mgr_p_biernatowski.pdf (590 Kb) - VaGla.pl Prawo i Internet

3. KONCEPCJE WYKŁADNI OŚWIADCZEŃ WOLI A OBRÓT
ELEKTRONICZNY
3.1 Pierwsze teorie wykładni oświadczeń woli – teorie subiektywizujące
W rozwoju koncepcji dotyczących oświadczeń woli 56 , oraz czynności prawnych 57
pionierską rolę pełniły doktryny austriacka, niemiecka, oraz wywodząca się z tradycji
romańskiej doktryna francuska. Podobnie rzecz się ma z rozwojem teorii dotyczących
wykładni oświadczeń woli. Wykładnię oświadczeń woli definiuje się w literaturze i
orzecznictwie jako proces myślowy zmierzający do ustalenia właściwego znaczenia
(sensu) oświadczenia woli 58 . Celem przypomnienia wspomnieć należy, iż początki
wykładni oświadczeń woli zdominowane były przez teorie przypisujące decydujące
znaczenie woli wewnętrznej podmiotów prawa.
Pierwszą teorią, która zdominowała ten obszar rozważań prawnych była teoria woli,
której klasyczną definicję zawdzięczamy F.C. Savigny’emu. Jej brzmienie jest
następujące: zgodnie z naturą rzeczy oświadczenie i wola są zgodne ze sobą, jako że
oświadczenie jest niczym innym jak przejawem woli 59 . Koncepcja ta przyznawała prym
woli wewnętrznej składającego jako kategorii psychologicznej, a więc niepoznawalnej
dla osób drugich. Uzewnętrznienie woli, jej przejaw miał znaczenie drugorzędne,
informacyjne. Konsekwencją powyższego było istnienie stanów niepewności co do
ważności, oraz skuteczności stosunków prawnych, których istnienie zależało wyłącznie
od uznania składającego oświadczenie, bez względu na to czy stosunki te wiązały inne
podmioty. Utrzymywanie tejże koncepcji stanowiło wyraźne zagrożenie dla pewności i
bezpieczeństwa obrotu.
Teorią, która przerwała dominację uprzednio omówionej była teoria oświadczenia.
Koncepcja ta przyznawała ochronę adresatom oświadczeń. Utrzymano podział na
wewnętrzny akt woli i jej zewnętrzny przejaw. Tym razem jednak nadrzędne znaczenie
56 Niem. Willenserklärung, franc. Declaracion de la volonte.
57 Niem. Rechtsgeschäft, franc. l’acte juridique.
58 Z. Radwański, Prawo Cywilne – Część Ogólna, Warszawa 1999, s. 210; uchwała 7 sędziów
SN z dnia 29 czerwca 1995 r. III CZP 66/95, OSNC 1995, Nr 12, poz. 168.
59 A. Jędrzejewska, Koncepcja oświadczenia woli w prawie cywilnym, Warszawa 1992, s.12
34