Komuna e Dragashit - ammk-rks.net

HAPESINOREANALIZA HAPESINORE – KOMUNA E DRAGASHIT5. Degradimi i trashëgimisë kulturo-historikeTerritori i komunës së Dragashit është i pasur me objekte të tarshëgimisë kulturo –historike që nga periudhat më të lashta të saj. E kaluara historike e Komunës sëDragashit të sotëm nuk mund të shikohet e ndarë nga Prizreni dhe rrethina e tij, përshkak të lidhjes së ngushtë me qytetin dhe ka qenë si pjesë përbërëse e tij. 3Në Opojë dhe në Gorë ka mjaft gërmadha të vendbanimeve të vjetra, disa prej tëcilave u kanë humbur gjurmët e disa prej tyre u ka mbetur vetëm emri si p.sh.“Zinova” si qytet i lashtë, në afërsi të Bellobradit gjenden gjurmët e lokalitetit tëlashtë “Gostil” dhe gjurmë të ngjashme hasim edhe në afërsi të fshatit Brut.Rëndësi të veçantë ka pasur rruga e ndërtuar në periudhën romake Tetovë – Shkodër– Lezhë, e cila ka kaluar nëpër malin Sharr dhe qyteti antik “Zinova” supozohet tëketë pasur rolin e qendrës regjionale tregëtare.Në periudhën e mesjetës Opoja, Gora dhe Zgatari kanë qenë si qendra tërëndësishme tregtare dhe zejtare.Në periudhën osmane shumë vendbanime kanë fituar fizionominë e qendrave tëfuqishme ekonomike, edhe ate duke ndërtuar një numër të madh të objektevefetare, rrugëve, ujësellësve, kanalizimeve, spitaleve etj.Kukli begu (në shek.XVI) ishte personalitet i kësaj kohe i cili ndikoi në zhvilliminekonomik dhe kulturor të kësaj treve (Opoja dhe Gora). Ai ndërtoi xhaminë dhetyrben pranë saj (e cila edhe sot ekziston dhe ka status të mbrojtjes) në të cilënështë i varrosur ai dhe anëtarët tjerë të familjes së tij. Ka ndërtuar sarajin (shtëpi ebejlerëve), pranë saj ujësjellësin “Qeshmja e sarajit”, tunelin nëntokësor (që njëkohë e ka lidhur sarajin me xhaminë), namazxhahun, hamamin e shumë objekte tjeratë cilat janë shkatëruar dhe janë në shkatërim e sipër.Sot monumentet me trashëgimi kulturo – historike të kësaj komune pothuaj se janëharuar në tërësi. Nuk ka kurfarë mbështetje nga institucionet relevante lidhur meruajtjen, mbrojtjen dhe konservimin e vlerave që i ka kjo anë dhe promovimin etyre. Kërkesë nga niveli komunal është që të themelohet një muze komunal historik,kulturor dhe etnografik (ku do të mund të shpaloset e kaluara e kësaj ane).Instituti Regjional për Mbrojtjen e Monumenteve të Trashëgimisë Kulturore nëterritorin e komunës ka evidentuar këto objekte: 25 xhami, 5 tyrbe, 7 mullinj, 8lokalitete arkeologjike, 47 ndërtesa të arkitekturës folklorike, 2 objekte publike dhe1 ValanicëFoto, Valanica - objekt unikat në Kosovëqë daton prej 1800 e që edhe sotfunksionon, bën prodhimin e zhgunës.3 Nga Mr. Hajriz Meleqi, Opoja dhe Gora – Vështrim gjeografik (Komuna e Dragashit)Ministria për Mjedis dhe Planifikim Hapësinor18Instituti për Planifikim HapësinorKuvendi komunal - DragashNëntor, 2006