HADITH VỀ CÁCH SỬ XỰ TRONG - Chân Lý Islam

a 

HADITH 

VỀ 

CÁCH SỬ XỰ 

TRONG 

 

PHẦN III 

100 Hadith về cách sử xự trong Islam (Phần III) 1

CÁCH CHÀO HỎI 

54. Imran Bin Hasain tường thuật: Có người đến gặp và chào Sứ Giả : "Assalamu 

Alaikum" (cầu bình an đến Ngài), Sứ Giả đáp lời chào, sau đó ông ta ngồi xuống. Sứ Giả 

nói: "Mƣời" (có nghĩa là người đàn ông đó đã thăng cấp mười hành động tốt)" 

Một người khác đến và chào "Assalamu Alaikum wa Rahmatullah" (cầu bình an và độ lượng 

nơi Allah đến với Ngài) Sứ Giả đáp lời chào, sau đó ông ấy ngồi xuống. Sứ Giả nói: 

"Hai mƣơi ". 

Người thứ ba sau đó đến chào "Assalamu Alaikum wa Rahmatullahi wa Barakatuhu" (cầu 

bình an, độ lượng và phúc lành nơi Allah đến với Ngài) 

Sứ Giả đáp lời chào và ông ấy ngồi xuống. Sứ Giả nói: "Ba mƣơi". 

(Trích từ Abu Dawud và At-Tirmidhi) 

Ghi chú: Hadith này cho thấy rằng chúng ta được 10 phần khen thưởng cho tư cách chào hỏi 

theo chỉ đạo của Islam, phần thưởng sẽ tăng gắp đôi nếu chúng ta chào thêm lời chào như đã 

đề cập ở trên. Allah không cho biết thêm về mức độ tăng thưởng đó, nhưng đây cũng đủ để 

nói lên phần thưởng của Allah bao la dù chỉ là việc chào hỏi. 

55. Abu Hurairah tường thuật: Sứ Giả nói: "Người lái xe nên chào người bộ hành 

trước; người bộ hành nên chào người đang ngồi; và nhóm nhỏ chào nhóm (người) lớn 

hơn." 

(Trích từ al-Bukhari và Muslim) 

Trong tường thuật của Al-Bukhari có nói thêm rằng: Sứ Giả của Allah nói: "Giới trẻ chào 

người (già) lớn tuổi hơn mình trước." 

Ghi chú: Lời chào Assalamu Alaikum nên được sử dụng thường ngày trong cách chào. 

56. Anas Bin Malik tường thuật: Sứ Giả bảo tôi: "Hỡi chàng trai thân mến! Khi 

ngươi bước vào nhà hãy nói "Assalamu Alaikum với những người thân trong gia quyến của 

người. Làm vậy cả hai đều được phần thưởng." 

(Trích từ at-Tirmidhi) 

Ghi chú: Nhiều người khi về đến nhà đã xem thường việc chào hỏi Assalamu Alaikum với 

những người thân trong gia quyến của họ. Thực vậy As-Salam là lời cầu nguyện cho điều tốt 

lành, độ lượng và bình an, nên không được xem nhẹ và cho đó là một việc làm rắc rối phức 

tạp. 

57. Abu Hurairah tường thuật: Sứ Giả nói: "Khi chúng ta đến nơi có sự tụ tập đông 

người thì hãy chào Salaam với những người đã đến trước chúng ta, và chúng ta cũng phải 

làm như thế khi ra về. Hình thức chào lúc ban đầu không đáng khen bằng lời chào cuối khi ra 

về." (Trích từ Abu Dawud) 

Ghi chú: Chúng ta nên chào Salam với những người đang ngồi trong đám đông khi chúng ta 

đến nơi cũng như khi ra về. Cả hai đều là thái độ chủ yếu dù chào trước hay sau ở bất cứ cuộc 

hội họp nào. 

 


CÁCH CHÀO ĐÓN BẠN 

58. Anas tƯỜng thuật: Có người hỏi Sứ Giả rằng: "Khi có một người nào đó đến gặp 

một người thân hay bạn bè, thì hắn có nên cuối đầu chào không?' 

Ngài đáp: "Không", 

Người ấy hỏi tiếp: "Còn việc chào ôm choàng nhau và hôn nhau thì sao?" 

Sứ Giả của Allah đáp: "Không." 

Ông ấy hỏi tiếp: "Còn việc bắt tay nhau?" 

Ngài đáp: "Đƣợc." 

(Trích từ At-Tirmidhi) 

Ghi chú: Chúng ta thấy rõ rằng mỗi khi người Muslim gặp nhau họ không được phép cuối 

đầu chào nhau. Một vài người nói rằng có thể được phép cuối đầu nhưng không được đến một 

mức độ bằng thế Rukua. Thế nhưng, đã không có một Hadith nào đề cập đến việc cho phép 

làm như thế. Vì vậy, chúng ta không nên bịa thêm hay bớt, và cũng không được phép quỳ 

dưới chân bất cứ ai. Sự nghiêm cấm này không giới hạn cho việc hôn bàn tay. Vì nếu việc hôn 

bàn tay được phép thì sẽ có những Ahadith đề cập đến việc của hai người đã gặp lại nhau qua 

một chuỗi thời gian dài xa cách. Chúng ta có thể dựa vào những lời đáp của Sứ Giả ở trên 

là một minh chứng cho việc nghiêm cấm và cho phép. 

CÁCH TIẾP KHÁCH 

59. Abu Hurairah tường thuật: Có người đến hỏi Sứ Giả rằng: "Tôi hiện ở trong tình 

cảnh rất khó khăn và đói khát." Nghe vậy, Ngài vội gửi lời nhắn đến một trong những bà 

vợ của Ngài, và họ đáp: "Allah là Đấng đã gửi những sự thật xuống cho Ngài, hiện nay tôi 

không còn gì hết ngoài lu nước". Sau đó Sứ Giả gửi lời nhắn đến một bà vợ khác và cũng 

đựợc trả lời như nhau. Lần này Ngài gửi lời nhắn đến tất cả bà vợ của Ngài và cũng được 

nhận lời đáp như nhau. 

Sau đó Ngài hỏi mọi người đang có mặt: "Ai có thể coi chừng ông khách này như là một 

khách qúi của mình?" 

Một trong những người Ansar lên tiếng: "Hỡi Sứ Giả của Allah! Để tôi." 

Sau đó người Ansar này đưa ông ấy về nhà và bảo bà vợ: "Hãy phục vụ khách của Sứ Giả của 

Allah." 

Có một tường thuật khác rằng: Anshari có bảo vợ của ông rằng: "Bà còn có thực phẩm 

dự trữ nào không?" 

Bà đáp: "Không, nhưng còn chút thực phẩm để dành cho các con ăn." 

Ông bảo: "Dù chúng bận rộn trong một việc làm nào đó, và khi nào chúng đòi ăn thì bảo 

chúng đi ngủ. Khi nào có khách đến thì hãy đốt đèn sáng lên để ông khách tưởng rằng chúng 

ta đang dùng bữa." 

Sau đó, khách đến và họ cùng nhau ăn để qua cơn đói tối hôm đó. Khi ông trở lại gặp Sứ Giả 

vào buổi sáng hôm sau, Sứ Giả nói với ông rằng "Allah đã khâm phục cho việc người 

tiếp đãi khách tối hôm qua." 

(Trích từ Al-Bukhari và Muslim) 


Ghi chú: Hadith này đưa ra một thí dụ vô song về cách cư xử với khách chỉ vì quyền lợi của 

Allah. Đây là là một sự hy sinh và là sự cảm thông cao cả đối với người đồng đạo. 

TIN TƢỞNG ALLAH 

RẤT QUAN TRỌNG 

60. Ibn 'Abbas Tường thuật: Sứ Giả nói: "Ta đã được cho thấy một dân tộc thuộc 

thủa xa xưa. Ta thấy một Sứ Giả có rất ít tín đồ (tổng cộng ít hơn 10 người) với Ngài, một Sứ 

Giả khác có một hoặc hai người đi theo, và một vài không có ai theo cả. Rồi Ta bất chợt nhìn 

thấy một đám rất đông người, và Ta nghĩ họ là những Ummah của Ta, nhưng Ta được báo 

cho biết: "Đây là Sứ Giả Musa (Mose) cùng với tín đồ của Ngài, nhưng lại nhìn về một phía 

khác" Ta lén nhìn và thấy họ tụ tập. Ta đã được giới thiệu cho biết lần nữa: " Đây là những 

người dân (tín đồ) của Người, có bảy mươi ngàn người trong đó sẽ được vào Jannah (thiên 

đàng) mà không bị một trừng phạt nào cả." Sứ Giả đứng lên và đi về, những người bạn 

đồng hành của Ngài bắt đầu suy nghĩ và suy đoán ai là những người được vào Jannah mà 

không bị hỏi cung và cũng không bị một hình phạt nào?" 

Mọi người cùng suy đoán rằng họ có thể là những người thường đi theo tháp tùng Sứ Giả 

của Allah, hay có thể họ là những người sanh ra là Muslim và họ không bao giờ liên hợp vật 

nào khác để thờ phượng ngoài Allah. Sau đó Sứ Giả bước ra khỏi nhà và hỏi: "Các người 

đang bàn chuyện gì thế?" 

Họ cho Ngài biết những gì họ đã xôn xao bàn tán, sau đó Sứ Giả nói: "Họ là những người 

không bao giờ làm Raqyah thổi vào người sau khi đọc xong Thiên kinh Qur'an hoặc sau 

khi hành lễ, xong rồi họ khẩn xin Sứ Giả ban ân như họ thường hay làm trong lúc bói 

quẽ, họ cũng không mưu cầu gì cũng không tin điềm báo [họ không bi quan yếu thế] chỉ 

thực sự tin vào Rabb (Allah)." 

Sau khi nghe Sứ Giả thuyết giảng xong, 'Ukashah Bin Mihsan đứng lên cầu nguyện: 

'nguyện cầu Allah xếp tôi vào hạng người này." 

Sứ Giả nói: "Người là một trong số người đó." 

Sau đó một người khác đứng lên nguyện cầu như trên, và Sứ Giả lên tiếng: "'Ukashah 

được trội hơn các ngươi."(Ukashah đã đi trước các ngươi một bước). 


Ghi chú: 

1. Hadith đề cập đến sự quan trọng của việc tin tưởng Allah, đây là giá trị niềm tin đặc biệt 

của nhân loại. 

2. Mặc dù sự kiện thổi vào người sau khi đọc xong Thiên kinh Qur'an hay khẩn xin Sứ Giả 

và cách điều trị theo y học có đựợc cho phép đi chăng nữa, nhưng người nào tránh việc làm 

này được thì càng tốt, vì đặt niềm tin vào Allah có thể giúp họ khỏi rơi vào việc tin điềm báo 

vu vơ mà xác định lại vị trí của mình một cách rõ ràng. 

3. Những sự kiện này thường là những điểm báo cho Sứ Giả trong giấc mơ, thế nhưng 

những giấc mơ của Sứ Giả là những giấc mơ thật, là những Mặc khải thiêng liêng, hoặc đôi 

lúc Ngài thừa nhận việc ấy qua sự chứng kiến Iara (hành trình ban đêm). 

4. Nhiều tín đồ của Ngài đã đi quá xa thông lệ đã được chỉ đạo để chạy theo thông lệ của các 

tín đồ khác thường xảy ra trong xã hội ngày hôm nay. 

61. 'Umar Bin Al-khuttab kể: Tôi có nghe Sứ Giả nói: "Nếu tất cả các người chỉ biết 

cậy nhờ van vái Allah thôi, NGÀI sẽ cung cấp tất cả những lương thực cần thiết cho các 


ngươi như NGÀI đang cấp dưỡng cho những bầy chim mỗi sáng bay đi tìm mồi bằng bụng 

đói nhưng chiều về trở lại tổ ấm bằng bụng no nê. " 


Ghi chú: Tin Allah không có nghĩa là chúng ta không nên đi tìm sự sống vật chất. Nghĩa 

chính ở đây là chúng ta cần phải biết buôn bán vật lộn với cuộc sống hằng ngày, nhưng luôn 

tin cậy vào sự giúp đỡ của Allah. Không có Allah chắc chắn trên địa cầu này sẽ không có gì 

cả. Cố gắng làm việc kiếm sống, vì những con chim kia không chỉ nằm trong tổ ấm đợi thức 

ăn mang đến, mà họ phải biết bay đi tìm kiếm mồi. 

TÁC PHONG LỊCH THIỆP 

62. Abu Darda tường thuật: Sứ Giả nói: "Không một gánh nặng nào bằng gánh nặng 

trong ngày phán xử đặc biệt về đức hạnh của những người tin tưởng. Allah ghét những kẻ hôi 

hám (ăn cắp) hoặc thường dùng lời nói thô tục." 


Ghi chú: Vấn đề quan trọng nhứt trong ngày phán xử cuối cùng là tư cách lời nói hay thái độ 

sẽ ra bàn cân nhiều hơn các hành động khác, thế nhưng trong trường hợp này đối với những 

người tin tưởng sẽ không bị hỏi đến, nhưng ở đây nó chỉ dùng để bày tỏ so sánh với những 

hành động của những kẻ không tin tưởng. Allah mặc khải trong Thiên kinh Qur’an: "Việc 

làm của bọn chúng là vô hiệu trong Ngày phán xử. Ta không dùng nó để cân." Đấy là 

dấu hiệu của sự giận dữ của Allah và là sự vỡ mộng cho những người không tin tưởng Allah 

và Ngày Phán xử. 

63. Abu Hurairah tường thuật: Người ta hỏi Sứ Giả về những hành động tiên quyết 

nào có thể bảo đảm được vào Jannah. Ngài đáp, "Kính sợ Allah và những hạnh kiểm 

tốt." Sau đó người ta hỏi về những hành động và đức tính nào sẽ bị gửi xuống địa ngục, Ngài 

đáp: "Miệng lưỡi và vấn đề dục tính." 


Ghi chú: Trong Hadith này đề cập người nào biết kính sợ Allah , thì Ngài đưa họ gần gũi 

với NGÀI. Giữ vững niềm tin với Allah để khỏi rơi vào cạm bẫy, để dễ được vào Jannah. 

Con người chỉ cần biết ngờ vực hai điều đề cập trong Hadith này đó là "Miệng lưỡi và dục 

tính". Thường thì miệng lưỡi hay dùng để nói sau lưng thiên hạ nên nó là cạm bẫy đưa đẫy 

con người vào vũng lầy của tội lỗi và của lửa địa ngục. Vấn đề dục tính cũng cần đề cập ở 

đây, nó là hành vi dễ lôi cuốn và cám dỗ con người vào con đường tội lỗi. Vấn đề là con 

người có thể tránh né được hay không cần phải tu luyện Taqwa (ý thức đến Allah/kính sợ 

Allah) để sửa đổi thái độ và đức tính, và kiểm soát miệng lưỡi và dục tính để may ra cuộc 

sống của chúng ta không bị phạm trọng tội trong Ngày phán xử sau này. 

E 


BẮT TAY NHAU SẼ ĐƢỢC 

THỨ TỘI 

64. AL-Bara tường thuật: Sứ Giả của Allah nói: "Hai người Muslim không chịu bắt 

tay nhau thì tội lỗi của họ không được tha thứ (bởi Allah) sau khi chết." 

(Trích từ Abu Dawud) 

Ghi chú: Ở đây chúng ta đã biết rằng Allah sẽ tha tội nhỏ cho hai người tin tưởng đã chịu 

bắt tay tha thứ cho nhau. Thế nhưng, những tội lớn không thể tha thứ được nếu trái tim họ 

không thành thật tha thứ cho nhau theo điều kiện đề ra ở trên. Vì thái độ giả tạo là hành động 

của người đạo đức giả, và Allah ghét những kẻ có thói đạo đức giả. Giữ vững niềm tin nơi 

Allah là bổn phận của mọi người Muslim nói riêng và đối với nhân loại nói chung. Vì thế, 

nếu hai người Muslim chịu bắt tay tha thứ cho nhau thì họ sẽ đạt được hai quyền lợi. 

Một, tình cảm giữa hai người sẽ gắn bó. 

Hai, những tội nhỏ sẽ được Allah tha thứ. 

HẬU QỦA CỦA TÍNH THẬT THÀ VÀ GIẢ DỐI 

65. 'Abdullah Bin Mas'ud tường thuật: Sứ Giả nói: "Thành thật dẫn đến sự mộ đạo, 

lòng mộ đạo dẫn đến Jannah. Một người luôn biết giữ tư cách nói năng thành thật thì được 

ghi vào danh sách người thật thà của Allah. Gian dối dẫn đến tật hư thói xấu, tật hư thói xấu 

dẫn đến lửa của địa ngục, và người nào luôn miệng gian dối sẽ được ghi vào danh sách của 

những kẻ gian dối." 


Ghi chú: Siddiq (chân thực) và Kadhdhab (láo khoét) cả hai có cùng cường độ rất lớn, có 

nghĩa là nếu sự thành thật được tu luyện thành tính phản ứng tự nhiện thứ hai của họ; và trong 

trường hợp ngược lại, sự láo khoét gian dối trở thành thói quen của họ thì cả hai sẽ cùng được 

phán xử trước tòa án Allah về cử chỉ và hành vi của họ. Dĩ nhiên người thật thà sẽ được phần 

thưởng và kẻ gian dối sẽ bị trừng phạt về những hậu quả. Hadith này khuyến khích con người 

nên sống thật thà vì đó là hành động của sự tốt lành, Hadith này còn cảnh cáo rằng sự giả dối 

láo khoét dẫn con người thành trò tinh nghịch. 

BẠN BÈ VÀ NGƢỜI LÁNG GIỀNG TỐT 

66. Abdullah Bin 'Umar tường thuật: Sứ Giả của Allah nói: "Người nào đối xử tốt 

với bạn bè của họ thì họ là những người bạn tốt với Allah. và người nào đối xử tốt với người 

láng giếng thì họ sẽ là người láng giềng tốt với Allah." 

(Trích từ At-Tirmidhi). 


Ghi chú: Cụm từ tình thương yêu đã được đề cập đến nhiều lần, chẳng hạn như việc làm liên 

quan đến cuộc hành trình và khách lữ hành trong cơn đói khát. Người Muslim được khuyên 

nên đối xử tốt với nhau. Nhưng đối xử tử tế với những người láng giềng thì có được quyền lợi 

cao hơn. Đối xử tử tế với họ tốt là hành trang tốt để xây một tổ ấm tốt lành với Allah về sau. 

LỜI LẺ TỐT BẢO VỆ KHỎI LỬACỦA ĐỊA NGỤC 

67. Adi Bin Hatim tường thuật: Sứ Giả nói: "Bảo vệ bản thân khỏi lửa (hỏa địa ngục) 

dù chỉ bằng một phân nữa quả trái cây (dùng bố thí); Và nếu chúng ta không có khả năng, thì 

ít ra chúng ta cũng nên dùng những lời nói tốt ." 

(Trích từ Al-Bukhari và Muslim). 

Ghi chú: Hadith này đề cập đến sự nổi bật của việc Sadakah là một việc làm đạo đức nhứt, 

dù chỉ bằng một nữa quả trái cây nhỏ cũng có thể bảo vệ chúng ta khỏi rơi vào lửa của địa 

ngục. Nếu chúng ta không làm được điều đó ít nhứt cũng nên dùng lời nói ngọt ngào, thật thà 

thốt nên từ trái tim và từ đấy lòng. 

NGƢỜI BẠN ĐỜI TỐT 

68. Abu Musa Bin Al-ash'ari tường thuật: Tôi có nghe Sứ Giả của Allah nói: "Có thể 

so sánh giữa hai người bạn đời tốt với Bạn đời xấu như người chủ của một xạ hương và kẻ 

dùng xạ hương để dùng vào việc thổi phòng (cho việc bói quẽ). Người chủ ấy có thể cho họ 

miễn phí hoặc họ phải mua để đem về thưởng thức mùi thơm hoặc dùng nó để thổi phòng. Cả 

hai đều có cùng mục đích hoặc họ tự đốt cháy áo quần họ đang mặc hoặc để thưởng thức mùi 

thơm." 


Ghi chú: Hadith này ngụ ý rằng, người ta thường hay tự chọn cho mình cuộc sống an bình 

với đám người sùng đạo hoặc không sùng đạo. Thực tế thì người ta muốn tìm được làm bạn 

sùng đạo là người luôn ao ước được sống trong cảnh bình an không bị cám dỗ, nhưng cũng 

không ít người lại muốn chọn những bạn đời không sùng đạo là thành phần mất mát mà 

chúng ta không bao giờ học hỏi được từ bọn chúng. 

ĐỨC TÍNH TỐT 

69. Abu Hurairah tường thuật: Sứ Giả nói: "Những ai tin Allah và Ngày phán xử 

cuối cùng, thì hãy cho thấy mình là người hâm mộ khách, và những ai tin Allah và ngày phán 

xử cuối cùng, hãy cho thấy mình đối đãi tốt với những người trong gia đình và dòng dõi họ 

hàng, và nhũng ai tin Allah và ngày phán xử cuối cùng, hãy cho thấy tư cách nói năng lịch 

thiệp của mình bằng không hãy giữ im lặng." 

(Trích từ Ak-Bukhari và Muslim) 

Ghi chú: Hâm mộ khách có nghĩa là đối xử vui vẻ tiếp đãi ân ần. Đối đãi tốt với những 

người dòng tộc và gia đình, có nghĩa là luôn tỏ lòng vui vẻ và cho thấy thái độ trách nhiệm 


đối với họ. Tư cách nói năng lịch thiệp còn có nghĩa là nói những điều tốt không làm phật 

lòng người nghe, bằng không thì không nên nói gì cả là tốt hơn. Ba yếu tố giá trị trên minh 

chứng cho sự thật của những người thật sự tin Allah và ngày phán xử cuối cùng. Nếu làm 

ngược với ba chỉ đạo trên chúng ta là người thua thiệt và mất mát về sau. 

TƢ THẾ NẰM ÚP NGƢỜI 

70. Ya'ish Bin Tikhfah tường thuật: Bố của tôi kể rằng, trong lúc Bố đang nằm úp người 

trong Thánh Đường thì có một ông tới lấy chân đá nhẹ để kêu bố tôi dậy, rồi nói: "Allah 

không thích những người nằm úp theo kiểu này". Khi ngưỡng mặt nhìn lên thì bố tôi thấy 

người đó chính là Sứ Giả của Allah. 


Ghi chú: Tư thế nằm úp người hay nằm sấp là tư thế nằm rất ghê tởm mà Sứ Giả của 

Allah đã nghiêm cấm. 

TRÁNH TƢ THẾ NÀY 

71. Ash-Sharid Bin Suwaid tường thuật: Trong lúc ngồi, tôi đặt cánh tay trái sau lưng 

và tay phải thì đặt lên tráng. Sứ Giả của Allah đi ngang qua thấy, rồi lên tiếng: "Ngươi 

đang ngồi trong tư thế giống những kẻ xuất xứ từ nhóm đã bị Allah phẫn nộ." 


Ghi chú: Tín đồ Do Thái và Cơ Đốc là nhóm người đã bị Allah phẫn nộ. Là người Muslim 

chúng ta không nên làm theo tiền lệ của họ. Tiếc thay, ngày nay đã có nhiều người Muslim 

còn ngoan cố bắt chước theo, và còn cho đó là việc làm tiến bộ nữa là khác. 

MUA BÁN VÀ CHO VAY 

72. Jabir tường trình: Sứ Giả của Allah cầu nguyện rằng: "Nguyện cầu Allah ban 

phúc lộc cho những ai có thái độ tốt và ngay thẳng khi họ bán, mua, và yêu cầu trả nợ." 

(Trích từ Al-Bukhari) 

Ghi chú: Tiếp nhận một thái độ tốt khi bán, mua và yêu cầu thanh toán nợ có nghĩa là khi 

mua hàng phải thanh toán giá cả một cách công bằng để rồi người bán không lo sợ bị lỗ lãi, và 

người bán hàng cũng không cảm thấy bực bội. Ở đây còn có nghĩa là cả hai bên người mua 

lẫn người bán dễ thông cảm và không cảm thấy bị thiệt thòi, có nghĩa là cả hai người mua và 

bán luôn thể hiện tinh thần và thái độ tốt, không vượt quá giới hạn trong việc buôn bán. Ngoài 

ra, là người Muslim, chúng ta còn phải tỏ lòng quan tâm đến người nghèo, đôi lúc cần mua 

một mặt hàng cần thiết nhưng không đủ khả năng thì người bán cần thông cảm bán cho họ với 

giá rẻ hoặc có thể biếu không. Thiên kinh Qur'an có ghi: "Nếu các ngƣơi xá cho họ bằng 

hình thức bố thí thì nó tốt cho các ngƣơi hơn." [2:280] 


73. Abu Qatadah tường thuật: Sứ Giả của Allah nói: "Những ai muốn được Allah 

cứu khỏi tai họa trong Ngày phán xử cuối cùng thì hãy hoãn nợ cho người thiếu nợ hoặc 

thuyên giảm (nợ) để người mang nợ khỏi bi bối rối." 

(Trích từ Muslim) 

Ghi chú: Falyunaffis có nghĩa là hoãn thời gian trả nợ cho một người đang trong tình cảnh 

lo âu bối rối cho đến khi nào họ sẵn sàng có đủ khả năng trả nợ. Ở đây còn khuyên chủ nợ cho 

mượn thêm tiền để họ được an tâm. Tinh thần cảm thông sẽ cứu rỗi chúng ta khỏi tình trạng 

căng thẳng mà nhiều người sẽ bị căng thẳng hồi hộp trong Ngày phán xử. 

ĐI TÌM SỰ 

CHO PHÉP 

74. Abu Musa Al-Ash'ari tường thuật: Sứ Giả của Allah nói: "Vấn đề cho phép cần 

phải được xác định ba lần, nếu cả ba lần đều giống nhau thì các ngươi có quyền dùng; bằng 

không thì cùng nhau xác định lần nữa." 


75. Kildah Bin Al-Hambal tường thuật: Tôi đến thăm Sứ Giả và tự động đi vào nhà 

mà không xin phép trước, Ngài bảo tôi: "Đi trở ngược ra ngoài rồi trở vào với lời chào 

'Assalamu Alaikum' sau đó lên tiếng xin phép bằng lời nói: 'Tôi vào được không?' 

(Trích từ Abu Dawud và At-Tirmidhi) 

76. Jabir tường thuật: Tôi đến thăm Sứ Gỉa và gõ cửa (để xin phép) Ngài hỏi: "Ai 

đó" tôi trả lời: 'Tôi", Ngài lên tiếng: "Tôi! Tôi là ai?" bằng thái độ không thỏa mãn. 


Ghi chú: Có ba hình thức quan trọng cần để ý: 

1. Trước hết, khi đến trước cửa thì nên báo cho chủ nhà biết mình là ai. 

2. Sau đó, Gõ cửa hay bấm chuông nhà là hình thức cho chủ nhà biết đang có người viếng 

thăm. 

3. Và cuối cùng, sau khi ra về khách nên chào chủ nhà bằng lời biếu từ Assalaam. 

NGỒI TRONG ĐÁM ĐÔNG 

77. Hudhaifah Bin Al-Yaman tường thuật: Sứ Giả của Allah nguyền rủa người nào 

ngồi vào chính giữa một đám đông đang hội tụ chung quanh. 

(Trích từ Abu Dawud). 

Ghi chú: Chúng ta được chỉ cho biết rằng, không nên chen lấn để dành chỗ ngồi vào giữa 

đám đông đã có người đến ngồi trước, vì hành động chen lấn làm người khác bực bội. Là 

người Muslim chúng ta hãy tôn trọng người khác, do bởi xen lấn là một hành vi xâm phạm 

vào việc riêng của người khác. 


78. Jabir Bin Samurah tường thuật: Mỗi lần đến dự cuộc thuyết giảng của Sứ Giả , 

chúng tôi thường hay đến sớm để được ngồi hàng đầu nếu còn chỗ. 


Ghi chú: Hadith này dạy cho xã hội một gương sáng về nghi thức tổ chức khi có đám đông 

người sẽ đến tham dự và để tránh sự chen lấn vô trật tự, việc đầu tiên là chuẩn bị chỗ ngồi 

rộng rãi cho khách. 

NGHI THỨC ĂN UỐNG 

79. Umar Bin Abu Salamah tường thuật: Lúc còn bé tôi được chăm sóc bởi Sứ Giả 

của Allah. Trong lúc ngồi trên bàn ăn, tôi chỉ vừa lấy tay bóc đồ ăn trong dĩa thì Ngài bảo: 

"Hãy tuyên danh Allah trước khi ăn (đọc Bismillah), dùng tay phải và ăn những đồ ăn gần 

chúng ta nhứt." Sau khi được Ngài chỉ bảo, tôi tiếp tục giữ nghi thức theo lời chỉ bảo của 

Ngài và nó trở thành thông lệ. 


Ghi chú: Hadith này đưa ra những dữ kiện quan trọng sau đây: 

1. Cần phải dạy con cách xử sự và luân lý đạo đức. 

2. Chúng ta nên đọc Bismilla (nhân danh Allah) trước khi ăn và ăn những đồ dọn trước mặt 

mình trước. Trong trường hợp trên bàn ăn có nhiều thứ thì chúng ta được phép chọn thứ mình 

thích. 

3. Dạy con từ thời còn bé. Khi chúng làm điều không đúng thì hãy chỉ bảo chúng ngay. Do 

bởi, việc dạy con cái khi còn bé được nhiều nhà nghiên cứu chứng minh là có kết quả khả 

quan và chúng dễ thu thập nghe theo lời chỉ bảo. 

80. Abu Umamah tường thuật rằng: Mỗi lần dùng xong bữa ăn, Sứ Giả nguyện: 

"Al-hamdullillahi Kathiran Tayiban mubarakan fihi makfiyyin wa la muwadda'in, wa la 

mustaghan 'anhu Rabbuna (mọi ca ngợi kính dâng lên Allah, cho sự phong phú, trong sạch 

và mọi phúc lành là những điều cần thiết mà mọi người cần ghi ơn). 


Ghi chú: Hadith này đề cập đến lời nguyện mà Sứ Giả thường nguyện khi ăn, nên việc 

làm này xứng đáng cho chúng ta noi theo. 

81. Salamah Bin Al-Akwa tường thuật dựa vào lời kể của cha ông rằng: Có một 

người đang dùng bàn tay trái bóc thức ăn, Sứ Giả thấy và bảo: "Hãy dùng tay phải của 

người." 

Ông ấy đáp: 'Ta không dùng được tay phải.' 

Sau đó Ngài nói: "Nguyện cầu sao cho người dùng được tay phải." thì một hư ảo trở nên 

hiện thực, sau đó tay trái ông ấy tự nhiên không đưa thức ăn lên đến miệng được. (Trích từ 

Muslim) 

Ghi chú: Hadith này đã đề cập đến rất nhiều trong Thiên kinh Qur’an. Vì thế chúng ta nên 

xem đây là một chỉ đạo quan trọng, giữ lễ nghi ăn uống theo đúng cách thức chỉ đạo, không 

chỉ cho riêng bản thân mà còn kêu gọi đồng bạn cùng làm theo. Không nên xem thường vì nó 

sẽ trở thành kẻ bất hiếu, Allah không ưa thích kẻ bội nghĩa. 


82. Wahshi Bin Harb tưởng thuật: Có một số người bạn đồng hành của Sứ Giả than 

rằng: "Chúng tôi ăn nhưng không được thỏa mãn cho lắm." 

Ngài bảo: "Vì các người không cùng ăn chung." 

Thấy những người bạn trả lời một cách quả quyết hơn, 

Cho nên, sau đó Ngài giải thích thêm: "ăn chung với nhau và cùng tuyên danh Allah 

trước khi cùng dùng bữa ăn, thì các ngươi sẽ được hồng phúc." 


83. Ibn 'abbas tường thuật: Sứ Giả của Allah nói: "Phúc lành xuống cho những 

món ăn đặt chính giữa. Hãy lấy thức ăn từ ngoài dĩa trước, chớ múc ngay từ chính giữa." 

(Trích từ At-Tirmidhi và Abu Dawud) 

Ghi chú: Hadith này cho chúng ta biết rằng, trong một bữa ăn trong gia đình mà mọi người 

cùng ngồi chung bàn và họ cùng tuyên danh Allah, thì bữa ăn của họ sẽ được ban phúc lộc. 

84. Abu Juhaifah Wahab bin Abdullah tường thuật: Sứ Giả của Allah có nói: "Ta 

không bao giờ ngồi ngã lưng (trên gối) trong khi dùng bữa." 


Ghi chú: Ngồi ngã lưng có nghĩa như thế nào đã được giải thích theo nhiều quan điểm khác 

nhau. Có người nói ngã lưng về một bên dù là về phía phải hay trái, hoặc dựa vào tường. 

Imam Al-Khuttabi đề nghị tốt hơn hết là trãi chiếu để mọi người có thể cùng thư thản ngồi 

chung quanh nhau. Sứ Giả thường hay dùng bữa theo cách đó. Ibn Hajar có đề nghị rằng 

chúng ta ngồi theo tư thế chân trái chéo và chân phải quỳ. 

85. Jabir tường thuật: Sứ Giả của Allah có đề cập đến việc liếm ngón tay và ăn sạch 

phần còn dư trong đĩa và nói: "Các ngươi chưa biết rõ về phúc lành của nó." 


Ghi chú: Hadith này đề cập đến mức độ quan trọng của việc liếm ngón tay và đĩa ăn. Đôi 

khi người ta chỉ biết ăn nhưng không màn nghĩ đến ân phúc của nó mà chỉ biết ăn chỉ để sống, 

được khỏe mạnh, thực ra thái độ vô tình này đưa con người ra khỏi biên giới của sự phúc lành 

mà Allah ban cho nhân loại. 

86. Jabir tường thuật: Sứ Giả của Allah nói: "Khi đang xách thức ăn (như trái cây) thì 

nó bị rơi xuống đất, hãy nhặt lấy lại, lau chùi bụi bậm và ăn nó, không nên bỏ cho Shaitan, 

và cũng không nên lau chùi tay trước khi các người liếm sạch nó, vì rằng các người không 

biết phúc lành còn động trong đó." 

(Trích từ Muslim). 

Ghi chú: Nhặt lấy đồ ăn bị rơi xuống đất lau chùi sạch sẽ sau đó ăn, là cách hạ nhục Shaitan, 

đồng thời chúng ta được ân phúc của Allah cho việc làm đó. Tiếc rằng, ngày nay con người 

đã xem nhẹ chỉ đạo này nhưng lại lo sợ người khác sẽ châm biếm khinh thường đánh giá cho 

việc làm này là ô nhục, con người càng vô tình hơn nhiều khi còn thảy bỏ vào thùng rác một 

số lượng lớn phần mình ăn còn dư thừa, và có người khi đến tiệm ăn còn tỏ thái độ cho mình 

là tiến bộ nên sau bữa ăn thường để lại trên đĩa chút thức ăn và xem đó là việc làm tiến bộ mà 

không màn nghĩ đến sự chỉ đạo của Sứ Giả của Allah đã khuyên rằng ăn xong nên liếm 

sạch thức ăn còn dính trên những ngón tay hay ăn hết những thức ăn trên đĩa. 


87. Ibn 'Abbas tường thuật: Sứ Giả nói: "Không nên uống nước mà nuốt chững một 

lần một như con lạc đà, mà nên nuốt chừng hai hay ba ngụm mỗi lần, và tuyên danh Allah 

(đọc Bismillah) trước khi uống, và ca tụng NGÀI (đọc Al-hamdu Lillah) sau khi uống." 


Ghi chú: Hadith này khuyên chúng ta không nên nóc cạn một ly nước một lần, hãy đọc 

Bismilla trước khi uống và đọc Al-hamdulillah sau khi hết dùng. 

88. Aisha tường thuật: Sứ Giả nói: "Tất cả các ngươi phải tuyên danh Allah (đọc 

Bismilla) trước khi dùng bữa ăn. Nếu quên, thì đọc Bismillah awalahu wa akhirahu (Nhân 

danh Allah trước và sau khi dùng bữa cơm xong)." 

(Trích từ At-Tirmidhi và Abu Dawud) 

Ghi chú: Hadith này cho thấy có sự nhượng bộ trong đó, có nghĩa là trường hợp chúng ta 

quên tuyên danh Allah trước khi ăn hay uống thì chúng ta cũng còn có thể tuyên danh NGÀI 

trong lúc đang dùng hay sau khi dùng bữa cơm xong. 

BARAKAH CHO VIỆC CHIA PHẦN ĂN 

89. Abu Hurairah tường thuật: Sứ Giả của Allah nói: "Phần ăn của hai người phải 

được dọn bằng ba phần; và phần ăn dọn cho ba người thì phải bằng bốn phần." 


Trong Shahih cuả Muslim còn đề cập đến lời tường thuật của Jabir rằng: Sứ Giả có 

nói: "Thức ăn được bầy dọn cho một người nhưng phải đủ cung ứng cho hai phần ăn, dọn cho 

hai người thì được lên bốn phần, dọn cho bốn người thì thành tám phần ăn." 

Ghi chú: Ở đây có nghĩa rằng, trong một môi trường nào đó thức ăn không đủ để phục vụ 

khách thì mọi người nên chia nhau phần ăn, cử chỉ này sẽ được Allah ban phước và phần 

thưởng. 

SỰ SIÊU QUẦN TRONG VIỆC 

HÀNH LỂ LÚC RẠNG ĐÔNG 

90. Abu Hurairah tường thuật: Sứ Giả của Allah nói: "Cứ mỗi ba đêm một lần thì 

Chúa Tể, Đấng Vĩ đại, Đấng Ban phúc của chúng ta xuống tầng thấp nhứt của thiên đàng và 

răn hỏi: 'Có ai trong đây cầu khẩn TA để TA có thể đáp lại lời cầu nguyện đó không? và có 

ai trong đây van vái TA điều gì để TA có thể ban cho? Có ai ở trong này đang nguyện cầu 

TA tha thứ để TA có thể tha thứ cho?" 



CẦU NGUYỆN TRƢỚC KHI RA KHỎI NHÀ 

91. Umm Salamah tường thuật: Mỗi lần Sứ Giả bước ra khỏi nhà, Ngài nguyện: 

"Bismillah tawakkaltu Alillah Allahumma inni a'udhu bika an adilla aw udalla, au azsilla, 

aw uzalla, aw azilima aw uzlama, aw ajhala aw yujhalu 'alayya. (Ta bắt đầu bằng lời tuyên 

danh Allah, Ta tin Allah; Hỡi Allah! Ta cầu xin sự dẫn dắt từ Allah để không bị lầm đường 

lạc lối; hoặc không bi trợt té; hoặc không làm những việc bất chính; hoặc phạm những điều 

bất nghĩa, và xin hãy tha thứ cho những điều gì Ta đã làm sai )." 

(Trích từ Abu Dawud và At-Tirmidhi. Theo At-Tirmidhi nói Hadith này được xem là Hasan 

Sahih. Lời tường thuật này là từ Abu Dawud) 

CẦU NGUYỆN KHI BẾ MẠC CUỘC HỌP 

92. Abu Hurairah tường thuật: Sứ Giả của Allah nói: "Những ai ngồi mê muội trong 

một cuộc họp và trong cuộc họp đó có sự cãi cọ bừa bãi về những điều vớ vẫn, thì nên đứng 

lên khẩn vái: "Subbahanaka Allahumma wa Bihamdika, ashatu an la illaha illa Anta, 

astaghfiruka wa atuhu ilaika. (Hỡi Allah! Đấng không thích việc không hoàn hảo, là Đấng 

tán tụng. Ta tuyên bố không có Đấng Thượng đế nào thật sự ngoài Allah. Ta van vái NGÀI sự 

thứ tha cho những điều cố tình hay vô tình đã diễn ra trong cuộc họp.) (Trích từ At-Tirmidhi) 

Ghi chú: Những lời nói vô nghĩa hay hung tợn chỉ là thái độ không đem lại lợi ích, mà nó 

chỉ làm giảm giá trị nhân phẩm con người. Dù đây chỉ là một tội lỗi nhỏ nhưng chúng ta cũng 

nên van Allah tha thứ. Nhưng, nếu việc ấy xúc phạm đến nhân phẩm người khác thì nó sẽ 

trở nên một việc làm khó có thể tha thứ cho nhau, thì trong trường hợp này đã có nhiều học 

giả giải thích rằng nếu thật lòng thú tội thì hãy đọc những lời van vái trên thì tội này có thể 

được tha thứ. 

93. Ibn 'Umar tường thuật: Đừng yêu cầu người ta từ bỏ chức vụ của họ để mình chiếm 

đoạt ghế đó, mà nên tìm cách dung hòa sự việc trong thanh bình và bằng an. "Umar có thói 

quen không bao giờ ngồi trên ghế, mặc dù sau khi người đó vừa rời đi’. 


Ghi chú: Hadith này giúp cho chúng ta thấy, khi tổ chúc một cuộc họp thì nên thiết lập chỗ 

ngồi thoải mái đủ chỗ cho khách đến dự. Tốt nhứt là nên luôn chuẩn bị sẵn một vài chỗ trống 

để khách đến sau không phải lo thiếu chỗ. Chớ nên quan trọng hóa dành chỗ đặc biệt cho 

người có chức vụ cao. 'Umar không bao giờ đồng ý cho việc làm này. Người biết kính sợ 

Allah (Taqwa) không bao giờ giữ chỗ trước cho người có quyền thế, nhưng trong vài trường 

hợp đặc biệt chúng ta cũng nên đặc chỗ trước hay nhường chỗ cho những người khuyết tật 

chẳng hạn. Và ở trường học thì học sinh không thể ngồi ghế thầy giáo, hay ở những chợ búa 

mà gian hàng buôn bán là nơi cố định không thể di dời. 

94. Abu Hurairah tường thuật: Sứ Giả của Allah nói: "Nếu có ai rời chỗ ngồi (vì 

một lý do nào đó) rồi trở lại đó, thì người ấy được quyền ưu tiên cho chỗ ngồi này." 



CẦU NGUYỆN CHO NGƢỜI HẮC XÌ 

95. Abu Hurairah tường thuật: Sứ Giả của Allah nói: Khi một người trong các người 

bị hắc xì, thì đọc "Al-hamduliilah" và người chung quanh cùng đọc "Yarhamuk allah" khi 

người này đọc Alhamdulillah thì người khác đọc Yarhamuk-Allah wa yuslihu balakum. 


Ghi chú: Hadith này dạy người Muslim phải biết lời nguyện chúc tụng và biết nhân nhượng 

cho nhau. Làm được như vậy thì đây là dấu hiệu tốt đem lại sự đoàn kết trong một xã hội 

Muslim. Nguyện cầu Allah ban phúc lành này đến cho toàn thể người Muslim. 

THĂM VIẾNG NGƢỜI BỆNH 

96. Abu Hurairah tường thuật rằng: Tôi có nghe Sứ Giả bảo: "Những ai đến viếng 

thăm người bệnh hoặc bà con bệnh, để làm thỏa mãn sự yêu thích của Allah, thì sẽ có một 

Thiên Thần lớn tiếng tuyên bố: "Chúc người vui vẻ, chúc cuộc đi bộ của người được Allah 

ban phúc, và chúc người được Allah ban nơi an nghỉ tốt lành nhứt ở Jannah." 


Ghi chú: Hadith này khuyên người Muslim nên viếng thăm người bệnh để làm tăng sự phúc 

lợi mà Allah ban cho. 

97. Al-Bara' Bin Azib tường thuật: Sứ Giả của Allah đã khuyên chúng tôi nên đến 

thăm người bệnh, tham dự đám tang (của người Muslim), đáp lại lời cầu nguyện cho người bị 

hắc xì (đọc câu Yarkamuk Allah) để bày tỏ thái độ sẵn sàng giúp đỡ những người nguyện cầu 

đang cần sự giúp đỡ, và giúp đỡ những người bị đàn áp có thể nhận lời của người mời; và để 

thăng cấp lời chúc tụng (bằng lời chào Asalamu Alaiku). 


98. Abu Hurairah từờng thuật: Sứ Giả của Allah nói: Mọi người Muslim có năm 

quyền lợi trên các người Muslim khác (Họ phải thực hiện năm trách nhiệm cho người Muslim 

khác) đó là: Đáp lại lời chào, viếng thăm người bệnh, dự đám tang, nhận lời mời, và đáp lại 

lời nguyện của người bị hắc xì. 


Ghi chú: Xem thêm Hadith # 240 và 847. 

CẦU NGUYỆN CHO VƠI CƠN ĐAU 

99. Abu Abdullah Bin Abul-As tường thuật rằng: Trong cơ thể của tôi bi đau và tôi đã 

phàn nàn điều này với Sứ Giả của Allah, NGÀI bảo tôi: Để tay vào nơi đang bị đau rồi đọc 

câu kinh "Bismilla (nhân danh Allah) ba lần, và tiếp tục đọc đến bảy lần câu kinh này: 

Audhu bi'izatillahi wa qudratihi min sharri ma ajiduwa uhadhiru (Tôi xin tìm lánh nạn nơi 

Allah và với quyền năng của NGÀI chắc chắn làm hết cơn đau đang làm phiền tôi). 



Ghi chú: Không ai có thể nhận Ruqyah từ ai, nhưng chính bản thân phải tự đọc những câu 

kinh mà Sứ Giả chỉ trong Hadith trên. 

CẦU NGUYỆN TRƢỚC KHI ĐI NGỦ 

100. Abu Dhar tường thuật: Mỗi lần đi ngủ vào mỗi đêm, Sứ Giả thường cầu 

nguyện:"Bismika namuta wa nahya." Và khi vừa ngủ dậy vào mỗi buổi sáng Ngài thường 

nguyện "Alhamdu lillahil-ladhi ahyana ba'dama amatana, wa ilaihin-nashur”. 

(Trích từ Al-Bukhari). 

Biên soạn: DARUSSALAM 

Biên dịch: Haji MUSA POROME 


Chúng tôi đã hoàn tất đúng 

100 Ahadith 

đã được nghiên cứu chọn lọc 

từ nhiều nguồn 

Ahadith-Sahih AlBukhari, Sahih Muslim, 

At-Tirmidhi, Riyad-us-Saliheen 

và từ các tài liệu khác. 

Sự sắp xếp đặc biệt trong cuốn sách này 

là những lượm lặt trong từng chương một 

để làm sao 

thuyết phục bạn đọc về những việc làm 

tốt và khuyên can đọc giả 

tránh làm những điều xấu 

để rồi khép mình vào một kỷ luật rõ ràng 

đâu là cách thức tin tưởng 

để trở thành người mộ đạo. 

Một cuộc cách mạng trong tinh thần đạo 

đức bắt đầu bằng 

trí tuệ sáng suốt là từ sự học hỏi, 

và sự học hỏi đòi hỏi phải biết gói hành 

trang đi tìm đọc và nghiên cứu, 

sau đó đem ra ứng dụng vào đời . 

Chúng tôi hy vọng những chọn lọc 

trong Ahadith này sẽ giúp ban đọc 

ứng dụng đúng theo tinh thần 

chỉ đạo của Islam 

cho suốt cuộc đời.

HADITH VỀ CÁCH SỬ XỰ TRONG - Chân Lý Islam

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?