mgr_p_biernatowski.pdf (590 Kb) - VaGla.pl Prawo i Internet

składania oświadczeń w postaci elektronicznej jest wprowadzanie do regulacji
prawnych generalnych reguł antydyskryminacyjnych, zabraniających odmawiania
ważności i skuteczności oświadczeniom woli tylko dlatego, że zostały wygenerowane,
złożone albo przesłane w postaci danych elektronicznych lub że istnieją i są
przechowywane na nośniku elektronicznym 10 ”. W polskim reżimie prawnym składanie
oświadczeń woli za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej umożliwia art.
60 kc. Stanowi on wyraz wspomnianej zasady swobody formy czynności prawnej,
zgodnie z tymże artykułem, z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, wola
osoby może być wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia jej wolę
w sposób dostateczny 11 .
Dopuszczalne jest więc przypisywanie znaczenia
oświadczenia woli wszelkim zachowaniom, które per facta concludentia wskazują, iż
podmiot zmierza do wywołania określonych skutków prawnych. Normatywna
dopuszczalność składania oświadczeń woli w postaci elektronicznej istniała na długo
przed upowszechnieniem się tejże metody komunikacji, od dnia wejścia w życie kc, tj.
od 1 stycznia 1965 roku. Wraz z rozpowszechnieniem elektronicznych środków
komunikacji polski ustawodawca zdecydował się explicite wyrazić dopuszczalność
składania oświadczeń woli w tej postaci poprzez dodanie do artykułu 60 kc fragmentu
przepisu „w tym również przez ujawnienie tej woli w postaci elektronicznej 12 ”. Zmiana
ta nie miała charakteru konstytuującego możliwość składania oświadczeń woli w
postaci elektronicznej. Spośród konwencji wypracowanych na szczeblu
międzynarodowym wyrażających zasadę swobody formy w odniesieniu do postaci
elektronicznej najistotniejszą jest ustawa modelowa o handlu elektronicznym
UNCITRAL. W artykule 11 ustęp 1 tejże ustawy wyraża regułę antydyskryminacyjną,
która brzmi „Oferta i akceptacja mogą być wyrażone w postaci elektronicznej, chyba że
strony inaczej postanowią. W razie zawarcia umowy na nośnikach elektronicznych jest
ona ważna i skuteczna bez względu na to, w jaki sposób doszło do zaciągnięcia
zobowiązania”. W ramach Unii Europejskiej również wypracowano stosowną regułę.
Artykuł
9 ustęp 1 Dyrektywy o handlu elektronicznym nakazuje państwom
członkowskim zapewnienie, by wymogi formalne stawiane kontrahentom w procesie
10 W. Kocot, Wpływ Internetu na prawo umów, Warszawa 2004, s. 73 i n.
11 Zob. S. Rudnicki [w:] Komentarz do kodeksu cywilnego, Księga pierwsza część ogólna, red.
S. Dmowski, S. Rudnicki, Warszawa 1999, s. 196-199; Z. Radwański [w:] System Prawa
Prywatnego, Prawo Cywilne – część ogólna, red. Z. Radwański, tom 2, Warszawa 2002, s. 304;
M. Safjan [w:] Kodeks Cywilny, Komentarz, red. K. Pietrzykowski, t.1, Warszawa 2002, s. 165.
12 Nowelizacji dokonano artykułem 54 ust. 1 ustawy z 18 września 2001 roku, o podpisie
elektronicznym.
12