Ustawa o rachunkowości - Infor

marzec 2013 • nr 62013 • USTAWA O RACHUNKOWOŚCIUstawao rachunkowościStan prawny: 15 marca 2013 r.ISBN 978-83-7440-364-16

USTAWA z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowościRozdział 1. Przepisy ogólne ........................................... 3Rozdział 2. Prowadzenie ksiąg rachunkowych .............................. 11Rozdział 3. Inwentaryzacja ............................................. 17Rozdział 4. Wycena aktywów i pasywów oraz ustaleniewyniku finansowego ......................................... 18Rozdział 4a. Łączenie się spółek ......................................... 30Rozdział 5. Sprawozdania finansowe jednostki .............................. 33Rozdział 6. Skonsolidowane sprawozdania finansowe grupykapitałowej ............................................... 37Rozdział 7. Badanie, składanie do właściwego rejestru sądowego, udostępnianiei ogłaszanie sprawozdań finansowych ............................ 42Rozdział 8. Ochrona danych ........................................... 46Rozdział 8a. Usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych ...................... 48Rozdział 9. Odpowiedzialność karna ..................................... 51Rozdział 10. Przepisy szczególne i przejściowe .............................. 52Rozdział 11. Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy końcowe ............. 53Załącznik nr 1. Zakres informacji wykazywanych w sprawozdaniufinansowym, o którym mowa w art. 45 ustawy,dla innych jednostek niż banki, zakłady ubezpieczeńi zakłady reasekuracji ............................ 55Załącznik nr 2. Zakres informacji wykazywanych w sprawozdaniufinansowym, o którym mowa w art. 45 ustawy,dla banków .................................... 67Załącznik nr 3. Zakres informacji wykazywanych w sprawozdaniufinansowym, o którym mowa w art. 45 ustawy,dla zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji ...... 74Wykaz aktów prawnych do ustawy o rachunkowości .............................. 82INFOR PL S.A.Adres redakcji: 01-042 Warszawa, ul. Okopowa 58/72, tel. 22 531 48 37, faks 22 530 41 65Biuro Obsługi Klienta05-270 Marki, ul. Okólna 40, tel. 22 761 30 30, 801 626 666, faks 22 761 30 31, 761 30 32e-mail: bok@infor.pl, www.inforbook.pl

USTAWA O RACHUNKOWoŚCI art. 1–2 3USTAWAz dnia 29 września 1994 r.o rachunkowości(t.j. Dz.U. z 2009 r. Nr 152, poz. 1223; Dz.U. z 2009 r. Nr 157, poz. 1241; Nr 165, poz. 1316;Dz.U. z 2010 r. Nr 47, poz. 278; Dz.U. z 2011 r. Nr 102, poz. 585; Nr 199, poz. 1175;Nr 232, poz. 1378; Dz.U. z 2012 r., poz. 855; ost.zm. Dz.U. z 2012 r., poz. 1342) 1Rozdział IPrzepisy ogólneArt. 1. [Zakres przedmiotowy] 2Ustawa określa zasady rachunkowości, trybbadania sprawozdań finansowych przez biegłychrewidentów oraz zasady wykonywania działalnościw zakresie usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych.Art. 2. [Zakres podmiotowy]1. Przepisy ustawy o rachunkowości, zwanej dalej„ustawą”, stosuje się, z zastrzeżeniem ust. 3, domających siedzibę lub miejsce sprawowania zarząduna terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:1) spółek handlowych (osobowych i kapitałowych,w tym również w organizacji) oraz spółekcywilnych, z zastrzeżeniem pkt 2, a takżeinnych osób prawnych, z wyjątkiem SkarbuPaństwa i Narodowego Banku Polskiego;2) osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych,spółek jawnych osób fizycznych, spółekpartnerskich oraz spółdzielni socjalnych, jeżeliich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktówi operacji finansowych za poprzedni rokobrotowy wyniosły co najmniej równowartośćw walucie polskiej 1 200 000 euro;3) jednostek organizacyjnych działających na podstawiePrawa bankowego, przepisów o obrociepapierami wartościowymi, przepisów o funduszachinwestycyjnych, przepisów o działalnościubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, przepisówo spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowychlub przepisów o organizacji i funkcjonowaniufunduszy emerytalnych, bez względuna wielkość przychodów,4) gmin, powiatów, województw i ich związków,a także:a) państwowych, gminnych, powiatowychi wojewódzkich jednostek budżetowych,b) gminnych, powiatowych i wojewódzkich zakładówbudżetowych,c) państwowych funduszy celowych;5) jednostek organizacyjnych niemających osobowościprawnej, z wyjątkiem spółek, o którychmowa w pkt 1 i 2;6) osób zagranicznych, oddziałów i przedstawicielstwprzedsiębiorców zagranicznych, w rozumieniuprzepisów o swobodzie działalnościgospodarczej;7) jednostek niewymienionych w pkt 1–6, jeżeliotrzymują one na realizację zadań zleconychdotacje lub subwencje z budżetu państwa,budżetów jednostek samorządu terytorialnegolub funduszów celowych – od początkuroku obrotowego, w którym dotacje lub subwencjezostały im przyznane.2. Osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych,spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskiemogą stosować zasady rachunkowości określoneustawą również od początku następnego rokuobrotowego, jeżeli ich przychody netto ze sprzedażytowarów, produktów i operacji finansowych za poprzednirok obrotowy są niższe niż równowartośćw walucie polskiej 1 200 000 euro. W tym przypadkuosoby te lub wspólnicy przed rozpoczęciem rokuobrotowego są obowiązani do zawiadomienia o tymurzędu skarbowego, właściwego w sprawach opodatkowaniapodatkiem dochodowym.3. Jednostki sporządzające sprawozdania finansowezgodnie z Międzynarodowymi Standardami1W ujednoliconym przez redakcję tekście czcionką pogrubioną wyróżniono zmiany obowiązujące od 1 stycznia 2013 r.Zostały one wprowadzone następującymi ustawami: z 16 września 2011 r. o redukcji niektórych obowiązków obywatelii przedsiębiorców (Dz.U. z 2011 r. Nr 232, poz. 1378) oraz z 16 listopada 2012 r. o redukcji niektórych obciążeń administracyjnychw gospodarce (Dz.U. z 2012 r., poz. 1342).2Hasła w klamrach pochodzą od redakcji.marzec 2013 r.PARAGRAFY księgowego

4 art. 2–3 ustawa o rachunkowościRachunkowości, Międzynarodowymi StandardamiSprawozdawczości Finansowej oraz związanymiz nimi interpretacjami ogłoszonymi w formie rozporządzeńKomisji Europejskiej, zwanymi dalej„MSR”, stosują przepisy ustawy oraz przepisy wykonawczewydane na jej podstawie, w zakresie nieuregulowanymprzez MSR.Art. 3. [Definicje]1. Ilekroć w ustawie jest mowa o:1) jednostce – rozumie się przez to podmiotyi osoby określone w art. 2 ust. 1;2) banku – rozumie się przez to jednostkę działającąna podstawie przepisów Prawa bankowego;3) zakładzie ubezpieczeń – rozumie się przez tojednostkę prowadzącą działalność ubezpieczeniowąna podstawie przepisów o działalnościubezpieczeniowej;3a) przepisach o obrocie papierami wartościowymi– rozumie się przez to przepisy ustawyo obrocie instrumentami finansowymi, ustawyo nadzorze nad rynkiem kapitałowym, ustawyo ofercie publicznej i warunkach wprowadzaniainstrumentów finansowych do zorganizowanegosystemu obrotu oraz o spółkach publicznych;3b) zakładzie reasekuracji – rozumie się przez tojednostkę prowadzącą działalność reasekuracyjnąna podstawie przepisów o działalnościreasekuracyjnej;4) udziałach lub udziałowcach – rozumie się przezto również odpowiednio akcje lub akcjonariuszy;5) krajowych środkach płatniczych, walutach obcychi dewizach – rozumie się przez to krajoweśrodki płatnicze, waluty obce i dewizy, o którychmowa w przepisach Prawa dewizowego;5a) członku organu jednostki – rozumie się przez toosobę fizyczną, pełniącą funkcję członka zarządulub innego organu zarządzającego, członkarady nadzorczej lub innego organu nadzorującego,jak również innego organu administrującegojednostki, powołaną do pełnienia tej funkcjizgodnie z postanowieniami umowy spółki,statutu lub innymi obowiązującymi jednostkęprzepisami prawa;6) kierowniku jednostki – rozumie się przez toczłonka zarządu lub innego organu zarządzającego,a jeżeli organ jest wieloosobowy– członków tego organu, z wyłączeniem pełnomocnikówustanowionych przez jednostkę.W przypadku spółki jawnej i spółki cywilnej zakierownika jednostki uważa się – wspólnikówprowadzących sprawy spółki, w przypadkuspółki partnerskiej – wspólników prowadzącychsprawy spółki albo zarząd, a w odniesieniu dospółki komandytowej i spółki komandytowo--akcyjnej – komplementariuszy prowadzącychsprawy spółki. W przypadku osoby fizycznejprowadzącej działalność gospodarczą za kierownikajednostki uważa się tę osobę; przepisten stosuje się odpowiednio do osób wykonującychwolne zawody. Za kierownika jednostkiuważa się również likwidatora, a także syndykalub zarządcę ustanowionego w postępowaniuupadłościowym;7) organie zatwierdzającym – rozumie się przez toorgan, który zgodnie z obowiązującymi jednostkęprzepisami prawa, statutem, umową lub namocy prawa własności jest uprawniony do zatwierdzaniasprawozdania finansowego jednostki.W przypadku spółki osobowej, z wyjątkiemspółki komandytowo-akcyjnej, oraz spółki cywilnejprzez organ zatwierdzający rozumie się jejwspólników;8) okresie sprawozdawczym – rozumie się przezto okres, za który sporządza się sprawozdaniefinansowe w trybie przewidzianym ustawą lubinne sprawozdania sporządzone na podstawieksiąg rachunkowych;9) roku obrotowym – rozumie się przez to rok kalendarzowylub inny okres trwający 12 kolejnychpełnych miesięcy kalendarzowych, stosowanyrównież do celów podatkowych. Rok obrotowylub jego zmiany określa statut lub umowa, napodstawie której utworzono jednostkę. Jeżelijednostka rozpoczęła działalność w drugiej połowieprzyjętego roku obrotowego, to możnaksięgi rachunkowe i sprawozdanie finansoweza ten okres połączyć z księgami rachunkowymii sprawozdaniem finansowym za rok następny.W przypadku zmiany roku obrotowegopierwszy po zmianie rok obrotowy powinien byćdłuższy niż 12 kolejnych miesięcy;10) dniu bilansowym – rozumie się przez to dzień,na który jednostka sporządza sprawozdanie finansowe;11) przyjętych zasadach (polityce) rachunkowości– rozumie się przez to wybrane i stosowaneprzez jednostkę rozwiązania dopuszczoneustawą, w tym także określone w MSR, zapewniającewymaganą jakość sprawozdań finansowych;12) aktywach – rozumie się przez to kontrolowaneprzez jednostkę zasoby majątkowewww.mk.infor.pl

ustawa o rachunkowości art. 35o wiarygodnie określonej wartości, powstałew wyniku przeszłych zdarzeń, które spowodująw przyszłości wpływ do jednostki korzyści ekonomicznych;13) aktywach trwałych – rozumie się przez to aktywajednostki, które nie są zaliczane do aktywówobrotowych, o których mowa w pkt 18;14) wartościach niematerialnych i prawnych – rozumiesię przez to, z zastrzeżeniem pkt 17, nabyteprzez jednostkę, zaliczane do aktywówtrwałych, prawa majątkowe nadające się do gospodarczegowykorzystania, o przewidywanymokresie ekonomicznej użyteczności dłuższymniż rok, przeznaczone do używania na potrzebyjednostki, a w szczególności:a) autorskie prawa majątkowe, prawa pokrewne,licencje, koncesje,b) prawa do wynalazków, patentów, znaków towarowych,wzorów użytkowych oraz zdobniczych,c) know-how.W przypadku wartości niematerialnych i prawnychoddanych do używania na podstawie umowynajmu, dzierżawy lub leasingu, wartości niematerialnei prawne zalicza się do aktywów trwałychjednej ze stron umowy, zgodnie z warunkamiokreślonymi w ust. 4. Do wartości niematerialnychi prawnych zalicza się również nabytą wartość firmyoraz koszty zakończonych prac rozwojowych;15) środkach trwałych – rozumie się przez to, z zastrzeżeniempkt 17, rzeczowe aktywa trwałei zrównane z nimi, o przewidywanym okresieekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok,kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone napotrzeby jednostki. Zalicza się do nich w szczególności:a) nieruchomości – w tym grunty, prawo użytkowaniawieczystego gruntu, budowle i budynki,a także będące odrębną własnościąlokale, spółdzielcze własnościowe prawo dolokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze prawodo lokalu użytkowego,b) maszyny, urządzenia, środki transportui inne rzeczy,c) ulepszenia w obcych środkach trwałych,d) inwentarz żywy.Środki trwałe oddane do używania na podstawieumowy najmu, dzierżawy lub leasingu zaliczasię do aktywów trwałych jednej ze stron umowy,zgodnie z warunkami określonymi w ust. 4;16) środkach trwałych w budowie – rozumie sięprzez to zaliczane do aktywów trwałych środkitrwałe w okresie ich budowy, montażu lub ulepszeniajuż istniejącego środka trwałego;17) inwestycjach – rozumie się przez to aktywa posiadaneprzez jednostkę w celu osiągnięcia z nichkorzyści ekonomicznych wynikających z przyrostuwartości tych aktywów, uzyskania przychodóww formie odsetek, dywidend (udziałóww zyskach) lub innych pożytków, w tym równieżz transakcji handlowej, a w szczególności aktywafinansowe oraz te nieruchomości i wartościniematerialne i prawne, które nie są użytkowaneprzez jednostkę, lecz są posiadane przez niąw celu osiągnięcia tych korzyści. W przypadkuzakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracjiprzez inwestycje rozumie się lokaty;18) aktywach obrotowych – rozumie się przez to tęczęść aktywów jednostki, które w przypadku:a) aktywów rzeczowych, o których mowaw pkt 19 – są przeznaczone do zbycia lubzużycia w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowegolub w ciągu normalnego cyklu operacyjnegowłaściwego dla danej działalności,jeżeli trwa on dłużej niż 12 miesięcy,b) aktywów finansowych, o których mowaw pkt 24 – są płatne i wymagalne lub przeznaczonedo zbycia w ciągu 12 miesięcy oddnia bilansowego lub od daty ich założenia,wystawienia lub nabycia, albo stanowią aktywapieniężne,c) należności krótkoterminowych – obejmująogół należności z tytułu dostaw i usług orazcałość lub część należności z innych tytułówniezaliczonych do aktywów finansowych,a które stają się wymagalne w ciągu 12 miesięcyod dnia bilansowego,d) rozliczeń międzyokresowych – trwają niedłużej niż 12 miesięcy od dnia bilansowego;19) rzeczowych aktywach obrotowych – rozumiesię przez to materiały nabyte w celu zużycia nawłasne potrzeby, wytworzone lub przetworzoneprzez jednostkę produkty gotowe (wyrobyi usługi) zdatne do sprzedaży lub w toku produkcji,półprodukty oraz towary nabyte w celuodprzedaży w stanie nieprzetworzonym;20) zobowiązaniach – rozumie się przez to wynikającyz przeszłych zdarzeń obowiązek wykonaniaświadczeń o wiarygodnie określonejwartości, które spowodują wykorzystanie jużposiadanych lub przyszłych aktywów jednostki;21) rezerwach – rozumie się przez to zobowiązania,których termin wymagalności lub kwota nie sąpewne;marzec 2013 r.PARAGRAFY księgowego

6 art. 3 ustawa o rachunkowości22) zobowiązaniach krótkoterminowych – rozumiesię przez to ogół zobowiązań z tytułu dostawi usług, a także całość lub tę część pozostałychzobowiązań, które stają się wymagalnew ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego;23) instrumentach finansowych – rozumie się przezto kontrakt, który powoduje powstanie aktywówfinansowych u jednej ze stron i zobowiązaniafinansowego albo instrumentu kapitałowegou drugiej ze stron pod warunkiem, że z kontraktuzawartego między dwiema lub więcejstronami jednoznacznie wynikają skutki gospodarcze,bez względu na to, czy wykonaniepraw lub zobowiązań wynikających z kontraktuma charakter bezwarunkowy albo warunkowy.Do instrumentów finansowych nie zalicza sięw szczególności:a) rezerw i aktywów z tytułu odroczonego podatkudochodowego,b) umów o gwarancje finansowe, które ustalająwykonanie obowiązków z tytułu udzielonejgwarancji, w formie zapłacenia kwot odpowiadającychstratom poniesionym przez beneficjentana skutek niespłacenia wierzytelnościprzez dłużnika w wymaganym terminie,c) umów o przeniesienie praw z papierów wartościowychw okresie pomiędzy terminemzawarcia i rozliczenia transakcji, gdy wykonanietych umów wymaga wydania papierówwartościowych w określonym terminie,również wtedy, gdy przeniesienie tych prawnastępuje w formie zapisu na rachunku papierówwartościowych, prowadzonym przezpodmiot upoważniony na podstawie odrębnychprzepisów,d) aktywów i zobowiązań z tytułu programów,z których wynikają udziały pracowników orazinnych osób związanych z jednostką w jejkapitałach lub w kapitałach innej jednostkiz grupy kapitałowej, do której należy jednostka,e) umów połączenia spółek, z których wynikająobowiązki określone w art. 44b ust. 9;24) aktywach finansowych – rozumie się przezto aktywa pieniężne, instrumenty kapitałowewyemitowane przez inne jednostki, a takżewynikające z kontraktu prawo do otrzymaniaaktywów pieniężnych lub prawo do wymianyinstrumentów finansowych z inną jednostkąna korzystnych warunkach;25) aktywach pieniężnych – rozumie się przez to aktywaw formie krajowych środków płatniczych,walut obcych i dewiz. Do aktywów pieniężnychzalicza się również inne aktywa finansowe,w tym w szczególności naliczone odsetki odaktywów finansowych. Jeżeli aktywa te są płatnelub wymagalne w ciągu 3 miesięcy od dniaich otrzymania, wystawienia, nabycia lub założenia(lokaty), to na potrzeby rachunku przepływówpieniężnych zalicza się je do środkówpieniężnych, chyba że ujmuje się je w przepływachz działalności inwestycyjnej (lokacyjnej);26) instrumentach kapitałowych – rozumie się przezto kontrakty, z których wynika prawo do majątkujednostki, pozostałego po zaspokojeniu lubzabezpieczeniu wszystkich wierzycieli, a takżezobowiązanie się jednostki do wyemitowanialub dostarczenia własnych instrumentów kapitałowych,a w szczególności udziały, opcje naakcje własne lub warranty;27) zobowiązaniach finansowych – rozumie sięprzez to zobowiązanie jednostki do wydaniaaktywów finansowych albo do wymiany instrumentufinansowego z inną jednostką, na niekorzystnychwarunkach;28) zobowiązaniach warunkowych – rozumie sięprzez to obowiązek wykonania świadczeń, którychpowstanie jest uzależnione od zaistnieniaokreślonych zdarzeń;29) aktywach netto – rozumie się przez to aktywajednostki pomniejszone o zobowiązania, odpowiadającewartościowo kapitałowi (funduszowi)własnemu;30) przychodach i zyskach – rozumie się przezto uprawdopodobnione powstanie w okresiesprawozdawczym korzyści ekonomicznych,o wiarygodnie określonej wartości, w formiezwiększenia wartości aktywów, albo zmniejszeniawartości zobowiązań, które doprowadzą dowzrostu kapitału własnego lub zmniejszeniajego niedoboru w inny sposób niż wniesienieśrodków przez udziałowców lub właścicieli;31) kosztach i stratach – rozumie się przez touprawdopodobnione zmniejszenia w okresiesprawozdawczym korzyści ekonomicznych,o wiarygodnie określonej wartości, w formiezmniejszenia wartości aktywów, albo zwiększeniawartości zobowiązań i rezerw, które doprowadządo zmniejszenia kapitału własnegolub zwiększenia jego niedoboru w inny sposóbniż wycofanie środków przez udziałowców lubwłaścicieli;32) pozostałych kosztach i przychodach operacyjnych– rozumie się przez to koszty i przychodywww.mk.infor.pl

ustawa o rachunkowości art. 37związane pośrednio z działalnością operacyjnąjednostki, a w szczególności koszty i przychodyzwiązane:a) z działalnością socjalną,b) ze zbyciem środków trwałych, środków trwałychw budowie, wartości niematerialnychi prawnych, a także nieruchomości oraz wartościniematerialnych i prawnych zaliczonychdo inwestycji,c) z utrzymywaniem nieruchomości oraz wartościniematerialnych i prawnych zaliczonychdo inwestycji, w tym także z aktualizacjąwartości tych inwestycji, jak również z ichprzekwalifikowaniem odpowiednio do środkówtrwałych oraz wartości niematerialnychi prawnych, jeżeli do wyceny inwestycji przyjętocenę rynkową bądź inaczej określonąwartość godziwą,d) z odpisaniem należności i zobowiązań przedawnionych,umorzonych, nieściągalnych,z wyjątkiem należności i zobowiązań o charakterzepublicznoprawnym nieobciążającychkosztów,e) z utworzeniem i rozwiązaniem rezerw, z wyjątkiemrezerw związanych z operacjami finansowymi,f) z odpisami aktualizującymi wartość aktywówi ich korektami, z wyjątkiem odpisówobciążających koszty fi nan sowe,g) z odszkodowaniami i karami,h) z przekazaniem lub otrzymaniem nieodpłatnie,w tym w drodze darowizny aktywów,w tym także środków pieniężnych nainne cele niż dopłaty do cen sprzedaży, nabycielub wytworzenie środków trwałych,środków trwałych w budowie albo wartościniematerialnych i prawnych;33) stratach i zyskach nadzwyczajnych – rozumiesię przez to straty i zyski powstające na skutekzdarzeń trudnych do przewidzenia, poza działalnościąoperacyjną jednostki i niezwiązanez ogólnym ryzykiem jej prowadzenia;34) sprawowaniu kontroli nad inną jednostką –rozumie się przez to zdolność jednostki dokierowania polityką finansową i operacyjnąinnej jednostki, w celu osiągania korzyściekonomicznych z jej działalności;35) sprawowaniu współkontroli nad inną jednostką– rozumie się przez to zdolność wspólnikajednostki współzależnej na równi z innymiwspólnikami, na zasadach określonych w zawartejpomiędzy nimi umowie, umowie spółkilub statucie do kierowania polityką finansowąi operacyjną tej jednostki, w celu osiąganiawspólnie korzyści ekonomicznych z jej działalności;36) znaczącym wpływie na inną jednostkę – rozumiesię przez to niemającą znamion sprawowaniakontroli lub współkontroli zdolność jednostki dowpływania na politykę finansową i operacyjną innejjednostki, w szczególności przez:a) udział w podejmowaniu decyzji w sprawiepodziału zysku lub pokrycia straty,b) zasiadanie w organie zarządzającym, nadzorującymlub administrującym,c) przeprowadzanie istotnych transakcji z tąjednostką,d) udostępnianie tej jednostce informacji technicznycho zasadniczym znaczeniu dla jejdziałalności,e) możliwość wymiany członków organów zarządzających,nadzorujących lub administrujących;37) jednostce dominującej – rozumie się przez tojednostkę będącą spółką handlową lub przedsiębiorstwempaństwowym, sprawującą kontrolęnad inną jednostką, a w szczególności:a) posiadającą bezpośrednio lub pośrednioprzez udziały większość ogólnej liczby głosóww organie stanowiącym innej jednostki(zależnej), także na podstawie porozumieńz innymi uprawnionymi do głosu, wykonującymiswe prawa głosu zgodnie z wolą jednostkidominującej, lubb) uprawnioną do kierowania polityką finansowąi operacyjną innej jednostki (zależnej)w sposób samodzielny lub przez wyznaczoneprzez siebie osoby lub jednostki na podstawieumowy zawartej z innymi uprawnionymido głosu, posiadającymi, na podstawiestatutu lub umowy spółki, łącznie z jednostkądominującą, większość ogólnej liczby głosóww organie stanowiącym, lubc) uprawnioną do powoływania i odwoływaniawiększości członków organów zarządzających,nadzorujących lub administrującychinnej jednostki (zależnej), lubd) będącą udziałowcem jednostki, której członkowiezarządu w poprzednim roku obrotowym,w ciągu bieżącego roku obrotowegoi do czasu sporządzenia sprawozdania finansowegoza bieżący rok obrotowy, stanowiąjednocześnie więcej niż połowę składu zarządutej jednostki (zależnej) lub osoby, któremarzec 2013 r.PARAGRAFY księgowego

8 art. 3 ustawa o rachunkowościzostały powołane do pełnienia tych funkcjiw rezultacie wykonywania przez jednostkędominującą prawa głosu w organach tej jednostki(zależnej);37a) jednostce dominującej niższego szczebla – rozumiesię przez to spółkę handlową, która jestjednocześnie jednostką zależną od innej spółkihandlowej lub przedsiębiorstwa państwowegoi jednostką dominującą w stosunku doco najmniej jednej spółki handlowej;37b) jednostce dominującej wyższego szczebla– rozumie się przez to jednostkę będącą spółkąhandlową lub przedsiębiorstwem państwowym,która jest jednostką dominującą w stosunkudo jednostki dominującej niższegoszczebla;37c) wspólniku jednostki współzależnej – rozumiesię przez to jednostkę będącą spółką handlowąlub przedsiębiorstwem państwowym, sprawującąwraz z innymi udziałowcami współkontrolęnad jednostką współzależną;38) znaczącym inwestorze – rozumie się przezto jednostkę będącą spółką hand lową lubprzedsiębiorstwem państwowym, posiadającąw innej jednostce – niebędącej jednostkązależną lub współzależną – nie mniejniż 20% głosów w organie stanowiącym tejjednostki i wywierającą znaczący wpływ wobectej jednostki, przy czym liczbę głosówustala się z zachowaniem zasady określonejw pkt 37 lit. a. Udział w ogólnej liczbie głosówmoże być mniejszy niż 20%, jeżeli inneokoliczności, wymienione w pkt 36 wskazująna wywieranie znaczącego wpływu;39) jednostce zależnej – rozumie się przez tojednostkę będącą spółką handlową lub podmiotemutworzonym i działającym zgodniez przepisami obcego prawa hand lowego, kontrolowanąprzez jednostkę dominującą;40) jednostce współzależnej – rozumie się przezto jednostkę, która jest współkontrolowanaprzez wspólników na podstawie zawartej pomiędzynimi umowy, umowy spółki lub statutu;41) jednostce stowarzyszonej – rozumie się przezto jednostkę będącą spółką handlową lubpodmiotem utworzonym i działającym zgodniez przepisami obcego prawa handlowego,na którą znaczący inwestor wywiera znaczącywpływ;42) jednostkach podporządkowanych – rozumiesię przez to jednostki zależne, współzależneoraz stowarzyszone;43) jednostkach powiązanych z jednostką – rozumiesię przez to jej jednostkę dominującą,znaczącego inwestora, jej jednostki zależne,współzależne i stowarzyszone oraz jednostkiznajdujące się wraz z jednostką pod wspólnąkontrolą, a także wspólnika jednostki współzależnej;44) grupie kapitałowej – rozumie się przez to jednostkędominującą wraz z jednostkami zależnymi;45) konsolidacji – rozumie się przez to łączeniesprawozdań finansowych jednostek tworzącychgrupę kapitałową przez sumowanie odpowiednichpozycji sprawozdań finansowychjednostki dominującej i jednostek zależnych,z uwzględnieniem niezbędnych wyłączeń i korekt;46) kapitałach mniejszości – rozumie się przez toczęść aktywów netto jednostki zależnej, objętejskonsolidowanym sprawozdaniem finansowym,która należy do udziałowców innych niżjednostki grupy kapitałowej;47) metodzie praw własności – rozumie się przezto przyjętą przez jednostkę dominującą,wspólnika jednostki współzależnej lub znaczącegoinwestora metodę wyceny udziałóww aktywach netto jednostki podporządkowanej,z uwzględnieniem wartości firmy lubujemnej wartości firmy, ustalonych na dzieńobjęcia kontroli, współkontroli lub wywieraniaznaczącego wpływu. Wartość początkowąudziału aktualizuje się na dzień bilansowy, naktóry sporządza się sprawozdanie finansowe,o zmiany wartości aktywów netto jednostkipodporządkowanej, jakie nastąpiły w okresiesprawozdawczym, wynikające zarównoz osiągniętego wyniku finansowego, skorygowanegoo odpis raty wartości firmy lub ujemnejwartości firmy przypadający na dany okressprawozdawczy, jak i o wszelkie inne zmiany,w tym wynikające z rozliczeń z jednostką dominującą,wspólnikiem jednostki współzależnejlub znaczącym inwestorem;48) Europejskim Obszarze Gospodarczym – rozumiesię przez to kraje Unii Europejskiej oraz Islandię,Liechtenstein i Norwegię.2. Wyrażone w euro wielkości przelicza się nawalutę polską po średnim kursie, ogłoszonymprzez Narodowy Bank Polski, na dzień bilansowy,z zastrzeżeniem ust. 3.3. Wyrażone w euro wielkości, o których mowaw art. 2 ust. 1 pkt 2 i ust. 2, przelicza się na walutęwww.mk.infor.pl

ustawa o rachunkowości art. 3–49polską po średnim kursie ogłoszonym przez NarodowyBank Polski, na dzień 30 września roku poprzedzającegorok obrotowy.4. Jeżeli jednostka przyjęła do używania obceśrodki trwałe lub wartości niematerialne i prawnena mocy umowy, zgodnie z którą jedna ze stron,zwana dalej „finansującym”, oddaje drugiej stronie,zwanej dalej „korzystającym”, środki trwałelub wartości niematerialne i prawne do odpłatnegoużywania lub również pobierania pożytków na czasoznaczony, środki te i wartości zalicza się do aktywówtrwałych korzystającego, jeżeli umowa spełniaco najmniej jeden z następujących warunków:1) przenosi własność jej przedmiotu na korzystającegopo zakończeniu okresu, na który zostałazawarta;2) zawiera prawo do nabycia jej przedmiotu przezkorzystającego, po zakończeniu okresu, na jakizostała zawarta, po cenie niższej od wartościrynkowej z dnia nabycia;3) okres, na jaki została zawarta, odpowiadaw przeważającej części przewidywanemu okresowiekonomicznej użyteczności środka trwałegolub prawa majątkowego, przy czym nie możebyć on krótszy niż 3/4 tego okresu. Prawo własnościprzedmiotu umowy może być, po okresie,na jaki umowa została zawarta, przeniesione nakorzystającego;4) suma opłat, pomniejszonych o dyskonto, ustalonaw dniu zawarcia umowy i przypadająca dozapłaty w okresie jej obowiązywania, przekracza90% wartości rynkowej przedmiotu umowyna ten dzień. W sumie opłat uwzględnia sięwartość końcową przedmiotu umowy, którąkorzystający zobowiązuje się zapłacić za przeniesieniena niego własności tego przedmiotu.Do sumy opłat nie zalicza się płatności na rzeczfinansującego za świadczenia dodatkowe, podatkóworaz składek na ubezpieczenie tegoprzedmiotu, jeżeli korzystający pokrywa je niezależnieod opłat za używanie;5) zawiera przyrzeczenie finansującego do zawarciaz korzystającym kolejnej umowy o oddaniew odpłatne używanie tego samego przedmiotulub przedłużenia umowy dotychczasowej, nawarunkach korzystniejszych od przewidzianychw dotychczasowej umowie;6) przewiduje możliwość jej wypowiedzenia, z zastrzeżeniem,że wszelkie powstałe z tego tytułukoszty i straty poniesione przez finansującegopokrywa korzystający;7) przedmiot umowy został dostosowany do indywidualnychpotrzeb korzystającego. Możeon być używany wyłącznie przez korzystającego,bez wprowadzania w nim istotnychzmian.5. W przypadku spełnienia co najmniej jednegoz warunków określonych w ust. 4, oddane do używaniakorzystającemu środki trwałe lub wartościniematerialne i prawne zalicza się u finansującegodo aktywów finansowych odpowiednio jako innedługoterminowe bądź krótkoterminowe aktywa.6. W przypadku gdy roczne sprawozdanie finansowekorzystającego nie podlega obowiązkowibadania i ogłaszania w myśl art. 64 ust. 1, to możeon dokonywać kwalifikacji umów, o których mowaw ust. 4, według zasad określonych w przepisachpodatkowych i nie stosować ust. 4 i 5.Art. 4. [Zakres rachunkowości]1. Jednostki obowiązane są stosować przyjętezasady (politykę) rachunkowości, rzetelnie i jasnoprzedstawiając sytuację majątkową i finansowąoraz wynik finansowy.2. Zdarzenia, w tym operacje gospodarcze,ujmuje się w księgach rachunkowych i wykazujew sprawozdaniu finansowym zgodnie z ich treściąekonomiczną.3. Rachunkowość jednostki obejmuje:1) przyjęte zasady (politykę) rachunkowości;2) prowadzenie, na podstawie dowodów księgowych,ksiąg rachunkowych, ujmujących zapisyzdarzeń w porządku chronologicznym i systematycznym;3) okresowe ustalanie lub sprawdzanie drogą inwentaryzacjirzeczywistego stanu aktywów i pasywów;4) wycenę aktywów i pasywów oraz ustalanie wynikufinansowego;5) sporządzanie sprawozdań finansowych;6) gromadzenie i przechowywanie dowodówksięgowych oraz pozostałej dokumentacjiprzewidzianej ustawą;7) poddanie badaniu, składanie do właściwegorejestru sądowego, udostępnianie i ogłaszaniesprawozdań finansowych w przypadkachprzewidzianych ustawą 3 .4. Jednostka może w ramach przyjętych zasad(polityki) rachunkowości stosować uproszczenia,3Art. 4 ust. 3 pkt 7 w brzmieniu ustalonym przez art. 4 pkt 1 ustawy z dnia 16 września 2011 r. o redukcji niektórych obowiązkówobywateli i przedsiębiorców (Dz.U. Nr 232, poz. 1378). Zmiana weszła w życie 1 stycznia 2013 r.marzec 2013 r.PARAGRAFY księgowego

10 art. 4–8 ustawa o rachunkowościjeżeli nie wywiera to istotnie ujemnego wpływu narealizację obowiązku określonego w ust. 1.5. Kierownik jednostki ponosi odpowiedzialnośćza wykonywanie obowiązków w zakresie rachunkowościokreślonych ustawą, w tym z tytułunadzoru, również w przypadku, gdy określone obowiązkiw zakresie rachunkowości – z wyłączeniemodpowiedzialności za przeprowadzenie inwentaryzacjiw formie spisu z natury – zostaną powierzoneinnej osobie za jej zgodą. Przyjęcie odpowiedzialnościprzez inną osobę powinno być stwierdzonew formie pisemnej. W przypadku gdy kierownikiemjednostki jest organ wieloosobowy, a nie zostaławskazana osoba odpowiedzialna, odpowiedzialnośćponoszą wszyscy członkowie tego organu.Art. 4a. [Obowiązki kierownika jednostki oraz organunadzorującego]1. Kierownik jednostki oraz członkowie radynadzorczej lub innego organu nadzorującego jednostkisą zobowiązani do zapewnienia, aby sprawozdaniefinansowe oraz sprawozdanie z działalnościspełniały wymagania przewidziane w niniejszejustawie.2. Kierownik jednostki oraz członkowie radynadzorczej lub innego organu nadzorującego jednostkiodpowiadają solidarnie wobec spółki zaszkodę wyrządzoną działaniem lub zaniechaniemstanowiącym naruszenie obowiązku wynikającegoz ust. 1.Art. 5. [Zasada ciągłości i kontynuacji działalności]1. Przyjęte zasady (politykę) rachunkowości należystosować w sposób ciągły, dokonując w kolejnychlatach obrotowych jednakowego grupowaniaoperacji gospodarczych, wyceny aktywów i pasywów,w tym także dokonywania odpisów amortyzacyjnychlub umorzeniowych, ustalania wynikufinansowego i sporządzania sprawozdań finansowychtak, aby za kolejne lata informacje z nich wynikającebyły porównywalne. Wykazane w księgachrachunkowych na dzień ich zamknięcia stany aktywówi pasywów należy ująć w tej samej wysokości,w otwartych na następny rok obrotowy księgachrachunkowych.2. Przy stosowaniu przyjętych zasad (polityki)rachunkowości przyjmuje się założenie, że jednostkabędzie kontynuowała w dającej się przewidziećprzyszłości działalność w niezmniejszonym istotniezakresie, bez postawienia jej w stan likwidacji lubupadłości, chyba że jest to niezgodne ze stanemfaktycznym lub prawnym. Ustalając zdolność jednostkido kontynuowania działalności, kierownikjednostki uwzględnia wszystkie informacje dostępnena dzień sporządzenia sprawozdania finansowego,dotyczące dającej się przewidzieć przyszłości,obejmującej okres nie krótszy niż jeden rok oddnia bilansowego.Art. 6. [Zasada memoriału i współmierności]1. W księgach rachunkowych jednostki należyująć wszystkie osiągnięte, przypadające na jejrzecz przychody i obciążające ją koszty związanez tymi przychodami dotyczące danego roku obrotowego,niezależnie od terminu ich zapłaty.2. Dla zapewnienia współmierności przychodówi związanych z nimi kosztów do aktywów lub pasywówdanego okresu sprawozdawczego zaliczanebędą koszty lub przychody dotyczące przyszłychokresów oraz przypadające na ten okres sprawozdawczykoszty, które jeszcze nie zostały poniesione.Art. 7. [Zasada ostrożnej wyceny, zakaz kompensat]1. Poszczególne składniki aktywów i pasywówwycenia się stosując rzeczywiście poniesione naich nabycie (wytworzenie) ceny (koszty), z zachowaniemzasady ostrożności. W szczególności należyw tym celu w wyniku finansowym, bez względuna jego wysokość, uwzględnić:1) zmniejszenia wartości użytkowej lub hand lowejskładników aktywów, w tym również dokonywanew postaci odpisów amortyzacyjnych lubumorzeniowych;2) (uchylony);3) wyłącznie niewątpliwe pozostałe przychodyoperacyjne i zyski nadzwyczajne;4) wszystkie poniesione pozostałe koszty operacyjnei straty nadzwyczajne;5) rezerwy na znane jednostce ryzyko, grożącestraty oraz skutki innych zdarzeń.2. Zdarzenia, o których mowa w ust. 1, należyuwzględnić także wtedy, gdy zostaną one ujawnionemiędzy dniem bilansowym a dniem, w którymrzeczywiście następuje zamknięcie ksiąg rachunkowych.3. Wartość poszczególnych składników aktywówi pasywów, przychodów i związanych z nimikosztów, jak też zysków i strat nadzwyczajnychustala się oddzielnie. Nie można kompensować zesobą wartości różnych co do rodzaju aktywów i pasywów,przychodów i kosztów związanych z nimioraz zysków i strat nadzwyczajnych.Art. 8. [Zasada istotności, możliwość odstąpieniaod zasady ciągłości]1. Określając zasady (politykę) rachunkowościnależy zapewnić wyodrębnienie w rachunkowościwszystkich zdarzeń istotnych do oceny sytuacjiwww.mk.infor.pl

ustawa o rachunkowości art. 8–1111majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowegojednostki, przy zachowaniu zasady ostrożności,o której mowa w art. 7.2. W celu rzetelnego i jasnego przedstawienia sytuacjijednostka może, ze skutkiem od pierwszegodnia roku obrotowego, bez względu na datę podjęciadecyzji, zmienić dotychczas stosowane rozwiązaniana inne, przewidziane ustawą. Zmiana dotychczasstosowanych rozwiązań wymaga równieżokreślenia w informacji dodatkowej wpływu tychzmian na sprawozdania finansowe wymagane innymiprzepisami prawa, jeżeli zostały one sporządzoneza okres, w którym powyższe rozwiązania uległyzmianie. W przypadku takim należy w sprawozdaniufinansowym jednostki za rok obrotowy, w którymzmiany te nastąpiły, podać przyczyny tych zmian,określić liczbowo ich wpływ na wynik finansowy orazzapewnić porównywalność danych sprawozdania finansowegodotyczących roku poprzedzającego rokobrotowy, w którym dokonano zmian.3. W przypadku zmian zasad (polityki) rachunkowości,spowodowanych zaprzestaniem stosowaniaMSR przy sporządzaniu sprawozdań finansowychprzez jednostki, o których mowa w art. 45 ust. 1ai 1b, skutki finansowe przejścia na zasady (politykę)rachunkowości określone w ustawie odnosi się nakapitał (fundusz) własny i wykazuje jako zysk (strata)z lat ubiegłych, a jeżeli skutki przeszacowaniaaktywów dokonanego zgodnie z MSR rozliczonoz kapitałem (funduszem) z aktualizacji wyceny– jako zmianę stanu tego kapitału (funduszu). Dozmian zasad (polityki) rachunkowości polegającychna zaprzestaniu stosowania MSR przy sporządzaniusprawozdań finansowych stosuje się odpowiednioprzepisy ust. 1 i 2.Rozdział 2Prowadzenie ksiąg rachunkowychArt. 9. [Język i waluta]Księgi rachunkowe prowadzi się w języku polskimi w walucie polskiej.Art. 10. [Dokumentacja zasad (polityki) rachunkowości]1. Jednostka powinna posiadać dokumentację opisującąw języku polskim przyjęte przez nią zasady (politykę)rachunkowości, a w szczególności dotyczące:1) określenia roku obrotowego i wchodzącychw jego skład okresów sprawozdawczych;2) metod wyceny aktywów i pasywów oraz ustalaniawyniku finansowego;3) sposobu prowadzenia ksiąg rachunkowych,w tym co najmniej:a) zakładowego planu kont, ustalającego wykazkont księgi głównej, przyjęte zasady klasyfikacjizdarzeń, zasady prowadzenia kontksiąg pomocniczych oraz ich powiązaniaz kontami księgi głównej,b) wykazu ksiąg rachunkowych, a przy prowadzeniuksiąg rachunkowych przy użyciukomputera – wykazu zbiorów danych tworzącychksięgi rachunkowe na informatycznychnośnikach danych z określeniem ichstruktury, wzajemnych powiązań oraz ichfunkcji w organizacji całości ksiąg rachunkowychi w procesach przetwarzania danych,c) opisu systemu przetwarzania danych, a przyprowadzeniu ksiąg rachunkowych przy użyciukomputera – opisu systemu informatycznego,zawierającego wykaz programów, procedurlub funkcji, w zależności od strukturyoprogramowania, wraz z opisem algorytmówi parametrów oraz programowych zasadochrony danych, w tym w szczególnościmetod zabezpieczenia dostępu do danychi systemu ich przetwarzania, a ponadto określeniewersji oprogramowania i daty rozpoczęciajego eksploatacji;4) systemu służącego ochronie danych i ichzbiorów, w tym dowodów księgowych, ksiągrachunkowych i innych dokumentów stanowiącychpodstawę dokonanych w nich zapisów.2. Kierownik jednostki ustala w formie pisemneji aktualizuje dokumentację, o której mowa w ust. 1.3. W sprawach nieuregulowanych przepisamiustawy, przyjmując zasady (politykę) rachunkowości,jednostki mogą stosować krajowe standardyrachunkowości wydane przez Komitet StandardówRachunkowości. W przypadku braku odpowiedniegostandardu krajowego, jednostki, inne niż wymienionew art. 2 ust. 3, mogą stosować MSR.Art. 11. [Miejsce prowadzenia ksiąg rachunkowych]1. Księgi rachunkowe są prowadzone przez jednostkę.2. Jednostka może powierzyć prowadzenie ksiągrachunkowych przedsiębiorcy, o którym mowaw art. 76a ust. 3, lub przedsiębiorcy prowadzącemudziałalność w tym zakresie z innego państwa członkowskiegow rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawyz dnia 4 marca 2010 r. o świadczeniu usług na terytoriumRzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. Nr 47,poz. 278).marzec 2013 r.PARAGRAFY księgowego

12 art. 11a–13 ustawa o rachunkowościArt. 11a. [Obowiązki związane z prowadzeniemksiąg poza siedzibą jednostki]W przypadku gdy księgi rachunkowe są prowadzonepoza siedzibą jednostki lub miejscem sprawowaniazarządu, kierownik jednostki jest obowiązany:1) powiadomić właściwy urząd skarbowy o miejscuprowadzenia ksiąg rachunkowych w terminie15 dni od dnia ich wydania;2) zapewnić dostępność ksiąg rachunkowychwraz z dowodami księgowymi uprawnionym organomzewnętrznej kontroli lub nadzoru w siedzibiejednostki lub w miejscu sprawowaniazarządu albo w innym miejscu za zgodą organukontroli lub nadzoru.Art. 12. [Otwieranie i zamykanie ksiąg rachunkowych]1. Księgi rachunkowe otwiera się, z zastrzeżeniemust. 3:1) na dzień rozpoczęcia działalności, którym jestdzień pierwszego zdarzenia wywołującego skutkio charakterze majątkowym lub finansowym,2) na początek każdego następnego roku obrotowego,3) na dzień zmiany formy prawnej.4) na dzień wpisu do rejestru połączenia jednosteklub podziału jednostki, powodujących powstanienowej jednostki (jednostek),5) na dzień rozpoczęcia likwidacji lub ogłoszeniaupadłości– w ciągu 15 dni od dnia zaistnienia tych zdarzeń.2. Księgi rachunkowe zamyka się, z zastrzeżeniemust. 3, 3a, 3b i 3c:1) na dzień kończący rok obrotowy,2) na dzień zakończenia działalności jednostki,w tym również jej sprzedaży, zakończenia likwidacjilub postępowania upadłościowego,o ile nie nastąpiło jego umorzenie,3) na dzień poprzedzający zmianę formy prawnej,4) w jednostce przejmowanej na dzień połączeniazwiązanego z przejęciem jednostki przez innąjednostkę, to jest na dzień wpisu do rejestrutego połączenia,5) na dzień poprzedzający dzień podziału lub połączeniajednostek, jeżeli w wyniku podziału lubpołączenia powstaje nowa jednostka, to jest nadzień poprzedzający dzień wpisu do rejestrupołączenia lub podziału,6) na dzień poprzedzający dzień postawienia jednostkiw stan likwidacji lub ogłoszenia upadłości,7) na inny dzień bilansowy określony odrębnymiprzepisami– nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia zaistnieniatych zdarzeń.3. Można nie zamykać i nie otwierać ksiąg rachunkowychw przypadku:1) przekształcenia spółki osobowej oraz spółkicywilnej w inną spółkę osobową, a także spółkikapitałowej w inną spółkę kapitałową;2) połączenia jednostek, gdy w myśl ustawy rozliczeniepołączenia następuje metodą łączeniaudziałów i nie powoduje powstania nowej jednostki;3) ogłoszenia upadłości jednostki z możliwościązawarcia układu.3a. Można nie zamykać ksiąg rachunkowych, jeżelipodział jednostki następuje przez wydzielenie.3b. Można nie zamykać ksiąg rachunkowych zarok obrotowy, w którym działalność jednostki przezcały czas pozostawała zawieszona, chyba że jednostkadokonuje odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowychlub występują inne zdarzenia wywołująceskutki o charakterze majątkowym lub finansowym.3c. Przepisu ust. 3b nie stosuje się do emitentówpapierów wartościowych zamierzającychubiegać się o dopuszczenie lub ubiegających sięo dopuszczenie do obrotu na rynku regulowanymw państwie należącym do Europejskiego ObszaruGospodarczego oraz emitentów papierów wartościowychdopuszczonych do obrotu na tym rynku.4. Ostateczne zamknięcie i otwarcie ksiąg rachunkowychjednostki kontynuującej działalnośćpowinno nastąpić najpóźniej w ciągu 15 dni od dniazatwierdzenia sprawozdania finansowego za rokobrotowy.5. Zamknięcie ksiąg rachunkowych polega nanieodwracalnym wyłączeniu możliwości dokonywaniazapisów księgowych w zbiorach tworzącychzamknięte księgi rachunkowe, z uwzględnieniemart. 13 ust. 2 i 3.Art. 13. [Warunki prowadzenia ksiąg rachunkowych]1. Księgi rachunkowe obejmują zbiory zapisówksięgowych, obrotów (sum zapisów) i sald, któretworzą:1) dziennik;2) księgę główną;3) księgi pomocnicze;4) zestawienia: obrotów i sald kont księgi głównejoraz sald kont ksiąg pomocniczych;5) wykaz składników aktywów i pasywów (inwentarz).2. Przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych przyużyciu komputera za równoważne z nimi uważa sięodpowiednio zasoby informacyjne rachunkowości,www.mk.infor.pl

ustawa o rachunkowości art. 13–1713zorganizowane w formie oddzielnych komputerowychzbiorów danych, bazy danych lub wyodrębnionychjej części, bez względu na miejsce ich powstaniai przechowywania.3. Warunkiem utrzymywania zasobów informacyjnychsystemu rachunkowości w formie określonejw ust. 2 jest posiadanie przez jednostkęoprogramowania umożliwiającego uzyskiwanieczytelnych informacji w odniesieniu do zapisów dokonanychw księgach rachunkowych, poprzez ichwydrukowanie lub przeniesienie na informatycznynośnik danych.4. Księgi rachunkowe, z uwzględnieniem technikiich prowadzenia, powinny być:1) trwale oznaczone nazwą (pełną lub skróconą)jednostki, której dotyczą (każda księga wiązana,każda luźna karta kontowa, także jeżeli mająone postać wydruku komputerowego lub zestawieniawyświetlanego na ekranie monitora komputera),nazwą danego rodzaju księgi rachunkowejoraz nazwą programu przetwarzania;2) wyraźnie oznaczone co do roku obrotowego,okresu sprawozdawczego i daty sporządzenia;3) przechowywane starannie w ustalonej kolejności.5. Przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych przyużyciu komputera należy zapewnić automatycznąkontrolę ciągłości zapisów, przenoszenia obrotówlub sald. Wydruki komputerowe ksiąg rachunkowychpowinny składać się z automatycznie numerowanychstron, z oznaczeniem pierwszej i ostatniej,oraz być sumowane na kolejnych stronachw sposób ciągły w roku obrotowym.6. Księgi rachunkowe należy wydrukować niepóźniej niż na koniec roku obrotowego. Za równoważnez wydrukiem uznaje się przeniesienie treściksiąg rachunkowych na informatyczny nośnikdanych, zapewniający trwałość zapisu informacji,przez czas nie krótszy od wymaganego dla przechowywaniaksiąg rachunkowych.Art. 14. [Dziennik]1. Dziennik zawiera chronologiczne ujęciezdarzeń, jakie nastąpiły w danym okresie sprawozdawczym.Bez względu na technikę prowadzeniaksiąg rachunkowych dziennik powinien umożliwiaćuzgodnienie jego obrotów z obrotami zestawieniaobrotów i sald kont księgi głównej.2. Zapisy w dzienniku muszą być kolejno numerowane,a sumy zapisów (obroty) liczone w sposób ciągły.Sposób dokonywania zapisów w dzienniku powinienumożliwiać ich jednoznaczne powiązanie ze sprawdzonymii zatwierdzonymi dowodami księgowymi.3. Jeżeli stosuje się dzienniki częściowe, grupującezdarzenia według ich rodzajów, to należysporządzić zestawienie obrotów tych dziennikówza dany okres sprawozdawczy.4. Przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych przyużyciu komputera zapis księgowy powinien posiadaćautomatycznie nadany numer pozycji, pod którązostał wprowadzony do dziennika, a także danepozwalające na ustalenie osoby odpowiedzialnejza treść zapisu.Art. 15. [Konta księgi głównej]1. Konta księgi głównej zawierają zapisy o zdarzeniachw ujęciu systematycznym. Na kontachksięgi głównej obowiązuje ujęcie zarejestrowanychuprzednio lub równocześnie w dzienniku zdarzeń,zgodnie z zasadą podwójnego zapisu.2. Zapisów na określonym koncie księgi głównejdokonuje się w kolejności chronologicznej.Art. 16. [Konta ksiąg pomocniczych]1. Konta ksiąg pomocniczych zawierają zapisybędące uszczegółowieniem i uzupełnieniem zapisówkont księgi głównej. Prowadzi się je w ujęciusystematycznym jako wyodrębniony system ksiąg,kartotek (zbiorów kont), komputerowych zbiorówdanych, uzgodniony z saldami i zapisami na kontachksięgi głównej.2. Na kontach ksiąg pomocniczych można w ciąguokresu sprawozdawczego stosować, obok lubzamiast jednostek pieniężnych, jednostki naturalne.Należy wówczas sporządzić na koniec okresusprawozdawczego zestawienie zapisów dokonanychna kontach ksiąg pomocniczych w jednostkachnaturalnych i ustalić ich wartość.3. (uchylony).Art. 17. [Prowadzenie ksiąg pomocniczych]1. Konta ksiąg pomocniczych prowadzi sięw szczególności dla:1) środków trwałych, w tym także środków trwałychw budowie, wartości niematerialnychi prawnych oraz dokonywanych od nich odpisówamortyzacyjnych lub umorzeniowych;2) rozrachunków z kontrahentami;3) rozrachunków z pracownikami, a w szczególnościjako imienną ewidencję wynagrodzeń pracownikówzapewniającą uzyskanie informacji,z całego okresu zatrudnienia;4) operacji sprzedaży (kolejno numerowane własnefaktury i inne dowody, ze szczegółowościąniezbędną do celów podatkowych);5) operacji zakupu (obce faktury i inne dowody,ze szczegółowością niezbędną do wycenyskładników aktywów i do celów podatkowych);marzec 2013 r.PARAGRAFY księgowego

14 art. 17–20 ustawa o rachunkowości6) kosztów i istotnych dla jednostki składnikówaktywów;7) operacji gotówkowych w przypadku prowadzeniakasy.2. Kierownik jednostki, uwzględniając rodzaji wartość poszczególnych grup rzeczowych składnikówaktywów obrotowych posiadanych przezjednostkę, podejmuje decyzję o stosowaniu jednejz następujących metod prowadzenia kont ksiąg pomocniczychdla tych grup składników:1) ewidencję ilościowo-wartościową, w której dlakażdego składnika ujmuje się obroty i stanyw jednostkach naturalnych i pieniężnych;2) ewidencję ilościową obrotów i stanów, prowadzonądla poszczególnych składników lub ichjednorodnych grup wyłącznie w jednostkachnaturalnych. Wartość stanu wycenia się przynajmniejna koniec okresu sprawozdawczego,za który następują rozliczenia z budżetem z tytułupodatku dochodowego, dokonane na podstawiedanych rzeczywistych;3) ewidencję wartościową obrotów i stanów towaróworaz opakowań, prowadzoną dla punktówobrotu detalicznego lub miejsc składowania,której przedmiotem zapisów są tylko przychody,rozchody i stany całego zapasu;4) odpisywania w koszty wartości materiałówi towarów na dzień ich zakupu lub produktówgotowych w momencie ich wytworzenia, połączonez ustalaniem stanu tych składnikówaktywów i jego wyceny oraz korekty kosztówo wartość tego stanu, nie później niż na dzieńbilansowy.Art. 18. [Zestawienie obrotów i sald]1. Na podstawie zapisów na kontach księgigłównej sporządza się na koniec każdego okresusprawozdawczego, nie rzadziej niż na koniec miesiąca,zestawienie obrotów i sald, zawierające:1) symbole lub nazwy kont;2) salda kont na dzień otwarcia ksiąg rachunkowych,obroty za okres sprawozdawczy i narastającood początku roku obrotowego orazsalda na koniec okresu sprawozdawczego;3) sumę sald na dzień otwarcia ksiąg rachunkowych,obrotów za okres sprawozdawczy i narastającood początku roku obrotowego orazsald na koniec okresu sprawozdawczego.Obroty tego zestawienia powinny być zgodnez obrotami dziennika lub obrotami zestawienia obrotówdzienników częściowych.2. Co najmniej na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowychsporządza się zestawienia saldwszystkich kont ksiąg pomocniczych, a na dzieńinwentaryzacji – zestawienia sald inwentaryzowanejgrupy składników aktywów.Art. 19. [Inwentarz]1. Wykaz składników aktywów i pasywów (inwentarz),potwierdzony ich inwentaryzacją, sporządzająjednostki, które uprzednio nie prowadziłyksiąg rachunkowych w sposób określony ustawą.W pozostałych jednostkach rolę inwentarza spełniazestawienie obrotów i sald kont księgi głównejoraz zestawienia sald kont ksiąg pomocniczychsporządzone na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych.2. Pozycje inwentarza sporządzonego przezjednostki, które nie prowadziły uprzednio ksiąg rachunkowych,powinny stanowić odpowiedniki lubrozwinięcia poszczególnych pozycji bilansu otwarcia.Składniki aktywów i pasywów wycenia się w inwentarzuwedług zasad określonych w rozdziale 4.Art. 20. [Zapisy księgowe]1. Do ksiąg rachunkowych okresu sprawozdawczegonależy wprowadzić, w postaci zapisu, każdezdarzenie, które nastąpiło w tym okresie sprawozdawczym.2. Podstawą zapisów w księgach rachunkowychsą dowody księgowe stwierdzające dokonanieoperacji gospodarczej, zwane dalej „dowodamiźródłowymi”:1) zewnętrzne obce – otrzymane od kontrahentów;2) zewnętrzne własne – przekazywane w oryginalekontrahentom;3) wewnętrzne – dotyczące operacji wewnątrz jednostki.3. Podstawą zapisów mogą być również sporządzoneprzez jednostkę dowody księgowe:1) zbiorcze – służące do dokonania łącznychzapisów zbioru dowodów źródłowych, któremuszą być w dowodzie zbiorczym pojedynczowymienione;2) korygujące poprzednie zapisy;3) zastępcze – wystawione do czasu otrzymaniazewnętrznego obcego dowodu źródłowego;4) rozliczeniowe – ujmujące już dokonane zapisywedług nowych kryteriów klasyfikacyjnych.4. W przypadku uzasadnionego braku możliwościuzyskania zewnętrznych obcych dowodówźródłowych, kierownik jednostki może zezwolić naudokumentowanie operacji gospodarczej za pomocąksięgowych dowodów zastępczych, sporządzonychprzez osoby dokonujące tych operacji. Niemoże to jednak dotyczyć operacji gospodarczych,www.mk.infor.pl

ustawa o rachunkowości art. 20–2215których przedmiotem są zakupy opodatkowane podatkiemod towarów i usług oraz skup metali nieżelaznychod ludności.5. Przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych przyużyciu komputera za równoważne z dowodamiźródłowymi uważa się zapisy w księgach rachunkowych,wprowadzane automatycznie za pośrednictwemurządzeń łączności, informatycznychnośników danych lub tworzone według algorytmu(programu) na podstawie informacji zawartych jużw księgach, przy zapewnieniu, że podczas rejestrowaniatych zapisów zostaną spełnione co najmniejnastępujące warunki:1) uzyskają one trwale czytelną postać zgodnąz treścią odpowiednich dowodów księgowych;2) możliwe jest stwierdzenie źródła ich pochodzeniaoraz ustalenie osoby odpowiedzialnej za ichwprowadzenie;3) stosowana procedura zapewnia sprawdzeniepoprawności przetworzenia odnośnych danychoraz kompletności i identyczności zapisów;4) dane źródłowe w miejscu ich powstania są odpowiedniochronione, w sposób zapewniającyich niezmienność, przez okres wymagany doprzechowywania danego rodzaju dowodówksięgowych.Art. 21. [Dowód księgowy]1. Dowód księgowy powinien zawierać co najmniej:1) określenie rodzaju dowodu i jego numeru identyfikacyjnego;2) określenie stron (nazwy, adresy) dokonującychoperacji gospodarczej;3) opis operacji oraz jej wartość, jeżeli to możliwe,określoną także w jednostkach naturalnych;4) datę dokonania operacji, a gdy dowód zostałsporządzony pod inną datą – także datę sporządzeniadowodu;5) podpis wystawcy dowodu oraz osoby, którejwydano lub od której przyjęto składniki aktywów;6) stwierdzenie sprawdzenia i zakwalifikowaniadowodu do ujęcia w księgach rachunkowychprzez wskazanie miesiąca oraz sposobu ujęciadowodu w księgach rachunkowych (dekretacja),podpis osoby odpowiedzialnej za te wskazania.7) (uchylony).1a. Można zaniechać zamieszczania na dowodziedanych, o których mowa:1) w ust. 1 pkt 1–3 i 5, jeżeli wynika to z odrębnychprzepisów;2) w ust. 1 pkt 6, jeżeli wynika to z techniki dokumentowaniazapisów księgowych 4 .2. Wartość może być w dowodzie pominięta, jeżeliw toku przetwarzania w rachunkowości danychwyrażonych w jednostkach naturalnych następujeich wycena, potwierdzona stosownym wydrukiem.3. Dowód księgowy opiewający na waluty obcepowinien zawierać przeliczenie ich wartości na walutępolską według kursu obowiązującego w dniuprzeprowadzenia operacji gospodarczej. Wynikprzeliczenia zamieszcza się bezpośrednio na dowodzie,chyba że system przetwarzania danychzapewnia automatyczne przeliczenie walut obcychna walutę polską, a wykonanie tego przeliczenia potwierdzaodpowiedni wydruk.4. Jeżeli dowód nie dokumentuje przekazanialub przejęcia składnika aktywów, przeniesienia prawawłasności lub użytkowania wieczystego gruntualbo nie jest dowodem zastępczym, podpisy osób,o których mowa w ust. 1 pkt 5, mogą być zastąpioneznakami zapewniającymi ustalenie tych osób.Podpisy na dokumentach ubezpieczenia i emitowanychpapierach wartościowych mogą być odtworzonemechanicznie.5. Na żądanie organów kontroli lub biegłego rewidentanależy zapewnić wiarygodne przetłumaczeniena język polski treści wskazanych przez nich dowodów,sporządzonych w języku obcym.Art. 22. [Wymogi merytoryczne dowodów księgowych]1. Dowody księgowe powinny być rzetelne, tojest zgodne z rzeczywistym przebiegiem operacjigospodarczej, którą dokumentują, kompletne,zawierające co najmniej dane określone w art. 21,oraz wolne od błędów rachunkowych. Niedopuszczalnejest dokonywanie w dowodach księgowychwymazywania i przeróbek.2. Błędy w dowodach źródłowych zewnętrznychobcych i własnych można korygować jedynie przezwysłanie kontrahentowi odpowiedniego dokumentuzawierającego sprostowanie, wraz ze stosownymuzasadnieniem, chyba że inne przepisy stanowiąinaczej.3. Błędy w dowodach wewnętrznych mogą byćpoprawiane przez skreślenie błędnej treści lub4Art. 21 ust. 1a w brzmieniu ustalonym przez art. 5 ustawy z dnia 16 listopada 2012 r. o redukcji niektórych obciążeń administracyjnychw gospodarce (Dz.U. poz. 1342). Zmiana weszła w życie 1 stycznia 2013 r.marzec 2013 r.PARAGRAFY księgowego

16 art. 22–25 ustawa o rachunkowościkwoty, z utrzymaniem czytelności skreślonych wyrażeńlub liczb, wpisanie treści poprawnej i datypoprawki oraz złożenie podpisu osoby do tegoupoważnionej, o ile odrębne przepisy nie stanowiąinaczej. Nie można poprawiać pojedynczych literlub cyfr.4. Jeżeli jedną operację dokumentuje więcej niżjeden dowód lub więcej niż jeden egzemplarz dowodu,kierownik jednostki ustala sposób postępowaniaz każdym z nich i wskazuje, który dowód lub jegoegzemplarz będzie podstawą do dokonania zapisu.Art. 23. [Wymogi formalne zapisów księgowych]1. Zapisów w księgach rachunkowych dokonujesię w sposób trwały, bez pozostawiania miejscpozwalających na późniejsze dopiski lub zmiany.Przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych przy użyciukomputera należy stosować właściwe proceduryi środki chroniące przed zniszczeniem, modyfikacjąlub ukryciem zapisu.2. Zapis księgowy powinien zawierać co najmniej:1) datę dokonania operacji gospodarczej;2) określenie rodzaju i numer identyfikacyjny dowoduksięgowego stanowiącego podstawę zapisuoraz jego datę, jeżeli różni się ona od datydokonania operacji;3) zrozumiały tekst, skrót lub kod opisu operacji,z tym że należy posiadać pisemne objaśnieniatreści skrótów lub kodów;4) kwotę i datę zapisu;5) oznaczenie kont, których dotyczy.3. Zapisów dotyczących operacji wyrażonychw walutach obcych dokonuje się w sposób umożliwiającyustalenie kwoty operacji w walucie polskieji obcej.4. Zapisy w dzienniku i na kontach księgi głównejpowinny być powiązane ze sobą w sposób umożliwiającyich sprawdzenie.5. Zapisy w księgach rachunkowych powinnybyć dokonane w sposób zapewniający ich trwałość,przez czas nie krótszy od wymaganego doprzechowywania ksiąg rachunkowych.Art. 24. [Cechy charakterystyczne ksiąg rachunkowych]1. Księgi rachunkowe powinny być prowadzonerzetelnie, bezbłędnie, sprawdzalnie i bieżąco.2. Księgi rachunkowe uznaje się za rzetelne, jeżelidokonane w nich zapisy odzwierciedlają stanrzeczywisty.3. Księgi rachunkowe uznaje się za prowadzonebezbłędnie, jeżeli wprowadzono do nich kompletniei poprawnie wszystkie zakwalifikowane dozaksięgowania w danym miesiącu dowody księgowe,zapewniono ciągłość zapisów oraz bezbłędnośćdziałania stosowanych procedur obliczeniowych.4. Księgi rachunkowe uznaje się za sprawdzalne,jeżeli umożliwiają stwierdzenie poprawnościdokonanych w nich zapisów, stanów (sald) orazdziałania stosowanych procedur obliczeniowych,a w szczególności:1) udokumentowanie zapisów pozwala na identyfikacjędowodów i sposobu ich zapisania w księgachrachunkowych na wszystkich etapachprzetwarzania danych;2) zapisy uporządkowane są chronologicznie i systematyczniewedług kryteriów klasyfikacyjnychumożliwiających sporządzenie obowiązującychjednostkę sprawozdań finansowych i innych,sprawozdań, w tym deklaracji podatkowychoraz dokonanie rozliczeń finansowych;3) w przypadku prowadzenia ksiąg rachunkowychprzy użyciu komputera zapewniona jest kontrolakompletności zbiorów systemu rachunkowościoraz parametrów przetwarzania danych;4) zapewniony jest dostęp do zbiorów danych pozwalających,bez względu na stosowaną technikę,na uzyskanie w dowolnym czasie i za dowolniewybrany okres sprawozdawczy jasnychi zrozumiałych informacji o treści zapisów dokonanychw księgach rachunkowych.5. Księgi rachunkowe uznaje się za prowadzonebieżąco, jeżeli:1) pochodzące z nich informacje umożliwiają sporządzeniew terminie obowiązujących jednostkęsprawozdań finansowych i innych, sprawozdań,w tym deklaracji podatkowych oraz dokonanierozliczeń finansowych;2) zestawienia obrotów i sald kont księgi głównejsą sporządzane przynajmniej za poszczególneokresy sprawozdawcze, nie rzadziej niżna koniec miesiąca, w terminie, o którym mowaw pkt 1, a za rok obrotowy – nie później niżdo 85 dnia po dniu bilansowym;3) ujęcie wpłat i wypłat gotówką, czekami i wekslamiobcymi oraz obrotu detalicznego i gastronomiinastępuje w tym samym dniu, w którymzostały dokonane.Art. 25. [Poprawa błędów w zapisach księgowych]1. Stwierdzone błędy w zapisach poprawia się:1) przez skreślenie dotychczasowej treści i wpisanienowej, z zachowaniem czytelnościbłędnego zapisu, oraz podpisanie poprawkii umieszczenie daty; poprawki takie muszą byćwww.mk.infor.pl

ustawa o rachunkowości art. 25–2617dokonane jednocześnie we wszystkich księgachrachunkowych i nie mogą nastąpić pozamknięciu miesiąca lub2) przez wprowadzenie do ksiąg rachunkowychdowodu zawierającego korekty błędnych zapisów,dokonywane tylko zapisami dodatnimialbo tylko ujemnymi.2. W razie ujawnienia błędów po zamknięciumiesiąca lub prowadzenia ksiąg rachunkowychprzy użyciu komputera, dozwolone są tylko korektydokonane w sposób określony w ust. 1 pkt 2.Rozdział 3InwentaryzacjaArt. 26. [Zakres, termin i metody inwentaryzacji]1. Jednostki przeprowadzają na ostatni dzieńkażdego roku obrotowego inwentaryzację:1) aktywów pieniężnych (z wyjątkiem zgromadzonychna rachunkach bankowych), papierów wartościowychw postaci materialnej, rzeczowychskładników aktywów obrotowych, środkówtrwałych oraz nieruchomości zaliczonych do inwestycji,z zastrzeżeniem pkt 3, a także maszyni urządzeń wchodzących w skład środków trwałychw budowie – drogą spisu ich ilości z natury,wyceny tych ilości, porównania wartości z danymiksiąg rachunkowych oraz wyjaśnienia i rozliczeniaewentualnych różnic;2) aktywów finansowych zgromadzonych na rachunkachbankowych lub przechowywanychprzez inne jednostki, w tym papierów wartościowychw formie zdematerializowanej, należności,w tym udzielonych pożyczek, z zastrzeżeniempkt 3, oraz powierzonych kontrahentomwłasnych składników aktywów – drogą otrzymaniaod banków i uzyskania od kontrahentówpotwierdzeń prawidłowości wykazanegow księgach rachunkowych jednostki stanu tychaktywów oraz wyjaśnienia i rozliczenia ewentualnychróżnic;3) środków trwałych, do których dostęp jestznacznie utrudniony, gruntów oraz praw zakwalifikowanychdo nieruchomości, należnościspornych i wątpliwych, a w bankach równieżnależności zagrożonych, należności i zobowiązańwobec osób nieprowadzących ksiągrachunkowych, z tytułów publicznoprawnych,a także aktywów i pasywów niewymienionychw pkt 1 i 2 oraz wymienionych w pkt 1 i 2, jeżeliprzeprowadzenie ich spisu z natury lubuzgodnienie z przyczyn uzasadnionych niebyło możliwe – drogą porównania danych ksiągrachunkowych z odpowiednimi dokumentamii weryfikacji wartości tych składników.2. Inwentaryzacją drogą spisu z natury obe j mujesię również znajdujące się w jednostce składnikiaktywów, będące własnością innych jednostek, powierzonejej do sprzedaży, przechowania, przetwarzanialub używania, powiadamiając te jednostkio wynikach spisu. Obowiązek ten nie dotyczy jednostekświadczących usługi pocztowe, transportowe,spedycyjne i składowania.3. Termin i częstotliwość inwentaryzacji, określonew ust. 1, uważa się za dotrzymane, jeżeli inwentaryzację:1) składników aktywów – z wyłączeniem aktywówpieniężnych, papierów wartościowych,produktów w toku produkcji oraz materiałów,towarów i produktów gotowych, określonychw art. 17 ust. 2 pkt 4 – rozpoczęto nie wcześniejniż 3 miesiące przed końcem roku obrotowego,a zakończono do 15 dnia następnego roku,ustalenie zaś stanu nastąpiło przez dopisanielub odpisanie od stanu stwierdzonego drogąspisu z natury lub potwierdzenia salda – przychodówi rozchodów (zwiększeń i zmniejszeń),jakie nastąpiły między datą spisu lub potwierdzeniaa dniem ustalenia stanu wynikającegoz ksiąg rachunkowych, przy czym stan wynikającyz ksiąg rachunkowych nie może być ustalonypo dniu bilansowym;2) zapasów materiałów, towarów, produktów gotowychi półproduktów znajdujących się w strzeżonychskładowiskach i objętych ewidencjąilościowo-wartościową – przeprowadzono razw ciągu 2 lat;3) nieruchomości zaliczonych do środków trwałychoraz inwestycji, jak też znajdują cych sięna terenie strzeżonym innych środ ków trwałychoraz maszyn i urządzeń wchodzących w składśrodków trwałych w budowie – przeprowadzonoraz w ciągu 4 lat;4) zapasów towarów i materiałów (opakowań) objętychewidencją wartościową w punktach obrotudetalicznego jednostki – przeprowadzono razw roku;5) zapasów drewna w jednostkach prowadzącychgospodarkę leśną – przeprowadzono razw roku.4. Inwentaryzację, o której mowa w ust. 1, przeprowadzasię również na dzień zakończenia działalnościprzez jednostkę oraz na dzień poprzedzającymarzec 2013 r.PARAGRAFY księgowego

18 art. 26–28 ustawa o rachunkowościpostawienie jej w stan likwidacji lub ogłoszeniaupadłości.5. Można odstąpić od przeprowadzenia inwentaryzacji:1) w przypadku ogłoszenia upadłości z możliwościązawarcia układu, jeżeli zgodniez art. 12 ust. 3 pkt 3 jednostka nie zamyka ksiągrachunkowych;2) w przypadku połączenia lub podziału jednostek,z wyjątkiem spółek kapitałowych, jeżelistrony w drodze umowy pisemnej odstąpią odprzeprowadzenia inwentaryzacji;3) w przypadku zawieszenia działalności, jeżelizgodnie z art. 12 ust. 3b jednostka nie zamykaksiąg rachunkowych.Art. 27. [Udokumentowanie i rozliczenie inwentaryzacji]1. Przeprowadzenie i wyniki inwentaryzacji należyodpowiednio udokumentować i powiązać z zapisamiksiąg rachunkowych.2. Ujawnione w toku inwentaryzacji różnice międzystanem rzeczywistym a stanem wykazanymw księgach rachunkowych należy wyjaśnić i rozliczyćw księgach rachunkowych tego roku obrotowego,na który przypadał termin inwentaryzacji.Rozdział 4Wycena aktywów i pasywóworaz ustalenie wyniku finansowegoArt. 28. [Zasady wyceny aktywów i pasywów]1. Aktywa i pasywa wycenia się nie rzadziej niżna dzień bilansowy w sposób następujący:1) środki trwałe oraz wartości niematerialnei prawne – według cen nabycia lub kosztówwytworzenia, lub wartości przeszacowanej(po aktualizacji wyceny środków trwałych),pomniejszonych o odpisy amortyzacyjne lubumorzeniowe, a także o odpisy z tytułu trwałejutraty wartości;1a) nieruchomości oraz wartości niematerialnei prawne zaliczane do inwestycji– według zasad, stosowanych do środkówtrwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych,określonych w pkt 1 oraz w art. 31,art. 32 ust. 1–5 i art. 33 ust. 1 lub według cenyrynkowej bądź inaczej określonej wartości godziwej;2) środki trwałe w budowie – w wysokości ogółukosztów pozostających w bezpośrednimzwiązku z ich nabyciem lub wytworzeniem,pomniejszonych o odpisy z tytułu trwałej utratywartości;3) udziały w innych jednostkach oraz inne niżwymienione w pkt 1a inwestycje zaliczonedo aktywów trwałych – według ceny nabyciapomniejszonej o odpisy z tytułu trwałej utratywartości lub według wartości godziwej alboskorygowanej ceny nabycia – jeżeli dla danegoskładnika aktywów został określony terminwymagalności; wartość w cenie nabycia możnaprzeszacować do wartości w cenie rynkowej,a różnicę z przeszacowania rozliczyćzgodnie z art. 35 ust. 4;4) udziały w jednostkach podporządkowanychzaliczone do aktywów trwałych – według zasadokreślonych w pkt 3 lub metodą prawwłasności, pod warunkiem, że będzie ona stosowanajednolicie wobec wszystkich jednostekpodporządkowanych;5) inwestycje krótkoterminowe – według ceny(wartości) rynkowej albo według ceny nabycialub ceny (wartości) rynkowej, zależnie odtego, która z nich jest niższa albo według skorygowanejceny nabycia – jeżeli dla danegoskładnika aktywów został określony terminwymagalności, a krótkoterminowe inwestycje,dla których nie istnieje aktywny rynek, w innysposób określonej wartości godziwej;6) rzeczowe składniki aktywów obrotowych – wedługcen nabycia lub kosztów wytworzenia niewyższych od cen ich sprzedaży netto na dzieńbilansowy;7) należności i udzielone pożyczki – w kwociewymaganej zapłaty, z zachowaniem zasadyostrożności, z zastrzeżeniem pkt 7a;7a) należności i udzielone pożyczki zaliczone doaktywów finansowych, mogą być wycenianewedług skorygowanej ceny nabycia, a jeżelijednostka przeznacza je do sprzedażyw okresie do 3 miesięcy, to według wartościrynkowej lub inaczej określonej wartościgodziwej;8) zobowiązania – w kwocie wymagającej zapłaty,z zastrzeżeniem pkt 8a;8a) zobowiązania finansowe mogą być wycenianewedług skorygowanej ceny nabycia, a jeżelijednostka przeznacza je do sprzedaży w okresiedo 3 miesięcy, to według wartości rynkowejlub inaczej określonej wartości godziwej;9) rezerwy – w uzasadnionej, wiarygodnie oszacowanejwartości;9a) udziały (akcje) własne – według cen nabycia;www.mk.infor.pl

ustawa o rachunkowości art. 281910) kapitały (fundusze) własne, z wyjątkiem udziałów(akcji) własnych, oraz pozostałe aktywai pasywa – w wartości nominalnej.2. Cena nabycia, o której mowa w ust. 1, to cenazakupu składnika aktywów, obejmująca kwotęnależną sprzedającemu, bez podlegających odliczeniupodatku od towarów i usług oraz podatkuakcyzowego, a w przypadku importu powiększonao obciążenia o charakterze publicznoprawnymoraz powiększona o koszty bezpośrednio związanez zakupem i przystosowaniem składnika aktywówdo stanu zdatnego do używania lub wprowadzeniado obrotu, łącznie z kosztami transportu,jak też załadunku, wyładunku, składowania lubwprowadzenia do obrotu, a obniżona o rabaty, opusty,inne podobne zmniejszenia i odzyski. Jeżeli niejest możliwe ustalenie ceny nabycia składnika aktywów,a w szczególności przyjętego nieodpłatnie,w tym w drodze darowizny – jego wyceny dokonujesię według ceny sprzedaży takiego samego lub podobnegoprzedmiotu.2a. W przypadkach nabycia udziałów (akcji) własnychw drodze egzekucji za cenę nabycia uważa sięcenę nabycia ustaloną w postępowaniu egzekucyjnym,powiększoną o koszty poniesione w toku postępowaniaegzekucyjnego, które nie zostały spółcezwrócone. W przypadku nieodpłatnego nabyciaudziałów (akcji) własnych cena nabycia obejmujewszystkie koszty ponoszone przez spółkę na ichnabycie.3. Koszt wytworzenia produktu obejmuje kosztypozostające w bezpośrednim związku z danym produktemoraz uzasadnioną część kosztów pośredniozwiązanych z wytworzeniem tego produktu. Kosztybezpośrednie obejmują wartość zużytych materiałówbezpośrednich, koszty pozyskania i przetworzeniazwiązane bezpośrednio z produkcją i inne kosztyponiesione w związku z doprowadzeniem produktudo postaci i miejsca, w jakich się znajduje w dniuwyceny. Do uzasadnionej, odpowiedniej do okresuwytwarzania produktu, części kosztów pośrednichzalicza się zmienne pośrednie koszty produkcji oraztę część stałych, pośrednich kosztów produkcji,które odpowiadają poziomowi tych kosztów przynormalnym wykorzystaniu zdolności produkcyjnych.Za normalny poziom wykorzystania zdolnościprodukcyjnych uznaje się przeciętną, zgodnąz oczekiwaniami w typowych warunkach, wielkośćprodukcji za daną liczbę okresów lub sezonów, przyuwzględnieniu planowych remontów. Jeżeli nie jestmożliwe ustalenie kosztu wytworzenia produktu,jego wyceny dokonuje się według ceny sprzedażynetto takiego samego lub podobnego produktu, pomniejszonejo przeciętnie osiągany przy sprzedażyproduktów zysk brutto ze sprzedaży, a w przypadkuproduktu w toku – także z uwzględnieniem stopniajego przetworzenia.Do kosztów wytworzenia produktu nie zaliczasię kosztów:1) będących konsekwencją niewykorzystanychzdolności produkcyjnych i strat produkcyjnych;2) ogólnego zarządu, które nie są związane z doprowadzaniemproduktu do postaci i miejsca,w jakich się znajduje na dzień wyceny;3) magazynowania wyrobów gotowych i półproduktów,chyba że poniesienie tych kosztów jestniezbędne w procesie produkcji;4) kosztów sprzedaży produktów.Koszty te wpływają na wynik finansowy okresusprawozdawczego, w którym zostały poniesione.4. W przypadkach uzasadnionych niezbędnym,długotrwałym przygotowaniem towaru lub produktudo sprzedaży bądź długim okresem wytwarzaniaproduktu, cenę nabycia lub koszt wytworzeniamożna zwiększyć o koszty obsługi zobowiązańzaciągniętych w celu finansowania zapasu towarówlub produktów w okresie ich przygotowania dosprzedaży bądź wytworzenia i związanych z nimiróżnic kursowych, pomniejszone o przychodyz tego tytułu.4a. W przypadku gdy roczne sprawozdanie finansowejednostki nie podlega obowiązkowi badaniai ogłaszania w myśl art. 64 ust. 1 to obliczająckoszt wytworzenia produktu zgodnie z ust. 3, jednostkamoże do kosztów bezpośrednich doliczyćkoszty pośrednie związane z wytworzeniem tegoproduktu, niezależnie od poziomu wykorzystaniazdolności produkcyjnych. Ustalony w ten sposóbkoszt wytworzenia nie może być wyższy od cenysprzedaży netto.5. Za cenę (wartość) sprzedaży netto składnikaaktywów przyjmuje się możliwą do uzyskania nadzień bilansowy cenę jego sprzedaży, bez podatkuod towarów i usług i podatku akcyzowego, pomniejszonąo rabaty, opusty i inne podobne zmniejszeniaoraz koszty związane z przystosowaniemskładnika aktywów do sprzedaży i dokonaniem tejsprzedaży, a powiększoną o należną dotację przedmiotową.Jeżeli nie jest możliwe ustalenie cenysprzedaży netto danego składnika aktywów, należyw inny sposób określić jego wartość godziwą nadzień bilansowy.6. Za wartość godziwą przyjmuje się kwotę,za jaką dany składnik aktywów mógłby zostaćmarzec 2013 r.PARAGRAFY księgowego

20 art. 28–29 ustawa o rachunkowościwymieniony, a zobowiązanie uregulowane na warunkachtransakcji rynkowej, pomiędzy zainteresowanymii dobrze poinformowanymi, niepowiązanymize sobą stronami. Wartość godziwą instrumentówfinansowych znajdujących się w obrocie na aktywnymrynku stanowi cena rynkowa pomniejszonao koszty związane z przeprowadzeniem transakcji,gdyby ich wysokość była znacząca. Cenę rynkowąaktywów finansowych posiadanych przez jednostkęoraz zobowiązań finansowych, które jednostkazamierza zaciągnąć, stanowi zgłoszona na rynkubieżąca oferta kupna, natomiast cenę rynkową aktywówfinansowych, które jednostka zamierza nabyć,oraz zaciągniętych zobowiązań finansowychstanowi zgłoszona na rynek bieżąca oferta sprzedaży.7. Trwała utrata wartości zachodzi wtedy, gdyistnieje duże prawdopodobieństwo, że kontrolowanyprzez jednostkę składnik aktywów nie przyniesiew przyszłości w znaczącej części lub w całościprzewidywanych korzyści ekonomicznych. Uzasadniato dokonanie odpisu aktualizującego doprowadzającegowartość składnika aktywów wynikającąz ksiąg rachunkowych do ceny sprzedaży netto,a w przypadku jej braku – do ustalonej w inny sposóbwartości godziwej.8. Cena nabycia i koszt wytworzenia środkówtrwałych w budowie, środków trwałych oraz wartościniematerialnych i prawnych obejmuje ogół ichkosztów poniesionych przez jednostkę za okresbudowy, montażu, przystosowania i ulepszenia, dodnia bilansowego lub przyjęcia do używania, w tymrównież:1) niepodlegający odliczeniu podatek od towarówi usług oraz podatek akcyzowy;2) koszt obsługi zobowiązań zaciągniętych w celuich finansowania i związane z nimi różnice kursowe,pomniejszony o przychody z tego tytułu.8a. Skorygowana cena nabycia aktywów finansowychi zobowiązań finansowych to cena nabycia(wartość), w jakiej składnik aktywów finansowychlub zobowiązań finansowych został po razpierwszy wprowadzony do ksiąg rachunkowych,pomniejszona o spłaty wartości nominalnej, odpowiednioskorygowana o skumulowaną kwotę zdyskontowanejróżnicy między wartością początkowąskładnika i jego wartością w terminie wymagalności,wyliczoną za pomocą efektywnej stopy procentowej,a także pomniejszona o odpisy aktualizującewartość.9. Lokaty, których ryzyko ponosi ubezpieczający,są wyceniane przez zakład ubezpieczeń nażycie według wartości godziwych ustalonych nadzień bilansowy. Różnice między wartością godziwąa wartością według cen nabycia albo kosztu wytworzeniatych lokat odpowiednio zwiększają lubzmniejszają rezerwy techniczno-ubezpieczeniowena życie, których ryzyko lokaty ponosi ubezpieczający.Wartość godziwą nieruchomości określarzeczoznawca majątkowy co najmniej raz na 5 lat.Jeżeli nie jest możliwe ustalenie wartości godziwejinnych lokat niż nieruchomości, to ich wycena następujepo cenach nabycia albo kosztach wytworzenia.Wartość godziwą nieruchomości położonychza granicą oraz zagranicznych instrumentówfinansowych ustala się według zasad obowiązującychw kraju ich pochodzenia.10. W ubezpieczeniach majątkowych i osobowychdopuszcza się stosowanie dyskonta lub odpisówwyłącznie przy ustalaniu rezerw na skapitalizowanąwartość rent, rezerw ubezpieczeń na życie,rezerw ubezpieczeń na życie, gdy ryzyko lokaty(inwestycyjne) ponosi ubezpieczający, oraz rezerwna premie i rabaty (bonifikaty) dla ubezpieczonychw związku z osiąganymi dochodami z lokat stanowiącychpokrycie tych rezerw.11. Na dzień nabycia lub powstania ujmuje sięw księgach rachunkowych nabyte lub powstałe:1) zapasy rzeczowych składników aktywów obrotowych– według cen nabycia lub kosztów wytworzenia;2) należności i zobowiązania, w tym również z tytułupożyczek – według wartości nominalnej.12. Przepis ust. 11 pkt 2 nie dotyczy banków.Art. 29. [Wycena aktywów i pasywów przy brakukontynuacji działalności]1. Jeżeli założenie kontynuacji działalności,o którym mowa w art. 5 ust. 2, nie jest zasadne,to wycena aktywów jednostki następuje po cenachsprzedaży netto możliwych do uzyskania, niewyższych od cen ich nabycia albo kosztów wytworzenia,pomniejszonych o dotychczasowe odpisyamortyzacyjne lub umorzeniowe, a także odpisyz tytułu trwałej utraty wartości. W takim przypadkujednostka jest również obowiązana utworzyć rezerwęna przewidywane dodatkowe koszty i stratyspowodowane zaniechaniem lub utratą zdolnoścido kontynuowania działalności.2. Wycena po cenach sprzedaży netto i utworzenierezerwy następują w szczególności w przeddzieńpostawienia jednostki w stan likwidacji lubogłoszenia upadłości, na koniec roku obrotowego,jeżeli na dzień zatwierdzenia sprawozdania finansowegoza dany rok obrotowy jednostka nie będziewww.mk.infor.pl

ustawa o rachunkowości art. 29–31 21kontynuowała działalności, na koniec roku obrotowegoprzypadającego w czasie trwania postępowanialikwidacyjnego lub upadłościowego, a takżew przeddzień przekazania, podziału lub sprzedażyjednostki, jeżeli odpowiednia umowa nie przewidujeprzyjęcia za podstawę rozliczeń wartości majątkuustalonej przy założeniu, że działalność gospodarczabędzie przez jednostkę kontynuowana.2a. Różnica powstała w wyniku wyceny orazutworzenia rezerwy, o których mowa w ust. 1, wpływana kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny.3. Wszczęcie postępowania naprawczego alboupadłościowego z możliwością zawarcia układulub zmiana formy prawnej jednostki nie stanowiąprzeszkody do uznania, że działalność będzie kontynuowana.Art. 30. [Wycena aktywów i pasywów w walutachobcych, różnice kursowe]1. Nie rzadziej niż na dzień bilansowy wyceniasię wyrażone w walutach obcych:1) składniki aktywów (z wyłączeniem udziałóww jednostkach podporządkowanych wycenianychmetodą praw własności) i pasywów – poobowiązującym na ten dzień średnim kursieogłoszonym dla danej waluty przez NarodowyBank Polski, z zastrzeżeniem pkt 2;2) gotówkę znajdującą się w jednostkach prowadzącychkupno i sprzedaż walut obcych – pokursie, po którym nastąpił jej zakup, jednakw wysokości nie wyższej od średniego kursuogłoszonego na dzień wyceny dla danej walutyprzez Narodowy Bank Polski.2. Wyrażone w walutach obcych operacje gospodarczeujmuje się w księgach rachunkowych nadzień ich przeprowadzenia – o ile odrębne przepisydotyczące środków pochodzących z budżetu UniiEuropejskiej i innych krajów Europejskiego ObszaruGospodarczego oraz środków niepodlegającychzwrotowi, pochodzących ze źródeł zagranicznychnie stanowią inaczej – odpowiednio po kursie:1) faktycznie zastosowanym w tym dniu, wynikającymz charakteru operacji – w przypadku sprzedażylub kupna walut oraz zapłaty należnościlub zobowiązań;2) średnim ogłoszonym dla danej waluty przezNarodowy Bank Polski z dnia poprzedzającegoten dzień – w przypadku zapłaty należności lubzobowiązań, jeżeli nie jest zasadne zastosowaniekursu, o którym mowa w pkt 1, a takżew przypadku pozostałych operacji.3. Jeżeli aktywa i pasywa są wyrażone w walutach,dla których Narodowy Bank Polski nieogłasza kursu, to kurs tych walut określa się w relacjido wskazanej przez jednostkę waluty odniesienia,której kurs jest ogłaszany przez NarodowyBank Polski.4. Różnice kursowe dotyczące inwestycji długoterminowychwyrażonych w walutach obcych, powstałena dzień ich wyceny, rozlicza się w sposóbokreślony w art. 35 ust. 2 i 4. Różnice kursowe, z zastrzeżeniemust. 5–7, dotyczące pozostałych aktywówi pasywów wyrażonych w walutach obcych,powstałe na dzień ich wyceny oraz przy zapłacienależności i zobowiązań w walutach obcych, jakrównież sprzedaży walut, zalicza się odpowiedniodo przychodów lub kosztów finansowych, a w uzasadnionychprzypadkach – do kosztu wytworzeniaproduktów lub ceny nabycia towarów, a także cenynabycia lub kosztu wytworzenia środków trwałych,środków trwałych w budowie lub wartości niematerialnychi prawnych.5. Powstałe na dzień wyceny różnice kursoweod inwestycji stanowiących pokrycie rezerw techniczno-ubezpieczeniowych,zakłady ubezpieczeńna życie oraz zakłady reasekuracji prowadzącedziałalność reasekuracyjną w zakresie reasekuracjiubezpieczeń na życie zaliczają do przychodów lubkosztów działalności lokacyjnej i wykazują w technicznymrachunku ubezpieczeń na życie.6. Powstałe na dzień wyceny różnice kursoweod inwestycji stanowiących pokrycie rezerw techniczno-ubezpieczeniowychw części dotyczącejlokat środków skapitalizowanej wartości rent i rezerwyna premie oraz rabaty dla ubezpieczonych,zakłady ubezpieczeń majątkowych i osobowychoraz zakłady reasekuracji prowadzące działalnośćreasekuracyjną w zakresie reasekuracji ubezpieczeńmajątkowych i osobowych zaliczają doprzychodów lub kosztów działalności lokacyjneji wykazują w technicznym rachunku ubezpieczeńmajątkowych i osobowych.7. Powstałe na dzień wyceny różnice kursoweod należności i zobowiązań z tytułu ubez pieczeńi reasekuracji zalicza się do pozostałych przychodówlub kosztów technicznych na udziale własnym.Art. 31. [Wycena początkowa środków trwałych]1. Wartość początkową stanowiącą cenę nabycialub koszt wytworzenia środka trwałego powiększająkoszty jego ulepszenia, polegającegona przebudowie, rozbudowie, modernizacji lub rekonstrukcjii powodującego, że wartość użytkowatego środka po zakończeniu ulepszenia przewyższaposiadaną przy przyjęciu do używania wartośćużytkową, mierzoną okresem używania, zdolnościąmarzec 2013 r.PARAGRAFY księgowego

22 art. 31–33 ustawa o rachunkowościwytwórczą, jakością produktów uzyskiwanych przypomocy ulepszonego środka trwałego, kosztamieksploatacji lub innymi miarami.2. Wartość początkową środków trwałych – z wyjątkiemgruntów niesłużących wydobyciu kopalinmetodą odkrywkową – zmniejszają odpisy amortyzacyjnelub umorzeniowe dokonywane w celuuwzględnienia utraty ich wartości, na skutek używanialub upływu czasu.3. Wartość początkowa i dotychczas dokonaneod środków trwałych odpisy amortyzacyjne lubumorzeniowe mogą, na podstawie odrębnych przepisów,ulegać aktualizacji wyceny. Ustalona w wynikuaktualizacji wyceny wartość księgowa nettośrodka trwałego nie powinna być wyższa od jegowartości godziwej, której odpisanie w przewidywanymokresie jego dalszego używania jest ekonomicznieuzasadnione.4. Powstałą na skutek aktualizacji wyceny różnicęwartości netto środków trwałych, o której mowaw ust. 3, odnosi się na kapitał (fundusz) z aktualizacjiwyceny i nie może ona być przeznaczona do podziału.Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny podlega,z zastrzeżeniem art. 32 ust. 5, zmniejszeniuo różnicę z aktualizacji wyceny uprzednio zaktualizowanychzbywanych lub zlikwidowanych środkówtrwałych. Różnica ta wpływa na kapitał (fundusz)zapasowy lub inny o podobnym charakterze, o ileodrębne przepisy nie stanowią inaczej.Art. 32. [Amortyzacja środków trwałych]1. Odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowychod środka trwałego dokonuje się drogą systematycznego,planowego rozłożenia jego wartościpoczątkowej na ustalony okres amortyzacji. Rozpoczęcieamortyzacji następuje nie wcześniej niż poprzyjęciu środka trwałego do używania, a jej zakończenie– nie później niż z chwilą zrównania wartościodpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowychz wartością początkową środka trwałego lub przeznaczeniago do likwidacji, sprzedaży lub stwierdzeniajego niedoboru, z ewentualnym uwzględnieniemprzewidywanej przy likwidacji ceny sprzedaży nettopozostałości środka trwałego.2. Przy ustalaniu okresu amortyzacji i rocznejstawki amortyzacyjnej uwzględnia się okres ekonomicznejużyteczności środka trwałego, na określeniektórego wpływają w szczególności:1) liczba zmian, na których pracuje środek trwały;2) tempo postępu techniczno-ekonomicznego;3) wydajność środka trwałego mierzona liczbągodzin jego pracy lub liczbą wytworzonych produktówalbo innym właściwym miernikiem;4) prawne lub inne ograniczenia czasu używaniaśrodka trwałego;5) przewidywana przy likwidacji cena sprzedażynetto istotnej pozostałości środka trwałego.3. Na dzień przyjęcia środka trwałego do używanianależy ustalić okres lub stawkę i metodę jegoamortyzacji. Poprawność stosowanych okresówi stawek amortyzacji środków trwałych powinnabyć przez jednostkę okresowo weryfikowana,powodując odpowiednią korektę dokonywanychw następnych latach obrotowych odpisów amortyzacyjnych.4. W przypadku zmiany technologii produkcji,przeznaczenia do likwidacji, wycofania z używanialub innych przyczyn powodujących trwałą utratęwartości środka trwałego, dokonuje się – w ciężarpozostałych kosztów operacyjnych – odpowiedniegoodpisu aktualizującego jego wartość.5. Odpisy, o których mowa w ust. 4, dotycząceśrodków trwałych, których wycena została zaktualizowanana podstawie odrębnych przepisów,zmniejszają odniesione na kapitał (fundusz) z aktualizacjiwyceny różnice spowodowane aktualizacjąwyceny. Ewentualną nadwyżkę odpisu, o którymmowa w ust. 4, nad różnicami z aktualizacji wycenyzalicza się do pozostałych kosztów operacyjnych.6. Dla środków trwałych o niskiej jednostkowejwartości początkowej można ustalać odpisy amortyzacyjnelub umorzeniowe w sposób uproszczony,przez dokonywanie zbiorczych odpisów dla grupśrodków zbliżonych rodzajem i przeznaczeniemlub jednorazowo odpisując wartość tego rodzajuśrodków trwałych.Art. 33. [Wycena i amortyzacja wartości niematerialnychi prawnych]1. Do wyceny wartości niematerialnych i prawnychoraz sposobów dokonywania od nich odpisów amortyzacyjnychlub umorzeniowych stosuje się odpowiednioprzepisy art. 31 ust. 2 i art. 32 ust. 1–4 i ust. 6.2. Koszty zakończonych prac rozwojowych prowadzonychprzez jednostkę na własne potrzeby,poniesione przed podjęciem produkcji lub zastosowaniemtechnologii, zalicza się do wartości niematerialnychi prawnych, jeżeli:1) produkt lub technologia wytwarzania są ściśleustalone, a dotyczące ich koszty prac rozwojowychwiarygodnie określone;2) techniczna przydatność produktu lub technologiizostała stwierdzona i odpowiednio udokumentowanai na tej podstawie jednostkapodjęła decyzję o wytwarzaniu tych produktówlub stosowaniu technologii;www.mk.infor.pl

ustawa o rachunkowości art. 33–34a 233) koszty prac rozwojowych zostaną pokryte, wedługprzewidywań, przychodami ze sprzedażytych produktów lub zastosowania technologii.3. Okres dokonywania odpisów kosztów pracrozwojowych nie może przekraczać 5 lat.4. Wartość firmy stanowi różnicę między cenąnabycia określonej jednostki lub zorganizowanej jejczęści a niższą od niej wartością godziwą przejętychaktywów netto. Jeżeli cena nabycia jednostkilub zorganizowanej jej części jest niższa od wartościgodziwej przejętych aktywów netto, to różnicastanowi ujemną wartość firmy. Zasady rozliczaniai odpisywania wartości firmy lub ujemnej wartościfirmy określa art. 44b ust. 10–12.Art. 34. [Wycena majątku obrotowego]1. Jednostki mogą wyceniać:1) materiały i towary – w cenach zakupu,2) produkty w toku produkcji – w wysokości bezpośrednichkosztów wytworzenia lub tylko materiałówbezpośrednich bądź nie wyceniać ichw ogóle– jeżeli nie zniekształca to stanu aktywów orazwyniku finansowego jednostki. Zasady, o którychmowa w pkt 2, nie mogą być stosowane do produkcjio przewidywanym czasie wykonania dłuższymniż 3 miesiące, przeznaczonej do sprzedaży lub narzecz środków trwałych w budowie jednostki. Niedotyczy to jednak produkcji rolnej.2. Składniki rzeczowych aktywów obrotowychmogą być na dzień nabycia lub wytworzenia ujmowanew księgach rachunkowych w cenach przyjętychdo ewidencji, z uwzględnieniem różnic międzytymi cenami a rzeczywistymi cenami ich nabyciaalbo zakupu, albo kosztami wytworzenia. Na dzieńbilansowy wartość składników rzeczowych aktywówobrotowych, wyrażoną w cenach ewidencyjnych,doprowadza się do poziomu określonegow ust. 1 lub w art. 28 ust. 1 pkt 6. Nie dotyczy toproduktów gotowych, produktów w toku i półproduktów,jeżeli do ich ewidencji stosuje się kosztyplanowane, w tym normatywne, różnice zaś międzyplanowanymi a rzeczywistymi kosztami wytworzeniasą nieznaczne. Stosowane do wyceny na dzieńbilansowy ceny nabycia albo zakupu, albo planowanekoszty wytworzenia nie mogą być wyższe odcen sprzedaży netto tych składników.3. Wytworzone przez jednostkę filmy, oprogramowaniekomputerów, projekty typowe i inneprodukty o podobnym charakterze, przeznaczonedo sprzedaży, wycenia się w okresie przynoszeniaprzez nie korzyści ekonomicznych, nie dłuższymniż 5 lat, w wysokości nadwyżki kosztów ichwytworzenia nad przychodami według cen sprzedażynetto, uzyskanymi ze sprzedaży tych produktóww ciągu tego okresu. Nieodpisane po upływietego okresu koszty wytworzenia zwiększają pozostałekoszty operacyjne.4. W przypadku gdy ceny nabycia albo zakupu,albo koszty wytworzenia jednakowych albo uznanychza jednakowe, ze względu na podobieństwoich rodzaju i przeznaczenie, są różne, wartość stanukońcowego rzeczowych składników aktywówobrotowych wycenia się w zależności od przyjętejprzez jednostkę metody ustalania wartości ich rozchodu,w tym zużycia, sprzedaży:1) według cen przeciętnych, to jest ustalonychw wysokości średniej ważonej cen (kosztów)danego składnika aktywów;2) przyjmując, że rozchód składnika aktywówwycenia się kolejno po cenach (kosztach) tychskładników aktywów, które jednostka najwcześniejnabyła (wytworzyła);3) przyjmując, że rozchód składników aktywówwycenia się kolejno po cenach (kosztach) tychskładników aktywów, które jednostka najpóźniejnabyła (wytworzyła);4) w drodze szczegółowej identyfikacji rzeczywistychcen (kosztów) tych składników aktywów,które dotyczą ściśle określonych przedsięwzięć,niezależnie od daty ich zakupu lub wytworzenia.5. Odpisy aktualizujące wartość rzeczowychskładników aktywów obrotowych dokonane w związkuz utratą ich wartości oraz wynikające z wycenywedług cen sprzedaży netto zamiast według cen nabycia,albo zakupu, albo kosztów wytworzenia – zaliczasię do pozostałych kosztów operacyjnych.Art. 34a. [Przychody z długoterminowych, niezakończonychusług]1. Przychody z wykonania niezakończonej usługi,w tym budowlanej, objętej umową, w okresie realizacjidłuższym niż 6 miesięcy, wykonanej na dzieńbilansowy w istotnym stopniu, ustala się, na dzień bilansowyproporcjonalnie do stopnia zaawansowaniausługi, jeżeli stopień ten, jak również przewidywanecałkowite koszty wykonania usługi za cały czas jejrealizacji, można ustalić w sposób wiarygodny.2. Przychody z wykonania niezakończonej usługi,w tym budowlanej, w okresie od dnia zawarciaumowy do dnia bilansowego – po odliczeniuprzychodów, które wpłynęły na wynik finansowyw ubiegłych okresach sprawozdawczych – ustalasię proporcjonalnie do stopnia jej zaawansowania.Stopień zaawansowania usługi mierzy się w zależnościod przyjętej przez jednostkę metody:marzec 2013 r.PARAGRAFY księgowego

24 art. 34a–35 ustawa o rachunkowości1) udziałem kosztów poniesionych od dnia zawarciaumowy do dnia ustalenia przychodu w całkowitychkosztach wykonania usługi,2) liczbą przepracowanych godzin bezpośrednichwykonania usługi,3) na podstawie obmiaru wykonanych prac,4) inną metodą– jeżeli wyrażają w sposób wiarygodny stopień zaawansowaniausługi.3. W przypadku gdy umowa o usługę, w tym budowlaną,przewiduje, że cenę za tę usługę ustala się:1) w wysokości kosztów powiększonych o narzutzysku – to przychód z wykonania niezakończonejusługi ustala się w wysokości kosztów odpowiadającychwykonanej części usługi, powiększonycho narzut zysku;2) w wysokości ryczałtu – to przychód z wykonanianiezakończonej usługi ustala się proporcjonalniedo stopnia zaawansowania wykonaniausługi, o ile stopień zaawansowania usługi nadzień bilansowy może zostać ustalony w sposóbwiarygodny.4. Jeżeli stopień zaawansowania niezakończonejusługi, w tym budowlanej, lub przewidywany,całkowity koszt jej wykonania nie może być nadzień bilansowy ustalony w sposób wiarygodny,to przychód ustala się w wysokości poniesionychw danym okresie sprawozdawczym kosztów, niewyższych jednak od kosztów, których pokryciew przyszłości przez zamawiającego jest prawdopodobne.5. Bez względu na zastosowany sposób ustalaniaprzychodów na wynik finansowy jednostki wpływająprzewidywane straty związane z wykonaniemusługi objętej umową.Art. 34b. [Rozliczenie kosztów wytworzenia]1. Koszty wytworzenia, które można bezpośrednioprzyporządkować przychodom osiągniętymprzez jednostkę, wpływają na wynik finansowy jednostkiza ten okres sprawozdawczy, w którym przychodyte wystąpiły.2. Koszty wytworzenia, które można jedyniew sposób pośredni przyporządkować przychodomlub innym korzyściom osiąganym przez jednostkę,wpływają na wynik finansowy jednostki w części,w której dotyczą danego okresu sprawozdawczego,zapewniając ich współmierność do przychodówlub innych korzyści ekonomicznych.Art. 34c. [Rozliczenie kosztów wytworzenia długoterminowych,niezakończonych usług]1. Koszty wytworzenia niezakończonej usługi,w tym budowlanej, obejmują koszty poniesione oddnia zawarcia odpowiedniej umowy do dnia bilansowego.Koszty poniesione przed zawarciem umowy,związane z realizacją jej przedmiotu, zaliczane są doaktywów, jeżeli pokrycie w przyszłości tych kosztówprzychodami uzyskanymi od zamawiającego jestprawdopodobne.2. Jeżeli przychody są ustalane odpowiedniodo stopnia zaawansowania niezakończonej usługiw inny sposób niż określony w art. 34a ust. 2 pkt 1,to koszty wpływające na wynik finansowy jednostkiustala się w takiej części całkowitych kosztówumowy, jaka odpowiada stopniowi zaawansowaniausługi, po odliczeniu kosztów, które wpłynęły nawynik finansowy w ubiegłych okresach sprawozdawczych,po uwzględnieniu straty, o której mowaw art. 34a ust. 5. Różnicę pomiędzy kosztami faktycznieponiesionymi a kosztami wpływającymi nawynik finansowy jednostki zalicza się do rozliczeńmiędzyokresowych.3. Poprawność przyjętych metod ustalania stopniazaawansowania usługi, a także przewidywanychcałkowitych kosztów i przychodów z wykonaniausługi, powinna być przez jednostkę, nie później niżna dzień bilansowy, zweryfikowana. Spowodowaneweryfikacją korekty wpływają na wynik finansowyjednostki tego okresu sprawozdawczego, w którymprzeprowadzono weryfikację.Art. 34d. [Wyłączenie przy rozliczaniu przychodówi kosztów długoterminowych, niezakończonychusług]Przepisów art. 34a i 34c można nie stosować,jeżeli udział przychodów z niezakończonych usługna dzień bilansowy nie jest istotny w całości przychodówoperacyjnych okresu sprawozdawczego.Art. 35. [Wycena inwestycji]1. Nabyte lub powstałe aktywa finansowe orazinne inwestycje ujmuje się w księgach rachunkowychna dzień ich nabycia albo powstania, wedługceny nabycia albo ceny zakupu, jeżeli koszty przeprowadzeniai rozliczenia transakcji nie są istotne.2. Odpisu wyrażającego trwałą utratę wartościinwestycji zaliczonych do aktywów trwałych dokonujesię nie później niż na koniec okresu sprawozdawczego.3. Skutki wzrostu lub obniżenia wartości inwestycjikrótkoterminowych wycenionych wedługcen (wartości) rynkowych zalicza się odpowiedniodo przychodów lub kosztów finansowych.W przypadku stosowania innych, niż określonew art. 28 ust. 1 pkt 5 zasad wyceny krótkoterminowychinwestycji, skutki obniżenia ich wartościzalicza się do kosztów finansowych w pełnejwww.mk.infor.pl

ustawa o rachunkowości art. 35–35b 25wysokości, natomiast skutki wzrostu ich wartościzalicza się do przychodów finansowych w wysokościnie wyższej niż kwota różnic uprzednio odpisanychw koszty finansowe.4. Skutki przeszacowania inwestycji zaliczonychdo aktywów trwałych innych niż wymienionew art. 28 ust. 1 pkt 1a, powodujące wzrost ich wartoścido poziomu cen rynkowych, zwiększają kapitał(fundusz) z aktualizacji wyceny. Obniżenie wartościinwestycji uprzednio przeszacowanej do wysokościkwoty, o którą podwyższono z tego tytułu kapitał(fundusz) z aktualizacji wyceny, jeżeli kwota różnicyz przeszacowania nie była do dnia wyceny rozliczona,zmniejsza ten kapitał (fundusz). W pozostałychprzypadkach skutki obniżenia wartości inwestycjizalicza się do kosztów finansowych. Wzrost wartościdanej inwestycji bezpośrednio wiążący sięz uprzednim obniżeniem jej wartości, zaliczonym dokosztów finansowych, ujmuje się do wysokości tychkosztów jako przychody finansowe.5. Jeżeli wartość zbytej inwestycji zaliczonejdo aktywów trwałych była uprzednio przeszacowanaalbo wyceniana w cenie (wartości) rynkowej,lub w cenie nabycia, w zależności od tego, któraz nich była niższa, zaś skutki takiej wyceny ujętow sposób określony w ust. 4, to nadwyżkę z tytułuprzeszacowania ustala się i rozlicza z kapitałem(funduszem) z aktualizacji wyceny.6. Inwestycje zaliczone do aktywów trwałych nadzień ich przekwalifikowania do inwestycji krótkoterminowychwycenia się:1) w wartości księgowej albo cenie nabycia, w zależnościod tego, która z nich jest niższa – jeżeliinwestycje krótkoterminowe wycenia się w wartościrynkowej lub cenie nabycia, zależnie odtego, która z nich jest niższa;2) według wartości księgowej – jeżeli inwestycjekrótkoterminowe wycenia się w wartości rynkowej.Jeżeli przekwalifikowana inwestycja długoterminowabyła uprzednio przeszacowana, a skutki przeszacowaniaujęte są w kapitale (funduszu) z aktualizacjiwyceny, to nierozliczoną na dzień przekwalifikowanianadwyżkę z tytułu przeszacowania inwestycji długoterminowejzalicza się do kosztów lub przychodówfinansowych.7. Inwestycje krótkoterminowe na dzień ich przekwalifikowaniado inwestycji długoterminowych wyceniasię według zasad określonych w ust. 6, z tymże jeżeli inwestycja krótkoterminowa była wycenionaw wartości rynkowej, to pomimo jej przekwalifikowaniawycena pozostaje bez zmiany.8. Jeżeli ceny nabycia jednakowych albo uznanychza jednakowe, ze względu na podobieństworodzaju i przeznaczenie, składników inwestycji sąróżne, to ich rozchód wycenia się według metodywybranej przez jednostkę spośród metod, o którychmowa w art. 34 ust. 4 pkt 1–3.Art. 35a. [Wycena instrumentów finansowych]1. Na dzień zawarcia kontraktu emitent lub wystawcainstrumentu finansowego wprowadza doksiąg rachunkowych wyemitowany lub wystawionyprzez siebie instrument, a także składniki tegoinstrumentu, odpowiednio zakwalifikowane do kapitałów(funduszy) własnych jako instrumenty kapitałowebądź do zobowiązań krótkoterminowychlub długoterminowych również wtedy, gdy składnikmający charakter zobowiązania nie jest zobowiązaniemfinansowym.2. Różnice z przeszacowania wartości instrumentufinansowego, a także osiągnięte przychodylub poniesione koszty stosownie do kwalifikacjiinstrumentu finansowego, o której mowa w ust. 1,wpływają odpowiednio na wynik finansowy lub kapitał(fundusz) z aktualizacji wyceny.3. Kontrakty dotyczące instrumentów finansowychuznaje się za służące ograniczeniu ryzykazwiązanego z aktywami lub pasywami jednostki,tj. zabezpieczeniu tych aktywów lub pasywów, jeżelico najmniej:1) przed zawarciem kontraktu ustalono jego celoraz określono, które aktywa lub pasywa mają zostaćza pomocą tego kontraktu zabezpieczone;2) zabezpieczający instrument finansowy będącyprzedmiotem kontraktu i zabezpieczane za jegopomocą aktywa lub pasywa charakteryzują siępodobnymi cechami, a w szczególności wartościąnominalną, datą zapadalności, wpływemzmian stopy procentowej albo kursu waluty;3) stopień pewności oczekiwań dotyczących przewidywanychw wyniku kontraktu przepływówśrodków pieniężnych jest znaczny.4. Jeżeli warunki, o których mowa w ust. 3, zostałyspełnione, to przy wycenie zabezpieczanychaktywów lub pasywów uwzględnia się wartość nabytychdla ich zabezpieczenia instrumentów finansowychoraz zmiany ich wartości.Art. 35b. [Odpisy aktualizujące należności]1. Wartość należności aktualizuje się uwzględniającstopień prawdopodobieństwa ich zapłatypoprzez dokonanie odpisu aktualizującego, w odniesieniudo:1) należności od dłużników postawionych w stanlikwidacji lub w stan upadłości – do wysokościmarzec 2013 r.PARAGRAFY księgowego

26 art. 35b–36 ustawa o rachunkowościnależności nieobjętej gwarancją lub innym zabezpieczeniemnależności, zgłoszonej likwidatorowilub sędziemu komisarzowi w postępowaniuupadłościowym;2) należności od dłużników w przypadku oddaleniawniosku o ogłoszenie upadłości, jeżelimajątek dłużnika nie wystarcza na zaspokojeniekosztów postępowania upadłościowego– w pełnej wysokości należności;3) należności kwestionowanych przez dłużnikóworaz z których zapłatą dłużnik zalega, a wedługoceny sytuacji majątkowej i finansowej dłużnikaspłata należności w umownej kwocie nie jestprawdopodobna – do wysokości niepokrytej gwarancjąlub innym zabezpieczeniem należności;4) należności stanowiących równowartość kwotpodwyższających należności, w stosunku doktórych uprzednio dokonano odpisu aktualizującego– w wysokości tych kwot, do czasu ichotrzymania lub odpisania;5) należności przeterminowanych lub nieprzeterminowanycho znacznym stopniu prawdopodobieństwanieściągalności, w przypadkach uzasadnionychrodzajem prowadzonej działalnościlub strukturą odbiorców – w wysokości wiarygodnieoszacowanej kwoty odpisu, w tym takżeogólnego, na nieściągalne należności.2. Odpisy aktualizujące wartość należności zaliczasię odpowiednio do pozostałych kosztów operacyjnychlub do kosztów finansowych – zależnie odrodzaju należności, której dotyczy odpis aktualizacji.3. Należności umorzone, przedawnione lub nieściągalnezmniejszają dokonane uprzednio odpisyaktualizujące ich wartość.4. Należności, o których mowa w ust. 3, od którychnie dokonano odpisów aktualizujących ichwartość lub dokonano odpisów w niepełnej wysokości,zalicza się odpowiednio do pozostałychkosztów operacyjnych lub kosztów finansowych.Art. 35c. [Odwrócenie odpisów aktualizujących]W przypadku ustania przyczyny, dla której dokonanoodpisu aktualizującego wartość aktywów,w tym również odpisu z tytułu trwałej utraty wartości,równowartość całości lub odpowiedniej częściuprzednio dokonanego odpisu aktualizującegozwiększa wartość danego składnika aktywów i podlegazaliczeniu odpowiednio do pozostałych przychodówoperacyjnych lub przychodów finansowych.Art. 35d. [Rezerwy na zobowiązania]1. Rezerwy tworzy się na:1) pewne lub o dużym stopniu prawdopodobieństwaprzyszłe zobowiązania, których kwotęmożna w sposób wiarygodny oszacować,a w szczególności na straty z transakcji gospodarczychw toku, w tym z tytułu udzielonychgwarancji, poręczeń, operacji kredytowych,skutków toczącego się postępowania sądowego;2) przyszłe zobowiązania spowodowane restrukturyzacją,jeżeli na podstawie odrębnychprzepisów jednostka jest zobowiązana do jejprzeprowadzenia lub zawarto w tej sprawie wiążąceumowy, a plany restrukturyzacji pozwalająw sposób wiarygodny oszacować wartość tychprzyszłych zobowiązań.2. Rezerwy, o których mowa w ust. 1, zalicza sięodpowiednio do pozostałych kosztów operacyjnych,kosztów finansowych lub strat nadzwyczajnych,zależnie od okoliczności, z którymi przyszłezobowiązania się wiążą.3. Powstanie zobowiązania, na które uprzednioutworzono rezerwę, zmniejsza rezerwę.4. Niewykorzystane rezerwy, wobec zmniejszenialub ustania ryzyka uzasadniającego ich utworzenie,zwiększają na dzień, na który okazały się zbędne,odpowiednio pozostałe przychody operacyjne,przychody finansowe lub zyski nadzwyczajne.Art. 36. [Kapitały (fundusze) własne]1. Kapitały (fundusze) własne ujmuje się w księgachrachunkowych z podziałem na ich rodzaje i wedługzasad określonych przepisami prawa, postanowieniamistatutu lub umowy o utworzeniu jednostki.2. Kapitał zakładowy spółek kapitałowych, towarzystwubezpieczeń wzajemnych, towarzystwreasekuracji wzajemnej, fundusz udziałowy spółdzielniwykazuje się w wysokości określonejw umowie lub statucie i wpisanej w rejestrze sądowym.Zadeklarowane lecz niewniesione wkładykapitałowe ujmuje się jako należne wkłady na poczetkapitału.2a. (uchylony).2b. Koszty emisji akcji poniesione przy powstaniuspółki akcyjnej lub podwyższeniu kapitału zakładowegozmniejszają kapitał zapasowy spółki dowysokości nadwyżki wartości emisji nad wartościąnominalną akcji, a pozostałą ich część zalicza siędo kosztów finansowych.2c. Kapitały (fundusze) własne powstałe z zamianydłużnych papierów wartościowych, zobowiązańi pożyczek na udziały wykazuje się w wartościnominalnej tych papierów wartościowych, zobowiązańi pożyczek, po uwzględnieniu niezamortyzowanegodyskonta lub premii, odsetek naliczonychi niezapłaconych do dnia zamiany, które nie będąwww.mk.infor.pl

ustawa o rachunkowości art. 36–37 27wypłacone, niezrealizowanych różnic kursowychoraz skapitalizowanych kosztów emisji. Jeżeli dłużnepapiery wartościowe, zobowiązania i pożyczkisą wyrażone w walucie obcej, to na dzień zamianystosuje się do nich przepisy art. 30.2d. Przepis ust. 2c stosuje się odpowiednio dozobowiązań bezwarunkowo umorzonych w wynikupostępowania naprawczego lub układowego.2e. W razie powzięcia uchwały wspólników spółkiz ograniczoną odpowiedzialnością określającejtermin i wysokość dopłat, równowartość dopłat ujmujesię w odrębnej pozycji pasywów bilansu (kapitałrezerwowy z dopłat wspólników) i wykazuje sięjako składnik kapitału własnego dopóty, dopóki tennie zostanie użyty w sposób uzasadniający jegoodpisanie; uchwalone, lecz niewniesione dopłatywykazuje się w dodatkowej pozycji kapitałów własnych„Należne dopłaty na poczet kapitału rezerwowego(wielkość ujemna)”.3. Składniki kapitału (funduszu) własnego jednostekpostawionych w stan likwidacji lub upadłościnależy, na dzień rozpoczęcia likwidacji lub postępowaniaupadłościowego, połączyć w jeden kapitał(fundusz) podstawowy, zmniejszając go:1) (uchylony);2) w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością,towarzystwach ubezpieczeń wzajemnych i towarzystwachreasekuracji wzajemnej – o udziaływłasne;3) w spółkach akcyjnych – o należne wkłady napoczet kapitału, o ile nie wezwano zainteresowanychdo ich wniesienia, oraz o akcje własne.4. Przepis ust. 3 może być odpowiednio stosowanyprzez jednostki objęte postępowaniem naprawczymlub układowym.Art. 36a. [Zbycie, umorzenie akcji własnych]1. W razie zbycia akcji własnych, dodatnią różnicęmiędzy ceną sprzedaży, pomniejszoną o kosztysprzedaży, a ich ceną nabycia, należy odnieść nakapitał zapasowy. Ujemną różnicę należy ująć jakozmniejszenie kapitału zapasowego, a pozostałączęść ujemnej różnicy, przewyższającą kapitał zapasowy,jako stratę z lat ubiegłych i opisać w informacjidodatkowej w sprawozdaniu finansowym za rok,w którym nastąpiła sprzedaż.2. W przypadku umorzenia akcji własnych, dodatniąróżnicę między ich wartością nominalnąa ceną nabycia należy odnieść na kapitał zapasowy.Ujemną różnicę należy ująć jako zmniejszeniekapitału zapasowego, a pozostałą część ujemnejróżnicy, przewyższającą kapitał zapasowy, jako stratęz lat ubiegłych i opisać w informacji dodatkowejw sprawozdaniu finansowym za rok, w którym nastąpiłoobniżenie kapitału zakładowego.3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się do udziałówwłasnych spółki z ograniczoną odpowiedzialnością,z wyjątkiem umorzenia udziałów bez obniżeniakapitału zakładowego. W przypadku umorzeniaudziałów własnych nabytych w drodze egzekucji,bez obniżenia kapitału zakładowego, wartośćudziałów własnych według ceny nabycia należyująć jako zmniejszenie kapitału rezerwowego utworzonegow celu ich umorzenia.Art. 37. [Rezerwy i aktywa z tytułu odroczonego podatkudochodowego]1. W związku z przejściowymi różnicami międzywykazywaną w księgach rachunkowych wartościąaktywów i pasywów a ich wartością podatkowąoraz stratą podatkową możliwą do odliczeniaw przyszłości, jednostka tworzy rezerwę i ustalaaktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego,którego jest podatnikiem.2. Wartość podatkowa aktywów jest to kwotawpływająca na pomniejszenie podstawy obliczeniapodatku dochodowego w przypadku uzyskaniaz nich, w sposób pośredni lub bezpośredni, korzyściekonomicznych. Jeżeli uzyskanie korzyściekonomicznych z tytułu określonych aktywów niepowoduje pomniejszenia podstawy obliczenia podatkudochodowego, to wartość podatkowa aktywówjest ich wartością księgową.3. Wartością podatkową pasywów jest ich wartośćksięgowa pomniejszona o kwoty, które w przyszłościpomniejszą podstawę podatku dochodowego.4. Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowegoustala się w wysokości kwoty przewidzianejw przyszłości do odliczenia od podatku dochodowego,w związku z ujemnymi różnicami przejściowymi,które spowodują w przyszłości zmniejszenie podstawyobliczenia podatku dochodowego oraz stratypodatkowej możliwej do odliczenia, ustalonej przyuwzględnieniu zasady ostrożności.5. Rezerwę z tytułu odroczonego podatku dochodowegotworzy się w wysokości kwoty podatkudochodowego, wymagającej w przyszłości zapłaty,w związku z występowaniem dodatnich różnicprzejściowych, to jest różnic, które spowodujązwiększenie podstawy obliczenia podatku dochodowegow przyszłości.6. Wysokość rezerwy i aktywów z tytułu odroczonegopodatku dochodowego ustala się przyuwzględnieniu stawek podatku dochodowegoobowiązujących w roku powstania obowiązku podatkowego.marzec 2013 r.PARAGRAFY księgowego

28 art. 37–41 ustawa o rachunkowości7. Rezerwa i aktywa z tytułu odroczonego podatkudochodowego wykazywane są w bilansie oddzielnie.Rezerwę i aktywa można kompensować,jeżeli jednostka ma tytuł uprawniający ją do ich jednoczesnegouwzględnienia przy obliczaniu kwotyzobowiązania podatkowego.8. Wpływający na wynik finansowy podatek dochodowyza dany okres sprawozdawczy obejmuje:1) część bieżącą;2) część odroczoną.Wykazywana w rachunku zysków i strat częśćodroczona stanowi różnicę pomiędzy stanem rezerwi aktywów z tytułu podatku odroczonegona koniec i początek okresu sprawozdawczego,z uwzględnieniem przepisów ust. 9.9. Rezerwy i aktywa z tytułu odroczonego podatkudochodowego, dotyczące operacji rozliczanychz kapitałem (funduszem) własnym, odnosi sięrównież na kapitał (fundusz) własny.10. W przypadku gdy roczne sprawozdanie finansowejednostki nie podlega obowiązkowi badaniai ogłoszenia w myśl art. 64 ust. 1, to możeona odstąpić od ustalania aktywów i rezerw z tytułuodroczonego podatku dochodowego.Art. 38. [Rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe]1. Zakłady ubezpieczeń zaliczają do kosztówoperacyjnych zmiany stanu rezerw techniczno--ubezpieczeniowych, które powinny zapewnić pełnepokrycie bieżących i przyszłych zobowiązań, jakiemogą wynikać z umów ubezpieczenia i umów reasekuracji.1a. Zakłady reasekuracji zaliczają do kosztówoperacyjnych zmiany stanu rezerw techniczno--ubezpieczeniowych, które powinny zapewnić pełnepokrycie bieżących i przyszłych zobowiązań,jakie mogą wynikać z umów reasekuracji.2. Rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe, z wyjątkiemrezerw na wyrównanie szkodowości, ustalasię nie później niż na dzień bilansowy. Rezerwę nawyrównanie szkodowości ustala się nie później niżna dzień kończący rok obrotowy.Art. 39. [Rozliczenia międzyokresowe kosztów]1. Jednostki dokonują czynnych rozliczeń międzyokresowychkosztów, jeżeli dotyczą one przyszłychokresów sprawozdawczych.2. Jednostki dokonują biernych rozliczeń międzyokresowychkosztów w wysokości prawdopodobnychzobowiązań przypadających na bieżącyokres sprawozdawczy, wynikających w szczególności:1) ze świadczeń wykonanych na rzecz jednostkiprzez kontrahentów jednostki, a kwotęzobowiązania można oszacować w sposób wiarygodny;2) z obowiązku wykonania, związanych z bieżącądziałalnością, przyszłych świadczeń na rzeczpracowników, w tym świadczeń emerytalnych,a także przyszłych świadczeń wobec nieznanychosób, których kwotę można oszacowaćw sposób wiarygodny, mimo że data powstaniazobowiązania nie jest jeszcze znana, w tym z tytułunapraw gwarancyjnych i rękojmi za sprzedaneprodukty długotrwałego użytku.Zobowiązania ujęte jako bierne rozliczenia międzyokresowei zasady ustalania ich wysokości powinnywynikać z uznanych zwyczajów handlowych.2a. Zobowiązania, o których mowa w ust. 2 pkt 2,wykazuje się w bilansie jako rezerwy na zobowiązania.3. Odpisy czynnych i biernych rozliczeń międzyokresowychkosztów mogą następować stosowniedo upływu czasu lub wielkości świadczeń. Czasi sposób rozliczenia powinien być uzasadnionycharakterem rozliczanych kosztów, z zachowaniemzasady ostrożności.4. Jeżeli zgodnie z umową wartość otrzymanychfinansowych składników aktywów jest niższa odzobowiązania zapłaty za nie, w tym również z tytułuemitowanych przez jednostkę papierów wartościowych,to różnica stanowi czynne rozliczenie międzyokresowekosztów, które odpisuje się w kosztyfinansowe w równych ratach, w ciągu okresu, najaki zaciągnięto zobowiązanie.5. Zobowiązania ujęte jako bierne rozliczeniamiędzyokresowe zmniejszają koszty okresu sprawozdawczego,w którym stwierdzono, że zobowiązaniate nie powstały.Art. 40. (uchylony).Art. 41. [Rozliczenia międzyokresowe przychodów]1. Rozliczenia międzyokresowe przychodów,dokonywane z zachowaniem zasady ostrożności,obejmują w szczególności:1) równowartość otrzymanych lub należnych odkontrahentów środków z tytułu świadczeń, którychwykonanie nastąpi w następnych okresachsprawozdawczych;2) środki pieniężne otrzymane na sfinansowanienabycia lub wytworzenia środków trwałych,w tym także środków trwałych w budowie orazprac rozwojowych, jeżeli stosownie do innychustaw nie zwiększają one kapitałów (funduszy)własnych. Zaliczone do rozliczeń międzyokresowychprzychodów kwoty zwiększają stopniowopozostałe przychody operacyjne, równolegle doodpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowychwww.mk.infor.pl

ustawa o rachunkowości art. 41–44 29od środków trwałych lub kosztów prac rozwojowychsfinansowanych z tych źródeł;3) ujemną wartość firmy, o której mowaw art. 33 ust. 4 i art. 44b ust. 11.2. Przepis ust. 1 pkt 2 stosuje się odpowiedniodo przyjętych nieodpłatnie, w tym także w drodzedarowizny, środków trwałych w budowie, środkówtrwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.3. Banki wykazują jako rozliczenia międzyokresoweprzychodów również należne im odsetki odnależności zagrożonych – do czasu ich otrzymanialub odpisania.Art. 42. [Składowe wyniku finansowego w jednostkachinnych niż banki, zakłady ubezpieczeń i reasekuracji]1. W jednostkach innych niż banki, zakłady ubezpieczeńi zakłady reasekuracji na wynik finansowynetto składają się:1) wynik działalności operacyjnej, w tym z tytułupozostałych przychodów i kosztów operacyjnych;2) wynik operacji finansowych;3) wynik operacji nadzwyczajnych;4) obowiązkowe obciążenia wyniku finansowegoz tytułu podatku dochodowego, którego podatnikiemjest jednostka, i płatności z nim zrównanych,na podstawie odrębnych przepisów.2. Wynik działalności operacyjnej stanowi różnicęmiędzy przychodami netto ze sprzedażyproduktów, towarów i materiałów, z uwzględnieniemdotacji, opustów, rabatów i innych zwiększeńlub zmniejszeń, bez podatku od towarów i usług, orazpozostałymi przychodami operacyjnymi a wartościąsprzedanych produktów, towarów i materiałów wycenionychw kosztach wytworzenia albo cenach nabycia,albo zakupu, powiększoną o całość poniesionychod początku roku obrotowego kosztów ogólnych zarządu,sprzedaży produktów, towarów i materiałóworaz pozostałych kosztów operacyjnych.3. Wynik operacji finansowych stanowi różnicęmiędzy przychodami finansowymi, w szczególnościz tytułu dywidend (udziałów w zyskach), odsetek,zysków ze zbycia oraz aktualizacji wartości inwestycjiinnych niż wymienione w art. 28 ust. 1 pkt 1a,nadwyżki dodatnich różnic kursowych nad ujemnymi,a kosztami finansowymi, w szczególnościz tytułu odsetek, strat ze zbycia oraz aktualizacjiwartości inwestycji innych niż wymienionew art. 28 ust. 1 pkt 1a, nadwyżki ujemnych różnickursowych nad dodatnimi, z wyjątkiem odsetek,prowizji, dodatnich i ujemnych różnic kursowych,o których mowa w art. 28 ust. 4 i ust. 8 pkt 2.4. Wynik zdarzeń nadzwyczajnych stanowi różnicęmiędzy zyskami nadzwyczajnymi a strataminadzwyczajnymi.Art. 43. [Składowe wyniku finansowego banku]1. W bankach na wynik finansowy netto składająsię:1) wynik działalności operacyjnej (w tym na działalnościbankowej);2) wynik operacji nadzwyczajnych;3) obowiązkowe obciążenia wyniku finansowegoz tytułu podatku dochodowego, którego podatnikiemjest jednostka, i płatności z nim zrównanych,na podstawie odrębnych przepisów.2. Wynik działalności bankowej obejmuje: wynikz tytułu odsetek, prowizji, przychody z akcji, udziałówi innych papierów wartościowych, wynik operacjifinansowych, wynik z pozycji wymiany.3. Wynik działalności operacyjnej obejmuje wynikdziałalności bankowej, skorygowany o różnicęmiędzy pozostałymi przychodami operacyjnymia pozostałymi kosztami operacyjnymi, koszty działaniabanku, amortyzację środków trwałych orazwartości niematerialnych i prawnych, wynik na wartościrezerw z aktualizacji.4. Do wyniku operacji nadzwyczajnych stosujesię przepis art. 42 ust. 4.Art. 44. [Składowe wyniku finansowego zakładówubezpieczeń i reasekuracji]1. W zakładach ubezpieczeń i zakładach reasekuracjina wynik finansowy netto składają się:1) wynik techniczny ubezpieczeń;2) różnica między przychodami a kosztami z działalnościlokacyjnej niezaliczana do wyniku technicznegoubezpieczeń;3) różnica między pozostałymi przychodami a pozostałymikosztami;4) wynik operacji nadzwyczajnych;5) obowiązkowe obciążenia wyniku finansowegoz tytułu podatku dochodowego, którego podatnikiemjest jednostka, i płatności z nim zrównanychna podstawie odrębnych przepisów.2. Wynik techniczny ubezpieczeń stanowi różnicęmiędzy przychodami ze składek, pozostałymi przychodamitechnicznymi a wypłaconymi odszkodowaniami,świadczeniami i zmianami rezerw techniczno--ubezpieczeniowych, z uwzględnieniem udziałureasekuratorów w składce, odszkodowaniach i zmianachstanu rezerw techniczno-ubezpieczeniowych,oraz kosztami działalności ubezpieczeniowej i pozostałymikosztami technicznymi. W przypadku gdy:1) przychody z lokat przeznaczone są zgodniez odrębnymi przepisami na zwiększenie rezerw,marzec 2013 r.PARAGRAFY księgowego

30 art. 44–44b ustawa o rachunkowości2) zakład ubezpieczeń prowadzący działalnośćubezpieczeniową w dziale ubezpieczeń na życielub zakład reasekuracji prowadzący działalnośćreasekuracyjną w zakresie reasekuracjiubezpieczeń na życie inwestują łącznie środkiwłasne i środki stanowiące pokrycie rezerwtechniczno-ubezpieczeniowych– to przychody i koszty działalności lokacyjnej wykazujesię w technicznym rachunku ubez pieczeń.3. Na różnicę między pozostałymi przychodamia pozostałymi kosztami składa się w szczególnościróżnica między:1) pozostałymi przychodami finansowymi a pozostałymikosztami finansowymi;2) pozostałymi przychodami operacyjnymi a pozostałymikosztami operacyjnymi;3) przychodami a kosztami z tytułu pełnienia czynnościkomisarza awaryjnego.4. Do wyniku operacji nadzwyczajnych stosujesię przepis art. 42 ust. 4.Rozdział 4aŁączenie się spółekArt. 44a. [Metody i dzień połączenia spółek]1. Łączenie się spółek handlowych, zwanychdalej „spółkami”, rozlicza się i ujmuje na dzień połączeniaw księgach rachunkowych spółki, na którąprzechodzi majątek łączących się spółek (spółkiprzejmującej) albo nowej spółki powstałej w wynikupołączenia (spółki nowo zawiązanej) – metodąnabycia, o której mowa w art. 44b, z zastrzeżeniemust. 2.2. W razie łączenia się spółek, na skutek któregonie następuje utrata kontroli nad nimi przezich dotychczasowych udziałowców, można zastosowaćmetodę łączenia udziałów, o której mowaw art. 44c; w szczególności dotyczy to łączeniasię spółek zależnych w sposób bezpośredni lubpośredni od tej samej jednostki dominującej, jakrównież w razie połączenia jednostki dominującejniższego szczebla z jej jednostką zależną.3. Za dzień połączenia spółek przyjmuje siędzień wpisania połączenia do rejestru właściwegodla siedziby odpowiednio spółki przejmującej albospółki nowo zawiązanej.Art. 44b. [Metoda nabycia]1. Rozliczenie połączenia metodą nabycia polegana sumowaniu poszczególnych pozycji aktywówi pasywów spółki przejmującej, według ich wartościksięgowej, z odpowiednimi pozycjami aktywówi pasywów spółki przejętej, według ich wartości godziwejustalonej na dzień ich połączenia.2. Aktywa i zobowiązania spółki przejętej nadzień połączenia obejmują także aktywa lub zobowiązanianiewykazywane dotychczas w księgachrachunkowych i sprawozdaniu finansowym spółkiprzejętej, jeżeli w wyniku połączenia następuje ichujawnienie i odpowiadają one definicji aktywówi zobowiązań.3. Kapitał (fundusz) własny spółki przejętej ustalonyna dzień połączenia jako aktywa netto wedługwartości godziwej podlega wyłączeniu.4. Za wartość godziwą określonych aktywów lubzobowiązań przyjmuje się w szczególności w przypadku:1) notowanych papierów wartościowych – aktualnykurs notowań pomniejszony o koszty sprzedaży;2) nienotowanych papierów wartościowych – wartośćoszacowaną, uwzględniającą takie czynniki,jak współczynnik cena do zysku i stopadywidendy porównywalnych papierów wartościowychwyemitowanych przez spółki o podobnychcharakterystykach;3) należności – wartość bieżącą (zdyskontowaną)kwot wymagających zapłaty, wyznaczoną przyodpowiednich bieżących stopach procentowych,pomniejszoną o odpisy na należności zagrożonei nieściągalne oraz ewentualne kosztywindykacji. Wyznaczanie wartości bieżących(zdyskontowanych) w odniesieniu do należnościkrótkoterminowych nie jest konieczne, jeżeliróżnica pomiędzy wartością należności wedługkwot wymagających zapłaty a według ich wartościązdyskontowaną nie jest istotna;4) zapasów produktów gotowych i towarów – cenęsprzedaży netto pomniejszoną o opust marżyzysku wynikający z kosztów doprowadzeniaprzez spółkę przejmującą do sprzedaży zapasulub znalezienia nabywcy;5) zapasów produktów w toku – cenę sprzedażynetto produktów gotowych pomniejszonąo koszty zakończenia produkcji i opust marżyzysku wynikający z kosztów doprowadzeniaprzez spółkę przejmującą zapasów do sprzedażylub znalezienia nabywcy;6) zapasów materiałów – aktualną cenę nabycia;7) środków trwałych – wartość rynkową lub ichwartość według niezależnej wyceny. W przypadkugdy nie jest możliwe uzyskanie niezależnejwyceny środków trwałych – aktualną cenęnabycia albo koszt wytworzenia, z uwzględnieniemaktualnego stopnia ich zużycia;www.mk.infor.pl

ustawa o rachunkowości art. 44b318) wartości niematerialnych i prawnych – wartośćoszacowaną, wyznaczoną w oparciu o cenyrynkowe takich samych lub podobnych wartościniematerialnych i prawnych, a w odniesieniudo wartości firmy lub ujemnej wartości firmy zawartejw bilansie spółki przejętej – wartość zerową.W przypadku gdy wartość oszacowana niemoże zostać wyznaczona w oparciu o ceny rynkowe,to przyjmuje się taką wartość, która niespowoduje powstania lub zwiększenia ujemnejwartości firmy w wyniku połączenia;9) zobowiązań – wartość bieżącą (zdyskontowaną)kwot wymagających zapłaty, wyznaczonąprzy odpowiednich bieżących stopach procentowych.Wyznaczanie wartości bieżących (zdyskontowanych)w odniesieniu do zobowiązańkrótkoterminowych nie jest konieczne, jeżeliróżnica pomiędzy wartością zobowiązań wedługkwot wymagających zapłaty a według ichwartością zdyskontowaną nie jest istotna;10) rezerwy lub aktywów z tytułu odroczonegopodatku dochodowego – wartość możliwą dorealizacji przez połączone spółki, po uwzględnieniuzmiany wartości podatkowej i księgowejaktywów netto spółki przejmowanej.5. Przez cenę przejęcia rozumie się w przypadku:1) gdy w celu połączenia spółka wydaje (emituje)udziały – cenę rynkową tych udziałów lub inaczejustaloną ich wartość godziwą, jeżeli niejest znana ich cena rynkowa. W takim przypadkunadwyżkę wartości rynkowej udziałów lubinaczej ustalonej ich wartości godziwej zaliczasię do kapitału zapasowego. Cenę rynkową wydanych(wyemitowanych) udziałów przyjmujesię z dnia, w którym wszystkie istotne warunkipołączenia, w tym relacja wymienna udziałów,zostały ogłoszone. Jeżeli cena rynkowa w tymokresie podlegała istotnym zmianom, wówczasza cenę rynkową można przyjąć średniącen rynkowych z miesiąca poprzedzającegoi miesiąca następującego po dniu ogłoszeniawszystkich istotnych warunków połączenia;2) nabycia własnych udziałów w celu połączenia– cenę nabycia własnych udziałów;3) nabycia udziałów spółki przejmowanej – cenęnabycia tych udziałów;4) gdy w celu połączenia spółka dokonuje zapłatyw innej formie niż określona w pkt 1–3 – wartośćgodziwą przedmiotu zapłaty;5) gdy w celu połączenia spółka dokonuje zapłatyw różnych formach – sumę odpowiednich wartości,o których mowa w pkt 1–4.6. Nadwyżka ceny przejęcia, o której mowaw ust. 5, nad wartością godziwą aktywów nettospółki przejętej wykazywana jest w aktywach spółki,na którą przeszedł majątek połączonych spółeklub spółki powstałej w wyniku połączenia, jako wartośćfirmy.7. W przypadku gdy połączenie jest wynikiemkilku następujących po sobie transakcji, cenaprzejęcia, wartość godziwa aktywów netto spółkiprzejętej w procencie odzwierciedlającym procentnabytych praw do aktywów netto oraz różnica cenyprzejęcia wartości godziwej aktywów netto spółkiprzejętej ustalane są osobno na dzień każdejistotnej transakcji, przyjmując, iż pierwsza istotnatransakcja została przeprowadzona nie później niżna dzień powstania stosunku podporządkowaniapomiędzy spółką przejmującą a spółką przejmowaną.Ostateczna cena przejęcia, wartość godziwaaktywów netto spółki przejętej oraz różnica cenyprzejęcia nad wartością godziwą aktywów nettospółki przejętej na dzień połączenia stanowi sumęodpowiednich wielkości z dnia poszczególnychistotnych transakcji.8. Wartość bilansową aktywów i zobowiązańustalonych na dzień połączenia koryguje się w kolejnychokresach sprawozdawczych, jeżeli w wynikuzaistniałych zdarzeń lub uzyskanych informacjiustalenie wartości godziwej na dzień połączeniabyło niewłaściwe. W takich przypadkach należydokonać odpowiedniej korekty wartości firmy lubujemnej wartości firmy, pod warunkiem że jednostkaprzewiduje odzyskanie wartości wynikającejz korekty z przyszłych korzyści ekonomicznychi korekta taka dokonywana jest w ciągu tegoroku obrotowego, w którym nastąpiło połączenie.W przeciwnym przypadku korektę taką zaliczasię odpowiednio do pozostałych przychodów lubkosztów operacyjnych.9. W przypadku gdy warunki połączenia zakładająmożliwość korekty ceny przejęcia w wyniku zaistnieniaw przyszłości określonych zdarzeń, wówczaskorektę taką uwzględnia się przy określaniu cenyprzejęcia na dzień połączenia, jeżeli wystąpieniew przyszłości zdarzeń powodujących korektę cenyjest prawdopodobne, a kwota korekty ceny możebyć określona w sposób wiarygodny. W przypadkugdy w kolejnych okresach sprawozdawczych niewystąpią zdarzenia warunkujące zmianę ceny przejęcialub faktyczna zmiana ceny będzie różniła sięod wartości oszacowanej, wówczas należy dokonaćodpowiedniej korekty ceny przejęcia i wartości firmylub ujemnej wartości firmy.marzec 2013 r.PARAGRAFY księgowego

32 art. 44b–44c ustawa o rachunkowości10. Od wartości firmy jednostka dokonuje odpisówamortyzacyjnych w okresie nie dłuższymniż 5 lat. W uzasadnionych przypadkach kierownikjednostki może wydłużyć ten okres do lat 20. Wydłużenieokresu amortyzacji należy podać w informacjidodatkowej wraz z jego uzasadnieniem. Odpisówamortyzacyjnych dokonuje się metodą liniową i zaliczasię je do pozostałych kosztów operacyjnych.11. Z zastrzeżeniem ust. 12, nadwyżkę wartościgodziwej aktywów netto spółki przejętej nad cenąprzejęcia, czyli ujemną wartość firmy, do wysokościnieprzekraczającej wartości godziwej nabytych aktywówtrwałych, z wyłączeniem długoterminowychaktywów finansowych notowanych na regulowanychrynkach, jednostka zalicza do rozliczeń międzyokresowychprzychodów przez okres będący średniąważoną okresu ekonomicznej użyteczności nabytychi podlegających amortyzacji aktywów. Ujemnawartość firmy w wysokości przekraczającej wartośćgodziwą aktywów trwałych, z wyłączeniem długoterminowychaktywów finansowych notowanych na regulowanychrynkach, zaliczana jest do przychodówna dzień połączenia.12. Ujemną wartość firmy odpisuje się w pozostałeprzychody operacyjne do wysokości, w jakiejdotyczy oszacowanych w sposób wiarygodnyprzyszłych strat i kosztów, ustalonych przez spółkęprzejmującą na dzień połączenia, niestanowiącychjednak zobowiązania, o którym mowa w ust. 2. Odpisten następuje w tym okresie sprawozdawczym,w którym straty i koszty wpływają na wynik finansowy.Jeżeli straty i koszty te nie zostały poniesionew uprzednio przewidywanych okresach sprawozdawczych,to dotyczącą ich ujemną wartość firmyodpisuje się w sposób określony w ust. 11.13. W bilansie połączonych spółek wyłączeniupodlegają wzajemne należności i zobowiązania orazinne rozrachunki o podobnym charakterze.14. W przypadku gdy w wyniku połączenia powstałanowa spółka, włączeniu do rachunku zyskówi strat za rok obrotowy, w którym nastąpiło połączenie,podlegają przychody i koszty oraz zyski i stratyspółki przejętej i spółki przejmującej od dnia połączenia.W przypadku gdy w wyniku połączenia naspółkę przejmującą przeszedł majątek spółki przejmowanej,włączeniu do rachunku zysków i strat zarok obrotowy, w którym nastąpiło połączenie, podlegająprzychody i koszty oraz zyski i straty spółkiprzejętej od dnia połączenia oraz spółki przejmującejod początku roku obrotowego. W przypadku gdyprzed dniem połączenia łączące się spółki pozostawaływ stosunku podporządkowania, wówczas zyskilub straty netto spółki przejmowanej, osiągnięteprzed dniem połączenia, wpływają w odpowiednimprocencie, ustalonym jako procent kontrolowanychprzez spółkę przejmującą w danym okresie przeddniem połączenia aktywów netto spółki przejmowanej,na odpowiednie pozycje kapitałów własnychspółki przejmującej, spółki powstałej w wyniku połączenia,z uwzględnieniem odpisów wartości firmyalbo ujemnej wartości firmy, za okres od dnia powstaniastosunku podporządkowania do dnia połączenia.15. Koszty poniesione bezpośrednio w związkuz połączeniem powiększają cenę przejęcia.Koszty organizacji poniesione przy założeniunowej spółki akcyjnej lub koszty podwyższeniakapitału zakładowego w celu połączenia zmniejszająkapitał zapasowy spółki przejmującej lubspółki powstałej w wyniku połączenia, do wysokościnadwyżki wartości emisyjnej nad wartościąnominalną akcji, a pozostałą część zalicza się dokosztów finansowych.16. Sprawozdanie finansowe sporządzone nakoniec okresu sprawozdawczego, w ciągu któregonastąpiło połączenie, powinno zawierać dane porównawczeza poprzedni rok obrotowy. Dane porównawczeza poprzedni rok obrotowy stanowią daneze sprawozdania finansowego spółki przejmującej.Art. 44c. [Metoda łączenia udziałów]1. Łączenie metodą łączenia udziałów polega nasumowaniu poszczególnych pozycji odpowiednichaktywów i pasywów oraz przychodów i kosztów połączonychspółek, według stanu na dzień połączenia,po uprzednim doprowadzeniu ich wartości dojednolitych metod wyceny i dokonaniu wyłączeń,o których mowa w ust. 2 i 3.2. Wyłączeniu podlega wartość kapitału zakładowegospółki, której majątek został przeniesionyna inną spółkę, lub spółek, które w wyniku połączeniazostały wykreślone z rejestru. Po dokonaniutego wyłączenia odpowiednie pozycje kapitałuwłasnego spółki, na którą przechodzi majątek połączonychspółek lub nowo powstałej spółki korygujesię o różnicę pomiędzy sumą aktywów i pasywów.3. Wyłączeniu podlegają również:1) wzajemne należności i zobowiązania oraz innerozrachunki o podobnym charakterze łączącychsię spółek;2) przychody i koszty operacji gospodarczych dokonywanychw danym roku obrotowym przedpołączeniem między łączącymi się spółkami;3) zyski lub straty operacji gospodarczych dokonanychprzed połączeniem między łączącymiwww.mk.infor.pl

ustawa o rachunkowości art. 44c–45 33się spółkami, zawarte w wartościach podlegającychłączeniu aktywów i pasywów.4. Można nie dokonywać wyłączeń, o którychmowa w ust. 3 pkt 2 i 3, jeżeli nie wpłynie to narzetelność i jasność sprawozdania finansowegospółki, na którą przechodzi majątek połączonychspółek lub nowo powstałej spółki.5. Koszty poniesione w związku z połączeniem,w tym również koszty organizacji poniesione przyzałożeniu nowej spółki lub koszty podwyższeniakapitału spółki, na którą przechodzi majątek łączącychsię spółek, zalicza się do kosztów finansowych.6. Sprawozdanie finansowe spółki, na którąprzechodzi majątek połączonych spółek lub nowopowstałej spółki, sporządzone na koniec okresusprawozdawczego, w ciągu którego nastąpiło połączenie,zawiera dane porównawcze za poprzednirok obrotowy, określone w taki sposób, jakby połączeniemiało miejsce na początek poprzedniegoroku obrotowego, z tym że poszczególne składnikikapitałów własnych na koniec poprzedniego rokupowinny zostać wykazane jako suma poszczególnychskładników kapitałów własnych.Art. 44d. [Rozszerzenie zakresu stosowania metodynabycia]Przepisy art. 44a–44c stosuje się odpowiedniow przypadku nabycia przez jednostkę zorganizowanejczęści innej jednostki, w tym również w raziepodziału spółek.Rozdział 5Sprawozdania finansowe jednostkiArt. 45. [Elementy sprawozdania finansowego]1. Sprawozdanie finansowe sporządza się nadzień zamknięcia ksiąg rachunkowych, o którymmowa w art. 12 ust. 2, oraz na inny dzień bilansowy,stosując odpowiednio, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b,zasady wyceny aktywów i pasywów oraz ustalaniawyniku finansowego, określone w rozdziale 4.1a. Sprawozdania finansowe emitentów papierówwartościowych dopuszczonych, emitentówzamierzających ubiegać się lub ubiegających sięo ich dopuszczenie do obrotu na jednym z rynkówregulowanych krajów Europejskiego ObszaruGospodarczego mogą być sporządzane zgodniez MSR.1b. Sprawozdania finansowe jednostek wchodzącychw skład grupy kapitałowej, w której jednostkadominująca sporządza skonsolidowanesprawozdanie finansowe zgodnie z MSR, mogąbyć sporządzane zgodnie z MSR.1c. Decyzję w sprawie sporządzania sprawozdańfinansowych zgodnie z MSR, przez jednostki,o których mowa w ust. 1a oraz 1b, podejmuje organzatwierdzający.1d. Organ zatwierdzający może podjąć decyzjęw sprawie zaprzestania stosowania MSR przysporządzaniu sprawozdań finansowych przez jednostkiw przypadku ustania okoliczności, o którychmowa w ust. 1a i 1b.1e. Sprawozdania finansowe oddziałów przedsiębiorcyzagranicznego mogą być sporządzanezgodnie z MSR, jeżeli przedsiębiorca ten sporządzasprawozdanie finansowe zgodnie z MSR.2. Sprawozdanie finansowe składa się z:1) bilansu;2) rachunku zysków i strat;3) informacji dodatkowej, obejmującej wprowadzeniedo sprawozdania finansowego oraz dodatkoweinformacje i objaśnienia.3. Sprawozdanie finansowe jednostek określonychw art. 64 ust. 1, podlegające corocznemu badaniu,obejmuje ponadto zestawienie zmian w kapitale(funduszu) własnym, a w przypadku funduszyinwestycyjnych – zestawienie zmian w aktywachnetto, oraz rachunek przepływów pieniężnych,z zastrzeżeniem ust. 3a.3a. Sprawozdanie finansowe funduszu inwestycyjnegootwartego oraz sprawozdanie finansowespecjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartegonie obejmuje rachunku przepływów pieniężnych.4. Do rocznego sprawozdania finansowego dołączasię sprawozdanie z działalności jednostki, jeżeliobowiązek jego sporządzania wynika z ustawylub odrębnych przepisów.5. Sprawozdanie finansowe oraz sprawozdaniez działalności jednostki sporządza się w językupolskim i w walucie polskiej. Dane liczbowe możnawykazywać w zaokrągleniu do tysięcy złotych, jeżelinie zniekształca to obrazu jednostki zawartegow sprawozdaniu finansowym oraz w sprawozdaniuz działalności.6. Sprawozdania finansowe oraz sprawozdaniaz działalności emitentów papierów wartościowychdopuszczonych, emitentów zamierzających ubiegaćsię lub ubiegających się o ich dopuszczenie doobrotu na jednym z rynków regulowanych krajówEuropejskiego Obszaru Gospodarczego sporządzasię na podstawie przepisów ustawy, z uwzględnieniemprzepisów o obrocie papierami wartościowymi.marzec 2013 r.PARAGRAFY księgowego

34 art. 46–48 ustawa o rachunkowościArt. 46. [Bilans]1. W bilansie wykazuje się stany aktywów i pasywówna dzień kończący bieżący i poprzedni rokobrotowy.1a. W przypadku sporządzania bilansu na innydzień bilansowy niż określony w ust. 1, w bilansiewykazuje się stany aktywów i pasywów na tendzień oraz na dzień kończący rok obrotowy bezpośredniopoprzedzający ten dzień bilansowy.2. Wykazana w aktywach bilansu, z zastrzeżeniemust. 2a, wartość poszczególnych grup składnikówaktywów wynika z ich wartości księgowej,skorygowanej o:1) dotychczas dokonane odpisy amortyzacyjnelub umorzeniowe oraz odpisy aktualizujące,w tym również z tytułu trwałej utraty wartościskładników aktywów trwałych;2) odpisy aktualizujące wartość rzeczowych składnikówaktywów obrotowych;3) odpisy aktualizujące wartość należności.2a. Aktywa finansowe i zobowiązania finansowewykazuje się w bilansie w kwocie netto po kompensacie,jeżeli jednostka ma bezwarunkowe prawo dokompensaty aktywów i zobowiązań danego rodzajui zamierza je rozliczyć w kwocie netto albo jednocześniewydać składnik aktywów finansowychi rozliczyć zobowiązanie finansowe.3. Jeżeli w myśl odrębnych przepisów w ciąguroku dokonywane są odpisy z wyniku finansowegobieżącego roku obrotowego, to należy je wykazaćze znakiem ujemnym w odrębnej pozycji pasywów„Kapitał (fundusz) własny”, w pozycji „Odpisyz zysku netto w ciągu roku obrotowego (wielkośćujemna)”.4. Zakładowy fundusz świadczeń socjalnychoraz inne fundusze tworzone na podstawie odrębnychprzepisów, niezaliczone do kapitałów (funduszów)własnych, wykazuje się w pasywach bilansuw grupie zobowiązań jako fundusze specjalne.5. Bilans powinien zawierać informacje w zakresieustalonym:1) dla jednostek innych niż banki, zakłady ubezpieczeńi zakłady reasekuracji – w załącznikunr 1 do ustawy;2) dla banków – w załączniku nr 2 do ustawy;3) dla zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji– w załączniku nr 3 do ustawy.Art. 47. [Rachunek zysków i strat]1. W rachunku zysków i strat wykazuje się oddzielnieprzychody, koszty, zyski i straty oraz obowiązkoweobciążenia wyniku finansowego za bieżącyi poprzedni rok obrotowy.2. W przypadku sporządzania rachunku zyskówi strat za inny okres sprawozdawczy niż określonyw ust. 1, w rachunku zysków i strat wykazuje sięoddzielnie przychody, koszty, zyski i straty orazobowiązkowe obciążenia wyniku finansowego zabieżący okres sprawozdawczy oraz analogicznyokres sprawozdawczy poprzedniego roku obrotowego.3. W przypadku gdy jednostka przewiduje zaprzestanieokreślonego zakresu działalności mającegowpływ na przychody i koszty przyszłych okresówsprawozdawczych, przy zachowaniu zasadykontynuacji – odpowiednie przychody i koszty z tymzwiązane należy wykazać odrębnie od przychodówi kosztów działalności kontynuowanej.4. Rachunek zysków i strat powinien zawieraćinformacje w zakresie ustalonym:1) dla jednostek innych niż banki, zakłady ubezpieczeńi zakłady reasekuracji – w załącznikunr 1 do ustawy, w wariancie kalkulacyjnymalbo porównawczym, zależnie od wyboru dokonanegoprzez kierownika jednostki;2) dla banków – w załączniku nr 2 do ustawy;3) dla zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji– w załączniku nr 3 do ustawy.Art. 48. [Informacja dodatkowa]1. Informacja dodatkowa powinna zawierać istotnedane i objaśnienia niezbędne do tego, aby sprawozdaniefinansowe odpowiadało warunkom określonymw art. 4 ust. 1, a w szczególności obejmować:1) wprowadzenie do sprawozdania finansowego,zawierające opis przyjętych zasad (polityki)rachunkowości, w tym metod wyceny i sporządzeniasprawozdania finansowego w zakresie,w jakim ustawa pozostawia jednostce prawowyboru, oraz przedstawienie przyczyn i skutkówich ewentualnych zmian w stosunku doroku poprzedzającego;2) dodatkowe informacje i objaśnienia:a) do pozycji bilansu, rachunku zysków i strat,zestawienia zmian w kapitale (funduszu)własnym oraz rachunku przepływów pieniężnychza okresy sprawozdawcze objęte sprawozdaniemfinansowym,b) proponowany podział zysku lub pokryciastraty,c) podstawowe informacje dotyczące pracownikówi organów jednostki,d) inne istotne informacje dla zrozumienia sprawozdaniafinansowego.2. Zakres informacji dodatkowej, sporządzanejprzez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeńwww.mk.infor.pl

ustawa o rachunkowości art. 48–49 35i zakłady reasekuracji, określa załącznik nr 1 doustawy.Art. 48a. [Zestawienie zmian w kapitale (funduszu)własnym]1. Zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnymobejmuje informacje o zmianach poszczególnychskładników kapitału (funduszu) własnego zabieżący i poprzedni rok obrotowy określone:1) dla jednostek innych niż banki, zakłady ubezpieczeńi zakłady reasekuracji – w załącznikunr 1 do ustawy;2) dla banków – w załączniku nr 2 do ustawy;3) dla zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji– w załączniku nr 3 do ustawy.2. W przypadku sporządzania zestawieniazmian w kapitale (funduszu) własnym za inny okressprawozdawczy niż określony w ust. 1, w zestawieniuzmian w kapitale (funduszu) własnym wykazujesię zmiany poszczególnych pozycji kapitału (funduszu)własnego za bieżący okres sprawozdawczyi poprzedni rok obrotowy.Art. 48b. [Rachunek przepływów pieniężnych]1. Rachunek przepływów pieniężnych sporządzonymetodą bezpośrednią albo pośrednią, zależnieod wyboru dokonanego przez kierownika jednostki,wykazuje dane za bieżący i poprzedni rok obrotowy,obejmując informacje w zakresie ustalonym:1) dla jednostek innych niż banki, zakłady ubezpieczeńi zakłady reasekuracji – w załącznikunr 1 do ustawy;2) dla banków – w załączniku nr 2 do ustawy;3) dla zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji– w załączniku nr 3 do ustawy.2. W przypadku sporządzania rachunku przepływówpieniężnych za inny okres sprawozdawczy niżokreślony w ust. 1, rachunek przepływów pieniężnychsporządza się za bieżący okres sprawozdawczyi analogiczny okres sprawozdawczy poprzedniegoroku obrotowego.3. W rachunku przepływów pieniężnych należyuwzględnić wszystkie wpływy i wydatki z działalnościoperacyjnej, inwestycyjnej i finansowej jednostki,z wyjątkiem wpływów i wydatków będącychrezultatem zakupu lub sprzedaży środków pieniężnych,przy czym dla właściwego określenia wartościprzepływów pieniężnych:1) przez działalność operacyjną rozumie się podstawowyrodzaj działalności jednostki oraz innerodzaje działalności, niezaliczone do działalnościinwestycyjnej (lokacyjnej) lub finansowej;2) przez działalność inwestycyjną (lokacyjną) rozumiesię nabywanie lub zbywanie składnikówaktywów trwałych i krótkoterminowych aktywówfinansowych oraz wszystkie z nimi związanepieniężne koszty i korzyści;3) przez działalność finansową rozumie się pozyskiwanielub utratę źródeł finansowania [zmianyw rozmiarach i relacjach kapitału (funduszu)własnego i obcego w jednostce] oraz wszystkiez nimi związane pieniężne koszty i korzyści.Art. 49. [Sprawozdanie z działalności]1. W przypadku spółek kapitałowych, spółekkomandytowo-akcyjnych, towarzystw ubezpieczeńwzajemnych, towarzystw reasekuracji wzajemnej,spółdzielni, przedsiębiorstw państwowych, kierownikjednostki sporządza, wraz z rocznym sprawozdaniemfinansowym, sprawozdanie z działalności jednostki.2. Sprawozdanie z działalności jednostki powinnoobejmować istotne informacje o stanie majątkowymi sytuacji finansowej, w tym ocenę uzyskiwanychefektów oraz wskazanie czynników ryzykai opis zagrożeń, a w szczególności informacje o:1) zdarzeniach istotnie wpływających na działalnośćjednostki, jakie nastąpiły w roku obrotowym,a także po jego zakończeniu, do dnia zatwierdzeniasprawozdania finansowego;2) przewidywanym rozwoju jednostki;3) ważniejszych osiągnięciach w dziedzinie badańi rozwoju;4) aktualnej i przewidywanej sytuacji finansowej;5) nabyciu udziałów (akcji) własnych, a w szczególnościcelu ich nabycia, liczbie i wartości nominalnej,ze wskazaniem, jaką część kapitałuzakładowego reprezentują, cenie nabycia orazcenie sprzedaży tych udziałów (akcji) w przypadkuich zbycia;6) posiadanych przez jednostkę oddziałach (zakładach);7) instrumentach finansowych w zakresie:a) ryzyka: zmiany cen, kredytowego, istotnychzakłóceń przepływów środków pieniężnychoraz utraty płynności finansowej,na jakie narażona jest jednostka,b) przyjętych przez jednostkę celach i metodachzarządzania ryzykiem finansowym,łącznie z metodami zabezpieczenia istotnychrodzajów planowanych transakcji,dla których stosowana jest rachunkowośćzabezpieczeń;8) stosowaniu zasad ładu korporacyjnego w przypadkujednostek, których papiery wartościowezostały dopuszczone do obrotu na jednymz rynków regulowanych Europejskiego ObszaruGospodarczego.marzec 2013 r.PARAGRAFY księgowego

36 art. 49–52 ustawa o rachunkowości3. Sprawozdanie z działalności jednostki powinnorównież obejmować – o ile jest to istotnedla oceny sytuacji jednostki – wskaźniki finansowei niefinansowe, łącznie z informacjami dotyczącymizagadnień środowiska naturalnego i zatrudnienia,a także dodatkowe wyjaśnienia do kwot wykazanychw sprawozdaniu finansowym.Art. 50. [Szczegółowość sprawozdań finansowych]1. Informacje zawarte w sprawozdaniu finansowymmogą być wykazywane ze szczegółowościąwiększą niż określona w załącznikach do ustawy,jeżeli wynika to z potrzeb lub specyfiki jednostki.2. Jednostka, która w roku obrotowym, za którysporządza sprawozdanie finansowe oraz w rokupoprzedzającym ten rok obrotowy nie osiągnęładwóch z następujących trzech wielkości:1) średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu napełne etaty wyniosło nie więcej niż 50 osób,2) suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowegow walucie polskiej nie przekroczyła równowartości2 000 000 euro,3) przychody netto ze sprzedaży produktówi towarów oraz operacji finansowych w waluciepolskiej nie przekroczyły równowartości4 000 000 euro– może sporządzić sprawozdanie finansowe w formieuproszczonej, wykazując informacje w zakresieustalonym w załączniku nr 1 literami i cyframirzymskimi. Informację dodatkową sporządza sięw odpowiednio uproszczonej formie.3. W przypadku gdy informacje dotyczące poszczególnychpozycji sprawozdania finansowegonie wystąpiły w jednostce zarówno w roku obrotowym,jak i za rok poprzedzający rok obrotowy, toprzy sporządzaniu sprawozdania finansowego pozycjete pomija się.4. Przepisu ust. 2 nie stosuje się do banków,spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych,zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji5 .Art. 51. [Łączne sprawozdanie finansowe]1. Jednostka, w skład której wchodzą jednostkiorganizacyjne sporządzające samodzielne sprawozdaniafinansowe, sporządza łączne sprawozdaniefinansowe, będące sumą sprawozdania finansowegojednostki i wszystkich jej oddziałów (zakładów),wyłączając odpowiednio:1) aktywa i fundusze wydzielone;2) wzajemne należności i zobowiązania oraz innerozrachunki o podobnym charakterze;3) przychody i koszty z tytułu operacji dokonywanychmiędzy jednostką a jej oddziałami (zakładami)lub między jej oddziałami (zakładami);4) wynik finansowy operacji gospodarczychdokonywanych wewnątrz jednostki, zawartyw aktywach jednostki lub jej oddziałów (zakładów).Można nie dokonywać wyłączeń, o którychmowa w pkt 2–4, jeżeli nie wpływa to ujemnie naspełnienie obowiązków określonych w art. 4 ust. 1.2. Do sprawozdania finansowego jednostki,w której skład wchodzą oddziały (zakłady) znajdującesię poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i tamsporządzające sprawozdania finansowe, włącza sięodpowiednie dane wynikające z bilansów tych oddziałów(zakładów), wyrażone w walutach obcych,przeliczone na walutę polską po obowiązującym nadzień bilansowy średnim kursie ogłoszonym dla danejwaluty przez Narodowy Bank Polski, natomiastz rachunku zysków i strat – po kursie stanowiącymśrednią arytmetyczną średnich kursów na dzień kończącykażdy miesiąc roku obrotowego, a w uzasadnionychprzypadkach – po kursie będącym średniąarytmetyczną średnich kursów na dzień kończącypoprzedni rok obrotowy i dzień kończący bieżący rokobrotowy, ogłoszonych dla danej waluty przez NarodowyBank Polski. Powstałe na skutek tych przeliczeńróżnice wykazuje się w łącznym sprawozdaniufinansowym jednostki, w pozycji „Różnice kursowez przeliczenia”, jako składnik kapitału (funduszu) z aktualizacjiwyceny.Art. 52. [Termin sporządzenia i podpisanie sprawozdaniafinansowego]1. Kierownik jednostki zapewnia sporządzenierocznego sprawozdania finansowego nie późniejniż w ciągu 3 miesięcy od dnia bilansowego i przedstawiaje właściwym organom, zgodnie z obowiązującymijednostkę przepisami prawa, postanowieniamistatutu lub umowy.2. Sprawozdanie finansowe podpisuje – podajączarazem datę podpisu – osoba, której powierzonoprowadzenie ksiąg rachunkowych, i kierownik jednostki,a jeżeli jednostką kieruje organ wieloosobowy– wszyscy członkowie tego organu. Odmowapodpisu wymaga pisemnego uzasadnienia dołączonegodo sprawozdania finansowego.5Na podstawie art. 88 ustawy z dnia 5 listopada 2009 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych (Dz.U.z 2012 r., poz. 855; ost.zm. Dz.U. z 2012 r., poz. 1166) art. 50 ust. 4 ma zastosowanie po raz pierwszy do sprawozdań finansowychza rok obrotowy rozpoczynający się w 2012 r.www.mk.infor.pl

ustawa o rachunkowości art. 52–55 373. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiedniorównież do:1) sprawozdania finansowego sporządzonego nadzień określony w art. 12 ust. 2 lub na inny dzieńbilansowy;2) sprawozdania z działalności jednostki określonegow art. 49, z tym że nie podpisuje go osoba,której powierzono prowadzenie ksiąg rachunkowych.Art. 53. [Zatwierdzenie sprawozdania finansowego]1. Roczne sprawozdanie finansowe jednostki,z zastrzeżeniem ust. 2b, podlega zatwierdzeniuprzez organ zatwierdzający, nie później niż 6 miesięcyod dnia bilansowego. Przed zatwierdzeniemroczne sprawozdanie finansowe jednostek, o którychmowa w art. 64, podlega badaniu zgodniez zasadami określonymi w rozdziale 7.2. (uchylony).2a. Przepis ust. 1 nie dotyczy jednostek, w stosunkudo których ogłoszona została upadłość.2b. Roczne sprawozdanie finansowe oddziałuprzedsiębiorcy zagranicznego uważa się za zatwierdzone,jeżeli zostało zatwierdzone sprawozdaniefinansowe przedsiębiorcy zagranicznego, obejmującedane sprawozdania finansowego tego oddziału.3. Podział lub pokrycie wyniku finansowego nettojednostek zobowiązanych, zgodnie z art. 64 ust. 1,do poddania badaniu rocznego sprawozdania finansowegomoże nastąpić po zatwierdzeniu sprawozdaniafinansowego przez organ zatwierdzający, poprzedzonegowyrażeniem przez biegłego rewidentaopinii o tym sprawozdaniu bez zastrzeżeń lub z zastrzeżeniami.Podział lub pokrycie wyniku finansowegonetto, dokonany bez spełnienia tego warunku,jest nieważny z mocy prawa.4. Podział lub pokrycie wyniku finansowego nettojednostek niezobowiązanych do poddania badaniurocznego sprawozdania finansowego możenastąpić po zatwierdzeniu sprawozdania finansowegoprzez organ zatwierdzający.5. Odpisy z wyniku finansowego bieżącegoroku obrotowego, w tym także wpłaty z zysku,dokonywane na podstawie odrębnych przepisówuznaje się za podział wyniku finansowego nettojednostek w ciągu roku obrotowego.Art. 54. [Zdarzenia po dniu bilansowym]1. Jeżeli po sporządzeniu rocznego sprawozdaniafinansowego, a przed jego zatwierdzeniem, jednostkaotrzymała informacje o zdarzeniach, któremają istotny wpływ na to sprawozdanie finansowe,lub powodujących, że założenie kontynuowaniadziałalności przez jednostkę nie jest uzasadnione,powinna ona odpowiednio zmienić to sprawozdanie,dokonując jednocześnie odpowiednich zapisóww księgach rachunkowych roku obrotowego,którego sprawozdanie finansowe dotyczy, orazpowiadomić biegłego rewidenta, który sprawozdanieto bada lub zbadał. Jeżeli zdarzenia, którenastąpiły po dniu bilansowym, nie powodują zmianystanu istniejącego na dzień bilansowy, to odpowiedniewyjaśnienia zamieszcza się w informacjidodatkowej.2. Jeżeli jednostka otrzymała informacje o zdarzeniach,o których mowa w ust. 1, po zatwierdzeniurocznego sprawozdania finansowego, to ich skutkiujmuje w księgach rachunkowych roku obrotowego,w którym informacje te otrzymała.3. Jeżeli w danym roku obrotowym lub przed zatwierdzeniemsprawozdania finansowego za ten rokobrotowy jednostka stwierdziła popełnienie w poprzednichlatach obrotowych błędu, w następstwiektórego nie można uznać sprawozdania finansowegoza rok lub lata poprzednie za spełniające wymaganiaokreślone w art. 4 ust. 1, to kwotę korektyspowodowanej usunięciem tego błędu odnosi się nakapitał (fundusz) własny i wykazuje jako „zysk (strata)z lat ubiegłych”.Rozdział 6Skonsolidowane sprawozdania finansowegrupy kapitałowejArt. 55. [Obowiązek i zakres skonsolidowanegosprawozdania finansowego]1. Jednostka dominująca, mająca siedzibę lubmiejsce sprawowania zarządu na terytorium RzeczypospolitejPolskiej, sporządza roczne skonsolidowanesprawozdanie finansowe grupy kapitałowej,obejmujące dane jednostki dominująceji jednostek od niej zależnych wszystkich szczebli,bez względu na ich siedzibę, zestawione w takisposób, jakby grupa kapitałowa stanowiła jednąjednostkę; sprawozdaniem tym obejmuje się równieżdane pozostałych jednostek podporządkowanych,zgodnie z zasadami określonymi w niniejszymrozdziale.2. Skonsolidowane sprawozdanie finansoweskłada się z:1) skonsolidowanego bilansu;2) skonsolidowanego rachunku zysków i strat;3) skonsolidowanego rachunku przepływów pieniężnych;marzec 2013 r.PARAGRAFY księgowego

38 art. 55–56 ustawa o rachunkowości4) zestawienia zmian w skonsolidowanym kapitalewłasnym;5) informacji dodatkowej, obejmującej wprowadzeniedo skonsolidowanego sprawozdaniafinansowego oraz dodatkowe informacje i objaśnienia.Do rocznego skonsolidowanego sprawozdaniafinansowego dołącza się sprawozdaniez działalności grupy kapitałowej, sporządzoneodpowiednio według warunków, o których mowaw art. 49 ust. 2 i 3, z tym że w zakresie informacjiokreślonych w art. 49 ust. 2 pkt 5 należy podaćinformacje o udziałach (akcjach) własnych posiadanychprzez jednostkę dominującą, jednostkiwchodzące w skład grupy kapitałowej oraz osobydziałające w ich imieniu.3. Skonsolidowane sprawozdanie finansowe sporządzasię również na inny dzień bilansowy, jeżeliobowiązek taki wynika z odrębnych przepisów.4. Jeżeli przepisy niniejszego rozdziału nie stanowiąinaczej, to do sporządzania skonsolidowanegosprawozdania finansowego stosuje się odpowiednioprzepisy rozdziałów 4, 4a i 5.5. Skonsolidowane sprawozdania finansowe emitentówpapierów wartościowych, o których mowaw art. 4 rozporządzenia (WE) nr 1606/2002 ParlamentuEuropejskiego i Rady z dnia 19 lipca 2002 r.w sprawie stosowania międzynarodowych standardówrachunkowości (Dz.Urz. WE L 243 z 11.09.2002,str. 1; Dz.Urz. UE Polskie wydanie specjalne,rozdz. 13, t. 29, str. 609), oraz banków sporządza sięzgodnie z MSR.6. Skonsolidowane sprawozdania finansoweemitentów papierów wartościowych zamierzającychubiegać się lub ubiegających się o ich dopuszczeniedo obrotu na jednym z rynków regulowanychkrajów Europejskiego Obszaru Gospodarczegomogą być sporządzane zgodnie z MSR.7. Skonsolidowane sprawozdania finansowejednostek dominujących niższego szczebla, wchodzącychw skład grupy kapitałowej, w której jednostkadominująca wyższego szczebla sporządzaskonsolidowane sprawozdanie finansowe zgodniez MSR, mogą być sporządzane zgodnie z MSR.8. Decyzję w sprawie sporządzania skonsolidowanychsprawozdań finansowych zgodnie z MSR,przez jednostki, o których mowa w ust. 6 i 7, podejmujeorgan zatwierdzający jednostki dominującej.9. Organ zatwierdzający jednostki dominującejmoże podjąć decyzję w sprawie zaprzestaniastosowania MSR przy sporządzaniu skonsolidowanychsprawozdań finansowych przez jednostkiw przypadku ustania okoliczności, o których mowaw ust. 6 i 7.10. Przepisy ust. 9 stosuje się odpowiednio dojednostek niebędących bankami, o których mowaw ust. 5.Art. 56. [Zwolnienia z konsolidacji]1. Jednostka dominująca może nie sporządzaćskonsolidowanego sprawozdania finansowego, jeżelina dzień bilansowy roku obrotowego oraz nadzień bilansowy roku poprzedzającego rok obrotowyłączne dane jednostki dominującej oraz wszystkichjednostek zależnych każdego szczebla, bezdokonywania wyłączeń konsolidacyjnych, o którychmowa w art. 60 ust. 2 i 6, spełniają co najmniejdwa z następujących warunków:1) łączne średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniuna pełne etaty wyniosło nie więcejniż 250 osób;2) łączna suma bilansowa w walucie polskiej nieprzekroczyła równowartości 7 500 000 euro;3) łączne przychody netto ze sprzedaży produktówi towarów oraz operacji finansowych w waluciepolskiej nie przekroczyły równowartości15 000 000 euro.2. Jednostka dominująca, zależna od innej jednostki,mającej siedzibę lub miejsce sprawowaniazarządu na terytorium Europejskiego Obszaru Gospodarczego,może nie sporządzać skonsolidowanegosprawozdania finansowego, jeżeli:1) jednostka dominująca wyższego szczebla posiadaco najmniej 90% udziałów tej jednostki,a wszyscy pozostali udziałowcy tej jednostkiwyrazili zgodę;2) jednostka dominująca wyższego szczebla obejmiekonsolidacją zarówno zależną od niej jednostkędominującą, jak i wszystkie jednostkizależne od jednostki dominującej zwolnionej zesporządzenia skonsolidowanego sprawozdaniafinansowego.3. Jednostka dominująca może nie sporządzaćskonsolidowanego sprawozdania finansowego takżewtedy, gdy wszystkie jednostki od niej zależnewyłącza się z obowiązku objęcia ich konsolidacjąna podstawie art. 57 lub art. 58.4. Jeżeli jednostka dominująca lub jednostka jejpodporządkowana jest emitentem papierów wartościowychdopuszczonych do obrotu, zamierzaubiegać się lub ubiega się o dopuszczenie papierówwartościowych do obrotu na jednym z rynków regulowanychkrajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego,nie stosuje się zwolnień, o których mowaw ust. 1 i 2.www.mk.infor.pl

ustawa o rachunkowości art. 57–60 39Art. 57. [Wyłączenia z konsolidacji]Konsolidacją nie obejmuje się jednostki zależnej,jeżeli:1) udziały tej jednostki zostały nabyte, zakupionelub pozyskane w innej formie, z wyłącznymich przeznaczeniem do późniejszej odprzedaży,w terminie jednego roku od dnia ich nabycia,zakupu lub pozyskania w innej formie;2) występują ograniczenia w sprawowaniu kontrolinad jednostką, które wyłączają swobodnedysponowanie jej aktywami netto, w tymwypracowanym przez tę jednostkę zyskiemnetto, lub które wyłączają sprawowanie kontrolinad organami kierującymi tą jednostką.Art. 58. [Dodatkowe zwolnienia z konsolidacji]1. Konsolidacją można nie obejmować jednostkizależnej, jeżeli dane finansowe tej jednostki sąnieistotne dla realizacji obowiązku określonegow art. 4 ust. 1.2. Jeżeli dwie lub więcej jednostek zależnychspełnia kryterium, o którym mowa w ust. 1, ale ichłączne dane są istotne z punktu widzenia realizacjiobowiązku, o którym mowa w art. 4 ust. 1, to jednostkite należy objąć konsolidacją.Art. 59. [Metody konsolidacji]1. Dane jednostki zależnej konsoliduje się metodąkonsolidacji pełnej, o której mowa w art. 60.2. Dane jednostek współzależnych wykazujesię w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowymprzy zastosowaniu metody proporcjonalnej, o którejmowa w art. 61, lub metody praw własności,o której mowa w art. 63.3. Udziały w jednostce stowarzyszonej wykazujesię w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowymmetodą praw własności.4. Jeżeli jednostki grupy kapitałowej, objętekonsolidacją, posiadają udziały w jednostkachwspółzależnych, to dane tych jednostek obejmujesię skonsolidowanym sprawozdaniem finansowymprzy zastosowaniu metody proporcjonalnej lub metodypraw własności.5. Jeżeli jednostki grupy kapitałowej, objętekonsolidacją, posiadają udziały w jednostkach stowarzyszonych,to dane tych jednostek wykazujesię w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowymmetodą praw własności.6. Jeżeli zostały spełnione warunki, o którychmowa w art. 57 pkt 2, a jednostka zależna byławcześniej objęta konsolidacją lub jednostka dominującawstąpiła w prawa znaczącego inwestoralub wspólnika jednostki współzależnej, to danetych jednostek wykazuje się w skonsolidowanymsprawozdaniu finansowym odpowiednio metodąproporcjonalną lub metodą praw własności.Art. 60. [Metoda konsolidacji pełnej]1. Metoda konsolidacji pełnej polega na sumowaniu,w pełnej wartości, poszczególnych pozycjiodpowiednich sprawozdań finansowych jednostkidominującej i jednostek zależnych, dokonaniu wyłączeń,o których mowa w ust. 2 i 6, oraz innychkorekt, o których mowa w ust. 8–9.2. Wyłączeniu podlega wyrażona w cenie nabyciawartość udziałów posiadanych przez jednostkędominującą i inne jednostki objęte konsolidacjąw jednostkach zależnych z tą częścią, wycenionychwedług wartości godziwej aktywów netto jednostekzależnych, która odpowiada udziałowi jednostkidominującej i innych jednostek grupy kapitałowejobjętych konsolidacją w jednostkach zależnych, nadzień rozpoczęcia sprawowania nad nimi kontroli.Jeżeli wartość posiadanych udziałów i odpowiadającaim część aktywów netto jednostek zależnych,wycenionych według ich wartości godziwych, różniąsię, to, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4:1) nadwyżkę wartości udziałów nad odpowiadającąim częścią aktywów netto wycenionychwedług ich wartości godziwych – wartośćfirmy, wykazuje się w aktywach skonsolidowanegobilansu w odrębnej pozycji aktywówtrwałych jako „Wartość firmy jednostek podporządkowanych”;2) nadwyżkę odpowiedniej części aktywów nettowycenionych według ich wartości godziwychnad wartością udziałów – ujemną wartość firmy,wykazuje się w pasywach skonsolidowanegobilansu w odrębnej pozycji jako „Ujemnawartość firmy jednostek podporządkowanych”.3. Jeżeli sprawowanie kontroli nad jednostką zależnąpowstaje lub zostaje wzmocnione w wynikukilku znaczących transakcji lub transakcje te następująw znacznych odstępach czasu, to różnice,o których mowa w ust. 2, ustala się na każdy dzieńnabycia poszczególnych części udziałów, przyczym po raz pierwszy ustala się je nie później niżna dzień powstania stosunku podporządkowaniajednostki.4. W przypadku zmian procentowego udziałujednostki dominującej lub grupy kapitałowej w aktywachnetto jednostki zależnej w wyniku wydania(emisji) udziałów, powstałą z tego tytułu różnicę,o której mowa w ust. 2, zalicza się w całości doprzychodów lub kosztów finansowych.5. Dla ustalania podstaw wyceny aktywów nettow wartościach godziwych oraz rozliczania wartościmarzec 2013 r.PARAGRAFY księgowego

40 art. 60–61 ustawa o rachunkowościfirmy lub ujemnej wartości firmy stosuje się odpowiedniozasady określone w art. 28 ust. 5 i w art. 44bust. 4, 11 i 12.6. Wyłączeniu podlegają również w całości:1) wzajemne należności i zobowiązania oraz innerozrachunki o podobnym charakterze jednostekobjętych konsolidacją;2) przychody i koszty operacji gospodarczychdokonanych między jednostkami objętymi konsolidacją;3) zyski lub straty powstałe w wyniku operacji gospodarczychdokonanych między jednostkamiobjętymi konsolidacją, zawarte w wartości aktywówpodlegających konsolidacji;4) dywidendy naliczone lub wypłacone przez jednostkizależne jednostce dominującej i innymjednostkom, objętym konsolidacją.7. Można nie dokonywać wyłączeń, o którychmowa w ust. 6, jeżeli nie są one istotne dla realizacjiobowiązku określonego w art. 4 ust. 1.8. Jeżeli w ciągu roku obrotowego zbytoudziały w jednostce zależnej, to w skonsolidowanymrachunku zysków i strat wykazuje się:1) wyniki działalności osiągnięte przez tę jednostkęzależną do dnia zbycia udziałów przez jednostkędominującą lub inną jednostkę objętąkonsolidacją;2) wynik ze zbycia udziałów jednostki zależnej,ustalony jako różnica między przychodem zezbycia udziałów a odpowiadającą im częściąaktywów netto jednostki zależnej, skorygowanao nieodpisaną część wartości firmy lub ujemnejwartości firmy, dotyczącą zbytych udziałów.9. Udziały w kapitale własnym jednostek zależnych,należące do osób lub jednostek innychniż objęte konsolidacją, wykazuje się w odrębnejpozycji pasywów skonsolidowanego bilansu, pokapitałach własnych jako „Kapitały mniejszości”.Wartość początkową tych kapitałów ustala sięw wysokości odpowiadającej im wartości godziwejaktywów netto, ustalonej na dzień rozpoczęciasprawowania kontroli. Wartość tę zwiększasię lub zmniejsza odpowiednio o zmiany w aktywachnetto jednostek zależnych. Przypadającena inne osoby lub jednostki nieobjęte konsolidacjązyski lub straty wykazuje się w skonsolidowanymrachunku zysków i strat po pozycji „Wynikfinansowy netto” jako „Zyski (straty) mniejszości”,z uwzględnieniem korekty wyniku z tytułu określonegow ust. 6 pkt 4. Jeżeli straty jednostekzależnych przypadające na kapitały mniejszościprzekraczają kwoty gwarantujące ich pokrycie,to ich nadwyżka podlega rozliczeniu z kapitałemwłasnym grupy kapitałowej.Art. 61. [Metoda proporcjonalna]1. Zastosowanie metody proporcjonalnejw skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym polegana sumowaniu poszczególnych pozycji sprawozdańfinansowych wspólnika jednostki współzależnej,w pełnej wartości, z częścią wartościposzczególnych pozycji sprawozdań finansowychjednostek współzależnych, proporcjonalną do posiadanychprzez jednostki grupy kapitałowej objętekonsolidacją udziałów, dokonaniu wyłączeń, o którychmowa w ust. 2 i 6 oraz innych korekt, o którychmowa w ust. 8.2. Wyłączeniu podlega wyrażona w cenie nabyciawartość udziałów posiadanych przez jednostkędominującą i inne jednostki objęte konsolidacjąw jednostkach współzależnych z tą częścią, wycenionychwedług wartości godziwej aktywów nettojednostek współzależnych, która odpowiada udziałowijednostki dominującej i innych jednostek grupykapitałowej, objętych konsolidacją w jednostkachwspółzależnych na dzień rozpoczęcia współkontroli.Jeżeli wartość posiadanych udziałów i odpowiadającaim część wycenionych, według ich wartościgodziwych, aktywów netto jednostek współzależnychróżnią się, to, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4:1) wartość firmy wykazuje się w aktywach skonsolidowanegobilansu, w odrębnej pozycji aktywówtrwałych, jako „Wartość firmy jednostekpodporządkowanych”;2) ujemną wartość firmy wykazuje się w pasywachskonsolidowanego bilansu, w odrębnejpozycji, jako „Ujemna wartość firmy jednostekpodporządkowanych”.3. Jeżeli sprawowanie współkontroli nad jednostkąwspółzależną powstaje lub zostaje wzmocnionew wyniku kilku znaczących transakcji lubtransakcje te następują w znacznych odstępachczasu, to różnice, o których mowa w ust. 2, ustalasię na każdy dzień nabycia poszczególnych częściudziałów, przy czym po raz pierwszy ustala się jena dzień powstania stosunku podporządkowania.4. W przypadku zmian procentowego udziałujednostki dominującej lub grupy kapitałowej w aktywachnetto jednostki współzależnej, w wynikuwydania (emisji) udziałów, powstałą z tego tytułuróżnicę, o której mowa w ust. 2, zalicza się w całoścido przychodów lub kosztów finansowych.5. Dla ustalania podstaw wyceny aktywównetto w wartościach godziwych oraz rozliczaniawartości firmy lub ujemnej wartościwww.mk.infor.pl

ustawa o rachunkowości art. 61–63b41firmy stosuje się odpowiednio zasady określonew art. 28 ust. 5 i w art. 44b ust. 4, 11 i 12.6. Wyłączeniu podlegają również odpowiedniow pełnych kwotach lub proporcjonalnie do posiadanychprzez wspólnika jednostki współzależnejudziałów:1) wzajemne należności i zobowiązania oraz innerozrachunki o podobnym charakterze jednostekobjętych skonsolidowanym sprawozdaniemfinansowym;2) przychody i koszty operacji gospodarczychdokonanych między jednostkami objętymiskonsolidowanym sprawozdaniem finansowym;3) zyski lub straty powstałe w wyniku operacji dokonanychmiędzy jednostkami objętymi skonsolidowanymsprawozdaniem finansowym,zawarte w wartości aktywów podlegającychkonsolidacji;4) dywidendy naliczone lub wypłacone przez jednostkiwspółzależne ich wspólnikom i innymjednostkom objętym skonsolidowanym sprawozdaniemfinansowym.7. Można nie dokonywać wyłączeń, o którychmowa w ust. 6, jeżeli nie są one istotne dla realizacjiobowiązku określonego w art. 4 ust. 1.8. Jeżeli w ciągu roku obrotowego zbyto udziaływ jednostce współzależnej, to w skonsolidowanymrachunku zysków i strat wykazuje się:1) wynik działalności osiągnięty przez tę jednostkęwspółzależną do dnia zbycia udziałówprzez wspólnika jednostki współzależnej lubinną jednostkę objętą skonsolidowanym sprawozdaniemfinansowym, proporcjonalnie dozbytych udziałów;2) wynik ze zbycia udziałów jednostki współzależnej,ustalony jako różnica między przychodemze zbycia udziałów a odpowiadającą imczęścią aktywów netto jednostki współzależnej,skorygowana o nieodpisaną część wartościfirmy lub ujemnej wartości firmy, dotyczącązbytych udziałów.9. Nie wykazuje się udziałów w kapitale własnymjednostek współzależnych, w tym zysków (strat)netto, należących do osób lub jednostek innych niżwspólnik jednostki współzależnej i jednostek jegogrupy kapitałowej.Art. 62. (uchylony).Art. 63. [Metoda praw własności w jednostkowychsprawozdaniach finansowych]1. Metoda praw własności polega na wykazaniuw aktywach trwałych bilansu pozycji „Udziaływ jednostkach podporządkowanych wycenianemetodą praw własności”, w cenie ich nabycia powiększonejlub pomniejszonej o, przypadające narzecz jednostki dominującej, wspólnika jednostkiwspółzależnej lub znaczącego inwestora zwiększenialub zmniejszenia kapitału własnego jednostkipodporządkowanej, jakie nastąpiły od dnia objęciakontroli, uzyskania współkontroli lub znaczącegowpływu do dnia bilansowego, w tym zmniejszeniaz tytułu rozliczeń z właścicielami, z tym, że udziałw zysku (stracie) netto jednostki podporządkowanejkoryguje się o odpis wartości firmy lub ujemnejwartości firmy, z zachowaniem zasad, o którychmowa w art. 44b ust. 10, 11 i 12, oraz odpis różnicyw wycenie aktywów netto według ich wartości godziwychi wartości księgowych, przypadających nadany okres sprawozdawczy.2. Przy stosowaniu metody praw własności w rachunkuzysków i strat wykazuje się, w oddzielnejpozycji udział w zysku (stracie) netto jednostkipodporządkowanej. Z zysku (straty) netto jednostkipodporządkowanej wyłącza się zawarte w aktywachzyski lub straty z tytułu transakcji dokonanychmiędzy jednostkami objętymi sprawozdaniemfinansowym a daną jednostką podporządkowaną,proporcjonalnie do posiadanych udziałów.3. Metody praw własności nie stosuje się w przypadkachokreślonych w art. 57 oraz można nie stosowaćw przypadkach określonych w art. 58.Art. 63a. [Odpisanie wartości firmy na skutek trwałejutraty wartości udziałów]W przypadku trwałej utraty wartości udziałóww jednostkach podporządkowanych, ustalona nadzień nabycia udziałów wartość firmy lub ujemnawartość firmy podlega odpisaniu na wynik finansowyodpowiednio w kwocie równej różnicy pomiędzydotychczasową wartością udziałów a ich wartościąustaloną po uwzględnieniu trwałej utraty wartości.Art. 63b. [Zasady wyceny konsolidacji sprawozdaniafinansowego]1. Jednostki, których dane objęte są skonsolidowanymsprawozdaniem finansowym, a w szczególnościjednostki zależne i współzależne, powinnystosować jednakowe metody wyceny aktywówi pasywów oraz sporządzania sprawozdań finansowych,zgodne z przyjętymi zasadami (polityką)rachunkowości jednostki dominującej, z zastrzeżeniemust. 2.2. Jeżeli nie jest możliwe z ważnych przyczynstosowanie jednakowych metod wyceny i sporządzaniasprawozdań finansowych lub jeżeli jednostkadominująca sporządza sprawozdania finansowemarzec 2013 r.PARAGRAFY księgowego

42 art. 63b–64 ustawa o rachunkowościzgodnie z MSR, a jednostki, których dane objętesą skonsolidowanym sprawozdaniem finansowym,nie sporządzają sprawozdań finansowychoraz skonsolidowanych sprawozdań finansowychzgodnie z MSR, to należy dokonać odpowiednichprzekształceń sprawozdań finansowych tych jednostek,których dane finansowe są istotne dla realizacjiobowiązku określonego w art. 4 ust. 1.3. (uchylony).Art. 63c. [Warunki, jakie powinno spełniać skonsolidowanesprawozdanie finansowe]1. Sprawozdanie finansowe, o którym mowaw art. 55 ust. 1, sporządza się na ten sam dzień bilansowyi za ten sam rok obrotowy co sprawozdanie finansowejednostki dominującej. Jeżeli ten sam dzieńbilansowy nie może być przyjęty przez poszczególnejednostki grupy kapitałowej to konsolidacją możnaobjąć sprawozdanie finansowe sporządzone za innyokres roczny niż rok obrotowy, pod warunkiem, żedzień bilansowy tych sprawozdań finansowych przypadanie wcześniej niż na 3 miesiące przed dniem bilansowymprzyjętym dla grupy kapitałowej. Dotyczyto również sprawozdań finansowych jednostek, dlaktórych stosuje się metodę praw własności.2. Jednostka dominująca sporządza skonsolidowanesprawozdanie finansowe, nie później niżw ciągu 3 miesięcy od dnia bilansowego, na któryjednostka dominująca sporządza roczne sprawozdaniefinansowe.3. Skonsolidowane sprawozdanie finansowe podpisujekierownik jednostki dominującej oraz inne osobyodpowiedzialne za sporządzenie tego sprawozdania.Przepis art. 52 ust. 2 stosuje się odpowiednio.4. Roczne skonsolidowane sprawozdanie finansowepodlega zatwierdzeniu przez organ zatwierdzającyjednostki dominującej, nie później niżw ciągu 6 miesięcy od dnia bilansowego, na którynależy sporządzić roczne sprawozdanie finansowejednostki dominującej.Art. 63d. [Skonsolidowane sprawozdanie finansoweemitentów papierów wartościowych]Skonsolidowane sprawozdania finansowe orazsprawozdania z działalności grup kapitałowych,w przypadku gdy jednostkami dominującymi sąemitenci papierów wartościowych dopuszczonych,emitenci zamierzający ubiegać się lub ubiegającysię o ich dopuszczenie do obrotu na rynku regulowanymjednego z krajów Europejskiego ObszaruGospodarczego, sporządza się na podstawie przepisówustawy, z uwzględnieniem przepisów o obrociepapierami wartościowymi.Rozdział 7Badanie, składanie do właściwego rejestrusądowego, udostępnianie i ogłaszaniesprawozdań finansowych 6Art. 64. [Obowiązek podmiotowy badania sprawozdaniafinansowego]1. Badaniu podlegają roczne skonsolidowanesprawozdania finansowe grup kapitałowych orazroczne sprawozdania finansowe – kontynuującychdziałalność 7 :1) banków, zakładów ubezpieczeń oraz zakładówreasekuracji;1a) spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych8 ;2) jednostek działających na podstawie przepisówo obrocie papierami wartościowymi oraz przepisówo funduszach inwestycyjnych;2a) jednostek działających na podstawie przepisówo organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych;3) spółek akcyjnych, z wyjątkiem spółek będącychna dzień bilansowy w organizacji;4) pozostałych jednostek, które w poprzedzającymroku obrotowym, za który sporządzonosprawozdania finansowe, spełniły co najmniejdwa z następujących warunków:a) średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniuna pełne etaty wyniosło co najmniej 50 osób,b) suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowegostanowiła równowartość w waluciepolskiej co najmniej 2 500 000 euro,c) przychody netto ze sprzedaży towarów i produktóworaz operacji finansowych za rokobrotowy stanowiły równowartość w waluciepolskiej co najmniej 5 000 000 euro.2. W jednostkach sporządzających łączne sprawozdaniafinansowe, o których mowa w art. 516Tytuł rozdziału 7 w brzmieniu ustalonym przez art. 4 pkt 2 ustawy z dnia 16 września 2011 r. o redukcji niektórych obowiązkówobywateli i przedsiębiorców (Dz.U. Nr 232, poz. 1378). Zmiana weszła w życie 1 stycznia 2013 r.7Art. 64 ust. 1 w brzmieniu ustalonym przez art. 4 pkt 3 lit. a) ustawy z dnia 16 września 2011 r. o redukcji niektórych obowiązkówobywateli i przedsiębiorców (Dz.U. Nr 232, poz. 1378). Zmiana weszła w życie 1 stycznia 2013 r.8Na podstawie art. 88 ustawy z dnia 5 listopada 2009 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych (Dz.U.z 2012 r., poz. 855; ost.zm. Dz.U. z 2012 r., poz. 1166) art. 64 ust. 1 pkt 1a ma zastosowanie po raz pierwszy do sprawozdańfinansowych za rok obrotowy rozpoczynający się w 2012 r.www.mk.infor.pl

ustawa o rachunkowości art. 64–65 43ust. 1, warunki określone w ust. 1 stosuje się dołącznego rocznego sprawozdania finansowego.3. Badaniu podlegają sprawozdania finansowespółek przejmujących i spółek nowo zawiązanych,sporządzone za rok obrotowy, w którym nastąpiłopołączenie, a także roczne sprawozdania finansowejednostek sporządzone zgodnie z MSR.4. Badaniu podlegają również roczne połączonesprawozdania finansowe funduszy inwestycyjnychz wydzielonymi subfunduszami oraz rocznesprawozdania jednostkowe subfunduszy 9 .5. (uchylony).6. (uchylony).Art. 64a. (uchylony) 10 .Art. 64b. (uchylony) 11 .Art. 65. [Cel i treść opinii i raportu z badania sprawozdaniafinansowego]1. Celem badania sprawozdania finansowego jestwyrażenie przez biegłego rewidenta pisemnej opiniiwraz z raportem o tym, czy sprawozdanie finansowejest zgodne z zastosowanymi zasadami (polityką) rachunkowościoraz czy rzetelnie i jasno przedstawiasytuację majątkową i finansową, jak też wynik finansowybadanej jednostki.2. Opinia, o której mowa w ust. 1, powinnaw szczególności stwierdzać, czy badane sprawozdaniefinansowe:1) zostało sporządzone na podstawie prawidłowoprowadzonych ksiąg rachunkowych;2) zostało sporządzone zgodnie z określonymiustawą zasadami rachunkowości;3) jest zgodne co do formy i treści z obowiązującymijednostkę przepisami prawa, statutem lub umową;4) przedstawia rzetelnie i jasno wszystkie istotnedla oceny jednostki informacje, a w odniesieniudo sprawozdania z działalności jednostki, czy informacjezawarte w tym sprawozdaniu uwzględniająpostanowienia art. 49 ust. 2 i zgodne sąz informacjami zawartymi w rocznym sprawozdaniufinansowym.3. W opinii należy również:1) poinformować o niedopełnieniu, do dnia wyrażeniaopinii, określonych w art. 69 i 70 obowiązkówzłożenia we właściwym rejestrze sądowymoraz do ogłoszenia sprawozdania finansowegoza rok lub lata poprzedzające rok obrotowy;2) wskazać na stwierdzone podczas badania poważnezagrożenia dla kontynuacji działalnościprzez jednostkę.4. Opinia powinna w sposób jednoznacznywskazywać powody wyrażenia zastrzeżeń dosprawozdania finansowego, wyrażenia opinii negatywnejlub odmowy wyrażenia opinii, z uwagina zaistnienie okoliczności uniemożliwiających jejsformułowanie. Zastrzeżenia należy wyrazić w sposóbwskazujący na ich zasięg.5. Raport, o którym mowa w ust. 1, powinienprzedstawiać w szczególności:1) ogólną charakterystykę jednostki (dane identyfikującejednostkę);2) stwierdzenie uzyskania od jednostki żądanychinformacji, wyjaśnień i oświadczeń;3) ocenę prawidłowości stosowanego systemu rachunkowości;4) charakterystykę pozycji lub grupy pozycji sprawozdaniafinansowego, jeżeli zdaniem biegłegorewidenta wymagają one omówienia;5) stwierdzenie stosowania się przez bank doobowiązujących zasad w zakresie ostrożności,określonych w odrębnych przepisach, orazstwierdzenie prawidłowości ustalenia współczynnikawypłacalności;5a) stwierdzenie stosowania się przez spółdzielcząkasę oszczędnościowo-kredytową doobowiązujących zasad w zakresie ostrożności,określonych w odrębnych przepisach, orazstwierdzenie prawidłowości ustalenia współczynnikawypłacalności;6) stwierdzenie utworzenia przez zakład ubezpieczeńrezerw techniczno-ubezpieczeniowychw wysokości zapewniającej pełne wywiązaniesię z bieżących i przyszłych zobowiązań, wynikającychz zawartych umów ubezpieczeniai umów reasekuracji, oraz zabezpieczenie tychrezerw lokatami, zgodnie z przepisami o działalnościubezpieczeniowej i działalności reasekuracyjnej,a także prawidłowości wyliczenia marginesuwypłacalności i posiadania finansowegopokrycia tego marginesu;6a) stwierdzenie utworzenia przez zakład reasekuracjirezerw techniczno-ubezpieczeniowychw wysokości zapewniającej pełne9Art. 64 ust. 4 w brzmieniu ustalonym przez art. 4 pkt 3 lit. b) ustawy z dnia 16 września 2011 r. o redukcji niektórych obowiązkówobywateli i przedsiębiorców (Dz.U. Nr 232, poz. 1378). Zmiana weszła w życie 1 stycznia 2013 r.10Art. 64a uchylony przez art. 4 pkt 4 ustawy z dnia 16 września 2011 r. o redukcji niektórych obowiązków obywateli i przedsiębiorców(Dz.U. Nr 232, poz. 1378). Zmiana weszła w życie 1 stycznia 2013 r.11Art. 64b uchylony przez art. 4 pkt 4 ustawy z dnia 16 września 2011 r. o redukcji niektórych obowiązków obywateli i przedsiębiorców(Dz.U. Nr 232, poz. 1378). Zmiana weszła w życie 1 stycznia 2013 r.marzec 2013 r.PARAGRAFY księgowego

44 art. 65–67a ustawa o rachunkowościwywiązanie się z bieżących i przyszłych zobowiązań,wynikających z zawartych umów reasekuracji,oraz zabezpieczenie tych rezerwlokatami, zgodnie z przepisami o działalnościreasekuracyjnej, a także prawidłowości wyliczeniamarginesu wypłacalności i posiadaniafinansowego pokrycia tego marginesu;7) przedstawienie sytuacji majątkowej i finansowejoraz wyniku finansowego jednostki,ze wskazaniem na zjawiska, które w porównaniuz poprzednimi okresami sprawozdawczymiw istotny sposób wpływają negatywniena tę sytuację, a zwłaszcza zagrażają kontynuowaniudziałalności przez jednostkę. Jeżeliw toku badania jednostki biegły rewidentstwierdzi istotne, mające wpływ na sprawozdaniefinansowe, naruszenie prawa, statutulub umowy spółki, to powinien o tym poinformowaćw raporcie, a w razie potrzeby równieżw opinii.6. Opinia i raport powinny wynikać z zebraneji opracowanej w toku badania dokumentacji rewizyjnej.Powinny one umożliwić biegłemu rewidentowi,niebiorącemu udziału w badaniu, prześledzeniejego przebiegu i znalezienie uzasadnienia dlaopinii wyrażonej o badanym sprawozdaniu finansowym.7. Opinię i raport z badania sprawozdania finansowegopodpisuje kluczowy biegły rewident przeprowadzającybadanie.Art. 66. [Wybór, zawarcie i rozwiązanie umowyz podmiotem uprawnionym do badania sprawozdaniafinansowego]1. (uchylony).2. (uchylony).3. (uchylony).4. Wyboru podmiotu uprawnionego do badaniasprawozdań finansowych do wykonywania badanialub przeglądu sprawozdania finansowego dokonujeorgan zatwierdzający sprawozdanie finansowejednostki, chyba że statut, umowa lub inne wiążącejednostkę przepisy prawa stanowią inaczej. Zarządjednostki nie może dokonać takiego wyboru.5. Kierownik jednostki zawiera z podmiotemuprawnionym do badania sprawozdań finansowychumowę o badanie lub przegląd sprawozdania finansowegow terminie umożliwiającym jego udziałw inwentaryzacji znaczących składników majątkowych.Koszty wykonania czynności rewizji finansowejponosi jednostka.6. Badanie lub przegląd sprawozdania finansowegoprzeprowadzone z naruszeniem przepisówart. 56 ust. 2–4 ustawy z dnia 7 maja 2009 r. o biegłychrewidentach i ich samorządzie, podmiotachuprawnionych do badania sprawozdań finansowychoraz o nadzorze publicznym (Dz.U. Nr 77,poz. 649) są nieważne z mocy prawa.7. Rozwiązanie umowy, o której mowa w ust. 5,jest możliwe jedynie w sytuacji zaistnienia uzasadnionejpodstawy. Różnice poglądów w sprawiestosowania zasad rachunkowości lub standardówrewizji finansowej nie stanowią uzasadnionej podstawyrozwiązania umowy. O rozwiązaniu umowyo badanie lub przegląd sprawozdania finansowegokierownik jednostki oraz podmiot uprawniony dobadania sprawozdań finansowych informują niezwłocznieKomisję Nadzoru Audytowego.Art. 67. [Prawa i obowiązki informacyjne biegłegorewidenta podczas badania]1. Kierownik badanej jednostki zapewnia udostępnieniebiegłemu rewidentowi, przeprowadzającemubadanie sprawozdania finansowego, ksiągrachunkowych oraz dokumentów stanowiącychpodstawę dokonanych w nich zapisów oraz wszelkichinnych dokumentów, jak również udziela wyczerpującychinformacji, wyjaśnień i oświadczeń– niezbędnych do wydania opinii biegłego rewidentao badanym sprawozdaniu finansowym jednostki.2. Biegły rewident jest uprawniony do uzyskaniainformacji związanych z przebiegiem badania odkontrahentów badanej jednostki, w tym także odbanków i jej doradców prawnych – z upoważnieniakierownika badanej jednostki.3. Jeżeli przedmiotem badania jest sprawozdaniefinansowe jednostki dominującej, to uprawnienia biegłegorewidenta, o których mowa w ust. 1 i 2, przysługujątakże wobec jednostek zależnych, współzależnychi stowarzyszonych.4. Biegli rewidenci, którzy przeprowadzili badaniesprawozdania finansowego:1) jednostki, jednostek zależnych, współzależnychlub stowarzyszonych – za okresy sprawozdawczepoprzedzające rok obrotowy,2) jednostek zależnych, współzależnych lub stowarzyszonych– za rok obrotowy– są obowiązani do udzielenia odpowiednich informacjii wyjaśnień biegłemu rewidentowi, badającemuza rok obrotowy sprawozdanie finansowe jednostki,w tym jednostki dominującej.Art. 67a. [Badanie sprawozdań innych niż rocznesprawozdania finansowe]Przepisy art. 65, art. 66 ust. 4, 5 i 7 orazart. 67 stosuje się odpowiednio do badania sprawozdańfinansowych innych niż określone w art. 64.www.mk.infor.pl

ustawa o rachunkowości art. 68–69 45Art. 68. [Udostępnianie sprawozdania]Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, towarzystwaubezpieczeń wzajemnych, towarzystwareasekuracji wzajemnej, spółki akcyjne oraz spółdzielniesą obowiązane do udostępnienia wspólnikom,akcjonariuszom lub członkom rocznegosprawozdania finansowego i sprawozdania z działalnościjednostki, a jeżeli sprawozdanie finansowepodlega obowiązkowi badania – także opiniiwraz z raportem biegłego rewidenta – najpóźniejna 15 dni przed zgromadzeniem wspólników, walnymzgromadzeniem akcjonariuszy lub walnymzgromadzeniem członków albo przedstawicieliczłonków spółdzielni. Spółka akcyjna udostępniaponadto akcjonariuszom sprawozdanie rady nadzorczejlub komisji rewizyjnej albo organu administrującego.Art. 69. [Składanie w rejestrze sądowym sprawozdaniafinansowego]1. Kierownik jednostki składa we właściwymrejestrze sądowym roczne sprawozdanie finansowe,opinię biegłego rewidenta, jeżeli podlegałoono badaniu, odpis uchwały bądź postanowieniaorganu zatwierdzającego o zatwierdzeniu rocznegosprawozdania finansowego i podziale zyskulub pokryciu straty, a w przypadku jednostek,o których mowa w art. 49 ust. 1 – także sprawozdaniez działalności – w ciągu 15 dni od dnia zatwierdzeniarocznego sprawozdania finansowego 12 .1a. Kierownik jednostki sporządzającej uproszczonesprawozdanie finansowe zgodnie z art. 50ust. 2, w miejsce opinii biegłego rewidenta, składado rejestru sądowego informację o rodzaju tej opiniiwraz ze wskazaniem czy zawiera ona dodatkoweobjaśnienia.1b. Kierownik oddziału przedsiębiorcy zagranicznegoskłada we właściwym rejestrze sądowymroczne sprawozdanie finansowe oddziału 13 .1c. Kierownik oddziału, mających siedzibępoza terytorium Rzeczypospolitej Polskiejzakładu ubezpieczeń, zakładu reasekuracji,banku zagranicznego, instytucji kredytowej lubinstytucji finansowej – w rozumieniu przepisówPrawa bankowego, zwanych dalej „instytucjąkredytową lub finansową”, składa we właściwymrejestrze sądowym, sporządzone i zbadanezgodnie z przepisami prawa obowiązującymiw państwie siedziby instytucji kredytowej lubfinansowej oraz przetłumaczone na język polskiprzez tłumacza przysięgłego, roczne sprawozdaniefinansowe tej instytucji wraz ze sprawozdaniemz działalności oraz opinią biegłegorewidenta 14 .1d. Przepis ust. 1c stosuje się odpowiedniodo skonsolidowanego sprawozdania finansowegowraz ze skonsolidowanym sprawozdaniem z działalnościoraz opinią biegłego rewidenta 15 .1e. Złożeniu we właściwym rejestrze sądowymnie podlega, z zastrzeżeniem ust. 1f, roczne sprawozdaniefinansowe oddziału instytucji kredytowejlub finansowej 16 .1f. Kierownik oddziału instytucji kredytowej lubfinansowej mającej siedzibę w państwie spozaEuropejskiego Obszaru Gospodarczego, opróczdokumentów wymienionych w ust. 1c, składa równieżwe właściwym rejestrze sądowym podlegająceobowiązkowi badania roczne sprawozdaniefinansowe oddziału wraz z opinią biegłego rewidenta,jeżeli:1) roczne sprawozdanie finansowe tej instytucjikredytowej lub finansowej nie jest sporządzonewedług zasad przyjętych bądź równoważnychz przyjętymi w Europejskim ObszarzeGospodarczym lub2) w państwie siedziby tej instytucji kredytowejlub finansowej nie jest spełniony warunekwzajemności w odniesieniu do instytucji kredytowychlub finansowych mających siedzibęw państwie z Europejskiego Obszaru Gospodarczego17 .2. Jeżeli sprawozdanie finansowe nie zostało zatwierdzonew terminie określonym w art. 53 ust. 1, to12Art. 69 ust. 1 w brzmieniu ustalonym przez art. 4 pkt 5 lit. a) ustawy z dnia 16 września 2011 r. o redukcji niektórych obowiązkówobywateli i przedsiębiorców (Dz.U. Nr 232, poz. 1378). Zmiana weszła w życie 1 stycznia 2013 r.13Art. 69 ust. 1b w brzmieniu ustalonym przez art. 4 pkt 5 lit. b) ustawy z dnia 16 września 2011 r. o redukcji niektórych obowiązkówobywateli i przedsiębiorców (Dz.U. Nr 232, poz. 1378). Zmiana weszła w życie 1 stycznia 2013 r.14Art. 69 ust. 1c dodany przez art. 4 pkt 5 lit. c) ustawy z dnia 16 września 2011 r. o redukcji niektórych obowiązków obywatelii przedsiębiorców (Dz.U. Nr 232, poz. 1378). Zmiana weszła w życie 1 stycznia 2013 r.15Art. 69 ust. 1d dodany przez art. 4 pkt 5 lit. c) ustawy z dnia 16 września 2011 r. o redukcji niektórych obowiązków obywatelii przedsiębiorców (Dz.U. Nr 232, poz. 1378). Zmiana weszła w życie 1 stycznia 2013 r.16Art. 69 ust. 1e dodany przez art. 4 pkt 5 lit. c) ustawy z dnia 16 września 2011 r. o redukcji niektórych obowiązków obywatelii przedsiębiorców (Dz.U. Nr 232, poz. 1378). Zmiana weszła w życie 1 stycznia 2013 r.17Art. 69 ust. 1f dodany przez art. 4 pkt 5 lit. c) ustawy z dnia 16 września 2011 r. o redukcji niektórych obowiązków obywatelii przedsiębiorców (Dz.U. Nr 232, poz. 1378). Zmiana weszła w życie 1 stycznia 2013 r.marzec 2013 r.PARAGRAFY księgowego

46 art. 69–72 ustawa o rachunkowościnależy je złożyć w rejestrze sądowym w ciągu 15 dnipo tym terminie, a także 15 dni po jego zatwierdzeniuwraz z dokumentami, o których mowa w ust. 1.3. Przepis ust. 1 i 2 stosuje się odpowiedniodo jednostki dominującej sporządzającej roczneskonsolidowane sprawozdanie finansowe grupykapitałowej.4. Kierownik jednostki dominującej niesporządzającejskonsolidowanego sprawozdania finansowegozgodnie z art. 56 ust. 2 składa we właściwym rejestrzesądowym przetłumaczone na język polski przez tłumaczaprzysięgłego skonsolidowane sprawozdaniefinansowe wraz ze skonsolidowanym sprawozdaniemz działalności jednostki dominującej wyższegoszczebla oraz opinią biegłego rewidenta z badaniatego skonsolidowanego sprawozdania finansowego– w ciągu 30 dni od dnia jego zatwierdzenia.Art. 70. [Ogłaszanie sprawozdania finansowego]1. Kierownik jednostki, o której mowa w art. 64,do której nie ma zastosowania art. 69, jest obowiązanyzłożyć wprowadzenie do sprawozdania finansowegostanowiące część informacji dodatkowej,bilans, rachunek zysków i strat, zestawienie zmianw kapitale (funduszu) własnym oraz rachunek przepływówpieniężnych za rok obrotowy, do ogłoszeniaw ciągu 15 dni od dnia ich zatwierdzenia, wrazz opinią biegłego rewidenta oraz odpisem uchwałybądź postanowienia organu zatwierdzającegoo zatwierdzeniu sprawozdania finansowego i podzialezysku lub pokryciu straty 18 .1a. (uchylony) 19 .1b. (uchylony) 20 .1c. (uchylony) 21 .1d. (uchylony) 22 .2. Ogłoszenie, o którym mowa w ust. 1, następujew ogólnokrajowym dzienniku urzędowym „MonitorSądowy i Gospodarczy”, a w odniesieniu dospółdzielni – w „Monitorze Spółdzielczym” 23 .3. (uchylony) 24 .Rozdział 8Ochrona danychArt. 71. [Przechowywanie i ochrona dokumentacji]1. Dokumentację, o której mowa w art. 10 ust. 1,księgi rachunkowe, dowody księgowe, dokumentyinwentaryzacyjne i sprawozdania finansowe, zwanedalej także „zbiorami”, należy przechowywaćw należyty sposób i chronić przed niedozwolonymizmianami, nieupoważnionym rozpowszechnianiem,uszkodzeniem lub zniszczeniem.2. Przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych przyużyciu komputera ochrona danych powinna polegaćna stosowaniu odpornych na zagrożenia nośnikówdanych, na doborze stosownych środkówochrony zewnętrznej, na systematycznym tworzeniurezerwowych kopii zbiorów danych zapisanychna informatycznych nośnikach danych, pod warunkiemzapewnienia trwałości zapisu informacjisystemu rachunkowości, przez czas nie krótszyod wymaganego do przechowywania ksiąg rachunkowych,oraz na zapewnieniu ochrony programówkomputerowych i danych systemu informatycznegorachunkowości, poprzez stosowanie odpowiednichrozwiązań programowych i organizacyjnych,chroniących przed nieupoważnionym dostępemlub zniszczeniem.Art. 72. [Przechowywanie dokumentacji na nośnikachinformatycznych]1. Księgi rachunkowe mogą mieć formę, z zastrzeżeniemart. 13 ust. 2 i 3, zbiorów utrwalonychna informatycznych nośnikach danych, podwarunkiem stosowania rozwiązań wymienionychw art. 71 ust. 2.2. Jeżeli system ochrony zbiorów danych rachunkowości,utrwalonych na informatycznychnośnikach danych, nie spełnia wymagań określonychw art. 71 ust. 2, zapisy te powinny być wydrukowanew terminach przewidzianych w art. 13 ust. 6.18Art. 70 ust. 1 w brzmieniu ustalonym przez art. 4 pkt 6 lit. a) ustawy z dnia 16 września 2011 r. o redukcji niektórych obowiązkówobywateli i przedsiębiorców (Dz.U. Nr 232, poz. 1378). Zmiana weszła w życie 1 stycznia 2013 r.19Art. 70 ust. 1a uchylony przez art. 4 pkt 6 lit. b) ustawy z dnia 16 września 2011 r. o redukcji niektórych obowiązków obywatelii przedsiębiorców (Dz.U. Nr 232, poz. 1378). Zmiana weszła w życie 1 stycznia 2013 r.20Art. 70 ust. 1b uchylony przez art. 4 pkt 6 lit. b) ustawy z dnia 16 września 2011 r. o redukcji niektórych obowiązków obywatelii przedsiębiorców (Dz.U. Nr 232, poz. 1378). Zmiana weszła w życie 1 stycznia 2013 r.21Art. 70 ust. 1c uchylony przez art. 4 pkt 6 lit. b) ustawy z dnia 16 września 2011 r. o redukcji niektórych obowiązków obywatelii przedsiębiorców (Dz.U. Nr 232, poz. 1378). Zmiana weszła w życie 1 stycznia 2013 r.22Art. 70 ust. 1d uchylony przez art. 4 pkt 6 lit. b) ustawy z dnia 16 września 2011 r. o redukcji niektórych obowiązków obywatelii przedsiębiorców (Dz.U. Nr 232, poz. 1378). Zmiana weszła w życie 1 stycznia 2013 r.23Art. 70 ust. 2 w brzmieniu ustalonym przez art. 4 pkt 6 lit. c) ustawy z dnia 16 września 2011 r. o redukcji niektórych obowiązkówobywateli i przedsiębiorców (Dz.U. Nr 232, poz. 1378). Zmiana weszła w życie 1 stycznia 2013 r.24Art. 70 ust. 3 uchylony przez art. 4 pkt 6 lit. d) ustawy z dnia 16 września 2011 r. o redukcji niektórych obowiązków obywatelii przedsiębiorców (Dz.U. Nr 232, poz. 1378). Zmiana weszła w życie 1 stycznia 2013 r.www.mk.infor.pl

ustawa o rachunkowości art. 72–76 473. Przechowywanie ksiąg rachunkowych na innymnośniku niż wymieniony w ust. 2 jest dopuszczalnepod warunkiem zapewnienia odtworzeniaksiąg w formie wydruków.Art. 73. [Miejsce i sposób przechowywania dokumentacji]1. Dowody księgowe i dokumenty inwentaryzacyjneprzechowuje się w jednostce, z zastrzeżeniemust. 4, w oryginalnej postaci, w ustalonymporządku dostosowanym do sposobu prowadzeniaksiąg rachunkowych, w podziale na okresy sprawozdawcze,w sposób pozwalający na ich łatweodszukanie. Roczne zbiory dowodów księgowychi dokumentów inwentaryzacyjnych oznacza sięokreśleniem nazwy ich rodzaju oraz symbolemkońcowych lat i końcowych numerów w zbiorze.2. Z wyłączeniem dokumentów dotyczącychprzeniesienia praw majątkowych do nieruchomości,powierzenia odpowiedzialności za składnikiaktywów, znaczących umów i innych ważnych dokumentówokreślonych przez kierownika jednostki,po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego treśćdowodów księgowych może być przeniesiona nainformatyczne nośniki danych, pozwalające zachowaćw trwałej postaci zawartość dowodów. Warunkiemstosowania tej metody przechowywaniadanych jest posiadanie urządzeń pozwalającychna odtworzenie dowodów w postaci wydruku, o ileinne przepisy nie stanowią inaczej.3. Po zatwierdzeniu sprawozdania finansowegoza dany rok obrotowy, dokumentację przyjętych zasadrachunkowości, księgi rachunkowe oraz sprawozdaniafinansowe, w tym również sprawozdaniez działalności jednostki, przechowuje się odpowiedniow sposób określony w ust. 1.4. Zbiory, o których mowa w art. 71 ust. 1, mogąbyć przechowywane, w sposób określony w ust. 1–3,poza jednostką, w przypadku gdy zostaną przekazanedo przechowania innej jednostce, świadczącejusługi w zakresie przechowywania dokumentów.Przepis art. 11a stosuje się odpowiednio.Art. 74. [Okresy przechowywania dokumentacji]1. Zatwierdzone roczne sprawozdania finansowepodlegają trwałemu przechowywaniu.2. Pozostałe zbiory przechowuje się co najmniejprzez okres:1) księgi rachunkowe – 5 lat;2) karty wynagrodzeń pracowników bądź ich odpowiedniki– przez okres wymaganego dostępudo tych informacji, wynikający z przepisówemerytalnych, rentowych oraz podatkowych,nie krócej jednak niż 5 lat;3) dowody księgowe dotyczące wpływów zesprzedaży detalicznej – do dnia zatwierdzeniasprawozdania finansowego za dany rok obrotowy,nie krócej jednak niż do dnia rozliczeniaosób, którym powierzono składniki aktywówobjęte sprzedażą detaliczną;4) dowody księgowe dotyczące środków trwałychw budowie, pożyczek, kredytów oraz umówhandlowych, roszczeń dochodzonych w postępowaniucywilnym lub objętych postępowaniemkarnym albo podatkowym – przez 5 lat od początkuroku następującego po roku obrotowym,w którym operacje, transakcje i postępowaniezostały ostatecznie zakończone, spłacone, rozliczonelub przedawnione;5) dokumentację przyjętego sposobu prowadzeniarachunkowości – przez okres nie krótszyod 5 lat od upływu jej ważności;6) dokumenty dotyczące rękojmi i reklamacji– 1 rok po terminie upływu rękojmi lub rozliczeniureklamacji;7) dokumenty inwentaryzacyjne – 5 lat;8) pozostałe dowody księgowe i dokumenty – 5 lat.3. Okresy przechowywania ustalone w ust. 2 obliczasię od początku roku następującego po rokuobrotowym, którego dane zbiory dotyczą.Art. 75. [Udostępnianie danych]Udostępnienie osobie trzeciej zbiorów lub ichczęści:1) do wglądu na terenie jednostki – wymaga zgodykierownika jednostki lub osoby przez niegoupoważnionej,2) poza siedzibą zarządu (oddziału) jednostki– wymaga pisemnej zgody kierownika jednostkioraz pozostawienia w jednostce potwierdzonegospisu przejętych dokumentów,chyba że odrębne przepisy stanowią inaczej.Art. 76. [Przechowywanie dokumentacji jednostek,które zakończyły działalność]1. Zbiory jednostek, które:1) zakończyły swoją działalność w wyniku połączeniaz inną jednostką lub przekształcenia formyprawnej – przechowuje jednostka kontynuującadziałalność;2) zostały zlikwidowane – przechowuje wyznaczonaosoba lub jednostka; o miejscu przechowywaniakierownik, likwidator jednostki lub syndykmasy upadłościowej informuje właściwy sąd lubinny organ prowadzący rejestr lub ewidencjędziałalności gospodarczej oraz urząd skarbowy.2. W sprawach, o których mowa w ust. 1, przepisyart. 72–74 stosuje się odpowiednio.marzec 2013 r.PARAGRAFY księgowego

48 art. 76a–76b ustawa o rachunkowościRozdział 8aUsługowe prowadzenieksiąg rachunkowychArt. 76a. [Zakres i podmioty uprawnione do usługowegoprowadzenia ksiąg rachunkowych]1. Usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowychjest działalnością gospodarczą, w rozumieniu przepisówo swobodzie działalności gospodarczej, polegającąna świadczeniu usług w zakresie czynności,o których mowa w art. 4 ust. 3 pkt 2–6.2. Przedsiębiorcy, wykonujący działalność,o której mowa w ust. 1, są również uprawnieni dowykonywania działalności, obejmującej:1) prowadzenie, w imieniu i na rzecz podatników,płatników i inkasentów, ksiąg podatkowychi innych ewidencji do celów podatkowych orazudzielanie im pomocy w tym zakresie,2) sporządzanie, w imieniu i na rzecz podatników,płatników i inkasentów, zeznań i deklaracji podatkowychlub udzielanie im pomocy w tym zakresie– w zakresie określonym odrębnymi przepisami.3. Działalność, o której mowa w ust. 1 i 2, mogąwykonywać:1) przedsiębiorcy będący osobami fizycznymi, jeżelisą uprawnieni do wykonywania czynnościz zakresu usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych;2) pozostali przedsiębiorcy, pod warunkiem, żeczynności z tego zakresu będą wykonywaneprzez osoby uprawnione do wykonywania czynnościz zakresu usługowego prowadzenia ksiągrachunkowych.4. Uprawnione do wykonywania czynności z zakresuusługowego prowadzenia ksiąg rachunkowychsą, z zastrzeżeniem ust. 6, osoby posiadającecertyfikat księgowy, osoby wpisane do rejestrubiegłych rewidentów lub na listę doradców podatkowych.5. Osoby, o których mowa w ust. 4, mogąprzy wykonywaniu czynności, o których mowaw ust. 1 i 2, korzystać z pomocy osób nieuprawnionychw rozumieniu ust. 4. W takim przypadku zobowiązanesą zapewnić stały i bezpośredni nadzórnad wykonywaniem tych czynności.6. Osoby, które po otrzymaniu certyfikatu księgowego,uzyskaniu wpisu do rejestru biegłych rewidentówlub na listę doradców podatkowych, zostałyskazane prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwaprzeciwko wiarygodności dokumentów, mieniu,obrotowi gospodarczemu, obrotowi pieniędzmii papierami wartościowymi, za przestępstwa skarboweoraz za czyny określone w rozdziale 9 ustawy, niesą uprawnione do wykonywania czynności z zakresuusługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych.Art. 76b. [Warunki otrzymania certyfikatu księgowego]1. Minister właściwy do spraw finansów publicznychwydaje certyfikat księgowy na wniosek osobyfizycznej, która:1) ma pełną zdolność do czynności prawnychoraz korzysta z pełni praw publicznych;2) nie była skazana prawomocnym wyrokiemsądu za przestępstwo przeciwko wiarygodnościdokumentów, mieniu, obrotowi gospodarczemu,obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi,za przestępstwo skarbowe orazza czyn określony w rozdziale 9 ustawy;3) spełnia co najmniej jeden z następujących warunków:a) posiada trzyletnią praktykę w księgowościoraz wykształcenie wyższe magisterskieuzyskane na kierunku rachunkowość lub nainnym kierunku ekonomicznym o specjalnościrachunkowość lub innej, dla której planstudiów i program kształcenia odpowiadałwymogom określonym przez organy uczelnidla specjalności rachunkowość, w jednostkachorganizacyjnych uprawnionych, zgodniez odrębnymi przepisami, do nadawaniastopnia naukowego doktora nauk ekonomicznych,b) posiada trzyletnią praktykę w księgowościi wykształcenie wyższe magisterskie lubrównorzędne oraz ukończyła studia podyplomowez zakresu rachunkowości w jednostkachorganizacyjnych uprawnionych,zgodnie z odrębnymi przepisami, do nadawaniastopnia naukowego doktora naukekonomicznych,c) posiada dwuletnią praktykę w księgowościi wykształcenie co najmniej średnie orazzłożyła z wynikiem pozytywnym egzaminsprawdzający kwalifikacje osób ubiegającychsię o certyfikat księgowy, zwany dalej„egzaminem”.2. Za praktykę w księgowości, o której mowaw ust. 1 pkt 3, uważa się wykonywanie – na podstawiestosunku pracy w wymiarze czasu pracynie mniejszym niż 1/2 etatu, odpłatnej umowy cywilnoprawnejzawartej z przedsiębiorcą świadczącymusługi w zakresie usługowego prowadzeniaksiąg rachunkowych, umowy spółki lub w związkuwww.mk.infor.pl

ustawa o rachunkowości art. 76b–76d 49z prowadzeniem własnej działalności gospodarczej– następujących czynności:1) prowadzenie, na podstawie dowodów księgowych,ksiąg rachunkowych ujmujących zapisyzdarzeń w porządku chronologicznym i systematycznym,lub2) wycenę aktywów i pasywów oraz ustalanie wynikufinansowego, lub3) sporządzanie sprawozdań finansowych, lub4) badanie sprawozdań finansowych pod nadzorembiegłego rewidenta.3. Minister właściwy do spraw finansów publicznychwydaje certyfikat księgowy obywatelompaństw członkowskich Unii Europejskiej, KonfederacjiSzwajcarskiej oraz państw członkowskich EuropejskiegoPorozumienia o Wolnym Handlu – EFTA– stron Porozumienia o Europejskim Obszarze Gospodarczym,których kwalifikacje do usługowegoprowadzenia ksiąg rachunkowych zostały uznanezgodnie z przepisami o zasadach uznawania nabytychw państwach członkowskich Unii Europejskiej,Konfederacji Szwajcarskiej oraz państw członkowskichEuropejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu– EFTA – stron Porozumienia o Europejskim ObszarzeGospodarczym, kwalifikacji do wykonywaniazawodów regulowanych.4. Minister właściwy do spraw finansów publicznychna wniosek osoby wskazanej w wykazie,o którym mowa w art. 76g ust. 1, wydaje duplikatcertyfikatu księgowego w przypadku jego utraty.5. Za wydanie duplikatu certyfikatu księgowegopobiera się opłatę stanowiącą dochód budżetupaństwa.Art. 76c. [Zadania Komisji Egzaminacyjnej]1. Egzamin przeprowadza Komisja Egzaminacyjna,zwana dalej „Komisją”.2. Do zadań Komisji należy w szczególności:1) przygotowanie testów egzaminacyjnych orazzadań sytuacyjnych, a także opracowanie wzorcaprawidłowych odpowiedzi;2) przeprowadzenie egzaminu i sprawdzanie testówegzaminacyjnych oraz zadań sytuacyjnych;3) opracowanie wyników egzaminu oraz rozpatrzenieodwołań od wyników egzaminu.3. Komisja wydaje zaświadczenie potwierdzającezdanie egzaminu z wynikiem pozytywnym.Art. 76d. [Zasady działania Komisji Egzaminacyjnej]1. Minister właściwy do spraw finansów publicznychpowołuje komisję, składającą się z przewodniczącego,sześciu członków i sekretarza orazustala termin egzaminu, a także wskazuje, spośródjednostek podległych lub nadzorowanych, jednostkęorganizacyjną zapewniającą obsługę egzaminu,zwaną dalej „organizatorem egzaminu”.2. W skład Komisji powoływani są pracownicyurzędu obsługującego ministra właściwego dospraw finansów publicznych. Członkiem Komisjimoże zostać również biegły rewident, niebędącypracownikiem urzędu obsługującego ministra właściwegodo spraw finansów publicznych, wykonującyswój zawód na podstawie odrębnych przepisów.3. Osoby, o których mowa w ust. 2, składająoświadczenia, że nie będą wykorzystywać informacjidotyczących testów egzaminacyjnych oraz zadańsytuacyjnych, uzyskanych w związku z powołaniemw skład Komisji, w szczególności poprzezprowadzenie szkoleń oraz publikację materiałówszkoleniowych, mających na celu przygotowaniedo egzaminu.4. Minister właściwy do spraw finansów publicznychodwołuje przewodniczącego, członka lub sekretarzaKomisji:1) na jego wniosek;2) z urzędu, w przypadku:a) prawomocnego skazania przez sąd za przestępstwopopełnione umyślnie,b) poważnego naruszenia regulaminu Komisjilub regulaminu przeprowadzania egzaminu,c) naruszenia któregokolwiek z zakazów, o którychmowa w ust. 3,d) utraty warunków uprawniających do powołaniaw skład Komisji.5. Minister właściwy do spraw finansów publicznychmoże w uzasadnionych przypadkach odwołaćprzewodniczącego, członka lub sekretarza Komisji,w szczególności w przypadku innego, niż wymienionew ust. 4 pkt 2 lit. b, naruszenia regulaminu Komisji lubregulaminu przeprowadzania egzaminu.6. W przypadku odwołania albo śmierci przewodniczącego,członka lub sekretarza Komisji,minister właściwy do spraw finansów publicznychpowołuje w jego miejsce odpowiednio nowegoprzewodniczącego, członka lub sekretarza Komisji.Przepis ust. 3 stosuje się odpowiednio.7. Wynagrodzenie przewodniczącego, członkalub sekretarza Komisji, za udział w wykonaniu zadań,o których mowa w art. 76c ust. 2, wynosi odpowiednioza poszczególny egzamin:1) dla przewodniczącego – w wysokości nieprzekraczającejdwuipółkrotności minimalnego wynagrodzeniaza pracę, ustalonego na podstawieprzepisów o minimalnym wynagrodzeniu zapracę;marzec 2013 r.PARAGRAFY księgowego

50 art. 76d–76h ustawa o rachunkowości2) dla członka oraz sekretarza – w wysokościnieprzekraczającej dwukrotności minimalnegowynagrodzenia za pracę, ustalonego napodstawie przepisów o minimalnym wynagrodzeniuza pracę.8. Obsługę biurową Komisji zapewnia urząd obsługującyministra właściwego do spraw finansówpublicznych.9. Obsługę organizacyjną egzaminu wykonujeorganizator egzaminu, finansując ze środków,o których mowa w art. 76f ust. 2 pkt 2, koszty organizacjii obsługi egzaminu oraz wynagrodzenieprzewodniczącego, członków oraz sekretarza Komisji.10. Komisja składa ministrowi właściwemu dospraw finansów publicznych sprawozdanie z przeprowadzonegoegzaminu w terminie do trzech miesięcyod dnia przeprowadzenia egzaminu. Komisjaulega rozwiązaniu z chwilą przyjęcia sprawozdaniaprzez ministra właściwego do spraw finansów publicznych.Art. 76e. [Zakres egzaminu]1. Egzamin obejmuje zagadnienia z następującychdziedzin:1) rachunkowość;2) prawo podatkowe;3) ubezpieczenia społeczne;4) podstawy prawa cywilnego i gospo darcze go.2. Egzamin jest przeprowadzany w formie pisemnej.Art. 76f. [Warunki dopuszczenia do egzaminu]1. Osoba ubiegająca się o zakwalifikowanie doegzaminu składa do ministra właściwego do sprawfinansów publicznych wniosek.2. Do egzaminu może zostać zakwalifikowanaosoba, która:1) spełnia warunki, o których mowa w art. 76bust. 1 pkt 1 i 2;2) uiściła opłatę egzaminacyjną na rachunek organizatoraegzaminu.3. Dane osoby spełniającej warunek, o którymmowa w ust. 2 pkt 1, są przekazywane organizatorowiegzaminu.4. W razie niespełnienia warunków, o którychmowa w ust. 2 pkt 1, minister właściwy do sprawfinansów publicznych wydaje decyzję o odmowiezakwalifikowania do egzaminu.5. W przypadku nieprzystąpienia do egzaminuopłata egzaminacyjna nie podlega zwrotowi.6. Osoba zakwalifikowana do egzaminu możena 14 dni przed jego terminem zwrócić się do organizatoraegzaminu o zwrot opłaty egzaminacyjnej.7. Osoba, która z ważnych, udokumentowanychprzyczyn losowych nie mogła przystąpić do egzaminuw wyznaczonym dla niej terminie, może przystąpićdo egzaminu w terminie późniejszym. Opłatęwniesioną za egzamin zalicza się na poczet egzaminuprzeprowadzanego w terminie późniejszym.8. Warunkiem przystąpienia do egzaminu w terminiepóźniejszym, przez osobę o której mowaw ust. 7, jest przedstawienie Komisji dokumentówpotwierdzających niemożność przystąpienia doegzaminu w wyznaczonym terminie, najpóźniejw ciągu 7 dni po tym terminie.Art. 76g. [Wykaz osób posiadających certyfikatksięgowy]1. Minister właściwy do spraw finansów publicznychprowadzi wykaz osób, które uzyskały certyfikatksięgowy, zawierający:1) imię i nazwisko;2) numer certyfikatu księgowego;3) numer PESEL – a w przypadku osób nieposiadającychobywatelstwa polskiego – numer i rodzajdokumentu potwierdzającego tożsamość.2. Dane z wykazu, o których mowa w ust. 1pkt 1 i 2, i dokonywane w nich zmiany, są zamieszczanew celach informacyjnych na stronie internetowejurzędu obsługującego ministra właściwegodo spraw finansów publicznych.3. Osoba posiadająca certyfikat księgowy maobowiązek zgłoszenia zmiany danych zamieszczanychw wykazie, o którym mowa w ust. 1,w terminie 30 dni od zaistnienia okoliczności uzasadniającychzgłoszenie zmiany. Do zgłoszenianależy załączyć dokumenty lub ich urzędowo poświadczonąkopię, będące podstawą do dokonaniazmian danych w wykazie.Art. 76h. [Ubezpieczenie OC]1. Przedsiębiorcy, o których mowa w art. 76aust. 3, są obowiązani do zawarcia umowy ubezpieczeniaodpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzonew związku z prowadzoną działalnością,o której mowa w art. 76a ust. 1 i 2.2. Minister właściwy do spraw instytucji finansowychokreśli, w drodze rozporządzenia, szczegółowyzakres ubezpieczenia obowiązkowego, o którymmowa w ust. 1, termin powstania obowiązkuubezpieczenia oraz minimalną sumę gwarancyjną,biorąc w szczególności pod uwagę specyfikę wykonywanychczynności oraz zakres realizowanychzadań.3. Przepisów ust. 1 nie stosuje się do, będącychprzedsiębiorcami, biegłych rewidentów orazdoradców podatkowych, jeżeli ubezpieczyli się odwww.mk.infor.pl

ustawa o rachunkowości art. 76h–79 51odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzoneprzy wykonywaniu tych zawodów w zakresie, o którymmowa w ust. 1.Art. 76i. [Delegacje ustawowe]Minister właściwy do spraw finansów publicznychokreśli, w drodze rozporządzenia:1) wzór wniosku i wykaz dokumentów składanychprzez osoby ubiegające się o wydanie certyfikatuksięgowego, uwzględniając możliwośćskładania urzędowo poświadczonych kopiidokumentów, biorąc pod uwagę koniecznośćudokumentowania spełnienia warunków, o którychmowa w art. 76b ust. 1;2) wzór certyfikatu księgowego oraz sposób postępowaniaprzy wydawaniu duplikatów certyfikatówksięgowych w przypadku ich utraty,w tym wzór wniosku, o którym mowa w art. 76bust. 4, a także wysokość opłaty, uwzględniającuzasadnione koszty wydania duplikatu;3) wykaz dokumentów składanych przez osobyubiegające się o zakwalifikowanie do egzaminu,biorąc pod uwagę konieczność udokumentowaniaspełnienia warunków, o których mowaw art. 76b ust. 1 pkt 1 i 2;4) wysokość wynagrodzeń przewodniczącego,członków i sekretarza Komisji, biorąc pod uwagęnakład ich pracy i zakres obowiązków orazuwzględniając maksymalną jego wysokośćokreśloną w art. 76d ust. 7;5) wysokość i sposób wnoszenia opłaty egzaminacyjnejoraz tryb dokonywania zwrotu opłaty,biorąc pod uwagę, że wysokość opłaty niemoże być wyższa niż połowa minimalnego wynagrodzeniaza pracę, ustalanego na podstawieprzepisów o minimalnym wynagrodzeniu zapracę;6) szczegółowe zadania organizatora egzaminu,Komisji, przewodniczącego Komisji, sekretarzaKomisji oraz regulamin działania Komisji, biorącw szczególności pod uwagę konieczność:zapewnienia sprawnej i prawidłowej organizacjiegzaminu, precyzyjnego podziału zadań,obowiązków i odpowiedzialności w ramachKomisji, zapewnienia obiektywnego sposobuprzeprowadzenia egzaminu oraz zapewnieniamożliwości sprawowania efektywnego nadzoruprzez ministra właściwego do spraw finansówpublicznych nad działalnością Komisji;7) sposób organizowania i regulamin przeprowadzeniaegzaminu sprawdzającego kwalifikacjeosób ubiegających się o certyfikat księgowy,szczegółowy zakres tematyczny egzaminu,uwzględniając zakres wiedzy niezbędnej dousługowego prowadzenia ksiąg rachunkowychoraz wzór zaświadczenia, potwierdzającegozdanie egzaminu z wynikiem pozytywnym orazsposób postępowania przy wydawaniu duplikatówzaświadczenia w przypadku jego utraty;8) wykaz dokumentów będących podstawą dodokonania zmian danych w wykazie osób, któreuzyskały certyfikat księgowy, uwzględniającmożliwość składania urzędowo poświadczonychkopii dokumentów.Rozdział 9Odpowiedzialność karnaArt. 77. [Odpowiedzialność za prowadzenie ksiągi sporządzanie sprawozdań]Kto wbrew przepisom ustawy dopuszcza do:1) nieprowadzenia ksiąg rachunkowych, prowadzeniaich wbrew przepisom ustawy lub podawaniaw tych księgach nierzetelnych danych,2) niesporządzenia sprawozdania finansowego,sporządzenia go niezgodnie z przepisami ustawylub zawarcia w tym sprawozdaniu nierzetelnychdanych– podlega grzywnie lub karze pozbawienia wolnoścido lat 2, albo obu tym karom łącznie.Art. 78. [Odpowiedzialność biegłego rewidenta zaopinię]1. Biegły rewident, który sporządza niezgodnąze stanem faktycznym opinię o sprawozdaniufinansowym i stanowiących podstawę jego sporządzeniaksięgach rachunkowych jednostki lubsytuacji finansowo-majątkowej tej jednostki,podlega grzywnie lub karze pozbawienia wolnoścido lat 2 albo obu tym karom łącznie.2. Jeżeli sprawca czynu określonego w ust. 1 działanieumyślnie,podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności.Art. 79. [Odpowiedzialność za inne naruszeniaprzepisów ustawy]Kto wbrew przepisom ustawy:1) nie poddaje sprawozdania finansowego badaniuprzez biegłego rewidenta,2) nie udziela lub udziela niezgodnych ze stanemfaktycznym informacji, wyjaśnień, oświadczeńbiegłemu rewidentowi albo nie dopuszcza godo pełnienia obowiązków,3) nie składa sprawozdania finansowego do ogłoszenia,marzec 2013 r.PARAGRAFY księgowego

52 art. 79–81 ustawa o rachunkowości4) nie składa sprawozdania finansowego lub sprawozdaniaz działalności we właściwym rejestrzesądowym,5) nie udostępnia sprawozdania finansowego i innychdokumentów, o których mowa w art. 68,6) prowadzi działalność usługową w zakresie prowadzeniaksiąg rachunkowych bez wymaganychuprawnień,7) prowadzi działalność usługową w zakresie prowadzeniaksiąg rachunkowych lub wykonywaniaczynności doradztwa podatkowego, do wykonywaniaktórych jest uprawniony zgodnie z odrębnymiprzepisami – bez spełnienia obowiązkuzawarcia umowy ubezpieczenia, o której mowaw art. 76h ust. 1– podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności.Rozdział 10Przepisy szczególne i przejścioweArt. 80. [Ograniczenia zakresu stosowania ustawy]1. Do jednostek, o których mowa w art. 2ust. 1 pkt 4, nie stosuje się przepisów rozdziałów 5,6 i 7 ustawy.2. Minister właściwy do spraw finansów publicznychmoże, w drodze rozporządzenia, wprowadzićobowiązek badania sprawozdań finansowych jednostek,o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 4.3. Do jednostek niebędących spółkami handlowymi,jeżeli nie prowadzą działalności gospodarczej,nie stosuje się przepisów rozdziałów6 i 7 ustawy.Art. 80a. (uchylony).Art. 81. [Delegacje ustawowe]1. (uchylony).2. Minister właściwy do spraw finansów publicznychokreśli w drodze rozporządzenia:1) po zasięgnięciu opinii Przewodniczącego KomisjiNadzoru Finansowego szczególne zasady rachunkowościfunduszy inwestycyjnych, w tym:a) zakres informacji wykazywanych w sprawozdaniufinansowym, połączonym sprawozdaniufinansowym funduszu inwestycyjnegoz wydzielonymi subfunduszami oraz sprawozdaniachjednostkowych subfunduszy,b) zasady sporządzania sprawozdania finansowego,połączonego sprawozdaniafinansowego funduszu inwestycyjnego z wydzielonymisubfunduszami oraz sprawozdańjednostkowych sub funduszy,c) terminy sporządzenia i złożenia do ogłoszeniarocznego sprawozdania finansowegooraz rocznego połączonego sprawozdaniafinansowego funduszu inwestycyjnegooraz rocznych sprawozdań jednostkowychsubfunduszy,d) terminy sporządzenia i przeglądu półrocznegosprawozdania finansowego oraz półrocznegopołączonego sprawozdania finansowegofunduszu inwestycyjnego orazpółrocznych sprawozdań jednostkowychsubfunduszy,e) terminy zatwierdzenia rocznego sprawozdaniafinansowego, rocznego połączonegosprawozdania finansowego funduszuinwestycyjnego z wydzielonymi subfunduszamioraz rocznych sprawozdań jednostkowychsubfunduszy;2) po zasięgnięciu opinii PrzewodniczącegoKomisji Nadzoru Finansowego, szczególnezasady rachunkowości domów maklerskich,w tym zakres informacji wykazywanych w sprawozdaniachfinansowych oraz odpowiedniow skonsolidowanych sprawozdaniach finansowychgrup kapitałowych oraz w sprawozdaniachz działalności,3) szczegółowe zasady sporządzania przez jednostkiinne niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakładyreasekuracji skonsolidowanych sprawozdańfinansowych grup kapitałowych, w tymzakres informacji wykazywanych w tych sprawozdaniachoraz w sprawozdaniach z działalności;4) szczegółowe zasady uznawania, metody wyceny,zakres ujawniania i sposób prezentacjiinstrumentów finansowych;5) (uchylony);6) po zasięgnięciu opinii Komisji Nadzoru Finansowego:a) szczególne zasady rachunkowości zakładówubezpieczeń i zakładów reasekuracji,w tym również tworzenia rezerw techniczno--ubezpieczeniowych oraz zakres informacjiwykazywanych w informacji dodatkowej, zasadysporządzania skonsolidowanych sprawozdańfinansowych grup kapitałowych,w tym zakres informacji wykazywanychw skonsolidowanych sprawozdaniach finansowychgrup kapitałowych oraz w sprawozdaniachz działalności,b) szczególne zasady rachunkowości funduszyemerytalnych, w tym zakres informacjiwww.mk.infor.pl

ustawa o rachunkowości art. 81–85 53wykazywanych w sprawozdaniu finansowym,terminy sporządzenia i złożenia do ogłoszeniarocznego sprawozdania finansowego,zakres ogłaszania rocznego sprawozdaniafinansowego oraz termin zatwierdzenia rocznegosprawozdania finansowego;7) (uchylony);8) po zasięgnięciu opinii Komisji Nadzoru Finansowego:a) szczególne zasady rachunkowości banków,w tym zakres informacji wykazywanych w informacjidodatkowej sprawozdania finansowego,b) (uchylona),c) zasady tworzenia rezerw na ryzyko związanez działalnością banków,d) szczególne zasady rachunkowości spółdzielczychkas oszczędnościowo-kredytowych,w tym zakres informacji wykazywanychw sprawozdaniu finansowym;9) zakres działania, liczbę członków i podmiotyuprawnione do ich zgłoszenia oraz sposób organizacjiKomitetu Standardów Rachunkowości,o którym mowa w art. 10 ust. 3;10) (uchylony).Art. 82. [Uprawnienia Ministra Finansów]Minister właściwy do spraw finansów publicznychmoże w drodze rozporządzenia:1) określić dla niektórych jednostek, o którychmowa w art. 80 ust. 3, szczególne zasady rachunkowości;2) po zasięgnięciu opinii Przewodniczącego KomisjiNadzoru Finansowego, określić szczególnezasady rachunkowości Krajowego DepozytuPapierów Wartościowych oraz funduszurozliczeniowego, o którym mowa w przepisacho obrocie papierami wartościowymi, w tym zakresinformacji wykazywanych w sprawozdaniufinansowym oraz odpowiednio w skonsolidowanymsprawozdaniu finansowym grupykapitałowej, a także w sprawozdaniach z działalności;3) po zasięgnięciu opinii Przewodniczącego KomisjiNadzoru Finansowego, określić szczególnezasady rachunkowości funduszu gwarancyjnego,o którym mowa w przepisacho obrocie papierami wartościowymi, w tymzakres informacji wykazywanych w sprawozdaniufinansowym;4) po zasięgnięciu opinii PrzewodniczącegoKomisji Nadzoru Finansowego, określićszczególne zasady rachunkowości spółekprowadzących giełdy oraz rynek pozagiełdowy,w tym zakres informacji wykazywanychw sprawozdaniu finansowym, odpowiedniow skonsolidowanym sprawozdaniu finansowymgrupy kapitałowej oraz sprawozdaniachz działalności;5) po zasięgnięciu opinii Przewodniczącego KomisjiNadzoru Finansowego, określić szczególnezasady rachunkowości krajowych instytucjipłatniczych, w tym zakres informacjiwykazywanych w sprawozdaniu finansowym,odpowiednio w skonsolidowanym sprawozdaniufinansowym grupy kapitałowej oraz sprawozdaniachz działalności.Art. 83. [Wzorcowe plany kont]1. W celu ujednolicenia zasad grupowania operacjigospodarczych i ograniczenia nakładu pracyzwiązanego z ustaleniem zakładowych planówkont mogą być stosowane wzorcowe plany kont.2. Minister właściwy do spraw finansów publicznychmoże określić, w drodze rozporządzenia,wzorcowe plany kont:1) po zasięgnięciu opinii Komisji Nadzoru Finansowego– dla banków;2) po zasięgnięciu opinii Przewodniczącego KomisjiNadzoru Finansowego – dla jednostekdziałających na podstawie przepisów o obrociepapierami wartościowymi;3) po zasięgnięciu opinii Przewodniczącego KomisjiNadzoru Finansowego – dla funduszyinwestycyjnych;4) po zasięgnięciu opinii Komisji Nadzoru Finansowego– dla zakładów ubezpieczeń, zakładówreasekuracji lub funduszy emerytalnych;5) (uchylony);6) dla pozostałych jednostek;7) po zasięgnięciu opinii Komisji Nadzoru Finansowego– dla spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowychoraz Krajowej SpółdzielczejKasy Oszczędnościowo-Kredytowej.Rozdział 11Zmiany w przepisach obowiązujących,przepisy końcoweArt. 84. (pominięty).Art. 85. [Przepisy uchylone]1. Tracą moc, z zastrzeżeniem ust. 2:1) art. 244–252, 418–420, 422–426 oraz art. 428rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitejz dnia 27 czerwca 1934 r. – Kodeks hand lowy;marzec 2013 r.PARAGRAFY księgowego

54 art. 85–86 ustawa o rachunkowości2) art. 26a ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r.o zasadach prowadzenia na terytoriumPolskiej Rzeczypospolitej Ludowej działalnościgospodarczej w zakresie drobnej wytwórczościprzez zagraniczne osoby prawne(Dz.U. z 1989 r. Nr 27, poz. 148 i Nr 74,poz. 442 oraz z 1991 r. Nr 60, poz. 253 i Nr 111,poz. 480);3) art. 39 i 40 ustawy z dnia 10 lipca 1985 r.o przedsiębiorstwach mieszanych (Dz.U. Nr 32,poz. 142, z 1986 r. Nr 12, poz. 72 oraz z 1987 r.Nr 33, poz. 181);4) art. 20 ust. 2 ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r.o gospodarce finansowej przedsiębiorstw państwowych(Dz.U. z 1992 r. Nr 6, poz. 27 orazz 1993 r. Nr 18, poz. 82);5) art. 48 1 ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r. – Prawobankowe (Dz.U. z 1992 r. Nr 72, poz. 359,z 1993 r. Nr 6, poz. 29, Nr 28, poz. 127 i Nr 134,poz. 646 oraz z 1994 r. Nr 80, poz. 369);6) art. 14 ustawy z dnia 13 lipca 1990 r. o prywatyzacjiprzedsiębiorstw państwowych (Dz.U. Nr 51,poz. 298 oraz z 1991 r. Nr 60, poz. 253 i Nr 111,poz. 480);7) art. 41 ust. 3, art. 47, art. 58 pkt 1 i art. 59 ustawyz dnia 28 lipca 1990 r. o działalności ubezpieczeniowej;8) art. 29 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 12 września 1990 r.o szkolnictwie wyższym (Dz.U. Nr 65, poz. 385,z 1992 r. Nr 54, poz. 254 i Nr 63, poz. 314 orazz 1994 r. Nr 1, poz. 3, Nr 43, poz. 163 i Nr 105,poz. 509);9) art. 30 ust. 2 ustawy z dnia 25 października1991 r. o organizowaniu i prowadzeniudziałalności kulturalnej (Dz.U. Nr 114, poz. 493);10) art. 32 § 3 i art. 95 ustawy z dnia 22 marca 1991 r.– Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymii funduszach powierniczych (Dz.U.z 1994 r. Nr 58, poz. 239 i Nr 71, poz. 313);11) art. 61 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r.o zakładach opieki zdrowotnej (Dz.U. Nr 91,poz. 408 oraz z 1992 r. Nr 63, poz. 315).2. (pominięty).Art. 86. [Wejście w życie]Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia1995 r. i ma zastosowanie po raz pierwszy dosprawozdań finansowych za rok obrotowy rozpoczynającysię w 1995 r.www.mk.infor.pl

ustawa o rachunkowości Załącznik nr 1 55Załączniki do ustawy z dnia 29 września 1994 r.ZAKRES INFORMACJI WYKAZYWANYCH W SPRAWOZDANIU FINANSOWYM,O KTÓRYM MOWA W ART. 45 USTAWY, DLA INNYCH JEDNOSTEK NIŻ BANKI,ZAKŁADY UBEZPIECZEŃ I ZAKŁADY REASEKURACJIZałącznik nr 1Wprowadzenie do sprawozdania finansowegoobejmuje w szczególności:1) nazwę (firmę) i siedzibę, podstawowy przedmiot działalności jednostki oraz wskazanie właściwegosądu lub innego organu prowadzącego rejestr,2) wskazanie czasu trwania działalności jednostki, jeżeli jest ograniczony,3) wskazanie okresu objętego sprawozdaniem finansowym,4) wskazanie, że sprawozdanie finansowe zawiera dane łączne, jeżeli w skład jednostki wchodzą wewnętrznejednostki organizacyjne sporządzające samodzielne sprawozdania finansowe,5) wskazanie, czy sprawozdanie finansowe zostało sporządzone przy założeniu kontynuowania działalnościgospodarczej przez jednostkę w dającej się przewidzieć przyszłości oraz czy nie istnieją okolicznościwskazujące na zagrożenie kontynuowania przez nią działalności,6) w przypadku sprawozdania finansowego sporządzonego za okres, w ciągu którego nastąpiło połączenie,wskazanie, że jest to sprawozdanie finansowe sporządzone po połączeniu spółek, oraz wskazaniezastosowanej metody rozliczenia połączenia (nabycia, łączenia udziałów),7) omówienie przyjętych zasad (polityki) rachunkowości, w tym metod wyceny aktywów i pasywów (takżeamortyzacji), pomiaru wyniku finansowego oraz sposobu sporządzenia sprawozdania finansowegow zakresie, w jakim ustawa pozostawia jednostce prawo wyboru.BilansAktywaA. Aktywa trwałeI. Wartości niematerialne i prawne1. Koszty zakończonych prac rozwojowych2. Wartość firmy3. Inne wartości niematerialne i prawne4. Zaliczki na wartości niematerialne i prawneII. Rzeczowe aktywa trwałe1. Środki trwałea) grunty (w tym prawo użytkowania wieczystego gruntu)b) budynki, lokale i obiekty inżynierii lądowej i wodnejc) urządzenia techniczne i maszynyd) środki transportue) inne środki trwałe2. Środki trwałe w budowie3. Zaliczki na środki trwałe w budowieIII. Należności długoterminowe1. Od jednostek powiązanych2. Od pozostałych jednostekIV. Inwestycje długoterminowe1. Nieruchomości2. Wartości niematerialne i prawne3. Długoterminowe aktywa finansowea) w jednostkach powiązanych– udziały lub akcje– inne papiery wartościowe– udzielone pożyczki– inne długoterminowe aktywa finansowemarzec 2013 r.PARAGRAFY księgowego

56 Załącznik nr 1 ustawa o rachunkowościb) w pozostałych jednostkach– udziały lub akcje– inne papiery wartościowe– udzielone pożyczki– inne długoterminowe aktywa finansowe4. Inne inwestycje długoterminoweV. Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe1. Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego2. Inne rozliczenia międzyokresoweB. Aktywa obrotoweI. Zapasy1. Materiały2. Półprodukty i produkty w toku3. Produkty gotowe4. Towary5. Zaliczki na dostawyII. Należności krótkoterminowe1. Należności od jednostek powiązanycha) z tytułu dostaw i usług, o okresie spłaty:– do 12 miesięcy– powyżej 12 miesięcyb) inne2. Należności od pozostałych jednosteka) z tytułu dostaw i usług, o okresie spłaty:– do 12 miesięcy– powyżej 12 miesięcyb) z tytułu podatków, dotacji, ceł, ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych oraz innych świadczeńc) inned) dochodzone na drodze sądowejIII. Inwestycje krótkoterminowe1. Krótkoterminowe aktywa finansowea) w jednostkach powiązanych– udziały lub akcje– inne papiery wartościowe– udzielone pożyczki– inne krótkoterminowe aktywa finansoweb) w pozostałych jednostkach– udziały lub akcje– inne papiery wartościowe– udzielone pożyczki– inne krótkoterminowe aktywa finansowec) środki pieniężne i inne aktywa pieniężne– środki pieniężne w kasie i na rachunkach– inne środki pieniężne– inne aktywa pieniężne2. Inne inwestycje krótkoterminoweIV. Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresoweAktywa razemPasywaA. Kapitał (fundusz) własnyI. Kapitał (fundusz) podstawowyII. Należne wpłaty na kapitał podstawowy (wielkość ujemna)III. Udziały (akcje) własne (wielkość ujemna)www.mk.infor.pl

ustawa o rachunkowości Załącznik nr 1 57IV. Kapitał (fundusz) zapasowyV. Kapitał (fundusz) z aktualizacji wycenyVI. Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwoweVII. Zysk (strata) z lat ubiegłychVIII. Zysk (strata) nettoIX. Odpisy z zysku netto w ciągu roku obrotowego (wielkość ujemna)B. Zobowiązania i rezerwy na zobowiązaniaI. Rezerwy na zobowiązania1. Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego2. Rezerwa na świadczenia emerytalne i podobne– długoterminowa– krótkoterminowa3. Pozostałe rezerwy– długoterminowe– krótkoterminoweII. Zobowiązania długoterminowe1. Wobec jednostek powiązanych2. Wobec pozostałych jednosteka) kredyty i pożyczkib) z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowychc) inne zobowiązania finansowed) inneIII. Zobowiązania krótkoterminowe1. Wobec jednostek powiązanycha) z tytułu dostaw i usług, o okresie wymagalności:– do 12 miesięcy– powyżej 12 miesięcyb) inne2. Wobec pozostałych jednosteka) kredyty i pożyczkib) z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowychc) inne zobowiązania finansowed) z tytułu dostaw i usług, o okresie wymagalności:– do 12 miesięcy– powyżej 12 miesięcye) zaliczki otrzymane na dostawyf) zobowiązania weksloweg) z tytułu podatków, ceł, ubezpieczeń i innych świadczeńh) z tytułu wynagrodzeńi) inne3. Fundusze specjalneIV. Rozliczenia międzyokresowe1. Ujemna wartość firmy2. Inne rozliczenia międzyokresowe– długoterminowe– krótkoterminowePasywa razemRachunek zysków i strat(wariant kalkulacyjny)A. Przychody netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów, w tym:– od jednostek powiązanychI. Przychody netto ze sprzedaży produktówII. Przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałówmarzec 2013 r.PARAGRAFY księgowego

58 Załącznik nr 1 ustawa o rachunkowościB. Koszty sprzedanych produktów, towarów i materiałów, w tym:– jednostkom powiązanymI. Koszt wytworzenia sprzedanych produktówII. Wartość sprzedanych towarów i materiałówC. Zysk (strata) brutto ze sprzedaży (A-B)D. Koszty sprzedażyE. Koszty ogólnego zarząduF. Zysk (strata) ze sprzedaży (C-D-E)G. Pozostałe przychody operacyjneI. Zysk ze zbycia niefinansowych aktywów trwałychII. DotacjeIII. Inne przychody operacyjneH. Pozostałe koszty operacyjneI. Strata ze zbycia niefinansowych aktywów trwałychII. Aktualizacja wartości aktywów niefinansowychIII. Inne koszty operacyjneI. Zysk (strata) z działalności operacyjnej (F+G-H)J. Przychody finansoweI. Dywidendy i udziały w zyskach, w tym:– od jednostek powiązanychII. Odsetki, w tym:– od jednostek powiązanychIII. Zysk ze zbycia inwestycjiIV. Aktualizacja wartości inwestycjiV. InneK. Koszty finansoweI. Odsetki, w tym:– dla jednostek powiązanychII. Strata ze zbycia inwestycjiIII. Aktualizacja wartości inwestycjiIV. InneL. Zysk (strata) z działalności gospodarczej (I+J-K)M. Wynik zdarzeń nadzwyczajnych (M.l.-M.ll.)I. Zyski nadzwyczajneII. Straty nadzwyczajneN. Zysk (strata) brutto (L+/-M)O. Podatek dochodowyP. Pozostałe obowiązkowe zmniejszenia zysku (zwiększenia straty)R. Zysk (strata) netto (N-O-P)(wariant porównawczy)A. Przychody netto ze sprzedaży i zrównane z nimi, w tym:– od jednostek powiązanychI. Przychody netto ze sprzedaży produktówII. Zmiana stanu produktów (zwiększenie – wartość dodatnia, zmniejszenie – wartość ujemna)III. Koszt wytworzenia produktów na własne potrzeby jednostkiIV. Przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałówB. Koszty działalności operacyjnejI. AmortyzacjaII. Zużycie materiałów i energiiIII.IV.Usługi obcePodatki i opłaty, w tym:– podatek akcyzowywww.mk.infor.pl

ustawa o rachunkowości Załącznik nr 1 59V. WynagrodzeniaVI. Ubezpieczenia społeczne i inne świadczeniaVII. Pozostałe koszty rodzajoweVIII. Wartość sprzedanych towarów i materiałówC. Zysk (strata) ze sprzedaży (A-B)D. Pozostałe przychody operacyjneI. Zysk ze zbycia niefinansowych aktywów trwałychII. DotacjeIII. Inne przychody operacyjneE. Pozostałe koszty operacyjneI. Strata ze zbycia niefinansowych aktywów trwałychII. Aktualizacja wartości aktywów niefinansowychIII. Inne koszty operacyjneF. Zysk (strata) z działalności operacyjnej (C+D-E)G. Przychody finansoweI. Dywidendy i udziały w zyskach, w tym:– od jednostek powiązanychII. Odsetki, w tym:– od jednostek powiązanychIII. Zysk ze zbycia inwestycjiIV. Aktualizacja wartości inwestycjiV. InneH. Koszty finansoweI. Odsetki, w tym:– dla jednostek powiązanychII. Strata ze zbycia inwestycjiIII. Aktualizacja wartości inwestycjiIV. InneI. Zysk (strata) z działalności gospodarczej (F+G-H)J. Wynik zdarzeń nadzwyczajnych (J.l.-J.ll.)I. Zyski nadzwyczajneII. Straty nadzwyczajneK. Zysk (strata) brutto (I+/-J)L. Podatek dochodowyM. Pozostałe obowiązkowe zmniejszenia zysku (zwiększenia straty)N. Zysk (strata) netto (K-L-M)Zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnymI. Kapitał (fundusz) własny na początek okresu (BO)– zmiany przyjętych zasad (polityki) rachunkowości– korekty błędówl.a. Kapitał (fundusz) własny na początek okresu (BO), po korektach1. Kapitał (fundusz) podstawowy na początek okresu1.1. Zmiany kapitału (funduszu) podstawowegoa) zwiększenie (z tytułu)– wydania udziałów (emisji akcji)...b) zmniejszenie (z tytułu)– umorzenia udziałów (akcji)...1.2. Kapitał (fundusz) podstawowy na koniec okresu2. Należne wpłaty na kapitał podstawowy na początek okresu2.1. Zmiana należnych wpłat na kapitał podstawowymarzec 2013 r.PARAGRAFY księgowego

60 Załącznik nr 1 ustawa o rachunkowościa) zwiększenie (z tytułu)...b) zmniejszenie (z tytułu)...2.2. Należne wpłaty na kapitał podstawowy na koniec okresu3. Udziały (akcje) własne na początek okresua) zwiększenieb) zmniejszenie3.1. Udziały (akcje) własne na koniec okresu4. Kapitał (fundusz) zapasowy na początek okresu4.1. Zmiany kapitału (funduszu) zapasowegoa) zwiększenie (z tytułu)– emisji akcji powyżej wartości nominalnej– z podziału zysku (ustawowo)– z podziału zysku (ponad wymaganą ustawowo minimalną wartość)...b) zmniejszenie (z tytułu)– pokrycia straty...4.2. Stan kapitału (funduszu) zapasowego na koniec okresu5. Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny na początek okresu – zmiany przyjętych zasad (polityki)rachunkowości5.1. Zmiany kapitału (funduszu) z aktualizacji wycenya) zwiększenie (z tytułu)...b) zmniejszenie (z tytułu)– zbycia środków trwałych...5.2. Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny na koniec okresu6. Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe na początek okresu6.1. Zmiany pozostałych kapitałów (funduszy) rezerwowycha) zwiększenie (z tytułu)...b) zmniejszenie (z tytułu)...6.2. Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe na koniec okresu7. Zysk (strata) z lat ubiegłych na początek okresu7.1. Zysk z lat ubiegłych na początek okresu– zmiany przyjętych zasad (polityki) rachunkowości– korekty błędów7.2. Zysk z lat ubiegłych na początek okresu, po korektacha) zwiększenie (z tytułu)– podziału zysku z lat ubiegłych...b) zmniejszenie (z tytułu)...7.3. Zysk z lat ubiegłych na koniec okresu7.4. Strata z lat ubiegłych na początek okresu– zmiany przyjętych zasad (polityki) rachunkowości– korekty błędów7.5. Strata z lat ubiegłych na początek okresu, po korektacha) zwiększenie (z tytułu)– przeniesienia straty z lat ubiegłych do pokrycia...www.mk.infor.pl

ustawa o rachunkowości Załącznik nr 161b) zmniejszenie (z tytułu)...7.6. Strata z lat ubiegłych na koniec okresu7.7. Zysk (strata) z lat ubiegłych na koniec okresu8. Wynik nettoa) zysk nettob) strata nettoc) odpisy z zyskuII. Kapitał (fundusz) własny na koniec okresu (BZ)III. Kapitał (fundusz) własny, po uwzględnieniu proponowanego podziału zysku (pokrycia straty)Rachunek przepływów pieniężnych(metoda bezpośrednia)A. Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnejI. Wpływy1. Sprzedaż2. Inne wpływy z działalności operacyjnejII. Wydatki1. Dostawy i usługi2. Wynagrodzenia netto3. Ubezpieczenia społeczne i zdrowotne oraz inne świadczenia4. Podatki i opłaty o charakterze publicznoprawnym5. Inne wydatki operacyjneIII. Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej (l-ll)B. Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnejI. Wpływy1. Zbycie wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych2. Zbycie inwestycji w nieruchomości oraz wartości niematerialne i prawne3. Z aktywów finansowych, w tym:a) w jednostkach powiązanychb) w pozostałych jednostkach– zbycie aktywów finansowych– dywidendy i udziały w zyskach– spłata udzielonych pożyczek długoterminowych– odsetki– inne wpływy z aktywów finansowych4. Inne wpływy inwestycyjneII. Wydatki1. Nabycie wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych2. Inwestycje w nieruchomości oraz wartości niematerialne i prawne3. Na aktywa finansowe, w tym:a) w jednostkach powiązanychb) w pozostałych jednostkach– nabycie aktywów finansowych– udzielone pożyczki długoterminowe4. Inne wydatki inwestycyjneIII. Przepływy pieniężne netto z działalności inwestycyjnej (l-ll)C. Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowejI. Wpływy1. Wpływy netto z wydania udziałów (emisji akcji) i innych instrumentów kapitałowych oraz dopłat dokapitału2. Kredyty i pożyczkimarzec 2013 r.PARAGRAFY księgowego

62 Załącznik nr 1 ustawa o rachunkowości3. Emisja dłużnych papierów wartościowych4. Inne wpływy finansoweII. Wydatki1. Nabycie udziałów (akcji) własnych2. Dywidendy i inne wypłaty na rzecz właścicieli3. Inne, niż wypłaty na rzecz właścicieli, wydatki z tytułu podziału zysku4. Spłaty kredytów i pożyczek5. Wykup dłużnych papierów wartościowych6. Z tytułu innych zobowiązań finansowych7. Płatności zobowiązań z tytułu umów leasingu finansowego8. Odsetki9. Inne wydatki finansoweIII. Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej (l-ll)D. Przepływy pieniężne netto, razem (A.III+/-B.III+/-C.III)E. Bilansowa zmiana stanu środków pieniężnych, w tym:– zmiana stanu środków pieniężnych z tytułu różnic kursowychF. Środki pieniężne na początek okresuG. Środki pieniężne na koniec okresu (F+/-D), w tym:– o ograniczonej możliwości dysponowania(metoda pośrednia)A. Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnejI. Zysk (strata) nettoII. Korekty razem1. Amortyzacja2. Zyski (straty) z tytułu różnic kursowych3. Odsetki i udziały w zyskach (dywidendy)4. Zysk (strata) z działalności inwestycyjnej5. Zmiana stanu rezerw6. Zmiana stanu zapasów7. Zmiana stanu należności8. Zmiana stanu zobowiązań krótkoterminowych, z wyjątkiem pożyczek i kredytów9. Zmiana stanu rozliczeń międzyokresowych10. Inne korektyIII. Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej (l+/-ll)B. Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnejI. Wpływy1. Zbycie wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych2. Zbycie inwestycji w nieruchomości oraz wartości niematerialne i prawne3. Z aktywów finansowych, w tym:a) w jednostkach powiązanychb) w pozostałych jednostkach– zbycie aktywów finansowych– dywidendy i udziały w zyskach– spłata udzielonych pożyczek długoterminowych– odsetki– inne wpływy z aktywów finansowych4. Inne wpływy inwestycyjneII. Wydatki1. Nabycie wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych2. Inwestycje w nieruchomości oraz wartości niematerialne i prawnewww.mk.infor.pl

ustawa o rachunkowości Załącznik nr 1 633. Na aktywa finansowe, w tym:a) w jednostkach powiązanychb) w pozostałych jednostkach– nabycie aktywów finansowych– udzielone pożyczki długoterminowe4. Inne wydatki inwestycyjneIII. Przepływy pieniężne netto z działalności inwestycyjnej (l-ll)C. Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowejI. Wpływy1. Wpływy netto z wydania udziałów (emisji akcji) i innych instrumentów kapitałowych oraz dopłat dokapitału2. Kredyty i pożyczki3. Emisja dłużnych papierów wartościowych4. Inne wpływy finansoweII. Wydatki1. Nabycie udziałów (akcji) własnych2. Dywidendy i inne wypłaty na rzecz właścicieli3. Inne, niż wypłaty na rzecz właścicieli, wydatki z tytułu podziału zysku4. Spłaty kredytów i pożyczek5. Wykup dłużnych papierów wartościowych6. Z tytułu innych zobowiązań finansowych7. Płatności zobowiązań z tytułu umów leasingu finansowego8. Odsetki9. Inne wydatki finansoweIII. Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej (l-ll)D. Przepływy pieniężne netto razem (A.III+/-B.III+/-C.III)E. Bilansowa zmiana stanu środków pieniężnych, w tym:– zmiana stanu środków pieniężnych z tytułu różnic kursowychF. Środki pieniężne na początek okresuG. Środki pieniężne na koniec okresu (F+/-D), w tym:– o ograniczonej możliwości dysponowaniaDodatkowe informacje i objaśnieniaobejmują w szczególności:1.1) szczegółowy zakres zmian wartości grup rodzajowych środków trwałych, wartości niematerialnychi prawnych oraz inwestycji długoterminowych, zawierający stan tych aktywów na początek roku obrotowego,zwiększenia i zmniejszenia z tytułu: aktualizacji wartości, nabycia, przemieszczenia wewnętrznegooraz stan końcowy, a dla majątku amortyzowanego – podobne przedstawienie stanów i tytułówzmian dotychczasowej amortyzacji lub umorzenia,2) wartość gruntów użytkowanych wieczyście,3) wartość nieamortyzowanych lub nieumarzanych przez jednostkę środków trwałych, używanych napodstawie umów najmu, dzierżawy i innych umów, w tym z tytułu umów leasingu,4) zobowiązania wobec budżetu państwa lub jednostek samorządu terytorialnego z tytułu uzyskania prawawłasności budynków i budowli,5) dane o strukturze własności kapitału podstawowego oraz liczbie i wartości nominalnej subskrybowanychakcji, w tym uprzywilejowanych,6) stan na początek roku obrotowego, zwiększenia i wykorzystanie oraz stan końcowy kapitałów (funduszy)zapasowych i rezerwowych, o ile jednostka nie sporządza zestawienia zmian w kapitale (funduszu)własnym,7) propozycje co do sposobu podziału zysku lub pokrycia straty za rok obrotowy,marzec 2013 r.PARAGRAFY księgowego

64 Załącznik nr 1 ustawa o rachunkowości8) dane o stanie rezerw według celu ich utworzenia na początek roku obrotowego, zwiększeniach,wykorzystaniu, rozwiązaniu i stanie końcowym,9) dane o odpisach aktualizujących wartość należności, ze wskazaniem stanu na początek roku obrotowego,zwiększeniach, wykorzystaniu, rozwiązaniu i stanie na koniec roku obrotowego,10) podział zobowiązań długoterminowych według pozycji bilansu o pozostałym od dnia bilansowego,przewidywanym umową, okresie spłaty:a) do 1 roku,b) powyżej 1 roku do 3 lat,c) powyżej 3 do 5 lat,d) powyżej 5 lat,11) wykaz istotnych pozycji czynnych i biernych rozliczeń międzyokresowych,12) wykaz grup zobowiązań zabezpieczonych na majątku jednostki (ze wskazaniem jego rodzaju),13) zobowiązania warunkowe, w tym również udzielone przez jednostkę gwarancje i poręczenia, takżewekslowe; odrębnie należy wykazać informacje dotyczące gwarancji i poręczeń wobec jednostekpowiązanych;2.1) strukturę rzeczową (rodzaje działalności) i terytorialną (kraj, eksport) przychodów netto ze sprzedażyproduktów, towarów i materiałów,2) wysokość i wyjaśnienie przyczyn odpisów aktualizujących środki trwałe,3) wysokość odpisów aktualizujących wartość zapasów,4) informacje o przychodach, kosztach i wynikach działalności zaniechanej w roku obrotowym lubprzewidzianej do zaniechania w roku następnym,5) rozliczenie głównych pozycji różniących podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym od wynikufinansowego (zysku, straty) brutto,6) w przypadku jednostek, które sporządzają rachunek zysków i strat w wariancie kalkulacyjnym,dane o kosztach wytworzenia produktów na własne potrzeby oraz o kosztach rodzajowych:a) amortyzacji,b) zużycia materiałów i energii,c) usług obcych,d) podatków i opłat,e) wynagrodzeń,f) ubezpieczeń i innych świadczeń,g) pozostałych kosztów rodzajowych,7) koszt wytworzenia środków trwałych w budowie; w tym odsetki oraz skapitalizowane różnice kursoweod zobowiązań zaciągniętych w celu ich sfinansowania,8) poniesione w ostatnim roku i planowane na następny rok nakłady na niefinansowe aktywa trwałe;odrębnie należy wykazać poniesione i planowane nakłady na ochronę środowiska,9) informacje o zyskach i stratach nadzwyczajnych, z podziałem na losowe i pozostałe,10) podatek dochodowy od wyniku na operacjach nadzwyczajnych;2a. Dla pozycji bilansu oraz rachunku zysków i strat, wyrażonych w walutach obcych – kursy przyjęte doich wyceny;3. Objaśnienie struktury środków pieniężnych przyjętych do rachunku przepływów pieniężnych, a w przypadkugdy rachunek przepływów pieniężnych sporządzony jest metodą bezpośrednią, dodatkowo należyprzedstawić uzgodnienie przepływów pieniężnych netto z działalności operacyjnej, sporządzone metodąpośrednią; w przypadku różnic pomiędzy zmianami stanu niektórych pozycji w bilansie oraz zmianamitych samych pozycji wykazanymi w rachunku przepływów pieniężnych, należy wyjaśnić ich przyczyny;4. Informacje o:1) charakterze i celu gospodarczym zawartych przez jednostkę umów nieuwzględnionych w bilansie w zakresieniezbędnym do oceny ich wpływu na sytuację majątkową, finansową i wynik finansowy jednostki,www.mk.infor.pl

ustawa o rachunkowości Załącznik nr 1 655.6.2) istotnych transakcjach (wraz z ich kwotami) zawartych przez jednostkę na innych warunkach niżrynkowe ze stronami powiązanymi, przez które rozumie się jednostki powiązane oraz:a) osobę, która jest członkiem organu zarządzającego, nadzorującego lub administrującego jednostkilub jednostki z nią powiązanej, lubb) osobę, która jest małżonkiem lub osobą faktycznie pozostającą we wspólnym pożyciu, krewnymlub powinowatym do drugiego stopnia, przysposobionym lub przysposabiającym, osobą związanąz tytułu opieki lub kurateli w stosunku do którejkolwiek z osób będących członkami organu zarządzającego,nadzorującego lub administrującego jednostki lub jednostki z nią powiązanej, lubc) jednostkę kontrolowaną, współkontrolowaną lub inną jednostkę, na którą znaczący wpływ wywieralub posiada w niej znaczącą ilość głosów, bezpośrednio albo pośrednio osoba, o której mowaw lit. a i b, lubd) jednostkę realizującą program świadczeń pracowniczych po okresie zatrudnienia, skierowany dopracowników jednostki lub innej jednostki będącej jednostką powiązaną w stosunku do tej jednostki– wraz z informacjami określającymi charakter tych transakcji. Informacje dotyczące poszczególnychtransakcji mogą być zgrupowane według ich rodzaju, z wyjątkiem przypadku, gdy informacje na tematposzczególnych transakcji są niezbędne dla zrozumienia ich wpływu na sytuację majątkową, finansowąi wynik finansowy jednostki,3) przeciętnym w roku obrotowym zatrudnieniu, z podziałem na grupy zawodowe,4) wynagrodzeniach, łącznie z wynagrodzeniem z zysku, wypłaconych lub należnych osobom wchodzącymw skład organów zarządzających, nadzorujących albo administrujących spółek handlowych(dla każdej grupy osobno) za rok obrotowy,5) pożyczkach i świadczeniach o podobnym charakterze udzielonych osobom wchodzącym w składorganów zarządzających, nadzorujących albo administrujących spółek handlowych (dla każdej grupyosobno), ze wskazaniem warunków oprocentowania i terminów spłaty,6) wynagrodzeniu biegłego rewidenta lub podmiotu uprawnionego do badania sprawozdań finansowych,wypłaconym lub należnym za rok obrotowy odrębnie za:a) obowiązkowe badanie rocznego sprawozdania finansowego,b) inne usługi poświadczające,c) usługi doradztwa podatkowego,d) pozostałe usługi;1) informacje o znaczących zdarzeniach dotyczących lat ubiegłych ujętych w sprawozdaniu finansowymroku obrotowego, w tym o rodzaju popełnionego błędu oraz kwocie korekty,2) informacje o znaczących zdarzeniach, jakie nastąpiły po dniu bilansowym, a nie uwzględnionychw sprawozdaniu finansowym,3) przedstawienie dokonanych w roku obrotowym zmian zasad (polityki) rachunkowości, w tym metodwyceny oraz zmian sposobu sporządzania sprawozdania finansowego, jeżeli wywierają one istotnywpływ na sytuację majątkową, finansową i wynik finansowy jednostki, ich przyczyny i spowodowanązmianami kwotę wyniku finansowego oraz zmian w kapitale (funduszu) własnym,4) informacje liczbowe zapewniające porównywalność danych sprawozdania finansowego za rok poprzedzającyze sprawozdaniem za rok obrotowy;1) informacje o wspólnych przedsięwzięciach, które nie podlegają konsolidacji, w tym:a) nazwie, zakresie działalności wspólnego przedsięwzięcia,b) procentowym udziale,c) części wspólnie kontrolowanych rzeczowych składników aktywów trwałych oraz wartości niematerialnychi prawnych,d) zobowiązaniach zaciągniętych na potrzeby przedsięwzięcia lub zakupu używanych rzeczowychskładników aktywów trwałych,e) części zobowiązań wspólnie zaciągniętych,f) przychodach uzyskanych ze wspólnego przedsięwzięcia i kosztach z nimi związanych,g) zobowiązaniach warunkowych i inwestycyjnych dotyczących wspólnego przedsięwzięcia,marzec 2013 r.PARAGRAFY księgowego

66 Załącznik nr 1 ustawa o rachunkowości2) informacje o transakcjach z jednostkami powiązanymi,3) wykaz spółek (nazwa, siedziba), w których jednostka posiada co najmniej 20% udziałów w kapitalelub ogólnej liczbie głosów w organie stanowiącym spółki; wykaz ten powinien zawierać także informacjeo procencie udziałów i stopniu udziału w zarządzaniu oraz o zysku lub stracie netto tychspółek za ostatni rok obrotowy,4) jeżeli jednostka nie sporządza skonsolidowanego sprawozdania finansowego, korzystając ze zwolnienialub wyłączeń, informacje o:a) podstawie prawnej wraz z danymi uzasadniającymi odstąpienie od konsolidacji,b) nazwie i siedzibie jednostki sporządzającej skonsolidowane sprawozdanie finansowe na wyższymszczeblu grupy kapitałowej oraz miejscu jego publikacji,c) podstawowych wskaźnikach ekonomiczno-finansowych, charakteryzujących działalność jednostekpowiązanych w danym i ubiegłym roku obrotowym, takich jak:– wartość przychodów netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów oraz przychodówfinansowych,– wynik finansowy netto oraz wartość kapitału własnego, z podziałem na grupy,– wartość aktywów trwałych,– przeciętne roczne zatrudnienie,5) informacje o:a) nazwie i siedzibie jednostki sporządzającej skonsolidowane sprawozdanie finansowe na najwyższymszczeblu grupy kapitałowej, w której skład wchodzi spółka jako jednostka zależna,b) nazwie i siedzibie jednostki sporządzającej skonsolidowane sprawozdanie finansowe na najniższymszczeblu grupy kapitałowej, w skład której wchodzi spółka jako jednostka zależna, należącejjednocześnie do grupy kapitałowej, o której mowa w lit. a;7. W przypadku sprawozdania finansowego sporządzonego za okres, w ciągu którego nastąpiło połączenie:1) jeżeli połączenie zostało rozliczone metodą nabycia:a) nazwę (firmę) i opis przedmiotu działalności spółki przejętej,b) liczbę, wartość nominalną i rodzaj udziałów (akcji) wyemitowanych w celu połączenia,c) cenę przejęcia, wartość aktywów netto według wartości godziwej spółki przejętej na dzień połączenia,wartość firmy lub ujemnej wartości firmy i opis zasad jej amortyzacji,2) jeżeli połączenie zostało rozliczone metodą łączenia udziałów:a) nazwy (firmy) i opis przedmiotu działalności spółek, które w wyniku połączenia zostały wykreślonez rejestru.b) liczbę, wartość nominalną i rodzaj udziałów (akcji) wyemitowanych w celu połączenia,c) przychody i koszty, zyski i straty oraz zmiany w kapitałach własnych połączonych spółek za okresod początku roku obrotowego, w ciągu którego nastąpiło połączenie, do dnia połączenia;8. W przypadku występowania niepewności co do możliwości kontynuowania działalności, opis tychniepewności oraz stwierdzenie, że taka niepewność występuje, oraz wskazanie, czy sprawozdanie finansowezawiera korekty z tym związane; informacja powinna zawierać również opis podejmowanychbądź planowanych przez jednostkę działań mających na celu eliminację niepewności;9. W przypadku gdy inne informacje niż wymienione powyżej mogłyby w istotny sposób wpłynąć na ocenęsytuacji majątkowej, finansowej oraz wynik finansowy jednostki, należy ujawnić te informacje.www.mk.infor.pl

ustawa o rachunkowości Załącznik nr 2 67ZAKRES INFORMACJI WYKAZYWANYCH W SPRAWOZDANIU FINANSOWYM,O KTÓRYM MOWA W ART. 45 USTAWY, DLA BANKÓWWprowadzenie do sprawozdania finansowegoZałącznik nr 2obejmuje zakres informacji określony w przepisach wydanych na podstawie art. 81 ust. 2 pkt 8 lit. a ustawyAktywaI. Kasa, operacje z Bankiem Centralnym1. W rachunku bieżącym2. Rezerwa obowiązkowa3. Inne środkiII.III.IV.BilansDłużne papiery wartościowe uprawnione do redyskontowania w Banku CentralnymNależności od sektora finansowego1. W rachunku bieżącym2. TerminoweNależności od sektora niefinansowego1. W rachunku bieżącym2. TerminoweV. Należności od sektora budżetowego1. W rachunku bieżącym2. TerminoweVI.VII.VIII.IX.Należności z tytułu zakupionych papierów wartościowych z otrzymanym przyrzeczeniem odkupuDłużne papiery wartościowe1. Banków2. Budżetu Państwa i budżetów terenowych3. PozostałeUdziały lub akcje w jednostkach zależnych1. W instytucjach finansowych2. W pozostałych jednostkachUdziały lub akcje w jednostkach współzależnych1. W instytucjach finansowych2. W pozostałych jednostkachX. Udziały lub akcje w jednostkach stowarzyszonych1. W instytucjach finansowych2. W pozostałych jednostkachXI.XII.XIII.XIV.XV.XVI.Udziały lub akcje w innych jednostkach1. W instytucjach finansowych2. W pozostałych jednostkachPozostałe papiery wartościowe i inne aktywa finansoweWartości niematerialne i prawne, w tym:– wartość firmyRzeczowe aktywa trwałeInne aktywa1. Przejęte aktywa – do zbycia2. PozostałeRozliczenia międzyokresowe1. Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego2. Pozostałe rozliczenia międzyokresoweAktywa razemmarzec 2013 r.PARAGRAFY księgowego

68 Załącznik nr 2 ustawa o rachunkowościPasywaI. Zobowiązania wobec Banku CentralnegoII. Zobowiązania wobec sektora finansowego1. W rachunku bieżącym2. TerminoweIII. Zobowiązania wobec sektora niefinansowego1. Rachunki oszczędnościowe, w tym:a) bieżąceb) terminowe2. Pozostałe, w tym:a) bieżąceb) terminoweIV. Zobowiązania wobec sektora budżetowego1. Bieżące2. TerminoweV. Zobowiązania z tytułu sprzedanych papierów wartościowych z udzielonym przyrzeczeniem odkupuVI. Zobowiązania z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowychVII. Inne zobowiązania z tytułu instrumentów finansowychVIII. Fundusze specjalne i inne zobowiązaniaIX. Koszty i przychody rozliczane w czasie oraz zastrzeżone1. Rozliczenia międzyokresowe kosztów2. Ujemna wartość firmy3. Pozostałe przychody przyszłych okresów oraz zastrzeżoneX. Rezerwy1. Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego2. Pozostałe rezerwyXI. Zobowiązania podporządkowaneXII. Kapitał (fundusz) podstawowyXIII. Należne wpłaty na kapitał podstawowy (wielkość ujemna)XIV. Akcje własne (wielkość ujemna)XV. Kapitał (fundusz) zapasowyXVI. Kapitał (fundusz) z aktualizacji wycenyXVII. Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe1. Fundusz ogólnego ryzyka bankowego2. PozostałeXVIII. Zysk (strata) z lat ubiegłychXIX. Zysk (strata) nettoPasywa razemWspółczynnik wypłacalnościPozycje pozabilansoweI. Zobowiązania warunkowe udzielone i otrzymane1. Zobowiązania udzielone:a) finansoweb) gwarancyjne2. Zobowiązania otrzymane:a) finansoweb) gwarancyjneII. Zobowiązania związane z realizacją operacji kupna/sprzedażyIII. PozostałeI. Przychody z tytułu odsetek1. Od sektora finansowegoRachunek zysków i stratwww.mk.infor.pl

ustawa o rachunkowości Załącznik nr 2 692. Od sektora niefinansowego3. Od sektora budżetowego4. Z papierów wartościowych o stałej kwocie dochoduII. Koszty odsetek1. Od sektora finansowego2. Od sektora niefinansowego3. Od sektora budżetowegoIII. Wynik z tytułu odsetek (l-ll)IV. Przychody z tytułu prowizjiV. Koszty prowizjiVI.VII.VIII.Wynik z tytułu prowizji (IV-V)Przychody z udziałów lub akcji, pozostałych papierów wartościowych i innych instrumentów finansowych,o zmiennej kwocie dochodu1. Od jednostek zależnych2. Od jednostek współzależnych3. Od jednostek stowarzyszonych4. Od pozostałych jednostekWynik operacji finansowych1. Papierami wartościowymi i innymi instrumentami finansowymi2. PozostałychIX. Wynik z pozycji wymianyX. Wynik działalności bankowejXI. Pozostałe przychody operacyjneXII. Pozostałe koszty operacyjneXIII. Koszty działania banku1. Wynagrodzenia2. Ubezpieczenia i inne świadczenia3. InneXIVXV.XVI.Amortyzacja środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnychOdpisy na rezerwy i aktualizacja wartości1. Odpisy na rezerwy celowe i na ogólne ryzyko bankowe2. Aktualizacja wartości aktywów finansowychRozwiązanie rezerw i aktualizacja wartości1. Rozwiązanie rezerw celowych i rezerw na ogólne ryzyko bankowe2. Aktualizacja wartości aktywów finansowychXVII. Różnica wartości rezerw i aktualizacji (XV-XVI)XVIII. Wynik działalności operacyjnejXIX. Wynik operacji nadzwyczajnych1. Zyski nadzwyczajne2. Straty nadzwyczajneXX. Zysk (strata) bruttoXXI. Podatek dochodowyXXII. Pozostałe obowiązkowe zmniejszenie zysku (zwiększenie straty)XXIII. Zysk (strata) nettoZestawienie zmian w kapitale własnymI. Kapitał własny na początek okresu (BO)– korekty błędów podstawowychI.a. Kapitał własny na początek okresu (BO), po korektach1. Kapitał (fundusz) podstawowy na początek okresu1.1. Zmiany kapitału (funduszu) podstawowegoa) zwiększenia (z tytułu)– emisji akcjimarzec 2013 r.PARAGRAFY księgowego

70 Załącznik nr 2 ustawa o rachunkowości...b) zmniejszenia (z tytułu)– umorzenia akcji...1.2. Kapitał (fundusz) podstawowy na koniec okresu2. Należne wpłaty na poczet kapitału podstawowego na początek okresu2.1. Zmiana należnych wpłat na poczet kapitału podstawowegoa) zwiększenie (z tytułu)...b) zmniejszenie (z tytułu)...2.2. Należne wpłaty na poczet kapitału podstawowego na koniec okresu3. Akcje własne na początek okresua) zwiększenieb) zmniejszenie3.1. Akcje własne na koniec okresu4. Kapitał (fundusz) zapasowy na początek okresu4.1. Zmiany kapitału (funduszu) zapasowegoa) zwiększenia (z tytułu)– emisji akcji powyżej wartości nominalnej– podziału zysku (ustawowo)– podziału zysku (ponad wymaganą ustawowo minimalną wartość)...b) zmniejszenia (z tytułu)– pokrycia straty...4.2. Kapitał (fundusz) zapasowy na koniec okresu5. Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny na początek okresu5.1. Zmiany kapitału (funduszu) z aktualizacji wycenya) zwiększenie (z tytułu)...b) zmniejszenie (z tytułu)– zbycia lub likwidacji środków trwałych. ...5.2. Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny na koniec okresu6. Fundusz ogólnego ryzyka bankowego na początek okresu6.1. Zmiany funduszu ogólnego ryzyka bankowegoa) zwiększenie (z tytułu)...b) zmniejszenie (z tytułu)...6.2. Fundusz ogólnego ryzyka bankowego na koniec okresu7. Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe na początek okresu7.1. Zmiany pozostałych kapitałów (funduszy) rezerwowycha) zwiększenia (z tytułu)b) zmniejszenia (z tytułu)7.2. Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe na koniec okresu8. Zysk (strata) z lat ubiegłych na początek okresu8.1. Zysk z lat ubiegłych na początek okresu– korekty błędów podstawowych8.2. Zysk z lat ubiegłych na początek okresu, po korektach8.3. Zmiana zysku z lat ubiegłycha) zwiększenie (z tytułu)www.mk.infor.pl

ustawa o rachunkowości Załącznik nr 2 71– podziału zysku z lat ubiegłych...b) zmniejszenie (z tytułu)...8.4. Zysk z lat ubiegłych na koniec okresu8.5. Strata z lat ubiegłych na początek okresu– korekty błędów podstawowych8.6. Strata z lat ubiegłych na początek okresu, po korektach8.7. Zmiana straty z lat ubiegłycha) zwiększenie (z tytułu)– przeniesienia straty z lat ubiegłych do pokrycia...b) zmniejszenie (z tytułu)...8.8. Strata z lat ubiegłych na koniec okresu8.9. Zysk (strata) z lat ubiegłych na koniec okresu9. Wynik nettoa) zysk nettob) strata nettoII. Kapitał własny na koniec okresu (BZ)III. Kapitał własny po uwzględnieniu proponowanego podziału zysku (pokrycia straty)Rachunek przepływów pieniężnych(metoda bezpośrednia)A. Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnejI. Wpływy1. Odsetki2. Prowizje3. Inne wpływy operacyjneII. Wydatki1. Odsetki2. Prowizje3. Wynagrodzenia4. Ubezpieczenia i inne świadczenia5. Inne koszty działania banku6. Podatki i opłaty o charakterze publicznoprawnym7. Inne wydatki operacyjneIII. Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej (l-ll)B. Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnejI. Wpływy1. Zbycie udziałów lub akcji w jednostkach zależnych2. Zbycie udziałów lub akcji w jednostkach współzależnych3. Zbycie udziałów lub akcji w jednostkach stowarzyszonych4 Zbycie udziałów lub akcji w innych jednostkach, pozostałych papierów wartościowych (w tymrównież handlowych) i innych aktywów finansowych5. Zbycie wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych6. Inne wpływy inwestycyjneII. Wydatki1. Nabycie udziałów lub akcji w jednostkach zależnych2. Nabycie udziałów lub akcji w jednostkach współzależnych3. Nabycie udziałów lub akcji w jednostkach stowarzyszonychmarzec 2013 r.PARAGRAFY księgowego

72 Załącznik nr 2 ustawa o rachunkowości4. Nabycie udziałów lub akcji w innych jednostkach, pozostałych papierów wartościowych i innychaktywów finansowych (lokacyjnych)5. Nabycie wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych6. Inne wydatki inwestycyjneIII. Przepływy pieniężne netto z działalności inwestycyjnej (l-ll)C. Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowejI. Wpływy1. Zaciągnięcie długoterminowych kredytów od innych banków2. Zaciągnięcie długoterminowych pożyczek od innych niż banki instytucji finansowych3. Emisja dłużnych papierów wartościowych dla innych instytucji finansowych4. Zwiększenie stanu zobowiązań podporządkowanych5. Wpływy netto z emisji akcji i dopłat do kapitału6. Inne wpływy finansoweII. Wydatki1. Spłaty długoterminowych kredytów na rzecz innych banków2. Spłaty długoterminowych pożyczek na rzecz innych niż banki instytucji finansowych3. Wykup dłużnych papierów wartościowych od innych instytucji finansowych4. Z tytułu innych zobowiązań finansowych5. Płatności zobowiązań z tytułu umów leasingu finansowego6. Zmniejszenie stanu zobowiązań podporządkowanych7. Dywidendy i inne wypłaty na rzecz właścicieli8. Inne, niż wypłaty na rzecz właścicieli, wydatki z tytułu podziału zysku9. Nabycie akcji własnych10. Inne wydatki finansoweIII. Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej (l-ll)D. Przepływy pieniężne netto, razem (A.III+/-B.III+/-C.III)E. Bilansowa zmiana stanu środków pieniężnych, w tym:– zmiana stanu środków pieniężnych z tytułu różnic kursowychF. Środki pieniężne na początek okresuG. Środki pieniężne na koniec okresu (F+/-D), w tym:– o ograniczonej możliwości dysponowania(metoda pośrednia)A. Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnejI. Zysk (strata) nettoII. Korekty razem:1. Amortyzacja2. Zyski (straty) z tytułu różnic kursowych3. Odsetki i udziały w zyskach (dywidendy)4. Zysk (strata) z działalności inwestycyjnej5. Zmiana stanu rezerw6. Zmiana stanu dłużnych papierów wartościowych7. Zmiana stanu należności od sektora finansowego8. Zmiana stanu należności od sektora niefinansowego i sektora budżetowego9. Zmiana stanu należności z tytułu zakupionych papierów wartościowych z otrzymanym przyrzeczeniemodkupu10. Zmiana stanu udziałów lub akcji, pozostałych papierów wartościowych i innych aktywów finansowych(handlowych)11. Zmiana stanu zobowiązań wobec sektora finansowego12. Zmiana stanu zobowiązań wobec sektora niefinansowego i sektora budżetowego13. Zmiana stanu zobowiązań z tytułu sprzedanych papierów wartościowych z udzielonym przyrzeczeniemodkupu14. Zmiana stanu zobowiązań z tytułu papierów wartościowychwww.mk.infor.pl

ustawa o rachunkowości Załącznik nr 2 7315. Zmiana stanu innych zobowiązań16. Zmiana stanu rozliczeń międzyokresowych17. Zmiana stanu przychodów przyszłych okresów i zastrzeżonych18. Inne korektyIII. Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej (l+/-ll)B. Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnejI. Wpływy1. Zbycie udziałów lub akcji w jednostkach zależnych2. Zbycie udziałów lub akcji w jednostkach współzależnych3. Zbycie udziałów lub akcji w jednostkach stowarzyszonych4. Zbycie udziałów lub akcji w innych jednostkach, pozostałych papierów wartościowych i innychaktywów finansowych (lokacyjnych)5. Zbycie wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych6. Inne wpływy inwestycyjneII. Wydatki1. Nabycie udziałów lub akcji w jednostkach zależnych2. Nabycie udziałów lub akcji w jednostkach współzależnych3. Nabycie udziałów lub akcji w jednostkach stowarzyszonych4. Nabycie udziałów lub akcji w innych jednostkach, pozostałych papierów wartościowych i innychaktywów finansowych (lokacyjnych)5. Nabycie wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych6. Inne wydatki inwestycyjneIII. Przepływy pieniężne netto z działalności inwestycyjnej (l-ll)C. Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowejI. Wpływy1. Zaciągnięcie długoterminowych kredytów od innych banków2. Zaciągnięcie długoterminowych pożyczek od innych niż banki instytucji finansowych3. Emisja dłużnych papierów wartościowych dla innych instytucji finansowych4. Zwiększenie stanu zobowiązań podporządkowanych5. Wpływy netto z emisji akcji i dopłat do kapitału6. Inne wpływy finansoweII. Wydatki1. Spłaty długoterminowych kredytów na rzecz innych banków2. Spłaty długoterminowych pożyczek na rzecz innych niż banki instytucji finansowych3. Wykup dłużnych papierów wartościowych od innych instytucji finansowych4. Z tytułu innych zobowiązań finansowych5. Płatności zobowiązań z tytułu umów leasingu finansowego6. Zmniejszenie stanu zobowiązań podporządkowanych7. Dywidendy i inne wypłaty na rzecz właścicieli8. Inne, niż wypłaty na rzecz właścicieli, wydatki z tytułu podziału zysku9. Nabycie akcji własnych10. Inne wydatki finansoweIII. Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej (l-ll)D. Przepływy pieniężne netto, razem (A.III+/-B.III+/-C.III)E. Bilansowa zmiana stanu środków pieniężnych, w tym:– zmiana stanu środków pieniężnych z tytułu różnic kursowychF. Środki pieniężne na początek okresuG. Środki pieniężne na koniec okresu (F+/-D), w tym:– o ograniczonej możliwości dysponowaniaDodatkowe informacje i objaśnieniaobejmują zakres informacji określony w przepisach wydanych na podstawie art. 81 ust. 2 pkt 8 lit. a ustawy.marzec 2013 r.PARAGRAFY księgowego

74 Załącznik nr 3 ustawa o rachunkowościZAKRES INFORMACJI WYKAZYWANYCHW SPRAWOZDANIU FINANSOWYM, O KTÓRYM MOWA W ART. 45 USTAWY,DLA ZAKŁADÓW UBEZPIECZEŃ I ZAKŁADÓW REASEKURACJIZałącznik nr 3Wstępobejmuje zakres informacji określony w przepisach wydanych na podstawie art. 81 ust. 2 pkt 6 ustawyBilansAktywaA. Wartości niematerialne i prawne1. Wartość firmy2. Inne wartości niematerialne i prawne i zaliczki na poczet wartości niematerialnych i prawnychB. LokatyI. Nieruchomości1. Grunty własne oraz prawo wieczystego użytkowania gruntu2. Budynki, budowle oraz spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu3. Inwestycje budowlane i zaliczki na poczet tych inwestycjill. Lokaty w jednostkach podporządkowanych1. Udziały lub akcje w jednostkach podporządkowanych2. Pożyczki udzielone jednostkom podporządkowanym oraz dłużne papiery wartościowe emitowaneprzez te jednostki3. Pozostałe lokatyIII. Inne lokaty finansowe1. Udziały, akcje oraz inne papiery wartościowe o zmiennej kwocie dochodu oraz jednostki uczestnictwai certyfikaty inwestycyjne w funduszach inwestycyjnych2. Dłużne papiery wartościowe i inne papiery wartościowe o stałej kwocie dochodu3. Udziały we wspólnych przedsięwzięciach lokacyjnych4. Pożyczki zabezpieczone hipotecznie5. Pozostałe pożyczki6. Lokaty terminowe w instytucjach kredytowych7. Pozostałe lokatyIV. Należności depozytowe od cedentówC. Aktywa netto ubezpieczeń na życie, gdy ryzyko lokaty (inwestycyjne) ponosi ubezpieczającyD. NależnościI. Należności z tytułu ubezpieczeń bezpośrednich1. Należności od ubezpieczających, w tym:1.1. Od jednostek podporządkowanych1.2. Od pozostałych jednostek2. Należności od pośredników ubezpieczeniowych, w tym:2.1. Od jednostek podporządkowanych2.2. Od pozostałych jednostek3. Inne należności3.1. Od jednostek podporządkowanych3.2. Od pozostałych jednostekII. Należności z tytułu reasekuracji, w tym:1. Od jednostek podporządkowanych2. Od pozostałych jednostekIII. Inne należności1. Należności od budżetu2. Pozostałe należności, w tym:2.1. Od jednostek podporządkowanych2.2. Od pozostałych jednostekwww.mk.infor.pl

ustawa o rachunkowości Załącznik nr 3 75E. Inne składniki aktywówI. Rzeczowe składniki aktywówII. Środki pieniężneIII. Pozostałe składniki aktywówF. Rozliczenia międzyokresoweI. Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowegoII. Aktywowane koszty akwizycjiIII. Zarachowane odsetki i czynszeIV. Inne rozliczenia międzyokresoweAktywa razemPasywaA. Kapitał własnyI. Kapitał podstawowyII. Należne wpłaty na kapitał podstawowy (wielkość ujemna)III. Akcje własne (wielkość ujemna)IV. Kapitał (fundusz) zapasowyV. Kapitał (fundusz) z aktualizacji wycenyVI. Pozostałe kapitały rezerwoweVII. Zysk (strata) z lat ubiegłychVIII. Zysk (strata) nettoB. Zobowiązania podporządkowaneC. Rezerwy techniczno-ubezpieczenioweI. Rezerwa składek i rezerwa na pokrycie ryzyka niewygasłegoII. Rezerwa ubezpieczeń na życieIII. Rezerwy na niewypłacone odszkodowania i świadczeniaIV. Rezerwy na premie i rabaty dla ubezpieczonychV. Rezerwy na wyrównanie szkodowości (ryzyka)VI. Rezerwy na zwrot składek dla członkówVII. Pozostałe rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe określone w statucieVIII. Rezerwa ubezpieczeń na życie, gdy ryzyko lokaty (inwestycyjne) ponosi ubezpieczającyD. Udział reasekuratorów w rezerwach techniczno-ubezpieczeniowych (wartość ujemna)I. Udział reasekuratorów w rezerwie składek i w rezerwie na pokrycie ryzyka niewygasłegoII. Udział reasekuratorów w rezerwie ubezpieczeń na życieIII. Udział reasekuratorów w rezerwie na niewypłacone odszkodowania i świadczeniaIV. Udział reasekuratorów w rezerwie na premie i rabaty dla ubezpieczonychV. Udział reasekuratorów w pozostałych rezerwach techniczno-ubezpieczeniowych określonychVI.w statucieUdział reasekuratorów w rezerwie ubezpieczeń na życie, gdy ryzyko lokaty (inwestycyjne) ponosiubezpieczającyE. Oszacowane regresy i odzyski (wielkość ujemna)1. Oszacowane regresy i odzyski brutto2. Udział reasekuratorów w oszacowanych regresach i odzyskachF. Pozostałe rezerwyI. Rezerwy na świadczenia emerytalne oraz inne obowiązkowe świadczenia pracownikówII. Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowegoIII. Inne rezerwyG. Zobowiązania z tytułu depozytów reasekuratorówH. Pozostałe zobowiązania i fundusze specjalneI. Zobowiązania z tytułu ubezpieczeń bezpośrednich1. Zobowiązania wobec ubezpieczających, w tym:1.1. Wobec jednostek podporządkowanych1.2. Wobec pozostałych jednostekmarzec 2013 r.PARAGRAFY księgowego

76 Załącznik nr 3 ustawa o rachunkowości2. Zobowiązania wobec pośredników ubezpieczeniowych, w tym:2.1. Wobec jednostek podporządkowanych2.2. Wobec pozostałych jednostek3. Inne zobowiązania z tytułu ubezpieczeń, w tym:3.1. Wobec jednostek podporządkowanych3.2. Wobec pozostałych jednostekII. Zobowiązania z tytułu reasekuracji, w tym:1. Wobec jednostek podporządkowanych2. Wobec pozostałych jednostekIII. Zobowiązania z tytułu emisji własnych dłużnych papierów wartościowych oraz pobranych pożyczek,w tym:1. Zobowiązania zamienne na akcje zakładu ubezpieczeń2. PozostałeIV. Zobowiązania wobec instytucji kredytowychV. Inne zobowiązania1. Zobowiązania wobec budżetu2. Pozostałe zobowiązania2.1. Wobec jednostek podporządkowanych2.2. Wobec pozostałych jednostekVI. Fundusze specjalneI. Rozliczenia międzyokresowe1. Rozliczenia międzyokresowe kosztów2. Ujemna wartość firmy3. Przychody przyszłych okresówPasywa razemPozycje pozabilansowe1. Należności warunkowe, w tym:1.1. otrzymane gwarancje i poręczenia1.2. pozostałe2. Zobowiązania warunkowe, w tym:2.1. udzielone poręczenia i gwarancje2.2. weksle akceptowane i indosowane2.3. aktywa z zobowiązaniem odsprzedaży2.4. inne zobowiązania zabezpieczone na aktywach lub na przychodach3. Zabezpieczenia z tytułu reasekuracji ustanowione na rzecz zakładu ubezpieczeń4. Zabezpieczenia z tytułu reasekuracji ustanowione przez zakład ubezpieczeń na rzecz cedentów5. Obce składniki aktywów nieujęte w aktywachWysokość środków własnychWysokość marginesu wypłacalnościNadwyżka (niedobór) środków własnych na pokrycie marginesu wypłacalnościWysokość rezerw techniczno-ubezpieczeniowychWysokość aktywów stanowiących pokrycie rezerw techniczno-ubezpieczeniowychNadwyżka (niedobór) aktywów na pokrycie rezerw techniczno-ubezpieczeniowychTechniczny rachunek ubezpieczeń majątkowych i osobowychI. Składki (1-2-3+4)1. Składki przypisane brutto2. Udział reasekuratorów w składce przypisanej3. Zmiana stanu rezerw składek i rezerwy na ryzyko niewygasłe brutto4. Udział reasekuratorów w zmianie stanu rezerw składekII. Przychody z lokat netto po uwzględnieniu kosztów, przeniesione z ogólnego rachunku zysków i stratIII. Pozostałe przychody techniczne na udziale własnymIV. Odszkodowania i świadczenia (1+2)1. Odszkodowania i świadczenia wypłacone na udziale własnym1.1. Odszkodowania i świadczenia wypłacone bruttowww.mk.infor.pl

ustawa o rachunkowości Załącznik nr 3 771.2. Udział reasekuratorów w odszkodowaniach i świadczeniach wypłaconych2. Zmiana stanu rezerwy na niewypłacone odszkodowania i świadczenia na udziale własnym2.1. Zmiana stanu rezerw na niewypłacone odszkodowania i świadczenia brutto2.2. Udział reasekuratorów w zmianie stanu rezerw na niewypłacone odszkodowania i świadczeniaV. Zmiany stanu pozostałych rezerw techniczno-ubezpieczeniowych na udziale własnym1. Zmiany stanu pozostałych rezerw techniczno-ubezpieczeniowych brutto2. Udział reasekuratorów w zmianie stanu pozostałych rezerw techniczno-ubezpieczeniowychVI. Premie i rabaty na udziale własnym łącznie ze zmianą stanu rezerwVII. Koszty działalności ubezpieczeniowej1. Koszty akwizycji1.1. W tym zmiana stanu aktywowanych kosztów akwizycji2. Koszty administracyjne3. Prowizje reasekuracyjne i udział w zyskach reasekuratorówVIII. Pozostałe koszty techniczne na udziale własnymIX. Zmiany stanu rezerw na wyrównanie szkodowości (ryzyka)X. Wynik techniczny ubezpieczeń majątkowych i osobowychTechniczny rachunek ubezpieczeń na życieI. Składki1. Składki przypisane brutto2. Udział reasekuratorów w składce przypisanej brutto3. Zmiana stanu rezerw składek i na ryzyko niewygasłe brutto4. Udział reasekuratorów w zmianie stanu rezerw składekII. Przychody z lokat1. Przychody z lokat w nieruchomości2. Przychody z lokat w jednostkach podporządkowanych2.1. z udziałów lub akcji2.2. z pożyczek i dłużnych papierów wartościowych2.3. z pozostałych lokat3. Przychody z innych lokat finansowych3.1. z udziałów, akcji, innych papierów wartościowych o zmiennej kwocie dochodu oraz jednostekuczestnictwa i certyfikatów inwestycyjnych w funduszach inwestycyjnych3.2. z dłużnych papierów wartościowych oraz innych papierów wartościowych o stałej kwocie dochodu3.3. z lokat terminowych w instytucjach kredytowych3.4. z pozostałych lokat4. Wynik dodatni z rewaloryzacji lokat5. Wynik dodatni z realizacji lokatIII. Niezrealizowane zyski z lokatIV. Pozostałe przychody techniczne na udziale własnymV. Odszkodowania i świadczenia1. Odszkodowania i świadczenia wypłacone na udziale własnym1.1. Odszkodowania i świadczenia wypłacone brutto1.2. Udział reasekuratorów w odszkodowaniach i świadczeniach wypłaconych2. Zmiana stanu rezerw na niewypłacone odszkodowania i świadczenia na udziale własnym2.1. Rezerwy brutto2.2. Udział reasekuratorówVI. Zmiany stanu innych rezerw techniczno-ubezpieczeniowych na udziale własnym1. Zmiana stanu rezerw w ubezpieczeniach na życie na udziale własnym1.1. rezerw brutto1.2. na udziale reasekuratorów2. Zmiana stanu rezerw techniczno-ubezpieczeniowych na udziale własnym dla ubezpieczeń na życie,jeżeli ryzyko lokaty ponosi ubezpieczający2.1. rezerw brutto2.2. na udziale reasekuratorówmarzec 2013 r.PARAGRAFY księgowego

78 Załącznik nr 3 ustawa o rachunkowości3. Zmiana stanu pozostałych rezerw techniczno-ubezpieczeniowych przewidzianych w statucie naudziale własnym3.1. rezerw brutto3.2. na udziale reasekuratorówVII. Premie i rabaty łącznie ze zmianą stanu rezerw na udziale własnymVIII. Koszty działalności ubezpieczeniowej1. Koszty akwizycji1.1. W tym zmiana stanu aktywowanych kosztów akwizycji2. Koszty administracyjne3. Prowizje reasekuracyjne i udziały w zyskachIX. Koszty działalności lokacyjnej1. Koszty utrzymania nieruchomości2. Pozostałe koszty działalności lokacyjnej3. Wynik ujemny z rewaloryzacji lokat4. Wynik ujemny z realizacji lokatX. Niezrealizowane straty na lokatachXI. Pozostałe koszty techniczne na udziale własnymXII. Przychody z lokat netto po uwzględnieniu kosztów, przeniesione do ogólnego rachunku zysków i stratXIII. Wynik techniczny ubezpieczeń na życieOgólny rachunek zysków i stratI. Wynik techniczny ubezpieczeń majątkowych i osobowych lub ubezpieczeń na życieII. Przychody z lokat1. Przychody z lokat w nieruchomości2. Przychody z lokat w jednostkach podporządkowanych2.1. z udziałów i akcji2.2. z pożyczek i dłużnych papierów wartościowych2.3. z pozostałych lokat3. Przychody z innych lokat finansowych3.1. z udziałów, akcji, innych papierów wartościowych o zmiennej kwocie dochodu oraz jednostekuczestnictwa i certyfikatów inwestycyjnych w funduszach inwestycyjnych,3.2. z dłużnych papierów wartościowych oraz innych papierów wartościowych o stałej kwocie dochodu3.3. z lokat terminowych w instytucjach kredytowych3.4. z pozostałych lokat4. Wynik dodatni z rewaloryzacji lokat5. Wynik dodatni z realizacji lokatIII. Niezrealizowane zyski z lokatIV. Przychody z lokat netto po uwzględnieniu kosztów, przeniesione z technicznego rachunku ubezpieczeńna życieV. Koszty działalności lokacyjnej1. Koszty utrzymania nieruchomości2. Pozostałe koszty działalności lokacyjnej3. Wynik ujemny z rewaloryzacji lokat4. Wynik ujemny z realizacji lokatVI. Niezrealizowane straty na lokatachVII. Przychody z lokat netto po uwzględnieniu kosztów, przeniesione do technicznego rachunku ubezpieczeńmajątkowych i osobowychVIII. Pozostałe przychody operacyjneIX. Pozostałe koszty operacyjneX. Zysk (strata) z działalności operacyjnejXI. Zyski nadzwyczajneXII. Straty nadzwyczajneXIII. Zysk (strata) bruttowww.mk.infor.pl

ustawa o rachunkowości Załącznik nr 3 79XIV.XV.XVI.Podatek dochodowyPozostałe obowiązkowe zmniejszenia zysku (zwiększenia straty)Zysk (strata) nettoZestawienie zmian w kapitale własnymI. Kapitał własny na początek okresu (BO)– Korekty błędów podstawowychl.a. Kapitał własny na początek okresu (BO), po korektach1. Kapitał podstawowy na początek okresu1.1. Zmiany kapitału podstawowegoa) zwiększenie (z tytułu)– emisji akcji– ...b) zmniejszenie (z tytułu)– umorzenia akcji– ...1.2. Kapitał podstawowy na koniec okresu2. Należne wpłaty na kapitał podstawowy na początek okresu2.1. Zmiany należnych wpłat na kapitał podstawowya) zwiększenieb) zmniejszenie2.2. Należne wpłaty na kapitał podstawowy na koniec okresu3. Akcje własne na początek okresu3.1. Zmiany akcji własnycha) zwiększenieb) zmniejszenie3.2. Akcje własne na koniec okresu4. Kapitał zapasowy na początek okresu4.1. Zmiany kapitału zapasowegoa) zwiększenie (z tytułu)– emisji akcji powyżej wartości nominalnej– podziału zysku (ustawowo)– podziału zysku (ponad wymaganą ustawowo minimalną wartość)– ...b) zmniejszenie (z tytułu)– pokrycia straty– ...4.2. Kapitał zapasowy na koniec okresu5. Kapitał z aktualizacji wyceny na początek okresu5.1. Zmiany kapitału z aktualizacji wycenya) zwiększenie (z tytułu)– ...b) zmniejszenie (z tytułu)– zbycia środków trwałych– ...5.2. Kapitał z aktualizacji wyceny na koniec okresu6. Pozostałe kapitały rezerwowe na początek okresu6.1. Zmiany pozostałych kapitałów rezerwowycha) zwiększenie (z tytułu)– ...b) zmniejszenie (z tytułu)– ...6.2. Pozostałe kapitały rezerwowe na koniec okresu7. Zysk (strata) z lat ubiegłych na początek okresumarzec 2013 r.PARAGRAFY księgowego

80 Załącznik nr 3 ustawa o rachunkowości7.1. Zysk z lat ubiegłych na początek okresu– Korekty błędów podstawowych7.2. Zysk z lat ubiegłych na początek okresu, po korektacha) zwiększenie (z tytułu)– podziału zysku z lat ubiegłych– ...b) zmniejszenie (z tytułu)– ...7.3. Zysk z lat ubiegłych na koniec okresu7.4. Strata z lat ubiegłych na początek okresu– Korekty błędów podstawowych7.5. Strata z lat ubiegłych na początek okresu, po korektacha) zwiększenie (z tytułu)– przeniesienia straty z lat ubiegłych do pokrycia– ...b) zmniejszenie (z tytułu)– ...7.6. Strata z lat ubiegłych na koniec okresu7.7. Zysk (strata) z lat ubiegłych na koniec okresu8. Wynik nettoa) zysk nettob) strata nettoII. Kapitał własny na koniec okresu (BZ)III. Kapitał własny po uwzględnieniu proponowanego podziału zysku (pokrycia straty)Rachunek przepływów pieniężnych (metoda bezpośrednia)A. Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnejI. Wpływy1. Wpływy z działalności bezpośredniej oraz reasekuracji czynnej1.1. Wpływy z tytułu składek brutto1.2. Wpływy z tytułu regresów, odzysków i zwrotów odszkodowań1.3. Pozostałe wpływy z działalności bezpośredniej2. Wpływy z reasekuracji biernej2.1. Wpłaty reasekuratorów z tytułu udziału w odszkodowaniach2.2. Wpływy z tytułu prowizji reasekuracyjnych i udziałów w zyskach reasekuratorów2.3. Pozostałe wpływy z reasekuracji biernej3. Wpływy z pozostałej działalności operacyjnej3.1. Wpływy z tytułu czynności komisarza awaryjnego3.2. Zbycie wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych składników aktywów trwałychinnych niż lokaty3.3. Pozostałe wpływyII. Wydatki1. Wydatki z tytułu działalności bezpośredniej i reasekuracji czynnej1.1. Zwroty składek brutto1.2. Odszkodowania i świadczenia wypłacone brutto1.3. Wydatki z tytułu akwizycji1.4. Wydatki o charakterze administracyjnym1.5. Wydatki z tytułu likwidacji szkód i windykacji regresów1.6. Wypłacone prowizje i udziały w zyskach z tytułu reasekuracji czynnej1.7. Pozostałe wydatki z działalności bezpośredniej oraz reasekuracji czynnej2. Wydatki z tytułu reasekuracji biernej2.1. Składki zapłacone z tytułu reasekuracji2.2. Pozostałe wydatki z tytułu reasekuracji biernej3. Wydatki z pozostałej działalności operacyjnejwww.mk.infor.pl

ustawa o rachunkowości Załącznik nr 3 813.1. Wydatki z tytułu czynności komisarza awaryjnego3.2. Nabycie wartości niematerialnych i prawnych i rzeczowych składników aktywów trwałych innychniż lokaty3.3. Pozostałe wydatki operacyjneIII. Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej (l-ll)B. Przepływy z działalności lokacyjnejI. Wpływy1. Zbycie nieruchomości2. Zbycie udziałów, akcji w jednostkach podporządkowanych3. Zbycie udziałów, akcji, w pozostałych jednostkach oraz jednostek uczestnictwa i certyfikatówinwestycyjnych w funduszach inwestycyjnych4. Realizacja dłużnych papierów wartościowych emitowanych przez jednostki podporządkowaneoraz spłata pożyczek udzielonych tym jednostkom5. Realizacja dłużnych papierów wartościowych emitowanych przez pozostałe jednostki6. Likwidacja lokat terminowych w instytucjach kredytowych7. Realizacja pozostałych lokat8. Wpływy z nieruchomości9. Odsetki otrzymane10. Dywidendy otrzymane11. Pozostałe wpływy z lokatII. Wydatki1. Nabycie nieruchomości2. Nabycie udziałów, akcji w jednostkach podporządkowanych3. Nabycie udziałów, akcji w pozostałych jednostkach oraz jednostek uczestnictwa, i certyfikatówinwestycyjnych w funduszach inwestycyjnych4. Nabycie dłużnych papierów wartościowych emitowanych przez jednostki podporządkowane orazudzielenie pożyczek tym jednostkom5. Nabycie dłużnych papierów wartościowych emitowanych przez pozostałe jednostki6. Nabycie lokat terminowych w instytucjach kredytowych7. Nabycie pozostałych lokat8. Wydatki na utrzymanie nieruchomości9. Pozostałe wydatki na lokatyIII. Przepływy pieniężne netto z działalności lokacyjnej (l-ll)C. Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowejI. Wpływy1. Wpływy netto z emisji akcji oraz dopłat do kapitału2. Kredyty, pożyczki oraz emisja dłużnych papierów wartościowych3. Pozostałe wpływy finansoweII. Wydatki1. Dywidendy2. Inne niż, wypłata dywidend, wydatki z tytułu podziału zysku3. Nabycie akcji własnych4. Spłata kredytów, pożyczek oraz wykup własnych dłużnych papierów wartościowych5. Odsetki od kredytów, pożyczek oraz wyemitowanych dłużnych papierów wartościowych6. Pozostałe wydatki finansoweIII. Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej (l-ll)D. Przepływy pieniężne netto, razem (A.III+/-B.III+/-C.III)E. Bilansowa zmiana środków pieniężnych, w tym:– zmiana stanu środków pieniężnych z tytułu różnic kursowychF. Środki pieniężne na początek okresuG. Środki pieniężne na koniec okresu (F+/-D), w tym:– o ograniczonej możliwości dysponowaniaDodatkowe informacje i objaśnieniaobejmują zakres informacji określony w przepisach wydanych na podstawie art. 81 ust. 2 pkt 6 ustawy.marzec 2013 r.PARAGRAFY księgowego

82 Wykaz aktów wykonawczych do ustawy...Wykaz aktów wykonawczych do ustawy o rachunkowościLp. Nazwa aktu prawnego Podstawa prawna1. Rozporządzenie Ministra Finansów z 12 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowychzasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobuprezentacji instrumentów finansowych2. Rozporządzenie Ministra Finansów z 15 listopada 2001 r. w sprawie szczególnychzasad rachunkowości dla niektórych jednostek niebędącychspółkami handlowymi, nieprowadzących działalności gospodarczej3. Rozporządzenie Ministra Finansów z 25 września 2009 r. w sprawie szczegółowychzasad sporządzania przez jednostki inne niż banki, zakładyubezpieczeń i zakłady reasekuracji skonsolidowanych sprawozdań finansowychgrup kapitałowych4. Rozporządzenie Ministra Finansów z 16 grudnia 2008 r. w sprawie obowiązkowegoubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej przedsiębiorcówwykonujących działalność z zakresu usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych5. Rozporządzenie Ministra Finansów z 8 kwietnia 2009 r. w sprawie uprawnieńdo usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych6. Rozporządzenie Ministra Finansów z 24 grudnia 2007 r. w sprawie szczególnychzasad rachunkowości funduszy emerytalnych7. Rozporządzenie Ministra Finansów z 24 grudnia 2007 r. w sprawie szczególnychzasad rachunkowości funduszy inwestycyjnych8. Rozporządzenie Ministra Finansów z 28 grudnia 2009 r. w sprawie szczególnychzasad rachunkowości zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji9. Rozporządzenie Ministra Finansów z 1 października 2010 r. w sprawieszczególnych zasad rachunkowości banków10. Rozporządzenie Ministra Finansów z 11 sierpnia 2011 r. w sprawie określeniawzorcowego planu kont dla banków11. Rozporządzenie Ministra Finansów z 16 grudnia 2008 r. w sprawie zasadtworzenia rezerw na ryzyko związane z działalnością banków12. Rozporządzenie Ministra Finansów z 15 stycznia 2013 r. w sprawie szczególnychzasad rachunkowości spółdzielczych kas oszczędnościowo--kredytowych13. Rozporządzenie Ministra Finansów z 28 grudnia 2009 r. w sprawie szczególnychzasad rachunkowości domów maklerskichDz.U. Nr 149, poz. 1674;ost.zm. Dz.U. z 2008 r.Nr 228, poz. 1508Dz.U. Nr 137, poz. 1539;ost.zm. Dz.U. z 2003 r.Nr 11, poz. 117Dz.U. Nr 169, poz. 1327Dz.U. Nr 234, poz. 1576Dz.U. Nr 62, poz. 508Dz.U. Nr 248, poz. 1847;ost.zm. Dz.U. z 2012 r.,poz. 395Dz.U. Nr 249, poz. 1859Dz.U. Nr 226, poz. 1825Dz.U. Nr 191, poz. 1279;ost.zm. Dz.U. z 2012 r.,poz. 265Dz.U. Nr 181, poz. 1082Dz.U. Nr 235, poz. 1589;ost.zm. Dz.U. z 2010 r.Nr 164, poz. 1111Dz.U., poz. 99Dz.U. Nr 226, poz. 1824;ost.zm. Dz.U. z 2012 r.,poz. 267www.mk.infor.pl

Nowe PKWiUze stawkami VAT 2013z CD oraz aktualizacją online!Książka zawiera pełne zestawienie wszystkich towarów i usług sklasyfikowanychw Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług z 2008 r., którą stosujemy dla celów rozliczeń VAT.Do każdej pozycji PKWiU jest przypisana właściwa stawka VAT lub zwolnienie z VAToraz podstawa prawna jej zastosowania.W książce zostały uwzględnione zmiany stawek VAT i zwolnień wprowadzoneod 1 kwietnia 2013 r.Tylko u nas płyta CD zawierającawyszukiwarkę towarów i usługpo nazwie towaru czy usługilub numerze PKWiU czy CN.UWAGA! Osoby, które zakupią tępozycję, otrzymają dostęp onlinedo aktualizowanej wersji publikacji.Zadzwoń i zamów: Biuro Obsługi Klienta: 801 626 666, 22 761 30 30, e-mail: bok@infor.pl

2013Przypominamy! Tylko dla Prenumeratorów „MONITORA księgowego”w ramach prenumeraty seria wyjątkowych dodatków — 10 książekzawierających ujednolicone teksty aktów prawnych.W bieżącym numerze:Ustawa o rachunkowościW ramach serii ukazały się:• Ustawa o VAT 2013• Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznychz rozporządzeniem w sprawie prowadzenia podatkowejksięgi przychodów i rozchodów• Akty wykonawcze do ustawy o VAT – komplet• PDOP 2013 – Ustawa o podatku dochodowymod osób prawnych; Wybrane rozporządzenia wykonawcze• Kodeks pracy oraz nowe rozporządzeniew sprawie podróży służbowych krajowych i zagr anicznych.Wkrótce ukażą się m.in.:• Ordynacja podatkowa wraz z ustawą o NIPBiuro Obsługi Klienta801 626 666, bok@infor.pl