Implementacja prawa klimatyczno-energetycznego UE ... - ClientEarth

lacji, określonych w jej Załączniku III 17 . Według uzasadnienia
tej decyzji, w ramach krajowego planu Polska zaproponowała
inwestycje w zakresie dostosowania i podniesienia
standardu infrastruktury, czystych technologii oraz zróżnicowania
koszyka energetycznego i źródeł dostaw. Komisja
jest jednak zdania, że proponowane inwestycje wymienione
w Załączniku III nie są zgodne z wymogami art. 10c
ust. 1 Dyrektywy i w związku z tym nie kwalifikują się do
finansowania poprzez wartość uprawnień przydzielanych
na podstawie art. 10c 18 .
Jak podkreśla Komisja w pkt 27 Wytycznych w zakresie
nieobowiązkowego stosowania art. 10c Dyrektywy
2003/87/WE (Dz. Urz. UE C 99/9 z 31 marca 2011) 19
: „Przydzielanie bezpłatnych uprawnień do emisji wytwórcom
energii elektrycznej oraz finansowanie odpowiadających
inwestycji zgodnie z wymogami art. 10c dyrektywy
2003/87/WE zasadniczo obejmuje pomoc państwa w rozumieniu
art. 107 ust. 1 TFUE. Zgodnie z art. 108 ust. 3
TFUE państwa członkowskie muszą powiadomić Komisję
o środkach obejmujących pomoc państwa. Po dokonaniu
zgłoszenia państwa członkowskie nie mogą wdrożyć
proponowanych środków do czasu podjęcia przez Komisję
ostatecznej decyzji.
Komisja zamierza przyjąć w najbliższej przyszłości
kryteria kompatybilności dla oceny tego rodzaju pomocy.
Wniosek złożony zgodnie z art. 10c ust. 5 dyrektywy
2003/87/WE oraz jakakolwiek późniejsza decyzja Komisji
pozostają bez uszczerbku dla obowiązku zgłoszenia przez
państwo członkowskie pomocy państwa zgodnie z art.
108 TFUE, zaś państwa członkowskie powinny odpowiednio
planować przedłożenie wymaganych zgłoszeń pomocy
państwa” 20 . Ocena tej pomocy jest dokonywana zgodnie
z Wytycznymi w sprawie niektórych środków pomocy państwa
w kontekście systemu handlu uprawnieniami do emisji
gazów cieplarnianych po 2012 r. (Dz. Urz. UE C 158/4
z dnia 5 czerwca 2012) 21 .
Wytyczne te w zasadzie obniżają poziom ochrony konkurencji
i ochrony środowiska w stosunku do obowiązujących
w zakresie pomocy państwa na ochronę środowiska
reguł ogólnych 22 . Rząd Polski w dniu 18 kwietnia 2014
r. pre-notyfikował do Komisji Europejskiej program pomocowy
w formie bezpłatnego przydziału uprawnień do emisji
dwutlenku węgla na realizację zadań ujętych w krajowym
planie inwestycyjnym. Według danych dostępnych w Urzędzie
Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 12 czerwca
2013 r. nie dokonano jeszcze formalnej notyfikacji programu
23 . Podsumowując należy stwierdzić, że o ile na poziomie
krajowym nie podjęto wystarczających środków wykonawczych
w celu osiągnięcia celu Dyrektywy, to podjęto
bardzo zaawansowane działania administracyjne, aby
zapewnić skorzystanie z derogacji dla elektroenergetyki
i udzielić operatorom instalacji wytwarzania energii elektrycznej
pomoc państwa w formie bezpłatnych uprawnień
na emisję dwutlenku węgla.
8. Realizacja celów Dyrektywy
Z uwagi na brak transpozycji i implementacji w prawie polskim
zmienionej Dyrektywy 2003/87/WE, w szczególności
w zakresie nałożenia na operatorów instalacji obowiązku
zakupu uprawnień do emisji na aukcji oraz w zakresie
reguł przeznaczania dochodów osiągniętych ze sprzedaży
uprawnień do emisji, cel zmienionej Dyrektywy 2003/87/
WE określony w art. 1 akapit 1 nie został dotychczas
(wrzesień 2013 r.) osiągnięty. System handlu uprawnieniami
do emisji funkcjonujący w Polsce nie jest bowiem zgodny
z przepisami określonymi w Dyrektywie. Z uwagi zaś na
transpozycję i bardzo zaawansowany proces implementacji
art. 10c zmienionej Dyrektywy 2003/87/WE, w zakresie
w którym przepisy te umożliwiają skorzystanie operatorom
instalacji elektroenergetycznych z bezpłatnych uprawnień
do emisji, osiągnięcie celów określonych w art. 1 akapit 2
(zmniejszenie do 2020 r. całkowitych emisji gazów cieplarnianych
Unii o co najmniej 20% w porównaniu z poziomem
z 1990 r.) oraz art. 1 akapit 3 (wprowadzenia ściślejszego
zobowiązania Wspólnoty dotyczącego redukcji przekraczającej
20% po zatwierdzenie międzynarodowego porozumienia
w sprawie zmian klimatu) jest w znaczącym stopniu zagrożone
24 . W tym kontekście warto przytoczyć utrwalone
orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej,
zdaniem którego – „w okresie przewidzianym na dokonanie
transpozycji dyrektywy państwa członkowskie będące
jej adresatami są zobowiązane do powstrzymywania się
od przyjmowania przepisów, które mogłyby poważnie zagrozić
osiągnięciu celu wyznaczonego w tej dyrektywie” 25 .
9. Postępowanie wszczęte
przez Komisję Europejską
W związku z uchybieniem przez Polskę terminowej transpozycji
Dyrektywy 2009/29/WE, w dniu 31 stycznia 2013
r. Komisja Europejska przesłała do władz Polski formalną
notę na podstawie art. 258 Traktatu o funkcjonowaniu Unii
Europejskiej. Jest to pierwszy krok na drodze do skierowania
przez Komisję skargi do Trybunału Sprawiedliwości
Unii Europejskiej.
18. O problemach związanych ze stosowaniem derogacji określonej w art.
10c w Polsce zob. Marcin Stoczkiewicz, The Emission Trading Scheme
in Polish Law. Selected Problems Related to the Scope of Derogation
from the General Rule for Auctioning in Poland, Yearbook of Antitrust and
Regulatory Studies, Vol. 2011, 4(4), see: http://www.yars.wz.uw.edu.pl/
yars2011_4_4/Stoczkiewicz_The_Emission_Trading_Scheme.pdf
19. http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=O-
J:C:2011:099:0009:0028:PL:PDF
20. Zob. M. Stoczkiewicz, Pomoc państwa dla przedsiębiorstw energetycznych
w prawie Unii Europejskiej, Wolters Kluwer, Warszawa 2011, str.
117-131.
21. ://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=O-
J:C:2012:158:0004:0022:PL:PDF
22. Zob. M. Stoczkiewicz, Free allocation of EU ETS emission allowances
to installations for electricity production from a State aid law perspective,
Environmental Economics, Vol. 2012, 3(3).
23. http://www.uokik.gov.pl/informacje_o_decyzjach_komisji_europejskiej2.php
24. Szczegółowa analiza możliwości realizacji celów redukcyjnych przekracza
ramy niniejszego opracowania.
25. Wyrok w połączonych sprawach od C-165/09 do C-167/09 Stichting Natuur
en Milieu, pkt 78; wyrok w sprawie C-129/96 Inter-Environment Wallonie,
pkt 45; wyrok w sprawie C-14/02 ATRAL, pkt 58; wyrok w połączonych
sprawach C-261/07 i C-299/07 VTB-VAB i Gallatea, pkt 38.
19