katowic i Zabrza.<br />

Adam Osiński<br />

Pewny odp∏yw k∏opotów<br />

Geberit Pluvia<br />

Odwadnianie du˝ych po∏aci<br />

dachowych podciÊnieniowym<br />

systemem Geberit Pluvia<br />

– to specjalnoÊç firmy Geberit.<br />

Prawie 30 lat doÊwiadczeƒ<br />

gwarantuje najwy˝szà<br />

jakoÊç i niezawodnoÊç.<br />

Bardzo proste, a jednoczeÊnie<br />

genialne rozwiàzanie umo˝liwia<br />

odprowadzenie du˝ej iloÊci<br />

wód opadowych w wyjàtkowo<br />

krótkim czasie.<br />

Nasze obliczenia zawsze<br />

sà rzetelne i pewne.<br />

Z konkurencjà wygrywamy<br />

sprawdzonymi systemami.<br />

www.geberit.pl<br />

64 świat architektury<br />

świat architektury 65

Rozporządzenia i ustawy<br />

Pochylnia w Parlamencie Europejskim<br />

fot. archiwum Grzegorz Mazur<br />

Winda dla osób niepełnosprawnych<br />

w budynku istniejącym<br />

Pochylnia o znacznej długości<br />

PRAWO A ESTETYKA<br />

Pochylnie w świetle potrzeb osób niepełnosprawnych<br />

fot. Joanna Jabłońska<br />

fot. Joanna Jabłońska<br />

Projektowanie, produkcja i montaż lekkich ścian<br />

osłonowych aluminiowo-szklanych, okładzin<br />

elewacyjnych i przegród przeciwpożarowych<br />

Zgodnie z podpunktem 4 pkt 1 Art. 5.<br />

prawa budowlanego 1 obiekty budowlane użyteczności<br />

publicznej i wielorodzinne winny<br />

mieć zapewnione niezbędne warunki do korzystania<br />

z nich przez osoby niepełnosprawne,<br />

a w szczególności poruszające się na wózkach<br />

inwalidzkich. Realizując inwestycję od podstaw,<br />

spełnienie tych wymogów nie jest problematyczne,<br />

zwłaszcza jeśli dysponujemy wystarczającą<br />

powierzchnią pod zabudowę. Sytuacja<br />

komplikuje się, gdy działamy w obrębie<br />

zastanej substancji budowlanej.<br />

Pierwszą trudność w spełnieniu przywołanego<br />

przepisu napotykamy już przy wejściu do<br />

budynków, w których zlokalizowane są schody.<br />

W zależności od dysponowanego miejsca<br />

możemy zastosować windy, podnośniki, platformy<br />

przyschodowe i pochylnie. Ze względu<br />

na dostępność i niezależność od źródeł energii<br />

elektrycznej te ostatnie są najwygodniejsze<br />

i najczęściej przez projektantów wybierane.<br />

Pamiętajmy również, że zgodnie z ppkt. 18<br />

pkt. 1 art. 29. prawa budowlanego 1 pochylnie<br />

przeznaczone dla osób niepełnosprawnych nie<br />

wymagają pozwolenia na budowę.<br />

Pochylnia w architekturze<br />

Zgodnie z wymogami warunków technicznych<br />

2 , zawartych w § 70 w rozdziale<br />

czwartym pt. „Schody i pochylnie” (dział III<br />

pt. „Budynki i pomieszczenia”), procent na-<br />

chylenia kąta pochylni przystosowanej do ruchu<br />

osób niepełnosprawnych, a co za tym<br />

idzie – jej długość, zależy od wysokości, jaka<br />

ma zostać pokonana, a także zlokalizowania<br />

wewnątrz lub na zewnątrz budynku. W tym<br />

drugim przypadku istotne jest także zadaszenie<br />

lub jego brak nad całą długością tego<br />

elementu budowlanego. Te wartości bywają<br />

znaczne, więc pochylnia staje się niezwykle<br />

długa. Dodatkowo, zgodnie z wymogami<br />

prawa stosuje się na niej co 9 m spocznik<br />

o długości 1,4 m oraz poziomą płaszczyznę<br />

ruchu na początku i na końcu o minimalnej<br />

długości 1,5 m (§ 71). Uwzględniając zapisy<br />

dotyczące przestrzeni manewrowej (min.<br />

1,5x1,5 m) i wygodne otwieranie drzwi, element<br />

przed wejściem staje się rozbudowany.<br />

W schodach prowadzących do Parlamentu<br />

Europejskiego w Brukseli pochylnia została<br />

w ciekawy sposób wpisana w ich reprezentacyjny<br />

układ. Dzięki takiemu rozwiązaniu niepełnosprawni<br />

zostają nie tylko zintegrowani<br />

z pozostałymi użytkownikami już przy samym<br />

wejściu, ale powstaje także intrygujący<br />

detal architektoniczny. U nas takie rozwiązanie<br />

byłoby niemożliwe, ponieważ zgodnie<br />

ze wspomnianymi przepisami pochylnia musi<br />

posiadać krawężniki o wysokości co najmniej<br />

0,07 m i obustronne poręcze odpowiadające<br />

§ 298 (dział VII pt. „Bezpieczeństwo użytkowania”)<br />

warunków technicznych 2 .<br />

Pochylnia w wyobraźni<br />

projektanta<br />

Ten wygodny sposób zmiany poziomów<br />

może stać się osnową dla projektu. Przykładowo,<br />

w sali koncertowej MuZa w Kawasaki<br />

(realizacja ACT Planning z 2004 r.) wnętrze<br />

zostało rozwiązane za pomocą wznoszącej<br />

się asymetrycznej pochylni ukształtowanej<br />

zgodnie z zasadami Shinto. Uzyskano<br />

w ten sposób ciekawy efekt przestrzenny,<br />

a osobom na wózkach umożliwiono<br />

zajmowanie miejsc w różnych częściach<br />

sali. W projekcie czeskiej pracowni Sepka<br />

Architekci – Vila Hermina (koncepcja<br />

z 2008 r.) – pnąca się przez wszystkie kondygnacje<br />

budynku pochylnia jest zarówno<br />

elementem komunikacji, jak i pochyłymi<br />

stropami, na których mieszkają domownicy.<br />

W jej płaszczyźnie zlokalizowano funkcje<br />

dzienne oraz sypialnie, a całość uzupełniono<br />

o ukryte schowki.<br />

Mimo ograniczeń wynikających z polskiego<br />

prawa budowlanego i jego przepisów<br />

wykonawczych, warto zadbać o pomysłowe,<br />

a zarazem dopasowane do otoczenia<br />

materiałowo i kolorystycznie rozwiązanie<br />

pochylni. Przy projektowaniu należy przede<br />

wszystkim wziąć pod uwagę komfort i potrzeby<br />

osób o ograniczonej sprawności ruchowej.<br />

Joanna Jabłońska<br />

Projektując rozwiązania dla osób<br />

niepełnosprawnych, należy między<br />

innymi zwrócić uwagę na:<br />

1) Prawo budowlane: ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo<br />

budowlane (Dz.U. 1994 Nr 89 poz. 414) z późn.<br />

zm.,<br />

2) Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia<br />

12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych,<br />

jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie<br />

(Dz.U. 2002 nr 75 poz. 690) z późn. zm.,<br />

3) Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki<br />

Morskiej z dnia 26 lutego 1996 r. w sprawie warunków<br />

technicznych, jakim powinny odpowiadać skrzyżowania<br />

linii kolejowych z drogami publicznymi i ich<br />

usytuowanie (Dz.U. 1996 nr 33 poz. 144) z późn.<br />

zm.,<br />

4) Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych<br />

(Dz.U. 1985 nr 14 poz. 60) z późn. zn.,<br />

5) Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki<br />

Morskiej z dnia 10 września 1998 r. w sprawie warunków<br />

technicznych, jakim powinny odpowiadać<br />

budowle kolejowe i ich usytuowanie (Dz.U. 1998<br />

nr 151 poz. 987),<br />

6) Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki<br />

Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków<br />

technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi<br />

publiczne i ich usytuowanie (Dz.U. 1999 nr 43<br />

poz. 430) z późn. zn.<br />

ul. Ol<br />

szan<br />

ankowa 47, 05-1<br />

-120<br />

Leg<br />

egio<br />

iono<br />

nowo<br />

tel.<br />

+48<br />

22 77<br />

4 57 23;<br />

+48 22 774 59 23;<br />

66 świat architektury<br />

tel. +48 22 774 56 96,<br />

fax: +48 22 774 22 61,<br />

e-mail: sekretaria<br />

iat@<br />

t@el<br />

jako-al.pl<br />

świat architektury<br />

www. w.el<br />

eljako-al.pl 67

Historia i współczesność<br />

HOTEL GRANARY<br />

Przebudowa Słodowni<br />

Pańskiej we Wrocławiu<br />

fot. archiwum Ozone oraz The Granary Hotel<br />

W pierzei wąskiej uliczki, która<br />

stanowiła część średniowiecznej<br />

urbanistyki miasta,<br />

dokonano nietypowej przebudowy.<br />

Oryginalność tej realizacji<br />

przejawia się zarówno<br />

w sposobie podejścia architektów<br />

do zagadnienia projektowego,<br />

jak i w funkcji, jaka<br />

została nadana historycznej<br />

zabudowie.<br />

1<br />

2 3<br />

W częściowo zachowane mury Słodowni<br />

Pańskiej (1565 r.), zlokalizowanej przy ulicy<br />

Menniczej, wpisano pomieszczenia tzw. hotelu<br />

butikowego. Główną cechą takich budynków<br />

jest unikatowość i niepowtarzalność zastosowanych<br />

rozwiązań. Typowe dla obiektów<br />

sieciowych standardy mogą ulegać modyfikacjom<br />

w celu zbliżenia usługi do klienta.<br />

Hotele oferują gościom pokoje o odmiennych<br />

cechach i wystroju. Pozostałości historycznej<br />

substancji budowlanej (ściany szczytowe,<br />

mury piwnic), a także nietypowy dla funkcji<br />

hotelowej kształt obiektu (spadzisty dach) pozwoliły<br />

na stworzenie wnętrz indywidualnych,<br />

które zapewnią zróżnicowanie apartamentów<br />

i kameralność obiektu. Jego nazwa – Granary<br />

– to historyczne angielskie określenie magazynu<br />

zmłóconego zboża lub pasz. Początkowo<br />

był on budowany z drewna, później<br />

murowane obiekty wznoszono ponad grunt<br />

w celu zabezpieczenia zawartości przed gryzoniami<br />

i wilgocią.<br />

Wśród ruin<br />

4 5<br />

dygnacji rozciąga się intrygujący widok na panoramę<br />

Wrocławia.<br />

Konieczne było nie tylko zabezpieczenie<br />

i częściowa rekonstrukcja istniejących<br />

fragmentów budynku, ale także – zgodnie<br />

z wymogami konserwatora zabytków – odbudowa<br />

wysokiego, stromego dachu, który<br />

pokrywały lukarny. W połaci zostały wyróżnione<br />

trzy strefy pasowych przeszkleń, za<br />

którymi wprowadzono odpowiednie podziały<br />

kondygnacyjne. Dzięki temu przestrzeń dachu<br />

można było wykorzystać na apartamenty<br />

hotelowe. Do rekonstrukcji tej części architekci<br />

wykorzystali drewno, które doskonale<br />

wpisuje się w zabytkowy kontekst. Materiał<br />

posłużył do wykonania konstrukcji wsporczej<br />

– ram drewnianych oraz zewnętrznych<br />

żaluzji, które chronią wnętrza przed nadmiarem<br />

promieni słonecznych. Ich przekroje poprzeczne<br />

o znacznych rozmiarach wprowadzają<br />

w architekturę średniowieczną solidność<br />

i masywność. Zachowana została nie<br />

tylko geometria dachu, lecz również podział<br />

i rytm okien.<br />

Architekci z pracowni Ozone, którzy<br />

wraz z Gottesman Szmelcman Architecture<br />

(współpraca na etapie koncepcji i projektu<br />

wnętrz) przygotowali dokumentację budowlaną<br />

i wykonawczą, podkreślają, że od samego<br />

początku byli pod wrażeniem formy bryły,<br />

a przede wszystkim potencjału, jaki dostrzegli<br />

w nieużytkowanych ruinach. Kolejnym plusem<br />

było położenie działki w centrum miasta<br />

i bliskość rynku. Mimo sąsiedztwa miejskiego<br />

zgiełku ulica Mennicza jest zaciszna, a ruch<br />

kołowy ogranicza się do samochodów należących<br />

do okolicznych mieszkańców. Niestety,<br />

zaparkowane na nieutwardzonych „parkingach”<br />

nie są dla hotelu ciekawym tłem. Projektanci<br />

jednak zadbali, aby zagospodarowanie<br />

niewielkich skrawków terenu wewnątrz działki<br />

rekompensowało tę niedogodność. Dodatkowo,<br />

z okien apartamentów na najwyższej kon-<br />

Układ funkcjonalny<br />

Na niewielkiej działce ogrodzonej murem<br />

pozostały dwie hale w kształcie litery L, zabytkowa<br />

brama przejazdowa oraz niewielki<br />

dziedziniec, który przeznaczono na parking<br />

i część zieloną. Teren opada, tworząc skarpę.<br />

Dzięki temu zabiegowi doświetlono pomieszczenia,<br />

w których zlokalizowano część<br />

rekreacyjną. W piwnicach znalazły się strefa<br />

wejściowa z holem i recepcją, restauracja<br />

z zapleczem oraz siedem pokoi typu garden,<br />

które umożliwiają gościom wyjście przez<br />

drzwi balkonowe na teren zielony.<br />

Klienci przechodzą do strefy wejściowej<br />

przez drzwi zlokalizowane w bramie przejazdowej.<br />

Dalej usytuowano duży hol utrzymany<br />

w ciemnej, stonowanej kolorystyce, z którego<br />

do recepcji prowadzą schody. Dla osób<br />

6<br />

7<br />

68 świat architektury<br />

świat architektury 69

o ograniczonej sprawności ruchowej zaprojektowano<br />

windę. Strefa recepcji została utrzymana<br />

w tej samej stylistyce. Uwagę gości przyciąga<br />

umieszczone w posadzce podświetlone<br />

przeszklenie z wypiaskowanym kłosem, pod<br />

którym wysypano ziarna. Do pierwotnej funkcji<br />

i nazwy hotelu nawiązuje również recepcyjna<br />

lada, której nadano prostopadłościenną formę,<br />

a wykonano z drewna i szkła, za którym<br />

również znalazło się zboże.<br />

Projekt wnętrz<br />

W przestrzeniach ogólnych hotelu dominują<br />

grafitowe barwy skontrastowane z jaśniejszym<br />

drewnem mebli. Ciemne wnętrza<br />

ocieplają liczne źródła światła, które działają<br />

w sposób dyskretny, efektujący. Nad holem<br />

recepcyjnym zawieszone są ciekawe abażury<br />

– z zewnątrz gładkie, monochromatyczne,<br />

a od wewnątrz białe ze stiukowymi płaskorzeźbami.<br />

To jest bodajże jedyny w całym<br />

obiekcie element współczesny o historycznej<br />

formie. Zdobnicze detale tworzą także<br />

znalezione w trakcie prac archeologicznych<br />

renesansowe oryginały. Wyeksponowana na<br />

ścianach i sklepieniach koszowych cegła (mury<br />

osuszono, oczyszczono i uzupełniono) przenosi<br />

gości w klimat dawnego Wrocławia. Aby<br />

nie przyćmić zabytkowej tkanki, elementy<br />

współczesne (ściany działowe, stropy) zostały<br />

otynkowane i pomalowane białą farbą. Taka<br />

kolorystka dominuje w strefach rekreacyjnej<br />

(siłownia, fitness, sauna, jacuzzi) i komunikacji<br />

ogólnej oraz w pokojach hotelowych.<br />

Zróżnicowany standard apartamentów<br />

wynika z powierzchni dostępnej na danej<br />

kondygnacji. Pokoje dwupoziomowe<br />

z wyróżnioną częścią sypialną i dzienną<br />

zlokalizowano na ostatnim poziomie.<br />

O atrakcyjności wnętrz decydują przeszklone<br />

ściany i indywidualnie projektowane meble.<br />

Zestawienie szarych, miękkich tapicerek<br />

z jasnym masywnym drewnem to pomysł<br />

architektów – miłośników współczesnego<br />

i eleganckiego wzornictwa. Łazienki, w których<br />

dominuje znany z recepcji kolor grafitowy,<br />

oddzielono od pokoi szklanymi, piaskowymi<br />

drzwiami. Komfort zapewniają również<br />

pojemne zabudowy meblowe, podesty do<br />

przechowywania bagażu oraz cała gama wyposażenia<br />

hotelowego.<br />

8<br />

9<br />

10<br />

Lokalizacja<br />

Biuro projektowe<br />

Wrocław, ul. Mennicza<br />

Studio Architektoniczne Ozone Czaus, Bernardi s.j. we współpracy autorskiej<br />

z Gottesman Szmelcman Architecture (koncepcja i projekt wnętrz)<br />

Studio Architektoniczne Ozone Czaus, Bernardi s.j,<br />

Autorzy<br />

architekci: Grzegorz Czaus, Gianmaria Bernardi (główni projektanci),<br />

Karol Schulz, Agnieszka Wysocka-Andrulewicz, Bożena Skut,<br />

Bartłomiej Chomicz, Dominika Pająk, Tomasz Czernicki<br />

Data realizacji 2008/2009 r.<br />

Inwestor<br />

Wings sp. z o.o.<br />

Powierzchnia<br />

użytkowa<br />

3 252 m 2<br />

Powierzchnia<br />

całkowita<br />

4 119 m 2<br />

Kubatura 8 526 m 3<br />

Stolarka drzwiowa POL-SKONE sp. z o.o.<br />

System odwodnień Geberit sp. z o.o.<br />

11<br />

70 świat architektury

1<br />

2<br />

3<br />

4<br />

5<br />

6<br />

7<br />

8<br />

9<br />

10<br />

11<br />

12<br />

Hol główny<br />

Komunikacja ogólna<br />

Ściana szczytowa<br />

Wewnętrzny dziedziniec<br />

Komunikacja<br />

Nowy dach<br />

Strefa dzienna<br />

Hol wejściowy<br />

Apartament dwupoziomowy<br />

Jeden z apartamentów<br />

Łazienka<br />

Strefa dzienna pokoju<br />

12<br />

WYWIAD Z PRACOWNIĄ<br />

Pierwotna funkcja budynku została odzwierciedlona<br />

w logotypie i elementach<br />

holu wejściowego. Czy wiedzą Państwo coś<br />

więcej na temat historii obiektu? W jakim<br />

stanie zachował się po wojnie i jakie funkcje<br />

pełnił do momentu rewitalizacji?<br />

Według zapisów odnalezionych w archiwach<br />

obiekt pełnił w przeszłości funkcję słodowni<br />

i suszarni, a jego powstanie datuje się<br />

na około 1565 r. Pierwotny budynek podzielono<br />

na dwie hale, a każdej nadano kształt litery<br />

L. Ten układ jest nadal widoczny, mimo<br />

czterech znacznych przebudów związanych<br />

m.in. ze zmianami funkcji. Budowla była użytkowana<br />

do 1904 r. i jako pustostan przetrwała<br />

wojny praktycznie bez żadnych zniszczeń.<br />

W 1962 r. została wpisana do rejestru zabytków.<br />

Niestety, w wyniku późniejszego pożaru<br />

zniszczona została drewniana konstrukcja<br />

dachu i wnętrz, a pozostały jedynie ściany ceglane<br />

i piwnice wraz ze sklepieniami. W takim<br />

stanie – kompletnej ruiny – obecny właściciel<br />

w 2005 r. kupił budynek z zamiarem urządzenia<br />

w nim luksusowego hotelu.<br />

Uwagę zwraca dokładne wykorzystanie<br />

dostępnej przestrzeni, m.in. poprzez stworzenie<br />

dodatkowych kondygnacji użytkowych<br />

w obrębie dachu i doświetlenie ich za pomocą<br />

szklanych lukarn. Czy brali Państwo pod uwagę<br />

jeszcze inne rozwiązania tego zagadnienia?<br />

Obecna bryła budynku i geometria szklanego<br />

zadaszenia jest odzwierciedleniem<br />

jego historycznej kubatury. Obiekt odtworzono<br />

zgodnie z wytycznymi konserwatorskimi.<br />

Zachowano proporcje potężnego dachu,<br />

pasów lukarn oraz otworów okiennych,<br />

stosując współczesną konstrukcję w całości<br />

drewnianą, wypełnioną szkłem zespolonym.<br />

Jak wiele prac wymagały istniejące mury?<br />

Czy istniała konieczność odtwarzania ręcznie<br />

formowanych cegieł, uzupełniania spoin?<br />

Ze względu na zły stan mury wymagały<br />

częściowej rozbiórki oraz przemurowania<br />

z nowej cegły wykonanej ręcznie na<br />

wzór istniejącej. Budynek wymagał przede<br />

wszystkim osuszenia, odsolenia i oczyszczenia,<br />

gdyż przez kilkadziesiąt lat porowata<br />

struktura jego ścian, niezabezpieczona<br />

i przypominająca gąbkę, chłonęła wodę<br />

z atmosfery. Ceglane lico zostało poddane<br />

skomplikowanym zabiegom konserwatorskim,<br />

a istniejące spoiny zastąpiono w całości<br />

nowymi, wzorowanymi na tych zastanych.<br />

Czy w trakcie prac budowlanych konieczna<br />

była modyfikacja projektu ze względu<br />

na stan zastany?<br />

Podczas robót konieczne okazało się wykonanie<br />

dodatkowego wzmocnienia istniejących<br />

filarów piwnicznych. Obetonowano je<br />

oraz zastosowano dodatkową ściankę szczelinową<br />

i zabezpieczenie przeciwwilgociowe<br />

przy istniejących ścianach piwnicznych.<br />

Jaki mieli Państwo kontakt z miejskim<br />

konserwatorem? Czy jakieś rozwiązanie<br />

pracownia musiała odrzucić, bo było zbyt<br />

nowatorskie?<br />

Wszystkie prace projektowe – od koncepcji,<br />

przez rozwiązania detali, po projekt<br />

komunikacji wizualnej – były prowadzone<br />

w ścisłej współpracy z miejskim konserwatorem<br />

zabytków. Był on otwarty na nowatorskie<br />

rozwiązania techniczne, o ile nie<br />

wpływały na deformację historycznej kubatury<br />

budynku i niszczenie zabytkowej tkanki.<br />

Czy obiekt wymagał dodatkowych ociepleń<br />

i izolacji?<br />

Istniejące mury piwniczne, w których<br />

urządzono pokoje hotelowe, zostały<br />

ocieplone od wewnątrz budynku systemem<br />

płyt klimatycznych. Fragmenty ścian,<br />

gdzie ekspozycja murów była niemożliwa<br />

ze względu na ich zły stan, zostały pokryte<br />

tynkami renowacyjnymi. Po osuszeniu murów<br />

znajdujących się w gruncie jako izolację<br />

przeciwwodną zastosowano maty bentonitowe.<br />

Elementy wyposażenia pokoi i restauracji<br />

oraz lad recepcyjnych i posadzek charakteryzuje<br />

spójny wygląd. Czy były one<br />

wykonywane na zamówienie?<br />

Wszystkie elementy wyposażenia<br />

wnętrz – począwszy od mebli do zabudowy,<br />

a skończywszy na meblach tapicerowanych<br />

– zostały wykonane na zamówienie<br />

według indywidualnych projektów pracowni.<br />

Podobnie powstały oprawy oświetleniowe<br />

zastosowane w obiekcie. Jedynie w restauracji<br />

nad barem pokuszono się o awangardę<br />

w postaci oryginalnych opraw.<br />

72 świat architektury

Historia i współczesność<br />

BIEL<br />

I CZERWIEŃ<br />

Siedziba NSZZ „Solidarność” w Katowicach<br />

„Historia rozwoju miasta w pigułce”,<br />

„charakter związkowy, robotniczy,<br />

inteligencki”, „wnętrze współgrające<br />

z fasadami” – takimi określeniami<br />

w rozmowie z Kamilą Kochniarczyk<br />

definiuje tytułową inwestycję jej główny<br />

projektant, architekt Jacek Foryś.<br />

► Wewnętrzne patio<br />

Zaprojektowanie siedziby dla związku<br />

robotniczego, który w historii Polski odegrał<br />

kluczową rolę, stanowi dla architekta<br />

wyzwanie. Odwołanie się do symboliki<br />

i tradycji, aby podkreślić wartości, ale nie<br />

popaść przy tym w nadmierną pompatyczność,<br />

jest skomplikowane. W tej realizacji to<br />

się udało.<br />

Spojrzenie autorskie<br />

Budynek, w którym przeprowadzane<br />

były prace budowlane, należy do Zarządu<br />

Regionu Śląsko-Dąbrowskiego NSZZ „Solidarność”.<br />

Wzniesiony został na przełomie<br />

lat 60. i 70. Idea przebudowy narodziła się<br />

z potrzeby powstania sali konferencyjnej na<br />

około 200 osób, wyposażonej w kabiny do<br />

tłumaczenia symultanicznego, urządzenia<br />

audio-video oraz ściany mobilne umożliwiające<br />

jej podział na dwa mniejsze pomieszczenia.<br />

Wymagane wnętrze wraz z zapleczem<br />

sanitarnym, gastronomicznym i biurami zarządu<br />

regionu umieściliśmy na nadbudowanej<br />

kondygnacji II piętra. Elementem przewodnim<br />

uczyniliśmy surową cegłę, która<br />

ma kojarzyć się z regionem i samym związkiem.<br />

Na zewnątrz postanowiliśmy „związać”<br />

budynek z inwestorem – z jednej strony<br />

nadać mu kolorystykę biało-czerwoną,<br />

nawiązującą do barw „Solidarności”,<br />

a z drugiej wpisać go w otoczenie. Cegła<br />

na elewacji została więc „wyjęta” z pobliskich<br />

„familoków”. Kształt i wykończenie<br />

dachów oraz zastosowanie dużych przeszkleń<br />

w nadbudowanej kondygnacji (część<br />

nowa) również koresponduje z sąsiednią<br />

zabudową biurową.<br />

W elewacjach budynku można zauważyć<br />

pewną prawidłowość: cegła wyróżnia<br />

istniejącą część, biały tynk i szkło to strefa<br />

dobudowana, natomiast za blachą stalową,<br />

usytuowaną na elewacji klatki schodowej,<br />

kryją się pomieszczenia techniczne.<br />

Budynek w rzucie ma kształt litery U,<br />

z wewnętrznym dziedzińcem, który pełni<br />

rolę parkingu dla gości sali konferencyjnej.<br />

Z poziomu dziedzińca prowadzi nowa klatka<br />

schodowa, która nie ma połączenia z parterem<br />

i I piętrem, prowadzi bezpośrednio<br />

na II kondygnację. Na dziedziniec wychodzi<br />

taras – zewnętrzne przedłużenie sali konferencyjnej.<br />

Nadbudowę usytuowano w tylnej<br />

części obiektu, aby segment od ulicy Floriana<br />

w znacznej części zachował pierwotną<br />

wysokość. W ten sposób budynek otrzymał<br />

akceptowalną skalę w relacji z otaczającą<br />

zabudową.<br />

arch. Jacek Foryś<br />

► Panorama elewacji<br />

► Aranżacja sali<br />

► Zróżnicowanie bryłowe<br />

74 świat architektury świat architektury 75

► Klatka schodowa<br />

WYWIAD Z JACKIEM FORYSIEM<br />

• Jak duża była ingerencja w biurowiec?<br />

Czy oprócz sali konferencyjnej<br />

z pomieszczeniami technicznymi obejmowała<br />

remont istniejących biur?<br />

W biurach wymieniliśmy stolarkę<br />

okienną i posadzki oraz pomalowaliśmy<br />

ściany. Przebudowaliśmy również wejścia.<br />

Budynek stanowi całość. Musi być dostosowany<br />

do aktualnych wymogów przeciwpożarowych<br />

(wydzielenie klatek schodowych,<br />

wprowadzenie drzwi o odpowiedniej<br />

odporności ogniowej itp.), sanitarnych<br />

i BHP (sanitariaty, pokoje socjalne,<br />

pokój do odpoczynku dla kobiet). Komunikacja<br />

z drugim, nowym piętrem odbywa<br />

się poprzez rozbudowaną klatkę schodową<br />

usytuowaną wewnątrz budynku. Połączenie<br />

między ostatnią kondygnacją a dziedzińcem<br />

daje poczucie wygody i pozostawia<br />

możliwość strefowania obiektu. Dopasowanie<br />

całości do potrzeb osób niepełnosprawnych,<br />

czyli montaż windy, budowa<br />

sanitariatów i podjazdu przy wejściu<br />

głównym, były również zagadnieniami kluczowymi.<br />

• Socrealistyczne fasady zmieniły charakter<br />

na współczesny, elegancki. Czy<br />

obok inspiracji logotypem Solidarności<br />

jakieś obiekty stanowiły wzorzec projektowy?<br />

Może było to otoczenie?<br />

Otoczenie tak – familoki wykończone<br />

cegłą lub tynkowane z rozłożystymi dachami.<br />

Za nimi stoją bloki z wielkiej płyty,<br />

a bezpośrednio przy budynku „Solidarności”<br />

usytuowane są obiekty biurowe – modernizowane<br />

i dopiero powstałe. Wykończone<br />

są w szkle i gładkich tynkach. Całość<br />

jest ciekawą mieszanką – to taka historia<br />

rozwoju miasta w pigułce.<br />

Jeśli chodzi o inspiracje innymi budynkami,<br />

to trudno powiedzieć. Obecnie interesuję<br />

się architekturą mojego dzieciństwa,<br />

czyli lat 70. Proszę pamiętać, że projektowany<br />

obiekt zlokalizowany jest przy<br />

torach głównej linii kolejowej, znajduje się<br />

w niedalekiej odległości od dworca katowickiego.<br />

Budynek pozostaje w sferze inspiracji<br />

miejscową architekturą, szklane fasady<br />

podświadomie kojarzą mi się z dawnym<br />

kinem Kosmos, które w swoim czasie<br />

robiło na mnie duże wrażenie.<br />

• Uporządkowany, geometryczny<br />

rytm, wyznaczony przez zestawienia<br />

materiałów elewacyjnych z przeszkleniami,<br />

kontynuowany jest we wnętrzach.<br />

Co o tym zadecydowało? Czy<br />

były to głównie względy ekonomiczne?<br />

Nie. Miałem szczęście trafić na inwestora<br />

dojrzałego, który zawierzył architektowi.<br />

Uporządkowany rytm nowych przeszkleń<br />

to odpowiedź na istniejący w tym budynku<br />

rytm okien. Dla mnie architektura to nie<br />

scena teatralna, gdzie za kotarą jest już inny<br />

świat. Wnętrze musi współgrać z tym, co<br />

na zewnątrz. Tylko wtedy architektura jest<br />

prawdziwa, nieiluzoryczna.<br />

• We wnętrzach przyciągają wzrok<br />

mocne, industrialne elementy zestawione<br />

z intensywnymi, barwnymi akcentami.<br />

Jest to Pana ulubiony styl<br />

w architekturze?<br />

Trendy na szczęście się zmieniają, więc<br />

staram się do nich zbytnio nie przywiązywać.<br />

W tym przypadku cała trudność polegała<br />

na specyfice inwestora – to przecież<br />

związek zawodowy znany wszystkim<br />

i wszędzie. Nie mogły to być wnętrza, jakie<br />

projektuje się dla dużych korporacji,<br />

banków czy urzędów. Musiały mieć charakter<br />

związkowy, robotniczy, inteligencki,<br />

odczytywany przez wszystkich ludzi „Solidarności”.<br />

• Korzystał Pan z oferty istniejących<br />

elementów wyposażenia wnętrz, czy<br />

może pojawiły się rozwiązania indywidualne?<br />

Jest to zróżnicowane. Indywidualne są<br />

fragmenty wykończenia sufitów sali i klatek<br />

schodowych (sklejka barwiona i zabezpieczona<br />

do klasy niepalności). W sali konferencyjnej<br />

zostały zaprojektowane: fototapeta<br />

o tematyce związkowej, płyty granitowe<br />

ankrowane stalowymi kotwami,<br />

jako zabezpieczenie słupów, oraz wykończenia<br />

wykonane ze stali nierdzewnej.<br />

• Czy surowa cegła została zabezpieczona<br />

przed degradacją w jakiś specjalny<br />

sposób?<br />

Cegła zwykła została użyta tylko we<br />

wnętrzu i z nią był mały problem, ale udało<br />

się. Po nieudanych próbach z różnymi<br />

środkami zastosowaliśmy impregnację olejem<br />

do płyt szalunkowych. Dzięki temu cegła<br />

nie pyli i jest zabezpieczona. Oczywiście,<br />

co jakiś czas impregnację trzeba ponawiać,<br />

ale czego nie robi się dla „urody”. Cegła<br />

zewnętrzna to produkt elewacyjny, odporny<br />

na działania atmosferyczne, ale i ją<br />

zabezpieczono impregnatem dostarczonym<br />

przez dostawcę systemu elewacyjnego.<br />

• Czy w trakcie prac budowlanych pojawiły<br />

się charakterystyczne dla przebudów<br />

„niespodzianki”? A jeśli tak, to<br />

w jaki sposób zostały rozwiązane?<br />

Pojawiły się. Pierwsza to przewymiarowany<br />

w górę wieniec nad ostatnią istniejącą<br />

kondygnacją. Wyburzyliśmy go częściowo<br />

od strony ulicy Floriana i dziedzińca przy<br />

tarasie. W pozostałych częściach, od strony<br />

torów kolejowych i reszty dziedzińca,<br />

wieniec pozostawiliśmy. W tych miejscach<br />

byliśmy zmuszeni do zmiany projektu konstrukcji<br />

stalowej nadbudowywanej kondygnacji<br />

i układu przeszkleń poprzez ich wypuszczenie<br />

na kotwach poza wieniec.<br />

Druga to zastany przechył skrzydła<br />

budynku – o ok. 20 cm. Musieliśmy go<br />

wyrównać styropianem i lekką wylewką.<br />

Ten problem wystąpił również na elewacjach.<br />

Nad bramami garażowymi, na poziomie<br />

piwnic, zamiast cegły zastosowaliśmy<br />

tynk. Odkryliśmy również wiele<br />

zamurowanych pionów wentylacyjnych,<br />

rur wodnych, kabli starych instalacji, które<br />

nie były widoczne w dostępnych dokumentacjach.<br />

• Jak wspomina Pan współpracę z inwestorem?<br />

Czy prowadziliście ożywione<br />

dyskusje?<br />

Na początku była pewna obawa. Po prostu<br />

nie znaliśmy się, ale inwestor wiedział,<br />

czego chce i jakie jest zadanie architekta.<br />

Dał mi wolną rękę w ramach uzgodnionego<br />

zakresu prac. Spotkań było wiele. Na etapie<br />

opracowywania projektu spotykaliśmy<br />

się raz lub dwa razy w tygodniu, a podczas<br />

realizacji prawie codziennie. Jak to zwykle<br />

bywa, wprowadziliśmy zmiany spowodowane<br />

wspomnianymi „niespodziankami”<br />

i modyfikacjami moimi lub klienta.<br />

Ważnym punktem była prezentacja<br />

koncepcji przebudowy, która odbyła<br />

się przed świętami Bożego Narodzenia<br />

w 2008 r. Po niej wiedziałem, że mimo<br />

trudności projekt „wskoczył” na właściwe<br />

tory i realizacja zakończy się sukcesem.<br />

• Dziękujemy za rozmowę.<br />

► Komunikacja wewnętrzna<br />

► Toalety – kolorystyka<br />

► Stan sprzed przebudowy<br />

Lokalizacja/adres<br />

Pracownia projektowa<br />

Architekt prowadzący<br />

Architekci<br />

Data opracowania<br />

Katowice, ul. Floriana<br />

Przybyła-Foryś s.c.<br />

Jacek Foryś<br />

Data realizacji 2010 r.<br />

Inwestor<br />

Powierzchnia całkowita 5 036 m 2<br />

Powierzchnia zabudowy 1 439 m 2<br />

Kubatura brutto 12 743 m 3<br />

Generalny wykonawca<br />

Stolarka drzwiowa<br />

► Sala konferencyjna<br />

Małgorzata Przybyła, Aleksandra Jastrzębska,<br />

Iwona Osuch-Brzóska<br />

projekt budowlany – marzec 2009 r.<br />

projekt wykonawczy – czerwiec 2009 r.<br />

Region Śląsko-Dąbrowski NSZZ „Solidarność”<br />

PPHU Carbud SA<br />

PORTA KMI POLAND sp. z o.o.<br />

fot. Jerzy Nosek<br />

76 świat architektury świat architektury 77

TECHNIKA<br />

I ELEGANCJA<br />

Stolarka ta wyróżnia się bardzo dobrą<br />

jakością wykonania i zastosowanych do jej<br />

produkcji surowców, a także bogatym wyborem<br />

oklein umożliwiających ich trafny dobór<br />

do charakteru i kolorystyki danego wnętrza.<br />

Dzięki temu jest chętnie stosowana w<br />

obiektach o wysokim standardzie wykończenia.<br />

Bardzo pożądaną cechą jest również<br />

podwyższona w stosunku do tradycyjnych<br />

rozwiązań izolacyjność akustyczna (27 dB,<br />

32 dB, 42 dB), pozwalająca dostosować dany<br />

typ drzwi do funkcji pomieszczenia. Dodatkowo,<br />

projektanci mają możliwość wyboru<br />

produktów spełniających wymogi dymoszczelności<br />

i odporności ogniowej w zależności<br />

od modelu 30 lub 60 minut. Wśród<br />

drzwi metalowych znajdziemy modele ze<br />

stali kwasoodpornej oraz z blachy ocynkowanej<br />

w wersji malowanej lub pokrytej laminatem<br />

PCV. Dzięki wysokim parametrom<br />

technicznym drzwi metalowe uzyskały atest<br />

Państwowego Zakładu Higieny.<br />

W biurowcu NZSS „Solidarność” w Katowicach,<br />

oddanym w roku, w którym ob-<br />

trafione. Wkomponowanie stalowych skrzydeł<br />

i ościeżnic w ściany wykonane z cegieł,<br />

w obrębie ciągów komunikacyjnych, wyróżnia<br />

te przestrzenie. Identyczne rozwiązanie<br />

zastosowano w sanitariatach. Wyróżniono<br />

natomiast skrzydła w klatkach schodowych,<br />

które nabrały wyjątkowości dzięki zastosowaniu<br />

wyrazistej okleiny Heban. W związku<br />

z przebudową istniejącego obiektu stolarkę<br />

należało dostosować do wymogów ochrony<br />

przeciwpożarowej. Stąd zastosowanie rozwiązań<br />

o odpowiedniej klasie odporności EI.<br />

Projektowanie wnętrz nowoczesnych<br />

biurowców stawia przed architektami szereg<br />

wymagań. Kluczowym zagadnieniem<br />

jest stworzenie przestrzeni wyróżniającej<br />

się na tle innych obiektów o podobnej<br />

funkcji, która będzie wzbudzać w odwiedzających<br />

pozytywne odczucia. Pierwszym<br />

elementem zapadającym w pamięć<br />

klientom są przestrzenie ogólnodostępne,<br />

a w szczególności komunikacja – klatki<br />

schodowe i korytarze. Ze względów ekonomicznych<br />

ich powierzchnie są ograniczane<br />

do niezbędnego minimum, więc o elegancji<br />

decyduje rozwiązanie ścian czy sufitów,<br />

ale przede wszystkim jakość i wygląd<br />

stolarki drzwiowej. Obok zalet estetycznych,<br />

te elementy podlegają rygorystycznym<br />

wymogom prawa budowlanego, m.in.<br />

w zakresie przepisów przeciwpożarowych<br />

i zapewnienia bezpieczeństwa ewakuacji.<br />

Na spełnienie wszystkich wymogów pozwolą<br />

architektom drzwi techniczne i metalowe<br />

PORTA KMI Poland.<br />

chodzona jest 15. rocznica utworzenia tego<br />

ważnego dla historii Polski związku, zastosowano<br />

stolarkę PORTA. Projektanci zdecydowali<br />

się na zastosowanie w przeważającej<br />

części obiektu drzwi metalowych. To<br />

śmiałe i unikalne, jak dla obiektów biurowych,<br />

rozwiązanie okazało się być bardzo<br />

www.portacad.eu<br />

Wszystkie zapytania dotyczące oferty niestandardowej prosimy kierować do<br />

Dział u Kontraktów: tel. (+48) 58 6778 140, e-mail: kontrakt@porta.com.pl<br />

78 świat architektury<br />

78 świat architektury świat architektury 79

Historia i współczesność<br />

TEXTORIAL<br />

PARK<br />

1<br />

Wzniesiono tu olbrzymie budynki produkcyjne<br />

w formie przypominającej ceglane<br />

zamki. Obok nich zlokalizowano osiedle<br />

ułożonych w szeregi domów mieszkalnych,<br />

które zbudowano z czerwonej cegły. Dopełnieniem<br />

założenia były budynki szkoły,<br />

ambulatorium, konsumy, gazownia i, na<br />

końcu, pałace. Wszystkie ustawiono wzdłuż<br />

prostopadłych do siebie ulic. Jedynymi<br />

obiektami, które usytuowano odmiennie<br />

(pod innymi kątami), były magazyny przy<br />

torach kolejowych. Nasze zadanie polegało<br />

na zaadaptowaniu jednego z nich (służącego<br />

do przechowywania bawełny) na biura<br />

i zbudowanie w jego sąsiedztwie nowych<br />

obiektów.<br />

Koncepcja<br />

Plany miejscowe w Łodzi właściwie nie<br />

istnieją, co może nie jest aż tak złe, bo te<br />

funkcjonujące są często „wynaturzeniem”<br />

dokumentów tego rodzaju. Przy ustalaniu<br />

warunków zabudowy najważniejsze<br />

były wytyczne konserwatorskie. Kluczową<br />

sprawę stanowiło dla nas przekonanie<br />

konserwatora o konieczności jednoznacznego<br />

odróżnienia starej zabudowy<br />

od nowej. Jednocześnie chcieliśmy, by<br />

nowy budynek nie wyglądał obco. Dlatego<br />

podstawowym materiałem elewacyjnym<br />

wzniesionych obiektów jest cegła<br />

w kolorze grafitowym. Podziały elewacji<br />

i stalowe, cynkowane profile stanowią kontynuację<br />

XIX-wiecznego stylu fabrycznego.<br />

Dopełnieniem podstawowego surowca<br />

są duże fragmenty wykonane z blachy<br />

tytanowo-cynkowej układanej na różne<br />

sposoby. Nadbudowa budynku zabytkowego<br />

ma przypominać świetliki dachowe,<br />

które często występują w budynkach produkcyjnych.<br />

Szkielet konstrukcyjny (słupy<br />

i belki) zlokalizowaliśmy na zewnątrz<br />

nadbudówki. Ściany wykonane z profili<br />

blaszanych zostały przymocowane do<br />

konstrukcji nośnej, a strop podwieszony.<br />

Między starym zabytkowym magazynem<br />

a nowymi budynkami zaprojektowaliśmy<br />

przeszklone zadaszenie, które formą<br />

przypomina perony kolejowe. Osłonięty<br />

w ten sposób „dziedziniec” jest w pewnym<br />

sensie klimatyzowany – zużyte powietrze<br />

jest wdmuchiwane w jego przestrzeń.<br />

Rozwiązania<br />

Staraliśmy się, aby nowe budynki nie<br />

przytłoczyły swoją formą istniejącego<br />

magazynu. W tym celu drugim piętrom<br />

nadaliśmy formę penthouse’ów z tarasami.<br />

Okazało się, że najemcy cenią takie<br />

rozwiązanie. Tarasy wykonano w systemie<br />

dachu odwróconego.<br />

W tego typu budynkach biurowych<br />

należy zachować odpowiednie proporcje<br />

powierzchni wspólnych do powierzchni<br />

najmu, które wynoszą mniej niż 10%. Inwestor<br />

i użytkownicy oczekują jednocześnie,<br />

że hall wejściowy do obiektu będzie<br />

reprezentacyjny. Aby pogodzić te sprzeczności,<br />

włączyliśmy do strefy wejściowej<br />

ewakuacyjne klatki schodowe, które stały<br />

się głównym elementem dekoracyjnym tej<br />

przestrzeni.<br />

Większość posadzek została pokryta<br />

płytami granitowymi i bazaltowymi. Sufity<br />

hallu wejściowego w nowych budynkach<br />

wykonano z tkaniny z drutu mosiężnego.<br />

Marek Diehl<br />

W klimacie zabytkowej Łodzi<br />

Inwestycja znajduje<br />

się na terenie zespołu<br />

fabryczno-mieszkalnorezydencjonalnego<br />

Scheiblera i Grohmana.<br />

To jeden z najważniejszych<br />

zabytków Łodzi.<br />

2 3<br />

80 świat architektury<br />

świat architektury 81

Galeria Krakowska<br />

GTC University Business Park – Łódź<br />

projektowanie konstrukcji<br />

wg norm DIN i PN<br />

nadzory autorskie<br />

sprawowanie nadzorów<br />

inwestorskich<br />

doradztwo inwestycyjne<br />

optymalizacja kosztów<br />

stabilny 50–osobowy zespół<br />

projektantów i konstruktorów<br />

mogący sprostać każdemu zadaniu<br />

4 5<br />

WYWIAD Z MARKIEM DIEHLEM<br />

Stadion Wrocław 2012<br />

PG-Projekt Biuro Projektów Paweł Gębka,<br />

ul. Kwiska 5/7, 54-210 Wrocław,<br />

tel. +48 71 352-27-60, fax +48 71 352-27-52<br />

www.pg-projekt.pl<br />

Czy konieczność wpisania się w historyczny<br />

kontekst sąsiedztwa była dużym wyzwaniem<br />

projektowym? Istniały takie elementy<br />

tkanki budowlanej, które przeszkadzały<br />

w realizacji koncepcji, lecz ich pozostanie<br />

stanowiło wymóg konserwatorski?<br />

Tak, to było najistotniejsze. Wpisać<br />

się, a jednocześnie pokazać, że budujemy<br />

współcześnie. Zaprojektować nowe, które<br />

nie przytłoczy starego. Dlatego na początku<br />

planowaliśmy cztery małe obiekty. Później<br />

okazało się, że wymagane są budynki o powierzchni<br />

rzutu minimum 1000 m 2 .<br />

Czy elementy przebudowane, ich stan<br />

techniczny i nośność, narzucały konieczność<br />

dużej ingerencji w celu spełnienia<br />

wymogów nowej funkcji, aktualnych norm<br />

i warunków technicznych?<br />

Zabytkowy magazyn w latach 70. został<br />

pozbawiony oryginalnej konstrukcji. W jej<br />

miejsce wstawiono konstrukcję żelbetową,<br />

prefabrykowaną w sposób całkowicie przypadkowy.<br />

Po ekspertyzie wydawało się, że<br />

można tę konstrukcję wykorzystać, chociaż<br />

wątpliwości budziło usytuowanie słupów,<br />

które często trafiały w otwory okienne<br />

i drzwiowe. W trakcie budowy, gdy odkryto<br />

stopy fundamentowe, okazało się, że etos<br />

pracy socjalistycznej zrobił swoje i całą konstrukcję<br />

trzeba zdemontować. To była trudna<br />

decyzja. W celu przyspieszenia rozbiórki<br />

sprowadzono specjalistyczne maszyny, m.in.<br />

robota na gąsienicach do kruszenia betonu.<br />

Jeśli chodzi o stare mury, to nie było żadnych<br />

niespodzianek. Zajęła się nimi specjalistyczna<br />

firma z Łodzi.<br />

Czy w zakres opracowania wchodził<br />

również układ komunikacyjny, obsługa parkingowa<br />

i plan zagospodarowania terenu?<br />

Jak zostały zrealizowane w tym ważnym dla<br />

historii Łodzi układzie urbanistycznym?<br />

Nie było zbyt dużych trudności. Do<br />

komunikacji wykorzystaliśmy ulicę Magazynową<br />

i miejsca po bocznicy kolejowej.<br />

W posadzce zostawiliśmy ślad po torach,<br />

a na placu przed budynkiem umieściliśmy<br />

fragment prawdziwych torów – oryginalne<br />

na całym terenie Scheiblera i Grohmana<br />

sprzedał syndyk. Parkingi zlokalizowane zostały<br />

pod nowymi obiektami i wzdłuż rampy<br />

budynku magazynowego.<br />

Jak przestrzennie i funkcjonalnie podzielił<br />

Pan zastaną strukturę Textorial<br />

Park?<br />

Stary budynek to magazyn podzielony<br />

ścianami pożarowymi na sześć części. Należało<br />

wybrać miejsce na klatki schodowe, tak<br />

by spełniały przepisy bezpieczeństwa przeciwpożarowego.<br />

Dużo trudniejszy był podział<br />

na kondygnacje. Obniżyliśmy nieznacznie<br />

posadzkę i podwyższyliśmy w niewielkim<br />

stopniu dach. Strop trafił w światło okna.<br />

Detal połączenia tych dwóch elementów<br />

został zaprojektowany w taki sposób, aby<br />

ukryć fakt, że okno znajduje się częściowo<br />

na parterze, a częściowo na piętrze. Jest to<br />

praktycznie niewidoczne.<br />

Wysokie kondygnacje budynków zabytkowych,<br />

duże okna, szerokie korytarze są<br />

atrakcyjne dla najemców. Jednak niosą za<br />

sobą wysokie koszty utrzymania związane<br />

z oświetleniem, ogrzewaniem dużych kubatur.<br />

Czy w projekcie zastosowano związane<br />

z nimi systemy optymalizujące nakłady<br />

finansowe?<br />

Jedynym problemem związanym z tą tematyką<br />

było ocieplenie ścian zewnętrznych.<br />

Potraktowaliśmy ceglaną ścianę jak warstwę<br />

licową, po niej zastosowaliśmy znaczną<br />

szczelinę powietrzną i ocieplenie.<br />

Jakie rozwiązania w przestrzeni biurowej<br />

zapewniają wygodną pracę?<br />

Kompleks biurowo-usługowy został zaprojektowany<br />

i wybudowany w klasie A.<br />

Mamy tu pełną klimatyzację, co oznacza mechaniczną<br />

wentylację, chłodzenie, grzanie<br />

i nawilżanie powietrza. Dla najbardziej wymagających<br />

zastosowano podłogi dystansowe,<br />

które umożliwiają doprowadzenie<br />

okablowania w dowolne miejsce. Jest dostęp<br />

do różnych operatorów telefonicznych,<br />

optymalna ilość energii elektrycznej, UPS-y,<br />

generator prądu itp.<br />

82 świat architektury

Konstrukcje aluminiowo-szklane<br />

Elewacje wentylowane<br />

z płyt kompozytowych<br />

Elewacje ceramiczne<br />

Elewacje kamienne<br />

Ślusarka ognioodporna EI 30, EI60<br />

w systemie MB 78 EI<br />

Przeszklenia bezramowe<br />

fot. archiwum Diehl Architekci<br />

W budynkach uwagę zwracają unikalne<br />

detale – elementy montażowe przeszkleń,<br />

rozwiązania balustrad, pochwyty. Jak wiele<br />

z nich było projektowanych indywidualnie?<br />

W tym przedsięwzięciu zaprojektowałem<br />

bardzo dużo detali. Są to nietypowe<br />

balustrady wykonane z ciężkich profili gorącowalcowanych,<br />

ściana klatki schodowej<br />

z blachy aluminiowej ryflowanej, lampy<br />

w zadaszonym łączniku między budynkami,<br />

latarnie zewnętrzne, szklane żaluzje, konstrukcja<br />

nadbudowy itp.<br />

Woli Pan działać w tego typu zastanej<br />

tkance czy projektować na wolnej działce?<br />

W ogóle lubię projektowanie<br />

.<br />

Czy odczuwa Pan satysfakcję, oglądając<br />

skończoną realizację?<br />

Jestem bardzo zadowolony z Textorial<br />

Park i jeśli stwierdzam, że jest to wspólne<br />

dzieło inwestora, architekta i wykonawcy, to<br />

nie ma w tym żadnej kurtuazji ani przesady.<br />

Dziękujemy za rozmowę i gratulujemy<br />

wyjątkowej architektury.<br />

Rozmawiała<br />

Karolina Cawricz<br />

Lokalizacja/adres<br />

Łódź, ul. Fabryczna<br />

Pracownia projektowa<br />

Diehl Architekci<br />

Architekt prowadzący<br />

arch. Marek Diehl<br />

arch. Paweł Weżgowiec, arch. Cezary Furmanek,<br />

Architekci<br />

arch. Katarzyna Erkiert, arch. Renata Stepnowska,<br />

arch. Magdalena Urbańska, arch. Bartłomiej Klepiński,<br />

arch. Halina Piotrowska<br />

Data opracowania 2007 r.<br />

Data realizacji 2007/2008 r.<br />

PG-Projekt Biuro Projektów, Wrocław<br />

Projekt wykonawczy konstrukcji mgr inż. Paweł Gębka – główny projektant<br />

mgr inż. Paweł Witek – projektant<br />

Inwestor<br />

St. Paul’s Developments Polska sp. z o.o.<br />

Powierzchnia całkowita<br />

17 5<strong>06</strong>,48 m² ( z garażem podziemnym)<br />

Powierzchnia zabudowy 5 989,46 m 2<br />

Kubatura brutto<br />

Sufity podwieszane<br />

na powierzchni 8000 m 2<br />

Podłogi podniesione<br />

Szlifowanie i impregnacja<br />

posadzek<br />

Generalny wykonawca<br />

Nowoczesne elewacje<br />

6 7<br />

70 107 m 3 ( z garażem podziemnym)<br />

OPTIMA VECTOR na konstrukcji Prelude Peakform XL2<br />

Armstrong Building Products B.V. sp. z o.o.<br />

PPHU Wappex<br />

Polimer System<br />

PORR Polska SA<br />

YIT Poland sp. z o.o.<br />

Elektromontaż Rzeszów SA<br />

Inter-Bud Systemy Elewacyjne sp. z o.o.<br />

INTER-BUD Systemy Elewacyjne Sp. z o.o.<br />

ul. Czerwone Maki 65, 30-392 Kraków, tel. (012)25 25 350, fax (012) 25 25 353, www.inter-bud.pl<br />

1<br />

2<br />

Przeszklony „peron”<br />

Elewacja zabytkowego magazynu<br />

3<br />

4<br />

Ślady torów w posadzce<br />

Fragment elewacji<br />

5<br />

6<br />

Elementy balustrad<br />

Szkło strukturalne<br />

7<br />

Indywidualnie<br />

projektowane latarnie<br />

84 świat architektury świat architektury 85

Z wizytą w firmie<br />

fot. archiwum Trimo<br />

DLA NAS LICZY SIĘ<br />

INNOWACJA<br />

ArtMe<br />

Produkty Trimo stosowane są w 60<br />

państwach na świecie. Od 1997 roku<br />

firma działa również w Polsce. Czym<br />

charakteryzuje się ten rynek?<br />

Rozpoczynając na nim działalność, wiedzieliśmy,<br />

że nadzieję na rozwój mają jedynie<br />

te podmioty, które oferują swoim klientom<br />

coś więcej niż produkty. Dlatego od początku<br />

wprowadzaliśmy kompleksowe rozwiązania<br />

dla obiektów opartych na konstrukcji<br />

stalowej. Dziś istotnym mechanizmem regulującym<br />

rynek budowlany jest konkurencja.<br />

Zmusza ona do ciągłego rozwoju i poszukiwania<br />

nowych ponadczasowych rozwiązań,<br />

w których zastosowano najnowocześniejsze<br />

technologie.<br />

Jakie elementy oferty są najchętniej<br />

stosowane w naszym kraju? Czy<br />

preferencje polskich architektów różnią<br />

się od tych z zagranicy?<br />

Wieloletnie doświadczenie pokazało<br />

nam, iż architekci nie tylko w Polsce, ale<br />

i za granicą zawsze zainteresowani są wszelkimi<br />

nowościami pojawiającymi się na rynku.<br />

W ofercie Trimo największą popularnością<br />

cieszą się systemy dające projektantom<br />

większą swobodę tworzenia oraz wyróżnienia<br />

swoich budynków. Takie możliwości mają<br />

nasze systemy – Multivario, Gladio i Qbiss by<br />

Trimo.<br />

Które z licznych realizacji przeprowadzanych<br />

z wykorzystaniem produktów<br />

firmy Trimo są dla Państwa szczególnie<br />

ważne?<br />

Staramy się, by każdy projekt Trimo traktowany<br />

był z takim samym, pełnym profesjonalizmu<br />

podejściem. Jednak w pamięć zapadły<br />

nam zwłaszcza: Gilette w Łodzi, Cukrownia<br />

Glinojeck w Glinojecku (obecnie<br />

BOSO Polska sp. z o.o.) oraz Elektrociepłownia<br />

w Zielonej Górze. To były ogromne realizacje,<br />

w które zaangażowała się duża grupa<br />

osób nie tylko w Polsce, ale i w naszej siedzibie<br />

w Słowenii. Na liście referencyjnej Trimo<br />

są realizacje, które zachwycają nie tyle<br />

WYWIAD Z MICHAŁEM PIECZYSKIM<br />

wielkością, co niezwykłością i indywidualnością<br />

– to obiekty, które cieszą oko i stanowią<br />

ciekawy element architektury. Należą do nich<br />

Hala Anwil we Włocławku, salon samochodowy<br />

Porsche w Amsterdamie i Elektrownia<br />

Fortum w Częstochowie.<br />

Trimo proponuje rozwiązania ekologiczne<br />

i wspiera działania na rzecz<br />

środowiska naturalnego. Proszę opowiedzieć<br />

o tej „zielonej” stronie firmy.<br />

Dostarczamy produkty, które są przyjazne<br />

dla środowiska naturalnego, a także technologie<br />

„dbające” o zdrową przyszłość ziemi<br />

i następne pokolenia. Jesteśmy członkiem<br />

UN Global Compact, nasze produkty mają<br />

znak Planet Positive. Dodatkowo, opracowaliśmy<br />

specjalną grupę produktów, które<br />

są przyjazne dla ludzi i środowiska naturalnego<br />

– fotowoltaiczne panele Trimo EcoSolar<br />

PV, Trimo EcoSolar AIR (przekształca energię<br />

słoneczną w energię cieplną), panel Trimo<br />

EcoClean z hydropowłoką umożliwiającą łatwe<br />

zmywanie brudu przez wodę opadową<br />

oraz Trimo EcoEnergy, czyli elewacje wyjątkowo<br />

oszczędzające energię.<br />

Jakie innowacje zostały ostatnio<br />

wprowadzone na polski rynek budowlany?<br />

To dwa nowe produkty, które są ściśle ze<br />

sobą powiązane. Mają na celu zaproponowanie<br />

architektom naprawdę innowacyjne rozwiązania.<br />

Pierwszy z nich to system modułowych<br />

elewacji Qbiss by Trimo – łączy w sobie estetykę,<br />

kształt oraz funkcjonalność i przeznaczony<br />

jest do wszelkiego rodzaju obiektów,<br />

w których chcemy podkreślić wyjątkowy<br />

styl, prestiż i elegancję. Drugi to usługa ArtMe<br />

– unikalna metoda plastycznego i dowolnego<br />

kreowania zewnętrznej okładziny Qbiss<br />

by Trimo, która po zastosowaniu pozwala<br />

osiągnąć elewację pokrytą niekończącymi się<br />

możliwościami wzorów, rysunków, napisów,<br />

logo, znaków markowych oraz indywidualnych<br />

kreacji.<br />

Jakim zainteresowaniem cieszą się<br />

wśród architektów?<br />

Oba nasze produkty zdobywają coraz<br />

większe grono miłośników i już niedługo będzie<br />

można je oglądać na elewacjach kilku<br />

prestiżowych obiektów.<br />

Na jaką pomoc mogą liczyć architekci<br />

ze strony doradców technicznych?<br />

Wszystkim klientom oferujemy szeroki<br />

zakres pomocy technicznej. Oprócz tradycyjnego<br />

wsparcia udzielanego przez telefon<br />

czy podczas spotkania z naszymi<br />

przedstawicielami, oferujemy publikacje,<br />

w których znaleźć można istotne dane techniczne<br />

i informacje na temat naszych produktów.<br />

Dodatkowo, udostępniamy gotowe<br />

programy komputerowe stworzone<br />

w celu łatwego i szybkiego wykonywania<br />

projektów z zastosowaniem produktów<br />

Trimo. Zapraszamy do odwiedzenia naszych<br />

stron internetowych – www.trimo.pl oraz<br />

www.qbiss.eu. Można tam znaleźć wszystkie<br />

niezbędne dane oraz zamówić drukowaną<br />

wersję naszych publikacji.<br />

Kto może wziąć udział w konkursach<br />

organizowanych przez firmę?<br />

Firma Trimo organizuje aż cztery konkursy,<br />

z których jeden przeznaczony jest wyłącznie<br />

dla architektów – Trimo Architectural Awards.<br />

Ten konkurs o zasięgu międzynarodowym<br />

przyznaje nagrody za najlepsze rozwiązania<br />

projektowe – za odważne i innowacyjne<br />

projekty, które wykorzystują nasze produkty<br />

w kreatywny, śmiały i nowy sposób. Projektanci<br />

biorący udział w konkursie otrzymują<br />

nagrody pieniężne, a finałowy bal konkursu<br />

odbywa się w Słowenii. Konkurs jest organizowany<br />

co dwa lata. Kolejna edycja odbędzie<br />

się w przyszłym roku.<br />

Jaki jest dalszy kierunek rozwoju<br />

firmy?<br />

Trimo codziennie stawia czoło nowym<br />

wyzwaniom i nieustannie szuka nowych ścieżek<br />

rozwoju. Już wkrótce na polski rynek<br />

wprowadzone zostaną kolejne nowe produkty<br />

Trimo, które pozwolą architektom na<br />

Qbiss by Trimo<br />

zastosowanie jeszcze bardziej elastycznych,<br />

a jednocześnie spełniających wysokie wymogi<br />

jakościowe, rozwiązań dla elewacji<br />

budynków. Oprócz poszukiwania nowych<br />

możliwości i technologii, firma Trimo skoncentrowana<br />

jest obecnie na dalszym pomyślnym<br />

rozwoju marek Qbiss by Trimo i ArtMe<br />

oraz zdobywaniu kolejnych prestiżowych realizacji<br />

z ich udziałem.<br />

Rozmawiała Joanna Jabłońska<br />

Założona w 1961 roku firma Trimo była na początku<br />

tylko małą manufakturą, która mieściła<br />

się w niewielkim mieście Trebnje w Słowenii i produkowała<br />

wyroby metalowe. Kilka lat później stała się<br />

wiodącym na rynku producentem płyt warstwowych.<br />

Dziś Trimo jest przedsiębiorstwem o międzynarodowym<br />

zasięgu, zatrudniającym ponad 1000 osób<br />

i posiadającym cztery fabryki (w Słowenii, Serbii, Rosji,<br />

Zjednoczonych Emiratach Arabskich). Obszar działalności<br />

obejmuje 54 państwa. Prawie 50-letnie doświadczenie<br />

w zakresie inżynierii, produkcji oraz montażu<br />

prefabrykowanych obiektów w konstrukcji stalowej,<br />

jak również nowoczesna technologia i organizacja<br />

owocują dzisiaj liczną grupą stałych odbiorców<br />

płyt warstwowych Trimo oraz corocznym rozwojem<br />

spółki – nie tylko na europejskich, ale również na<br />

światowych rynkach. Od 1997 roku Trimo obecne jest<br />

w Polsce. Wejście na ten rynek otworzyło perspektywy<br />

na duży rozwój, co też się stało.<br />

Trimo Polska corocznie bierze udział w realizacji<br />

około 50 prestiżowych obiektów, współpracując<br />

z największymi firmami wykonawczymi, takimi jak<br />

Skanska, Warbud, Polimex-Mostostal czy Strabag.<br />

86 świat architektury Qbiss by Trimo<br />

świat architektury 87

Specjalizacje<br />

WYBÓR OKIEN<br />

Okno to nie tylko niezbędny element wyposażenia<br />

domu, ale przede wszystkim jego ochrona przed czynnikami<br />

zewnętrznymi. Warto wiedzieć, jakie parametry<br />

powinniśmy uwzględnić przy jego wyborze.<br />

Profil<br />

Jest to najważniejszy element okna,<br />

odpowiadający m.in. za termoizolacyjność<br />

i akustyczność. Podstawowym parametrem<br />

charakteryzującym profil okna jest<br />

jego klasa.<br />

Profile mogą być wykonane w różnych<br />

klasach, np. A, B, C itd., przy czym A jest<br />

najwyższą. Wyjaśnia Dariusz Saferna, Szef<br />

Jakości i Technologii z Oknoplast-Kraków:<br />

Oznacza ona, że ścianki zewnętrzne okien<br />

mają 3 mm grubości, a szerokość komór wewnętrznych<br />

wynosi minimum 5 mm. To właśnie<br />

te parametry zapewniają oknom stabilność<br />

i trwałość, a także większą ochronę<br />

przed hałasem i zmianami temperatur. Profile<br />

o cieńszych ściankach zaliczane są do niższych<br />

klas, a ich stopień odporności na uszko-<br />

fot. z archwum Oknoplast Kraków<br />

88 świat architektury<br />

dzenia jest mniejszy. Oznacza to, że są bardziej<br />

podatne na pękanie naroży i mogą ulegać<br />

deformacji.<br />

Izolacyjność termiczna<br />

Rafał Karaś z Oknoplast-Kraków twierdzi,<br />

że: współczynnik przenikania ciepła Uw<br />

pokazuje rzeczywiste straty energii całego<br />

okna, co odróżnia go od współczynnika<br />

przenikania ciepła samej szyby, podawanego<br />

przez większość producentów stolarki okiennej.<br />

Przy wyborze okien, zwróćmy więc uwagę,<br />

by parametr ten był wyliczony dla całego<br />

okna, a nie tylko dla szyby.<br />

Na polskim rynku standardem są okna,<br />

których współczynnik Uw nie przekracza<br />

1,5 W/m 2 K. Jest to wartość mniejsza<br />

niż wymagana przez polskie prawo, która<br />

wynosi 1,7-1,8 W/m 2 K (wg Rozporządzenia<br />

Ministra Infrastruktury z dnia 6 listopada<br />

2008 r. w sprawie warunków technicznych,<br />

jakim powinny odpowiadać budynki<br />

i ich usytuowanie). Na potrzeby budownictwa<br />

energooszczędnego producenci okien<br />

wciąż starają się ten współczynnik obniżać.<br />

Ochrona przed hałasem<br />

Dobrym rozwiązaniem jest zakup okien<br />

posiadających szyby o zwiększonej izolacyjności<br />

akustycznej. Producenci oznaczają<br />

ją za pomocą symbolu Rw.<br />

Dariusz Saferna tłumaczy: Polskie normy<br />

dopuszczają poziom hałasu w pomieszczeniach<br />

mieszkalnych w przedziale<br />

od 25 do 35 dB w nocy oraz od 30 do 40<br />

dB w dzień. Dostępne w ofercie firmy szyby<br />

dźwiękochłonne mają współczynnik Rw<br />

na poziomie 36, 39, 40 lub nawet 45 dB.<br />

Dzięki temu skutecznie możemy pozbyć się<br />

nawet uciążliwych odgłosów ruchliwej ulicy,<br />

przy której stoi nasz dom. Będą one słyszalne<br />

mniej więcej na poziomie cicho nastawionego<br />

radia.<br />

Ochrona przed wiatrem<br />

i deszczem<br />

Miarę wytrzymałości okna na działanie<br />

wiatru stanowi ugięcie konstrukcji pod jego<br />

wpływem. Cecha ta jest określana za pomocą<br />

klas od A1 do C5 – im wyższa klasa,<br />

tym okno jest odporniejsze na parcie<br />

wiatru.<br />

Kolejną cechą wytrzymałościową okna<br />

jest wodoszczelność, czyli stopień zabezpieczenia<br />

wnętrza przed przenikaniem<br />

wody pochodzącej z opadów atmosferycznych.<br />

Określa się ją za pomocą klas wodoszczelności<br />

oznaczonych symbolami od<br />

1A do 7B – im wyższa klasa, tym okno<br />

jest szczelniejsze. Ze względu na warunki<br />

klimatyczne należy unikać na naszym kontynencie<br />

stosowania okien o klasie niższej<br />

niż 4A.<br />

www.oknoplast.com.pl<br />

YAWAL SUN PROTECTION<br />

Firma YAWAL S.A., jeden z czołowych<br />

polskich dostawców aluminiowych<br />

systemów architektonicznych dla budownictwa,<br />

ma przyjemność zaprezentować<br />

swój najnowszy produkt – YAWAL SUN<br />

PROTECTION.<br />

Produkt adresowany jest nie tylko do dotychczasowych<br />

Klientów firmy YAWAL, czyli<br />

producentów stolarki aluminiowej, ale także<br />

do firm z szeroko rozumianej branży osłonowej<br />

(producentów rolet, bram itp.), stanowi<br />

bowiem naturalne połączenie ofert<br />

obu tych grup producentów.<br />

Mamy przyjemność zaprezentować interesującą<br />

realizację, w której zastosowano<br />

systemy YAWAL. Mowa o fabryce ABB<br />

w Aleksandrowie Łódzkim. Stolarka aluminiowa<br />

i jej montaż został przeprowadzony<br />

przez firmę ARTON z Częstochowy.<br />

Przy realizacji zastosowano system fasadowy<br />

FA 50, do którego to systemu zamocowano<br />

łamacze światła w wersji stałej<br />

i ruchomej (YAWAL SUN PROTECTION).<br />

Oprócz tego podczas realizacji korzystano<br />

z systemów PBI 40 i TM62 (ścianki działowe,<br />

okna i drzwi).<br />

Realizacja ta jest doskonałym przykładem<br />

współpracy systemodawcy (YAWAL) i firmy<br />

wykonawczej (ARTON).<br />

Jeśli chodzi o łamacze światła to zastosowano<br />

profil soczewkowy o szerokości<br />

240 mm. Cała konstrukcja połączona<br />

jest z systemem sterującym pozwalającym<br />

na niezależne użytkowanie poszczególnych<br />

segmentów lameli. Oprócz tego na fasadzie<br />

umieszczone są tzw. czujniki natężenia<br />

światła słonecznego. Czujnik połączony<br />

jest z systemem sterującym lamelami. Przekroczenie<br />

zadanej wartości natężenia światła<br />

powoduje automatyczny ruch lameli soczewkowych<br />

dający ograniczenie dopływu<br />

światła do wnętrza budynku.<br />

Cała realizacja doskonale wpisuje się<br />

w obecnie istniejącą na rynku tendencję, aby<br />

urządzenia działające w budynku tworzyły<br />

zintegrowany system pozwalający na zapewnienie<br />

optymalnych warunków pracy ludzi<br />

wewnątrz budynku, przy równoczesnej<br />

dbałości o koszty (czyli o oszczędność energii<br />

elektrycznej).<br />

Kolejnym krokiem w rozwoju tego typu<br />

produktów jest umieszczanie na lamelach<br />

ogniw fotowoltaicznych które nie tylko<br />

ograniczają koszty klimatyzacji ale<br />

same generują tanią energię elektryczną.<br />

Oprócz tego, zamontowane na elewacji<br />

budynku konstrukcje przeciwsłoneczne (np.<br />

typu łamacze światła) ewidentnie wzbogaca-<br />

ją bryłę budynku, co czyni go znacznie bardziej<br />

atrakcyjnym z architektonicznego punktu<br />

widzenia.<br />

Ważnym aspektem decydującym o stosowaniu<br />

na elewacjach konstrukcji typu<br />

YAWAL SUN PROTECTION jest to, że budynek<br />

na którym w odpowiedni sposób zainstalowano<br />

taki element wyróżnia się wizualnie<br />

na tle innych. Aby każdy z czytelników<br />

mógł sam ocenić czy mamy rację prezentujemy<br />

kilka zdjęć omawianego obiektu.<br />

Na chwilę obecną system YAWAL SUN<br />

PROTECTION można podzielić na trzy zasadnicze<br />

grupy:<br />

• Łamacze światła – wersja stała<br />

Przez nazwę łamacze światła rozumiemy<br />

malowane proszkowo profile aluminiowe<br />

o przekroju soczewki zamontowane<br />

na fasadzie lub elewacji budynku za pomocą<br />

systemowych słupków i wsporników.<br />

Profile te mogą być zainstalowane<br />

pod różnymi kątami w stosunku do kąta<br />

padania światła, w zależności od wymagań<br />

użytkownika.<br />

• Łamacze światła – wersja ruchoma<br />

Ruchome łamacze światła to rozwiązanie<br />

bardzie zaawansowane w stosunku<br />

do wersji stałej. Pozwala dowolnie sterować<br />

położeniem profili osłonowych.<br />

Ruch lameli realizowany jest za pomocą<br />

odpowiednio zamontowanych silników<br />

liniowych współpracujących z różnego<br />

typu urządzeniami sterującymi. Odpowiednie<br />

rozmieszczenie łamaczy światła<br />

na konstrukcji wsporczej pozwala na<br />

uzyskanie kurtyny, która daje efekt całkowitego<br />

zaciemnienia pomieszczenia<br />

(np. sala konferencyjna).<br />

• Żaluzje fasadowe<br />

Instalowane na elewacji budynku, bądź<br />

też bezpośrednio montowane na oknach<br />

konstrukcje lamelowe. Istnieje możliwość<br />

ich montażu na wieszakach systemowych<br />

bądź też w specjalnej ramie.<br />

Wyroby te stosuje się w celu ograniczenia<br />

dostępu do wnętrza budynku nadmiaru<br />

światła, ale też jako elementy maskujące<br />

urządzenia techniczne (klimatyzatory<br />

itp.).<br />

Oferta firmy YAWAL S.A. ulega ciągłemu<br />

rozwojowi. Wraz z naszymi Klientami,<br />

Architektami i Inwestorami wdrażamy<br />

nowe rozwiązania. Uczestniczymy w procesie<br />

tworzenia od momentu projektu technicznego,<br />

poprzez wytłoczenie i pomalowanie<br />

profili aluminiowych aż do uzyskania końcowego<br />

produktu zgodnego z oczekiwaniami<br />

Klientów.<br />

YAWAL S.A.<br />

ul. Lubliniecka 36, 42-284 Herby, woj. śląskie, tel. +48 34 352 88 00<br />

fax +48 34 357 41 42, e-mail: yawal@yawal.com, www.yawal.com<br />

świat architektury 89

Specjalizacje<br />

fot. archiwum Inmed-Karczewscy<br />

SZPITALNY<br />

ODDZIAŁ RATUNKOWY<br />

Porady projektowe<br />

medycznego (jeżeli oddział ma je w swojej<br />

strukturze),<br />

• zaplecza administracyjno-gospodarczego.<br />

Segregacja medyczna,<br />

rejestracja i przyjęcia<br />

Pacjent dowieziony na oddział przez<br />

ambulans trafia do holu, gdzie w wydzielonej<br />

przestrzeni następuje szybka ocena<br />

wstępna stanu zdrowia przeprowadzona<br />

przez lekarzy. Po segregacji lekarskiej jest<br />

kierowany do dalszych czynności medycznych.<br />

Zgodnie z Dz.U. nr 55 poz. 365 należy<br />

przewidzieć miejsce do jednoczesnego<br />

przyjęcia i segregacji czterech osób. W jego<br />

obrębie powinien znajdować się punkt rejestracji<br />

ze stanowiskami dla obsługi. Przy<br />

podjeździe dla karetek należy zadbać o pomieszczenie<br />

dekontaminacji, w którym<br />

przed dalszymi czynnościami medycznymi<br />

myje się pacjentów ubrudzonych chemikaliami,<br />

materiałami radioaktywnymi czy innymi<br />

substancjami.<br />

Niezbędnymi czynnościami przy jego<br />

projektowaniu będą: przeanalizowanie<br />

rozporządzeń prawnych związanych z tematem,<br />

współpraca z technologiem medycznym,<br />

rozmowy z inwestorem oraz<br />

przyszłymi pracownikami. Mamy nadzieję,<br />

że niniejszy artykuł także okaże się pomocny.<br />

Wymogi dla lokalizacji<br />

Szpitalny Oddział Ratunkowy<br />

(SOR) jest pierwszym<br />

miejscem na terenie<br />

szpitala, do którego<br />

transportuje się pacjentów<br />

w stanie nagłego zagrożenia<br />

zdrowotnego.<br />

Tu dokonuje się wstępnej<br />

diagnozy stanu chorego<br />

oraz podejmowane<br />

jest leczenie, niezbędne<br />

do stabilizacji funkcji życiowych.<br />

Jak proces ratowania<br />

życia wpływa na<br />

układ SOR-u?<br />

Niezależnie od tego, czy SOR będzie<br />

nowo powstającym czy adaptowanym<br />

obiektem, lokalizacja musi spełniać warunki<br />

wymienione w Dz.U. nr 55 poz. 365.<br />

Rozporządzenie reguluje kwestie takie jak:<br />

• lokalizacja na poziomie wejścia dla pieszych<br />

i wjazdu środków transportu ratownictwa<br />

medycznego oraz wejście<br />

dla pieszych oddzielne od wjazdu i nie<br />

kolidujące z drogą dojazdową,<br />

• wejście i dojazd usytuowane niezależnie<br />

od innych wejść i dojazdów do szpitala<br />

oraz dostosowane do potrzeb osób<br />

niepełnosprawnych,<br />

• łatwa komunikacja z oddziałem anestezjologii<br />

i intensywnej terapii, zespołem operacyjnym,<br />

pracownią diagnostyki obrazowej<br />

oraz węzłem wewnątrz szpitalnej komunikacji<br />

pionowej,<br />

• zlokalizowane w okolicy lądowisko dla<br />

śmigłowca ratunkowego (jeżeli ten warunek<br />

nie jest spełniony, należy zorganizować<br />

lądowisko w takiej odległości,<br />

aby możliwe było przewiezienie pacjenta<br />

na oddział maksymalnie w 5 minut),<br />

• wjazd zadaszony i przelotowy z możliwością<br />

automatycznego otwarcia i zamknięcia<br />

z obu stron, który powinien<br />

pomieścić dwa środki transportu sanitarnego<br />

(ambulanse) równocześnie.<br />

Przelotowość podjazdu ma zapewnić<br />

ambulansom szybkie i bezkolizyjne poruszanie<br />

się. Wzdłuż drogi warto zaprojektować<br />

miejsca postojowe dla karetek. Parking<br />

dla ambulansów jest wskazany, gdy<br />

oddział ma własne zespoły ratownictwa<br />

medycznego.<br />

Program użytkowy<br />

oddziału<br />

Paragraf 5 z Dz.U. nr 55 poz. 365 dokładnie<br />

określa, z jakich części powinien<br />

składać się SOR. Są to obszary:<br />

• segregacji medycznej, rejestracji i przyjęć,<br />

• resuscytacyjno-zabiegowy,<br />

• wstępnej intensywnej terapii,<br />

• terapii natychmiastowej,<br />

• obserwacji,<br />

• konsultacyjny,<br />

• laboratoryjno-diagnostyczny,<br />

• stacjonowania zespołów ratownictwa<br />

Pacjent pieszy po dostaniu się na oddział<br />

oddzielnym wejściem udaje się do rejestracji,<br />

a następnie czeka na konsultację lekarską.<br />

Zaleca się, aby poczekalnia w holu była<br />

przestrzennie wydzielona od części segregacji<br />

medycznej i przewożenia pacjentów<br />

do zabiegów reanimacyjnych. W strefach<br />

wejść niezbędne są miejsca na wózki inwalidzkie.<br />

Poza tym, w przedsionku wejścia dla<br />

pieszych pacjentów można zaproponować<br />

automat telefoniczny. W holu przy poczekalni<br />

należy przewidzieć miejsce do wiesza-<br />

90 świat architektury świat architektury 91

nia wierzchnich ubrań. Warto także pomyśleć<br />

o przestrzeni na automat z ciepłymi<br />

napojami. Przy holu należy zaprojektować<br />

toalety, w tym jedną przystosowaną<br />

dla osób niepełnosprawnych. W obszarze<br />

wejść i rejestracji lokuje się również pomieszczenie<br />

dyspozytora, który ma stały<br />

kontakt z centrum powiadamiania ratunkowego,<br />

zespołami ratownictwa medycznego<br />

oraz innymi oddziałami.<br />

Obszar resuscytacyjnozabiegowy<br />

Po segregacji i szybkiej ocenie wstępnej<br />

pacjenci w ciężkim stanie kierowani<br />

są do stanowisk resuscytacyjno-zabiegowych.<br />

Według § 7 z Dz.U. nr 55 poz. 365,<br />

SOR powinien mieć dwa takie stanowiska<br />

– każde o powierzchni 20 m². Oba mogą<br />

być umieszczone w jednej sali lub znajdować<br />

się w oddzielnych pomieszczeniach.<br />

Sale muszą być wyposażone w sprzęt potrzebny<br />

do szybkiej diagnostyki i wdrożenia<br />

zabiegów ratujących życie.<br />

Wstępna intensywna<br />

terapia<br />

Po zabiegach przywracających funkcje<br />

życiowe pacjent trafia na salę intensywnej<br />

terapii lub bezpośrednio na blok operacyjny.<br />

Z tego względu SOR powinien być<br />

w prosty sposób skomunikowany z pozostałą<br />

częścią szpitala. Należy jednak pamiętać,<br />

aby wewnętrzne trakty komunikacyjne<br />

na oddziale były niezależne od ogólnodostępnych<br />

traktów szpitalnych.<br />

Na oddziale powinny znajdować się<br />

co najmniej dwa stanowiska intensywnej<br />

terapii. Według Dz.U. nr 213 poz. 1568,<br />

PRZYDATNE<br />

AKTY PRAWNE<br />

Dz.U. 2007 nr 55 poz. 365<br />

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia<br />

15 marca 2007 r. w sprawie szpitalnego oddziału<br />

ratunkowego z późn. zm.<br />

Dz.U. 20<strong>06</strong> nr 213 poz. 1568<br />

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia<br />

10 listopada 20<strong>06</strong> r. w sprawie wymagań, jakim<br />

powinny odpowiadać pod względem fachowym<br />

i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia<br />

zakładu opieki zdrowotnej z późn. zm.<br />

Dz.U. 20<strong>06</strong> nr 56 poz. 397<br />

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia<br />

15 marca 20<strong>06</strong> r. w sprawie wymagań technicznych<br />

i sanitarnych dla pomieszczeń,<br />

w których można wykonywać praktykę pielęgniarek<br />

i położnych, oraz wymagań, jakim<br />

powinny odpowiadać urządzenia i sprzęt medyczny<br />

umożliwiający udzielanie świadczeń<br />

zdrowotnych z późn. zm.<br />

na każde powinno przypadać co najmniej<br />

16 m², a szerokość sali musi umożliwiać<br />

wprowadzenie każdego łóżka bez<br />

konieczności przesuwania mebli i sprzętu.<br />

Pacjenci poddawani intensywnej terapii<br />

wymagający 24-godzinnego nadzoru.<br />

W sali należy więc przewidzieć odpowiednie<br />

stanowisko dla pielęgniarki, tak<br />

aby dokładnie widziała twarz pacjenta.<br />

Terapia natychmiastowa<br />

Zespół pomieszczeń terapii natychmiastowej<br />

powinien być zlokalizowany<br />

w sąsiedztwie obszaru resuscytacyjno -<br />

zabiegowego. Udziela się w nim pomocy<br />

chirurgicznej. Zgodnie z § 9 z Dz.U.<br />

nr 55 poz. 365 zespół powinien być złożony<br />

z sali opatrunków gipsowych o minimalnej<br />

powierzchni 12 m² oraz sali zabiegowej.<br />

Powierzchnia każdego stanowiska<br />

zabiegowego w sali powinna wynosić co<br />

najmniej 20 m².<br />

Obserwacja<br />

Na oddziale należy przewidzieć salę<br />

łóżkową z co najmniej czterema stanowiskami<br />

dla pacjentów wymagających stałej<br />

obserwacji. Na każde powinno przypadać<br />

min. 12 m² powierzchni. Według<br />

Dz.U. nr 213 poz. 1568, do łóżek powinien<br />

być dostęp z trzech stron, w tym<br />

z dwóch dłuższych, odstępy między nimi<br />

powinny wynosić co najmniej 70 cm, a od<br />

ściany zewnętrznej – minimalnie 80 cm.<br />

Podobnie jak w przypadku sali intensywnej<br />

terapii, należy przewidzieć stanowisko<br />

dla pielęgniarki, a szerokość pomieszczenia<br />

powinna umożliwić wprowadzenie<br />

łóżka bez przesuwania innych. Dla pacjentów<br />

należy przewidzieć łazienkę dostępną<br />

92 świat architektury

ezpośrednio z komunikacji, wyposażoną<br />

w ustęp, umywalkę, natrysk, wózko-wannę<br />

i przystosowaną do potrzeb osób niepełnosprawnych.<br />

Na oddziale należy zaprojektować pomieszczenie<br />

izolatki z własnym węzłem sanitarnym,<br />

która byłaby zlokalizowana jak<br />

najbliżej podjazdu dla karetek. Takie położenie<br />

pozwala zmniejszyć zagrożenie epidemiologiczne<br />

dla szpitala w przypadku hospitalizacji<br />

pacjenta z groźną chorobą zakaźną.<br />

Przejście do izolatki powinno odbywać<br />

się tylko przez śluzę umywalkowo-fartuchową.<br />

Konsultacja<br />

Pacjenci korzystają z porady lekarskiej<br />

w gabinetach lub boksach konsultacyjnych.<br />

Ich liczba jest zależna od potrzeb danego<br />

oddziału. Zgodnie z Dz.U. nr 213 poz.<br />

1568 na każdy boks powinna przypadać powierzchnia<br />

co najmniej 12 m². Pomieszczenia<br />

powinny być dostępne z holu bądź traktu<br />

komunikacyjnego oddziału. Dodatkowo,<br />

każdy boks musi mieć bezpośrednie połączenie<br />

z kabiną łazienkową, z której mogłyby<br />

korzystać także osoby niepełnosprawne.<br />

Obszar laboratoryjnodiagnostyczny<br />

Na terenie SOR-u należy przewidzieć<br />

podręczne laboratorium, w którym można<br />

wykonać podstawowe analizy pobrań<br />

przyłóżkowych. Pomieszczenie powinno<br />

być zamykane lub znajdować się w części<br />

niedostępnej dla pacjentów.<br />

Obszar stacjonowania<br />

zespołów ratownictwa<br />

medycznego<br />

Według § 13 z Dz.U. nr 55 poz. 365,<br />

jeśli SOR posiada własne zespoły ratownictwa<br />

medycznego, należy przewidzieć<br />

dla nich zaplecze socjalne, a także magazyn<br />

sprzętu, pomieszczenie na wyroby<br />

medyczne i produkty lecznicze oraz miejsce<br />

wyposażone w źródła energii elektrycznej<br />

i wody. W skład zaplecza socjalnego<br />

powinny wchodzić: kuchnia z jadalnią,<br />

ustępy i część szatniowa z węzłem sanitarnym.<br />

Z uwagi na charakter wykonywanej<br />

przez ratowników medycznych pracy<br />

należy pamiętać o oddzielnym wejściu<br />

z zewnątrz.<br />

Zaplecze administracyjnogospodarcze<br />

SOR powinien być wyposażony w pokoje<br />

kierownika, pielęgniarki oddziałowej<br />

z podręcznym magazynem leków, lekarzy<br />

oraz pomieszczenie socjalne i węzeł sanitarny.<br />

Powinny się one znajdować w części<br />

niedostępnej dla pacjentów. Pomieszczenie<br />

pielęgniarek należy umieścić pomiędzy salą<br />

intensywnej terapii a obserwacyjną, a ściany<br />

przeszklić, dzięki czemu nadzór będzie<br />

jeszcze bardziej wzmożony.<br />

Na oddziale powinny znajdować się<br />

także magazyn czystej bielizny, brudownik<br />

(do składowania brudnej bielizny) oraz pomieszczenie<br />

porządkowe. Lokale te muszą<br />

być dostępne bezpośrednio z traktu komunikacyjnego<br />

oddziału. Lokalizuje się w nim<br />

także pomieszczenie „pro morte”, w którym<br />

umieszcza się ciało pacjenta zmarłego<br />

podczas reanimacji – na czas nie krótszy niż<br />

dwie godziny od chwili zgonu. Powinno być<br />

ono dostępne z komunikacji przez śluzę.<br />

Przy projektowaniu trzeba również zadbać<br />

o drogę dalszego transportowania zwłok.<br />

Wymogi instalacyjne<br />

Do oddziału doprowadza się instalację gazów<br />

medycznych, w którą powinny być wyposażone<br />

pomieszczenia resuscytacyjne, zabiegowe,<br />

obserwacji i intensywnej terapii<br />

oraz izolatka. Według § 49 z Dz.U. nr 213<br />

poz. 1568 w salach, w których stosowany<br />

jest podtlenek azotu, nawiew powietrza powinien<br />

odbywać się górą, a wyciąg dołem<br />

(80%) i górą (20%). Szczególne wymagania<br />

wentylacyjne muszą być spełnione w sali resuscytacji.<br />

Ze względu na rygorystyczne wymogi<br />

higieniczne dotyczące tego pomieszczenia<br />

oraz charakter wykonywanych tam zabiegów<br />

(często na otwartych ranach), na stanowiska<br />

zabiegowe kieruje się nawiew dodatkowo<br />

oczyszczonego powietrza.<br />

Systemy rurociągowe gazów medycznych<br />

(instalacje gazów medycznych) są wyrobem<br />

medycznym i powinny być projektowane i realizowane<br />

zgodnie z wymogami najnowszej<br />

normy europejskiej PN-EN ISO 7396-1:2007<br />

oraz PN-EN ISO 7396-2:2007. Jednym z wymogów<br />

jest konieczność zastosowania trzech<br />

źródeł zasilania (źródło podstawowe, rezerwowe<br />

oraz awaryjne) w każdym układzie,<br />

bez względu na wielkość obiektu. Wykonanie<br />

systemów rurociągowych do gazów medycznych<br />

należy powierzyć wyspecjalizowanej firmie,<br />

gdyż konsekwencje wykonania instalacji<br />

przez przypadkowych fachowców mogą być<br />

bardzo poważne.<br />

Zgodnie z Ustawą o Wyrobach Medycznych<br />

z dnia 20.04.2004 r. (Dz.U.<br />

nr 93 poz. 896) oraz Dyrektywą Medyczną<br />

93/42/EWG i z Rozporządzeniem Ministra<br />

Zdrowia z dnia 30.04.2004 r. (Dz.U. nr 100<br />

poz. 1027 § 3) "System rurociągowy do gazów<br />

medycznych" jest wyrobem medycznym<br />

klasy IIb, reguła 2.9.11.12 , i jak każdy wyrób<br />

medyczny, aby mógł być wprowadzony<br />

do używania, zgodnie art. 5 Ustawy o Wyrobach<br />

Medycznych musi być oznaczony znakiem<br />

CE i zgodnie z art. 52 ust. 1 Ustawy<br />

o Wyrobach Medycznych musi być zgłoszony<br />

do Rejestru Wyrobów Medycznych.<br />

Tomasz Czarnecki<br />

z firmy Inmed-Karczewscy<br />

Zgodnie z § 50 z Dz.U. nr 213 poz.<br />

1568 urządzenia wentylacji mechanicznej<br />

i klimatyzacji oddziału powinny podlegać<br />

okresowemu czyszczeniu nie rzadziej niż co<br />

24 miesiące. Dlatego już podczas projektowania<br />

SOR-u warto zastanowić się nad<br />

sposobem czyszczenia przewodów wentylacyjnych.<br />

Elementy wykończenia<br />

wnętrz<br />

Elementy wykończeniowe SOR-u powinny<br />

przede wszystkim umożliwić utrzymanie<br />

czystości w pomieszczeniach, czyli<br />

być odporne na częste mycie i dezynfekcję<br />

– nie dotyczy to pomieszczeń administracji.<br />

W miejscach komunikacji, higieniczno-sanitarnych<br />

oraz gospodarczych należy<br />

zastosować posadzkę twardą, antypoślizgową<br />

i łatwo zmywalną, np. płytki ceramiczne.<br />

W miejscu dekontaminacji, ze<br />

względu na możliwość zabrudzenia podłogi<br />

chemikaliami lub innymi szkodliwymi<br />

substancjami, należy zaprojektować<br />

fugi epoksydowe lub posadzkę wylewaną<br />

z żywicy epoksydowej.<br />

Pomieszczenia zabiegowe, resuscytacji,<br />

konsultacyjne i łóżkowe powinny<br />

mieć podłogę wyłożoną materiałem ciepłym<br />

i łatwo zmywalnym, np. wykładziną<br />

PCV typu tarkett. W salach, gdzie znajduje<br />

się aparatura medyczna, podłoga powinna<br />

mieć właściwości antyelektrostatyczne.<br />

Połączenie ścian z podłogami należy wykonać<br />

w sposób bezszczelinowy, umożliwiający<br />

ich mycie i dezynfekcję.<br />

Ściany powinny mieć powierzchnię<br />

zmywalną. Pomieszczenia higieniczno-sanitarne<br />

muszą być wyłożone płytkami ceramicznymi<br />

na wysokość 2 m, natomiast<br />

pomieszczenie dekontaminacji – na całą<br />

wysokość pomieszczenia przy dodatkowym<br />

zastosowaniu fug epoksydowych.<br />

Ściany pomieszczeń resuscytacyjno-zabiegowych<br />

ze względu na podwyższone wymagania<br />

higieniczne i antyseptyczne powinny<br />

być obłożone na całej wysokości<br />

zmywalną okładziną bezspoinową, np. corianem<br />

lub powłoką typu wallglaze.<br />

W pomieszczeniach łóżkowych, zabiegowych<br />

i komunikacji należy dodatkowo<br />

zabezpieczyć – stosując listwy odbojowe<br />

– ściany i narożniki przed uderzeniami. Na<br />

oddziale powinny być zastosowane sufity<br />

podwieszane z wbudowanym oświetleniem<br />

i elementami wentylacji. Tylko takie<br />

rozwiązanie wyeliminuje osiadanie na tych<br />

elementach kurzu i brudu. Powierzchnia<br />

sufitów musi być wzmocniona i powleczona<br />

higieniczną powłoką. W pomieszczeniach<br />

o szczególnych wymaganiach higienicznych<br />

(np. w salach resuscytacyjnych<br />

i zabiegowych) należy zastosować sufity<br />

szczelne i przystosowane do częstego<br />

mycia i dezynfekcji.<br />

Katarzyna Walaszek<br />

94 świat architektury<br />

94 świat architektury świat architektury 95

Specjalizacje<br />

ARMSTRONG – HIGIENICZNE SUFITY PODWIESZANE<br />

CZYSTE I BEZPIECZNE<br />

WNĘTRZE<br />

Utrzymanie wysokich standardów<br />

higieny w placówkach<br />

opieki zdrowotnej jest kluczowe<br />

dla zachowania bezpieczeństwa<br />

i zdrowia pacjentów.<br />

We wnętrzach tzw. „pomieszczeń<br />

czystych”, takich jak sale<br />

szpitalne, gabinety lekarskie<br />

i zabiegowe, laboratoria, apteki<br />

itp. konieczne jest zastosowanie<br />

takich elementów wykończeniowych,<br />

które spełnią<br />

nawet najbardziej surowe warunki<br />

norm czystości.<br />

Projektowanie pomieszczeń, w których<br />

konieczne jest utrzymanie higieny na<br />

najwyższym poziomie, wymaga od projektantów<br />

i wykonawców wyjątkowej dbałości<br />

o szczegóły. Zastosowanie odpowiednich<br />

materiałów wykończeniowych może<br />

bowiem skutecznie minimalizować i powstrzymywać<br />

rozwój szkodliwych bakterii<br />

i drobnoustrojów wszędzie tam, gdzie stanowią<br />

one poważne zagrożenie.<br />

O odpowiednim wyposażeniu tzw.<br />

„pomieszczeń czystych” należy pamiętać<br />

już na etapie ich projektowania, ale również<br />

w momencie prowadzenia wszelkich prac<br />

remontowych i renowacyjnych. Na rynku<br />

dostępnych jest wiele rozwiązań, które<br />

wychodzą naprzeciw sztywnym rygorom<br />

sanitarnym, umożliwiając tym samym skuteczną<br />

walkę z zanieczyszczeniami i aktywną<br />

kontrolę antybakteryjną. Eksperci z firmy<br />

Armstrong, światowego lidera na rynku sufitów<br />

podwieszanych, szczególnie zalecają<br />

wykorzystanie specjalnych płyt oraz konstrukcji<br />

nośnych pokrytych antybakteryjną<br />

powłoką BIOGUARD.<br />

BIOGUARD to nieszkodliwa dla ludzi,<br />

roślin i zwierząt bakteriobójcza farba,<br />

stosowana równomiernie na całej powierzchni<br />

płyt sufitowych (np. BIOGUARD<br />

PLAIN, BIOGUARD ACOUSTIC, ORCAL<br />

BIOGUARD CLIP-IN). Zawiera aktywny<br />

składnik, który skutecznie niszczy szkodliwe<br />

dla zdrowia bakterie, pleśnie i drożdże.<br />

W kontakcie z drobnoustrojem<br />

BIOGUARD powstrzymuje podział jego<br />

komórek. Zapobiega tym samym namnażaniu<br />

groźnych organizmów i działa aż do<br />

ich całkowitej likwidacji. Płyty pokryte substancją<br />

są niezwykle odporne na wilgotność<br />

względną powietrza (dla płyt mineralnych<br />

współczynnik tej odporności wynosi 95%,<br />

a dla płyt metalowych – 100%). Gładka powierzchnia<br />

ogranicza ponadto gromadzenie<br />

się kurzu i powstawanie zabrudzeń. Higieniczne<br />

płyty sufitowe, przystosowane do<br />

częstego czyszczenia, nie tracą swoich antybakteryjnych<br />

właściwości. Uzupełnieniem<br />

płyt sufitowych Armstrong, montowanych<br />

we wnętrzach o podwyższonych wymaganiach<br />

higienicznych, jest również specjalna<br />

konstrukcja nośna CLEAN ROOM. To<br />

system zawieszenia wyposażony w specjalną<br />

uszczelkę zapewniającą sufitowi szczelność.<br />

Konstrukcja została wykonana z aluminiowych<br />

profili odpornych na korozję,<br />

dzięki czemu może być stosowana również<br />

w pomieszczeniach, gdzie prowadzone<br />

są badania z użyciem rezonansu magnetycznego.<br />

Cztery strefy higieny<br />

W poszczególnych krajach ustalane są<br />

stosowne normy i wytyczne dotyczące<br />

higieny oraz walki z infekcjami wewnątrz<br />

szpitali i innych placówek służby zdrowia.<br />

Najbardziej rygorystycznym standardem<br />

w Europie jest francuska norma NF<br />

S 90-351, która określa wymogi związane<br />

z ochroną przed skażeniem przenoszonym<br />

drogą powietrzną. Norma NF S 90-351,<br />

dotycząca czystości mikrobiologicznej powietrza<br />

w szpitalach, adresowana jest do<br />

użytkowników, projektantów wnętrz medycznych<br />

oraz dostawców instalacji i materiałów<br />

wykończeniowych do tzw. „pomieszczeń<br />

czystych”. Jej zadaniem jest zapewnienie<br />

właściwych narzędzi, które pozwalają<br />

utrzymać zanieczyszczenie powietrza<br />

na określonych, możliwych do zaakceptowania,<br />

poziomach w poszczególnych<br />

strefach.<br />

Firma Armstrong przeprowadziła badania<br />

zgodności swoich produktów z francuską<br />

normą. Wyniki wykazały, że higieniczne<br />

sufity podwieszane spełniają surowe<br />

wymogi określone przez normę, wykazując<br />

się jednocześnie znakomitymi właściwościami<br />

w całym obszarze podlegającym<br />

jej regulacji.<br />

Przepisy wynikające z NF S 90-351<br />

określają cztery strefy, których rozróżnienie<br />

oparte zostało na poziomie ryzyka (od<br />

minimalnego – strefa 1, do bardzo wysokiego<br />

– strefa 4), na jakie narażony jest pacjent<br />

przebywający w poszczególnych pomieszczeniach<br />

placówek ochrony zdrowia.<br />

NF S 90-351 – strefa 1 (hole, pomieszczenia<br />

administracyjne, biura itp.).<br />

W pomieszczeniach strefy 1 istnieje minimalne<br />

ryzyko infekcji. Nie ma więc konieczności<br />

stosowania specjalistycznych<br />

sufitów pokrytych bakteriobójczą substancją.<br />

W takich wnętrzach zaleca się montaż<br />

płyt typu: SAHARA, SABBIA, ULTIMA,<br />

COLORTONE, szczególnie ze względu na<br />

ich właściwości akustyczne, współczynnik<br />

odbicia światła oraz duży wybór kolorów,<br />

rozmiarów i typów krawędzi.<br />

NF S 90-351 – strefa 2 i 3 (korytarze,<br />

apteki, poczekalnie, sale zabiegowe,<br />

laboratoria itp.). Dla stref o przeciętnym<br />

i wysokim ryzyku infekcji zalecane są natomiast<br />

gładkie płyty, takie jak BIOGUARD<br />

PLAIN lub BIOGUARD ACOUSTIC, posiadające<br />

antybakteryjną powłokę, która<br />

przeciwdziała rozwojowi i namnażaniu<br />

pleśni oraz drożdży.<br />

NF S 90-351 – strefa 4 (sale operacyjne,<br />

sale transplantacyjne itp.). Dotąd<br />

stosowanie sufitów podwieszanych<br />

w pomieszczeniach o bardzo wysokim ryzyku<br />

infekcji było raczej rzadkie. Firma<br />

Armstrong posiada jednak w swojej ofercie<br />

i poleca wykorzystanie płyt ORCAL<br />

BIOGUARD CLIP-IN PLAIN z silikonowymi<br />

połączeniami uszczelniającymi. Zapewniają<br />

one dostęp do przestrzeni ponadsufitowej<br />

(płyty uchylne), a pokrycie farbą skutecznie<br />

chroni przed skażeniem bakteryjnym.<br />

Płyty ORCAL BIOGUARD należą<br />

również do klasy czystości zgodnej z normą<br />

ISO 14644-1 (klasa czystości powietrza<br />

według ilości cząstek w nim zawartych)<br />

na poziomie ISO 3.<br />

Strefa ciszy<br />

Sufity podwieszane firmy Armstrong,<br />

oprócz podwyższonych właściwości higienicznych,<br />

spełniają również inne – bardzo<br />

ważne dla samopoczucia pacjentów<br />

– funkcje. Wysokie parametry akustyczne<br />

płyt sufitowych mają istotne znaczenie<br />

szczególnie wtedy, gdy ważne jest<br />

ograniczenie hałasu, zapewnienie prywatności<br />

i efektywnej rekonwalescencji.<br />

Właściwie dobrane i zastosowane sufity<br />

pochłaniające dźwięk (np. BIOGUARD<br />

ACOUSTIC) mogą pomóc w uzyskaniu<br />

optymalnego komfortu akustycznego.<br />

Gdy natomiast wymagana jest dyskrecja<br />

rozmów pomiędzy sąsiadującymi salami<br />

czy gabinetami, warto wykorzystać<br />

sufity o wysokiej dźwiękoizolacyjności<br />

(np. ORCAL BIOGUARD CLIP-IN PLAIN<br />

z wkładem akustycznym Premium B15).<br />

fot. archiwum Armstrong<br />

96 świat architektury świat architektury 97

Wnętrza<br />

ACH<br />

CHH<br />

NIACH<br />

ACH<br />

Klub muzyczny Centrala w zabytkowej<br />

krakowskiej kamienicy<br />

OC<br />

1<br />

2<br />

OCY<br />

„Inspiracją stała się przestrzeń,<br />

którą miałam wypełnić – zaskakujący<br />

dialog industrializmu<br />

plątaniny instalacji CO z lat 60.<br />

i historycznych, średniowiecznych<br />

murów. Chęć uwypuklenia<br />

tego niepowtarzalnego<br />

połączenia, które odkryłam<br />

po usunięciu zbędnego kamuflażu,<br />

zdeterminowała proces<br />

projektowy” – mówi o swojej<br />

najnowszej realizacji Maria<br />

Gralak w rozmowie z Karoliną<br />

Cawricz.<br />

Jakie elementy istniejącej tkanki budowlanej<br />

miały wpływ na Pani projekt?<br />

Średniowieczna krakowska piwnica<br />

usytuowana na Małym Rynku to historyczny<br />

obiekt znajdujący się pod opieką<br />

konserwatora. Poza oczywistymi walorami<br />

takiego wnętrza jest też wiele utrudnień.<br />

Nie mogliśmy naruszać historycznej<br />

tkanki, przekuwać ścian, zmieniać struktury<br />

wnętrza. Niemożliwe było więc<br />

swobodne potraktowanie przestrzeni.<br />

Udało się jednak w efektywny sposób<br />

wykorzystać mniejsze pomieszczenia na<br />

sanitariaty i zaplecze, nie dzieląc w tym<br />

celu atrakcyjnych, wysokich sal, które zadedykowaliśmy<br />

funkcji klubowej. Podczas<br />

prac remontowych odkryto także stare<br />

zamurowane przejście łączące dwie strefy.<br />

Po wyburzeniu uzyskaliśmy doskonałe<br />

warunki dla komunikacji lokalu, możliwe<br />

stało się obejście całego klubu dookoła.<br />

Czy coś Panią zainspirowało podczas<br />

przygotowywania projektu?<br />

Inspiracją stała się przestrzeń, którą<br />

miałam wypełnić – zaskakujący dialog<br />

industrializmu plątaniny instalacji CO<br />

z lat 60. i historycznych, średniowiecznych<br />

murów. Chęć uwypuklenia tego niepowtarzalnego<br />

połączenia, które odkryłam<br />

po usunięciu zbędnego kamuflażu, zdeterminowała<br />

proces projektowy.<br />

Jakie funkcje zostały przypisane<br />

poszczególnym pomieszczeniom?<br />

W podziemiach są cztery sale o podobnej<br />

kubaturze. W jednej usytuowany<br />

jest obszerny bar z niewielkim zapleczem,<br />

w sąsiedztwie którego znajduje się sala<br />

wypełniona stolikami w otoczeniu barwnych<br />

puf i krzeseł o ciekawej, „pająkowatej”<br />

formie. W następnym pomieszczeniu<br />

umieściłam scenę i parkiet. Kolejna sala,<br />

dzięki połączeniu pomieszczeń za pomocą<br />

szerokich schodów umożliwiających<br />

naturalne tworzenie się widowni w czasie<br />

większych koncertów, jest przedłużeniem<br />

tych funkcji. Usytuowano w niej także<br />

mniejszy bar i kolejne miejsca siedzące.<br />

W przylegających pomieszczeniach zlokalizowano<br />

sanitariaty.<br />

Wszystkie wnętrza ułożone są w amfiladzie.<br />

Dzięki temu można poruszać się<br />

po nich dookoła, obchodząc wszystkie<br />

strefy po kolei. Niektóre są bezpośrednio<br />

ze sobą zrośnięte, połączone oryginalnymi<br />

przejściami zwieńczonymi łukiem, który<br />

pozwala ocenić grubość historycznych<br />

ścian, czasem tworzą labirynt korytarzy.<br />

Kolejne strefy usytuowane na różnych poziomach<br />

przemierza się stopniami w górę<br />

lub w dół. Czasem schodki zamieniają się<br />

w podesty lub scenę, przez którą musimy<br />

przejść, aby się dostać do pomieszczenia.<br />

Poruszając się jednak w tym samym kierunku,<br />

dojdziemy do punktu wyjścia.<br />

Jak przebiegały prace wykonawcze?<br />

W pierwszej fazie remontu usunięto<br />

wszystkie zbędne elementy dodane przez<br />

poprzednich użytkowników wnętrza,<br />

a więc zabudowy z kartongipsu, podwieszane<br />

sufity i wszystko, co przysłaniało<br />

oryginalny piwniczny klimat. Pozwoliło to<br />

wyeksponować ściany częściowo kamienne,<br />

częściowo ceglane, a także kolebkowe<br />

sklepienia, gotyckie łuki i okienka w ceglanej<br />

oprawie. Dzięki tym zabiegom zostały<br />

odsłonięte wszelkie instalacje, które<br />

przez lata pojawiły się w podziemiach<br />

kamienicy: rury kanalizacyjne, wentylacyjne,<br />

grzewcze. Naszym oczom ukazała<br />

się masa dziwacznie powykręcanych<br />

„stworów” o nieregularnych kształtach<br />

3<br />

4<br />

98 świat architektury świat architektury 99

i technicznym rodowodzie. Dodatkowym<br />

utrudnieniem był fakt, że większość tych<br />

instalacji jest w dalszym ciągu używana.<br />

Moim celem było przede wszystkim<br />

utrzymanie tego przedziwnego charakteru,<br />

który powstał na styku historycznej<br />

architektury i spektakularnego industrializmu,<br />

kojarzonego raczej z przestrzeniami<br />

fabrycznymi niż z krakowską kamienicą.<br />

Idąc tym tropem, postanowiłam wyeksponować<br />

rzeczone kłębowisko rur,<br />

oświetlając je i nadając im intensywne<br />

kolory. Instalacje zostały zamaskowane<br />

5<br />

klatką z perforowanej blachy w miejscach,<br />

gdzie poprzez dotyk byłyby narażone na<br />

uszkodzenia. Pozwoliło to również uzyskać<br />

ciekawe efekty światłocieni, które<br />

sączą się przez otwory w blachach, rzucając<br />

rysunek na ściany i podłogi.<br />

Czy ten materiał zaistniał też w innych<br />

miejscach?<br />

Blacha perforowana o ciekawym wzorze<br />

została wykorzystana także jako maskownica<br />

starych kaloryferów. Jest też<br />

ozdobą frontu baru, pojawia się w łazienkach,<br />

gdzie pełni funkcję podwieszanych<br />

sufitów i ażurowej ściany, za którą widać<br />

„centralne spotkanie rur” stanowiące kotłownię.<br />

Najważniejszym miejscem klubu<br />

jest bar. Jak potraktowała Pani tę<br />

strefę?<br />

Przez strefę baru i salę obok nie przechodziły<br />

oryginalne instalacje. Dodane zostały<br />

więc rury pełniące funkcje lamp, choć<br />

oryginalnym przeznaczeniem tych elementów<br />

była wentylacja. Są barwne, a ze środka<br />

wydobywa się światło w kolorze rury.<br />

Oświetlają bar, „wychodząc” z kolebkowego<br />

sklepienia i „zwieszając się” tuż nad blatem.<br />

Bar jest długim, wąskim pasem z bukowych<br />

klepek, który wyrasta z podłogi<br />

i łagodnie zakręca wzdłuż łuku. Od frontu<br />

został obłożony blachą perforowaną<br />

i podświetlony światłem LED. W tle zastosowałam<br />

czarne półki z powyginanej<br />

sklejki, które również zostały podświetlone<br />

LED-owymi paskami. Do nadania<br />

półkom tego kształtu zainspirował mnie<br />

schemat instalacji.<br />

7<br />

6<br />

Zastane ściany były mocno zniszczone<br />

wieloletnim użytkowaniem.<br />

Stało się to atutem czy problemem<br />

wnętrza?<br />

Ściany zostały częściowo wypiaskowane,<br />

co pozwoliło wydobyć piękno kamienia.<br />

Postanowiłam jednak zostawić w niektórych<br />

miejscach naturalną fakturę powstałą<br />

przez odkuwanie starych płytek, regipsów<br />

i wszystkich zbędnych ozdobników.<br />

„Pokiereszowaną” tkankę oblano farbą<br />

w odcieniach jasnej szarości.<br />

Neutralny kolor ścian pozwala im się<br />

zmieniać wraz z kolorami oświetlenia.<br />

Jego spektrum jest nieograniczone, dzięki<br />

zastosowaniu lamp LED-owych typu Par<br />

RGB ze sterownikiem w systemie DNX.<br />

Wnętrze sali ze sceną zmienia się jak kameleon,<br />

a niepowtarzalna faktura ścian<br />

dodaje jej charakteru. Intensywny kolor,<br />

tj. fiolet, róż, limonkowa zieleń i błękit,<br />

zaczerpnięty z rur pojawia się jeszcze<br />

tylko w przejściach, w grubości muru, na<br />

ścianach korytarzy, a także na tapicerce<br />

puf i hokerów.<br />

We wnętrzach znalazło się również<br />

miejsce na drewno… Industrialny klimat<br />

łagodzi przemysłowy parkiet z jasnych bukowych<br />

klepek, przelewający się miękką<br />

linią na schody, scenę, podesty i bar. Zaokrąglone<br />

formy landrynkowych, barwnych<br />

mebli równie efektownie dodają<br />

wnętrzu miękkości i sprawiają, że staje się,<br />

mimo swej ewidentnej surowości, bardziej<br />

przytulne.<br />

Jak podeszła Pani do zagadnienia pomieszczeń higieniczno-sanitarnych?<br />

Łazienki w odróżnieniu od pozostałych jasnych pomieszczeń<br />

zostały pomalowane na ciemnografitowy kolor. Posadzkę wykonano<br />

z ciemnych fakturalnych płytek przypominających lawę.<br />

W toalecie damskiej wykorzystano duże powierzchnie luster usytuowanych<br />

naprzeciw siebie i na suficie. Multiplikują one przestrzeń,<br />

powielają perforacje blachy, odbijają rury z kotłowni i intrygująco<br />

zaburzają niewielką strefę łazienki. W męskiej toalecie<br />

użyto natomiast mniejszych fragmentów luster zakomponowanych<br />

w siatce prostokątnych płytek, które w nieoczekiwany<br />

sposób zakłócają prostą formę pomieszczenia. W łazienkach pojawił<br />

się interesujący detal – umywalkę ustawiono na postumencie<br />

z nierdzewnej rury.<br />

Projekt jest niewątpliwie udany.<br />

Mroczna niegdyś piwnica po wzbogaceniu kolorowym<br />

oświetleniem przekształciła się w bajkowy świat rodem<br />

z podwodnych wędrówek, a zarazem nie traci charakteru historycznych<br />

podziemi. Spektakularny efekt uzyskaliśmy przy nakładzie<br />

niewielkich środków finansowych, wydobywając naturalny<br />

potencjał przestrzeni.<br />

1<br />

2<br />

3<br />

Zielony korytarz<br />

z gotyckim łukiem<br />

Widok od strony wejścia<br />

do podziemi<br />

Sala ze sceną, widok na<br />

podest i szerokie<br />

schody-widownię<br />

5,6<br />

7<br />

8<br />

8<br />

fot. Monika Jarecka<br />

9<br />

Sala z widokiem na<br />

scenę i niebieskie<br />

przejście<br />

Sala z barem<br />

Niebieskie przejście<br />

odkryte w czasie<br />

remontu<br />

Lokalizacja/adres<br />

Kraków, Mały Rynek<br />

Pracownia projektowa<br />

kumashdesign<br />

Architekt wnętrz<br />

Maria Gralak<br />

Projekt oświetlenia<br />

Tomasz Stańco<br />

Data opracowania Styczeń 2010 r.<br />

Data realizacji Kwiecień 2010 r.<br />

Inwestor<br />

MixKulturka s.c.<br />

Powierzchnia całkowita 240 m 2<br />

Blacha perforowana stalowa zwykła<br />

z przeznaczeniem do polakierowania<br />

i użytku we wnętrzach.<br />

Wzór: koniczynka duża 09 BIS<br />

Zdobywca Prestiżowych Nagród<br />

Perforacja Blachy<br />

Perforowane sp. z o.o.<br />

31-589<br />

Kraków, ul. Sołtysowska 1<br />

e-mail: perforacja@p<br />

erforacja.co<br />

com.<br />

pl<br />

tel./fax (12<br />

) 292 52 05 do 07, fax (12) 292 52 08<br />

blachy prosto z magazynu<br />

od 10 lat jesteśmy w Polsce<br />

www.perforacja.eu<br />

100 świat architektury 4 Korytarz fioletowy<br />

9 Tło baru<br />

świat architektury 101

ISSN: 2081-6413<br />

6 / 2010<br />

FRANK GEHRY<br />

Ekskluzywny wywiad<br />

HOTEL GRANARY<br />

Przebudowa Słodowni Pańskiej<br />

ERGO ARENA<br />

Obiekt bez precedensu<br />

Wydawca:<br />

W.A. sp. z o.o.<br />

Adres Wydawcy i Redakcji:<br />

ul. Szewska 3a, 50-053 Wrocław<br />

tel. 71 369 93 49<br />

fax 71 369 93 31<br />

Redaktor naczelna:<br />

dr inż. arch. Joanna Jabłońska<br />

j.jablonska@<strong>swiat</strong>architektury.com<br />

Sekretarz redakcji:<br />

Szymon Ciach<br />

tel. 71 369 93 49<br />

sz.ciach@<strong>swiat</strong>architektury.com<br />

Korekta:<br />

Maja Kadłubek<br />

„świat architektury”<br />

– nowy miesięcznik dla architektów.<br />

OTWARTA PRZESTRZEŃ<br />

DLA TWOICH POMYSŁÓW!<br />

Jesteś autorem ciekawego projektu, którego realizacja<br />

została już ukończona, i chcesz go opublikować bezpłatnie<br />

na naszych łamach? Chciałbyś otrzymywać nieodpłatnie<br />

miesięcznik „świat architektury”?<br />

Skontaktuj się z nami!<br />

biuro@<strong>swiat</strong>architektury.com<br />

tel. 71 369 93 45<br />

„świat architektury” to miesięcznik<br />

dla architektów, w którym prezentujemy<br />

najnowsze realizacje polskich biur projektowych.<br />

Magazyn dystrybuowany jest do biur<br />

architektonicznych, jak również inwestorów,<br />

właścicieli firm budowlanych i deweloperskich,<br />

wydziałów architektury urzędów miast oraz banków.<br />

Zapraszamy na naszą stronę:<br />

www.<strong>swiat</strong>architektury.com,<br />

gdzie dostępne jest aktualne wydanie.<br />

Autorzy:<br />

Marta Głowacka, Kamila Kochniarczyk,<br />

Paweł Kraus, Magdalena Maszczyk, Grzegorz Mazur,<br />

Adam Osiński, Marcin Szczelina, Katarzyna Walaszek<br />

Kierownik projektu:<br />

Magdalena Buczek<br />

tel. 71 369 93 45<br />

m.buczek@<strong>swiat</strong>architektury.com<br />

Dział marketingu i reklamy:<br />

Karolina Cawricz<br />

tel. 71 369 93 48<br />

k.cawricz@<strong>swiat</strong>architektury.com<br />

Szymon Ciach<br />

tel. 71 369 93 49<br />

sz.ciach@<strong>swiat</strong>architektury.com<br />

Redaktor techniczny:<br />

Tomasz Głowicki<br />

Fot. okładka:<br />

Melissa Majchrzak<br />

Druk:<br />

MeCo Media Communications GmbH<br />

Wiedeń, Austria<br />

Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania<br />

i adiustacji tekstów, zmiany tytułów oraz<br />

niepublikowania ich bez podania przyczyny.<br />

Wszystkie materiały publikowane na łamach<br />

„świata architektury” objęte są prawem autorskim.<br />

Przedruk i udostępnianie wyłącznie<br />

po uzyskaniu zgody redakcji.<br />

Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść<br />

zamieszczanych ogłoszeń i reklam.<br />

©Wszelkie prawa zastrzeżone W.A. sp. z o.o.<br />

Wrocław 2010<br />

102 świat architektury

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!