Sveitafélagsskýrsla 2014 A5-LOW

Íslensk sveitarfélög 201417Líkt og myndin sýnir er fjárhagsleg staða sveitarfélaga landsins nokkuð góðog hefur þróunin verið jákvæð síðustu ár. Um 79% af sveitarfélögunum eruí reit 1 og 18% í reit 2 sem bendir til þess að rekstur um 97% sveitarfélagasé í lagi og ætti að standa undir núverandi skuldbindingum. Margar ástæðurgeta verið fyrir mismunandi fjárhagsstöðu sveitarfélaga, til dæmis ólíktatvinnulíf, íbúaþróun og breyting á tekjustofni.Það getur gefið ranga mynd að horfa eingöngu á samstæðuna (A- ogB-hluta) þar sem ýmsar hömlur og takmarkanir eru, samkvæmt lögum, átilfærslu fjármuna frá B-hluta félögum yfir í A-hluta. Til einföldunar er hægtað segja að ef B-hluta félag er sterkt og með góða sjóðsstöðu þá er ekkihægt að nýta þá sjóðsstöðu í rekstur lögbundinna verkefna, sem eru innií A-hlutanum, nema að mjög litlu leyti. Það er því lykilatriði að til þess aðsveitarfélag geti sinnt lögbundnum verkefnum sínum þarf A-hlutinn að getastaðið undir rekstri og skuldbindingum sveitarfélagsins. Það eru dæmi umþað að B-hluta félög láni A-hluta. Hin hliðin er sú að ef A-hlutinn er sterkurog B-hluta félag nær ekki að standa undir rekstri og skuldbindingum þá eroft litið á A-hlutann sem nokkurs konar bakhjarl gagnvart B-hluta félögum efþau þurfa á aðstoð að halda. Hér er til dæmis um að ræða rekstrarhalla hjáhafnarsjóðum og félagslegum íbúðum.Út frá þessu fyrirkomulagi, milli A- og B-hluta, sem sjá má á mynd 4,er dregin upp mynd 5 þar sem búið er að taka B-hluta félög út og gögnunnin eingöngu út frá A-hluta. Nokkur sveitarfélög hafa færst á milli reitaen það eru aðallega þau sveitarfélög sem hafa stór orkufyrirtæki, hafnirog þess háttar starfsemi inni á sínum reikningum sem færast yfir í annanreit. Til dæmis færist Reykjavíkurborg úr reit 2 yfir í reit 1 en ein af ástæðumþess er að Orkuveita Reykjavíkur hefur mikil áhrif á samstæðu borgarinnar.Reykjanesbær færist úr reit 2 yfir í reit 4 meðal annars vegna áhrifa HSVeitna á samstæðu sveitarfélagsins.