Bisaya - philippinerevolution.net

ADMINISTRATIVE REGION AREA (KM²) POPULATION(2007)Zamboanga Peninsula 16,823 3,230,094Northern Mindanao 20,132 3,952,437Davao Region 20,244 4,156,653SOCCSKSARGEN 22,466 3,829,081Caraga 21,471 2,293,480ARMM* 26,974 4,120,795MINDANAO (GROUP) 128,110 21,582,540Usa ka Hamubong Profile sa IslaAng Mindanao mao angikaduhang pinakadakongisla sa Pilipinas;34% kini sa kinatibuk-angland area sa nasud ug adunakini mga gagmayng isla samasa Sulu, Basilan,Tawi-tawi, Dinagat,Siargao, Samal ug Camiguin.Ang Mindanao adunay 94,630kilometro kwadradong kayutaan, ngasa dakung bahin bukiron. Dinhi makitaang Mt. Apo, ang pinakahabog ngabukid sa nasud ug mga mountain rangessama sa Pantaron, Kitanglad ug Kalatungansa Bukidnon, Talomo ug Mahusonsa Davao, ang Diwata sa Caragaregion paingon sa Davao Oriental, angDaguma sa Sarangani paingon sa Maguindanao,ang Alip sa Central Mindanao,ang Tanggali-Latian sa Davao delSur paingon sa Sarangani ug Mt. Malindangsa Zamboanga Peninsula.Napalibutan kini sa mga kadagatan;ang Sulu Sea sa kasadpan, angPhilippine Sea sa sidlakan ug CelebesSea sa habagatan. Makit-an saprobinsya sa Lanao ang Lanao Lakenga pinakadakong danao sa islaug ang Mainit Lake sa Surigao delNorte nga pinakalalom nga danao satibuok nasud.Ang kapatagan sa Mindanao gipatabunoksa dagkung kasubaan samasa Rio Grande de Mindanao, Agusan,Cagayan, Tagoloan, Cateel, Libuganonug Mal River nga nagdagayday sa nagkalainlaingparte sa isla. Pinakadakongkapatagan mao ang Agusan Valley ngamokabat sa 180 kilometro ang gitas-onug 48 kilometro nga gilapdon. Makitadinhi ang Agusan Marsh ug halapadnga kahumayan. Ang Cotabato Valleyusab mao ang ikaduhang pinakalapadnga patag sa isla ug naila nga rice granarysa Mindanao.Naglangkob ang Mindanao og 25ka probinsya, 27 ka syudad, 408 kalungsod ug 10,042 barangay sulod saunom ka administratibong rehiyon sareaksyonaryong gobyerno (Region 9,10, 11, 12, 13 ug ARMM). Ang Mindanaoadunay 21.5 milyon nga populasyonniadtong 2007.Makit-an dinhi ang pinakadakongkonsentrasyon sa mga nasudnongminorya sa tibuok Pilipinas, angkatawhang Moro nga dunay 13 ka etno-linggwistikonggrupo ug ang mgalumad nga dunay 18 ka etno-linggwistikonggrupo. Mokabat sa 14% angpopulasyon niining mga nasudnongminorya sa kinatibuk-ang populasyonsa nasud. Dakung ihap sa katawhansa isla sa kasamtangan mao ang mgasetler gikan sa Visayas ug Luzon ngamianhi sa Mindanao sa pila ka hugnaniadtong milabay nga siglo.Agrikultural ang 1/3 sa kinatibuk-angland area sa Mindanao ngaadunay total nga 1,661,200 ka umahannga naglangkob sa 4,122,600 ektarya.Ang Mindanao mao ang “Philippinefood basket” naggikan dinhiang kapin sa 40% sa panginahanglangpagkaon sa Pilipinas ug 30% sa nationalfood trade.Abunda usab sa mga mineralesang isla. Ania sa Mindanao angpinakadakong deposito sa bulawan,copper, nickel, iron, chromite, coal, uguban pang minerales nga ato untangmagamit alang sa nasudnong industriyalisasyon.Anaa usab sa LiguasanMarsh sa Maguindanao ug sa Agusan-Compostela Valley Complex ang dakungdeposito sa natural gas.Apan ang katawhan sa Mindanaowala nakatagamtam niini nga mga bahandi.Ang halapad nga kapatagangagrikultural gipanag-iyahan ug giakopakopsa mga dagkung agalong yutaanug mga langyawng korporasyon saplantasyon sama sa Dole-Stanfilco, DelMonte, Sumifru, Nestle ug uban pa.Ang mga local nga nagharinghut-ong sa Mindanao nga nanag-iyasa halapad nga kayutaan ug mga dagkungnegosyo mao sila Floirendo, delRosario, Alcantara-Dominguez, Aboitiz,Mangudadatu, Cerilles, Jalosjos, Lobregat,Zubiri, Dimaporo, Palmagil, Rabat,Alamario, ug uban pa.Ang mga mag-uuma nagpabilingwalay yutang matikad ug gipuga sakamahal sa mga kahimanan sa pangumaug baratong suholan. Pito sa matagnapulo ka mag-uuma ang walay yuta.Dakung bahin na sa kayutaang agrikulturalang gitamnan na og mga produktongpang-eksport alang sa negosyo samga nagharing hut-ong.Ang mga mag-uuma ang labihangnabiktima sa pyudal ug semipyudal ngapagpahimulos sa mga agalong yutaan,ilabina mga negosyante-usurero ugburgesya komprador. Kadaghanankanila kulang o walay yutang matikadaron mabuhi. Nagsalig sila sa pagbaligyasa ilang kusog pamuo diha sa kayutaangagrikultural nga gipanag-iyasa mga agri-korporasyon.Ang kabukiran usab sa isla giopawsa mga kompanya sa logging samga imperyalista ug dagkung burgesyakomprador. Human maupaw angkalasangan, giguba na usab ang mgakabukiran sa isla pinaagi sa mga imperyalistangminahan. Ginadaut niini angmga dagkung kasubaan ug mga kapatagangagrikultural.Ang mga mamumuo nagsagubangusab sa grabeng kalisod samga kapitalistang kompanya isip mgakontraktwal nga mga trabahante. Tungodkay walay batakang industriya saisla, nakonsentra ang kasagarang mgamamumuo sa mga kompanyang agrikulturalug pangisdaan ug sa sektor saserbisyo.Ang han-ay sa petiburgesya nag-ungawusab sa kawad-on tungod sakawalay trabaho ug kaubos sa suholan.Anaa sa Mindanao ang labing kabusnga mga rehiyon sa tibuok nasud samasa ARMM ug Caraga. S

Pipila ka mga Signipikanteng Panghitabo sa Rebolusyonaryong Pakigbisog sa MindanaoUlahing bahin sa dekada 1960 hangtud 1972.Mibwelo ang dayag nga kalihukang masa sa mga mamumuo,mag-uuma, kabatan-onan ug mga hatungang hut-ong.1971. Natukod ang unang iskwad sa Bagong Hukbong Bayan(BHB) sa Mindanao sa utlanan sa Misamis Oriental ug AgusanNorte nga gipangulohan ni Ka Ben Esparagosa nga gipadalagikan sa rehiyon sa Visayas. Namatay si Ka Ben ug nabungkagang iskwad dihang giambus sa kaaway tungod sa pagtraydorsa alyado kaniadtonga si Ricardodela Camara (DatuMabalaw).• Natukod angunang Sanga saPartido sa Mindanaogikan sa sentrongorgano.1972. Natukod angtulo (3) ka yunit saBHB sa Mindanao:sa Davao Oriental nga nahimong erya sa Front 2; sa Davao delNorte nga nahimong Front 3; ug sa Western Mindanao nganahimong Front 1.• Gideklara ang Martial Law. Kalit nga napalong ang dayagdemokratikongkalihukang masa; daghang mga batan-on angmisaka sa kabukiran ug nahimong unang mga kadre sa BHB sanagkalainlaing probinsya sa Mindanao.1974. Natukod pag-usab ang yunit sa BHB saboundary sa Misamis Oriental ug Agusan Nortenga nahimong Front 4.1978. Natukod ang upat ka rehiyon saMindanao: Western, North Central, Eastern ugSouthern Mindanao.• Nalunsad ang Cadres’ Training Institutesa Urban Committee sa Mindanao nganakatabang sa pasiunang pagpundar saMarxismo-Leninismo (ML) nga baruganan,panlantaw ug pamaagi .1979. Nalunsad ang unang inter-rehiyonal nga BatakangKursong Pampartido (BKP), ug nasugdan ang kampanyangpagtuon sa BKP sa tibuok isla hangtud 1982.1981. Unang Mindanao-wide military training.Mayo. Gipahigayon ang Mayflower (White Areainterregional conference)1982 Hunyo. Kumperensya Militar; pagtukod sa mga MainRegional Guerilla Units (MRGU).• Kumperensya sa mga Kadre sa Mindanao• Nahimong lima (5) ka rehiyon ang Mindanao: Western,North Central, Eastern, Southern ug Far Southern Mindanao.1982-1983. Pormal nga gipakaylap sa tanang rehiyon saMindanao ang sayop nga linya sa SCO (Strategic Counter-Offensive), “regularisasyon”, “insureksyon, ”oryentasyong HYG-LG (Hingpit Yunit Gerilya –Lokal Gerilya), linyang RA-WA (red area-whitearea), ug 3 ka estratehikong kombinasyon.• Sa kinatibuk-an, nakumpleto na ang mgasangkap sa sayong subyugto sa estratehikongdepensiba sa gubat sa katawhan sa tibuok isla.1983 Mayo. Natukod ang North EastMindanao Region (NEMR) gikan sa gibuak ngaEastern Mindanao (EMD). Kining tuiga usabnatukod ang Southeast Mindanao Region(SEMR). Nahimong unom (6) na ang rehiyon saMindanao.Nobyembre. Nahitabo ang Cassandra tragedy, kun diin13 ka myembro sa Christians forNational Liberation (CNL) angnaapil pagkalunod sa barkongCassandra nga naglayag gikanMindanao paingon sa Cebu.1984. Nahimong pito (7) naang Komite sa Rehiyon (KR) saMindanao dihang natukod angNorthwest Mindanao Region(NWMR) nga gisiak gikan saNorth Central Mindanao Region.1983-1984. Mitaas ang angangsa pakiggubat sa Mindanao. Ang mga baryong nalihokansa tibuok isla gikan tuig 1982 miusbaw og kapin 1,000pagka-1983 ug nadugangan pa og hapit 700 pagka-1984.1985. Kampanyang Ahos (Kahos). Kampanyangkontra-impiltrasyon kun diin gipangdakop, gitortyurug gisilotan sa walay igong kapasikaran anggikatahapang mga “impormer” nga gatosan ka mgakadre, hukbo ug masa.1985-1986. Halos dungan-dungan nga dinagko ugpaspas nga pag-us-os sa rebolusyonaryong pwersa,baseng masa ug mga teritoryo sa kabukiran.1986. Pag-alsa sa EDSA, napalagpot angdiktadurang Marcos ug mipuli ang rehimengUS-Corazon Aquino. Apan wala masakmit sarebolusyonaryong kalihokan kini nga kahigayonantungod sa dis-oryentasyon sa atong han-ay niadtongpanahona.1988-1990. Padayon ang mgadagkung taktikal nga opensiba saisla Mindanao, sama sa gubat saMarihatag, Surigao del Sur (Abril19, 1990): 23 kaaway KIA; 37 HPRklining; 14 ang POW.1993 Abril. Unang tigumsa Mindanao sa IkaduhangBantugang Kalihukang Pagtul-id(IBKP) nga gitambongan sa mganangulong kadre gikan sa tanangpito ( 7) ka rehiyon sa Mindanao.Apan human sa maong tigum,nagtraydor ang nangulong kadrenga gikan sa NWMR, mao nganalusaw kini nga rehiyon.1987. Hustongnalugar sa Partido sapag-ila ug pagbatoksa rehimeng US-Aquino. Nahitaboang MendiolaMassacre (Enero 22).Giatubang na niiniang “Total War”ug kampanyang“GradualConstriction” sakaaway.1994-1995. Human sa tulo ka tuig nga pagpakaylapsa IBKP, mirehistro og pasiunang pagtubo sa kinatibukangdagan sa Mindanao sa natad sa ideolohiya,pulitika ug organisasyon.1994. Pangayaw sa mga lumad sa Talaingod, Davaodel Norte batok sa Alcantara & Sons, usa ka dakungkumpanya sa logging. Miani kini sa halapad ngasuporta gikan sa nagkalainlaing sektor.1998. Pormal nga pakig-alyansa tali sa Moro IslamicLiberation Front (MILF)• Gipirmahan sa NDFP ug GRP, partikular sa prinisipalniini nga si Joseph Estrada, ang ComprehensiveAgreement on Respect for Human Rights and theInternational Humanitarian Law (CARHR-IHL).1999. Nadakpan ug nahimong Prisoner of War (POW)sa mga kauban sa SMR sila Gen. Obillo ug Capt.Montealto.2001. Napalagpot si Joseph Estrada pinaagisa ikaduhang pag-alsa sa EDSA, kun diin dakuang nahimong papel sa progresibo ug dayagdemokratikongpwersa• Human sa National Mass Work Conference,naglunsad og mga Mass Work Conference sa tanangrehiyon kun diin gipatin-aw ang panginahanglan sapaglunsad og agraryong rebolusyon (Agreb).• Pasiunangpagpatuman sa“platunisasyon”sa mga yunit saBHB.2002. Paglunsad sa RehimengUS-Arroyo sa bangis nga OplanBantay Laya 1, ug atong pagalkontraniini.2003. PICOP Raid. Interrehiyonalnga taktikal ngaopensiba (TO) sa SMR ugNEMR, kun diin 96 highpoweredrifle (HPR) angnakumpiska.2004. Serye sa mgamalampusong anti-pyudal ngakalihukang masa sa WesternMindanao Region (WMR),partikular ang pagpaubos saresiko sa lubi.2005. Gitukod ang Moro Resistance Liberation Organization(MRLO), pangmasang organisasyon sa Moro ug kaalyado saNDF.• Nagsugod pagtukod sa mga “Sub-Rehiyon” sa pipila karehiyon sa Mindanao alang sa mas epektibong paglunsad sagerilyang pakiggubat sa Mindanao.• Gilunsad ang Unang Mindanao YS Conference(kumperensya sa mga kabatan-onan ug estudyante).2005–2006. Malampusong gilunsad ang Raindrops, angnasudnong koordinadong taktikal nga opensiba aron sa pagalkontrasa OBL1, nga miresultasa daghang mga TO sa tanangrehiyon.2006. Gideklara sa rehimengUS-Arroyo ang Oplan BantayLaya 2. Gi-reorganisa sa AFP angSouthern Command (Southcom)ngadto sa Eastern MindanaoCommand (Eastmincom) ugWestern Mindanao Command(Westmincom).2007. Unang pinakadakungataki ubos sa OBL2 batok saFront 14 sa NEMR.2008. Nagpokus na ang OBL2 saSMR nga milanat hangtud karon.2010. Midaug ang ubay-ubay ngamga anti-pyudal nga pakigbisog samga mag-uuma sa NEMR. 80,000ang katawhang nakabenepisyo.Disyembre. Mikabat sa 12,000ang mitambong sa ika-42 ngaanibersaryo sa Partido nga gilunsadsa Surigao del Sur.2011 Oktubre 3. Malampusongraid batok sa tulo ka higantengkumpanya sa mina sa Caraga,ang Taganito Mining Corp. (TMC),Taganito High-Pressure Acid Leaching plant (THPAL), ugPlatinum Group Metals Corp. (PGMC).Oktubre. Gipatay si Fr. Fausto “Pops” Tentorio, PIMEsa gikatahapang death squad sa pasistang rehimeng US-Benigno Aquino III. Mibunga kini sa kaylap nga kalihokangindignasyon.• Serye sa mga malampusong anti-pyudal nga pakigbisog saNCMR.Disyembre 16. Bagyong Sendong. Halapad ngapagsalmot sa rebolusyonaryong pwersa sa operasyong reliefug rehabilitasyon sa syudad sa Cagayan de Oro ug Iligan.2012. Malampusongnapahigayon angMindanao MilitaryConference.• Gilunsad angMindanao YSConferenceDisyembre.Bagyong Pablo.Paglunsad og reliefug rehab operationssa Compostela Valley,Davao Oriental, Surigaodel Sur ug uban pangapektadong lugar.