Tukidydes - Wojna Peloponeska - Kultura Antyczna

siadom naszym dorównujemy siłą i szybko moŜemy dotrzeć
do kaŜdego punktu; czyŜ moŜna jednak lekkomyślnie zaczynać
wojnę z narodem, który mieszka z dala od nas, a prócz
tego jest bardzo zŜyty z morzem, wyposaŜony doskonale we
wszelkiego rodzaju zasoby, w środki finansowe ze źródeł państwowych
i prywatnych, w okręty, konie, broń i posiada tak
wielką liczbę ludności, jakiej nie ma Ŝaden inny kraj grecki,
a rozporządza ponadto licznymi sprzymierzeńcami płacącymi
daninę? Czy moŜna bez przygotowania decydować się pospiesznie
na wojnę z takim narodem? CzyŜ mamy ufać naszej
flocie? Ale przecieŜ pod tym względem jesteśmy słabsi; zanim
zaś przygotujemy odpowiednio silną flotę, upłynie duŜo czasu.
CzyŜ mamy ufać zasobom pienięŜnym? AleŜ pod tym względem
jest jeszcze gorzej, brak nam pieniędzy w kasie państwowej
i trudno je ściągnąć od obywateli.
»Mógłby ktoś ufając liczebnej przewadze naszej armii sądzić,
Ŝe moŜemy częstymi napadami niszczyć kraj Ateńczyków. Lecz
oni posiadają wiele innych podległych sobie krajów i wszystko,
czego potrzebują, drogą morską sobie sprowadzą. JeŜeli zaś
będziemy się starali oderwać od nich sprzymierzeńców, trzeba
będzie wspierać ich flotą, gdyŜ są to przewaŜnie wyspiarze.
JakaŜ więc będzie ta nasza wojna? JeŜeli nie zapanujemy
na morzu albo nie odetniemy im źródeł dochodów, z których
utrzymują flotę, będziemy raczej stroną przegrywającą. A w takiej
sytuacji nie będziemy mogli nawet zawrzeć honorowego
pokoju, zwłaszcza jeśli się będzie nazywało*, Ŝe myśmy wojnę
zaczęli. Bo nie łudźmy się, Ŝe wojna prędko się skończy, jeśli
ich kraj zniszczymy; raczej lękam się, Ŝebyśmy jej nie pozostawili
w spadku naszym dzieciom. Jest bowiem rzeczą mało
prawdopodobną, Ŝeby dumni Ateńczycy stali się niewolnikami
na własnej ziemi albo dali się zastraszyć wojną jak ludzie niedoświadczeni.
»Oczywiście, nie zachęcam was wcale do tego, Ŝeby obojętnie
przyglądać się krzywdzie naszych sprzymierzeńców albo przymykać
oczy na zamachy ateńskie, lecz twierdzę, Ŝe nie naleŜy
od razu chwytać za broń. NaleŜy wyprawić poselstwo ze skargą