PARAGRAFY księgowego - Infor

MONITOR księgowego nr 4(176) 20.02.2011d o d a t e k n r 1 0PARAGRAFY księgowegoRACHUNKOWOŚĆ 20112011 ● Ustawa o rachunkowości ● Usługowe prowadzenie ksiąg Ustawa o rachunkowości Usługowe prowadzenie ksiągrachunkowychI. WSTĘP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2II. USTAWA Z 29 WRZEŚNIA 1994 R. O RACHUNKOWOŚCIRozdział 1. Przepisy ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3Rozdział 2. Prowadzenie ksiąg rachunkowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13Rozdział 3. Inwentaryzacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20Rozdział 4. Wycena aktywów i pasywów oraz ustaleniewyniku finansowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21Rozdział 4a. Łączenie się spółek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36Rozdział 5. Sprawozdania finansowe jednostki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40Rozdział 6. Skonsolidowane sprawozdania finansowe grupy kapitałowej . . . . 46Rozdział 7. Badanie i ogłaszanie sprawozdań finansowych . . . . . . . . . . . . . . . 52Rozdział 8. Ochrona danych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56Rozdział 8a. Usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych . . . . . . . . . . . . . . . 58Rozdział 9. Odpowiedzialność karna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63Rozdział 10. Przepisy szczególne i przejściowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63Rozdział 11. Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy końcowe . . . . . . 65III. USŁUGOWE PROWADZENIE KSIĄG RACHUNKOWYCH1. Informacja na temat usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych . . . . . . . . 992. Rozporządzenie Ministra Finansów z 8 kwietnia 2009 r. w sprawieuprawnień do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych . . . . . . . . . . . . 1043. Rozporządzenie Ministra Finansów z 16 grudnia 2008 r. w sprawieobowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnejprzedsiębiorców wykonujących działalność z zakresu usługowegoprowadzenia ksiąg rachunkowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113IV. ZESTAWIENIE OBOWIĄZUJĄCYCH AKTÓW PRAWNYCHW ZAKRESIE RACHUNKOWOŚCI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115USTAWA O RACHUNKOWOŚCIUSŁUGOWE PROWADZENIE KSIĄG

2 I. WSTĘPWstępChociaż ustawa o rachunkowości od 2002 r. była wielokrotnie zmieniana, to od roku 2010nastąpiły tylko dwie jej zmiany.Zmiana od 10 kwietnia 2010 r.Zmiana polegała na odstąpieniu (od 10 kwietnia 2010 r.) od zasady, że księgi rachunkowe prowadzisię w siedzibie jednostki. Obecnie zasadą jest, że księgi rachunkowe są prowadzoneprzez jednostkę, która może również powierzyć ich prowadzenie:■ przedsiębiorcy, o którym mowa w art. 76a ust. 3 ustawy o rachunkowości (przedsiębiorcyuprawnieni do wykonywania działalności usługowej w zakresie prowadzenia ksiąg rachunkowych),lub■ przedsiębiorcy prowadzącemu działalność w tym zakresie z innego państwa członkowskiegow rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 4 marca 2010 r. o świadczeniu usługna terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. Nr 47, poz. 278).Podobnie jak dotychczas, w przypadku gdy księgi rachunkowe są prowadzone poza siedzibąjednostki lub miejscem sprawowania zarządu, kierownik jednostki jest obowiązany:■ powiadomić właściwy urząd skarbowy o miejscu prowadzenia ksiąg rachunkowych w terminie15 dni od dnia ich wydania;■ zapewnić dostępność ksiąg rachunkowych wraz z dowodami księgowymi uprawnionym organomzewnętrznej kontroli lub nadzoru w siedzibie jednostki lub w miejscu sprawowaniazarządu albo w innym miejscu za zgodą organu kontroli lub nadzoru.Zmiana od 1 stycznia 2011 r.Od 1 stycznia 2011 r. zmienił się zakres podmiotowy ustawy o rachunkowości zawarty w art. 2ust. 1 pkt 4. Jest to wynik zmian w zakresie funkcjonowania i organizacji sektora finansówpublicznych (a dokładnie zmian dokonanych w ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 r. – Przepisy wprowadzająceustawę o finansach publicznych – Dz.U. Nr 157, poz. 1241), na podstawie którychnastąpiła likwidacja gospodarstw pomocniczych jednostek budżetowych, państwowych zakładówbudżetowych i samorządowych funduszy celowych. W związku z tym obowiązek stosowaniaprzepisów ustawy o rachunkowości (zawarty w art. 2 ust. 1 pkt 4) został od 1 stycznia 2011 r.zawężony do gmin, powiatów, województw i ich związków, a także:a) państwowych, gminnych, powiatowych i wojewódzkich jednostek budżetowych,b) gminnych, powiatowych i wojewódzkich zakładów budżetowych,c) państwowych funduszy celowych.oprac. Paweł Muż

4 art. 3 II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI6) osób zagranicznych, oddziałów i przedstawicielstwprzedsiębiorców zagranicznych,w rozumieniu przepisów o swobodzie działalnościgospodarczej;7) jednostek niewymienionych w pkt 1–6, jeżeliotrzymują one na realizację zadań zleconychdotacje lub subwencje z budżetu państwa,budżetów jednostek samorządu terytorialnegolub funduszów celowych – od początkuroku obrotowego, w którym dotacjelub subwencje zostały im przyznane.2. Osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych,spółki jawne osób fizycznych oraz spółkipartnerskie mogą stosować zasady rachunkowościokreślone ustawą również od początkunastępnego roku obrotowego, jeżeli ich przychodynetto ze sprzedaży towarów, produktówi operacji finansowych za poprzedni rok obrotowysą niższe niż równowartość w waluciepolskiej 1 200 000 euro. W tym przypadku osobyte lub wspólnicy przed rozpoczęciem rokuobrotowego są obowiązani do zawiadomieniao tym urzędu skarbowego, właściwego w sprawachopodatkowania podatkiem dochodowym.3. Jednostki sporządzające sprawozdania finansowezgodnie z Międzynarodowymi StandardamiRachunkowości, MiędzynarodowymiStandardami Sprawozdawczości Finansowejoraz związanymi z nimi interpretacjami ogłoszonymiw formie rozporządzeń Komisji Europejskiej,zwanymi dalej „MSR”, stosują przepisyustawy oraz przepisy wykonawcze wydanena jej podstawie, w zakresie nieuregulowanymprzez MSR.Art. 3. [Definicje]1. Ilekroć w ustawie jest mowa o:1) jednostce – rozumie się przez to podmiotyi osoby określone w art. 2 ust. 1;2) banku – rozumie się przez to jednostkędziałającą na podstawie przepisów Prawabankowego;3) zakładzie ubezpieczeń – rozumie się przezto jednostkę prowadzącą działalność ubezpieczeniowąna podstawie przepisówo działalności ubezpieczeniowej;3a) przepisach o obrocie papierami wartościowymi– rozumie się przez to przepisy ustawyo obrocie instrumentami finansowymi,ustawy o nadzorze nad rynkiem kapitałowym,ustawy o ofercie publicznej i warunkachwprowadzania instrumentów finansowychdo zorganizowanego systemu obrotuoraz o spółkach publicznych;3b) zakładzie reasekuracji – rozumie się przezto jednostkę prowadzącą działalność reasekuracyjnąna podstawie przepisówo działalności reasekuracyjnej;4) udziałach lub udziałowcach – rozumie sięprzez to również odpowiednio akcje lubakcjonariuszy;5) krajowych środkach płatniczych, walutachobcych i dewizach – rozumie się przez tokrajowe środki płatnicze, waluty obce i dewizy,o których mowa w przepisach Prawadewizowego;5a) członku organu jednostki – rozumie sięprzez to osobę fizyczną, pełniącą funkcjęczłonka zarządu lub innego organu zarządzającego,członka rady nadzorczej lub innegoorganu nadzorującego, jak równieżinnego organu administrującego jednostki,powołaną do pełnienia tej funkcji zgodniez postanowieniami umowy spółki, statutulub innymi obowiązującymi jednostkę przepisamiprawa;6) kierowniku jednostki – rozumie się przezto członka zarządu lub innego organu zarządzającego,a jeżeli organ jest wieloosobowy– członków tego organu, z wyłączeniempełnomocników ustanowionychprzez jednostkę. W przypadku spółki jawneji spółki cywilnej za kierownika jednostkiuważa się – wspólników prowadzącychsprawy spółki, w przypadku spółki partnerskiej– wspólników prowadzących sprawyspółki albo zarząd, a w odniesieniu dospółki komandytowej i spółki komandytowo-akcyjnej– komplementariuszy prowadzącychsprawy spółki. W przypadku osobyfizycznej prowadzącej działalność gospodarcząza kierownika jednostki uważawww.mk.infor.pl

II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI art. 3 5się tę osobę; przepis ten stosuje się odpowiedniodo osób wykonujących wolne zawody.Za kierownika jednostki uważa sięrównież likwidatora, a także syndyka lubzarządcę ustanowionego w postępowaniuupadłościowym;7) organie zatwierdzającym – rozumie sięprzez to organ, który zgodnie z obowiązującymijednostkę przepisami prawa, statutem,umową lub na mocy prawa własnościjest uprawniony do zatwierdzania sprawozdaniafinansowego jednostki. W przypadkuspółki osobowej, z wyjątkiem spółkikomandytowo-akcyjnej, oraz spółki cywilnejprzez organ zatwierdzający rozumiesię jej wspólników;8) okresie sprawozdawczym – rozumie sięprzez to okres, za który sporządza się sprawozdaniefinansowe w trybie przewidzianymustawą lub inne sprawozdania sporządzonena podstawie ksiąg rachunkowych;9) roku obrotowym – rozumie się przez to rokkalendarzowy lub inny okres trwający12 kolejnych pełnych miesięcy kalendarzowych,stosowany również do celów podatkowych.Rok obrotowy lub jego zmianyokreśla statut lub umowa, na podstawiektórej utworzono jednostkę. Jeżeli jednostkarozpoczęła działalność w drugiejpołowie przyjętego roku obrotowego, tomożna księgi rachunkowe i sprawozdaniefinansowe za ten okres połączyć z księgamirachunkowymi i sprawozdaniem finansowymza rok następny. W przypadkuzmiany roku obrotowego pierwszy pozmianie rok obrotowy powinien być dłuższyniż 12 kolejnych miesięcy;10) dniu bilansowym – rozumie się przez todzień, na który jednostka sporządza sprawozdaniefinansowe;11) przyjętych zasadach (polityce) rachunkowości– rozumie się przez to wybrane i stosowaneprzez jednostkę rozwiązaniadopuszczone ustawą, w tym także określonew MSR, zapewniające wymaganąjakość sprawozdań finansowych;12) aktywach – rozumie się przez to kontrolowaneprzez jednostkę zasoby majątkoweo wiarygodnie określonej wartości, powstałew wyniku przeszłych zdarzeń, którespowodują w przyszłości wpływ do jednostkikorzyści ekonomicznych;13) aktywach trwałych – rozumie się przez toaktywa jednostki, które nie są zaliczanedo aktywów obrotowych, o których mowaw pkt 18;14) wartościach niematerialnych i prawnych– rozumie się przez to, z zastrzeżeniem pkt 17,nabyte przez jednostkę, zaliczane do aktywówtrwałych, prawa majątkowe nadającesię do gospodarczego wykorzystania,o przewidywanym okresie ekonomicznejużyteczności dłuższym niż rok, przeznaczonedo używania na potrzeby jednostki,a w szczególności:a) autorskie prawa majątkowe, prawa pokrewne,licencje, koncesje,b) prawa do wynalazków, patentów, znakówtowarowych, wzorów użytkowychoraz zdobniczych,c) know-how.W przypadku wartości niematerialnychi prawnych oddanych do używania na podstawieumowy najmu, dzierżawy lub leasingu,wartości niematerialne i prawne zalicza się doaktywów trwałych jednej ze stron umowy,zgodnie z warunkami określonymi w ust. 4. Dowartości niematerialnych i prawnych zaliczasię również nabytą wartość firmy oraz kosztyzakończonych prac rozwojowych;15) środkach trwałych – rozumie się przez to,z zastrzeżeniem pkt 17, rzeczowe aktywatrwałe i zrównane z nimi, o przewidywanymokresie ekonomicznej użyteczności dłuższymniż rok, kompletne, zdatne do użytkui przeznaczone na potrzeby jednostki. Zaliczasię do nich w szczególności:a) nieruchomości – w tym grunty, prawoużytkowania wieczystego gruntu, budowlei budynki, a także będące odrębnąwłasnością lokale, spółdzielcze własnościoweprawo do lokalu mieszkalnego20 lutego 2011 r. Dodatek do MONITORA księgowego nr 4(176)

6 art. 3 II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCIoraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego,b) maszyny, urządzenia, środki transportui inne rzeczy,c) ulepszenia w obcych środkach trwałych,d) inwentarz żywy.Środki trwałe oddane do używania na podstawieumowy najmu, dzierżawy lub leasinguzalicza się do aktywów trwałych jednej zestron umowy, zgodnie z warunkami określonymiw ust. 4;16) środkach trwałych w budowie – rozumiesię przez to zaliczane do aktywów trwałychśrodki trwałe w okresie ich budowy,montażu lub ulepszenia już istniejącegośrodka trwałego;17) inwestycjach – rozumie się przez to aktywaposiadane przez jednostkę w celu osiągnięciaz nich korzyści ekonomicznych wynikającychz przyrostu wartości tych aktywów, uzyskaniaprzychodów w formie odsetek, dywidend(udziałów w zyskach) lub innych pożytków,w tym również z transakcji handlowej,a w szczególności aktywa finansowe oraz tenieruchomości i wartości niematerialnei prawne, które nie są użytkowane przez jednostkę,lecz są posiadane przez nią w celuosiągnięcia tych korzyści. W przypadku zakładówubezpieczeń i zakładów reasekuracjiprzez inwestycje rozumie się lokaty;18) aktywach obrotowych – rozumie się przezto tę część aktywów jednostki, którew przypadku:a) aktywów rzeczowych, o których mowaw pkt 19 – są przeznaczone do zbycialub zużycia w ciągu 12 miesięcy od dniabilansowego lub w ciągu normalnegocyklu operacyjnego właściwego dla danejdziałalności, jeżeli trwa on dłużej niż12 miesięcy,b) aktywów finansowych, o których mowaw pkt 24 – są płatne i wymagalne lubprzeznaczone do zbycia w ciągu 12 miesięcyod dnia bilansowego lub od datyich założenia, wystawienia lub nabycia,albo stanowią aktywa pieniężne,c) należności krótkoterminowych – obejmująogół należności z tytułu dostaw i usługoraz całość lub część należności z innychtytułów niezaliczonych do aktywów finansowych,a które stają się wymagalnew ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego,d) rozliczeń międzyokresowych – trwająnie dłużej niż 12 miesięcy od dnia bilansowego;19) rzeczowych aktywach obrotowych – rozumiesię przez to materiały nabyte w celuzużycia na własne potrzeby, wytworzonelub przetworzone przez jednostkę produktygotowe (wyroby i usługi) zdatne dosprzedaży lub w toku produkcji, półproduktyoraz towary nabyte w celu odprzedażyw stanie nieprzetworzonym;20) zobowiązaniach – rozumie się przez to wynikającyz przeszłych zdarzeń obowiązekwykonania świadczeń o wiarygodnie określonejwartości, które spowodują wykorzystaniejuż posiadanych lub przyszłychaktywów jednostki;21) rezerwach – rozumie się przez to zobowiązania,których termin wymagalności lubkwota nie są pewne;22) zobowiązaniach krótkoterminowych – rozumiesię przez to ogół zobowiązań z tytułudostaw i usług, a także całość lubtę część pozostałych zobowiązań, którestają się wymagalne w ciągu 12 miesięcyod dnia bilansowego;23) instrumentach finansowych – rozumie sięprzez to kontrakt, który powoduje powstanieaktywów finansowych u jednej ze stron i zobowiązaniafinansowego albo instrumentukapitałowego u drugiej ze stron pod warunkiem,że z kontraktu zawartego między dwiemalub więcej stronami jednoznacznie wynikająskutki gospodarcze, bez względu na to,czy wykonanie praw lub zobowiązań wynikającychz kontraktu ma charakter bezwarunkowyalbo warunkowy. Do instrumentówfinansowych nie zalicza się w szczególności:a) rezerw i aktywów z tytułu odroczonegopodatku dochodowego,www.mk.infor.pl

II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI art. 3 7b) umów o gwarancje finansowe, któreustalają wykonanie obowiązków z tytułuudzielonej gwarancji, w formie zapłaceniakwot odpowiadających stratom poniesionymprzez beneficjenta na skutekniespłacenia wierzytelności przez dłużnikaw wymaganym terminie,c) umów o przeniesienie praw z papierówwartościowych w okresie pomiędzy terminemzawarcia i rozliczenia transakcji,gdy wykonanie tych umów wymaga wydaniapapierów wartościowych w określonymterminie, również wtedy, gdyprzeniesienie tych praw następujew formie zapisu na rachunku papierówwartościowych, prowadzonym przezpodmiot upoważniony na podstawieodrębnych przepisów,d) aktywów i zobowiązań z tytułu programów,z których wynikają udziały pracownikóworaz innych osób związanychz jednostką w jej kapitałach lub w kapitałachinnej jednostki z grupy kapitałowej,do której należy jednostka,e) umów połączenia spółek, z których wynikająobowiązki określone w art. 44bust. 9;24) aktywach finansowych – rozumie się przezto aktywa pieniężne, instrumenty kapitałowewyemitowane przez inne jednostki,a także wynikające z kontraktu prawo dootrzymania aktywów pieniężnych lub prawodo wymiany instrumentów finansowych z innąjednostką na korzystnych warunkach;25) aktywach pieniężnych – rozumie się przezto aktywa w formie krajowych środkówpłatniczych, walut obcych i dewiz. Do aktywówpieniężnych zalicza się również inneaktywa finansowe, w tym w szczególnościnaliczone odsetki od aktywów finansowych.Jeżeli aktywa te są płatne lub wymagalnew ciągu 3 miesięcy od dnia ich otrzymania,wystawienia, nabycia lub założenia(lokaty), to na potrzeby rachunku przepływówpieniężnych zalicza się je do środkówpieniężnych, chyba że ujmuje się je w przepływachz działalności inwestycyjnej (lokacyjnej);26) instrumentach kapitałowych – rozumie sięprzez to kontrakty, z których wynika prawodo majątku jednostki, pozostałego po zaspokojeniulub zabezpieczeniu wszystkichwierzycieli, a także zobowiązanie się jednostkido wyemitowania lub dostarczeniawłasnych instrumentów kapitałowych,a w szczególności udziały, opcje na akcjewłasne lub warranty;27) zobowiązaniach finansowych – rozumiesię przez to zobowiązanie jednostki dowydania aktywów finansowych albodo wymiany instrumentu finansowego z innąjednostką, na niekorzystnych warunkach;28) zobowiązaniach warunkowych – rozumiesię przez to obowiązek wykonania świadczeń,których powstanie jest uzależnioneod zaistnienia określonych zdarzeń;29) aktywach netto – rozumie się przez to aktywajednostki pomniejszone o zobowiązania,odpowiadające wartościowo kapitałowi(funduszowi) własnemu;30) przychodach i zyskach – rozumie się przezto uprawdopodobnione powstanie w okresiesprawozdawczym korzyści ekonomicznych,o wiarygodnie określonej wartości,w formie zwiększenia wartości aktywów,albo zmniejszenia wartości zobowiązań,które doprowadzą do wzrostu kapitałuwłasnego lub zmniejszenia jego niedoboruw inny sposób niż wniesienie środkówprzez udziałowców lub właścicieli;31) kosztach i stratach – rozumie się przez touprawdopodobnione zmniejszenia w okresiesprawozdawczym korzyści ekonomicznych,o wiarygodnie określonej wartości,w formie zmniejszenia wartości aktywów,albo zwiększenia wartości zobowiązań i rezerw,które doprowadzą do zmniejszeniakapitału własnego lub zwiększenia jegoniedoboru w inny sposób niż wycofanieśrodków przez udziałowców lub właścicieli;32) pozostałych kosztach i przychodach operacyjnych– rozumie się przez to koszty20 lutego 2011 r. Dodatek do MONITORA księgowego nr 4(176)

8 art. 3 II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCIi przychody związane pośrednio z działalnościąoperacyjną jednostki, a w szczególnościkoszty i przychody związane:a) z działalnością socjalną,b) ze zbyciem środków trwałych, środkówtrwałych w budowie, wartości niematerialnychi prawnych, a także nieruchomościoraz wartości niematerialnychi prawnych zaliczonych do inwestycji,c) z utrzymywaniem nieruchomości orazwartości niematerialnych i prawnych zaliczonychdo inwestycji, w tym takżez aktualizacją wartości tych inwestycji,jak również z ich przekwalifikowaniemodpowiednio do środków trwałych orazwartości niematerialnych i prawnych, jeżelido wyceny inwestycji przyjęto cenęrynkową bądź inaczej określoną wartośćgodziwą,d) z odpisaniem należności i zobowiązańprzedawnionych, umorzonych, nieściągalnych,z wyjątkiem należności i zobowiązańo charakterze publicznoprawnymnieobciążających kosztów,e) z utworzeniem i rozwiązaniem rezerw,z wyjątkiem rezerw związanych z operacjamifinansowymi,f) z odpisami aktualizującymi wartość aktywówi ich korektami, z wyjątkiem odpisówobciążających koszty finansowe,g) z odszkodowaniami i karami,h) z przekazaniem lub otrzymaniem nieodpłatnie,w tym w drodze darowizny aktywów,w tym także środków pieniężnychna inne cele niż dopłaty do cen sprzedaży,nabycie lub wytworzenie środkówtrwałych, środków trwałych w budowie albowartości niematerialnych i prawnych;33) stratach i zyskach nadzwyczajnych – rozumiesię przez to straty i zyski powstającena skutek zdarzeń trudnych do przewidzenia,poza działalnością operacyjną jednostkii niezwiązane z ogólnym ryzykiemjej prowadzenia;34) sprawowaniu kontroli nad inną jednostką –rozumie się przez to zdolność jednostkido kierowania polityką finansową i operacyjnąinnej jednostki, w celu osiągania korzyściekonomicznych z jej działalności;35) sprawowaniu współkontroli nad inną jednostką– rozumie się przez to zdolnośćwspólnika jednostki współzależnej na równiz innymi wspólnikami, na zasadach określonychw zawartej pomiędzy nimi umowie,umowie spółki lub statucie do kierowaniapolityką finansową i operacyjną tej jednostki,w celu osiągania wspólnie korzyściekonomicznych z jej działalności;36) znaczącym wpływie na inną jednostkę – rozumiesię przez to niemającą znamionsprawowania kontroli lub współkontrolizdolność jednostki do wpływania na politykęfinansową i operacyjną innej jednostki,w szczególności przez:a) udział w podejmowaniu decyzji w sprawiepodziału zysku lub pokrycia straty,b) zasiadanie w organie zarządzającym,nadzorującym lub administrującym,c) przeprowadzanie istotnych transakcjiz tą jednostką,d) udostępnianie tej jednostce informacjitechnicznych o zasadniczym znaczeniudla jej działalności,e) możliwość wymiany członków organówzarządzających, nadzorujących lub administrujących;37) jednostce dominującej – rozumie się przezto jednostkę będącą spółką handlową lubprzedsiębiorstwem państwowym, sprawującąkontrolę nad inną jednostką,a w szczególności:a) posiadającą bezpośrednio lub pośrednioprzez udziały większość ogólnej liczbygłosów w organie stanowiącym innej jednostki(zależnej), także na podstawie porozumieńz innymi uprawnionymi do głosu,wykonującymi swe prawa głosu zgodniez wolą jednostki dominującej, lubb) uprawnioną do kierowania polityką finansowąi operacyjną innej jednostki(zależnej) w sposób samodzielny lubprzez wyznaczone przez siebie osobywww.mk.infor.pl

II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI art. 3 9lub jednostki na podstawie umowy zawartejz innymi uprawnionymi do głosu,posiadającymi, na podstawie statutulub umowy spółki, łącznie z jednostkądominującą, większość ogólnej liczbygłosów w organie stanowiącym, lubc) uprawnioną do powoływania i odwoływaniawiększości członków organówzarządzających, nadzorujących lub administrującychinnej jednostki (zależnej),lubd) będącą udziałowcem jednostki, którejczłonkowie zarządu w poprzednim rokuobrotowym, w ciągu bieżącego rokuobrotowego i do czasu sporządzeniasprawozdania finansowego za bieżącyrok obrotowy, stanowią jednocześniewięcej niż połowę składu zarządutej jednostki (zależnej) lub osoby, którezostały powołane do pełnienia tychfunkcji w rezultacie wykonywania przezjednostkę dominującą prawa głosuw organach tej jednostki (zależnej);37a) jednostce dominującej niższego szczebla– rozumie się przez to spółkę handlową,która jest jednocześnie jednostką zależnąod innej spółki handlowej lub przedsiębiorstwapaństwowego i jednostką dominującąw stosunku do co najmniej jednejspółki handlowej;37b) jednostce dominującej wyższego szczebla– rozumie się przez to jednostkę będącąspółką handlową lub przedsiębiorstwempaństwowym, która jest jednostkądominującą w stosunku do jednostki dominującejniższego szczebla;37c) wspólniku jednostki współzależnej – rozumiesię przez to jednostkę będącąspółką handlową lub przedsiębiorstwempaństwowym, sprawującą wraz z innymiudziałowcami współkontrolę nad jednostkąwspółzależną;38) znaczącym inwestorze – rozumie sięprzez to jednostkę będącą spółką handlowąlub przedsiębiorstwem państwowym,posiadającą w innej jednostce – niebędącejjednostką zależną lub współzależną– nie mniej niż 20% głosów w organiestanowiącym tej jednostki i wywierającąznaczący wpływ wobec tej jednostki,przy czym liczbę głosów ustalasię z zachowaniem zasady określonejw pkt 37 lit. a. Udział w ogólnej liczbiegłosów może być mniejszy niż 20%, jeżeliinne okoliczności, wymienione w pkt 36wskazują na wywieranie znaczącegowpływu;39) jednostce zależnej – rozumie się przez tojednostkę będącą spółką handlową lubpodmiotem utworzonym i działającymzgodnie z przepisami obcego prawa handlowego,kontrolowaną przez jednostkędominującą;40) jednostce współzależnej – rozumie sięprzez to jednostkę, która jest współkontrolowanaprzez wspólników na podstawiezawartej pomiędzy nimi umowy, umowyspółki lub statutu;41) jednostce stowarzyszonej – rozumie sięprzez to jednostkę będącą spółką handlowąlub podmiotem utworzonym i działającymzgodnie z przepisami obcegoprawa handlowego, na którą znaczący inwestorwywiera znaczący wpływ;42) jednostkach podporządkowanych – rozumiesię przez to jednostki zależne, współzależneoraz stowarzyszone;43) jednostkach powiązanych z jednostką– rozumie się przez to jej jednostkę dominującą,znaczącego inwestora, jej jednostkizależne, współzależne i stowarzyszoneoraz jednostki znajdujące się wrazz jednostką pod wspólną kontrolą, a takżewspólnika jednostki współzależnej;44) grupie kapitałowej – rozumie się przez tojednostkę dominującą wraz z jednostkamizależnymi;45) konsolidacji – rozumie się przez to łączeniesprawozdań finansowych jednostektworzących grupę kapitałową przez sumowanieodpowiednich pozycji sprawozdańfinansowych jednostki dominującej20 lutego 2011 r. Dodatek do MONITORA księgowego nr 4(176)

10 art. 3 II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCIi jednostek zależnych, z uwzględnieniemniezbędnych wyłączeń i korekt;46) kapitałach mniejszości – rozumie się przezto część aktywów netto jednostki zależnej,objętej skonsolidowanym sprawozdaniemfinansowym, która należy do udziałowcówinnych niż jednostki grupy kapitałowej;47) metodzie praw własności – rozumie sięprzez to przyjętą przez jednostkę dominującą,wspólnika jednostki współzależnejlub znaczącego inwestora metodę wycenyudziałów w aktywach netto jednostki podporządkowanej,z uwzględnieniem wartościfirmy lub ujemnej wartości firmy, ustalonychna dzień objęcia kontroli, współkontrolilub wywierania znaczącego wpływu.Wartość początkową udziału aktualizujesię na dzień bilansowy, na który sporządzasię sprawozdanie finansowe, o zmianywartości aktywów netto jednostki podporządkowanej,jakie nastąpiły w okresiesprawozdawczym, wynikające zarównoz osiągniętego wyniku finansowego, skorygowanegoo odpis raty wartości firmy lubujemnej wartości firmy przypadający nadany okres sprawozdawczy, jak i o wszelkieinne zmiany, w tym wynikające z rozliczeńz jednostką dominującą, wspólnikiemjednostki współzależnej lub znaczącym inwestorem;48) Europejskim Obszarze Gospodarczym –rozumie się przez to kraje Unii Europejskiejoraz Islandię, Liechtenstein i Norwegię.2. Wyrażone w euro wielkości przelicza sięna walutę polską po średnim kursie, ogłoszonymprzez Narodowy Bank Polski, na dzień bilansowy,z zastrzeżeniem ust. 3.3. Wyrażone w euro wielkości, o których mowaw art. 2 ust. 1 pkt 2 i ust. 2, przelicza się nawalutę polską po średnim kursie ogłoszonymprzez Narodowy Bank Polski, na dzień 30 wrześniaroku poprzedzającego rok obrotowy.4. Jeżeli jednostka przyjęła do używania obceśrodki trwałe lub wartości niematerialnei prawne na mocy umowy, zgodnie z którą jednaze stron, zwana dalej „finansującym”, oddajedrugiej stronie, zwanej dalej „korzystającym”,środki trwałe lub wartości niematerialnei prawne do odpłatnego używania lub równieżpobierania pożytków na czas oznaczony, środkite i wartości zalicza się do aktywów trwałychkorzystającego, jeżeli umowa spełnia conajmniej jeden z następujących warunków:1) przenosi własność jej przedmiotu na korzystającegopo zakończeniu okresu, na któryzostała zawarta;2) zawiera prawo do nabycia jej przedmiotuprzez korzystającego, po zakończeniu okresu,na jaki została zawarta, po cenie niższejod wartości rynkowej z dnia nabycia;3) okres, na jaki została zawarta, odpowiadaw przeważającej części przewidywanemuokresowi ekonomicznej użyteczności środkatrwałego lub prawa majątkowego, przy czymnie może być on krótszy niż 3/4 tego okresu.Prawo własności przedmiotu umowy możebyć, po okresie, na jaki umowa została zawarta,przeniesione na korzystającego;4) suma opłat, pomniejszonych o dyskonto,ustalona w dniu zawarcia umowy i przypadającado zapłaty w okresie jej obowiązywania,przekracza 90% wartości rynkowejprzedmiotu umowy na ten dzień. W sumieopłat uwzględnia się wartość końcowąprzedmiotu umowy, którą korzystający zobowiązujesię zapłacić za przeniesienie naniego własności tego przedmiotu. Do sumyopłat nie zalicza się płatności na rzecz finansującegoza świadczenia dodatkowe,podatków oraz składek na ubezpieczenietego przedmiotu, jeżeli korzystający pokrywaje niezależnie od opłat za używanie;5) zawiera przyrzeczenie finansującego do zawarciaz korzystającym kolejnej umowyo oddanie w odpłatne używanie tego samegoprzedmiotu lub przedłużenia umowy dotychczasowej,na warunkach korzystniejszychod przewidzianych w dotychczasowejumowie;6) przewiduje możliwość jej wypowiedzenia,z zastrzeżeniem, że wszelkie powstałe z tewww.mk.infor.pl

II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI art. 4–5 11go tytułu koszty i straty poniesione przez finansującegopokrywa korzystający;7) przedmiot umowy został dostosowany doindywidualnych potrzeb korzystającego.Może on być używany wyłącznie przezkorzystającego, bez wprowadzania w nimistotnych zmian.5. W przypadku spełnienia co najmniej jednegoz warunków określonych w ust. 4, oddanedo używania korzystającemu środki trwałelub wartości niematerialne i prawne zalicza sięu finansującego do aktywów finansowych odpowiedniojako inne długoterminowe bądźkrótkoterminowe aktywa.6. W przypadku gdy roczne sprawozdanie finansowekorzystającego nie podlega obowiązkowibadania i ogłaszania w myśl art. 64ust. 1, to może on dokonywać kwalifikacjiumów, o których mowa w ust. 4, według zasadokreślonych w przepisach podatkowych i niestosować ust. 4 i 5.Art. 4. [Zakres rachunkowości]1. Jednostki obowiązane są stosować przyjętezasady (politykę) rachunkowości, rzetelniei jasno przedstawiając sytuację majątkową i finansowąoraz wynik finansowy.2. Zdarzenia, w tym operacje gospodarcze,ujmuje się w księgach rachunkowych i wykazujew sprawozdaniu finansowym zgodniez ich treścią ekonomiczną.3. Rachunkowość jednostki obejmuje:1) przyjęte zasady (politykę) rachunkowości;2) prowadzenie, na podstawie dowodów księgowych,ksiąg rachunkowych, ujmującychzapisy zdarzeń w porządku chronologicznymi systematycznym;3) okresowe ustalanie lub sprawdzanie drogąinwentaryzacji rzeczywistego stanu aktywówi pasywów;4) wycenę aktywów i pasywów oraz ustalaniewyniku finansowego;5) sporządzanie sprawozdań finansowych;6) gromadzenie i przechowywanie dowodówksięgowych oraz pozostałej dokumentacjiprzewidzianej ustawą;7) poddanie badaniu i ogłoszenie sprawozdańfinansowych w przypadkach przewidzianychustawą.4. Jednostka może w ramach przyjętych zasad(polityki) rachunkowości stosowaćuproszczenia, jeżeli nie wywiera to istotnieujemnego wpływu na realizację obowiązkuokreślonego w ust. 1.5. Kierownik jednostki ponosi odpowiedzialnośćza wykonywanie obowiązków w zakresierachunkowości określonych ustawą, w tymz tytułu nadzoru, również w przypadku, gdyokreślone obowiązki w zakresie rachunkowości– z wyłączeniem odpowiedzialności zaprzeprowadzenie inwentaryzacji w formie spisuz natury – zostaną powierzone innej osobieza jej zgodą. Przyjęcie odpowiedzialnościprzez inną osobę powinno być stwierdzonew formie pisemnej. W przypadku gdy kierownikiemjednostki jest organ wieloosobowy, a niezostała wskazana osoba odpowiedzialna, odpowiedzialnośćponoszą wszyscy członkowietego organu.Art. 4a. [Obowiązki kierownika jednostkioraz organu nadzorującego]1. Kierownik jednostki oraz członkowie radynadzorczej lub innego organu nadzorującegojednostki są zobowiązani do zapewnienia, abysprawozdanie finansowe oraz sprawozdaniez działalności spełniały wymagania przewidzianew niniejszej ustawie.2. Kierownik jednostki oraz członkowie radynadzorczej lub innego organu nadzorującegojednostki odpowiadają solidarnie wobec spółkiza szkodę wyrządzoną działaniem lub zaniechaniemstanowiącym naruszenie obowiązkuwynikającego z ust. 1.Art. 5. [Zasada ciągłości i kontynuacji działalności]1. Przyjęte zasady (politykę) rachunkowościnależy stosować w sposób ciągły, dokonującw kolejnych latach obrotowych jednakowegogrupowania operacji gospodarczych, wycenyaktywów i pasywów, w tym także dokonywania20 lutego 2011 r. Dodatek do MONITORA księgowego nr 4(176)

12 art. 6–8 II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCIodpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych,ustalania wyniku finansowego i sporządzaniasprawozdań finansowych tak, abyza kolejne lata informacje z nich wynikającebyły porównywalne. Wykazane w księgachrachunkowych na dzień ich zamknięcia stanyaktywów i pasywów należy ująć w tej samejwysokości, w otwartych na następny rok obrotowyksięgach rachunkowych.2. Przy stosowaniu przyjętych zasad (polityki)rachunkowości przyjmuje się założenie, żejednostka będzie kontynuowała w dającej sięprzewidzieć przyszłości działalność w niezmniejszonymistotnie zakresie, bez postawieniajej w stan likwidacji lub upadłości, chyba|że jest to niezgodne ze stanem faktycznymlub prawnym. Ustalając zdolność jednostkido kontynuowania działalności, kierownikjednostki uwzględnia wszystkie informacje dostępnena dzień sporządzenia sprawozdaniafinansowego, dotyczące dającej się przewidziećprzyszłości, obejmującej okres nie krótszyniż jeden rok od dnia bilansowego.Art. 6. [Zasada memoriału i współmierności]1. W księgach rachunkowych jednostki należyująć wszystkie osiągnięte, przypadające najej rzecz przychody i obciążające ją kosztyzwiązane z tymi przychodami dotyczące danegoroku obrotowego, niezależnie od terminuich zapłaty.2. Dla zapewnienia współmierności przychodówi związanych z nimi kosztów do aktywówlub pasywów danego okresu sprawozdawczegozaliczane będą koszty lub przychody dotycząceprzyszłych okresów oraz przypadającena ten okres sprawozdawczy koszty, którejeszcze nie zostały poniesione.Art. 7. [Zasada ostrożnej wyceny, zakaz kompensat]1. Poszczególne składniki aktywów i pasywówwycenia się stosując rzeczywiście poniesionena ich nabycie (wytworzenie) ceny (koszty),z zachowaniem zasady ostrożności.W szczególności należy w tym celu w wynikufinansowym, bez względu na jego wysokość,uwzględnić:1) zmniejszenia wartości użytkowej lub handlowejskładników aktywów, w tym równieżdokonywane w postaci odpisów amortyzacyjnychlub umorzeniowych;2) (uchylony);3) wyłącznie niewątpliwe pozostałe przychodyoperacyjne i zyski nadzwyczajne;4) wszystkie poniesione pozostałe koszty operacyjnei straty nadzwyczajne;5) rezerwy na znane jednostce ryzyko, grożącestraty oraz skutki innych zdarzeń.2. Zdarzenia, o których mowa w ust. 1, należyuwzględnić także wtedy, gdy zostaną oneujawnione między dniem bilansowym a dniem,w którym rzeczywiście następuje zamknięcieksiąg rachunkowych.3. Wartość poszczególnych składników aktywówi pasywów, przychodów i związanychz nimi kosztów, jak też zysków i strat nadzwyczajnychustala się oddzielnie. Nie możnakompensować ze sobą wartości różnych codo rodzaju aktywów i pasywów, przychodówi kosztów związanych z nimi oraz zyskówi strat nadzwyczajnych.Art. 8. [Zasada istotności, możliwość odstąpieniaod zasady ciągłości]1. Określając zasady (politykę) rachunkowościnależy zapewnić wyodrębnienie w rachunkowościwszystkich zdarzeń istotnych do ocenysytuacji majątkowej i finansowej oraz wynikufinansowego jednostki, przy zachowaniuzasady ostrożności, o której mowa w art. 7.2. W celu rzetelnego i jasnego przedstawieniasytuacji jednostka może, ze skutkiem odpierwszego dnia roku obrotowego, bez względuna datę podjęcia decyzji, zmienić dotychczasstosowane rozwiązania na inne, przewidzianeustawą. Zmiana dotychczas stosowanychrozwiązań wymaga również określeniaw informacji dodatkowej wpływu tych zmianna sprawozdania finansowe wymagane innymiprzepisami prawa, jeżeli zostały one sporządzoneza okres, w którym powyższe rozwiązawww.mk.infor.pl

II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI art. 9–11 13nia uległy zmianie. W przypadku takim należyw sprawozdaniu finansowym jednostki za rokobrotowy, w którym zmiany te nastąpiły, podaćprzyczyny tych zmian, określić liczbowo ichwpływ na wynik finansowy oraz zapewnićporównywalność danych sprawozdania finansowegodotyczących roku poprzedzającegorok obrotowy, w którym dokonano zmian.3. W przypadku zmian zasad (polityki) rachunkowości,spowodowanych zaprzestaniemstosowania MSR przy sporządzaniu sprawozdańfinansowych przez jednostki, o którychmowa w art. 45 ust. 1a i 1b, skutki finansoweprzejścia na zasady (politykę) rachunkowościokreślone w ustawie odnosi się na kapitał (fundusz)własny i wykazuje jako zysk (strata) z latubiegłych, a jeżeli skutki przeszacowania aktywówdokonanego zgodnie z MSR rozliczonoz kapitałem (funduszem) z aktualizacji wyceny– jako zmianę stanu tego kapitału (funduszu).Do zmian zasad (polityki) rachunkowości polegającychna zaprzestaniu stosowania MSRprzy sporządzaniu sprawozdań finansowychstosuje się odpowiednio przepisy ust. 1 i 2.Rozdział 2Prowadzenie ksiąg rachunkowychArt. 9. [Język i waluta]Księgi rachunkowe prowadzi się w językupolskim i w walucie polskiej.Art. 10. [Dokumentacja zasad (polityki) rachunkowości]1. Jednostka powinna posiadać dokumentacjęopisującą w języku polskim przyjęte przeznią zasady (politykę) rachunkowości,a w szczególności dotyczące:1) określenia roku obrotowego i wchodzącychw jego skład okresów sprawozdawczych;2) metod wyceny aktywów i pasywów orazustalania wyniku finansowego;3) sposobu prowadzenia ksiąg rachunkowych,w tym co najmniej:a) zakładowego planu kont, ustalającegowykaz kont księgi głównej, przyjęte zasadyklasyfikacji zdarzeń, zasady prowadzeniakont ksiąg pomocniczych oraz ichpowiązania z kontami księgi głównej,b) wykazu ksiąg rachunkowych, a przy prowadzeniuksiąg rachunkowych przyużyciu komputera – wykazu zbiorów danychtworzących księgi rachunkowena informatycznych nośnikach danychz określeniem ich struktury, wzajemnychpowiązań oraz ich funkcji w organizacjicałości ksiąg rachunkowych i w procesachprzetwarzania danych,c) opisu systemu przetwarzania danych,a przy prowadzeniu ksiąg rachunkowychprzy użyciu komputera – opisu systemuinformatycznego, zawierającego wykazprogramów, procedur lub funkcji, w zależnościod struktury oprogramowania,wraz z opisem algorytmów i parametróworaz programowych zasad ochronydanych, w tym w szczególności metodzabezpieczenia dostępu do danych i systemuich przetwarzania, a ponadtookreślenie wersji oprogramowania i datyrozpoczęcia jego eksploatacji;4) systemu służącego ochronie danych i ichzbiorów, w tym dowodów księgowych,ksiąg rachunkowych i innych dokumentówstanowiących podstawę dokonanych w nichzapisów.2. Kierownik jednostki ustala w formie pisemneji aktualizuje dokumentację, o którejmowa w ust. 1.3. W sprawach nieuregulowanych przepisamiustawy, przyjmując zasady (politykę) rachunkowości,jednostki mogą stosować krajowestandardy rachunkowości wydane przezKomitet Standardów Rachunkowości. W przypadkubraku odpowiedniego standardu krajowego,jednostki, inne niż wymienione w art. 2ust. 3, mogą stosować MSR.Art. 11. [Miejsce prowadzenia ksiąg rachunkowych]1. Księgi rachunkowe są prowadzone przezjednostkę.20 lutego 2011 r. Dodatek do MONITORA księgowego nr 4(176)

14 art. 11a–12 II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI2. Jednostka może powierzyć prowadzenieksiąg rachunkowych przedsiębiorcy, o którymmowa w art. 76a ust. 3, lub przedsiębiorcy prowadzącemudziałalność w tym zakresie z innegopaństwa członkowskiego w rozumieniuart. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 4 marca 2010 r.o świadczeniu usług na terytorium RzeczypospolitejPolskiej (Dz.U. Nr 47, poz. 278).Art. 11a. W przypadku gdy księgi rachunkowesą prowadzone poza siedzibą jednostki lubmiejscem sprawowania zarządu, kierownikjednostki jest obowiązany:1) powiadomić właściwy urząd skarbowyo miejscu prowadzenia ksiąg rachunkowychw terminie 15 dni od dnia ich wydania;2) zapewnić dostępność ksiąg rachunkowychwraz z dowodami księgowymi uprawnionymorganom zewnętrznej kontroli lub nadzoruw siedzibie jednostki lub w miejscu sprawowaniazarządu albo w innym miejscu za zgodąorganu kontroli lub nadzoru.Art. 12. [Otwieranie i zamykanie ksiąg rachunkowych]1. Księgi rachunkowe otwiera się, z zastrzeżeniemust. 3:1) na dzień rozpoczęcia działalności, którymjest dzień pierwszego zdarzenia wywołującegoskutki o charakterze majątkowym lubfinansowym,2) na początek każdego następnego roku obrotowego,3) na dzień zmiany formy prawnej,4) na dzień wpisu do rejestru połączenia jednosteklub podziału jednostki, powodującychpowstanie nowej jednostki (jednostek),5) na dzień rozpoczęcia likwidacji lub ogłoszeniaupadłości– w ciągu 15 dni od dnia zaistnienia tych zdarzeń.2. Księgi rachunkowe zamyka się, z zastrzeżeniemust. 3 i 3a:1) na dzień kończący rok obrotowy,2) na dzień zakończenia działalności jednostki,w tym również jej sprzedaży, zakończenialikwidacji lub postępowaniaupadłościowego, o ile nie nastąpiło jegoumorzenie,3) na dzień poprzedzający zmianę formy prawnej,4) w jednostce przejmowanej na dzień połączeniazwiązanego z przejęciem jednostkiprzez inną jednostkę, to jest na dzień wpisudo rejestru tego połączenia,5) na dzień poprzedzający dzień podziału lubpołączenia jednostek, jeżeli w wyniku podziałulub połączenia powstaje nowa jednostka,to jest na dzień poprzedzającydzień wpisu do rejestru połączenia lub podziału,6) na dzień poprzedzający dzień postawieniajednostki w stan likwidacji lub ogłoszeniaupadłości,7) na inny dzień bilansowy określony odrębnymiprzepisami– nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia zaistnieniatych zdarzeń.3. Można nie zamykać i nie otwierać ksiągrachunkowych w przypadku:1) przekształcenia spółki osobowej oraz spółkicywilnej w inną spółkę osobową, a takżespółki kapitałowej w inną spółkę kapitałową;2) połączenia jednostek, gdy w myśl ustawyrozliczenie połączenia następuje metodą łączeniaudziałów i nie powoduje powstanianowej jednostki;3) ogłoszenia upadłości jednostki z możliwościązawarcia układu.3a. Można nie zamykać ksiąg rachunkowych,jeżeli podział jednostki następuje przezwydzielenie.4. Ostateczne zamknięcie i otwarcie ksiąg rachunkowychjednostki kontynuującej działalnośćpowinno nastąpić najpóźniej w ciągu 15 dniod dnia zatwierdzenia sprawozdania finansowegoza rok obrotowy.5. Zamknięcie ksiąg rachunkowych polegana nieodwracalnym wyłączeniu możliwości dokonywaniazapisów księgowych w zbiorachtworzących zamknięte księgi rachunkowe,z uwzględnieniem art. 13 ust. 2 i 3.www.mk.infor.pl

II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI art. 13–15 15Art. 13. [Warunki prowadzenia ksiąg rachunkowych]1. Księgi rachunkowe obejmują zbiory zapisówksięgowych, obrotów (sum zapisów)i sald, które tworzą:1) dziennik;2) księgę główną;3) księgi pomocnicze;4) zestawienia: obrotów i sald kont księgigłównej oraz sald kont ksiąg pomocniczych;5) wykaz składników aktywów i pasywów (inwentarz).2. Przy prowadzeniu ksiąg rachunkowychprzy użyciu komputera za równoważne z nimiuważa się odpowiednio zasoby informacyjnerachunkowości, zorganizowane w formie oddzielnychkomputerowych zbiorów danych,bazy danych lub wyodrębnionych jej części,bez względu na miejsce ich powstania i przechowywania.3. Warunkiem utrzymywania zasobów informacyjnychsystemu rachunkowości w formieokreślonej w ust. 2 jest posiadanie przez jednostkęoprogramowania umożliwiającego uzyskiwanieczytelnych informacji w odniesieniudo zapisów dokonanych w księgach rachunkowych,poprzez ich wydrukowanie lub przeniesieniena informatyczny nośnik danych.4. Księgi rachunkowe, z uwzględnieniemtechniki ich prowadzenia, powinny być:1) trwale oznaczone nazwą (pełną lub skróconą)jednostki, której dotyczą (każda księgawiązana, każda luźna karta kontowa, takżejeżeli mają one postać wydruku komputerowegolub zestawienia wyświetlanego naekranie monitora komputera), nazwą danegorodzaju księgi rachunkowej oraz nazwąprogramu przetwarzania;2) wyraźnie oznaczone co do roku obrotowego,okresu sprawozdawczego i daty sporządzenia;3) przechowywane starannie w ustalonej kolejności.5. Przy prowadzeniu ksiąg rachunkowychprzy użyciu komputera należy zapewnić automatycznąkontrolę ciągłości zapisów, przenoszeniaobrotów lub sald. Wydruki komputeroweksiąg rachunkowych powinny składać sięz automatycznie numerowanych stron, z oznaczeniempierwszej i ostatniej, oraz być sumowanena kolejnych stronach w sposób ciągływ roku obrotowym.6. Księgi rachunkowe należy wydrukowaćnie później niż na koniec roku obrotowego. Zarównoważne z wydrukiem uznaje się przeniesienietreści ksiąg rachunkowych na informatycznynośnik danych, zapewniający trwałośćzapisu informacji, przez czas nie krótszyod wymaganego dla przechowywania ksiągrachunkowych.Art. 14. [Dziennik]1. Dziennik zawiera chronologiczne ujęciezdarzeń, jakie nastąpiły w danym okresie sprawozdawczym.Bez względu na technikęprowadzenia ksiąg rachunkowych dziennik powinienumożliwiać uzgodnienie jego obrotówz obrotami zestawienia obrotów i sald kontksięgi głównej.2. Zapisy w dzienniku muszą być kolejno numerowane,a sumy zapisów (obroty) liczonew sposób ciągły. Sposób dokonywania zapisóww dzienniku powinien umożliwiać ich jednoznacznepowiązanie ze sprawdzonymii zatwierdzonymi dowodami księgowymi.3. Jeżeli stosuje się dzienniki częściowe,grupujące zdarzenia według ich rodzajów, tonależy sporządzić zestawienie obrotów tychdzienników za dany okres sprawozdawczy.4. Przy prowadzeniu ksiąg rachunkowychprzy użyciu komputera zapis księgowy powinienposiadać automatycznie nadany numerpozycji, pod którą został wprowadzony dodziennika, a także dane pozwalające na ustalenieosoby odpowiedzialnej za treść zapisu.Art. 15. [Konta księgi głównej]1. Konta księgi głównej zawierają zapisyo zdarzeniach w ujęciu systematycznym. Nakontach księgi głównej obowiązuje ujęcie zarejestrowanychuprzednio lub równocześnie20 lutego 2011 r. Dodatek do MONITORA księgowego nr 4(176)

16 art. 16–18 II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCIw dzienniku zdarzeń, zgodnie z zasadą podwójnegozapisu.2. Zapisów na określonym koncie księgigłównej dokonuje się w kolejności chronologicznej.Art. 16. [Konta ksiąg pomocniczych]1. Konta ksiąg pomocniczych zawierają zapisybędące uszczegółowieniem i uzupełnieniemzapisów kont księgi głównej. Prowadzi się jew ujęciu systematycznym jako wyodrębnionysystem ksiąg, kartotek (zbiorów kont), komputerowychzbiorów danych, uzgodniony z saldamii zapisami na kontach księgi głównej.2. Na kontach ksiąg pomocniczych możnaw ciągu okresu sprawozdawczego stosować,obok lub zamiast jednostek pieniężnych, jednostkinaturalne. Należy wówczas sporządzićna koniec okresu sprawozdawczego zestawieniezapisów dokonanych na kontach ksiągpomocniczych w jednostkach naturalnychi ustalić ich wartość.3. (uchylony).Art. 17. [Prowadzenie ksiąg pomocniczych]1. Konta ksiąg pomocniczych prowadzi sięw szczególności dla:1) środków trwałych, w tym także środkówtrwałych w budowie, wartości niematerialnychi prawnych oraz dokonywanych odnich odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych;2) rozrachunków z kontrahentami;3) rozrachunków z pracownikami, a w szczególnościjako imienną ewidencję wynagrodzeńpracowników zapewniającą uzyskanieinformacji, z całego okresu zatrudnienia;4) operacji sprzedaży (kolejno numerowanewłasne faktury i inne dowody, ze szczegółowościąniezbędną do celów podatkowych);5) operacji zakupu (obce faktury i inne dowody,ze szczegółowością niezbędną do wycenyskładników aktywów i do celów podatkowych);6) kosztów i istotnych dla jednostki składnikówaktywów;7) operacji gotówkowych w przypadku prowadzeniakasy.2. Kierownik jednostki, uwzględniając rodzaji wartość poszczególnych grup rzeczowychskładników aktywów obrotowych posiadanychprzez jednostkę, podejmuje decyzję o stosowaniujednej z następujących metod prowadzeniakont ksiąg pomocniczych dla tych grupskładników:1) ewidencję ilościowo-wartościową, w którejdla każdego składnika ujmuje się obroty i stanyw jednostkach naturalnych i pieniężnych;2) ewidencję ilościową obrotów i stanów, prowadzonądla poszczególnych składników lubich jednorodnych grup wyłącznie w jednostkachnaturalnych. Wartość stanu wycenia sięprzynajmniej na koniec okresu sprawozdawczego,za który następują rozliczenia z budżetemz tytułu podatku dochodowego, dokonanena podstawie danych rzeczywistych;3) ewidencję wartościową obrotów i stanówtowarów oraz opakowań, prowadzoną dlapunktów obrotu detalicznego lub miejscskładowania, której przedmiotem zapisówsą tylko przychody, rozchody i stany całegozapasu;4) odpisywania w koszty wartości materiałówi towarów na dzień ich zakupu lub produktówgotowych w momencie ich wytworzenia,połączone z ustalaniem stanu tychskładników aktywów i jego wyceny oraz korektykosztów o wartość tego stanu, niepóźniej niż na dzień bilansowy.Art. 18. [Zestawienie obrotów i sald]1. Na podstawie zapisów na kontach księgigłównej sporządza się na koniec każdegookresu sprawozdawczego, nie rzadziej niż nakoniec miesiąca, zestawienie obrotów i sald,zawierające:1) symbole lub nazwy kont;2) salda kont na dzień otwarcia ksiąg rachunkowych,obroty za okres sprawozdawczyi narastająco od początku roku obrotowegooraz salda na koniec okresu sprawozdawczego;www.mk.infor.pl

II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI art. 19–20 173) sumę sald na dzień otwarcia ksiąg rachunkowych,obrotów za okres sprawozdawczyi narastająco od początku roku obrotowegooraz sald na koniec okresu sprawozdawczego.Obroty tego zestawienia powinny być zgodnez obrotami dziennika lub obrotami zestawieniaobrotów dzienników częściowych.2. Co najmniej na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowychsporządza się zestawienia saldwszystkich kont ksiąg pomocniczych, a nadzień inwentaryzacji – zestawienia sald inwentaryzowanejgrupy składników aktywów.Art. 19. [Inwentarz]1. Wykaz składników aktywów i pasywów(inwentarz), potwierdzony ich inwentaryzacją,sporządzają jednostki, które uprzednio nieprowadziły ksiąg rachunkowych w sposóbokreślony ustawą. W pozostałych jednostkachrolę inwentarza spełnia zestawienieobrotów i sald kont księgi głównej oraz zestawieniasald kont ksiąg pomocniczych sporządzonena dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych.2. Pozycje inwentarza sporządzonego przezjednostki, które nie prowadziły uprzednioksiąg rachunkowych, powinny stanowić odpowiednikilub rozwinięcia poszczególnych pozycjibilansu otwarcia. Składniki aktywów i pasywówwycenia się w inwentarzu według zasadokreślonych w rozdziale 4.Art. 20. [Zapisy księgowe]1. Do ksiąg rachunkowych okresu sprawozdawczegonależy wprowadzić, w postaci zapisu,każde zdarzenie, które nastąpiło w tymokresie sprawozdawczym.2. Podstawą zapisów w księgach rachunkowychsą dowody księgowe stwierdzające dokonanieoperacji gospodarczej, zwane dalej„dowodami źródłowymi”:1) zewnętrzne obce – otrzymane od kontrahentów;2) zewnętrzne własne – przekazywane w oryginalekontrahentom;3) wewnętrzne – dotyczące operacji wewnątrzjednostki.3. Podstawą zapisów mogą być również sporządzoneprzez jednostkę dowody księgowe:1) zbiorcze – służące do dokonania łącznychzapisów zbioru dowodów źródłowych, któremuszą być w dowodzie zbiorczym pojedynczowymienione;2) korygujące poprzednie zapisy;3) zastępcze – wystawione do czasu otrzymaniazewnętrznego obcego dowodu źródłowego;4) rozliczeniowe – ujmujące już dokonane zapisywedług nowych kryteriów klasyfikacyjnych.4. W przypadku uzasadnionego braku możliwościuzyskania zewnętrznych obcych dowodówźródłowych, kierownik jednostki może zezwolićna udokumentowanie operacji gospodarczejza pomocą księgowych dowodówzastępczych, sporządzonych przez osoby dokonującetych operacji. Nie może to jednakdotyczyć operacji gospodarczych, którychprzedmiotem są zakupy opodatkowane podatkiemod towarów i usług oraz skup metalinieżelaz-nych od ludności.5. Przy prowadzeniu ksiąg rachunkowychprzy użyciu komputera za równoważne z dowodamiźródłowymi uważa się zapisy w księgachrachunkowych, wprowadzane automatycznieza pośrednictwem urządzeń łączności,informatycznych nośników danych lubtworzone według algorytmu (programu) napodstawie informacji zawartych już w księgach,przy zapewnieniu, że podczas rejestrowaniatych zapisów zostaną spełnione co najmniejnastępujące warunki:1) uzyskają one trwale czytelną postać zgodnąz treścią odpowiednich dowodów księgowych;2) możliwe jest stwierdzenie źródła ich pochodzeniaoraz ustalenie osoby odpowiedzialnejza ich wprowadzenie;3) stosowana procedura zapewnia sprawdzeniepoprawności przetworzenia odnośnychdanych oraz kompletności i identycznościzapisów;20 lutego 2011 r. Dodatek do MONITORA księgowego nr 4(176)

18 art. 21–22 II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI4) dane źródłowe w miejscu ich powstania sąodpowiednio chronione, w sposób zapewniającyich niezmienność, przez okres wymaganydo przechowywania danego rodzajudowodów księgowych.Art. 21. [Dowód księgowy]1. Dowód księgowy powinien zawierać conajmniej:1) określenie rodzaju dowodu i jego numeruidentyfikacyjnego;2) określenie stron (nazwy, adresy) dokonującychoperacji gospodarczej;3) opis operacji oraz jej wartość, jeżeli to możliwe,określoną także w jednostkach naturalnych;4) datę dokonania operacji, a gdy dowód zostałsporządzony pod inną datą – także datęsporządzenia dowodu;5) podpis wystawcy dowodu oraz osoby, którejwydano lub od której przyjęto składnikiaktywów;6) stwierdzenie sprawdzenia i zakwalifikowaniadowodu do ujęcia w księgach rachunkowychprzez wskazanie miesiąca oraz sposobuujęcia dowodu w księgach rachunkowych(dekretacja), podpis osoby odpowiedzialnejza te wskazania.7) (uchylony).1a. Można zaniechać zamieszczania na dowodziedanych, o których mowa w ust. 1 pkt 5i 6, jeżeli wynika to z odrębnych przepisówlub techniki dokumentowania zapisów księgowych.2. Wartość może być w dowodzie pominięta,jeżeli w toku przetwarzania w rachunkowościdanych wyrażonych w jednostkach naturalnychnastępuje ich wycena, potwierdzona stosownymwydrukiem.3. Dowód księgowy opiewający na walutyobce powinien zawierać przeliczenie ich wartościna walutę polską według kursu obowiązującegow dniu przeprowadzenia operacji gospodarczej.Wynik przeliczenia zamieszcza siębezpośrednio na dowodzie, chyba że systemprzetwarzania danych zapewnia automatyczneprzeliczenie walut obcych na walutę polską,a wykonanie tego przeliczenia potwierdza odpowiedniwydruk.4. Jeżeli dowód nie dokumentuje przekazanialub przejęcia składnika aktywów, przeniesieniaprawa własności lub użytkowania wieczystegogruntu albo nie jest dowodem zastępczym,podpisy osób, o których mowaw ust. 1 pkt 5, mogą być zastąpione znakamizapewniającymi ustalenie tych osób. Podpisyna dokumentach ubezpieczenia i emitowanychpapierach wartościowych mogą być odtworzonemechanicznie.5. Na żądanie organów kontroli lub biegłegorewidenta należy zapewnić wiarygodne przetłumaczeniena język polski treści wskazanychprzez nich dowodów, sporządzonych w językuobcym.Art. 22. [Wymogi merytoryczne dowodówksięgowych]1. Dowody księgowe powinny być rzetelne,to jest zgodne z rzeczywistym przebiegiemoperacji gospodarczej, którą dokumentują,kompletne, zawierające co najmniej daneokreślone w art. 21, oraz wolne od błędów rachunkowych.Niedopuszczalne jest dokonywaniew dowodach księgowych wymazywaniai przeróbek.2. Błędy w dowodach źródłowych zewnętrznychobcych i własnych można korygować jedynieprzez wysłanie kontrahentowi odpowiedniegodokumentu zawierającego sprostowanie,wraz ze stosownym uzasadnieniem,chyba że inne przepisy stanowią inaczej.3. Błędy w dowodach wewnętrznych mogąbyć poprawiane przez skreślenie błędnej treścilub kwoty, z utrzymaniem czytelności skreślonychwyrażeń lub liczb, wpisanie treści poprawneji daty poprawki oraz złożenie podpisuosoby do tego upoważnionej, o ile odrębneprzepisy nie stanowią inaczej. Nie można poprawiaćpojedynczych liter lub cyfr.4. Jeżeli jedną operację dokumentuje więcejniż jeden dowód lub więcej niż jeden egzemplarzdowodu, kierownik jednostki ustala spowww.mk.infor.pl

II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI art. 23–24 19sób postępowania z każdym z nich i wskazuje,który dowód lub jego egzemplarz będzie podstawądo dokonania zapisu.Art. 23. [Wymogi formalne zapisów księgowych]1. Zapisów w księgach rachunkowych dokonujesię w sposób trwały, bez pozostawianiamiejsc pozwalających na późniejsze dopiski lubzmiany. Przy prowadzeniu ksiąg rachunkowychprzy użyciu komputera należy stosować właściweprocedury i środki chroniące przed zniszczeniem,modyfikacją lub ukryciem zapisu.2. Zapis księgowy powinien zawierać co najmniej:1) datę dokonania operacji gospodarczej;2) określenie rodzaju i numer identyfikacyjnydowodu księgowego stanowiącego podstawęzapisu oraz jego datę, jeżeli różni sięona od daty dokonania operacji;3) zrozumiały tekst, skrót lub kod opisu operacji,z tym że należy posiadać pisemne objaśnieniatreści skrótów lub kodów;4) kwotę i datę zapisu;5) oznaczenie kont, których dotyczy.3. Zapisów dotyczących operacji wyrażonychw walutach obcych dokonuje się w sposóbumożliwiający ustalenie kwoty operacjiw walucie polskiej i obcej.4. Zapisy w dzienniku i na kontach księgigłównej powinny być powiązane ze sobąw sposób umożliwiający ich sprawdzenie.5. Zapisy w księgach rachunkowych powinnybyć dokonane w sposób zapewniający ichtrwałość, przez czas nie krótszy od wymaganegodo przechowywania ksiąg rachunkowych.Art. 24. [Cechy charakterystyczne ksiąg rachunkowych]1. Księgi rachunkowe powinny być prowadzonerzetelnie, bezbłędnie, sprawdzalniei bieżąco.2. Księgi rachunkowe uznaje się za rzetelne,jeżeli dokonane w nich zapisy odzwierciedlająstan rzeczywisty.3. Księgi rachunkowe uznaje się za prowadzonebezbłędnie, jeżeli wprowadzono donich kompletnie i poprawnie wszystkie zakwalifikowanedo zaksięgowania w danym miesiącudowody księgowe, zapewniono ciągłośćzapisów oraz bezbłędność działania stosowanychprocedur obliczeniowych.4. Księgi rachunkowe uznaje się za sprawdzalne,jeżeli umożliwiają stwierdzenie poprawnościdokonanych w nich zapisów, stanów(sald) oraz działania stosowanych procedurobliczeniowych, a w szczególności:1) udokumentowanie zapisów pozwala naidentyfikację dowodów i sposobu ich zapisaniaw księgach rachunkowych na wszystkichetapach przetwarzania danych;2) zapisy uporządkowane są chronologiczniei systematycznie według kryteriów klasyfikacyjnychumożliwiających sporządzenieobowiązujących jednostkę sprawozdań finansowychi innych, sprawozdań, w tym deklaracjipodatkowych oraz dokonanie rozliczeńfinansowych;3) w przypadku prowadzenia ksiąg rachunkowychprzy użyciu komputera zapewnionajest kontrola kompletności zbiorów systemurachunkowości oraz parametrów przetwarzaniadanych;4) zapewniony jest dostęp do zbiorów danychpozwalających, bez względu na stosowanątechnikę, na uzyskanie w dowolnym czasiei za dowolnie wybrany okres sprawozdawczyjasnych i zrozumiałych informacji o treścizapisów dokonanych w księgach rachunkowych.5. Księgi rachunkowe uznaje się za prowadzonebieżąco, jeżeli:1) pochodzące z nich informacje umożliwiająsporządzenie w terminie obowiązującychjednostkę sprawozdań finansowych i innych,sprawozdań, w tym deklaracji podatkowychoraz dokonanie rozliczeń finansowych;2) zestawienia obrotów i sald kont księgi głównejsą sporządzane przynajmniej za poszczególneokresy sprawozdawcze, nie rza-20 lutego 2011 r. Dodatek do MONITORA księgowego nr 4(176)

20 art. 25–26 II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCIdziej niż na koniec miesiąca, w terminie,o którym mowa w pkt 1, a za rok obrotowy– nie później niż do 85 dnia po dniu bilansowym;3) ujęcie wpłat i wypłat gotówką, czekami i wekslamiobcymi oraz obrotu detalicznegoi gastronomii następuje w tym samym dniu,w którym zostały dokonane.Art. 25. [Poprawa błędów w zapisach księgowych]1. Stwierdzone błędy w zapisach poprawiasię:1) przez skreślenie dotychczasowej treścii wpisanie nowej, z zachowaniem czytelnościbłędnego zapisu, oraz podpisanie poprawkii umieszczenie daty; poprawki takiemuszą być dokonane jednocześnie wewszystkich księgach rachunkowych i niemogą nastąpić po zamknięciu miesiąca lub2) przez wprowadzenie do ksiąg rachunkowychdowodu zawierającego korekty błędnychzapisów, dokonywane tylko zapisamidodatnimi albo tylko ujemnymi.2. W razie ujawnienia błędów po zamknięciumiesiąca lub prowadzenia ksiąg rachunkowychprzy użyciu komputera, dozwolone sątylko korekty dokonane w sposób określonyw ust. 1 pkt 2.Rozdział 3InwentaryzacjaArt. 26. [Zakres, termin i metody inwentaryzacji]1. Jednostki przeprowadzają na ostatni dzieńkażdego roku obrotowego inwentaryzację:1) aktywów pieniężnych (z wyjątkiem zgromadzonychna rachunkach bankowych), papierówwartościowych w postaci materialnej,rzeczowych składników aktywów obrotowych,środków trwałych oraz nieruchomościzaliczonych do inwestycji, z zastrzeżeniempkt 3, a także maszyn i urządzeńwchodzących w skład środków trwałychw budowie – drogą spisu ich ilości z natury,wyceny tych ilości, porównania wartościz danymi ksiąg rachunkowych oraz wyjaśnieniai rozliczenia ewentualnych różnic;2) aktywów finansowych zgromadzonych na rachunkachbankowych lub przechowywanychprzez inne jednostki, w tym papierów wartościowychw formie zdematerializowanej,należności, w tym udzielonych pożyczek,z zastrzeżeniem pkt 3, oraz powierzonychkontrahentom własnych składników aktywów– drogą otrzymania od banków i uzyskaniaod kontrahentów potwierdzeń prawidłowościwykazanego w księgach rachunkowychjednostki stanu tych aktywów oraz wyjaśnieniai rozliczenia ewentualnych różnic;3) środków trwałych, do których dostęp jestznacznie utrudniony, gruntów oraz praw zakwalifikowanychdo nieruchomości, należnościspornych i wątpliwych, a w bankachrównież należności zagrożonych, należnościi zobowiązań wobec osób nieprowadzącychksiąg rachunkowych, z tytułów publicznoprawnych,a także aktywów i pasywówniewymienionych w pkt 1 i 2 oraz wymienionychw pkt 1 i 2, jeżeli przeprowadzenieich spisu z natury lub uzgodnieniez przyczyn uzasadnionych nie było możliwe– drogą porównania danych ksiąg rachunkowychz odpowiednimi dokumentami i weryfikacjiwartości tych składników.2. Inwentaryzacją drogą spisu z natury obejmujesię również znajdujące się w jednostceskładniki aktywów, będące własnością innychjednostek, powierzone jej do sprzedaży, przechowania,przetwarzania lub używania, powiadamiającte jednostki o wynikach spisu. Obowiązekten nie dotyczy jednostek świadczącychusługi pocztowe, transportowe, spedycyjnei składowania.3. Termin i częstotliwość inwentaryzacji,określone w ust. 1, uważa się za dotrzymane,jeżeli inwentaryzację:1) składników aktywów – z wyłączeniem aktywówpieniężnych, papierów wartościowych,produktów w toku produkcji oraz materiałów,towarów i produktów gotowych, okrewww.mk.infor.pl

II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI art. 27–28 21ślonych w art. 17 ust. 2 pkt 4 – rozpoczętonie wcześniej niż 3 miesiące przed końcemroku obrotowego, a zakończono do 15 dnianastępnego roku, ustalenie zaś stanu nastąpiłoprzez dopisanie lub odpisanie od stanustwierdzonego drogą spisu z natury lub potwierdzeniasalda – przychodów i rozchodów(zwiększeń i zmniejszeń), jakie nastąpiłymiędzy datą spisu lub potwierdzeniaa dniem ustalenia stanu wynikającegoz ksiąg rachunkowych, przy czym stan wynikającyz ksiąg rachunkowych nie może byćustalony po dniu bilansowym;2) zapasów materiałów, towarów, produktówgotowych i półproduktów znajdujących sięw strzeżonych składowiskach i objętychewidencją ilościowo-wartościową – przeprowadzonoraz w ciągu 2 lat;3) nieruchomości zaliczonych do środkówtrwałych oraz inwestycji, jak też znajdującychsię na terenie strzeżonym innych środkówtrwałych oraz maszyn i urządzeń wchodzącychw skład środków trwałych w budowie– przeprowadzono raz w ciągu 4 lat;4) zapasów towarów i materiałów (opakowań)objętych ewidencją wartościową w punktachobrotu detalicznego jednostki – przeprowadzonoraz w roku;5) zapasów drewna w jednostkach prowadzącychgospodarkę leśną – przeprowadzonoraz w roku.4. Inwentaryzację, o której mowa w ust. 1,przeprowadza się również na dzień zakończeniadziałalności przez jednostkę oraz na dzieńpoprzedzający postawienie jej w stan likwidacjilub ogłoszenia upadłości.5. Można odstąpić od przeprowadzenia inwentaryzacji:1) w przypadku ogłoszenia upadłości z możliwościązawarcia układu, jeżeli zgodniez art. 12 ust. 3 pkt 3 jednostka nie zamykaksiąg rachunkowych;2) w przypadku połączenia lub podziału jednostek,z wyjątkiem spółek kapitałowych, jeżelistrony w drodze umowy pisemnej odstąpiąod przeprowadzenia inwentaryzacji.Art. 27. [Udokumentowanie i rozliczenieinwentaryzacji]1. Przeprowadzenie i wyniki inwentaryzacjinależy odpowiednio udokumentować i powiązaćz zapisami ksiąg rachunkowych.2. Ujawnione w toku inwentaryzacji różnicemiędzy stanem rzeczywistym a stanem wykazanymw księgach rachunkowych należy wyjaśnići rozliczyć w księgach rachunkowychtego roku obrotowego, na który przypadałtermin inwentaryzacji.Rozdział 4Wycena aktywów i pasywóworaz ustalenie wyniku finansowegoArt. 28. [Zasady wyceny aktywów i pasywów]1. Aktywa i pasywa wycenia się nie rzadziejniż na dzień bilansowy w sposób następujący:1) środki trwałe oraz wartości niematerialnei prawne – według cen nabycia lub kosztówwytworzenia, lub wartości przeszacowanej(po aktualizacji wyceny środków trwałych),pomniejszonych o odpisy amortyzacyjnelub umorzeniowe, a także o odpisy z tytułutrwałej utraty wartości;1a) nieruchomości oraz wartości niematerialnei prawne zaliczane do inwestycji – wedługzasad, stosowanych do środkówtrwałych oraz wartości niematerialnychi prawnych, określonych w pkt 1 orazw art. 31, art. 32 ust. 1–5 i art. 33 ust. 1 lubwedług ceny rynkowej bądź inaczej określonejwartości godziwej;2) środki trwałe w budowie – w wysokościogółu kosztów pozostających w bezpośrednimzwiązku z ich nabyciem lub wytworzeniem,pomniejszonych o odpisy z tytułutrwałej utraty wartości;3) udziały w innych jednostkach oraz inne niżwymienione w pkt 1a inwestycje zaliczonedo aktywów trwałych – według ceny nabyciapomniejszonej o odpisy z tytułu trwałej utratywartości lub według wartości godziwejalbo skorygowanej ceny nabycia – jeżeli dla20 lutego 2011 r. Dodatek do MONITORA księgowego nr 4(176)

22 art. 28 II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCIdanego składnika aktywów został określonytermin wymagalności; wartość w cenienabycia można przeszacować do wartościw cenie rynkowej, a różnicę z przeszacowaniarozliczyć zgodnie z art. 35 ust. 4;4) udziały w jednostkach podporządkowanychzaliczone do aktywów trwałych – wedługzasad określonych w pkt 3 lub metodąpraw własności, pod warunkiem, że będzieona stosowana jednolicie wobecwszystkich jednostek podporządkowanych;5) inwestycje krótkoterminowe – według ceny(wartości) rynkowej albo według cenynabycia lub ceny (wartości) rynkowej, zależnieod tego, która z nich jest niższa albowedług skorygowanej ceny nabycia– jeżeli dla danego składnika aktywów zostałokreślony termin wymagalności,a krótkoterminowe inwestycje, dla którychnie istnieje aktywny rynek, w inny sposóbokreślonej wartości godziwej;6) rzeczowe składniki aktywów obrotowych– według cen nabycia lub kosztów wytworzenianie wyższych od cen ich sprzedażynetto na dzień bilansowy;7) należności i udzielone pożyczki – w kwociewymaganej zapłaty, z zachowaniem zasadyostrożności, z zastrzeżeniem pkt 7a;7a) należności i udzielone pożyczki zaliczonedo aktywów finansowych, mogą być wycenianewedług skorygowanej ceny nabycia,a jeżeli jednostka przeznacza je do sprzedażyw okresie do 3 miesięcy, to wedługwartości rynkowej lub inaczej określonejwartości godziwej;8) zobowiązania – w kwocie wymagającej zapłaty,z zastrzeżeniem pkt 8a;8a) zobowiązania finansowe mogą być wycenianewedług skorygowanej ceny nabycia,a jeżeli jednostka przeznacza je do sprzedażyw okresie do 3 miesięcy, to wedługwartości rynkowej lub inaczej określonejwartości godziwej;9) rezerwy – w uzasadnionej, wiarygodnieoszacowanej wartości;9a) udziały (akcje) własne – według cen nabycia;10) kapitały (fundusze) własne, z wyjątkiemudziałów (akcji) własnych, oraz pozostałeaktywa i pasywa – w wartości nominalnej.2. Cena nabycia, o której mowa w ust. 1, tocena zakupu składnika aktywów, obejmującakwotę należną sprzedającemu, bez podlegającychodliczeniu podatku od towarów i usługoraz podatku akcyzowego, a w przypadku importupowiększona o obciążenia o charakterzepublicznoprawnym oraz powiększonao koszty bezpośrednio związane z zakupemi przystosowaniem składnika aktywów do stanuzdatnego do używania lub wprowadzeniado obrotu, łącznie z kosztami transportu, jakteż załadunku, wyładunku, składowania lubwprowadzenia do obrotu, a obniżona o rabaty,opusty, inne podobne zmniejszenia i odzyski.Jeżeli nie jest możliwe ustalenie ceny nabyciaskładnika aktywów, a w szczególności przyjętegonieodpłatnie, w tym w drodze darowizny– jego wyceny dokonuje się według cenysprzedaży takiego samego lub podobnegoprzedmiotu.2a. W przypadkach nabycia udziałów (akcji)własnych w drodze egzekucji za cenę nabyciauważa się cenę nabycia ustaloną w postępowaniuegzekucyjnym, powiększoną o kosztyponiesione w toku postępowania egzekucyjnego,które nie zostały spółce zwrócone.W przypadku nieodpłatnego nabycia udziałów(akcji) własnych cena nabycia obejmujewszystkie koszty ponoszone przez spółkę naich nabycie.3. Koszt wytworzenia produktu obejmujekoszty pozostające w bezpośrednim związkuz danym produktem oraz uzasadnioną częśćkosztów pośrednio związanych z wytworzeniemtego produktu. Koszty bezpośrednieobejmują wartość zużytych materiałów bezpośrednich,koszty pozyskania i przetworzeniazwiązane bezpośrednio z produkcją i innekoszty poniesione w związku z doprowadzeniemproduktu do postaci i miejsca, w jakichsię znajduje w dniu wyceny. Do uzasadnionej,www.mk.infor.pl

II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI art. 28 23odpowiedniej do okresu wytwarzania produktu,części kosztów pośrednich zalicza sięzmienne pośrednie koszty produkcji oraz tęczęść stałych, pośrednich kosztów produkcji,które odpowiadają poziomowi tych kosztówprzy normalnym wykorzystaniu zdolności produkcyjnych.Za normalny poziom wykorzystaniazdolności produkcyjnych uznaje się przeciętną,zgodną z oczekiwaniami w typowychwarunkach, wielkość produkcji za daną liczbęokresów lub sezonów, przy uwzględnieniu planowychremontów. Jeżeli nie jest możliweustalenie kosztu wytworzenia produktu, jegowyceny dokonuje się według ceny sprzedażynetto takiego samego lub podobnego produktu,pomniejszonej o przeciętnie osiągany przysprzedaży produktów zysk brutto ze sprzedaży,a w przypadku produktu w toku – takżez uwzględnieniem stopnia jego przetworzenia.Do kosztów wytworzenia produktu nie zaliczasię kosztów:1) będących konsekwencją niewykorzystanychzdolności produkcyjnych i strat produkcyjnych;2) ogólnego zarządu, które nie są związanez doprowadzaniem produktu do postacii miejsca, w jakich się znajduje na dzień wyceny;3) magazynowania wyrobów gotowych i półproduktów,chyba że poniesienie tych kosztówjest niezbędne w procesie produkcji;4) kosztów sprzedaży produktów.Koszty te wpływają na wynik finansowyokresu sprawozdawczego, w którym zostałyponiesione.4. W przypadkach uzasadnionych niezbędnym,długotrwałym przygotowaniem towarulub produktu do sprzedaży bądź długim okresemwytwarzania produktu, cenę nabycia lubkoszt wytworzenia można zwiększyć o kosztyobsługi zobowiązań zaciągniętych w celu finansowaniazapasu towarów lub produktóww okresie ich przygotowania do sprzedażybądź wytworzenia i związanych z nimi różnickursowych, pomniejszone o przychody z tegotytułu.4a. W przypadku gdy roczne sprawozdaniefinansowe jednostki nie podlega obowiązkowibadania i ogłaszania w myśl art. 64 ust. 1 toobliczając koszt wytworzenia produktu zgodniez ust. 3, jednostka może do kosztów bezpośrednichdoliczyć koszty pośrednie związanez wytworzeniem tego produktu, niezależnieod poziomu wykorzystania zdolności produkcyjnych.Ustalony w ten sposób koszt wytworzenianie może być wyższy od ceny sprzedażynetto.5. Za cenę (wartość) sprzedaży netto składnikaaktywów przyjmuje się możliwą do uzyskaniana dzień bilansowy cenę jego sprzedaży,bez podatku od towarów i usług i podatkuakcyzowego, pomniejszoną o rabaty, opustyi inne podobne zmniejszenia oraz koszty związanez przystosowaniem składnika aktywówdo sprzedaży i dokonaniem tej sprzedaży,a powiększoną o należną dotację przedmiotową.Jeżeli nie jest możliwe ustalenie cenysprzedaży netto danego składnika aktywów,należy w inny sposób określić jego wartośćgodziwą na dzień bilansowy.6. Za wartość godziwą przyjmuje się kwotę,za jaką dany składnik aktywów mógłby zostaćwymieniony, a zobowiązanie uregulowane nawarunkach transakcji rynkowej, pomiędzy zainteresowanymii dobrze poinformowanymi,niepowiązanymi ze sobą stronami. Wartośćgodziwą instrumentów finansowych znajdującychsię w obrocie na aktywnym rynku stanowicena rynkowa pomniejszona o koszty związanez przeprowadzeniem transakcji, gdybyich wysokość była znacząca. Cenę rynkowąaktywów finansowych posiadanych przez jednostkęoraz zobowiązań finansowych, którejednostka zamierza zaciągnąć, stanowi zgłoszonana rynku bieżąca oferta kupna, natomiastcenę rynkową aktywów finansowych,które jednostka zamierza nabyć, oraz zaciągniętychzobowiązań finansowych stanowizgłoszona na rynek bieżąca oferta sprzedaży.7. Trwała utrata wartości zachodzi wtedy,gdy istnieje duże prawdopodobieństwo, żekontrolowany przez jednostkę składnik akty-20 lutego 2011 r. Dodatek do MONITORA księgowego nr 4(176)

24 art. 29 II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCIwów nie przyniesie w przyszłości w znaczącejczęści lub w całości przewidywanych korzyściekonomicznych. Uzasadnia to dokonanie odpisuaktualizującego doprowadzającego wartośćskładnika aktywów wynikającą z ksiąg rachunkowychdo ceny sprzedaży netto,a w przypadku jej braku – do ustalonej w innysposób wartości godziwej.8. Cena nabycia i koszt wytworzenia środkówtrwałych w budowie, środków trwałychoraz wartości niematerialnych i prawnych obejmujeogół ich kosztów poniesionych przez jednostkęza okres budowy, montażu, przystosowaniai ulepszenia, do dnia bilansowego lubprzyjęcia do używania, w tym również:1) niepodlegający odliczeniu podatek od towarówi usług oraz podatek akcyzowy;2) koszt obsługi zobowiązań zaciągniętychw celu ich finansowania i związane z nimiróżnice kursowe, pomniejszony o przychodyz tego tytułu.8a. Skorygowana cena nabycia aktywów finansowychi zobowiązań finansowych to cenanabycia (wartość), w jakiej składnik aktywów finansowychlub zobowiązań finansowych zostałpo raz pierwszy wprowadzony do ksiąg rachunkowych,pomniejszona o spłaty wartości nominalnej,odpowiednio skorygowana o skumulowanąkwotę zdyskontowanej różnicy międzywartością początkową składnika i jego wartościąw terminie wymagalności, wyliczoną za pomocąefektywnej stopy procentowej, a takżepomniejszona o odpisy aktualizujące wartość.9. Lokaty, których ryzyko ponosi ubezpieczający,są wyceniane przez zakład ubezpieczeńna życie według wartości godziwychustalonych na dzień bilansowy. Różnice międzywartością godziwą a wartością wedługcen nabycia albo kosztu wytworzenia tych lokatodpowiednio zwiększają lub zmniejszająrezerwy techniczno-ubezpieczeniowe na życie,których ryzyko lokaty ponosi ubezpieczający.Wartość godziwą nieruchomości określarzeczoznawca majątkowy co najmniej raz na5 lat. Jeżeli nie jest możliwe ustalenie wartościgodziwej innych lokat niż nieruchomości, toich wycena następuje po cenach nabycia albokosztach wytworzenia. Wartość godziwą nieruchomościpołożonych za granicą oraz zagranicznychinstrumentów finansowych ustalasię według zasad obowiązujących w kraju ichpochodzenia.10. W ubezpieczeniach majątkowych i osobowychdopuszcza się stosowanie dyskontalub odpisów wyłącznie przy ustalaniu rezerwna skapitalizowaną wartość rent, rezerw ubezpieczeńna życie, rezerw ubezpieczeń na życie,gdy ryzyko lokaty (inwestycyjne) ponosiubezpieczający, oraz rezerw na premie i rabaty(bonifikaty) dla ubezpieczonych w związkuz osiąganymi dochodami z lokat stanowiącychpokrycie tych rezerw.11. Na dzień nabycia lub powstania ujmujesię w księgach rachunkowych nabyte lub powstałe:1) zapasy rzeczowych składników aktywówobrotowych – według cen nabycia lub kosztówwytworzenia;2) należności i zobowiązania, w tym równieżz tytułu pożyczek – według wartości nominalnej.12. Przepis ust. 11 pkt 2 nie dotyczy banków.Art. 29. [Wycena aktywów i pasywów przybraku kontynuacji działalności]1. Jeżeli założenie kontynuacji działalności,o którym mowa w art. 5 ust. 2, nie jest zasadne,to wycena aktywów jednostki następuje pocenach sprzedaży netto możliwych do uzyskania,nie wyższych od cen ich nabycia albokosztów wytworzenia, pomniejszonych o dotychczasoweodpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe,a także odpisy z tytułu trwałej utratywartości. W takim przypadku jednostka jestrównież obowiązana utworzyć rezerwę naprzewidywane dodatkowe koszty i straty spowodowanezaniechaniem lub utratą zdolnoścido kontynuowania działalności.2. Wycena po cenach sprzedaży nettoi utworzenie rezerwy następują w szczególnościw przeddzień postawienia jednostki w stanlikwidacji lub ogłoszenia upadłości, na koniecwww.mk.infor.pl

26 art. 31–32 II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCIdotyczącej lokat środków skapitalizowanejwartości rent i rezerwy na premie oraz rabatydla ubezpieczonych, zakłady ubezpieczeń majątkowychi osobowych oraz zakłady reasekuracjiprowadzące działalność reasekuracyjnąw zakresie reasekuracji ubezpieczeń majątkowychi osobowych zaliczają do przychodówlub kosztów działalności lokacyjnej i wykazująw technicznym rachunku ubezpieczeń majątkowychi osobowych.7. Powstałe na dzień wyceny różnice kursoweod należności i zobowiązań z tytułu ubezpieczeńi reasekuracji zalicza się do pozostałychprzychodów lub kosztów technicznych naudziale własnym.Art. 31. [Wycena początkowa środkówtrwałych]1. Wartość początkową stanowiącą cenę nabycialub koszt wytworzenia środka trwałegopowiększają koszty jego ulepszenia, polegającegona przebudowie, rozbudowie, modernizacjilub rekonstrukcji i powodującego, że wartośćużytkowa tego środka po zakończeniuulepszenia przewyższa posiadaną przy przyjęciudo używania wartość użytkową, mierzonąokresem używania, zdolnością wytwórczą, jakościąproduktów uzyskiwanych przy pomocyulepszonego środka trwałego, kosztami eksploatacjilub innymi miarami.2. Wartość początkową środków trwałych –z wyjątkiem gruntów niesłużących wydobyciukopalin metodą odkrywkową – zmniejszają odpisyamortyzacyjne lub umorzeniowe dokonywanew celu uwzględnienia utraty ich wartości,na skutek używania lub upływu czasu.3. Wartość początkowa i dotychczas dokonaneod środków trwałych odpisy amortyzacyjnelub umorzeniowe mogą, na podstawieodrębnych przepisów, ulegać aktualizacji wyceny.Ustalona w wyniku aktualizacji wycenywartość księgowa netto środka trwałego niepowinna być wyższa od jego wartości godziwej,której odpisanie w przewidywanym okresiejego dalszego używania jest ekonomicznieuzasadnione.4. Powstałą na skutek aktualizacji wycenyróżnicę wartości netto środków trwałych,o której mowa w ust. 3, odnosi się na kapitał(fundusz) z aktualizacji wyceny i nie może onabyć przeznaczona do podziału. Kapitał (fundusz)z aktualizacji wyceny podlega, z zastrzeżeniemart. 32 ust. 5, zmniejszeniu o różnicęz aktualizacji wyceny uprzednio zaktualizowanychzbywanych lub zlikwidowanych środkówtrwałych. Różnica ta wpływa na kapitał (fundusz)zapasowy lub inny o podobnym charakterze,o ile odrębne przepisy nie stanowiąinaczej.Art. 32. [Amortyzacja środków trwałych]1. Odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowychod środka trwałego dokonuje się drogąsystematycznego, planowego rozłożenia jegowartości początkowej na ustalony okres amortyzacji.Rozpoczęcie amortyzacji następuje niewcześniej niż po przyjęciu środka trwałego doużywania, a jej zakończenie – nie później niżz chwilą zrównania wartości odpisów amortyzacyjnychlub umorzeniowych z wartością początkowąśrodka trwałego lub przeznaczeniago do likwidacji, sprzedaży lub stwierdzenia jegoniedoboru, z ewentualnym uwzględnieniemprzewidywanej przy likwidacji ceny sprzedażynetto pozostałości środka trwałego.2. Przy ustalaniu okresu amortyzacji i rocznejstawki amortyzacyjnej uwzględnia sięokres ekonomicznej użyteczności środkatrwałego, na określenie którego wpływająw szczególności:1) liczba zmian, na których pracuje środektrwały;2) tempo postępu techniczno-ekonomicznego;3) wydajność środka trwałego mierzona liczbągodzin jego pracy lub liczbą wytworzonychproduktów albo innym właściwym miernikiem;4) prawne lub inne ograniczenia czasu używaniaśrodka trwałego;5) przewidywana przy likwidacji cena sprzedażynetto istotnej pozostałości środka trwałego.www.mk.infor.pl

II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI art. 33–34 273. Na dzień przyjęcia środka trwałego doużywania należy ustalić okres lub stawkęi metodę jego amortyzacji. Poprawność stosowanychokresów i stawek amortyzacjiśrodków trwałych powinna być przez jednostkęokresowo weryfikowana, powodującodpowiednią korektę dokonywanych w następnychlatach obrotowych odpisów amortyzacyjnych.4. W przypadku zmiany technologii produkcji,przeznaczenia do likwidacji, wycofaniaz używania lub innych przyczyn powodującychtrwałą utratę wartości środka trwałego, dokonujesię – w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych– odpowiedniego odpisu aktualizującegojego wartość.5. Odpisy, o których mowa w ust. 4, dotycząceśrodków trwałych, których wycena zostałazaktualizowana na podstawie odrębnych przepisów,zmniejszają odniesione na kapitał (fundusz)z aktualizacji wyceny różnice spowodowaneaktualizacją wyceny. Ewentualną nadwyżkęodpisu, o którym mowa w ust. 4, nadróżnicami z aktualizacji wyceny zalicza się dopozostałych kosztów operacyjnych.6. Dla środków trwałych o niskiej jednostkowejwartości początkowej można ustalaćodpisy amortyzacyjne lub umorzeniowew sposób uproszczony, przez dokonywaniezbiorczych odpisów dla grup środków zbliżonychrodzajem i przeznaczeniem lub jednorazowoodpisując wartość tego rodzaju środkówtrwałych.Art. 33. [Wycena i amortyzacja wartościniematerialnych i prawnych]1. Do wyceny wartości niematerialnychi prawnych oraz sposobów dokonywania odnich odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowychstosuje się odpowiednio przepisy art. 31ust. 2 i art. 32 ust. 1–4 i ust. 6.2. Koszty zakończonych prac rozwojowychprowadzonych przez jednostkę na własne potrzeby,poniesione przed podjęciem produkcjilub zastosowaniem technologii, zalicza się dowartości niematerialnych i prawnych, jeżeli:1) produkt lub technologia wytwarzania są ściśleustalone, a dotyczące ich koszty pracrozwojowych wiarygodnie określone;2) techniczna przydatność produktu lub technologiizostała stwierdzona i odpowiednioudokumentowana i na tej podstawie jednostkapodjęła decyzję o wytwarzaniu tychproduktów lub stosowaniu technologii;3) koszty prac rozwojowych zostaną pokryte,według przewidywań, przychodami zesprzedaży tych produktów lub zastosowaniatechnologii.3. Okres dokonywania odpisów kosztówprac rozwojowych nie może przekraczać 5 lat.4. Wartość firmy stanowi różnicę między cenąnabycia określonej jednostki lub zorganizowanejjej części a niższą od niej wartościągodziwą przejętych aktywów netto. Jeżeli cenanabycia jednostki lub zorganizowanejjej części jest niższa od wartości godziwejprzejętych aktywów netto, to różnica stanowiujemną wartość firmy. Zasady rozliczania i odpisywaniawartości firmy lub ujemnej wartościfirmy określa art. 44b ust. 10–12.Art. 34. [Wycena majątku obrotowego]1. Jednostki mogą wyceniać:1) materiały i towary – w cenach zakupu,2) produkty w toku produkcji – w wysokościbezpośrednich kosztów wytworzenia lubtylko materiałów bezpośrednich bądź niewyceniać ich w ogóle– jeżeli nie zniekształca to stanu aktywów orazwyniku finansowego jednostki. Zasady, o którychmowa w pkt 2, nie mogą być stosowanedo produkcji o przewidywanym czasie wykonaniadłuższym niż 3 miesiące, przeznaczonejdo sprzedaży lub na rzecz środków trwałychw budowie jednostki. Nie dotyczy to jednakprodukcji rolnej.2. Składniki rzeczowych aktywów obrotowychmogą być na dzień nabycia lub wytworzeniaujmowane w księgach rachunkowychw cenach przyjętych do ewidencji, z uwzględnieniemróżnic między tymi cenami a rzeczywistymicenami ich nabycia albo zakupu, albo20 lutego 2011 r. Dodatek do MONITORA księgowego nr 4(176)

28 art. 34a II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCIkosztami wytworzenia. Na dzień bilansowywartość składników rzeczowych aktywów obrotowych,wyrażoną w cenach ewidencyjnych,doprowadza się do poziomu określonegow ust. 1 lub w art. 28 ust. 1 pkt 6. Nie dotyczyto produktów gotowych, produktów w tokui półproduktów, jeżeli do ich ewidencji stosujesię koszty planowane, w tym normatywne, różnicezaś między planowanymi a rzeczywistymikosztami wytworzenia są nieznaczne. Stosowanedo wyceny na dzień bilansowy ceny nabyciaalbo zakupu, albo planowane koszty wytworzenianie mogą być wyższe od cen sprzedażynetto tych składników.3. Wytworzone przez jednostkę filmy, oprogramowaniekomputerów, projekty typowe i inneprodukty o podobnym charakterze, przeznaczonedo sprzedaży, wycenia się w okresieprzynoszenia przez nie korzyści ekonomicznych,nie dłuższym niż 5 lat, w wysokości nadwyżkikosztów ich wytworzenia nad przychodamiwedług cen sprzedaży netto, uzyskanymize sprzedaży tych produktów w ciągu tegookresu. Nieodpisane po upływie tego okresukoszty wytworzenia zwiększają pozostałekoszty operacyjne.4. W przypadku gdy ceny nabycia albo zakupu,albo koszty wytworzenia jednakowych albouznanych za jednakowe, ze względu na podobieństwoich rodzaju i przeznaczenie, sąróżne, wartość stanu końcowego rzeczowychskładników aktywów obrotowych wycenia sięw zależności od przyjętej przez jednostkę metodyustalania wartości ich rozchodu, w tymzużycia, sprzedaży:1) według cen przeciętnych, to jest ustalonychw wysokości średniej ważonej cen (kosztów)danego składnika aktywów;2) przyjmując, że rozchód składnika aktywówwycenia się kolejno po cenach (kosztach)tych składników aktywów, które jednostkanajwcześniej nabyła (wytworzyła);3) przyjmując, że rozchód składników aktywówwycenia się kolejno po cenach (kosztach)tych składników aktywów, które jednostkanajpóźniej nabyła (wytworzyła);4) w drodze szczegółowej identyfikacji rzeczywistychcen (kosztów) tych składników aktywów,które dotyczą ściśle określonychprzedsięwzięć, niezależnie od daty ich zakupulub wytworzenia.5. Odpisy aktualizujące wartość rzeczowychskładników aktywów obrotowych dokonanew związku z utratą ich wartości oraz wynikającez wyceny według cen sprzedaży nettozamiast według cen nabycia, albo zakupu,albo kosztów wytworzenia – zalicza się dopozostałych kosztów operacyjnych.Art. 34a. [Przychody z długoterminowych,niezakończonych usług]1. Przychody z wykonania niezakończonejusługi, w tym budowlanej, objętej umową,w okresie realizacji dłuższym niż 6 miesięcy,wykonanej na dzień bilansowy w istotnymstopniu, ustala się, na dzień bilansowy proporcjonalniedo stopnia zaawansowania usługi,jeżeli stopień ten, jak również przewidywanecałkowite koszty wykonania usługi za całyczas jej realizacji, można ustalić w sposóbwiarygodny.2. Przychody z wykonania niezakończonejusługi, w tym budowlanej, w okresie od dniazawarcia umowy do dnia bilansowego – po odliczeniuprzychodów, które wpłynęły na wynikfinansowy w ubiegłych okresach sprawozdawczych– ustala się proporcjonalnie do stopniajej zaawansowania. Stopień zaawansowaniausługi mierzy się w zależności od przyjętejprzez jednostkę metody:1) udziałem kosztów poniesionych od dnia zawarciaumowy do dnia ustalenia przychoduw całkowitych kosztach wykonania usługi,2) liczbą przepracowanych godzin bezpośrednichwykonania usługi,3) na podstawie obmiaru wykonanych prac,4) inną metodą– jeżeli wyrażają w sposób wiarygodny stopieńzaawansowania usługi.3. W przypadku gdy umowa o usługę, w tymbudowlaną, przewiduje, że cenę za tę usługęustala się:www.mk.infor.pl

II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI art. 34b–35 291) w wysokości kosztów powiększonych o narzutzysku – to przychód z wykonania niezakończonejusługi ustala się w wysokościkosztów odpowiadających wykonanej częściusługi, powiększonych o narzut zysku;2) w wysokości ryczałtu – to przychód z wykonanianiezakończonej usługi ustala się proporcjonalniedo stopnia zaawansowania wykonaniausługi, o ile stopień zaawansowaniausługi na dzień bilansowy może zostaćustalony w sposób wiarygodny.4. Jeżeli stopień zaawansowania niezakończonejusługi, w tym budowlanej, lub przewidywany,całkowity koszt jej wykonania nie możebyć na dzień bilansowy ustalony w sposóbwiarygodny, to przychód ustala się w wysokościponiesionych w danym okresie sprawozdawczymkosztów, nie wyższych jednak odkosztów, których pokrycie w przyszłości przezzamawiającego jest prawdopodobne.5. Bez względu na zastosowany sposóbustalania przychodów na wynik finansowy jednostkiwpływają przewidywane straty związanez wykonaniem usługi objętej umową.Art. 34b. [Rozliczenie kosztów wytworzenia]1. Koszty wytworzenia, które można bezpośrednioprzyporządkować przychodom osiągniętymprzez jednostkę, wpływają na wynik finansowyjednostki za ten okres sprawozdawczy,w którym przychody te wystąpiły.2. Koszty wytworzenia, które można jedyniew sposób pośredni przyporządkować przychodomlub innym korzyściom osiąganymprzez jednostkę, wpływają na wynik finansowyjednostki w części, w której dotyczą danegookresu sprawozdawczego, zapewniając ichwspółmierność do przychodów lub innych korzyściekonomicznych.Art. 34c. [Rozliczenie kosztów wytworzeniadługoterminowych, niezakończonych usług]1. Koszty wytworzenia niezakończonej usługi,w tym budowlanej, obejmują koszty poniesioneod dnia zawarcia odpowiedniej umowydo dnia bilansowego. Koszty poniesioneprzed zawarciem umowy, związane z realizacjąjej przedmiotu, zaliczane są do aktywów,jeżeli pokrycie w przyszłości tych kosztówprzychodami uzyskanymi od zamawiającegojest prawdopodobne.2. Jeżeli przychody są ustalane odpowiedniodo stopnia zaawansowania niezakończonejusługi w inny sposób niż określony w art. 34aust. 2 pkt 1, to koszty wpływające na wynikfinansowy jednostki ustala się w takiej częścicałkowitych kosztów umowy, jaka odpowiadastopniowi zaawansowania usługi, po odliczeniukosztów, które wpłynęły na wynik finansowyw ubiegłych okresach sprawozdawczych,po uwzględnieniu straty, o której mowaw art. 34a ust. 5. Różnicę pomiędzy kosztamifaktycznie poniesionymi a kosztami wpływającymina wynik finansowy jednostki zalicza siędo rozliczeń międzyokresowych.3. Poprawność przyjętych metod ustalaniastopnia zaawansowania usługi, a także przewidywanychcałkowitych kosztów i przychodówz wykonania usługi, powinna być przez jednostkę,nie później niż na dzień bilansowy,zweryfikowana. Spowodowane weryfikacją korektywpływają na wynik finansowy jednostkitego okresu sprawozdawczego, w którymprzeprowadzono weryfikację.Art. 34d. [Wyłączenie przy rozliczaniu przychodówi kosztów długoterminowych, niezakończonychusług]Przepisów art. 34a i 34c można nie stosować,jeżeli udział przychodów z niezakończonychusług na dzień bilansowy nie jest istotnyw całości przychodów operacyjnych okresusprawozdawczego.Art. 35. [Wycena inwestycji]1. Nabyte lub powstałe aktywa finansoweoraz inne inwestycje ujmuje się w księgach rachunkowychna dzień ich nabycia albo powstania,według ceny nabycia albo ceny zakupu,jeżeli koszty przeprowadzenia i rozliczeniatransakcji nie są istotne.20 lutego 2011 r. Dodatek do MONITORA księgowego nr 4(176)

30 art. 35a II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI2. Odpisu wyrażającego trwałą utratę wartościinwestycji zaliczonych do aktywów trwałychdokonuje się nie później niż na koniecokresu sprawozdawczego.3. Skutki wzrostu lub obniżenia wartości inwestycjikrótkoterminowych wycenionych wedługcen (wartości) rynkowych zalicza się odpowiedniodo przychodów lub kosztów finansowych.W przypadku stosowania innych, niż określonew art. 28 ust. 1 pkt 5 zasad wyceny krótkoterminowychinwestycji, skutki obniżenia ich wartościzalicza się do kosztów finansowych w pełnej wysokości,natomiast skutki wzrostu ich wartościzalicza się do przychodów finansowych w wysokościnie wyższej niż kwota różnic uprzednioodpisanych w koszty finansowe.4. Skutki przeszacowania inwestycji zaliczonychdo aktywów trwałych innych niż wymienionew art. 28 ust. 1 pkt 1a, powodującewzrost ich wartości do poziomu cen rynkowych,zwiększają kapitał (fundusz) z aktualizacjiwyceny. Obniżenie wartości inwestycjiuprzednio przeszacowanej do wysokości kwoty,o którą podwyższono z tego tytułu kapitał(fundusz) z aktualizacji wyceny, jeżeli kwotaróżnicy z przeszacowania nie była do dnia wycenyrozliczona, zmniejsza ten kapitał (fundusz).W pozostałych przypadkach skutki obniżeniawartości inwestycji zalicza się do kosztówfinansowych. Wzrost wartości danej inwestycjibezpośrednio wiążący się z uprzednimobniżeniem jej wartości, zaliczonym do kosztówfinansowych, ujmuje się do wysokościtych kosztów jako przychody finansowe.5. Jeżeli wartość zbytej inwestycji zaliczonejdo aktywów trwałych była uprzednio przeszacowanaalbo wyceniana w cenie (wartości) rynkowej,lub w cenie nabycia, w zależności od tego,która z nich była niższa, zaś skutki takiejwyceny ujęto w sposób określony w ust. 4,to nadwyżkę z tytułu przeszacowania ustalasię i rozlicza z kapitałem (funduszem) z aktualizacjiwyceny.6. Inwestycje zaliczone do aktywów trwałychna dzień ich przekwalifikowania do inwestycjikrótkoterminowych wycenia się:1) w wartości księgowej albo cenie nabycia,w zależności od tego, która z nich jest niższa– jeżeli inwestycje krótkoterminowe wyceniasię w wartości rynkowej lub cenie nabycia,zależnie od tego, która z nich jest niższa;2) według wartości księgowej – jeżeli inwestycjekrótkoterminowe wycenia się w wartościrynkowej.Jeżeli przekwalifikowana inwestycja długoterminowabyła uprzednio przeszacowana,a skutki przeszacowania ujęte są w kapitale(funduszu) z aktualizacji wyceny, to nierozliczonąna dzień przekwalifikowania nadwyżkęz tytułu przeszacowania inwestycji długoterminowejzalicza się do kosztów lub przychodówfinansowych.7. Inwestycje krótkoterminowe na dzień ichprzekwalifikowania do inwestycji długoterminowychwycenia się według zasad określonychw ust. 6, z tym że jeżeli inwestycja krótkoterminowabyła wyceniona w wartościrynkowej, to pomimo jej przekwalifikowaniawycena pozostaje bez zmiany.8. Jeżeli ceny nabycia jednakowych albo uznanychza jednakowe, ze względu na podobieństworodzaju i przeznaczenie, składników inwestycjisą różne, to ich rozchód wycenia się wedługmetody wybranej przez jednostkę spośródmetod, o których mowa w art. 34 ust. 4 pkt 1–3.Art. 35a. [Wycena instrumentów finansowych]1. Na dzień zawarcia kontraktu emitent lubwystawca instrumentu finansowego wprowadzado ksiąg rachunkowych wyemitowany lubwystawiony przez siebie instrument, a takżeskładniki tego instrumentu, odpowiednio zakwalifikowanedo kapitałów (funduszy) własnychjako instrumenty kapitałowe bądź do zobowiązańkrótkoterminowych lub długoterminowychrównież wtedy, gdy składnik mającycharakter zobowiązania nie jest zobowiązaniemfinansowym.2. Różnice z przeszacowania wartości instrumentufinansowego, a także osiągnięteprzychody lub poniesione koszty stosowniewww.mk.infor.pl

II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI art. 35b–35c 31do kwalifikacji instrumentu finansowego,o której mowa w ust. 1, wpływają odpowiedniona wynik finansowy lub kapitał (fundusz) z aktualizacjiwyceny.3. Kontrakty dotyczące instrumentów finansowychuznaje się za służące ograniczeniuryzyka związanego z aktywami lub pasywamijednostki, tj. zabezpieczeniu tych aktywów lubpasywów, jeżeli co najmniej:1) przed zawarciem kontraktu ustalono jegocel oraz określono, które aktywa lub pasywamają zostać za pomocą tego kontraktuzabezpieczone;2) zabezpieczający instrument finansowy będącyprzedmiotem kontraktu i zabezpieczaneza jego pomocą aktywa lub pasywa charakteryzująsię podobnymi cechami,a w szczególności wartością nominalną, datązapadalności, wpływem zmian stopy procentowejalbo kursu waluty;3) stopień pewności oczekiwań dotyczącychprzewidywanych w wyniku kontraktu przepływówśrodków pieniężnych jest znaczny.4. Jeżeli warunki, o których mowa w ust. 3,zostały spełnione, to przy wycenie zabezpieczanychaktywów lub pasywów uwzględniasię wartość nabytych dla ich zabezpieczeniainstrumentów finansowych oraz zmiany ichwartości.Art. 35b. [Odpisy aktualizujące należności]1. Wartość należności aktualizuje sięuwzględniając stopień prawdopodobieństwaich zapłaty poprzez dokonanie odpisu aktualizującego,w odniesieniu do:1) należności od dłużników postawionychw stan likwidacji lub w stan upadłości – dowysokości należności nieobjętej gwarancjąlub innym zabezpieczeniem należności,zgłoszonej likwidatorowi lub sędziemu komisarzowiw postępowaniu upadłościowym;2) należności od dłużników w przypadku oddaleniawniosku o ogłoszenie upadłości, jeżelimajątek dłużnika nie wystarcza na zaspokojeniekosztów postępowania upadłościowego– w pełnej wysokości należności;3) należności kwestionowanych przez dłużnikóworaz z których zapłatą dłużnik zalega,a według oceny sytuacji majątkowej i finansowejdłużnika spłata należności w umownejkwocie nie jest prawdopodobna – dowysokości niepokrytej gwarancją lub innymzabezpieczeniem należności;4) należności stanowiących równowartośćkwot podwyższających należności, w stosunkudo których uprzednio dokonano odpisuaktualizującego – w wysokości tych kwot,do czasu ich otrzymania lub odpisania;5) należności przeterminowanych lub nieprzeterminowanycho znacznym stopniu prawdopodobieństwanieściągalności, w przypadkachuzasadnionych rodzajem prowadzonejdziałalności lub strukturą odbiorców– w wysokości wiarygodnie oszacowanejkwoty odpisu, w tym także ogólnego, na nieściągalnenależności.2. Odpisy aktualizujące wartość należnościzalicza się odpowiednio do pozostałych kosztówoperacyjnych lub do kosztów finansowych– zależnie od rodzaju należności, której dotyczyodpis aktualizacji.3. Należności umorzone, przedawnione lubnieściągalne zmniejszają dokonane uprzednioodpisy aktualizujące ich wartość.4. Należności, o których mowa w ust. 3, odktórych nie dokonano odpisów aktualizującychich wartość lub dokonano odpisów w niepełnejwysokości, zalicza się odpowiedniodo pozostałych kosztów operacyjnych lubkosztów finansowych.Art. 35c. [Odwrócenie odpisów aktualizujących]W przypadku ustania przyczyny, dla którejdokonano odpisu aktualizującego wartość aktywów,w tym również odpisu z tytułu trwałejutraty wartości, równowartość całości lub odpowiedniejczęści uprzednio dokonanegoodpisu aktualizującego zwiększa wartość danegoskładnika aktywów i podlega zaliczeniuodpowiednio do pozostałych przychodówoperacyjnych lub przychodów finansowych.20 lutego 2011 r. Dodatek do MONITORA księgowego nr 4(176)

32 art. 35d–36 II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCIArt. 35d. [Rezerwy na zobowiązania]1. Rezerwy tworzy się na:1) pewne lub o dużym stopniu prawdopodobieństwaprzyszłe zobowiązania, którychkwotę można w sposób wiarygodny oszacować,a w szczególności na straty z transakcjigospodarczych w toku, w tym z tytułuudzielonych gwarancji, poręczeń, operacjikredytowych, skutków toczącego się postępowaniasądowego;2) przyszłe zobowiązania spowodowane restrukturyzacją,jeżeli na podstawie odrębnychprzepisów jednostka jest zobowiązanado jej przeprowadzenia lub zawarto w tejsprawie wiążące umowy, a plany restrukturyzacjipozwalają w sposób wiarygodnyoszacować wartość tych przyszłych zobowiązań.2. Rezerwy, o których mowa w ust. 1, zaliczasię odpowiednio do pozostałych kosztów operacyjnych,kosztów finansowych lub strat nadzwyczajnych,zależnie od okoliczności, z którymiprzyszłe zobowiązania się wiążą.3. Powstanie zobowiązania, na które uprzednioutworzono rezerwę, zmniejsza rezerwę.4. Niewykorzystane rezerwy, wobec zmniejszenialub ustania ryzyka uzasadniającego ichutworzenie, zwiększają na dzień, na który okazałysię zbędne, odpowiednio pozostałe przychodyoperacyjne, przychody finansowe lubzyski nadzwyczajne.Art. 36. [Kapitały (fundusze) własne]1. Kapitały (fundusze) własne ujmuje sięw księgach rachunkowych z podziałem na ichrodzaje i według zasad określonych przepisamiprawa, postanowieniami statutu lub umowyo utworzeniu jednostki.2. Kapitał zakładowy spółek kapitałowych,towarzystw ubezpieczeń wzajemnych, towarzystwreasekuracji wzajemnej, fundusz udziałowyspółdzielni wykazuje się w wysokościokreślonej w umowie lub statucie i wpisanejw rejestrze sądowym. Zadeklarowane lecz niewniesionewkłady kapitałowe ujmuje się jakonależne wkłady na poczet kapitału.2a. (uchylony).2b. Koszty emisji akcji poniesione przy powstaniuspółki akcyjnej lub podwyższeniu kapitałuzakładowego zmniejszają kapitał zapasowyspółki do wysokości nadwyżki wartościemisji nad wartością nominalną akcji, a pozostałąich część zalicza się do kosztów finansowych.2c. Kapitały (fundusze) własne powstałe z zamianydłużnych papierów wartościowych, zobowiązańi pożyczek na udziały wykazuje sięw wartości nominalnej tych papierów wartościowych,zobowiązań i pożyczek, po uwzględnieniuniezamortyzowanego dyskonta lubpremii, odsetek naliczonych i niezapłaconychdo dnia zamiany, które nie będą wypłacone,niezrealizowanych różnic kursowych oraz skapitalizowanychkosztów emisji. Jeżeli dłużnepapiery wartościowe, zobowiązania i pożyczkisą wyrażone w walucie obcej, to na dzień zamianystosuje się do nich przepisy art. 30.2d. Przepis ust. 2c stosuje się odpowiedniodo zobowiązań bezwarunkowo umorzonychw wyniku postępowania naprawczego lubukładowego.2e. W razie powzięcia uchwały wspólnikówspółki z ograniczoną odpowiedzialnościąokreślającej termin i wysokość dopłat, równowartośćdopłat ujmuje się w odrębnej pozycjipasywów bilansu (kapitał rezerwowy z dopłatwspólników) i wykazuje się jako składnik kapitałuwłasnego dopóty, dopóki ten nie zostanieużyty w sposób uzasadniający jego odpisanie;uchwalone, lecz niewniesione dopłaty wykazujesię w dodatkowej pozycji kapitałów własnych„Należne dopłaty na poczet kapitałurezerwowego (wielkość ujemna)”.3. Składniki kapitału (funduszu) własnegojednostek postawionych w stan likwidacji lubupadłości należy, na dzień rozpoczęcia likwidacjilub postępowania upadłościowego, połączyćw jeden kapitał (fundusz) podstawowy,zmniejszając go:1) (uchylony);2) w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością,towarzystwach ubezpieczeń wzajemwww.mk.infor.pl

II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI art. 36a–37 33nych i towarzystwach reasekuracji wzajemnej– o udziały własne;3) w spółkach akcyjnych – o należne wkłady napoczet kapitału, o ile nie wezwano zainteresowanychdo ich wniesienia, oraz o akcjewłasne.4. Przepis ust. 3 może być odpowiednio stosowanyprzez jednostki objęte postępowaniemnaprawczym lub układowym.Art. 36a. [Zbycie, umorzenie akcji własnych]1. W razie zbycia akcji własnych, dodatniąróżnicę między ceną sprzedaży, pomniejszonąo koszty sprzedaży, a ich ceną nabycia, należyodnieść na kapitał zapasowy. Ujemną różnicęnależy ująć jako zmniejszenie kapitału zapasowego,a pozostałą część ujemnej różnicy,przewyższającą kapitał zapasowy, jako stratęz lat ubiegłych i opisać w informacji dodatkowejw sprawozdaniu finansowym za rok, w którymnastąpiła sprzedaż.2. W przypadku umorzenia akcji własnych,dodatnią różnicę między ich wartością nominalnąa ceną nabycia należy odnieść na kapitałzapasowy. Ujemną różnicę należy ująć jakozmniejszenie kapitału zapasowego, a pozostałączęść ujemnej różnicy, przewyższającą kapitałzapasowy, jako stratę z lat ubiegłych i opisaćw informacji dodatkowej w sprawozdaniufinansowym za rok, w którym nastąpiło obniżeniekapitału zakładowego.3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się do udziałówwłasnych spółki z ograniczoną odpowiedzialnością,z wyjątkiem umorzenia udziałów bez obniżeniakapitału zakładowego. W przypadku umorzeniaudziałów własnych nabytych w drodzeegzekucji, bez obniżenia kapitału zakładowego,wartość udziałów własnych według ceny nabycianależy ująć jako zmniejszenie kapitału rezerwowegoutworzonego w celu ich umorzenia.Art. 37. [Rezerwy i aktywa z tytułu odroczonegopodatku dochodowego]1. W związku z przejściowymi różnicamimiędzy wykazywaną w księgach rachunkowychwartością aktywów i pasywów a ich wartościąpodatkową oraz stratą podatkowąmożliwą do odliczenia w przyszłości, jednostkatworzy rezerwę i ustala aktywa z tytułu odroczonegopodatku dochodowego, któregojest podatnikiem.2. Wartość podatkowa aktywów jest to kwotawpływająca na pomniejszenie podstawy obliczeniapodatku dochodowego w przypadkuuzyskania z nich, w sposób pośredni lub bezpośredni,korzyści ekonomicznych. Jeżeli uzyskaniekorzyści ekonomicznych z tytułu określonychaktywów nie powoduje pomniejszeniapodstawy obliczenia podatku dochodowego,to wartość podatkowa aktywów jest ich wartościąksięgową.3. Wartością podatkową pasywów jest ichwartość księgowa pomniejszona o kwoty, którew przyszłości pomniejszą podstawę podatkudochodowego.4. Aktywa z tytułu odroczonego podatkudochodowego ustala się w wysokości kwotyprzewidzianej w przyszłości do odliczeniaod podatku dochodowego, w związkuz ujemnymi różnicami przejściowymi, którespowodują w przyszłości zmniejszeniepodstawy obliczenia podatku dochodowegooraz straty podatkowej możliwej do odliczenia,ustalonej przy uwzględnieniu zasadyostrożności.5. Rezerwę z tytułu odroczonego podatkudochodowego tworzy się w wysokości kwotypodatku dochodowego, wymagającej w przyszłościzapłaty, w związku z występowaniemdodatnich różnic przejściowych, to jest różnic,które spowodują zwiększenie podstawyobliczenia podatku dochodowego w przyszłości.6. Wysokość rezerwy i aktywów z tytułu odroczonegopodatku dochodowego ustala sięprzy uwzględnieniu stawek podatku dochodowegoobowiązujących w roku powstaniaobowiązku podatkowego.7. Rezerwa i aktywa z tytułu odroczonegopodatku dochodowego wykazywane są w bilansieoddzielnie. Rezerwę i aktywa można20 lutego 2011 r. Dodatek do MONITORA księgowego nr 4(176)

34 art. 38–39 II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCIkompensować, jeżeli jednostka ma tytułuprawniający ją do ich jednoczesnegouwzględnienia przy obliczaniu kwoty zobowiązaniapodatkowego.8. Wpływający na wynik finansowy podatekdochodowy za dany okres sprawozdawczyobejmuje:1) część bieżącą;2) część odroczoną.Wykazywana w rachunku zysków i strat częśćodroczona stanowi różnicę pomiędzy stanemrezerw i aktywów z tytułu podatku odroczonegona koniec i początek okresu sprawozdawczego,z uwzględnieniem przepisów ust. 9.9. Rezerwy i aktywa z tytułu odroczonegopodatku dochodowego, dotyczące operacjirozliczanych z kapitałem (funduszem) własnym,odnosi się również na kapitał (fundusz)własny.10. W przypadku gdy roczne sprawozdaniefinansowe jednostki nie podlega obowiązkowibadania i ogłoszenia w myśl art. 64 ust. 1, tomoże ona odstąpić od ustalania aktywówi rezerw z tytułu odroczonego podatku dochodowego.Art. 38. [Rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe]1. Zakłady ubezpieczeń zaliczają do kosztówoperacyjnych zmiany stanu rezerw techniczno-ubezpieczeniowych,które powinny zapewnićpełne pokrycie bieżących i przyszłychzobowiązań, jakie mogą wynikać z umówubezpieczenia i umów reasekuracji.1a. Zakłady reasekuracji zaliczają do kosztówoperacyjnych zmiany stanu rezerw techniczno-ubezpieczeniowych,które powinny zapewnićpełne pokrycie bieżących i przyszłychzobowiązań, jakie mogą wynikać z umówreasekuracji.2. Rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe,z wyjątkiem rezerw na wyrównanie szkodowości,ustala się nie później niż na dzień bilansowy.Rezerwę na wyrównanie szkodowościustala się nie później niż na dzień kończącyrok obrotowy.Art. 39. [Rozliczenia międzyokresowe kosztów]1. Jednostki dokonują czynnych rozliczeńmiędzyokresowych kosztów, jeżeli dotycząone przyszłych okresów sprawozdawczych.2. Jednostki dokonują biernych rozliczeńmiędzyokresowych kosztów w wysokościprawdopodobnych zobowiązań przypadającychna bieżący okres sprawozdawczy, wynikającychw szczególności:1) ze świadczeń wykonanych na rzecz jednostkiprzez kontrahentów jednostki, a kwotęzobowiązania można oszacować w sposóbwiarygodny;2) z obowiązku wykonania, związanych z bieżącądziałalnością, przyszłych świadczeńna rzecz pracowników, w tym świadczeńemerytalnych, a także przyszłych świadczeńwobec nieznanych osób, których kwotęmożna oszacować w sposób wiarygodny,mimo że data powstania zobowiązania niejest jeszcze znana, w tym z tytułu naprawgwarancyjnych i rękojmi za sprzedane produktydługotrwałego użytku.Zobowiązania ujęte jako bierne rozliczeniamiędzyokresowe i zasady ustalania ich wysokościpowinny wynikać z uznanych zwyczajówhandlowych.2a. Zobowiązania, o których mowa w ust. 2pkt 2, wykazuje się w bilansie jako rezerwy nazobowiązania.3. Odpisy czynnych i biernych rozliczeń międzyokresowychkosztów mogą następowaćstosownie do upływu czasu lub wielkościświadczeń. Czas i sposób rozliczenia powinienbyć uzasadniony charakterem rozliczanychkosztów, z zachowaniem zasady ostrożności.4. Jeżeli zgodnie z umową wartość otrzymanychfinansowych składników aktywów jest niższaod zobowiązania zapłaty za nie, w tym równieżz tytułu emitowanych przez jednostkę papierówwartościowych, to różnica stanowi czynnerozliczenie międzyokresowe kosztów, które odpisujesię w koszty finansowe w równych ratach,w ciągu okresu, na jaki zaciągnięto zobowiązanie.5. Zobowiązania ujęte jako bierne rozliczeniamiędzyokresowe zmniejszają koszty okrewww.mk.infor.pl

II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI art. 40–43 35su sprawozdawczego, w którym stwierdzono,że zobowiązania te nie powstały.Art. 40. (uchylony).Art. 41. [Rozliczenia międzyokresowe przychodów]1. Rozliczenia międzyokresowe przychodów,dokonywane z zachowaniem zasadyostrożności, obejmują w szczególności:1) równowartość otrzymanych lub należnychod kontrahentów środków z tytułu świadczeń,których wykonanie nastąpi w następnychokresach sprawozdawczych;2) środki pieniężne otrzymane na sfinansowanienabycia lub wytworzenia środków trwałych,w tym także środków trwałych w budowieoraz prac rozwojowych, jeżeli stosowniedo innych ustaw nie zwiększają one kapitałów(funduszy) własnych. Zaliczone dorozliczeń międzyokresowych przychodówkwoty zwiększają stopniowo pozostałeprzychody operacyjne, równolegle do odpisówamortyzacyjnych lub umorzeniowychod środków trwałych lub kosztów prac rozwojowychsfinansowanych z tych źródeł;3) ujemną wartość firmy, o której mowaw art. 33 ust. 4 i art. 44b ust. 11.2. Przepis ust. 1 pkt 2 stosuje się odpowiedniodo przyjętych nieodpłatnie, w tym takżew drodze darowizny, środków trwałych w budowie,środków trwałych oraz wartości niematerialnychi prawnych.3. Banki wykazują jako rozliczenia międzyokresoweprzychodów również należne im odsetkiod należności zagrożonych – do czasuich otrzymania lub odpisania.Art. 42. [Składowe wyniku finansowegow jednostkach innych niż banki, zakłady ubezpieczeńi reasekuracji]1. W jednostkach innych niż banki, zakładyubezpieczeń i zakłady reasekuracji na wynik finansowynetto składają się:1) wynik działalności operacyjnej, w tym z tytułupozostałych przychodów i kosztów operacyjnych;2) wynik operacji finansowych;3) wynik operacji nadzwyczajnych;4) obowiązkowe obciążenia wyniku finansowegoz tytułu podatku dochodowego, któregopodatnikiem jest jednostka, i płatnościz nim zrównanych, na podstawie odrębnychprzepisów.2. Wynik działalności operacyjnej stanowiróżnicę między przychodami netto ze sprzedażyproduktów, towarów i materiałów,z uwzględnieniem dotacji, opustów, rabatówi innych zwiększeń lub zmniejszeń, bez podatkuod towarów i usług, oraz pozostałymi przychodamioperacyjnymi a wartością sprzedanychproduktów, towarów i materiałów wycenionychw kosztach wytworzenia albo cenachnabycia, albo zakupu, powiększoną o całośćponiesionych od początku roku obrotowegokosztów ogólnych zarządu, sprzedaży produktów,towarów i materiałów oraz pozostałychkosztów operacyjnych.3. Wynik operacji finansowych stanowi różnicęmiędzy przychodami finansowymi, w szczególnościz tytułu dywidend (udziałów w zyskach),odsetek, zysków ze zbycia oraz aktualizacjiwartości inwestycji innych niż wymienionew art. 28 ust. 1 pkt 1a, nadwyżki dodatnich różnickursowych nad ujemnymi, a kosztami finansowymi,w szczególności z tytułu odsetek,strat ze zbycia oraz aktualizacji wartości inwestycjiinnych niż wymienione w art. 28 ust. 1pkt 1a, nadwyżki ujemnych różnic kursowychnad dodatnimi, z wyjątkiem odsetek, prowizji,dodatnich i ujemnych różnic kursowych, o którychmowa w art. 28 ust. 4 i ust. 8 pkt 2.4. Wynik zdarzeń nadzwyczajnych stanowiróżnicę między zyskami nadzwyczajnymia stratami nadzwyczajnymi.Art. 43. [Składowe wyniku finansowegobanku]1. W bankach na wynik finansowy netto składająsię:1) wynik działalności operacyjnej (w tym nadziałalności bankowej);2) wynik operacji nadzwyczajnych;20 lutego 2011 r. Dodatek do MONITORA księgowego nr 4(176)

36 art. 44–44a II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI3) obowiązkowe obciążenia wyniku finansowegoz tytułu podatku dochodowego, któregopodatnikiem jest jednostka, i płatnościz nim zrównanych, na podstawie odrębnychprzepisów.2. Wynik działalności bankowej obejmuje:wynik z tytułu odsetek, prowizji, przychodyz akcji, udziałów i innych papierów wartościowych,wynik operacji finansowych, wynik z pozycjiwymiany.3. Wynik działalności operacyjnej obejmujewynik działalności bankowej, skorygowanyo różnicę między pozostałymi przychodamioperacyjnymi a pozostałymi kosztami operacyjnymi,koszty działania banku, amortyzacjęśrodków trwałych oraz wartości niematerialnychi prawnych, wynik na wartości rezerwz aktualizacji.4. Do wyniku operacji nadzwyczajnych stosujesię przepis art. 42 ust. 4.Art. 44. [Składowe wyniku finansowego zakładówubezpieczeń i reasekuracji]1. W zakładach ubezpieczeń i zakładach reasekuracjina wynik finansowy netto składająsię:1) wynik techniczny ubezpieczeń;2) różnica między przychodami a kosztamiz działalności lokacyjnej niezaliczana do wynikutechnicznego ubezpieczeń;3) różnica między pozostałymi przychodamia pozostałymi kosztami;4) wynik operacji nadzwyczajnych;5) obowiązkowe obciążenia wyniku finansowegoz tytułu podatku dochodowego, któregopodatnikiem jest jednostka, i płatnościz nim zrównanych na podstawie odrębnychprzepisów.2. Wynik techniczny ubezpieczeń stanowiróżnicę między przychodami ze składek, pozostałymiprzychodami technicznymi a wypłaconymiodszkodowaniami, świadczeniamii zmianami rezerw techniczno-ubezpieczeniowych,z uwzględnieniem udziału reasekuratoróww składce, odszkodowaniach i zmianachstanu rezerw techniczno-ubezpieczeniowych,oraz kosztami działalności ubezpieczenioweji pozostałymi kosztami technicznymi. W przypadkugdy:1) przychody z lokat przeznaczone są zgodniez odrębnymi przepisami na zwiększenie rezerw,2) zakład ubezpieczeń prowadzący działalnośćubezpieczeniową w dziale ubezpieczeńna życie lub zakład reasekuracji prowadzącydziałalność reasekuracyjną w zakresiereasekuracji ubezpieczeń na życie inwestująłącznie środki własne i środki stanowiącepokrycie rezerw techniczno-ubezpieczeniowych– to przychody i koszty działalności lokacyjnejwykazuje się w technicznym rachunku ubezpieczeń.3. Na różnicę między pozostałymi przychodamia pozostałymi kosztami składa sięw szczególności różnica między:1) pozostałymi przychodami finansowymia pozostałymi kosztami finansowymi;2) pozostałymi przychodami operacyjnymia pozostałymi kosztami operacyjnymi;3) przychodami a kosztami z tytułu pełnieniaczynności komisarza awaryjnego.4. Do wyniku operacji nadzwyczajnych stosujesię przepis art. 42 ust. 4.Rozdział 4aŁączenie się spółekArt. 44a. [Metody i dzień połączenia spółek]1. Łączenie się spółek handlowych, zwanychdalej „spółkami”, rozlicza się i ujmuje na dzieńpołączenia w księgach rachunkowych spółki,na którą przechodzi majątek łączących sięspółek (spółki przejmującej) albo nowej spółkipowstałej w wyniku połączenia (spółki nowozawiązanej) – metodą nabycia, o której mowaw art. 44b, z zastrzeżeniem ust. 2.2. W razie łączenia się spółek, na skutek któregonie następuje utrata kontroli nad nimiprzez ich dotychczasowych udziałowców,można zastosować metodę łączenia udziałów,o której mowa w art. 44c; w szczególności dowww.mk.infor.pl

II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI art. 44b 37tyczy to łączenia się spółek zależnych w sposóbbezpośredni lub pośredni od tej samejjednostki dominującej, jak również w razie połączeniajednostki dominującej niższegoszczebla z jej jednostką zależną.3. Za dzień połączenia spółek przyjmuje siędzień wpisania połączenia do rejestru właściwegodla siedziby odpowiednio spółki przejmującejalbo spółki nowo zawiązanej.Art. 44b. [Metoda nabycia]1. Rozliczenie połączenia metodą nabyciapolega na sumowaniu poszczególnych pozycjiaktywów i pasywów spółki przejmującej, wedługich wartości księgowej, z odpowiednimipozycjami aktywów i pasywów spółki przejętej,według ich wartości godziwej ustalonej nadzień ich połączenia.2. Aktywa i zobowiązania spółki przejętej nadzień połączenia obejmują także aktywa lubzobowiązania niewykazywane dotychczasw księgach rachunkowych i sprawozdaniu finansowymspółki przejętej, jeżeli w wyniku połączenianastępuje ich ujawnienie i odpowiadająone definicji aktywów i zobowiązań.3. Kapitał (fundusz) własny spółki przejętejustalony na dzień połączenia jako aktywa nettowedług wartości godziwej podlega wyłączeniu.4. Za wartość godziwą określonych aktywówlub zobowiązań przyjmuje się w szczególnościw przypadku:1) notowanych papierów wartościowych – aktualnykurs notowań pomniejszony o kosztysprzedaży;2) nienotowanych papierów wartościowych– wartość oszacowaną, uwzględniającą takieczynniki, jak współczynnik cena do zyskui stopa dywidendy porównywalnych papierówwartościowych wyemitowanychprzez spółki o podobnych charakterystykach;3) należności – wartość bieżącą (zdyskontowaną)kwot wymagających zapłaty, wyznaczonąprzy odpowiednich bieżących stopachprocentowych, pomniejszoną o odpisyna należności zagrożone i nieściągalne orazewentualne koszty windykacji. Wyznaczaniewartości bieżących (zdyskontowanych)w odniesieniu do należności krótkoterminowychnie jest konieczne, jeżeli różnicapomiędzy wartością należności wedługkwot wymagających zapłaty a według ichwartością zdyskontowaną nie jest istotna;4) zapasów produktów gotowych i towarów– cenę sprzedaży netto pomniejszonąo opust marży zysku wynikający z kosztówdoprowadzenia przez spółkę przejmującą dosprzedaży zapasu lub znalezienia nabywcy;5) zapasów produktów w toku – cenę sprzedażynetto produktów gotowych pomniejszonąo koszty zakończenia produkcji i opustmarży zysku wynikający z kosztów doprowadzeniaprzez spółkę przejmującą zapasówdo sprzedaży lub znalezienia nabywcy;6) zapasów materiałów – aktualną cenę nabycia;7) środków trwałych – wartość rynkową lubich wartość według niezależnej wyceny.W przypadku gdy nie jest możliwe uzyskanieniezależnej wyceny środków trwałych– aktualną cenę nabycia albo koszt wytworzenia,z uwzględnieniem aktualnegostopnia ich zużycia;8) wartości niematerialnych i prawnych – wartośćoszacowaną, wyznaczoną w oparciuo ceny rynkowe takich samych lub podobnychwartości niematerialnych i prawnych,a w odniesieniu do wartości firmy lub ujemnejwartości firmy zawartej w bilansie spółkiprzejętej – wartość zerową. W przypadkugdy wartość oszacowana nie może zostaćwyznaczona w oparciu o ceny rynkowe, toprzyjmuje się taką wartość, która nie spowodujepowstania lub zwiększenia ujemnejwartości firmy w wyniku połączenia;9) zobowiązań – wartość bieżącą (zdyskontowaną)kwot wymagających zapłaty, wyznaczonąprzy odpowiednich bieżących stopachprocentowych. Wyznaczanie wartościbieżących (zdyskontowanych) w odniesieniudo zobowiązań krótkoterminowychnie jest konieczne, jeżeli różnica pomiędzy20 lutego 2011 r. Dodatek do MONITORA księgowego nr 4(176)

38 art. 44b II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCIwartością zobowiązań według kwot wymagającychzapłaty a według ich wartościązdyskontowaną nie jest istotna;10) rezerwy lub aktywów z tytułu odroczonegopodatku dochodowego – wartość możliwądo realizacji przez połączone spółki, pouwzględnieniu zmiany wartości podatkoweji księgowej aktywów netto spółki przejmowanej.5. Przez cenę przejęcia rozumie się w przypadku:1) gdy w celu połączenia spółka wydaje (emituje)udziały – cenę rynkową tych udziałów lubinaczej ustaloną ich wartość godziwą, jeżelinie jest znana ich cena rynkowa. W takimprzypadku nadwyżkę wartości rynkowejudziałów lub inaczej ustalonej ich wartościgodziwej zalicza się do kapitału zapasowego.Cenę rynkową wydanych (wyemitowanych)udziałów przyjmuje się z dnia, w którymwszystkie istotne warunki połączenia,w tym relacja wymienna udziałów, zostałyogłoszone. Jeżeli cena rynkowa w tym okresiepodlegała istotnym zmianom, wówczasza cenę rynkową można przyjąć średnią cenrynkowych z miesiąca poprzedzającegoi miesiąca następującego po dniu ogłoszeniawszystkich istotnych warunków połączenia;2) nabycia własnych udziałów w celu połączenia– cenę nabycia własnych udziałów;3) nabycia udziałów spółki przejmowanej – cenęnabycia tych udziałów;4) gdy w celu połączenia spółka dokonuje zapłatyw innej formie niż określona w pkt 1–3– wartość godziwą przedmiotu zapłaty;5) gdy w celu połączenia spółka dokonuje zapłatyw różnych formach – sumę odpowiednichwartości, o których mowa w pkt 1–4.6. Nadwyżka ceny przejęcia, o której mowaw ust. 5, nad wartością godziwą aktywów nettospółki przejętej wykazywana jest w aktywachspółki, na którą przeszedł majątek połączonychspółek lub spółki powstałej w wynikupołączenia, jako wartość firmy.7. W przypadku gdy połączenie jest wynikiemkilku następujących po sobie transakcji,cena przejęcia, wartość godziwa aktywów nettospółki przejętej w procencie odzwierciedlającymprocent nabytych praw do aktywów nettooraz różnica ceny przejęcia wartości godziwejaktywów netto spółki przejętej ustalane sąosobno na dzień każdej istotnej transakcji,przyjmując, iż pierwsza istotna transakcja zostałaprzeprowadzona nie później niż na dzieńpowstania stosunku podporządkowania pomiędzyspółką przejmującą a spółką przejmowaną.Ostateczna cena przejęcia, wartość godziwaaktywów netto spółki przejętej oraz różnicaceny przejęcia nad wartością godziwą aktywównetto spółki przejętej na dzień połączeniastanowi sumę odpowiednich wielkościz dnia poszczególnych istotnych transakcji.8. Wartość bilansową aktywów i zobowiązańustalonych na dzień połączenia koryguje sięw kolejnych okresach sprawozdawczych, jeżeliw wyniku zaistniałych zdarzeń lub uzyskanychinformacji ustalenie wartości godziwej nadzień połączenia było niewłaściwe. W takichprzypadkach należy dokonać odpowiedniejkorekty wartości firmy lub ujemnej wartości firmy,pod warunkiem że jednostka przewidujeodzyskanie wartości wynikającej z korektyz przyszłych korzyści ekonomicznych i korektataka dokonywana jest w ciągu tego roku obrotowego,w którym nastąpiło połączenie.W przeciwnym przypadku korektę taką zaliczasię odpowiednio do pozostałych przychodówlub kosztów operacyjnych.9. W przypadku gdy warunki połączenia zakładająmożliwość korekty ceny przejęciaw wyniku zaistnienia w przyszłości określonychzdarzeń, wówczas korektę taką uwzględniasię przy określaniu ceny przejęcia na dzieńpołączenia, jeżeli wystąpienie w przyszłościzdarzeń powodujących korektę ceny jestprawdopodobne, a kwota korekty ceny możebyć określona w sposób wiarygodny. W przypadkugdy w kolejnych okresach sprawozdawczychnie wystąpią zdarzenia warunkującezmianę ceny przejęcia lub faktyczna zmianaceny będzie różniła się od wartości oszacowanej,wówczas należy dokonać odpowiedniejwww.mk.infor.pl

II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI art. 44b 39korekty ceny przejęcia i wartości firmy lubujemnej wartości firmy.10. Od wartości firmy jednostka dokonujeodpisów amortyzacyjnych w okresie nie dłuższymniż 5 lat. W uzasadnionych przypadkachkierownik jednostki może wydłużyć ten okresdo lat 20. Wydłużenie okresu amortyzacji należypodać w informacji dodatkowej wraz z jegouzasadnieniem. Odpisów amortyzacyjnychdokonuje się metodą liniową i zalicza się je dopozostałych kosztów operacyjnych.11. Z zastrzeżeniem ust. 12, nadwyżkę wartościgodziwej aktywów netto spółki przejętejnad ceną przejęcia, czyli ujemną wartość firmy,do wysokości nieprzekraczającej wartościgodziwej nabytych aktywów trwałych, z wyłączeniemdługoterminowych aktywów finansowychnotowanych na regulowanych rynkach,jednostka zalicza do rozliczeń międzyokresowychprzychodów przez okres będący średniąważoną okresu ekonomicznej użytecznościnabytych i podlegających amortyzacji aktywów.Ujemna wartość firmy w wysokości przekraczającejwartość godziwą aktywów trwałych,z wyłączeniem długoterminowych aktywówfinansowych notowanych na regulowanychrynkach, zaliczana jest do przychodówna dzień połączenia.12. Ujemną wartość firmy odpisuje się w pozostałeprzychody operacyjne do wysokości,w jakiej dotyczy oszacowanych w sposób wiarygodnyprzyszłych strat i kosztów, ustalonychprzez spółkę przejmującą na dzień połączenia,niestanowiących jednak zobowiązania, o którymmowa w ust. 2. Odpis ten następuje w tymokresie sprawozdawczym, w którym stratyi koszty wpływają na wynik finansowy. Jeżelistraty i koszty te nie zostały poniesionew uprzednio przewidywanych okresach sprawozdawczych,to dotyczącą ich ujemną wartośćfirmy odpisuje się w sposób określonyw ust. 11.13. W bilansie połączonych spółek wyłączeniupodlegają wzajemne należności i zobowiązaniaoraz inne rozrachunki o podobnym charakterze.14. W przypadku gdy w wyniku połączeniapowstała nowa spółka, włączeniu do rachunkuzysków i strat za rok obrotowy, w którym nastąpiłopołączenie, podlegają przychodyi koszty oraz zyski i straty spółki przejęteji spółki przejmującej od dnia połączenia.W przypadku gdy w wyniku połączenia naspółkę przejmującą przeszedł majątek spółkiprzejmowanej, włączeniu do rachunku zyskówi strat za rok obrotowy, w którym nastąpiło połączenie,podlegają przychody i koszty orazzyski i straty spółki przejętej od dnia połączeniaoraz spółki przejmującej od początku rokuobrotowego. W przypadku gdy przed dniempołączenia łączące się spółki pozostawaływ stosunku podporządkowania, wówczaszyski lub straty netto spółki przejmowanej,osiągnięte przed dniem połączenia, wpływająw odpowiednim procencie, ustalonym jakoprocent kontrolowanych przez spółkę przejmującąw danym okresie przed dniem połączeniaaktywów netto spółki przejmowanej, naodpowiednie pozycje kapitałów własnychspółki przejmującej, spółki powstałej w wynikupołączenia, z uwzględnieniem odpisów wartościfirmy albo ujemnej wartości firmy, za okresod dnia powstania stosunku podporządkowaniado dnia połączenia.15. Koszty poniesione bezpośredniow związku z połączeniem powiększają cenęprzejęcia. Koszty organizacji poniesione przyzałożeniu nowej spółki akcyjnej lub kosztypodwyższenia kapitału zakładowego w celupołączenia zmniejszają kapitał zapasowy spółkiprzejmującej lub spółki powstałej w wynikupołączenia, do wysokości nadwyżki wartościemisyjnej nad wartością nominalną akcji, a pozostałączęść zalicza się do kosztów finansowych.16. Sprawozdanie finansowe sporządzonena koniec okresu sprawozdawczego, w ciąguktórego nastąpiło połączenie, powinno zawieraćdane porównawcze za poprzedni rok obrotowy.Dane porównawcze za poprzedni rokobrotowy stanowią dane ze sprawozdaniafinansowego spółki przejmującej.20 lutego 2011 r. Dodatek do MONITORA księgowego nr 4(176)

40 art. 44c–45 II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCIArt. 44c. [Metoda łączenia udziałów]1. Łączenie metodą łączenia udziałów polegana sumowaniu poszczególnych pozycji odpowiednichaktywów i pasywów oraz przychodówi kosztów połączonych spółek, wedługstanu na dzień połączenia, po uprzednim doprowadzeniuich wartości do jednolitych metodwyceny i dokonaniu wyłączeń, o którychmowa wust. 2i3.2. Wyłączeniu podlega wartość kapitału zakładowegospółki, której majątek został przeniesionyna inną spółkę, lub spółek, którew wyniku połączenia zostały wykreślone z rejestru.Po dokonaniu tego wyłączenia odpowiedniepozycje kapitału własnego spółki, naktórą przechodzi majątek połączonych spółeklub nowo powstałej spółki koryguje się o różnicępomiędzy sumą aktywów i pasywów.3. Wyłączeniu podlegają również:1) wzajemne należności i zobowiązania orazinne rozrachunki o podobnym charakterzełączących się spółek;2) przychody i koszty operacji gospodarczychdokonywanych w danym roku obrotowymprzed połączeniem między łączącymi sięspółkami;3) zyski lub straty operacji gospodarczych dokonanychprzed połączeniem między łączącymisię spółkami, zawarte w wartościachpodlegających łączeniu aktywów i pasywów.4. Można nie dokonywać wyłączeń, o którychmowa w ust. 3 pkt 2 i 3, jeżeli nie wpłynie to narzetelność i jasność sprawozdania finansowegospółki, na którą przechodzi majątek połączonychspółek lub nowo powstałej spółki.5. Koszty poniesione w związku z połączeniem,w tym również koszty organizacji poniesioneprzy założeniu nowej spółki lub kosztypodwyższenia kapitału spółki, na którą przechodzimajątek łączących się spółek, zaliczasię do kosztów finansowych.6. Sprawozdanie finansowe spółki, na którąprzechodzi majątek połączonych spółek lubnowo powstałej spółki, sporządzone na koniecokresu sprawozdawczego, w ciągu któregonastąpiło połączenie, zawiera dane porównawczeza poprzedni rok obrotowy, określonew taki sposób, jakby połączenie miałomiejsce na początek poprzedniego rokuobrotowego, z tym że poszczególne składnikikapitałów własnych na koniec poprzedniegoroku powinny zostać wykazane jakosuma poszczególnych składników kapitałówwłasnych.Art. 44d. [Rozszerzenie zakresu stosowaniametody nabycia]Przepisy art. 44a–44c stosuje się odpowiedniow przypadku nabycia przez jednostkę zorganizowanejczęści innej jednostki, w tym równieżw razie podziału spółek.Rozdział 5Sprawozdania finansowe jednostkiArt. 45. [Elementy sprawozdania finansowego]1. Sprawozdanie finansowe sporządza sięna dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych,o którym mowa w art. 12 ust. 2, oraz na innydzień bilansowy, stosując odpowiednio, z zastrzeżeniemust. 1a i 1b, zasady wyceny aktywówi pasywów oraz ustalania wyniku finansowego,określone w rozdziale 4.1a. Sprawozdania finansowe emitentów papierówwartościowych dopuszczonych, emitentówzamierzających ubiegać się lub ubiegającychsię o ich dopuszczenie do obrotu najednym z rynków regulowanych krajów EuropejskiegoObszaru Gospodarczego mogą byćsporządzane zgodnie z MSR.1b. Sprawozdania finansowe jednostekwchodzących w skład grupy kapitałowej,w której jednostka dominująca sporządzaskonsolidowane sprawozdanie finansowezgodnie z MSR, mogą być sporządzane zgodniez MSR.1c. Decyzję w sprawie sporządzania sprawozdańfinansowych zgodnie z MSR, przezjednostki, o których mowa w ust. 1a oraz 1b,podejmuje organ zatwierdzający.www.mk.infor.pl

II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI art. 46 411d. Organ zatwierdzający może podjąć decyzjęw sprawie zaprzestania stosowania MSRprzy sporządzaniu sprawozdań finansowychprzez jednostki w przypadku ustania okoliczności,o których mowa w ust. 1a i 1b.1e. Sprawozdania finansowe oddziałówprzedsiębiorcy zagranicznego mogą być sporządzanezgodnie z MSR, jeżeli przedsiębiorcaten sporządza sprawozdanie finansowezgodnie z MSR.2. Sprawozdanie finansowe składa się z:1) bilansu;2) rachunku zysków i strat;3) informacji dodatkowej, obejmującej wprowadzeniedo sprawozdania finansowegooraz dodatkowe informacje i objaśnienia.3. Sprawozdanie finansowe jednostek określonychw art. 64 ust. 1, podlegające corocznemubadaniu, obejmuje ponadto zestawieniezmian w kapitale (funduszu) własnym,a w przypadku funduszy inwestycyjnych – zestawieniezmian w aktywach netto, oraz rachunekprzepływów pieniężnych, z zastrzeżeniemust. 3a.3a. Sprawozdanie finansowe funduszu inwestycyjnegootwartego oraz sprawozdanie finansowespecjalistycznego funduszu inwestycyjnegootwartego nie obejmuje rachunkuprzepływów pieniężnych.4. Do rocznego sprawozdania finansowegodołącza się sprawozdanie z działalności jednostki,jeżeli obowiązek jego sporządzania wynikaz ustawy lub odrębnych przepisów.5. Sprawozdanie finansowe oraz sprawozdaniez działalności jednostki sporządza się w językupolskim i w walucie polskiej. Dane liczbowemożna wykazywać w zaokrągleniu do tysięcyzłotych, jeżeli nie zniekształca to obrazu jednostkizawartego w sprawozdaniu finansowymoraz w sprawozdaniu z działalności.6. Sprawozdania finansowe oraz sprawozdaniaz działalności emitentów papierów wartościowychdopuszczonych, emitentów zamierzającychubiegać się lub ubiegających sięo ich dopuszczenie do obrotu na jednym z rynkówregulowanych krajów Europejskiego ObszaruGospodarczego sporządza się na podstawieprzepisów ustawy, z uwzględnieniemprzepisów o obrocie papierami wartościowymi.Art. 46. [Bilans]1. W bilansie wykazuje się stany aktywówi pasywów na dzień kończący bieżący i poprzednirok obrotowy.1a. W przypadku sporządzania bilansu na innydzień bilansowy niż określony w ust. 1, w bilansiewykazuje się stany aktywów i pasywówna ten dzień oraz na dzień kończący rok obrotowybezpośrednio poprzedzający ten dzieńbilansowy.2. Wykazana w aktywach bilansu, z zastrzeżeniemust. 2a, wartość poszczególnych grupskładników aktywów wynika z ich wartościksięgowej, skorygowanej o:1) dotychczas dokonane odpisy amortyzacyjnelub umorzeniowe oraz odpisy aktualizujące,w tym również z tytułu trwałej utratywartości składników aktywów trwałych;2) odpisy aktualizujące wartość rzeczowychskładników aktywów obrotowych;3) odpisy aktualizujące wartość należności.2a. Aktywa finansowe i zobowiązania finansowewykazuje się w bilansie w kwocie nettopo kompensacie, jeżeli jednostka ma bezwarunkoweprawo do kompensaty aktywów i zobowiązańdanego rodzaju i zamierza je rozliczyćw kwocie netto albo jednocześnie wydaćskładnik aktywów finansowych i rozliczyć zobowiązaniefinansowe.3. Jeżeli w myśl odrębnych przepisów w ciąguroku dokonywane są odpisy z wyniku finansowegobieżącego roku obrotowego, to należyje wykazać ze znakiem ujemnym w odrębnejpozycji pasywów „Kapitał (fundusz) własny”,w pozycji „Odpisy z zysku netto w ciąguroku obrotowego (wielkość ujemna)”.4. Zakładowy fundusz świadczeń socjalnychoraz inne fundusze tworzone na podstawie odrębnychprzepisów, niezaliczone do kapitałów(funduszów) własnych, wykazuje się w pasywachbilansu w grupie zobowiązań jako funduszespecjalne.20 lutego 2011 r. Dodatek do MONITORA księgowego nr 4(176)

42 art. 47–48a II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI5. Bilans powinien zawierać informacje w zakresieustalonym:1) dla jednostek innych niż banki, zakładyubezpieczeń i zakłady reasekuracji – w załącznikunr 1 do ustawy;2) dla banków – w załączniku nr 2 do ustawy;3) dla zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji– w załączniku nr 3 do ustawy.Art. 47. [Rachunek zysków i strat]1. W rachunku zysków i strat wykazuje sięoddzielnie przychody, koszty, zyski i stratyoraz obowiązkowe obciążenia wyniku finansowegoza bieżący i poprzedni rok obrotowy.2. W przypadku sporządzania rachunku zyskówi strat za inny okres sprawozdawczy niżokreślony w ust. 1, w rachunku zysków i stratwykazuje się oddzielnie przychody, koszty, zyskii straty oraz obowiązkowe obciążenia wynikufinansowego za bieżący okres sprawozdawczyoraz analogiczny okres sprawozdawczypoprzedniego roku obrotowego.3. W przypadku gdy jednostka przewidujezaprzestanie określonego zakresu działalnościmającego wpływ na przychody i kosztyprzyszłych okresów sprawozdawczych, przyzachowaniu zasady kontynuacji – odpowiednieprzychody i koszty z tym związane należywykazać odrębnie od przychodów i kosztówdziałalności kontynuowanej.4. Rachunek zysków i strat powinien zawieraćinformacje w zakresie ustalonym:1) dla jednostek innych niż banki, zakładyubezpieczeń i zakłady reasekuracji – w załącznikunr 1 do ustawy, w wariancie kalkulacyjnymalbo porównawczym, zależnie odwyboru dokonanego przez kierownika jednostki;2) dla banków – w załączniku nr 2 do ustawy;3) dla zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji– w załączniku nr 3 do ustawy.Art. 48. [Informacja dodatkowa]1. Informacja dodatkowa powinna zawieraćistotne dane i objaśnienia niezbędne do tego,aby sprawozdanie finansowe odpowiadało warunkomokreślonym w art. 4 ust. 1, a w szczególnościobejmować:1) wprowadzenie do sprawozdania finansowego,zawierające opis przyjętych zasad(polityki) rachunkowości, w tym metod wycenyi sporządzenia sprawozdania finansowegow zakresie, w jakim ustawa pozostawiajednostce prawo wyboru, oraz przedstawienieprzyczyn i skutków ich ewentualnychzmian w stosunku do roku poprzedzającego;2) dodatkowe informacje i objaśnienia:a) do pozycji bilansu, rachunku zyskówi strat, zestawienia zmian w kapitale (funduszu)własnym oraz rachunku przepływówpieniężnych za okresy sprawozdawczeobjęte sprawozdaniem finansowym,b) proponowany podział zysku lub pokryciastraty,c) podstawowe informacje dotyczące pracownikówi organów jednostki,d) inne istotne informacje dla zrozumieniasprawozdania finansowego.2. Zakres informacji dodatkowej, sporządzanejprzez jednostki inne niż banki, zakładyubezpieczeń i zakłady reasekuracji, określazałącznik nr 1 do ustawy.Art. 48a. [Zestawienie zmian w kapitale(funduszu) własnym]1. Zestawienie zmian w kapitale (funduszu)własnym obejmuje informacje o zmianach poszczególnychskładników kapitału (funduszu)własnego za bieżący i poprzedni rok obrotowyokreślone:1) dla jednostek innych niż banki, zakładyubezpieczeń i zakłady reasekuracji – w załącznikunr 1 do ustawy;2) dla banków – w załączniku nr 2 do ustawy;3) dla zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji– w załączniku nr 3 do ustawy.2. W przypadku sporządzania zestawieniazmian w kapitale (funduszu) własnym za innyokres sprawozdawczy niż określony w ust. 1,w zestawieniu zmian w kapitale (funduszu)własnym wykazuje się zmiany poszczególnychwww.mk.infor.pl

II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI art. 48b–49 43pozycji kapitału (funduszu) własnego za bieżącyokres sprawozdawczy i poprzedni rok obrotowy.Art. 48b. [Rachunek przepływów pieniężnych]1. Rachunek przepływów pieniężnych sporządzonymetodą bezpośrednią albo pośrednią,zależnie od wyboru dokonanego przezkierownika jednostki, wykazuje dane za bieżącyi poprzedni rok obrotowy, obejmując informacjew zakresie ustalonym:1) dla jednostek innych niż banki, zakładyubezpieczeń i zakłady reasekuracji – w załącznikunr 1 do ustawy;2) dla banków – w załączniku nr 2 do ustawy;3) dla zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji– w załączniku nr 3 do ustawy.2. W przypadku sporządzania rachunkuprzepływów pieniężnych za inny okres sprawozdawczyniż określony w ust. 1, rachunekprzepływów pieniężnych sporządza się za bieżącyokres sprawozdawczy i analogicznyokres sprawozdawczy poprzedniego roku obrotowego.3. W rachunku przepływów pieniężnych należyuwzględnić wszystkie wpływy i wydatkiz działalności operacyjnej, inwestycyjnej i finansowejjednostki, z wyjątkiem wpływówi wydatków będących rezultatem zakupu lubsprzedaży środków pieniężnych, przy czymdla właściwego określenia wartości przepływówpieniężnych:1) przez działalność operacyjną rozumie siępodstawowy rodzaj działalności jednostkioraz inne rodzaje działalności, niezaliczonedo działalności inwestycyjnej (lokacyjnej)lub finansowej;2) przez działalność inwestycyjną (lokacyjną)rozumie się nabywanie lub zbywanie składnikówaktywów trwałych i krótkoterminowychaktywów finansowych oraz wszystkiez nimi związane pieniężne koszty i korzyści;3) przez działalność finansową rozumie się pozyskiwanielub utratę źródeł finansowania[zmiany w rozmiarach i relacjach kapitału(funduszu) własnego i obcego w jednostce]oraz wszystkie z nimi związane pieniężnekoszty i korzyści.Art. 49. [Sprawozdanie z działalności]1. W przypadku spółek kapitałowych, spółekkomandytowo-akcyjnych, towarzystw ubezpieczeńwzajemnych, towarzystw reasekuracjiwzajemnej, spółdzielni, przedsiębiorstw państwowych,kierownik jednostki sporządza,wraz z rocznym sprawozdaniem finansowym,sprawozdanie z działalności jednostki.2. Sprawozdanie z działalności jednostki powinnoobejmować istotne informacje o staniemajątkowym i sytuacji finansowej, w tym ocenęuzyskiwanych efektów oraz wskazanieczynników ryzyka i opis zagrożeń, a w szczególnościinformacje o:1) zdarzeniach istotnie wpływających na działalnośćjednostki, jakie nastąpiły w rokuobrotowym, a także po jego zakończeniu,do dnia zatwierdzenia sprawozdania finansowego;2) przewidywanym rozwoju jednostki;3) ważniejszych osiągnięciach w dziedziniebadań i rozwoju;4) aktualnej i przewidywanej sytuacji finansowej;5) nabyciu udziałów (akcji) własnych, a w szczególnościcelu ich nabycia, liczbie i wartościnominalnej, ze wskazaniem, jaką część kapitałuzakładowego reprezentują, cenie nabyciaoraz cenie sprzedaży tych udziałów (akcji)w przypadku ich zbycia;6) posiadanych przez jednostkę oddziałach(zakładach);7) instrumentach finansowych w zakresie:a) ryzyka: zmiany cen, kredytowego, istotnychzakłóceń przepływów środków pieniężnychoraz utraty płynności finansowej,na jakie narażona jest jednostka,b) przyjętych przez jednostkę celach i metodachzarządzania ryzykiem finansowym,łącznie z metodami zabezpieczeniaistotnych rodzajów planowanych transakcji,dla których stosowana jest rachunkowośćzabezpieczeń;20 lutego 2011 r. Dodatek do MONITORA księgowego nr 4(176)

44 art. 50–51 II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI8) stosowaniu zasad ładu korporacyjnegow przypadku jednostek, których papierywartościowe zostały dopuszczone do obrotuna jednym z rynków regulowanych EuropejskiegoObszaru Gospodarczego.3. Sprawozdanie z działalności jednostki powinnorównież obejmować – o ile jest to istotnedla oceny sytuacji jednostki – wskaźniki finansowei niefinansowe, łącznie z informacjamidotyczącymi zagadnień środowiska naturalnegoi zatrudnienia, a także dodatkowe wyjaśnieniado kwot wykazanych w sprawozdaniufinansowym.Art. 50. [Szczegółowość sprawozdań finansowych]1. Informacje zawarte w sprawozdaniu finansowymmogą być wykazywane ze szczegółowościąwiększą niż określona w załącznikachdo ustawy, jeżeli wynika to z potrzeb lub specyfikijednostki.2. Jednostka, która w roku obrotowym, zaktóry sporządza sprawozdanie finansoweoraz w roku poprzedzającym ten rok obrotowynie osiągnęła dwóch z następujących trzechwielkości:1) średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniuna pełne etaty wyniosło nie więcej niż50 osób,2) suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowegow walucie polskiej nie przekroczyłarównowartości 2 000 000 euro,3) przychody netto ze sprzedaży produktówi towarów oraz operacji finansowych w waluciepolskiej nie przekroczyły równowartości4 000 000 euro– może sporządzić sprawozdanie finansowew formie uproszczonej, wykazując informacjew zakresie ustalonym w załączniku nr 1 literamii cyframi rzymskimi. Informację dodatkowąsporządza się w odpowiednio uproszczonejformie.3. W przypadku gdy informacje dotycząceposzczególnych pozycji sprawozdania finansowegonie wystąpiły w jednostce zarównow roku obrotowym, jak i za rok poprzedzającyrok obrotowy, to przy sporządzaniu sprawozdaniafinansowego pozycje te pomija się.4. Przepisu ust. 2 nie stosuje się do banków,zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji.Art. 51. [Łączne sprawozdanie finansowe]1. Jednostka, w skład której wchodzą jednostkiorganizacyjne sporządzające samodzielnesprawozdania finansowe, sporządza łącznesprawozdanie finansowe, będące sumą sprawozdaniafinansowego jednostki i wszystkich jejoddziałów (zakładów), wyłączając odpowiednio:1) aktywa i fundusze wydzielone;2) wzajemne należności i zobowiązania orazinne rozrachunki o podobnym charakterze;3) przychody i koszty z tytułu operacji dokonywanychmiędzy jednostką a jej oddziałami(zakładami) lub między jej oddziałami (zakładami);4) wynik finansowy operacji gospodarczychdokonywanych wewnątrz jednostki, zawartyw aktywach jednostki lub jej oddziałów (zakładów).Można nie dokonywać wyłączeń, o którychmowa w pkt 2–4, jeżeli nie wpływa to ujemniena spełnienie obowiązków określonychw art. 4 ust. 1.2. Do sprawozdania finansowego jednostki,w której skład wchodzą oddziały (zakłady)znajdujące się poza terytorium RzeczypospolitejPolskiej i tam sporządzające sprawozdaniafinansowe, włącza się odpowiednie dane wynikającez bilansów tych oddziałów (zakładów),wyrażone w walutach obcych, przeliczone nawalutę polską po obowiązującym na dzień bilansowyśrednim kursie ogłoszonym dla danejwaluty przez Narodowy Bank Polski, natomiastz rachunku zysków i strat – po kursie stanowiącymśrednią arytmetyczną średnich kursów nadzień kończący każdy miesiąc roku obrotowego,a w uzasadnionych przypadkach – po kursiebędącym średnią arytmetyczną średnichkursów na dzień kończący poprzedni rok obrotowyi dzień kończący bieżący rok obrotowy,ogłoszonych dla danej waluty przez NarodowyBank Polski. Powstałe na skutek tych przeliwww.mk.infor.pl

II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI art. 52–54 45czeń różnice wykazuje się w łącznym sprawozdaniufinansowym jednostki, w pozycji „Różnicekursowe z przeliczenia”, jako składnikkapitału (funduszu) z aktualizacji wyceny.Art. 52. [Termin sporządzenia i podpisaniesprawozdania finansowego]1. Kierownik jednostki zapewnia sporządzenierocznego sprawozdania finansowego niepóźniej niż w ciągu 3 miesięcy od dnia bilansowegoi przedstawia je właściwym organom,zgodnie z obowiązującymi jednostkę przepisamiprawa, postanowieniami statutu lubumowy.2. Sprawozdanie finansowe podpisuje – podajączarazem datę podpisu – osoba, którejpowierzono prowadzenie ksiąg rachunkowych,i kierownik jednostki, a jeżeli jednostkąkieruje organ wieloosobowy – wszyscy członkowietego organu. Odmowa podpisu wymagapisemnego uzasadnienia dołączonego dosprawozdania finansowego.3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiedniorównież do:1) sprawozdania finansowego sporządzonegona dzień określony w art. 12 ust. 2 lub na innydzień bilansowy;2) sprawozdania z działalności jednostki określonegow art. 49, z tym że nie podpisuje goosoba, której powierzono prowadzenieksiąg rachunkowych.Art. 53. [Zatwierdzenie sprawozdania finansowego]1. Roczne sprawozdanie finansowe jednostki,z zastrzeżeniem ust. 2b, podlega zatwierdzeniuprzez organ zatwierdzający, nie późniejniż 6 miesięcy od dnia bilansowego. Przed zatwierdzeniemroczne sprawozdanie finansowejednostek, o których mowa w art. 64, podlegabadaniu zgodnie z zasadami określonymiw rozdziale 7.2. (uchylony).2a. Przepis ust. 1 nie dotyczy jednostek,w stosunku do których ogłoszona została upadłość.2b. Roczne sprawozdanie finansowe oddziałuprzedsiębiorcy zagranicznego uważasię za zatwierdzone, jeżeli zostało zatwierdzonesprawozdanie finansowe przedsiębiorcyzagranicznego, obejmujące dane sprawozdaniafinansowego tego oddziału.3. Podział lub pokrycie wyniku finansowegonetto jednostek zobowiązanych, zgodniez art. 64 ust. 1, do poddania badaniu rocznegosprawozdania finansowego może nastąpić pozatwierdzeniu sprawozdania finansowegoprzez organ zatwierdzający, poprzedzonegowyrażeniem przez biegłego rewidenta opiniio tym sprawozdaniu bez zastrzeżeń lub z zastrzeżeniami.Podział lub pokrycie wyniku finansowegonetto, dokonany bez spełnienia tegowarunku, jest nieważny z mocy prawa.4. Podział lub pokrycie wyniku finansowegonetto jednostek niezobowiązanych do poddaniabadaniu rocznego sprawozdania finansowegomoże nastąpić po zatwierdzeniu sprawozdaniafinansowego przez organ zatwierdzający.5. Odpisy z wyniku finansowego bieżącegoroku obrotowego, w tym także wpłaty z zysku,dokonywane na podstawie odrębnych przepisówuznaje się za podział wyniku finansowegonetto jednostek w ciągu roku obrotowego.Art. 54. [Zdarzenia po dniu bilansowym]1. Jeżeli po sporządzeniu rocznego sprawozdaniafinansowego, a przed jego zatwierdzeniem,jednostka otrzymała informacjeo zdarzeniach, które mają istotny wpływ na tosprawozdanie finansowe, lub powodujących,że założenie kontynuowania działalności przezjednostkę nie jest uzasadnione, powinna onaodpowiednio zmienić to sprawozdanie, dokonującjednocześnie odpowiednich zapisóww księgach rachunkowych roku obrotowego,którego sprawozdanie finansowe dotyczy,oraz powiadomić biegłego rewidenta, którysprawozdanie to bada lub zbadał. Jeżeli zdarzenia,które nastąpiły po dniu bilansowym, niepowodują zmiany stanu istniejącego na dzieńbilansowy, to odpowiednie wyjaśnienia zamieszczasię w informacji dodatkowej.20 lutego 2011 r. Dodatek do MONITORA księgowego nr 4(176)

46 art. 55 II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI2. Jeżeli jednostka otrzymała informacjeo zdarzeniach, o których mowa w ust. 1, po zatwierdzeniurocznego sprawozdania finansowego,to ich skutki ujmuje w księgach rachunkowychroku obrotowego, w którym informacjete otrzymała.3. Jeżeli w danym roku obrotowym lub przedzatwierdzeniem sprawozdania finansowego zaten rok obrotowy jednostka stwierdziła popełnieniew poprzednich latach obrotowych błędu,w następstwie którego nie można uznaćsprawozdania finansowego za rok lub lata poprzednieza spełniające wymagania określonew art. 4 ust. 1, to kwotę korekty spowodowanejusunięciem tego błędu odnosi się na kapitał(fundusz) własny i wykazuje jako „zysk (strata)z lat ubiegłych”.Rozdział 6Skonsolidowane sprawozdaniafinansowe grupy kapitałowejArt. 55. [Obowiązek i zakres skonsolidowanegosprawozdania finansowego]1. Jednostka dominująca, mająca siedzibęlub miejsce sprawowania zarządu na terytoriumRzeczypospolitej Polskiej, sporządza roczneskonsolidowane sprawozdanie finansowe grupykapitałowej, obejmujące dane jednostki dominująceji jednostek od niej zależnych wszystkichszczebli, bez względu na ich siedzibę, zestawionew taki sposób, jakby grupa kapitałowastanowiła jedną jednostkę; sprawozdaniem tymobejmuje się również dane pozostałych jednostekpodporządkowanych, zgodnie z zasadamiokreślonymi w niniejszym rozdziale.2. Skonsolidowane sprawozdanie finansoweskłada się z:1) skonsolidowanego bilansu;2) skonsolidowanego rachunku zysków i strat;3) skonsolidowanego rachunku przepływówpieniężnych;4) zestawienia zmian w skonsolidowanym kapitalewłasnym;5) informacji dodatkowej, obejmującej wprowadzeniedo skonsolidowanego sprawozdaniafinansowego oraz dodatkowe informacjei objaśnienia.Do rocznego skonsolidowanego sprawozdaniafinansowego dołącza się sprawozdaniez działalności grupy kapitałowej, sporządzoneodpowiednio według warunków, o których mowaw art. 49 ust. 2 i 3, z tym że w zakresie informacjiokreślonych w art. 49 ust. 2 pkt 5 należypodać informacje o udziałach (akcjach) własnychposiadanych przez jednostkę dominującą,jednostki wchodzące w skład grupy kapitałowejoraz osoby działające w ich imieniu.3. Skonsolidowane sprawozdanie finansowesporządza się również na inny dzień bilansowy,jeżeli obowiązek taki wynika z odrębnychprzepisów.4. Jeżeli przepisy niniejszego rozdziału niestanowią inaczej, to do sporządzania skonsolidowanegosprawozdania finansowego stosujesię odpowiednio przepisy rozdziałów 4, 4a i 5.5. Skonsolidowane sprawozdania finansoweemitentów papierów wartościowych, o którychmowa w art. 4 rozporządzenia (WE)nr 1606/2002 Parlamentu Europejskiego i Radyz dnia 19 lipca 2002 r. w sprawie stosowaniamiędzynarodowych standardów rachunkowości(Dz.Urz. WE L 243 z 11.09.2002, str. 1;Dz.Urz. UE Polskie wydanie specjalne,rozdz. 13, t. 29, str. 609), oraz banków sporządzasię zgodnie z MSR.6. Skonsolidowane sprawozdania finansoweemitentów papierów wartościowych zamierzającychubiegać się lub ubiegających się o ichdopuszczenie do obrotu na jednym z rynkówregulowanych krajów Europejskiego ObszaruGospodarczego mogą być sporządzane zgodniez MSR.7. Skonsolidowane sprawozdania finansowejednostek dominujących niższego szczebla,wchodzących w skład grupy kapitałowej,w której jednostka dominująca wyższegoszczebla sporządza skonsolidowane sprawozdaniefinansowe zgodnie z MSR, mogą byćsporządzane zgodnie z MSR.8. Decyzję w sprawie sporządzania skonsolidowanychsprawozdań finansowych zgodniewww.mk.infor.pl

II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI art. 56–58 47z MSR, przez jednostki, o których mowaw ust. 6 i 7, podejmuje organ zatwierdzającyjednostki dominującej.9. Organ zatwierdzający jednostki dominującejmoże podjąć decyzję w sprawie zaprzestaniastosowania MSR przy sporządzaniu skonsolidowanychsprawozdań finansowych przezjednostki w przypadku ustania okoliczności,o których mowa w ust. 6 i 7.10. Przepisy ust. 9 stosuje się odpowiedniodo jednostek niebędących bankami, o którychmowa w ust. 5.Art. 56. [Zwolnienia z konsolidacji]1. Jednostka dominująca może nie sporządzaćskonsolidowanego sprawozdania finansowego,jeżeli na dzień bilansowy roku obrotowegooraz na dzień bilansowy roku poprzedzającegorok obrotowy łączne dane jednostkidominującej oraz wszystkich jednostek zależnychkażdego szczebla, bez dokonywaniawyłączeń konsolidacyjnych, o których mowaw art. 60 ust. 2 i 6, spełniają co najmniej dwaz następujących warunków:1) łączne średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniuna pełne etaty wyniosło nie więcejniż 250 osób;2) łączna suma bilansowa w walucie polskiejnie przekroczyła równowartości 7 500 000euro;3) łączne przychody netto ze sprzedaży produktówi towarów oraz operacji finansowychw walucie polskiej nie przekroczyłyrównowartości 15 000 000 euro.2. Jednostka dominująca, zależna od innejjednostki, mającej siedzibę lub miejsce sprawowaniazarządu na terytorium EuropejskiegoObszaru Gospodarczego, może nie sporządzaćskonsolidowanego sprawozdania finansowego,jeżeli:1) jednostka dominująca wyższego szczeblaposiada co najmniej 90% udziałów tej jednostki,a wszyscy pozostali udziałowcy tejjednostki wyrazili zgodę;2) jednostka dominująca wyższego szczeblaobejmie konsolidacją zarówno zależną odniej jednostkę dominującą, jak i wszystkiejednostki zależne od jednostki dominującejzwolnionej ze sporządzenia skonsolidowanegosprawozdania finansowego.3. Jednostka dominująca może nie sporządzaćskonsolidowanego sprawozdania finansowegotakże wtedy, gdy wszystkie jednostkiod niej zależne wyłącza się z obowiązku objęciaich konsolidacją na podstawie art. 57 lubart. 58.4. Jeżeli jednostka dominująca lub jednostkajej podporządkowana jest emitentem papierówwartościowych dopuszczonych do obrotu, zamierzaubiegać się lub ubiega się o dopuszczeniepapierów wartościowych do obrotu na jednymz rynków regulowanych krajów EuropejskiegoObszaru Gospodarczego, nie stosujesię zwolnień, o których mowa w ust. 1 i 2.Art. 57. [Wyłączenia z konsolidacji]Konsolidacją nie obejmuje się jednostki zależnej,jeżeli:1) udziały tej jednostki zostały nabyte, zakupionelub pozyskane w innej formie, z wyłącznymich przeznaczeniem do późniejszejodprzedaży, w terminie jednego roku oddnia ich nabycia, zakupu lub pozyskaniaw innej formie;2) występują ograniczenia w sprawowaniukontroli nad jednostką, które wyłączająswobodne dysponowanie jej aktywami netto,w tym wypracowanym przez tę jednostkęzyskiem netto, lub które wyłączają sprawowaniekontroli nad organami kierującymitą jednostką.Art. 58. [Dodatkowe zwolnienia z konsolidacji]1. Konsolidacją można nie obejmować jednostkizależnej, jeżeli dane finansowe tej jednostkisą nieistotne dla realizacji obowiązkuokreślonego w art. 4 ust. 1.2. Jeżeli dwie lub więcej jednostek zależnychspełnia kryterium, o którym mowa w ust. 1,ale ich łączne dane są istotne z punktu widzeniarealizacji obowiązku, o którym mowa20 lutego 2011 r. Dodatek do MONITORA księgowego nr 4(176)

48 art. 59–60 II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCIw art. 4 ust. 1, to jednostki te należy objąć konsolidacją.Art. 59. [Metody konsolidacji]1. Dane jednostki zależnej konsoliduje sięmetodą konsolidacji pełnej, o której mowaw art. 60.2. Dane jednostek współzależnych wykazujesię w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowymprzy zastosowaniu metody proporcjonalnej,o której mowa w art. 61, lub metodypraw własności, o której mowa w art. 63.3. Udziały w jednostce stowarzyszonej wykazujesię w skonsolidowanym sprawozdaniufinansowym metodą praw własności.4. Jeżeli jednostki grupy kapitałowej, objętekonsolidacją, posiadają udziały w jednostkachwspółzależnych, to dane tych jednostek obejmujesię skonsolidowanym sprawozdaniem finansowymprzy zastosowaniu metody proporcjonalnejlub metody praw własności.5. Jeżeli jednostki grupy kapitałowej, objętekonsolidacją, posiadają udziały w jednostkachstowarzyszonych, to dane tych jednostek wykazujesię w skonsolidowanym sprawozdaniufinansowym metodą praw własności.6. Jeżeli zostały spełnione warunki, o którychmowa w art. 57 pkt 2, a jednostka zależnabyła wcześniej objęta konsolidacją lub jednostkadominująca wstąpiła w prawa znaczącegoinwestora lub wspólnika jednostki współzależnej,to dane tych jednostek wykazuje sięw skonsolidowanym sprawozdaniu finansowymodpowiednio metodą proporcjonalną lubmetodą praw własności.Art. 60. [Metoda konsolidacji pełnej]1. Metoda konsolidacji pełnej polega na sumowaniu,w pełnej wartości, poszczególnychpozycji odpowiednich sprawozdań finansowychjednostki dominującej i jednostek zależnych,dokonaniu wyłączeń, o których mowaw ust. 2 i 6, oraz innych korekt, o których mowaw ust. 8–9.2. Wyłączeniu podlega wyrażona w cenie nabyciawartość udziałów posiadanych przezjednostkę dominującą i inne jednostki objętekonsolidacją w jednostkach zależnych z tączęścią, wycenionych według wartości godziwejaktywów netto jednostek zależnych, któraodpowiada udziałowi jednostki dominująceji innych jednostek grupy kapitałowej objętychkonsolidacją w jednostkach zależnych, nadzień rozpoczęcia sprawowania nad nimi kontroli.Jeżeli wartość posiadanych udziałówi odpowiadająca im część aktywów netto jednostekzależnych, wycenionych według ichwartości godziwych, różnią się, to, z zastrzeżeniemust. 3 i 4:1) nadwyżkę wartości udziałów nad odpowiadającąim częścią aktywów netto wycenionychwedług ich wartości godziwych – wartośćfirmy, wykazuje się w aktywach skonsolidowanegobilansu w odrębnej pozycjiaktywów trwałych jako „Wartość firmy jednostekpodporządkowanych”;2) nadwyżkę odpowiedniej części aktywównetto wycenionych według ich wartości godziwychnad wartością udziałów – ujemnąwartość firmy, wykazuje się w pasywachskonsolidowanego bilansu w odrębnej pozycjijako „Ujemna wartość firmy jednostekpodporządkowanych”.3. Jeżeli sprawowanie kontroli nad jednostkązależną powstaje lub zostaje wzmocnionew wyniku kilku znaczących transakcjilub transakcje te następują w znacznych odstępachczasu, to różnice, o których mowaw ust. 2, ustala się na każdy dzień nabycia poszczególnychczęści udziałów, przy czympo raz pierwszy ustala się je nie później niżna dzień powstania stosunku podporządkowaniajednostki.4. W przypadku zmian procentowego udziałujednostki dominującej lub grupy kapitałowejw aktywach netto jednostki zależnej w wynikuwydania (emisji) udziałów, powstałą z tegotytułu różnicę, o której mowa w ust. 2, zaliczasię w całości do przychodów lub kosztówfinansowych.5. Dla ustalania podstaw wyceny aktywównetto w wartościach godziwych oraz rozliczawww.mk.infor.pl

II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI art. 61 49nia wartości firmy lub ujemnej wartości firmystosuje się odpowiednio zasady określonew art. 28 ust. 5 i w art. 44b ust. 4, 11 i 12.6. Wyłączeniu podlegają również w całości:1) wzajemne należności i zobowiązania orazinne rozrachunki o podobnym charakterzejednostek objętych konsolidacją;2) przychody i koszty operacji gospodarczychdokonanych między jednostkami objętymikonsolidacją;3) zyski lub straty powstałe w wyniku operacjigospodarczych dokonanych między jednostkamiobjętymi konsolidacją, zawartew wartości aktywów podlegających konsolidacji;4) dywidendy naliczone lub wypłacone przezjednostki zależne jednostce dominująceji innym jednostkom, objętym konsolidacją.7. Można nie dokonywać wyłączeń, o którychmowa w ust. 6, jeżeli nie są one istotnedla realizacji obowiązku określonego w art. 4ust. 1.8. Jeżeli w ciągu roku obrotowego zbytoudziały w jednostce zależnej, to w skonsolidowanymrachunku zysków i strat wykazuje się:1) wyniki działalności osiągnięte przez tę jednostkęzależną do dnia zbycia udziałówprzez jednostkę dominującą lub inną jednostkęobjętą konsolidacją;2) wynik ze zbycia udziałów jednostki zależnej,ustalony jako różnica między przychodemze zbycia udziałów a odpowiadającą im częściąaktywów netto jednostki zależnej, skorygowanao nieodpisaną część wartości firmylub ujemnej wartości firmy, dotyczącązbytych udziałów.9. Udziały w kapitale własnym jednostek zależnych,należące do osób lub jednostek innychniż objęte konsolidacją, wykazuje sięw odrębnej pozycji pasywów skonsolidowanegobilansu, po kapitałach własnych jako„Kapitały mniejszości”. Wartość początkowątych kapitałów ustala się w wysokości odpowiadającejim wartości godziwej aktywów netto,ustalonej na dzień rozpoczęcia sprawowaniakontroli. Wartość tę zwiększa się lubzmniejsza odpowiednio o zmiany w aktywachnetto jednostek zależnych. Przypadające nainne osoby lub jednostki nieobjęte konsolidacjązyski lub straty wykazuje się w skonsolidowanymrachunku zysków i strat po pozycji„Wynik finansowy netto” jako „Zyski (straty)mniejszości”, z uwzględnieniem korekty wynikuz tytułu określonego w ust. 6 pkt 4. Jeżelistraty jednostek zależnych przypadające nakapitały mniejszości przekraczają kwoty gwarantująceich pokrycie, to ich nadwyżka podlegarozliczeniu z kapitałem własnym grupykapitałowej.Art. 61. [Metoda proporcjonalna]1. Zastosowanie metody proporcjonalnejw skonsolidowanym sprawozdaniu finansowympolega na sumowaniu poszczególnychpozycji sprawozdań finansowych wspólnikajednostki współzależnej, w pełnej wartości,z częścią wartości poszczególnych pozycjisprawozdań finansowych jednostek współzależnych,proporcjonalną do posiadanychprzez jednostki grupy kapitałowej objęte konsolidacjąudziałów, dokonaniu wyłączeń, o którychmowa w ust. 2 i 6 oraz innych korekt,o których mowa w ust. 8.2. Wyłączeniu podlega wyrażona w cenie nabyciawartość udziałów posiadanych przezjednostkę dominującą i inne jednostki objętekonsolidacją w jednostkach współzależnychz tą częścią, wycenionych według wartości godziwejaktywów netto jednostek współzależnych,która odpowiada udziałowi jednostki dominująceji innych jednostek grupy kapitałowej,objętych konsolidacją w jednostkachwspółzależnych na dzień rozpoczęcia współkontroli.Jeżeli wartość posiadanych udziałówi odpowiadająca im część wycenionych, wedługich wartości godziwych, aktywów nettojednostek współzależnych różnią się, to, z zastrzeżeniemust. 3 i 4:1) wartość firmy wykazuje się w aktywachskonsolidowanego bilansu, w odrębnej pozycjiaktywów trwałych, jako „Wartość firmyjednostek podporządkowanych”;20 lutego 2011 r. Dodatek do MONITORA księgowego nr 4(176)

50 art. 62–63 II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI2) ujemną wartość firmy wykazuje się w pasywachskonsolidowanego bilansu, w odrębnejpozycji, jako „Ujemna wartość firmy jednostekpodporządkowanych”.3. Jeżeli sprawowanie współkontroli nad jednostkąwspółzależną powstaje lub zostajewzmocnione w wyniku kilku znaczących transakcjilub transakcje te następują w znacznychodstępach czasu, to różnice, o których mowaw ust. 2, ustala się na każdy dzień nabycia poszczególnychczęści udziałów, przy czym poraz pierwszy ustala się je na dzień powstaniastosunku podporządkowania.4. W przypadku zmian procentowego udziałujednostki dominującej lub grupy kapitałowejw aktywach netto jednostki współzależnej,w wyniku wydania (emisji) udziałów, powstałąz tego tytułu różnicę, o której mowa w ust. 2,zalicza się w całości do przychodów lub kosztówfinansowych.5. Dla ustalania podstaw wyceny aktywównetto w wartościach godziwych oraz rozliczaniawartości firmy lub ujemnej wartości firmystosuje się odpowiednio zasady określonew art. 28 ust. 5 i w art. 44b ust. 4, 11 i 12.6. Wyłączeniu podlegają również odpowiedniow pełnych kwotach lub proporcjonalnie doposiadanych przez wspólnika jednostki współzależnejudziałów:1) wzajemne należności i zobowiązania orazinne rozrachunki o podobnym charakterzejednostek objętych skonsolidowanym sprawozdaniemfinansowym;2) przychody i koszty operacji gospodarczychdokonanych między jednostkami objętymiskonsolidowanym sprawozdaniem finansowym;3) zyski lub straty powstałe w wyniku operacjidokonanych między jednostkami objętymiskonsolidowanym sprawozdaniem finansowym,zawarte w wartości aktywów podlegającychkonsolidacji;4) dywidendy naliczone lub wypłacone przezjednostki współzależne ich wspólnikom i innymjednostkom objętym skonsolidowanymsprawozdaniem finansowym.7. Można nie dokonywać wyłączeń, o którychmowa w ust. 6, jeżeli nie są one istotne dla realizacjiobowiązku określonego w art. 4 ust. 1.8. Jeżeli w ciągu roku obrotowego zbytoudziały w jednostce współzależnej, to w skonsolidowanymrachunku zysków i strat wykazujesię:1) wynik działalności osiągnięty przez tę jednostkęwspółzależną do dnia zbycia udziałówprzez wspólnika jednostki współzależnejlub inną jednostkę objętą skonsolidowanymsprawozdaniem finansowym, proporcjonalniedo zbytych udziałów;2) wynik ze zbycia udziałów jednostki współzależnej,ustalony jako różnica między przychodemze zbycia udziałów a odpowiadającąim częścią aktywów netto jednostkiwspółzależnej, skorygowana o nieodpisanączęść wartości firmy lub ujemnej wartościfirmy, dotyczącą zbytych udziałów.9. Nie wykazuje się udziałów w kapitale własnymjednostek współzależnych, w tym zysków(strat) netto, należących do osób lub jednostekinnych niż wspólnik jednostki współzależneji jednostek jego grupy kapitałowej.Art. 62. (uchylony).Art. 63. [Metoda praw własności w jednostkowychsprawozdaniach finansowych]1. Metoda praw własności polega na wykazaniuw aktywach trwałych bilansu pozycji„Udziały w jednostkach podporządkowanychwyceniane metodą praw własności”, w cenieich nabycia powiększonej lub pomniejszonejo, przypadające na rzecz jednostki dominującej,wspólnika jednostki współzależnej lubznaczącego inwestora zwiększenia lub zmniejszeniakapitału własnego jednostki podporządkowanej,jakie nastąpiły od dnia objęciakontroli, uzyskania współkontroli lub znaczącegowpływu do dnia bilansowego, w tymzmniejszenia z tytułu rozliczeń z właścicielami,z tym, że udział w zysku (stracie) netto jednostkipodporządkowanej koryguje się o odpiswartości firmy lub ujemnej wartości firmy,www.mk.infor.pl

II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI art. 63a–63c 51z zachowaniem zasad, o których mowaw art. 44b ust. 10, 11 i 12, oraz odpis różnicyw wycenie aktywów netto według ich wartościgodziwych i wartości księgowych, przypadającychna dany okres sprawozdawczy.2. Przy stosowaniu metody praw własnościw rachunku zysków i strat wykazuje się, w oddzielnejpozycji udział w zysku (stracie) nettojednostki podporządkowanej. Z zysku (straty)netto jednostki podporządkowanej wyłączasię zawarte w aktywach zyski lub straty z tytułutransakcji dokonanych między jednostkamiobjętymi sprawozdaniem finansowym a danąjednostką podporządkowaną, proporcjonalniedo posiadanych udziałów.3. Metody praw własności nie stosuje sięw przypadkach określonych w art. 57 orazmożna nie stosować w przypadkach określonychw art. 58.Art. 63a. [Odpisanie wartości firmy na skutektrwałej utraty wartości udziałów]W przypadku trwałej utraty wartości udziałóww jednostkach podporządkowanych, ustalonana dzień nabycia udziałów wartość firmylub ujemna wartość firmy podlega odpisaniuna wynik finansowy odpowiednio w kwocierównej różnicy pomiędzy dotychczasową wartościąudziałów a ich wartością ustaloną pouwzględnieniu trwałej utraty wartości.Art. 63b. [Zasady wyceny konsolidacji sprawozdaniafinansowego]1. Jednostki, których dane objęte są skonsolidowanymsprawozdaniem finansowym,a w szczególności jednostki zależne i współzależne,powinny stosować jednakowe metodywyceny aktywów i pasywów oraz sporządzaniasprawozdań finansowych, zgodnez przyjętymi zasadami (polityką) rachunkowościjednostki dominującej, z zastrzeżeniemust. 2.2. Jeżeli nie jest możliwe z ważnych przyczynstosowanie jednakowych metod wycenyi sporządzania sprawozdań finansowych lubjeżeli jednostka dominująca sporządza sprawozdaniafinansowe zgodnie z MSR, a jednostki,których dane objęte są skonsolidowanymsprawozdaniem finansowym, nie sporządzająsprawozdań finansowych oraz skonsolidowanychsprawozdań finansowych zgodniez MSR, to należy dokonać odpowiednichprzekształceń sprawozdań finansowychtych jednostek, których dane finansowe sąistotne dla realizacji obowiązku określonegow art. 4 ust. 1.3. (uchylony).Art. 63c. [Warunki, jakie powinno spełniaćskonsolidowane sprawozdanie finansowe]1. Sprawozdanie finansowe, o którym mowaw art. 55 ust. 1, sporządza się na ten samdzień bilansowy i za ten sam rok obrotowyco sprawozdanie finansowe jednostki dominującej.Jeżeli ten sam dzień bilansowy niemoże być przyjęty przez poszczególne jednostkigrupy kapitałowej to konsolidacjąmożna objąć sprawozdanie finansowe sporządzoneza inny okres roczny niż rok obrotowy,pod warunkiem, że dzień bilansowytych sprawozdań finansowych przypada niewcześniej niż na 3 miesiące przed dniembilansowym przyjętym dla grupy kapitałowej.Dotyczy to również sprawozdań finansowychjednostek, dla których stosuje się metodępraw własności.2. Jednostka dominująca sporządza skonsolidowanesprawozdanie finansowe, nie późniejniż w ciągu 3 miesięcy od dnia bilansowego,na który jednostka dominująca sporządzaroczne sprawozdanie finansowe.3. Skonsolidowane sprawozdanie finansowepodpisuje kierownik jednostki dominującejoraz inne osoby odpowiedzialne za sporządzenietego sprawozdania. Przepis art. 52ust. 2 stosuje się odpowiednio.4. Roczne skonsolidowane sprawozdanie finansowepodlega zatwierdzeniu przez organzatwierdzający jednostki dominującej, nie późniejniż w ciągu 6 miesięcy od dnia bilansowego,na który należy sporządzić roczne sprawozdaniefinansowe jednostki dominującej.20 lutego 2011 r. Dodatek do MONITORA księgowego nr 4(176)

52 art. 63d–64a II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCIArt. 63d. [Skonsolidowane sprawozdania finansoweemitentów papierów wartościowych]Skonsolidowane sprawozdania finansoweoraz sprawozdania z działalności grup kapitałowych,w przypadku gdy jednostkami dominującymisą emitenci papierów wartościowychdopuszczonych, emitenci zamierzający ubiegaćsię lub ubiegający się o ich dopuszczeniedo obrotu na rynku regulowanym jednegoz krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego,sporządza się na podstawie przepisówustawy, z uwzględnieniem przepisów o obrociepapierami wartościowymi.Rozdział 7Badanie i ogłaszaniesprawozdań finansowychArt. 64. [Obowiązek podmiotowy badaniasprawozdania finansowego]1. Badaniu i ogłaszaniu, z zastrzeżeniemart. 64b, podlegają roczne skonsolidowanesprawozdania finansowe grup kapitałowychoraz roczne sprawozdania finansowe – kontynuującychdziałalność:1) banków, zakładów ubezpieczeń oraz zakładówreasekuracji;2) jednostek działających na podstawie przepisówo obrocie papierami wartościowymi orazprzepisów o funduszach inwestycyjnych;2a) jednostek działających na podstawie przepisówo organizacji i funkcjonowaniu funduszyemerytalnych;3) spółek akcyjnych, z wyjątkiem spółek będącychna dzień bilansowy w organizacji;4) pozostałych jednostek, które w poprzedzającymroku obrotowym, za który sporządzonosprawozdania finansowe, spełniły co najmniejdwa z następujących warunków:a) średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniuna pełne etaty wyniosło co najmniej50 osób,b) suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowegostanowiła równowartość w waluciepolskiej co najmniej 2 500 000 euro,c) przychody netto ze sprzedaży towarówi produktów oraz operacji finansowychza rok obrotowy stanowiły równowartośćw walucie polskiej co najmniej5 000 000 euro.2. W jednostkach sporządzających łącznesprawozdania finansowe, o których mowaw art. 51 ust. 1, warunki określone w ust. 1 stosujesię do łącznego rocznego sprawozdaniafinansowego.3. Badaniu podlegają sprawozdania finansowespółek przejmujących i spółek nowo zawiązanych,sporządzone za rok obrotowy, w którymnastąpiło połączenie, a także roczne sprawozdaniafinansowe jednostek sporządzonezgodnie z MSR.4. Badaniu i ogłaszaniu podlegają równieżroczne połączone sprawozdania finansowefunduszy inwestycyjnych z wydzielonymi subfunduszamioraz roczne sprawozdania jednostkowesubfunduszy.5. (uchylony).6. (uchylony).Art. 64a. [Ogłaszanie sprawozdania finansowegooddziałów instytucji finansowych zagranicznych]1. Oddział, mających siedzibę poza terytoriumRzeczypospolitej Polskiej:1) zakładu ubezpieczeń, zakładu reasekuracjioraz2) banku zagranicznego, instytucji kredytowejlub instytucji finansowej, w rozumieniu przepisówPrawa bankowego– zwanych dalej „instytucją kredytową lubfinansową”, ogłasza, sporządzone i zbadanezgodnie z przepisami prawa obowiązującymiw państwie siedziby instytucji kredytowej lubfinansowej, roczne sprawozdanie finansowe tejinstytucji wraz ze sprawozdaniem z działalnościoraz opinią biegłego rewidenta.2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiedniodo skonsolidowanego sprawozdania finansowegowraz ze skonsolidowanym sprawozdaniemz działalności oraz opinią biegłegorewidenta.www.mk.infor.pl

II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI art. 64b–65 53Art. 64b. [Zwolnienia z obowiązku ogłaszaniasprawozdania finansowego oddziałów instytucjifinansowych zagranicznych]1. Ogłaszaniu nie podlega roczne sprawozdaniefinansowe oddziału instytucji kredytowejlub finansowej, chyba że występująprzesłanki określone w ust. 2.2. Oddział instytucji kredytowej lub finansowejmającej siedzibę w państwie spoza EuropejskiegoObszaru Gospodarczego, opróczdokumentów wymienionych w art. 64a, ogłaszarównież, podlegające obowiązkowi badania,roczne sprawozdanie finansowe oddziałuwraz z opinią biegłego rewidenta, jeżeli:1) roczne sprawozdanie finansowe tej instytucjikredytowej lub finansowej nie jest sporządzanewedług zasad przyjętych bądźrównoważnych z przyjętymi w EuropejskimObszarze Gospodarczym lub2) w państwie siedziby tej instytucji kredytowejlub finansowej nie jest spełniony warunekwzajemności w odniesieniu do instytucjikredytowych lub finansowych mających siedzibęw państwie z Europejskiego ObszaruGospodarczego.Art. 65. [Cel i treść opinii i raportu z badaniasprawozdania finansowego]1. Celem badania sprawozdania finansowegojest wyrażenie przez biegłego rewidenta pisemnejopinii wraz z raportem o tym, czy sprawozdaniefinansowe jest zgodne z zastosowanymizasadami (polityką) rachunkowości orazczy rzetelnie i jasno przedstawia sytuację majątkowąi finansową, jak też wynik finansowybadanej jednostki.2. Opinia, o której mowa w ust. 1, powinnaw szczególności stwierdzać, czy badane sprawozdaniefinansowe:1) zostało sporządzone na podstawie prawidłowoprowadzonych ksiąg rachunkowych;2) zostało sporządzone zgodnie z określonymiustawą zasadami rachunkowości;3) jest zgodne co do formy i treści z obowiązującymijednostkę przepisami prawa, statutemlub umową;4) przedstawia rzetelnie i jasno wszystkie istotnedla oceny jednostki informacje, a w odniesieniudo sprawozdania z działalności jednostki,czy informacje zawarte w tym sprawozdaniuuwzględniają postanowienia art. 49ust. 2 i zgodne są z informacjami zawartymiw rocznym sprawozdaniu finansowym.3. W opinii należy również:1) poinformować o niedopełnieniu, do dnia wyrażeniaopinii, określonych w art. 69 i 70obowiązków złożenia we właściwym rejestrzesądowym oraz do ogłoszenia sprawozdaniafinansowego za rok lub lata poprzedzającerok obrotowy;2) wskazać na stwierdzone podczas badaniapoważne zagrożenia dla kontynuacji działalnościprzez jednostkę.4. Opinia powinna w sposób jednoznacznywskazywać powody wyrażenia zastrzeżeń dosprawozdania finansowego, wyrażenia opiniinegatywnej lub odmowy wyrażenia opinii,z uwagi na zaistnienie okoliczności uniemożliwiającychjej sformułowanie. Zastrzeżenia należywyrazić w sposób wskazujący na ich zasięg.5. Raport, o którym mowa w ust. 1, powinienprzedstawiać w szczególności:1) ogólną charakterystykę jednostki (daneidentyfikujące jednostkę);2) stwierdzenie uzyskania od jednostki żądanychinformacji, wyjaśnień i oświadczeń;3) ocenę prawidłowości stosowanego systemurachunkowości;4) charakterystykę pozycji lub grupy pozycjisprawozdania finansowego, jeżeli zdaniembiegłego rewidenta wymagają one omówienia;5) stwierdzenie stosowania się przez bank doobowiązujących zasad w zakresie ostrożności,określonych w odrębnych przepisach,oraz stwierdzenie prawidłowości ustaleniawspółczynnika wypłacalności;6) stwierdzenie utworzenia przez zakład ubezpieczeńrezerw techniczno-ubezpieczeniowychw wysokości zapewniającej pełnewywiązanie się z bieżących i przyszłych zobowiązań,wynikających z zawartych umów20 lutego 2011 r. Dodatek do MONITORA księgowego nr 4(176)

54 art. 66–67 II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCIubezpieczenia i umów reasekuracji, orazzabezpieczenie tych rezerw lokatami,zgodnie z przepisami o działalności ubezpieczenioweji działalności reasekuracyjnej,a także prawidłowości wyliczenia marginesuwypłacalności i posiadania finansowegopokrycia tego marginesu;6a) stwierdzenie utworzenia przez zakład reasekuracjirezerw techniczno-ubezpieczeniowychw wysokości zapewniającej pełnewywiązanie się z bieżących i przyszłychzobowiązań, wynikających z zawartychumów reasekuracji, oraz zabezpieczenietych rezerw lokatami, zgodnie z przepisamio działalności reasekuracyjnej, a takżeprawidłowości wyliczenia marginesu wypłacalnościi posiadania finansowego pokryciatego marginesu;7) przedstawienie sytuacji majątkowej i finansowejoraz wyniku finansowego jednostki,ze wskazaniem na zjawiska, które w porównaniuz poprzednimi okresami sprawozdawczymiw istotny sposób wpływająnegatywnie na tę sytuację, a zwłaszcza zagrażająkontynuowaniu działalności przezjednostkę. Jeżeli w toku badania jednostkibiegły rewident stwierdzi istotne, mającewpływ na sprawozdanie finansowe, naruszenieprawa, statutu lub umowy spółki, topowinien o tym poinformować w raporcie,a w razie potrzeby również w opinii.6. Opinia i raport powinny wynikać z zebraneji opracowanej w toku badania dokumentacjirewizyjnej. Powinny one umożliwić biegłemurewidentowi, niebiorącemu udziału w badaniu,prześledzenie jego przebiegu i znalezienieuzasadnienia dla opinii wyrażonej o badanymsprawozdaniu finansowym.7. Opinię i raport z badania sprawozdania finansowegopodpisuje kluczowy biegły rewidentprzeprowadzający badanie.Art. 66. [Wybór, zawarcie i rozwiązanieumowy z podmiotem uprawnionym do badaniasprawozdania finansowego]1. (uchylony).2. (uchylony).3. (uchylony).4. Wyboru podmiotu uprawnionego do badaniasprawozdań finansowych do wykonywaniabadania lub przeglądu sprawozdania finansowegodokonuje organ zatwierdzający sprawozdaniefinansowe jednostki, chyba że statut,umowa lub inne wiążące jednostkę przepisyprawa stanowią inaczej. Zarząd jednostkinie może dokonać takiego wyboru.5. Kierownik jednostki zawiera z podmiotemuprawnionym do badania sprawozdań finansowychumowę o badanie lub przegląd sprawozdaniafinansowego w terminie umożliwiającymjego udział w inwentaryzacji znaczącychskładników majątkowych. Koszty wykonaniaczynności rewizji finansowej ponosi jednostka.6. Badanie lub przegląd sprawozdania finansowegoprzeprowadzone z naruszeniem przepisówart. 56 ust. 2–4 ustawy z dnia 7 maja2009 r. o biegłych rewidentach i ich samorządzie,podmiotach uprawnionych do badaniasprawozdań finansowych oraz o nadzorze publicznym(Dz.U. Nr 77, poz. 649) są nieważnez mocy prawa.7. Rozwiązanie umowy, o której mowa w ust. 5,jest możliwe jedynie w sytuacji zaistnienia uzasadnionejpodstawy. Różnice poglądóww sprawie stosowania zasad rachunkowościlub standardów rewizji finansowej nie stanowiąuzasadnionej podstawy rozwiązania umowy.O rozwiązaniu umowy o badanie lub przeglądsprawozdania finansowego kierownikjednostki oraz podmiot uprawniony do badaniasprawozdań finansowych informują niezwłocznieKomisję Nadzoru Audytowego.Art. 67. [Prawa i obowiązki informacyjnebiegłego rewidenta podczas badania]1. Kierownik badanej jednostki zapewniaudostępnienie biegłemu rewidentowi, przeprowadzającemubadanie sprawozdania finansowego,ksiąg rachunkowych oraz dokumentówstanowiących podstawę dokonanych w nichzapisów oraz wszelkich innych dokumentów,jak również udziela wyczerpujących informawww.mk.infor.pl

II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI art. 67a–69 55cji, wyjaśnień i oświadczeń – niezbędnych dowydania opinii biegłego rewidenta o badanymsprawozdaniu finansowym jednostki.2. Biegły rewident jest uprawniony do uzyskaniainformacji związanych z przebiegiembadania od kontrahentów badanej jednostki,w tym także od banków i jej doradców prawnych– z upoważnienia kierownika badanej jednostki.3. Jeżeli przedmiotem badania jest sprawozdaniefinansowe jednostki dominującej, touprawnienia biegłego rewidenta, o którychmowa w ust. 1 i 2, przysługują także wobecjednostek zależnych, współzależnych i stowarzyszonych.4. Biegli rewidenci, którzy przeprowadzili badaniesprawozdania finansowego:1) jednostki, jednostek zależnych, współzależnychlub stowarzyszonych – za okresy sprawozdawczepoprzedzające rok obrotowy,2) jednostek zależnych, współzależnych lubstowarzyszonych – za rok obrotowy– są obowiązani do udzielenia odpowiednich informacjii wyjaśnień biegłemu rewidentowi, badającemuza rok obrotowy sprawozdanie finansowejednostki, w tym jednostki dominującej.Art. 67a. [Badanie sprawozdań innych niżroczne sprawozdania finansowe]Przepisy art. 65, art. 66 ust. 4, 5 i 7 oraz art. 67stosuje się odpowiednio do badania sprawozdańfinansowych innych niż określone w art. 64.Art. 68. [Udostępnianie sprawozdania]Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością,towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych, towarzystwareasekuracji wzajemnej, spółki akcyjneoraz spółdzielnie są obowiązane do udostępnieniawspólnikom, akcjonariuszom lubczłonkom rocznego sprawozdania finansowegoi sprawozdania z działalności jednostki,a jeżeli sprawozdanie finansowe podlega obowiązkowibadania – także opinii wraz z raportembiegłego rewidenta – najpóźniej na 15 dniprzed zgromadzeniem wspólników, walnymzgromadzeniem akcjonariuszy lub walnymzgromadzeniem członków albo przedstawicieliczłonków spółdzielni. Spółka akcyjna udostępniaponadto akcjonariuszom sprawozdanierady nadzorczej lub komisji rewizyjnej alboorganu administrującego.Art. 69. [Składanie w rejestrze sądowymsprawozdania finansowego]1. Kierownik jednostki składa we właściwymrejestrze sądowym roczne sprawozdanie finansowe,opinię biegłego rewidenta, jeżeli podlegałoono badaniu, z zastrzeżeniem ust. 1a,odpis uchwały bądź postanowienia organu zatwierdzającegoo zatwierdzeniu rocznegosprawozdania finansowego i podziale zyskulub pokryciu straty, a w przypadku jednostek,o których mowa w art. 49 ust. 1 – także sprawozdaniez działalności – w ciągu 15 dni oddnia zatwierdzenia rocznego sprawozdania finansowego.1a. Kierownik jednostki sporządzającejuproszczone sprawozdanie finansowe zgodniez art. 50 ust. 2, w miejsce opinii biegłegorewidenta, składa do rejestru sądowego informacjęo rodzaju tej opinii wraz ze wskazaniemczy zawiera ona dodatkowe objaśnienia.1b. Kierownik oddziału przedsiębiorcy zagranicznegoskłada we właściwym rejestrzesądowym roczne sprawozdanie finansowe oddziału,a w przypadku oddziału instytucji kredytowejlub finansowej składa także przetłumaczonena język polski przez tłumacza przysięgłegonastępujące dokumenty:1) roczne sprawozdanie finansowe instytucjikredytowej lub finansowej;2) odpis uchwały lub postanowienia organuzatwierdzającego o zatwierdzeniu rocznegosprawozdania finansowego instytucji kredytowejlub finansowej;3) odpis uchwały lub postanowienia organuzatwierdzającego instytucji kredytowej lubfinansowej o podziale zysku lub pokryciustraty.2. Jeżeli sprawozdanie finansowe nie zostałozatwierdzone w terminie określonym w art. 53ust. 1, to należy je złożyć w rejestrze sądowym20 lutego 2011 r. Dodatek do MONITORA księgowego nr 4(176)

56 art. 70–71 II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCIw ciągu 15 dni po tym terminie, a także 15 dnipo jego zatwierdzeniu wraz z dokumentami,o których mowa w ust. 1.3. Przepis ust. 1 i 2 stosuje się odpowiedniodo jednostki dominującej sporządzającejroczne skonsolidowane sprawozdanie finansowegrupy kapitałowej.4. Kierownik jednostki dominującej niesporządzającejskonsolidowanego sprawozdaniafinansowego zgodnie z art. 56 ust. 2 składa wewłaściwym rejestrze sądowym przetłumaczonena język polski przez tłumacza przysięgłegoskonsolidowane sprawozdanie finansowewraz ze skonsolidowanym sprawozdaniemz działalności jednostki dominującej wyższegoszczebla oraz opinią biegłego rewidenta z badaniatego skonsolidowanego sprawozdaniafinansowego – w ciągu 30 dni od dnia jego zatwierdzenia.Art. 70. [Ogłaszanie sprawozdania finansowego]1. Kierownik jednostki, o której mowa w art. 64ust. 1, obowiązany jest złożyć wprowadzeniedo sprawozdania finansowego stanowiąceczęść informacji dodatkowej, bilans, rachunekzysków i strat, zestawienie zmian w kapitalewłasnym oraz rachunek przepływów pieniężnychza rok obrotowy, do ogłoszenia w ciągu15 dni od dnia ich zatwierdzenia, wraz z opiniąbiegłego rewidenta, z zastrzeżeniem ust. 1c,oraz odpisem uchwały bądź postanowienia organuzatwierdzającego o zatwierdzeniu sprawozdaniafinansowego i podziale zysku lubpokryciu straty. Zakres rocznego i półrocznegosprawozdania finansowego funduszy inwestycyjnych,w tym połączonego sprawozdaniafinansowego funduszy inwestycyjnych z wydzielonymisubfunduszami oraz sprawozdańjednostkowych subfunduszy oraz termin złożeniado ogłoszenia rocznego sprawozdaniafinansowego, w tym połączonego sprawozdaniafinansowego funduszy inwestycyjnychz wydzielonymi subfunduszami oraz sprawozdańjednostkowych subfunduszy określająodrębne przepisy.1a. Kierownik oddziału instytucji kredytowejlub finansowej jest obowiązany złożyć w celuogłoszenia przetłumaczone na język polskiprzez tłumacza przysięgłego dokumenty,o których mowa w art. 64a, w ciągu 30 dni oddnia zatwierdzenia rocznego sprawozdaniafinansowego tej instytucji.1b. Kierownik jednostki dominującej niesporządzającejskonsolidowanego sprawozdaniafinansowego zgodnie z art. 56 ust. 2 obowiązanyjest złożyć, w celu ogłoszenia, przetłumaczonena język polski przez tłumacza przysięgłegodokumenty, o których mowa w art. 69ust. 4, w ciągu 30 dni od dnia zatwierdzeniaskonsolidowanego sprawozdania finansowegojednostki dominującej wyższego szczebla.1c. Kierownik jednostki sporządzającejuproszczone sprawozdanie finansowe zgodniez art. 50 ust. 2, w miejsce opinii biegłegorewidenta, składa do ogłoszenia informacjęo rodzaju tej opinii wraz ze wskazaniem czyzawiera ona dodatkowe objaśnienia.1d. Kierownik jednostki sporządzającejsprawozdanie finansowe zgodnie z MSRw miejsce wprowadzenia do sprawozdania finansowego,stanowiącego część informacjidodatkowej składa do ogłoszenia informację,odpowiadającą zakresowi informacyjnemu tegowprowadzenia.2. Ogłoszenie, o którym mowa w ust. 1–1doraz art. 64 ust. 4, następuje w DziennikuUrzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „MonitorPolski B”, a w odniesieniu do spółdzielni– w „Monitorze Spółdzielczym”.3. Przepis ust. 1 i 2 stosuje się odpowiedniodo jednostki dominującej sporządzającejroczne skonsolidowane sprawozdanie finansowegrupy kapitałowej.Rozdział 8Ochrona danychArt. 71. [Przechowywanie i ochrona dokumentacji]1. Dokumentację, o której mowa w art. 10ust. 1, księgi rachunkowe, dowody księgowe,www.mk.infor.pl

II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI art. 72–74 57dokumenty inwentaryzacyjne i sprawozdaniafinansowe, zwane dalej także „zbiorami”, należyprzechowywać w należyty sposób i chronićprzed niedozwolonymi zmianami, nieupoważnionymrozpowszechnianiem, uszkodzeniemlub zniszczeniem.2. Przy prowadzeniu ksiąg rachunkowychprzy użyciu komputera ochrona danych powinnapolegać na stosowaniu odpornych na zagrożenianośników danych, na doborze stosownychśrodków ochrony zewnętrznej, nasystematycznym tworzeniu rezerwowych kopiizbiorów danych zapisanych na informatycznychnośnikach danych, pod warunkiem zapewnieniatrwałości zapisu informacji systemurachunkowości, przez czas nie krótszy odwymaganego do przechowywania ksiąg rachunkowych,oraz na zapewnieniu ochronyprogramów komputerowych i danych systemuinformatycznego rachunkowości, poprzez stosowanieodpowiednich rozwiązań programowychi organizacyjnych, chroniących przed nieupoważnionymdostępem lub zniszczeniem.Art. 72. [Przechowywanie dokumentacjina nośnikach informatycznych]1. Księgi rachunkowe mogą mieć formę,z zastrzeżeniem art. 13 ust. 2 i 3, zbiorówutrwalonych na informatycznych nośnikachdanych, pod warunkiem stosowania rozwiązańwymienionych w art. 71 ust. 2.2. Jeżeli system ochrony zbiorów danych rachunkowości,utrwalonych na informatycznychnośnikach danych, nie spełnia wymagańokreślonych w art. 71 ust. 2, zapisy te powinnybyć wydrukowane w terminach przewidzianychw art. 13 ust. 6.3. Przechowywanie ksiąg rachunkowych nainnym nośniku niż wymieniony w ust. 2 jest dopuszczalnepod warunkiem zapewnienia odtworzeniaksiąg w formie wydruków.Art. 73. [Miejsce i sposób przechowywaniadokumentacji]1. Dowody księgowe i dokumenty inwentaryzacyjneprzechowuje się w jednostce, z zastrzeżeniemust. 4, w oryginalnej postaci,w ustalonym porządku dostosowanym dosposobu prowadzenia ksiąg rachunkowych,w podziale na okresy sprawozdawcze, w sposóbpozwalający na ich łatwe odszukanie.Roczne zbiory dowodów księgowych i dokumentówinwentaryzacyjnych oznacza sięokreśleniem nazwy ich rodzaju oraz symbolemkońcowych lat i końcowych numeróww zbiorze.2. Z wyłączeniem dokumentów dotyczącychprzeniesienia praw majątkowych do nieruchomości,powierzenia odpowiedzialnościza składniki aktywów, znaczących umów i innychważnych dokumentów określonychprzez kierownika jednostki, po zatwierdzeniusprawozdania finansowego treść dowodówksięgowych może być przeniesiona nainformatyczne nośniki danych, pozwalającezachować w trwałej postaci zawartość dowodów.Warunkiem stosowania tej metody przechowywaniadanych jest posiadanie urządzeńpozwalających na odtworzenie dowodóww postaci wydruku, o ile inne przepisynie stanowią inaczej.3. Po zatwierdzeniu sprawozdania finansowegoza dany rok obrotowy, dokumentacjęprzyjętych zasad rachunkowości, księgi rachunkoweoraz sprawozdania finansowe,w tym również sprawozdanie z działalnościjednostki, przechowuje się odpowiedniow sposób określony w ust. 1.4. Zbiory, o których mowa w art. 71 ust. 1,mogą być przechowywane, w sposób określonyw ust. 1–3, poza jednostką, w przypadkugdy zostaną przekazane do przechowaniainnej jednostce, świadczącej usługiw zakresie przechowywania dokumentów.Przepisy art. 11a stosuje się odpowiednio.Art. 74. [Okresy przechowywania dokumentacji]1. Zatwierdzone roczne sprawozdania finansowepodlegają trwałemu przechowywaniu.20 lutego 2011 r. Dodatek do MONITORA księgowego nr 4(176)

58 art.75–76a II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI2. Pozostałe zbiory przechowuje się co najmniejprzez okres:1) księgi rachunkowe – 5 lat;2) karty wynagrodzeń pracowników bądź ichodpowiedniki – przez okres wymaganegodostępu do tych informacji, wynikającyz przepisów emerytalnych, rentowychoraz podatkowych, nie krócej jednak niż5 lat;3) dowody księgowe dotyczące wpływów zesprzedaży detalicznej – do dnia zatwierdzeniasprawozdania finansowego za dany rokobrotowy, nie krócej jednak niż do dnia rozliczeniaosób, którym powierzono składnikiaktywów objęte sprzedażą detaliczną;4) dowody księgowe dotyczące środków trwałychw budowie, pożyczek, kredytów orazumów handlowych, roszczeń dochodzonychw postępowaniu cywilnym lub objętychpostępowaniem karnym albo podatkowym– przez 5 lat od początku roku następującegopo roku obrotowym, w którymoperacje, transakcje i postępowanie zostałyostatecznie zakończone, spłacone, rozliczonelub przedawnione;5) dokumentację przyjętego sposobu prowadzeniarachunkowości – przez okres niekrótszy od 5 lat od upływu jej ważności;6) dokumenty dotyczące rękojmi i reklamacji– 1 rok po terminie upływu rękojmi lub rozliczeniureklamacji;7) dokumenty inwentaryzacyjne – 5 lat;8) pozostałe dowody księgowe i dokumenty– 5 lat.3. Okresy przechowywania ustalone w ust. 2oblicza się od początku roku następującego poroku obrotowym, którego dane zbiory dotyczą.Art. 75. [Udostępnianie danych]Udostępnienie osobie trzeciej zbiorów lubich części:1) do wglądu na terenie jednostki – wymagazgody kierownika jednostki lub osoby przezniego upoważnionej,2) poza siedzibą zarządu (oddziału) jednostki– wymaga pisemnej zgody kierownika jednostkioraz pozostawienia w jednostce potwierdzonegospisu przejętych dokumentów,chyba że odrębne przepisy stanowią inaczej.Art. 76. [Przechowywanie dokumentacjijednostek, które zakończyły działalność]1. Zbiory jednostek, które:1) zakończyły swoją działalność w wyniku połączeniaz inną jednostką lub przekształceniaformy prawnej – przechowuje jednostkakontynuująca działalność;2) zostały zlikwidowane – przechowuje wyznaczonaosoba lub jednostka; o miejscu przechowywaniakierownik, likwidator jednostkilub syndyk masy upadłościowej informujewłaściwy sąd lub inny organ prowadzący rejestrlub ewidencję działalności gospodarczejoraz urząd skarbowy.2. W sprawach, o których mowa w ust. 1,przepisy art. 72–74 stosuje się odpowiednio.Rozdział 8aUsługowe prowadzenieksiąg rachunkowychArt. 76a. [Zakres i podmioty uprawnione dousługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych]1. Usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowychjest działalnością gospodarczą, w rozumieniuprzepisów o swobodzie działalnościgospodarczej, polegającą na świadczeniuusług w zakresie czynności, o których mowaw art. 4 ust. 3 pkt 2–6.2. Przedsiębiorcy, wykonujący działalność,o której mowa w ust. 1, są również uprawnienido wykonywania działalności, obejmującej:1) prowadzenie, w imieniu i na rzecz podatników,płatników i inkasentów, ksiąg podatkowychi innych ewidencji do celów podatkowych orazudzielanie im pomocy w tym zakresie,2) sporządzanie, w imieniu i na rzecz podatników,płatników i inkasentów, zeznań i deklaracjipodatkowych lub udzielanie im pomocyw tym zakresie– w zakresie określonym odrębnymi przepisami.www.mk.infor.pl

II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI art. 76b 593. Działalność, o której mowa w ust. 1 i 2,mogą wykonywać:1) przedsiębiorcy będący osobami fizycznymi,jeżeli są uprawnieni do wykonywania czynnościz zakresu usługowego prowadzeniaksiąg rachunkowych;2) pozostali przedsiębiorcy, pod warunkiem,że czynności z tego zakresu będą wykonywaneprzez osoby uprawnione do wykonywaniaczynności z zakresu usługowego prowadzeniaksiąg rachunkowych.4. Uprawnione do wykonywania czynnościz zakresu usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowychsą, z zastrzeżeniem ust. 6, osobyposiadające certyfikat księgowy, osoby wpisanedo rejestru biegłych rewidentów lub na listędoradców podatkowych.5. Osoby, o których mowa w ust. 4, mogąprzy wykonywaniu czynności, o których mowaw ust. 1 i 2, korzystać z pomocy osób nieuprawnionychw rozumieniu ust. 4. W takimprzypadku zobowiązane są zapewnić stałyi bezpośredni nadzór nad wykonywaniem tychczynności.6. Osoby, które po otrzymaniu certyfikatuksięgowego, uzyskaniu wpisu do rejestru biegłychrewidentów lub na listę doradców podatkowych,zostały skazane prawomocnym wyrokiemsądu za przestępstwa przeciwko wiarygodnościdokumentów, mieniu, obrotowigospodarczemu, obrotowi pieniędzmi i papieramiwartościowymi, za przestępstwa skarboweoraz za czyny określone w rozdziale 9 ustawy,nie są uprawnione do wykonywania czynnościz zakresu usługowego prowadzeniaksiąg rachunkowych.Art. 76b. [Warunki otrzymania certyfikatuksięgowego]1. Minister właściwy do spraw finansów publicznychwydaje certyfikat księgowy na wniosekosoby fizycznej, która:1) ma pełną zdolność do czynności prawnychoraz korzysta z pełni praw publicznych;2) nie była skazana prawomocnym wyrokiemsądu za przestępstwo przeciwko wiarygodnościdokumentów, mieniu, obrotowigospodarczemu, obrotowi pieniędzmi i papieramiwartościowymi, za przestępstwoskarbowe oraz za czyn określony w rozdziale9 ustawy;3) spełnia co najmniej jeden z następującychwarunków:a) posiada trzyletnią praktykę w księgowościoraz wykształcenie wyższe magisterskieuzyskane na kierunku rachunkowośćlub na innym kierunku ekonomicznymo specjalności rachunkowość lubinnej, dla której plan studiów i programkształcenia odpowiadał wymogom określonymprzez organy uczelni dla specjalnościrachunkowość, w jednostkach organizacyjnychuprawnionych, zgodniez odrębnymi przepisami, do nadawaniastopnia naukowego doktora nauk ekonomicznych,b) posiada trzyletnią praktykę w księgowościi wykształcenie wyższe magisterskielub równorzędne oraz ukończyła studiapodyplomowe z zakresu rachunkowościw jednostkach organizacyjnych uprawnionych,zgodnie z odrębnymi przepisami,do nadawania stopnia naukowegodoktora nauk ekonomicznych,c) posiada dwuletnią praktykę w księgowościi wykształcenie co najmniej średnieoraz złożyła z wynikiem pozytywnym egzaminsprawdzający kwalifikacje osóbubiegających się o certyfikat księgowy,zwany dalej „egzaminem”.2. Za praktykę w księgowości, o której mowaw ust. 1 pkt 3, uważa się wykonywanie – napodstawie stosunku pracy w wymiarze czasupracy nie mniejszym niż 1/2 etatu, odpłatnejumowy cywilnoprawnej zawartej z przedsiębiorcąświadczącym usługi w zakresie usługowegoprowadzenia ksiąg rachunkowych, umowyspółki lub w związku z prowadzeniemwłasnej działalności gospodarczej – następującychczynności:1) prowadzenie, na podstawie dowodów księgowych,ksiąg rachunkowych ujmujących20 lutego 2011 r. Dodatek do MONITORA księgowego nr 4(176)

60 art. 76c–76d II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCIzapisy zdarzeń w porządku chronologicznymi systematycznym, lub2) wycenę aktywów i pasywów oraz ustalaniewyniku finansowego, lub3) sporządzanie sprawozdań finansowych, lub4) badanie sprawozdań finansowych pod nadzorembiegłego rewidenta.3. Minister właściwy do spraw finansów publicznychwydaje certyfikat księgowy obywatelompaństw członkowskich Unii Europejskiej,Konfederacji Szwajcarskiej oraz państw członkowskichEuropejskiego Porozumienia o WolnymHandlu – EFTA – stron Porozumieniao Europejskim Obszarze Gospodarczym, którychkwalifikacje do usługowego prowadzeniaksiąg rachunkowych zostały uznane zgodniez przepisami o zasadach uznawania nabytychw państwach członkowskich Unii Europejskiej,Konfederacji Szwajcarskiej oraz państwczłonkowskich Europejskiego Porozumieniao Wolnym Handlu – EFTA – stron Porozumieniao Europejskim Obszarze Gospodarczym,kwalifikacji do wykonywania zawodów regulowanych.4. Minister właściwy do spraw finansów publicznychna wniosek osoby wskazanej w wykazie,o którym mowa w art. 76g ust. 1, wydajeduplikat certyfikatu księgowego w przypadkujego utraty.5. Za wydanie duplikatu certyfikatu księgowegopobiera się opłatę stanowiącą dochódbudżetu państwa.Art. 76c. [Zadania Komisji Egzaminacyjnej]1. Egzamin przeprowadza Komisja Egzaminacyjna,zwana dalej „Komisją”.2. Do zadań Komisji należy w szczególności:1) przygotowanie testów egzaminacyjnychoraz zadań sytuacyjnych, a także opracowaniewzorca prawidłowych odpowiedzi;2) przeprowadzenie egzaminu i sprawdzanietestów egzaminacyjnych oraz zadań sytuacyjnych;3) opracowanie wyników egzaminu oraz rozpatrzenieodwołań od wyników egzaminu.3. Komisja wydaje zaświadczenie potwierdzającezdanie egzaminu z wynikiem pozytywnym.Art. 76d. [Zasady działania Komisji Egzaminacyjnej]1. Minister właściwy do spraw finansów publicznychpowołuje komisję, składającą sięz przewodniczącego, sześciu członków i sekretarzaoraz ustala termin egzaminu, a takżewskazuje, spośród jednostek podległych lubnadzorowanych, jednostkę organizacyjną zapewniającąobsługę egzaminu, zwaną dalej„organizatorem egzaminu”.2. W skład Komisji powoływani są pracownicyurzędu obsługującego ministra właściwegodo spraw finansów publicznych.Członkiem Komisji może zostać równieżbiegły rewident, niebędący pracownikiemurzędu obsługującego ministra właściwegodo spraw finansów publicznych, wykonującyswój zawód na podstawie odrębnychprzepisów.3. Osoby, o których mowa w ust. 2, składająoświadczenia, że nie będą wykorzystywaćinformacji dotyczących testów egzaminacyjnychoraz zadań sytuacyjnych, uzyskanychw związku z powołaniem w skład Komisji,w szczególności poprzez prowadzenie szkoleńoraz publikację materiałów szkoleniowych,mających na celu przygotowanie do egzaminu.4. Minister właściwy do spraw finansów publicznychodwołuje przewodniczącego, członkalub sekretarza Komisji:1) na jego wniosek;2) z urzędu, w przypadku:a) prawomocnego skazania przez sąd zaprzestępstwo popełnione umyślnie,b) poważnego naruszenia regulaminu Komisjilub regulaminu przeprowadzania egzaminu,c) naruszenia któregokolwiek z zakazów,o których mowa w ust. 3,d) utraty warunków uprawniających do powołaniaw skład Komisji.www.mk.infor.pl

II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI art. 76e–76f 615. Minister właściwy do spraw finansów publicznychmoże w uzasadnionych przypadkachodwołać przewodniczącego, członka lubsekretarza Komisji, w szczególności w przypadkuinnego, niż wymienione w ust. 4 pkt 2lit. b, naruszenia regulaminu Komisji lub regulaminuprzeprowadzania egzaminu.6. W przypadku odwołania albo śmierciprzewodniczącego, członka lub sekretarzaKomisji, minister właściwy do spraw finansówpublicznych powołuje w jego miejsce odpowiednionowego przewodniczącego, członkalub sekretarza Komisji. Przepis ust. 3 stosujesię odpowiednio.7. Wynagrodzenie przewodniczącego,członka lub sekretarza Komisji, za udział w wykonaniuzadań, o których mowa w art. 76cust. 2, wynosi odpowiednio za poszczególnyegzamin:1) dla przewodniczącego – w wysokości nieprzekraczającejdwuipółkrotności minimalnegowynagrodzenia za pracę, ustalonegona podstawie przepisów o minimalnym wynagrodzeniuza pracę;2) dla członka oraz sekretarza – w wysokościnieprzekraczającej dwukrotności minimalnegowynagrodzenia za pracę, ustalonegona podstawie przepisów o minimalnym wynagrodzeniuza pracę.8. Obsługę biurową Komisji zapewnia urządobsługujący ministra właściwego do spraw finansówpublicznych.9. Obsługę organizacyjną egzaminu wykonujeorganizator egzaminu, finansując ze środków,o których mowa w art. 76f ust. 2 pkt 2,koszty organizacji i obsługi egzaminu oraz wynagrodzenieprzewodniczącego, członkóworaz sekretarza Komisji.10. Komisja składa ministrowi właściwemudo spraw finansów publicznych sprawozdaniez przeprowadzonego egzaminu w terminiedo trzech miesięcy od dnia przeprowadzeniaegzaminu. Komisja ulega rozwiązaniuz chwilą przyjęcia sprawozdania przezministra właściwego do spraw finansówpublicznych.Art. 76e. [Zakres egzaminu]1. Egzamin obejmuje zagadnienia z następującychdziedzin:1) rachunkowość;2) prawo podatkowe;3) ubezpieczenia społeczne;4) podstawy prawa cywilnego i gospodarczego.2. Egzamin jest przeprowadzany w formiepisemnej.Art. 76f. [Warunki dopuszczenia do egzaminu]1. Osoba ubiegająca się o zakwalifikowaniedo egzaminu składa do ministra właściwegodo spraw finansów publicznych wniosek.2. Do egzaminu może zostać zakwalifikowanaosoba, która:1) spełnia warunki, o których mowa w art. 76bust. 1 pkt 1 i 2;2) uiściła opłatę egzaminacyjną na rachunekorganizatora egzaminu.3. Dane osoby spełniającej warunek, o którymmowa w ust. 2 pkt 1, są przekazywane organizatorowiegzaminu.4. W razie niespełnienia warunków, o którychmowa w ust. 2 pkt 1, minister właściwy dospraw finansów publicznych wydaje decyzjęo odmowie zakwalifikowania do egzaminu.5. W przypadku nieprzystąpienia do egzaminuopłata egzaminacyjna nie podlega zwrotowi.6. Osoba zakwalifikowana do egzaminu możena 14 dni przed jego terminem zwrócić siędo organizatora egzaminu o zwrot opłaty egzaminacyjnej.7. Osoba, która z ważnych, udokumentowanychprzyczyn losowych nie mogła przystąpićdo egzaminu w wyznaczonym dla niej terminie,może przystąpić do egzaminu w terminie późniejszym.Opłatę wniesioną za egzamin zaliczasię na poczet egzaminu przeprowadzanegow terminie późniejszym.8. Warunkiem przystąpienia do egzaminuw terminie późniejszym, przez osobę o którejmowa w ust. 7, jest przedstawienie Komisji dokumentówpotwierdzających niemożność przystąpieniado egzaminu w wyznaczonym terminie,najpóźniej w ciągu 7 dni po tym terminie.20 lutego 2011 r. Dodatek do MONITORA księgowego nr 4(176)

62 art. 76g–76i II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCIArt. 76g. [Wykaz osób posiadających certyfikatksięgowy]1. Minister właściwy do spraw finansów publicznychprowadzi wykaz osób, które uzyskałycertyfikat księgowy, zawierający:1) imię i nazwisko;2) numer certyfikatu księgowego;3) numer PESEL – a w przypadku osób nieposiadającychobywatelstwa polskiego – numeri rodzaj dokumentu potwierdzającegotożsamość.2. Wykaz, o którym mowa w ust. 1, i dokonywanew nim zmiany, jest zamieszczany w celachinformacyjnych na stronie internetowejurzędu obsługującego ministra właściwego dospraw finansów publicznych.3. Osoba posiadająca certyfikat księgowy maobowiązek zgłoszenia zmiany danych zamieszczanychw wykazie, o którym mowa w ust. 1,w terminie 30 dni od zaistnienia okolicznościuzasadniających zgłoszenie zmiany. Do zgłoszenianależy załączyć dokumenty lub ich urzędowopoświadczoną kopię, będące podstawądo dokonania zmian danych w wykazie.Art. 76h. [Ubezpieczenie OC]1. Przedsiębiorcy, o których mowa w art. 76aust. 3, są obowiązani do zawarcia umowyubezpieczenia odpowiedzialności cywilnejza szkody wyrządzone w związku z prowadzonądziałalnością, o której mowa w art. 76aust. 1 i 2.2. Minister właściwy do spraw instytucji finansowychokreśli, w drodze rozporządzenia,szczegółowy zakres ubezpieczenia obowiązkowego,o którym mowa w ust. 1, termin powstaniaobowiązku ubezpieczenia oraz minimalnąsumę gwarancyjną, biorąc w szczególnościpod uwagę specyfikę wykonywanychczynności oraz zakres realizowanych zadań.3. Przepisów ust. 1 nie stosuje się do, będącychprzedsiębiorcami, biegłych rewidentóworaz doradców podatkowych, jeżeli ubezpieczylisię od odpowiedzialności cywilnej zaszkody wyrządzone przy wykonywaniu tychzawodów w zakresie, o którym mowa w ust. 1.Art. 76i. [Delegacje ustawowe]Minister właściwy do spraw finansów publicznychokreśli, w drodze rozporządzenia:1) wzór wniosku i wykaz dokumentów składanychprzez osoby ubiegające się o wydaniecertyfikatu księgowego, uwzględniającmożliwość składania urzędowo poświadczonychkopii dokumentów, biorąc poduwagę konieczność udokumentowaniaspełnienia warunków, o których mowaw art. 76b ust. 1;2) wzór certyfikatu księgowego oraz sposóbpostępowania przy wydawaniu duplikatówcertyfikatów księgowych w przypadku ichutraty, w tym wzór wniosku, o którym mowaw art. 76b ust. 4, a także wysokość opłaty,uwzględniając uzasadnione koszty wydaniaduplikatu;3) wykaz dokumentów składanych przez osobyubiegające się o zakwalifikowanie do egzaminu,biorąc pod uwagę koniecznośćudokumentowania spełnienia warunków,o których mowa w art. 76b ust. 1 pkt 1 i 2;4) wysokość wynagrodzeń przewodniczącego,członków i sekretarza Komisji, biorącpod uwagę nakład ich pracy i zakres obowiązkóworaz uwzględniając maksymalnąjego wysokość określoną w art. 76d ust. 7;5) wysokość i sposób wnoszenia opłaty egzaminacyjnejoraz tryb dokonywania zwrotuopłaty, biorąc pod uwagę, że wysokośćopłaty nie może być wyższa niż połowa minimalnegowynagrodzenia za pracę, ustalanegona podstawie przepisów o minimalnymwynagrodzeniu za pracę;6) szczegółowe zadania organizatora egzaminu,Komisji, przewodniczącego Komisji, sekretarzaKomisji oraz regulamin działaniaKomisji, biorąc w szczególności pod uwagękonieczność: zapewnienia sprawnej i prawidłowejorganizacji egzaminu, precyzyjnegopodziału zadań, obowiązków i odpowiedzialnościw ramach Komisji, zapewnieniaobiektywnego sposobu przeprowadzeniaegzaminu oraz zapewnienia możliwościsprawowania efektywnego nadzoru przezwww.mk.infor.pl

II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI art. 77–80 63ministra właściwego do spraw finansów publicznychnad działalnością Komisji;7) sposób organizowania i regulamin przeprowadzeniaegzaminu sprawdzającego kwalifikacjeosób ubiegających się o certyfikatksięgowy, szczegółowy zakres tematycznyegzaminu, uwzględniając zakres wiedzy niezbędnejdo usługowego prowadzenia ksiągrachunkowych oraz wzór zaświadczenia,potwierdzającego zdanie egzaminu z wynikiempozytywnym oraz sposób postępowaniaprzy wydawaniu duplikatów zaświadczeniaw przypadku jego utraty;8) wykaz dokumentów będących podstawą dodokonania zmian danych w wykazie osób,które uzyskały certyfikat księgowy,uwzględniając możliwość składania urzędowopoświadczonych kopii dokumentów.Rozdział 9Odpowiedzialność karnaArt. 77. [Odpowiedzialność za prowadzenieksiąg i sporządzanie sprawozdań]Kto wbrew przepisom ustawy dopuszcza do:1) nieprowadzenia ksiąg rachunkowych, prowadzeniaich wbrew przepisom ustawy lubpodawania w tych księgach nierzetelnychdanych,2) niesporządzenia sprawozdania finansowego,sporządzenia go niezgodnie z przepisamiustawy lub zawarcia w tym sprawozdaniunierzetelnych danych– podlega grzywnie lub karze pozbawieniawolności do lat 2, albo obu tym karom łącznie.Art. 78. [Odpowiedzialność biegłego rewidentaza opinię]1. Biegły rewident, który sporządza niezgodnąze stanem faktycznym opinię o sprawozdaniufinansowym i stanowiących podstawęjego sporządzenia księgach rachunkowychjednostki lub sytuacji finansowo-majątkowejtej jednostki, podlega grzywnie lub karzepozbawienia wolności do lat 2 albo obutym karom łącznie.2. Jeżeli sprawca czynu określonego w ust. 1działa nieumyślnie,podlega grzywnie albo karze ograniczeniawolności.Art. 79. [Odpowiedzialność za inne naruszeniaprzepisów ustawy]Kto wbrew przepisom ustawy:1) nie poddaje sprawozdania finansowego badaniuprzez biegłego rewidenta,2) nie udziela lub udziela niezgodnych ze stanemfaktycznym informacji, wyjaśnień,oświadczeń biegłemu rewidentowi albo niedopuszcza go do pełnienia obowiązków,3) nie składa sprawozdania finansowego doogłoszenia,4) nie składa sprawozdania finansowego lubsprawozdania z działalności we właściwymrejestrze sądowym,5) nie udostępnia sprawozdania finansowegoi innych dokumentów, o których mowaw art. 68,6) prowadzi działalność usługową w zakresieprowadzenia ksiąg rachunkowych bez wymaganychuprawnień,7) prowadzi działalność usługową w zakresieprowadzenia ksiąg rachunkowych lub wykonywaniaczynności doradztwa podatkowego,do wykonywania których jest uprawnionyzgodnie z odrębnymi przepisami – bez spełnieniaobowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia,o której mowa w art. 76h ust. 1– podlega grzywnie albo karze ograniczeniawolności.Rozdział 10Przepisy szczególne i przejścioweArt. 80. [Ograniczenia zakresu stosowaniaustawy]1. Do jednostek, o których mowa w art. 2ust. 1 pkt 4, nie stosuje się przepisów rozdziałów5, 6 i 7 ustawy.2. Minister właściwy do spraw finansów publicznychmoże, w drodze rozporządzenia,wprowadzić obowiązek badania sprawozdań fi-20 lutego 2011 r. Dodatek do MONITORA księgowego nr 4(176)

64 art. 80a–81 II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCInansowych jednostek, o których mowa w art. 2ust. 1 pkt 4.3. Do jednostek niebędących spółkami handlowymi,jeżeli nie prowadzą działalności gospodarczej,nie stosuje się przepisów rozdziałów6 i 7 ustawy.Art. 80a. (uchylony).Art. 81. [Delegacje ustawowe]1. (uchylony).2. Minister właściwy do spraw finansów publicznychokreśli w drodze rozporządzenia:1) po zasięgnięciu opinii PrzewodniczącegoKomisji Nadzoru Finansowego szczególnezasady rachunkowości funduszy inwestycyjnych,w tym:a) zakres informacji wykazywanych w sprawozdaniufinansowym, połączonym sprawozdaniufinansowym funduszu inwestycyjnegoz wydzielonymi subfunduszamioraz sprawozdaniach jednostkowychsubfunduszy,b) zasady sporządzania sprawozdania finansowego,połączonego sprawozdania finansowegofunduszu inwestycyjnegoz wydzielonymi subfunduszami oraz sprawozdańjednostkowych subfunduszy,c) terminy sporządzenia i złożenia do ogłoszeniarocznego sprawozdania finansowegooraz rocznego połączonego sprawozdaniafinansowego funduszu inwestycyjnegooraz rocznych sprawozdańjednostkowych subfunduszy,d) terminy sporządzenia i przeglądu półrocznegosprawozdania finansowegooraz półrocznego połączonego sprawozdaniafinansowego funduszu inwestycyjnegooraz półrocznych sprawozdańjednostkowych subfunduszy,e) terminy zatwierdzenia rocznego sprawozdaniafinansowego, rocznego połączonegosprawozdania finansowego funduszuinwestycyjnego z wydzielonymisubfunduszami oraz rocznych sprawozdańjednostkowych subfunduszy;2) po zasięgnięciu opinii PrzewodniczącegoKomisji Nadzoru Finansowego, szczególnezasady rachunkowości domów maklerskich,w tym zakres informacji wykazywanychw sprawozdaniach finansowychoraz odpowiednio w skonsolidowanychsprawozdaniach finansowych grup kapitałowychoraz w sprawozdaniach z działalności,3) szczegółowe zasady sporządzania przezjednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeńi zakłady reasekuracji skonsolidowanychsprawozdań finansowych grup kapitałowych,w tym zakres informacji wykazywanychw tych sprawozdaniach oraz w sprawozdaniachz działalności;4) szczegółowe zasady uznawania, metodywyceny, zakres ujawniania i sposób prezentacjiinstrumentów finansowych;5) (uchylony);6) po zasięgnięciu opinii Komisji NadzoruFinansowego:a) szczególne zasady rachunkowości zakładówubezpieczeń i zakładów reasekuracji,w tym również tworzenia rezerw techniczno-ubezpieczeniowychoraz zakres informacjiwykazywanych w informacji dodatkowej,zasady sporządzania skonsolidowanychsprawozdań finansowych grup kapitałowych,w tym zakres informacji wykazywanychw skonsolidowanych sprawozdaniachfinansowych grup kapitałowychoraz w sprawozdaniach z działalności,b) szczególne zasady rachunkowości funduszyemerytalnych, w tym zakres informacjiwykazywanych w sprawozdaniu finansowym,terminy sporządzenia i złożeniado ogłoszenia rocznego sprawozdaniafinansowego, zakres ogłaszania rocznegosprawozdania finansowego oraztermin zatwierdzenia rocznego sprawozdaniafinansowego;7) (uchylony);8) po zasięgnięciu opinii Komisji Nadzoru Finansowego:a) szczególne zasady rachunkowości banków,w tym zakres informacji wykazywawww.mk.infor.pl

II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI art. 82–85 65nych w informacji dodatkowej sprawozdaniafinansowego,b) (uchylona),c) zasady tworzenia rezerw na ryzykozwiązane z działalnością banków;9) zakres działania, liczbę członków i podmiotyuprawnione do ich zgłoszenia orazsposób organizacji Komitetu StandardówRachunkowości, o którym mowa w art. 10ust. 3;10) po zasięgnięciu opinii Krajowej SpółdzielczejKasy Oszczędnościowo-Kredytowej,szczególne zasady rachunkowości spółdzielczychkas oszczędnościowo-kredytowych,w tym zakres informacji wykazywanychw informacji dodatkowej sprawozdaniafinansowego.Art. 82. [Uprawnienia Ministra Finansów]Minister właściwy do spraw finansów publicznychmoże w drodze rozporządzenia:1) określić dla niektórych jednostek, o którychmowa w art. 80 ust. 3, szczególne zasadyrachunkowości;2) po zasięgnięciu opinii PrzewodniczącegoKomisji Nadzoru Finansowego, określićszczególne zasady rachunkowości KrajowegoDepozytu Papierów Wartościowychoraz funduszu rozliczeniowego, o którymmowa w przepisach o obrocie papieramiwartościowymi, w tym zakres informacjiwykazywanych w sprawozdaniu finansowymoraz odpowiednio w skonsolidowanymsprawozdaniu finansowym grupy kapitałowej,a także w sprawozdaniach z działalności;3) po zasięgnięciu opinii PrzewodniczącegoKomisji Nadzoru Finansowego, określićszczególne zasady rachunkowości funduszugwarancyjnego, o którym mowa w przepisacho obrocie papierami wartościowymi,w tym zakres informacji wykazywanychw sprawozdaniu finansowym;4) po zasięgnięciu opinii PrzewodniczącegoKomisji Nadzoru Finansowego, określićszczególne zasady rachunkowości spółekprowadzących giełdy oraz rynek pozagiełdowy,w tym zakres informacji wykazywanychw sprawozdaniu finansowym, odpowiedniow skonsolidowanym sprawozdaniufinansowym grupy kapitałowej oraz sprawozdaniachz działalności.Art. 83. [Wzorcowe plany kont]1. W celu ujednolicenia zasad grupowaniaoperacji gospodarczych i ograniczenia nakładupracy związanego z ustaleniem zakładowychplanów kont mogą być stosowane wzorcoweplany kont.2. Minister właściwy do spraw finansów publicznychmoże określić, w drodze rozporządzenia,wzorcowe plany kont:1) po zasięgnięciu opinii Komisji Nadzoru Finansowego– dla banków;2) po zasięgnięciu opinii PrzewodniczącegoKomisji Nadzoru Finansowego – dla jednostekdziałających na podstawie przepisówo obrocie papierami wartościowymi;3) po zasięgnięciu opinii PrzewodniczącegoKomisji Nadzoru Finansowego – dla funduszyinwestycyjnych;4) po zasięgnięciu opinii Komisji Nadzoru Finansowego– dla zakładów ubezpieczeń,zakładów reasekuracji lub funduszy emerytalnych;5) (uchylony);6) dla pozostałych jednostek;7) po zasięgnięciu opinii Krajowej SpółdzielczejKasy Oszczędnościowo-Kredytowej– dla spółdzielczych kas oszczędnościowo--kredytowych.Rozdział 11Zmiany w przepisach obowiązujących,przepisy końcoweArt. 84. (pominięty).Art. 85. [Przepisy uchylone]1. Tracą moc, z zastrzeżeniem ust. 2:1) art. 244–252, 418–420, 422–426 oraz art. 428rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospoli-20 lutego 2011 r. Dodatek do MONITORA księgowego nr 4(176)

66 art. 86 II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCItej z dnia 27 czerwca 1934 r. – Kodeks handlowy;2) art. 26a ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r.o zasadach prowadzenia na terytoriumPolskiej Rzeczypospolitej Ludowej działalnościgospodarczej w zakresie drobnej wytwórczościprzez zagraniczne osoby prawne(Dz.U. z 1989 r. Nr 27, poz. 148 i Nr 74,poz. 442 oraz z 1991 r. Nr 60, poz. 253i Nr 111, poz. 480);3) art. 39 i 40 ustawy z dnia 10 lipca 1985 r.o przedsiębiorstwach mieszanych (Dz.U.Nr 32, poz. 142, z 1986 r. Nr 12, poz. 72 orazz 1987 r. Nr 33, poz. 181);4) art. 20 ust. 2 ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r.o gospodarce finansowej przedsiębiorstwpaństwowych (Dz.U. z 1992 r. Nr 6, poz. 27oraz z 1993 r. Nr 18, poz. 82);5) art. 48 1 ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r.– Prawo bankowe (Dz.U. z 1992 r. Nr 72,poz. 359, z 1993 r. Nr 6, poz. 29, Nr 28,poz. 127 i Nr 134, poz. 646 oraz z 1994 r.Nr 80, poz. 369);6) art. 14 ustawy z dnia 13 lipca 1990 r. o prywatyzacjiprzedsiębiorstw państwowych(Dz.U. Nr 51, poz. 298 oraz z 1991 r. Nr 60,poz. 253 i Nr 111, poz. 480);7) art. 41 ust. 3, art. 47, art. 58 pkt 1 i art. 59ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o działalnościubezpieczeniowej;8) art. 29 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 12 września1990 r. o szkolnictwie wyższym (Dz.U.Nr 65, poz. 385, z 1992 r. Nr 54, poz. 254i Nr 63, poz. 314 oraz z 1994 r. Nr 1, poz. 3,Nr 43, poz. 163 i Nr 105, poz. 509);9) art. 30 ust. 2 ustawy z dnia 25 października1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalnościkulturalnej (Dz.U. Nr 114, poz. 493);10) art. 32 § 3 i art. 95 ustawy z dnia 22 marca1991 r. – Prawo o publicznym obrociepapierami wartościowymi i funduszach powierniczych(Dz.U. z 1994 r. Nr 58, poz. 239i Nr 71, poz. 313);11) art. 61 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 30 sierpnia1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej(Dz.U. Nr 91, poz. 408 oraz z 1992 r. Nr 63,poz. 315).2. (pominięty).Art. 86. [Wejście w życie]Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia1995 r. i ma zastosowanie po raz pierwszy dosprawozdań finansowych za rok obrotowy rozpoczynającysię w 1995 r.

II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI Załącznik nr 1 67Załączniki do ustawyz dnia 29 września 1994 r.Załącznik nr 1ZAKRES INFORMACJI WYKAZYWANYCH W SPRAWOZDANIU FINANSOWYM,O KTÓRYM MOWA W ART. 45 USTAWY, DLA INNYCH JEDNOSTEK NIŻ BANKI,ZAKŁADY UBEZPIECZEŃ I ZAKŁADY REASEKURACJIWprowadzenie do sprawozdania finansowegoobejmuje w szczególności:1) nazwę (firmę) i siedzibę, podstawowy przedmiot działalności jednostki oraz wskazanie właściwegosądu lub innego organu prowadzącego rejestr,2) wskazanie czasu trwania działalności jednostki, jeżeli jest ograniczony,3) wskazanie okresu objętego sprawozdaniem finansowym,4) wskazanie, że sprawozdanie finansowe zawiera dane łączne, jeżeli w skład jednostki wchodząwewnętrzne jednostki organizacyjne sporządzające samodzielne sprawozdania finansowe,5) wskazanie, czy sprawozdanie finansowe zostało sporządzone przy założeniu kontynuowaniadziałalności gospodarczej przez jednostkę w dającej się przewidzieć przyszłości oraz czy nieistnieją okoliczności wskazujące na zagrożenie kontynuowania przez nią działalności,6) w przypadku sprawozdania finansowego sporządzonego za okres, w ciągu którego nastąpiłopołączenie, wskazanie, że jest to sprawozdanie finansowe sporządzone po połączeniu spółek,oraz wskazanie zastosowanej metody rozliczenia połączenia (nabycia, łączenia udziałów),7) omówienie przyjętych zasad (polityki) rachunkowości, w tym metod wyceny aktywów i pasywów(także amortyzacji), pomiaru wyniku finansowego oraz sposobu sporządzenia sprawozdaniafinansowego w zakresie, w jakim ustawa pozostawia jednostce prawo wyboru.BilansAktywaA. Aktywa trwałeI. Wartości niematerialne i prawne1. Koszty zakończonych prac rozwojowych2. Wartość firmy3. Inne wartości niematerialne i prawne4. Zaliczki na wartości niematerialne i prawneII. Rzeczowe aktywa trwałe1. Środki trwałea) grunty (w tym prawo użytkowania wieczystego gruntu)b) budynki, lokale i obiekty inżynierii lądowej i wodnejc) urządzenia techniczne i maszynyd) środki transportue) inne środki trwałe2. Środki trwałe w budowie3. Zaliczki na środki trwałe w budowie20 lutego 2011 r. Dodatek do MONITORA księgowego nr 4(176)

68 Załącznik nr 1 II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCIIII. Należności długoterminowe1. Od jednostek powiązanych2. Od pozostałych jednostekIV. Inwestycje długoterminowe1. Nieruchomości2. Wartości niematerialne i prawne3. Długoterminowe aktywa finansowea) w jednostkach powiązanych– udziały lub akcje– inne papiery wartościowe– udzielone pożyczki– inne długoterminowe aktywa finansoweb) w pozostałych jednostkach– udziały lub akcje– inne papiery wartościowe– udzielone pożyczki– inne długoterminowe aktywa finansowe4. Inne inwestycje długoterminoweV. Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe1. Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego2. Inne rozliczenia międzyokresoweB. Aktywa obrotoweI. Zapasy1. Materiały2. Półprodukty i produkty w toku3. Produkty gotowe4. Towary5. Zaliczki na dostawyII. Należności krótkoterminowe1. Należności od jednostek powiązanycha) z tytułu dostaw i usług, o okresie spłaty:– do 12 miesięcy– powyżej 12 miesięcyb) inne2. Należności od pozostałych jednosteka) z tytułu dostaw i usług, o okresie spłaty:– do 12 miesięcy– powyżej 12 miesięcyb) z tytułu podatków, dotacji, ceł, ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych oraz innychświadczeńc) inned) dochodzone na drodze sądowejIII. Inwestycje krótkoterminowe1. Krótkoterminowe aktywa finansowea) w jednostkach powiązanych– udziały lub akcjewww.mk.infor.pl

II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI Załącznik nr 1 69– inne papiery wartościowe– udzielone pożyczki– inne krótkoterminowe aktywa finansoweb) w pozostałych jednostkach– udziały lub akcje– inne papiery wartościowe– udzielone pożyczki– inne krótkoterminowe aktywa finansowec) środki pieniężne i inne aktywa pieniężne– środki pieniężne w kasie i na rachunkach– inne środki pieniężne– inne aktywa pieniężne2. Inne inwestycje krótkoterminoweIV. Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresoweAktywa razemPasywaA. Kapitał (fundusz) własnyI. Kapitał (fundusz) podstawowyII. Należne wpłaty na kapitał podstawowy (wielkość ujemna)III. Udziały (akcje) własne (wielkość ujemna)IV. Kapitał (fundusz) zapasowyV. Kapitał (fundusz) z aktualizacji wycenyVI. Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwoweVII. Zysk (strata) z lat ubiegłychVIII. Zysk (strata) nettoIX. Odpisy z zysku netto w ciągu roku obrotowego (wielkość ujemna)B. Zobowiązania i rezerwy na zobowiązaniaI. Rezerwy na zobowiązania1. Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego2. Rezerwa na świadczenia emerytalne i podobne– długoterminowa– krótkoterminowa3. Pozostałe rezerwy– długoterminowe– krótkoterminoweII. Zobowiązania długoterminowe1. Wobec jednostek powiązanych2. Wobec pozostałych jednosteka) kredyty i pożyczkib) z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowychc) inne zobowiązania finansowed) inneIII. Zobowiązania krótkoterminowe1. Wobec jednostek powiązanycha) z tytułu dostaw i usług, o okresie wymagalności:20 lutego 2011 r. Dodatek do MONITORA księgowego nr 4(176)

70 Załącznik nr 1 II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI– do 12 miesięcy– powyżej 12 miesięcyb) inne2. Wobec pozostałych jednosteka) kredyty i pożyczkib) z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowychc) inne zobowiązania finansowed) z tytułu dostaw i usług, o okresie wymagalności:– do 12 miesięcy– powyżej 12 miesięcye) zaliczki otrzymane na dostawyf) zobowiązania weksloweg) z tytułu podatków, ceł, ubezpieczeń i innych świadczeńh) z tytułu wynagrodzeńi) inne3. Fundusze specjalneIV. Rozliczenia międzyokresowe1. Ujemna wartość firmy2. Inne rozliczenia międzyokresowe– długoterminowe– krótkoterminowePasywa razemRachunek zysków i strat (wariant kalkulacyjny)A. Przychody netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów, w tym:– od jednostek powiązanychI. Przychody netto ze sprzedaży produktówII. Przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałówB. Koszty sprzedanych produktów, towarów i materiałów, w tym:– jednostkom powiązanymI. Koszt wytworzenia sprzedanych produktówII. Wartość sprzedanych towarów i materiałówC. Zysk (strata) brutto ze sprzedaży (A–B)D. Koszty sprzedażyE. Koszty ogólnego zarząduF. Zysk (strata) ze sprzedaży (C–D–E)G. Pozostałe przychody operacyjneI. Zysk ze zbycia niefinansowych aktywów trwałychII. DotacjeIII. Inne przychody operacyjneH. Pozostałe koszty operacyjneI. Strata ze zbycia niefinansowych aktywów trwałychII. Aktualizacja wartości aktywów niefinansowychIII. Inne koszty operacyjneI. Zysk (strata) z działalności operacyjnej (F+G–H)J. Przychody finansowewww.mk.infor.pl

II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI Załącznik nr 1 71I. Dywidendy i udziały w zyskach, w tym:– od jednostek powiązanychII. Odsetki, w tym:– od jednostek powiązanychIII. Zysk ze zbycia inwestycjiIV. Aktualizacja wartości inwestycjiV. InneK. Koszty finansoweI. Odsetki, w tym:– dla jednostek powiązanychII. Strata ze zbycia inwestycjiIII. Aktualizacja wartości inwestycjiIV. InneL. Zysk (strata) z działalności gospodarczej (I+J–K)M. Wynik zdarzeń nadzwyczajnych (M.l.–M.ll.)I. Zyski nadzwyczajneII. Straty nadzwyczajneN. Zysk (strata) brutto (L+/–M)O. Podatek dochodowyP. Pozostałe obowiązkowe zmniejszenia zysku (zwiększenia straty)R. Zysk (strata) netto (N–O–P)(wariant porównawczy)A. Przychody netto ze sprzedaży i zrównane z nimi, w tym:– od jednostek powiązanychI. Przychody netto ze sprzedaży produktówII. Zmiana stanu produktów (zwiększenie – wartość dodatnia, zmniejszenie – wartość ujemna)III. Koszt wytworzenia produktów na własne potrzeby jednostkiIV. Przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałówB. Koszty działalności operacyjnejI. AmortyzacjaII. Zużycie materiałów i energiiIII. Usługi obceIV. Podatki i opłaty, w tym:– podatek akcyzowyV. WynagrodzeniaVI. Ubezpieczenia społeczne i inne świadczeniaVII. Pozostałe koszty rodzajoweVIII. Wartość sprzedanych towarów i materiałówC. Zysk (strata) ze sprzedaży (A–B)D. Pozostałe przychody operacyjneI. Zysk ze zbycia niefinansowych aktywów trwałychII. DotacjeIII. Inne przychody operacyjneE. Pozostałe koszty operacyjneI. Strata ze zbycia niefinansowych aktywów trwałychII. Aktualizacja wartości aktywów niefinansowychIII. Inne koszty operacyjne20 lutego 2011 r. Dodatek do MONITORA księgowego nr 4(176)

72 Załącznik nr 1 II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCIF. Zysk (strata) z działalności operacyjnej (C+D–E)G. Przychody finansoweI. Dywidendy i udziały w zyskach, w tym:– od jednostek powiązanychII. Odsetki, w tym:– od jednostek powiązanychIII. Zysk ze zbycia inwestycjiIV. Aktualizacja wartości inwestycjiV. InneH. Koszty finansoweI. Odsetki, w tym:– dla jednostek powiązanychII. Strata ze zbycia inwestycjiIII. Aktualizacja wartości inwestycjiIV. InneI. Zysk (strata) z działalności gospodarczej (F+G–H)J. Wynik zdarzeń nadzwyczajnych (J.l.–J.ll.)I. Zyski nadzwyczajneII. Straty nadzwyczajneK. Zysk (strata) brutto (I+/–J)L. Podatek dochodowyM. Pozostałe obowiązkowe zmniejszenia zysku (zwiększenia straty)N. Zysk (strata) netto (K–L–M)Zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnymI. Kapitał (fundusz) własny na początek okresu (BO)– zmiany przyjętych zasad (polityki) rachunkowości– korekty błędówl.a. Kapitał (fundusz) własny na początek okresu (BO), po korektach1. Kapitał (fundusz) podstawowy na początek okresu1.1. Zmiany kapitału (funduszu) podstawowegoa) zwiększenie (z tytułu)– wydania udziałów (emisji akcji)...b) zmniejszenie (z tytułu)– umorzenia udziałów (akcji)...1.2. Kapitał (fundusz) podstawowy na koniec okresu2. Należne wpłaty na kapitał podstawowy na początek okresu2.1. Zmiana należnych wpłat na kapitał podstawowya) zwiększenie (z tytułu)...b) zmniejszenie (z tytułu)...2.2. Należne wpłaty na kapitał podstawowy na koniec okresu3. Udziały (akcje) własne na początek okresua) zwiększeniewww.mk.infor.pl

II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI Załącznik nr 1 73b) zmniejszenie3.1. Udziały (akcje) własne na koniec okresu4. Kapitał (fundusz) zapasowy na początek okresu4.1. Zmiany kapitału (funduszu) zapasowegoa) zwiększenie (z tytułu)– emisji akcji powyżej wartości nominalnej– z podziału zysku (ustawowo)– z podziału zysku (ponad wymaganą ustawowo minimalną wartość)...b) zmniejszenie (z tytułu)– pokrycia straty...4.2. Stan kapitału (funduszu) zapasowego na koniec okresu5. Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny na początek okresu – zmiany przyjętych zasad (polityki)rachunkowości5.1. Zmiany kapitału (funduszu) z aktualizacji wycenya) zwiększenie (z tytułu)...b) zmniejszenie (z tytułu)– zbycia środków trwałych...5.2. Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny na koniec okresu6. Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe na początek okresu6.1. Zmiany pozostałych kapitałów (funduszy) rezerwowycha) zwiększenie (z tytułu)...b) zmniejszenie (z tytułu)...6.2. Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe na koniec okresu7. Zysk (strata) z lat ubiegłych na początek okresu7.1. Zysk z lat ubiegłych na początek okresu– zmiany przyjętych zasad (polityki) rachunkowości– korekty błędów7.2. Zysk z lat ubiegłych na początek okresu, po korektacha) zwiększenie (z tytułu)– podziału zysku z lat ubiegłych...b) zmniejszenie (z tytułu)...7.3. Zysk z lat ubiegłych na koniec okresu7.4. Strata z lat ubiegłych na początek okresu– zmiany przyjętych zasad (polityki) rachunkowości– korekty błędów7.5. Strata z lat ubiegłych na początek okresu, po korektacha) zwiększenie (z tytułu)– przeniesienia straty z lat ubiegłych do pokrycia...b) zmniejszenie (z tytułu)...20 lutego 2011 r. Dodatek do MONITORA księgowego nr 4(176)

74 Załącznik nr 1 II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI7.6. Strata z lat ubiegłych na koniec okresu7.7. Zysk (strata) z lat ubiegłych na koniec okresu8. Wynik nettoa) zysk nettob) strata nettoc) odpisy z zyskuII. Kapitał (fundusz) własny na koniec okresu (BZ)III. Kapitał (fundusz) własny, po uwzględnieniu proponowanego podziału zysku (pokrycia straty)Rachunek przepływów pieniężnych (metoda bezpośrednia)A. Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnejI. Wpływy1. Sprzedaż2. Inne wpływy z działalności operacyjnejII. Wydatki1. Dostawy i usługi2. Wynagrodzenia netto3. Ubezpieczenia społeczne i zdrowotne oraz inne świadczenia4. Podatki i opłaty o charakterze publicznoprawnym5. Inne wydatki operacyjneIII. Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej (l–ll)B. Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnejI. Wpływy1. Zbycie wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych2. Zbycie inwestycji w nieruchomości oraz wartości niematerialne i prawne3. Z aktywów finansowych, w tym:a) w jednostkach powiązanychb) w pozostałych jednostkach– zbycie aktywów finansowych– dywidendy i udziały w zyskach– spłata udzielonych pożyczek długoterminowych– odsetki– inne wpływy z aktywów finansowych4. Inne wpływy inwestycyjneII. Wydatki1. Nabycie wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych2. Inwestycje w nieruchomości oraz wartości niematerialne i prawne3. Na aktywa finansowe, w tym:a) w jednostkach powiązanychb) w pozostałych jednostkach– nabycie aktywów finansowych– udzielone pożyczki długoterminowe4. Inne wydatki inwestycyjneIII. Przepływy pieniężne netto z działalności inwestycyjnej (l–ll)C. Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowejI. Wpływywww.mk.infor.pl

II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI Załącznik nr 1 751. Wpływy netto z wydania udziałów (emisji akcji) i innych instrumentów kapitałowychoraz dopłat do kapitału2. Kredyty i pożyczki3. Emisja dłużnych papierów wartościowych4. Inne wpływy finansoweII. Wydatki1. Nabycie udziałów (akcji) własnych2. Dywidendy i inne wypłaty na rzecz właścicieli3. Inne, niż wypłaty na rzecz właścicieli, wydatki z tytułu podziału zysku4. Spłaty kredytów i pożyczek5. Wykup dłużnych papierów wartościowych6. Z tytułu innych zobowiązań finansowych7. Płatności zobowiązań z tytułu umów leasingu finansowego8. Odsetki9. Inne wydatki finansoweIII. Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej (l–ll)D. Przepływy pieniężne netto, razem (A.III+/–B.III+/–C.III)E. Bilansowa zmiana stanu środków pieniężnych, w tym:– zmiana stanu środków pieniężnych z tytułu różnic kursowychF. Środki pieniężne na początek okresuG. Środki pieniężne na koniec okresu (F+/–D), w tym:– o ograniczonej możliwości dysponowania(metoda pośrednia)A. Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnejI. Zysk (strata) nettoII. Korekty razem1. Amortyzacja2. Zyski (straty) z tytułu różnic kursowych3. Odsetki i udziały w zyskach (dywidendy)4. Zysk (strata) z działalności inwestycyjnej5. Zmiana stanu rezerw6. Zmiana stanu zapasów7. Zmiana stanu należności8. Zmiana stanu zobowiązań krótkoterminowych, z wyjątkiem pożyczek i kredytów9. Zmiana stanu rozliczeń międzyokresowych10. Inne korektyIII. Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej (l+/–ll)B. Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnejI. Wpływy1. Zbycie wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych2. Zbycie inwestycji w nieruchomości oraz wartości niematerialne i prawne3. Z aktywów finansowych, w tym:a) w jednostkach powiązanychb) w pozostałych jednostkach– zbycie aktywów finansowych20 lutego 2011 r. Dodatek do MONITORA księgowego nr 4(176)

76 Załącznik nr 1 II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI– dywidendy i udziały w zyskach– spłata udzielonych pożyczek długoterminowych– odsetki– inne wpływy z aktywów finansowych4. Inne wpływy inwestycyjneII. Wydatki1. Nabycie wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych2. Inwestycje w nieruchomości oraz wartości niematerialne i prawne3. Na aktywa finansowe, w tym:a) w jednostkach powiązanychb) w pozostałych jednostkach– nabycie aktywów finansowych– udzielone pożyczki długoterminowe4. Inne wydatki inwestycyjneIII. Przepływy pieniężne netto z działalności inwestycyjnej (l–ll)C. Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowejI. Wpływy1. Wpływy netto z wydania udziałów (emisji akcji) i innych instrumentów kapitałowych orazdopłat do kapitału2. Kredyty i pożyczki3. Emisja dłużnych papierów wartościowych4. Inne wpływy finansoweII. Wydatki1. Nabycie udziałów (akcji) własnych2. Dywidendy i inne wypłaty na rzecz właścicieli3. Inne, niż wypłaty na rzecz właścicieli, wydatki z tytułu podziału zysku4. Spłaty kredytów i pożyczek5. Wykup dłużnych papierów wartościowych6. Z tytułu innych zobowiązań finansowych7. Płatności zobowiązań z tytułu umów leasingu finansowego8. Odsetki9. Inne wydatki finansoweIII. Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej (l–ll)D. Przepływy pieniężne netto razem (A.III+/–B.III+/–C.III)E. Bilansowa zmiana stanu środków pieniężnych, w tym– zmiana stanu środków pieniężnych z tytułu różnic kursowychF. Środki pieniężne na początek okresuG. Środki pieniężne na koniec okresu (F+/–D), w tym– o ograniczonej możliwości dysponowaniaDodatkowe informacje i objaśnieniaobejmują w szczególności:1.1) szczegółowy zakres zmian wartości grup rodzajowych środków trwałych, wartości niematerialnychi prawnych oraz inwestycji długoterminowych, zawierający stan tych aktywówna początek roku obrotowego, zwiększenia i zmniejszenia z tytułu: aktualizacji wartości,www.mk.infor.pl

II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI Załącznik nr 1 77nabycia, przemieszczenia wewnętrznego oraz stan końcowy, a dla majątku amortyzowanego– podobne przedstawienie stanów i tytułów zmian dotychczasowej amortyzacji lubumorzenia,2) wartość gruntów użytkowanych wieczyście,3) wartość nieamortyzowanych lub nieumarzanych przez jednostkę środków trwałych, używanychna podstawie umów najmu, dzierżawy i innych umów, w tym z tytułu umów leasingu,4) zobowiązania wobec budżetu państwa lub jednostek samorządu terytorialnego z tytułuuzyskania prawa własności budynków i budowli,5) dane o strukturze własności kapitału podstawowego oraz liczbie i wartości nominalnejsubskrybowanych akcji, w tym uprzywilejowanych,6) stan na początek roku obrotowego, zwiększenia i wykorzystanie oraz stan końcowy kapitałów(funduszy) zapasowych i rezerwowych, o ile jednostka nie sporządza zestawieniazmian w kapitale (funduszu) własnym,7) propozycje co do sposobu podziału zysku lub pokrycia straty za rok obrotowy,8) dane o stanie rezerw według celu ich utworzenia na początek roku obrotowego, zwiększeniach,wykorzystaniu, rozwiązaniu i stanie końcowym,9) dane o odpisach aktualizujących wartość należności, ze wskazaniem stanu na początekroku obrotowego, zwiększeniach, wykorzystaniu, rozwiązaniu i stanie na koniec roku obrotowego,10) podział zobowiązań długoterminowych według pozycji bilansu o pozostałym od dnia bilansowego,przewidywanym umową, okresie spłaty:a) do 1 roku,b) powyżej 1 roku do 3 lat,c) powyżej 3 do 5 lat,d) powyżej 5 lat,11) wykaz istotnych pozycji czynnych i biernych rozliczeń międzyokresowych,12) wykaz grup zobowiązań zabezpieczonych na majątku jednostki (ze wskazaniem jego rodzaju),13) zobowiązania warunkowe, w tym również udzielone przez jednostkę gwarancje i poręczenia,także wekslowe; odrębnie należy wykazać informacje dotyczące gwarancji i poręczeńwobec jednostek powiązanych;2.1) strukturę rzeczową (rodzaje działalności) i terytorialną (kraj, eksport) przychodów nettoze sprzedaży produktów, towarów i materiałów,2) wysokość i wyjaśnienie przyczyn odpisów aktualizujących środki trwałe,3) wysokość odpisów aktualizujących wartość zapasów,4) informacje o przychodach, kosztach i wynikach działalności zaniechanej w roku obrotowymlub przewidzianej do zaniechania w roku następnym,5) rozliczenie głównych pozycji różniących podstawę opodatkowania podatkiem dochodowymod wyniku finansowego (zysku, straty) brutto,6) w przypadku jednostek, które sporządzają rachunek zysków i strat w wariancie kalkulacyjnym,dane o kosztach wytworzenia produktów na własne potrzeby oraz o kosztach rodzajowych:a) amortyzacji,b) zużycia materiałów i energii,c) usług obcych,20 lutego 2011 r. Dodatek do MONITORA księgowego nr 4(176)

78 Załącznik nr 1 II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCId) podatków i opłat,e) wynagrodzeń,f) ubezpieczeń i innych świadczeń,g) pozostałych kosztów rodzajowych,7) koszt wytworzenia środków trwałych w budowie; w tym odsetki oraz skapitalizowaneróżnice kursowe od zobowiązań zaciągniętych w celu ich sfinansowania,8) poniesione w ostatnim roku i planowane na następny rok nakłady na niefinansowe aktywatrwałe; odrębnie należy wykazać poniesione i planowane nakłady na ochronę środowiska,9) informacje o zyskach i stratach nadzwyczajnych, z podziałem na losowe i pozostałe,10) podatek dochodowy od wyniku na operacjach nadzwyczajnych;2a. Dla pozycji bilansu oraz rachunku zysków i strat, wyrażonych w walutach obcych – kursyprzyjęte do ich wyceny;3. Objaśnienie struktury środków pieniężnych przyjętych do rachunku przepływów pieniężnych,a w przypadku gdy rachunek przepływów pieniężnych sporządzony jest metodą bezpośrednią,dodatkowo należy przedstawić uzgodnienie przepływów pieniężnych nettoz działalności operacyjnej, sporządzone metodą pośrednią; w przypadku różnic pomiędzyzmianami stanu niektórych pozycji w bilansie oraz zmianami tych samych pozycji wykazanymiw rachunku przepływów pieniężnych należy wyjaśnić ich przyczyny;4. Informacje o:1) charakterze i celu gospodarczym zawartych przez jednostkę umów nieuwzględnionychw bilansie w zakresie niezbędnym do oceny ich wpływu na sytuację majątkową, finansowąi wynik finansowy jednostki,2) istotnych transakcjach (wraz z ich kwotami) zawartych przez jednostkę na innych warunkachniż rynkowe ze stronami powiązanymi, przez które rozumie się jednostki powiązaneoraz:a) osobę, która jest członkiem organu zarządzającego, nadzorującego lub administrującegojednostki lub jednostki z nią powiązanej, lubb) osobę, która jest małżonkiem lub osobą faktycznie pozostającą we wspólnym pożyciu,krewnym lub powinowatym do drugiego stopnia, przysposobionym lub przysposabiającym,osobą związaną z tytułu opieki lub kurateli w stosunku do którejkolwiek z osóbbędących członkami organu zarządzającego, nadzorującego lub administrującego jednostkilub jednostki z nią powiązanej, lubc) jednostkę kontrolowaną, współkontrolowaną lub inną jednostkę, na którą znaczącywpływ wywiera lub posiada w niej znaczącą ilość głosów, bezpośrednio albo pośrednioosoba, o której mowa w lit. a i b, lubd) jednostkę realizującą program świadczeń pracowniczych po okresie zatrudnienia, skierowanydo pracowników jednostki lub innej jednostki będącej jednostką powiązanąw stosunku do tej jednostki– wraz z informacjami określającymi charakter tych transakcji. Informacje dotyczące poszczególnychtransakcji mogą być zgrupowane według ich rodzaju, z wyjątkiem przypadku,gdy informacje na temat poszczególnych transakcji są niezbędne dla zrozumienia ichwpływu na sytuację majątkową, finansową i wynik finansowy jednostki,3) przeciętnym w roku obrotowym zatrudnieniu, z podziałem na grupy zawodowe,4) wynagrodzeniach, łącznie z wynagrodzeniem z zysku, wypłaconych lub należnych osobomwchodzącym w skład organów zarządzających, nadzorujących albo administrującychspółek handlowych (dla każdej grupy osobno) za rok obrotowy,www.mk.infor.pl

II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI Załącznik nr 1 795) pożyczkach i świadczeniach o podobnym charakterze udzielonych osobom wchodzącymw skład organów zarządzających, nadzorujących albo administrujących spółek handlowych(dla każdej grupy osobno), ze wskazaniem warunków oprocentowania i terminów spłaty,6) wynagrodzeniu biegłego rewidenta lub podmiotu uprawnionego do badania sprawozdań finansowych,wypłaconym lub należnym za rok obrotowy odrębnie za:a) obowiązkowe badanie rocznego sprawozdania finansowego,b) inne usługi poświadczające,c) usługi doradztwa podatkowego,d) pozostałe usługi;5.1) informacje o znaczących zdarzeniach dotyczących lat ubiegłych ujętych w sprawozdaniu finansowymroku obrotowego, w tym o rodzaju popełnionego błędu oraz kwocie korekty,2) informacje o znaczących zdarzeniach, jakie nastąpiły po dniu bilansowym, a nieuwzględnionychw sprawozdaniu finansowym,3) przedstawienie dokonanych w roku obrotowym zmian zasad (polityki) rachunkowości,w tym metod wyceny oraz zmian sposobu sporządzania sprawozdania finansowego, jeżeliwywierają one istotny wpływ na sytuację majątkową, finansową i wynik finansowy jednostki,ich przyczyny i spowodowaną zmianami kwotę wyniku finansowego oraz zmian w kapitale(funduszu) własnym,4) informacje liczbowe zapewniające porównywalność danych sprawozdania finansowego zarok poprzedzający ze sprawozdaniem za rok obrotowy;6.1) informacje o wspólnych przedsięwzięciach, które nie podlegają konsolidacji, w tym:a) nazwie, zakresie działalności wspólnego przedsięwzięcia,b) procentowym udziale,c) części wspólnie kontrolowanych rzeczowych składników aktywów trwałych oraz wartościniematerialnych i prawnych,d) zobowiązaniach zaciągniętych na potrzeby przedsięwzięcia lub zakupu używanych rzeczowychskładników aktywów trwałych,e) części zobowiązań wspólnie zaciągniętych,f) przychodach uzyskanych ze wspólnego przedsięwzięcia i kosztach z nimi związanych,g) zobowiązaniach warunkowych i inwestycyjnych dotyczących wspólnego przedsięwzięcia,2) informacje o transakcjach z jednostkami powiązanymi,3) wykaz spółek (nazwa, siedziba), w których jednostka posiada co najmniej 20% udziałóww kapitale lub ogólnej liczbie głosów w organie stanowiącym spółki; wykaz ten powinien zawieraćtakże informacje o procencie udziałów i stopniu udziału w zarządzaniu oraz o zyskulub stracie netto tych spółek za ostatni rok obrotowy,4) jeżeli jednostka nie sporządza skonsolidowanego sprawozdania finansowego, korzystającze zwolnienia lub wyłączeń, informacje o:a) podstawie prawnej wraz z danymi uzasadniającymi odstąpienie od konsolidacji,b) nazwie i siedzibie jednostki sporządzającej skonsolidowane sprawozdanie finansowe nawyższym szczeblu grupy kapitałowej oraz miejscu jego publikacji,c) podstawowych wskaźnikach ekonomiczno-finansowych, charakteryzujących działalnośćjednostek powiązanych w danym i ubiegłym roku obrotowym, takich jak:– wartość przychodów netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów oraz przychodówfinansowych,20 lutego 2011 r. Dodatek do MONITORA księgowego nr 4(176)

80 Załącznik nr 1 II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI– wynik finansowy netto oraz wartość kapitału własnego, z podziałem na grupy,– wartość aktywów trwałych,– przeciętne roczne zatrudnienie,5) informacje o:a) nazwie i siedzibie jednostki sporządzającej skonsolidowane sprawozdanie finansowe nanajwyższym szczeblu grupy kapitałowej, w której skład wchodzi spółka jako jednostkazależna,b) nazwie i siedzibie jednostki sporządzającej skonsolidowane sprawozdanie finansowe nanajniższym szczeblu grupy kapitałowej, w skład której wchodzi spółka jako jednostkazależna, należącej jednocześnie do grupy kapitałowej, o której mowa w lit. a;7. W przypadku sprawozdania finansowego sporządzonego za okres, w ciągu którego nastąpiłopołączenie:1) jeżeli połączenie zostało rozliczone metodą nabycia:a) nazwę (firmę) i opis przedmiotu działalności spółki przejętej,b) liczbę, wartość nominalną i rodzaj udziałów (akcji) wyemitowanych w celu połączenia,c) cenę przejęcia, wartość aktywów netto według wartości godziwej spółki przejętej nadzień połączenia, wartość firmy lub ujemnej wartości firmy i opis zasad jej amortyzacji,2) jeżeli połączenie zostało rozliczone metodą łączenia udziałów:a) nazwy (firmy) i opis przedmiotu działalności spółek, które w wyniku połączenia zostaływykreślone z rejestru,b) liczbę, wartość nominalną i rodzaj udziałów (akcji) wyemitowanych w celu połączenia,c) przychody i koszty, zyski i straty oraz zmiany w kapitałach własnych połączonych spółekza okres od początku roku obrotowego, w ciągu którego nastąpiło połączenie,do dnia połączenia;8. W przypadku występowania niepewności co do możliwości kontynuowania działalności, opistych niepewności oraz stwierdzenie, że taka niepewność występuje, oraz wskazanie, czysprawozdanie finansowe zawiera korekty z tym związane; informacja powinna zawierać równieżopis podejmowanych bądź planowanych przez jednostkę działań mających na celu eliminacjęniepewności;9. W przypadku gdy inne informacje niż wymienione powyżej mogłyby w istotny sposób wpłynąćna ocenę sytuacji majątkowej, finansowej oraz wynik finansowy jednostki, należy ujawnić teinformacje.

II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI Załącznik nr 2 81ZAKRES INFORMACJI WYKAZYWANYCH W SPRAWOZDANIU FINANSOWYM,O KTÓRYM MOWA W ART. 45 USTAWY, DLA BANKÓWWprowadzenie do sprawozdania finansowegoZałącznik nr 2obejmuje zakres informacji określony w przepisach wydanych na podstawie art. 81 ust. 2pkt 8 lit. a ustawyBilansAktywaI. Kasa, operacje z Bankiem Centralnym1. W rachunku bieżącym2. Rezerwa obowiązkowa3. Inne środkiII. Dłużne papiery wartościowe uprawnione do redyskontowania w Banku CentralnymIII. Należności od sektora finansowego1. W rachunku bieżącym2. TerminoweIV. Należności od sektora niefinansowego1. W rachunku bieżącym2. TerminoweV. Należności od sektora budżetowego1. W rachunku bieżącym2. TerminoweVI. Należności z tytułu zakupionych papierów wartościowych z otrzymanym przyrzeczeniemodkupuVII. Dłużne papiery wartościowe1. Banków2. Budżetu Państwa i budżetów terenowych3. PozostałeVIII. Udziały lub akcje w jednostkach zależnych1. W instytucjach finansowych2. W pozostałych jednostkachIX. Udziały lub akcje w jednostkach współzależnych1. W instytucjach finansowych2. W pozostałych jednostkachX. Udziały lub akcje w jednostkach stowarzyszonych1. W instytucjach finansowych2. W pozostałych jednostkachXI. Udziały lub akcje w innych jednostkach1. W instytucjach finansowych2. W pozostałych jednostkachXII. Pozostałe papiery wartościowe i inne aktywa finansoweXIII. Wartości niematerialne i prawne, w tym:– wartość firmy20 lutego 2011 r. Dodatek do MONITORA księgowego nr 4(176)

82 Załącznik nr 2 II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCIXIV. Rzeczowe aktywa trwałeXV. Inne aktywa1. Przejęte aktywa – do zbycia2. PozostałeXVI. Rozliczenia międzyokresowe1. Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego2. Pozostałe rozliczenia międzyokresoweAktywa razemPasywaI. Zobowiązania wobec Banku CentralnegoII. Zobowiązania wobec sektora finansowego1. W rachunku bieżącym2. TerminoweIII. Zobowiązania wobec sektora niefinansowego1. Rachunki oszczędnościowe, w tym:a) bieżąceb) terminowe2. Pozostałe, w tym:a) bieżąceb) terminoweIV. Zobowiązania wobec sektora budżetowego1. Bieżące2. TerminoweV. Zobowiązania z tytułu sprzedanych papierów wartościowych z udzielonym przyrzeczeniemodkupuVI. Zobowiązania z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowychVII. Inne zobowiązania z tytułu instrumentów finansowychVIII. Fundusze specjalne i inne zobowiązaniaIX. Koszty i przychody rozliczane w czasie oraz zastrzeżone1. Rozliczenia międzyokresowe kosztów2. Ujemna wartość firmy3. Pozostałe przychody przyszłych okresów oraz zastrzeżoneX. Rezerwy1. Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego2. Pozostałe rezerwyXI. Zobowiązania podporządkowaneXII. Kapitał (fundusz) podstawowyXIII. Należne wpłaty na kapitał podstawowy (wielkość ujemna)XIV. Akcje własne (wielkość ujemna)XV. Kapitał (fundusz) zapasowyXVI. Kapitał (fundusz) z aktualizacji wycenyXVII. Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe1. Fundusz ogólnego ryzyka bankowego2. PozostałeXVIII. Zysk (strata) z lat ubiegłychwww.mk.infor.pl

II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI Załącznik nr 2 83XIX. Zysk (strata) nettoPasywa razemWspółczynnik wypłacalnościPozycje pozabilansoweI. Zobowiązania warunkowe udzielone i otrzymane1. Zobowiązania udzielone:a) finansoweb) gwarancyjne2. Zobowiązania otrzymane:a) finansoweb) gwarancyjneII. Zobowiązania związane z realizacją operacji kupna/sprzedażyIII. PozostałeRachunek zysków i stratI. Przychody z tytułu odsetek1. Od sektora finansowego2. Od sektora niefinansowego3. Od sektora budżetowego4. Z papierów wartościowych o stałej kwocie dochoduII. Koszty odsetek1. Od sektora finansowego2. Od sektora niefinansowego3. Od sektora budżetowegoIII. Wynik z tytułu odsetek (l–ll)IV. Przychody z tytułu prowizjiV. Koszty prowizjiVI. Wynik z tytułu prowizji (IV–V)VII. Przychody z udziałów lub akcji, pozostałych papierów wartościowych i innych instrumentówfinansowych, o zmiennej kwocie dochodu1. Od jednostek zależnych2. Od jednostek współzależnych3. Od jednostek stowarzyszonych4. Od pozostałych jednostekVIII. Wynik operacji finansowych1. Papierami wartościowymi i innymi instrumentami finansowymi2. PozostałychIX. Wynik z pozycji wymianyX. Wynik działalności bankowejXI. Pozostałe przychody operacyjneXII. Pozostałe koszty operacyjneXIII. Koszty działania banku1. Wynagrodzenia2. Ubezpieczenia i inne świadczenia3. Inne20 lutego 2011 r. Dodatek do MONITORA księgowego nr 4(176)

84 Załącznik nr 2 II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCIXIV. Amortyzacja środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnychXV. Odpisy na rezerwy i aktualizacja wartości1. Odpisy na rezerwy celowe i na ogólne ryzyko bankowe2. Aktualizacja wartości aktywów finansowychXVI. Rozwiązanie rezerw i aktualizacja wartości1. Rozwiązanie rezerw celowych i rezerw na ogólne ryzyko bankowe2. Aktualizacja wartości aktywów finansowychXVII. Różnica wartości rezerw i aktualizacji (XV–XVI)XVIII. Wynik działalności operacyjnejXIX. Wynik operacji nadzwyczajnych1. Zyski nadzwyczajne2. Straty nadzwyczajneXX. Zysk (strata) bruttoXXI. Podatek dochodowyXXII. Pozostałe obowiązkowe zmniejszenie zysku (zwiększenie straty)XXIII. Zysk (strata) nettoZestawienie zmian w kapitale własnymI. Kapitał własny na początek okresu (BO)– korekty błędów podstawowychI.a. Kapitał własny na początek okresu (BO), po korektach1. Kapitał (fundusz) podstawowy na początek okresu1.1. Zmiany kapitału (funduszu) podstawowegoa) zwiększenia (z tytułu)– emisji akcji...b) zmniejszenia (z tytułu)– umorzenia akcji...1.2. Kapitał (fundusz) podstawowy na koniec okresu2. Należne wpłaty na poczet kapitału podstawowego na początek okresu2.1. Zmiana należnych wpłat na poczet kapitału podstawowegoa) zwiększenie (z tytułu)...b) zmniejszenie (z tytułu)...2.2.Należne wpłaty na poczet kapitału podstawowego na koniec okresu3. Akcje własne na początek okresua) zwiększenieb) zmniejszenie3.1. Akcje własne na koniec okresu4. Kapitał (fundusz) zapasowy na początek okresu4.1. Zmiany kapitału (funduszu) zapasowegoa) zwiększenia (z tytułu)– emisji akcji powyżej wartości nominalnej– podziału zysku (ustawowo)– podziału zysku (ponad wymaganą ustawowo minimalną wartość)...b) zmniejszenia (z tytułu)– pokrycia straty...www.mk.infor.pl

II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI Załącznik nr 2 854.2. Kapitał (fundusz) zapasowy na koniec okresu5. Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny na początek okresu5.1. Zmiany kapitału (funduszu) z aktualizacji wycenya) zwiększenie (z tytułu)...b) zmniejszenie (z tytułu)– zbycia lub likwidacji środków trwałych...5.2. Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny na koniec okresu6. Fundusz ogólnego ryzyka bankowego na początek okresu6.1. Zmiany funduszu ogólnego ryzyka bankowegoa) zwiększenie (z tytułu)...b) zmniejszenie (z tytułu)...6.2. Fundusz ogólnego ryzyka bankowego na koniec okresu7. Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe na początek okresu7.1. Zmiany pozostałych kapitałów (funduszy) rezerwowycha) zwiększenia (z tytułu)...b) zmniejszenia (z tytułu)...7.2. Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe na koniec okresu8. Zysk (strata) z lat ubiegłych na początek okresu8.1. Zysk z lat ubiegłych na początek okresu– korekty błędów podstawowych8.2. Zysk z lat ubiegłych na początek okresu, po korektach8.3. Zmiana zysku z lat ubiegłycha) zwiększenie (z tytułu)– podziału zysku z lat ubiegłych...b) zmniejszenie (z tytułu)...8.4. Zysk z lat ubiegłych na koniec okresu8.5. Strata z lat ubiegłych na początek okresu– korekty błędów podstawowych8.6. Strata z lat ubiegłych na początek okresu, po korektach8.7. Zmiana straty z lat ubiegłycha) zwiększenie (z tytułu)– przeniesienia straty z lat ubiegłych do pokrycia...b) zmniejszenie (z tytułu)...8.8. Strata z lat ubiegłych na koniec okresu8.9. Zysk (strata) z lat ubiegłych na koniec okresu9. Wynik nettoa) zysk nettob) strata nettoII. Kapitał własny na koniec okresu (BZ)III. Kapitał własny po uwzględnieniu proponowanego podziału zysku (pokryciastraty)20 lutego 2011 r. Dodatek do MONITORA księgowego nr 4(176)

86 Załącznik nr 2 II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCIRachunek przepływów pieniężnych (metoda bezpośrednia)A. Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnejI. Wpływy1. Odsetki2. Prowizje3. Inne wpływy operacyjneII. Wydatki1. Odsetki2. Prowizje3. Wynagrodzenia4. Ubezpieczenia i inne świadczenia5. Inne koszty działania banku6. Podatki i opłaty o charakterze publicznoprawnym7. Inne wydatki operacyjneIII. Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej (l–ll)B. Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnejI. Wpływy1. Zbycie udziałów lub akcji w jednostkach zależnych2. Zbycie udziałów lub akcji w jednostkach współzależnych3. Zbycie udziałów lub akcji w jednostkach stowarzyszonych4. Zbycie udziałów lub akcji w innych jednostkach, pozostałych papierów wartościowych(w tym również handlowych) i innych aktywów finansowych5. Zbycie wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych6. Inne wpływy inwestycyjneII. Wydatki1. Nabycie udziałów lub akcji w jednostkach zależnych2. Nabycie udziałów lub akcji w jednostkach współzależnych3. Nabycie udziałów lub akcji w jednostkach stowarzyszonych4. Nabycie udziałów lub akcji w innych jednostkach, pozostałych papierów wartościowychi innych aktywów finansowych (lokacyjnych)5. Nabycie wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych6. Inne wydatki inwestycyjneIII. Przepływy pieniężne netto z działalności inwestycyjnej (l–ll)C. Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowejI. Wpływy1. Zaciągnięcie długoterminowych kredytów od innych banków2. Zaciągnięcie długoterminowych pożyczek od innych niż banki instytucji finansowych3. Emisja dłużnych papierów wartościowych dla innych instytucji finansowych4. Zwiększenie stanu zobowiązań podporządkowanych5. Wpływy netto z emisji akcji i dopłat do kapitału6. Inne wpływy finansoweII. Wydatki1. Spłaty długoterminowych kredytów na rzecz innych banków2. Spłaty długoterminowych pożyczek na rzecz innych niż banki instytucji finansowych3. Wykup dłużnych papierów wartościowych od innych instytucji finansowych4. Z tytułu innych zobowiązań finansowychwww.mk.infor.pl

II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI Załącznik nr 2 875. Płatności zobowiązań z tytułu umów leasingu finansowego6. Zmniejszenie stanu zobowiązań podporządkowanych7. Dywidendy i inne wypłaty na rzecz właścicieli8. Inne, niż wypłaty na rzecz właścicieli, wydatki z tytułu podziału zysku9. Nabycie akcji własnych10. Inne wydatki finansoweIII. Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej (l–ll)D. Przepływy pieniężne netto, razem (A.III+/–B.III+/–C.III)E. Bilansowa zmiana stanu środków pieniężnych, w tym– zmiana stanu środków pieniężnych z tytułu różnic kursowychF. Środki pieniężne na początek okresuG.Środki pieniężne na koniec okresu (F+/–D), w tym– o ograniczonej możliwości dysponowania(metoda pośrednia)A. Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnejI. Zysk (strata) nettoII. Korekty razem:1. Amortyzacja2. Zyski (straty) z tytułu różnic kursowych3. Odsetki i udziały w zyskach (dywidendy)4. Zysk (strata) z działalności inwestycyjnej5. Zmiana stanu rezerw6. Zmiana stanu dłużnych papierów wartościowych7. Zmiana stanu należności od sektora finansowego8. Zmiana stanu należności od sektora niefinansowego i sektora budżetowego9. Zmiana stanu należności z tytułu zakupionych papierów wartościowych z otrzymanymprzyrzeczeniem odkupu10. Zmiana stanu udziałów lub akcji, pozostałych papierów wartościowych i innych aktywówfinansowych (handlowych)11. Zmiana stanu zobowiązań wobec sektora finansowego12. Zmiana stanu zobowiązań wobec sektora niefinansowego i sektora budżetowego13. Zmiana stanu zobowiązań z tytułu sprzedanych papierów wartościowych z udzielonymprzyrzeczeniem odkupu14. Zmiana stanu zobowiązań z tytułu papierów wartościowych15. Zmiana stanu innych zobowiązań16. Zmiana stanu rozliczeń międzyokresowych17. Zmiana stanu przychodów przyszłych okresów i zastrzeżonych18. Inne korektyIII. Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej (l+/–ll)B. Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnejI. Wpływy1. Zbycie udziałów lub akcji w jednostkach zależnych2. Zbycie udziałów lub akcji w jednostkach współzależnych3. Zbycie udziałów lub akcji w jednostkach stowarzyszonych4. Zbycie udziałów lub akcji w innych jednostkach, pozostałych papierów wartościowychi innych aktywów finansowych (lokacyjnych)20 lutego 2011 r. Dodatek do MONITORA księgowego nr 4(176)

88 Załącznik nr 2 II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI5. Zbycie wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych6. Inne wpływy inwestycyjneII. Wydatki1. Nabycie udziałów lub akcji w jednostkach zależnych2. Nabycie udziałów lub akcji w jednostkach współzależnych3. Nabycie udziałów lub akcji w jednostkach stowarzyszonych4. Nabycie udziałów lub akcji w innych jednostkach, pozostałych papierów wartościowychi innych aktywów finansowych (lokacyjnych)5. Nabycie wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych6. Inne wydatki inwestycyjneIII. Przepływy pieniężne netto z działalności inwestycyjnej (l–ll)C. Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowejI. Wpływy1. Zaciągnięcie długoterminowych kredytów od innych banków2. Zaciągnięcie długoterminowych pożyczek od innych niż banki instytucji finansowych3. Emisja dłużnych papierów wartościowych dla innych instytucji finansowych4. Zwiększenie stanu zobowiązań podporządkowanych5. Wpływy netto z emisji akcji i dopłat do kapitału6. Inne wpływy finansoweII. Wydatki1. Spłaty długoterminowych kredytów na rzecz innych banków2. Spłaty długoterminowych pożyczek na rzecz innych niż banki instytucji finansowych3. Wykup dłużnych papierów wartościowych od innych instytucji finansowych4. Z tytułu innych zobowiązań finansowych5. Płatności zobowiązań z tytułu umów leasingu finansowego6. Zmniejszenie stanu zobowiązań podporządkowanych7. Dywidendy i inne wypłaty na rzecz właścicieli8. Inne, niż wypłaty na rzecz właścicieli, wydatki z tytułu podziału zysku9. Nabycie akcji własnych10. Inne wydatki finansoweIII. Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej (l–ll)D. Przepływy pieniężne netto, razem (A.III+/–B.III+/–C.III)E. Bilansowa zmiana stanu środków pieniężnych, w tym– zmiana stanu środków pieniężnych z tytułu różnic kursowychF. Środki pieniężne na początek okresuG. Środki pieniężne na koniec okresu (F+/–D), w tym– o ograniczonej możliwości dysponowaniaDodatkowe informacje i objaśnieniaobejmują zakres informacji określony w przepisach wydanych na podstawie art. 81 ust. 2pkt 8 lit. a ustawy.www.mk.infor.pl

II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI Załącznik nr 3 89ZAKRES INFORMACJI WYKAZYWANYCH W SPRAWOZDANIU FINANSOWYM,O KTÓRYM MOWA W ART. 45 USTAWY,DLA ZAKŁADÓW UBEZPIECZEŃ I ZAKŁADÓW REASEKURACJIZałącznik nr 3Wstępobejmuje zakres informacji określony w przepisach wydanych na podstawie art. 81 ust. 2pkt 6 ustawyBilansAktywaA. Wartości niematerialne i prawne1. Wartość firmy2. Inne wartości niematerialne i prawne i zaliczki na poczet wartości niematerialnych i prawnychB. LokatyI. Nieruchomości1. Grunty własne oraz prawo wieczystego użytkowania gruntu2. Budynki, budowle oraz spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu3. Inwestycje budowlane i zaliczki na poczet tych inwestycjill. Lokaty w jednostkach podporządkowanych1. Udziały lub akcje w jednostkach podporządkowanych2. Pożyczki udzielone jednostkom podporządkowanym oraz dłużne papiery wartościoweemitowane przez te jednostki3. Pozostałe lokatyIII. Inne lokaty finansowe1. Udziały, akcje oraz inne papiery wartościowe o zmiennej kwocie dochodu oraz jednostkiuczestnictwa i certyfikaty inwestycyjne w funduszach inwestycyjnych2. Dłużne papiery wartościowe i inne papiery wartościowe o stałej kwocie dochodu3. Udziały we wspólnych przedsięwzięciach lokacyjnych4. Pożyczki zabezpieczone hipotecznie5. Pozostałe pożyczki6. Lokaty terminowe w instytucjach kredytowych7. Pozostałe lokatyIV. Należności depozytowe od cedentówC. Aktywa netto ubezpieczeń na życie, gdy ryzyko lokaty (inwestycyjne) ponosiubezpieczającyD. NależnościI. Należności z tytułu ubezpieczeń bezpośrednich1. Należności od ubezpieczających, w tym:1.1. Od jednostek podporządkowanych1.2. Od pozostałych jednostek2. Należności od pośredników ubezpieczeniowych, w tym:2.1. Od jednostek podporządkowanych2.2. Od pozostałych jednostek20 lutego 2011 r. Dodatek do MONITORA księgowego nr 4(176)

90 Załącznik nr 3 II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI3. Inne należności3.1. Od jednostek podporządkowanych3.2. Od pozostałych jednostekII. Należności z tytułu reasekuracji, w tym:1. Od jednostek podporządkowanych2. Od pozostałych jednostekIII. Inne należności1. Należności od budżetu2. Pozostałe należności, w tym:2.1. Od jednostek podporządkowanych2.2. Od pozostałych jednostekE. Inne składniki aktywówI. Rzeczowe składniki aktywówII. Środki pieniężneIII. Pozostałe składniki aktywówF. Rozliczenia międzyokresoweI. Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowegoII. Aktywowane koszty akwizycjiIII. Zarachowane odsetki i czynszeIV. Inne rozliczenia międzyokresoweAktywa razemPasywaA. Kapitał własnyI. Kapitał podstawowyII. Należne wpłaty na kapitał podstawowy (wielkość ujemna)III. Akcje własne (wielkość ujemna)IV. Kapitał (fundusz) zapasowyV. Kapitał (fundusz) z aktualizacji wycenyVI. Pozostałe kapitały rezerwoweVII. Zysk (strata) z lat ubiegłychVIII. Zysk (strata) nettoB. Zobowiązania podporządkowaneC. Rezerwy techniczno-ubezpieczenioweI. Rezerwa składek i rezerwa na pokrycie ryzyka niewygasłegoII. Rezerwa ubezpieczeń na życieIII. Rezerwy na niewypłacone odszkodowania i świadczeniaIV. Rezerwy na premie i rabaty dla ubezpieczonychV. Rezerwy na wyrównanie szkodowości (ryzyka)VI. Rezerwy na zwrot składek dla członkówVII. Pozostałe rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe określone w statucieVIII. Rezerwa ubezpieczeń na życie, gdy ryzyko lokaty (inwestycyjne) ponosi ubezpieczającyD. Udział reasekuratorów w rezerwach techniczno-ubezpieczeniowych (wartośćujemna)I. Udział reasekuratorów w rezerwie składek i w rezerwie na pokrycie ryzyka niewygasłegoII. Udział reasekuratorów w rezerwie ubezpieczeń na życiewww.mk.infor.pl

II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI Załącznik nr 3 91III. Udział reasekuratorów w rezerwie na niewypłacone odszkodowania i świadczeniaIV. Udział reasekuratorów w rezerwie na premie i rabaty dla ubezpieczonychV. Udział reasekuratorów w pozostałych rezerwach techniczno-ubezpieczeniowych określonychw statucieVI. Udział reasekuratorów w rezerwie ubezpieczeń na życie, gdy ryzyko lokaty (inwestycyjne)ponosi ubezpieczającyE. Oszacowane regresy i odzyski (wielkość ujemna)1. Oszacowane regresy i odzyski brutto2. Udział reasekuratorów w oszacowanych regresach i odzyskachF. Pozostałe rezerwyI. Rezerwy na świadczenia emerytalne oraz inne obowiązkowe świadczenia pracownikówII. Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowegoIII. Inne rezerwyG. Zobowiązania z tytułu depozytów reasekuratorówH. Pozostałe zobowiązania i fundusze specjalneI. Zobowiązania z tytułu ubezpieczeń bezpośrednich1. Zobowiązania wobec ubezpieczających, w tym:1.1. Wobec jednostek podporządkowanych1.2. Wobec pozostałych jednostek2. Zobowiązania wobec pośredników ubezpieczeniowych, w tym:2.1. Wobec jednostek podporządkowanych2.2. Wobec pozostałych jednostek3. Inne zobowiązania z tytułu ubezpieczeń, w tym:3.1. Wobec jednostek podporządkowanych3.2. Wobec pozostałych jednostekII. Zobowiązania z tytułu reasekuracji, w tym:1. Wobec jednostek podporządkowanych2. Wobec pozostałych jednostekIII. Zobowiązania z tytułu emisji własnych dłużnych papierów wartościowych oraz pobranychpożyczek, w tym:1. Zobowiązania zamienne na akcje zakładu ubezpieczeń2. PozostałeIV. Zobowiązania wobec instytucji kredytowychV. Inne zobowiązania1. Zobowiązania wobec budżetu2. Pozostałe zobowiązania2.1. Wobec jednostek podporządkowanych2.2. Wobec pozostałych jednostekVI. Fundusze specjalneI. Rozliczenia międzyokresowe1. Rozliczenia międzyokresowe kosztów2. Ujemna wartość firmy3. Przychody przyszłych okresówPasywa razem20 lutego 2011 r. Dodatek do MONITORA księgowego nr 4(176)

92 Załącznik nr 3 II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCIPozycje pozabilansowe1. Należności warunkowe, w tym:1.1. otrzymane gwarancje i poręczenia1.2. pozostałe2. Zobowiązania warunkowe, w tym:2.1. udzielone poręczenia i gwarancje2.2. weksle akceptowane i indosowane2.3. aktywa z zobowiązaniem odsprzedaży2.4. inne zobowiązania zabezpieczone na aktywach lub na przychodach3. Zabezpieczenia z tytułu reasekuracji ustanowione na rzecz zakładu ubezpieczeń4. Zabezpieczenia z tytułu reasekuracji ustanowione przez zakład ubezpieczeń na rzecz cedentów5. Obce składniki aktywów nieujęte w aktywachWysokość środków własnychWysokość marginesu wypłacalnościNadwyżka (niedobór) środków własnych na pokrycie marginesu wypłacalnościWysokość rezerw techniczno-ubezpieczeniowychWysokość aktywów stanowiących pokrycie rezerw techniczno-ubezpieczeniowychNadwyżka (niedobór) aktywów na pokrycie rezerw techniczno-ubezpieczeniowychTechniczny rachunek ubezpieczeń majątkowych i osobowychI. Składki (1–2–3+4)1. Składki przypisane brutto2. Udział reasekuratorów w składce przypisanej3. Zmiana stanu rezerw składek i rezerwy na ryzyko niewygasłe brutto4. Udział reasekuratorów w zmianie stanu rezerw składekII. Przychody z lokat netto po uwzględnieniu kosztów, przeniesione z ogólnego rachunkuzysków i stratIII. Pozostałe przychody techniczne na udziale własnymIV. Odszkodowania i świadczenia (1+2)1. Odszkodowania i świadczenia wypłacone na udziale własnym1.1. Odszkodowania i świadczenia wypłacone brutto1.2. Udział reasekuratorów w odszkodowaniach i świadczeniach wypłaconych2. Zmiana stanu rezerwy na niewypłacone odszkodowania i świadczenia na udziale własnym2.1. Zmiana stanu rezerw na niewypłacone odszkodowania i świadczenia brutto2.2. Udział reasekuratorów w zmianie stanu rezerw na niewypłacone odszkodowaniai świadczeniaV. Zmiany stanu pozostałych rezerw techniczno-ubezpieczeniowych na udziale własnym1. Zmiany stanu pozostałych rezerw techniczno-ubezpieczeniowych brutto2. Udział reasekuratorów w zmianie stanu pozostałych rezerw techniczno-ubezpieczeniowychVI. Premie i rabaty na udziale własnym łącznie ze zmianą stanu rezerwVII. Koszty działalności ubezpieczeniowej1. Koszty akwizycji1.1. W tym zmiana stanu aktywowanych kosztów akwizycjiwww.mk.infor.pl

II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI Załącznik nr 3 932. Koszty administracyjne3. Prowizje reasekuracyjne i udział w zyskach reasekuratorówVIII. Pozostałe koszty techniczne na udziale własnymIX. Zmiany stanu rezerw na wyrównanie szkodowości (ryzyka)X. Wynik techniczny ubezpieczeń majątkowych i osobowychTechniczny rachunek ubezpieczeń na życieI. Składki1. Składki przypisane brutto2. Udział reasekuratorów w składce przypisanej brutto3. Zmiana stanu rezerw składek i na ryzyko niewygasłe brutto4. Udział reasekuratorów w zmianie stanu rezerw składekII. Przychody z lokat1. Przychody z lokat w nieruchomości2. Przychody z lokat w jednostkach podporządkowanych2.1. z udziałów lub akcji2.2. z pożyczek i dłużnych papierów wartościowych2.3. z pozostałych lokat3. Przychody z innych lokat finansowych3.1. z udziałów, akcji, innych papierów wartościowych o zmiennej kwocie dochodu orazjednostek uczestnictwa i certyfikatów inwestycyjnych w funduszach inwestycyjnych3.2. z dłużnych papierów wartościowych oraz innych papierów wartościowych o stałejkwocie dochodu3.3. z lokat terminowych w instytucjach kredytowych3.4. z pozostałych lokat4. Wynik dodatni z rewaloryzacji lokat5. Wynik dodatni z realizacji lokatIII. Niezrealizowane zyski z lokatIV. Pozostałe przychody techniczne na udziale własnymV. Odszkodowania i świadczenia1. Odszkodowania i świadczenia wypłacone na udziale własnym1.1. Odszkodowania i świadczenia wypłacone brutto1.2. Udział reasekuratorów w odszkodowaniach i świadczeniach wypłaconych2. Zmiana stanu rezerw na niewypłacone odszkodowania i świadczenia na udziale własnym2.1. Rezerwy brutto2.2. Udział reasekuratorówVI. Zmiany stanu innych rezerw techniczno-ubezpieczeniowych na udziale własnym1. Zmiana stanu rezerw w ubezpieczeniach na życie na udziale własnym1.1. rezerw brutto1.2. na udziale reasekuratorów2. Zmiana stanu rezerw techniczno-ubezpieczeniowych na udziale własnym dla ubezpieczeńna życie, jeżeli ryzyko lokaty ponosi ubezpieczający2.1. rezerw brutto2.2. na udziale reasekuratorów3. Zmiana stanu pozostałych rezerw techniczno-ubezpieczeniowych przewidzianych w statuciena udziale własnym20 lutego 2011 r. Dodatek do MONITORA księgowego nr 4(176)

94 Załącznik nr 3 II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI3.1. rezerw brutto3.2. na udziale reasekuratorówVII. Premie i rabaty łącznie ze zmianą stanu rezerw na udziale własnymVIII. Koszty działalności ubezpieczeniowej1. Koszty akwizycji1.1. W tym zmiana stanu aktywowanych kosztów akwizycji2. Koszty administracyjne3. Prowizje reasekuracyjne i udziały w zyskachIX. Koszty działalności lokacyjnej1. Koszty utrzymania nieruchomości2. Pozostałe koszty działalności lokacyjnej3. Wynik ujemny z rewaloryzacji lokat4. Wynik ujemny z realizacji lokatX. Niezrealizowane straty na lokatachXI. Pozostałe koszty techniczne na udziale własnymXII. Przychody z lokat netto po uwzględnieniu kosztów, przeniesione do ogólnego rachunku zyskówi stratXIII. Wynik techniczny ubezpieczeń na życieOgólny rachunek zysków i stratI. Wynik techniczny ubezpieczeń majątkowych i osobowych lub ubezpieczeń na życieII. Przychody z lokat1. Przychody z lokat w nieruchomości2. Przychody z lokat w jednostkach podporządkowanych2.1. z udziałów i akcji2.2. z pożyczek i dłużnych papierów wartościowych2.3. z pozostałych lokat3. Przychody z innych lokat finansowych3.1. z udziałów, akcji, innych papierów wartościowych o zmiennej kwocie dochodu orazjednostek uczestnictwa i certyfikatów inwestycyjnych w funduszach inwestycyjnych3.2. z dłużnych papierów wartościowych oraz innych papierów wartościowych o stałejkwocie dochodu3.3. z lokat terminowych w instytucjach kredytowych3.4. z pozostałych lokat4. Wynik dodatni z rewaloryzacji lokat5. Wynik dodatni z realizacji lokatIII. Niezrealizowane zyski z lokatIV. Przychody z lokat netto po uwzględnieniu kosztów, przeniesione z technicznego rachunkuubezpieczeń na życieV. Koszty działalności lokacyjnej1. Koszty utrzymania nieruchomości2. Pozostałe koszty działalności lokacyjnej3. Wynik ujemny z rewaloryzacji lokat4. Wynik ujemny z realizacji lokatVI. Niezrealizowane straty na lokatachwww.mk.infor.pl

II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI Załącznik nr 3 95VII. Przychody z lokat netto po uwzględnieniu kosztów, przeniesione do technicznego rachunkuubezpieczeń majątkowych i osobowychVIII. Pozostałe przychody operacyjneIX. Pozostałe koszty operacyjneX. Zysk (strata) z działalności operacyjnejXI. Zyski nadzwyczajneXII. Straty nadzwyczajneXIII. Zysk (strata) bruttoXIV. Podatek dochodowyXV. Pozostałe obowiązkowe zmniejszenia zysku (zwiększenia straty)XVI. Zysk (strata) nettoZestawienie zmian w kapitale własnymI. Kapitał własny na początek okresu (BO)– Korekty błędów podstawowychl.a. Kapitał własny na początek okresu (BO), po korektach1. Kapitał podstawowy na początek okresu1.1. Zmiany kapitału podstawowegoa) zwiększenie (z tytułu)– emisji akcji– ...b) zmniejszenie (z tytułu)– umorzenia akcji– ...1.2. Kapitał podstawowy na koniec okresu2. Należne wpłaty na kapitał podstawowy na początek okresu2.1. Zmiany należnych wpłat na kapitał podstawowya) zwiększenieb) zmniejszenie2.2. Należne wpłaty na kapitał podstawowy na koniec okresu3. Akcje własne na początek okresu3.1. Zmiany akcji własnycha) zwiększenieb) zmniejszenie3.2. Akcje własne na koniec okresu4. Kapitał zapasowy na początek okresu4.1. Zmiany kapitału zapasowegoa) zwiększenie (z tytułu)– emisji akcji powyżej wartości nominalnej– podziału zysku (ustawowo)– podziału zysku (ponad wymaganą ustawowo minimalną wartość)– ...b) zmniejszenie (z tytułu)– pokrycia straty– ...4.2. Kapitał zapasowy na koniec okresu20 lutego 2011 r. Dodatek do MONITORA księgowego nr 4(176)

96 Załącznik nr 3 II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI5. Kapitał z aktualizacji wyceny na początek okresu5.1. Zmiany kapitału z aktualizacji wycenya) zwiększenie (z tytułu)– ...b) zmniejszenie (z tytułu)– zbycia środków trwałych– ...5.2. Kapitał z aktualizacji wyceny na koniec okresu6. Pozostałe kapitały rezerwowe na początek okresu6.1. Zmiany pozostałych kapitałów rezerwowycha) zwiększenie (z tytułu)– ...b) zmniejszenie (z tytułu)– ...6.2. Pozostałe kapitały rezerwowe na koniec okresu7. Zysk (strata) z lat ubiegłych na początek okresu7.1. Zysk z lat ubiegłych na początek okresu– Korekty błędów podstawowych7.2. Zysk z lat ubiegłych na początek okresu, po korektacha) zwiększenie (z tytułu)– podziału zysku z lat ubiegłych– ...b) zmniejszenie (z tytułu)– ...7.3. Zysk z lat ubiegłych na koniec okresu7.4. Strata z lat ubiegłych na początek okresu– Korekty błędów podstawowych7.5. Strata z lat ubiegłych na początek okresu, po korektacha) zwiększenie (z tytułu)– przeniesienia straty z lat ubiegłych do pokrycia– ...b) zmniejszenie (z tytułu)7.6. Strata z lat ubiegłych na koniec okresu7.7. Zysk (strata) z lat ubiegłych na koniec okresu8. Wynik nettoa) zysk nettob) strata nettoII. Kapitał własny na koniec okresu (BZ)III. Kapitał własny po uwzględnieniu proponowanego podziału zysku (pokryciastraty)Rachunek przepływów pieniężnych (metoda bezpośrednia)A. Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnejI. Wpływy1. Wpływy z działalności bezpośredniej oraz reasekuracji czynnej1.1. Wpływy z tytułu składek bruttowww.mk.infor.pl

II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI Załącznik nr 3 971.2. Wpływy z tytułu regresów, odzysków i zwrotów odszkodowań1.3. Pozostałe wpływy z działalności bezpośredniej2. Wpływy z reasekuracji biernej2.1. Wpłaty reasekuratorów z tytułu udziału w odszkodowaniach2.2. Wpływy z tytułu prowizji reasekuracyjnych i udziałów w zyskach reasekuratorów2.3. Pozostałe wpływy z reasekuracji biernej3. Wpływy z pozostałej działalności operacyjnej3.1. Wpływy z tytułu czynności komisarza awaryjnego3.2. Zbycie wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych składników aktywówtrwałych innych niż lokaty3.3. Pozostałe wpływyII. Wydatki1. Wydatki z tytułu działalności bezpośredniej i reasekuracji czynnej1.1. Zwroty składek brutto1.2. Odszkodowania i świadczenia wypłacone brutto1.3. Wydatki z tytułu akwizycji1.4. Wydatki o charakterze administracyjnym1.5. Wydatki z tytułu likwidacji szkód i windykacji regresów1.6. Wypłacone prowizje i udziały w zyskach z tytułu reasekuracji czynnej1.7. Pozostałe wydatki z działalności bezpośredniej oraz reasekuracji czynnej2. Wydatki z tytułu reasekuracji biernej2.1. Składki zapłacone z tytułu reasekuracji2.2. Pozostałe wydatki z tytułu reasekuracji biernej3. Wydatki z pozostałej działalności operacyjnej3.1. Wydatki z tytułu czynności komisarza awaryjnego3.2. Nabycie wartości niematerialnych i prawnych i rzeczowych składników aktywówtrwałych innych niż lokaty3.3. Pozostałe wydatki operacyjneIII. Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej (l–ll)B. Przepływy z działalności lokacyjnejI. Wpływy1. Zbycie nieruchomości2. Zbycie udziałów, akcji w jednostkach podporządkowanych3. Zbycie udziałów, akcji, w pozostałych jednostkach oraz jednostek uczestnictwa i certyfikatówinwestycyjnych w funduszach inwestycyjnych4. Realizacja dłużnych papierów wartościowych emitowanych przez jednostki podporządkowaneoraz spłata pożyczek udzielonych tym jednostkom5. Realizacja dłużnych papierów wartościowych emitowanych przez pozostałe jednostki6. Likwidacja lokat terminowych w instytucjach kredytowych7. Realizacja pozostałych lokat8. Wpływy z nieruchomości9. Odsetki otrzymane10. Dywidendy otrzymane11. Pozostałe wpływy z lokat20 lutego 2011 r. Dodatek do MONITORA księgowego nr 4(176)

98 Załącznik nr 3 II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCIII. Wydatki1. Nabycie nieruchomości2. Nabycie udziałów, akcji w jednostkach podporządkowanych3. Nabycie udziałów, akcji w pozostałych jednostkach oraz jednostek uczestnictwa, i certyfikatówinwestycyjnych w funduszach inwestycyjnych4. Nabycie dłużnych papierów wartościowych emitowanych przez jednostki podporządkowaneoraz udzielenie pożyczek tym jednostkom5. Nabycie dłużnych papierów wartościowych emitowanych przez pozostałe jednostki6. Nabycie lokat terminowych w instytucjach kredytowych7. Nabycie pozostałych lokat8. Wydatki na utrzymanie nieruchomości9. Pozostałe wydatki na lokatyIII. Przepływy pieniężne netto z działalności lokacyjnej (l–ll)C. Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowejI. Wpływy1. Wpływy netto z emisji akcji oraz dopłat do kapitału2. Kredyty, pożyczki oraz emisja dłużnych papierów wartościowych3. Pozostałe wpływy finansoweII. Wydatki1. Dywidendy2. Inne niż, wypłata dywidend, wydatki z tytułu podziału zysku3. Nabycie akcji własnych4. Spłata kredytów, pożyczek oraz wykup własnych dłużnych papierów wartościowych5. Odsetki od kredytów, pożyczek oraz wyemitowanych dłużnych papierów wartościowych6. Pozostałe wydatki finansoweIII. Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej (l–ll)D. Przepływy pieniężne netto, razem (A.III+/–B.III+/–C.III)E. Bilansowa zmiana środków pieniężnych, w tym:– zmiana stanu środków pieniężnych z tytułu różnic kursowychF. Środki pieniężne na początek okresuG. Środki pieniężne na koniec okresu (F+/–D), w tym:– o ograniczonej możliwości dysponowaniaDodatkowe informacje i objaśnieniaobejmują zakres informacji określony w przepisach wydanych na podstawie art. 81 ust. 2pkt 6 ustawy.

III. USŁUGOWE PROWADZENIE KSIĄG RACHUNKOWYCH991. Informacja na temat usługowego prowadzeniaksiąg rachunkowych*1. Usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowychUsługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych jest działalnością gospodarczą, w rozumieniuprzepisów o swobodzie działalności gospodarczej, polegającą na świadczeniu usług w zakresie:■ prowadzenia, na podstawie dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych, ujmujących zapisyzdarzeń w porządku chronologicznym i systematycznym,■ okresowego ustalania lub sprawdzania drogą inwentaryzacji rzeczowego stanu aktywów i pasywów,■ wyceny aktywów i pasywów,■ sporządzania sprawozdań finansowych,■ gromadzenia i przechowywania dowodów księgowych oraz pozostałej dokumentacji przewidzianejustawą.Przedsiębiorcy, wykonujący działalność w powyższym zakresie, są również uprawnieni do:■ prowadzenia, w imieniu i na rzecz podatników, płatników i inkasentów, ksiąg podatkowychi innych ewidencji do celów podatkowych oraz udzielania im pomocy w tym zakresie,■ sporządzania, w imieniu i na rzecz podatników, płatników i inkasentów, zeznań i deklaracji podatkowychlub udzielania im pomocy w tym zakresie.Działalność polegającą na usługowym prowadzeniu ksiąg rachunkowych oraz ksiąg podatkowychmogą wykonywać:■ przedsiębiorcy, będący osobami fizycznymi, jeżeli są uprawnieni do wykonywania czynnościz zakresu usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych,■ pozostali przedsiębiorcy, pod warunkiem że czynności z tego zakresu będą wykonywaneprzez osoby uprawnione do wykonywania czynności z zakresu usługowego prowadzeniaksiąg rachunkowych.Uprawnione do wykonywania czynności z zakresu usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowychsą osoby posiadające certyfikat księgowy oraz osoby wpisane do rejestru biegłych rewidentówlub na listę doradców podatkowych.2. Warunki uprawniające do uzyskania certyfikatu księgowegoCertyfikat księgowy uprawniający do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych mogąuzyskać osoby, które spełniają jeden z poniższych warunków:■ posiadają trzyletnią praktykę w księgowości oraz wykształcenie wyższe magisterskie uzyskane nakierunku rachunkowość lub na innym kierunku ekonomicznym o specjalności rachunkowość lub innej,dla której plan studiów i program kształcenia odpowiadał wymogom określonym przez organyuczelni dla specjalności rachunkowość, w jednostkach organizacyjnych uprawnionych, zgodniez odrębnymi przepisami, do nadawania stopnia naukowego doktora nauk ekonomicznych,■ posiadają trzyletnią praktykę w księgowości i wykształcenie wyższe magisterskie lub równorzędnena kierunku innym niż rachunkowość oraz ukończyły studia podyplomowe z zakresurachunkowości w jednostkach organizacyjnych uprawnionych, zgodnie z odrębnymi przepisami,do nadawania stopnia naukowego doktora nauk ekonomicznych,* Źródło: www.mf.gov.pl z uaktualnieniami dokonanymi przez redakcję „MONITORA księgowego”. Wszystkiewnioski dotyczące usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych dostępne są w formie elektronicznej na stronieinternetowej Ministerstwa Finansów (www.mf.gov.pl) oraz na stronie „MONITORA księgowego” (www.mk.infor.pl).20 lutego 2011 r. Dodatek do MONITORA księgowego nr 4(176)

100 III. USŁUGOWE PROWADZENIE KSIĄG RACHUNKOWYCH■ posiadają dwuletnią praktykę w księgowości i wykształcenie co najmniej średnie oraz złożą z wynikiempozytywnym egzamin sprawdzający kwalifikacje osób ubiegających się o certyfikat księgowy.Aktualny wykaz jednostek organizacyjnych uprawnionych do nadawania stopnia naukowegodoktora nauk ekonomicznych zgodnie z obwieszczeniem Przewodniczącego Centralnej Komisjido spraw Tytułu Naukowego i Stopni Naukowych z dnia 11 kwietnia 2007 r. w sprawie wykazujednostek organizacyjnych uprawnionych do nadawania stopni naukowych, wraz z określeniemnazw nadawanych stopni naukowych, jest opublikowany w Monitorze Polskim Nr 41,poz. 462 oraz zamieszczany w celach informacyjnych na stronie: http://www.ck.gov.pl.3. Praktyka w księgowościZa praktykę w księgowości uważa się wykonywanie – na podstawie stosunku pracy w wymiarzeczasu pracy nie mniejszym niż 1/2 etatu, odpłatnej umowy cywilnoprawnej zawartej z przedsiębiorcąświadczącym usługi w zakresie usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych, umowy spółkilub w związku z prowadzeniem własnej działalności gospodarczej – następujących czynności:■ prowadzenie, na podstawie dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych, ujmujących zapisyzdarzeń w porządku chronologicznym i systematycznym, lub■ wycena aktywów i pasywów oraz ustalanie wyniku finansowego, lub■ sporządzanie sprawozdań finansowych, lub■ badanie sprawozdań finansowych, pod nadzorem biegłego rewidenta.Warunek praktyki w księgowości będzie zatem spełniony, jeżeli w ramach obowiązków zawodowychwykonywana będzie choćby jedna z ww. czynności (przy spełnieniu pozostałych przesłanek)– nie ma natomiast obowiązku wykonywania jednocześnie wszystkich wskazanych czynności.4. Wymagane dokumentyOsoby ubiegające się o wydanie certyfikatu księgowego składają do Departamentu RachunkowościMinisterstwa Finansów (ul. Świętokrzyska 12; 00-916 Warszawa) następujące dokumenty:■ wniosek o wydanie certyfikatu księgowego zgodnie ze wzorem stanowiącym załączniknr 1 do rozporządzenia (patrz str. 106);■ informację z Krajowego Rejestru Karnego, opatrzoną datą nie wcześniejszą niż 30 dni przedzłożeniem wniosku, o niekaralności za przestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów,mieniu, obrotowi gospodarczemu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi, za przestępstwoskarbowe oraz za czyn określony w rozdziale 9 ustawy o rachunkowości;■ dokumenty potwierdzające praktykę w księgowości (np. oryginały bądź urzędowo potwierdzonekopie świadectw pracy lub zaświadczeń od pracodawcy) – z których wynikać powinno m.in.,na podstawie jakiego stosunku prawnego została nabyta praktyka (np. umowa o pracę, umowacywilnoprawna). W przypadku umowy o pracę należy wskazać wymiar czasu pracy (np. cały etat,1/2 etatu), natomiast w przypadku umowy cywilnoprawnej należy podać jej charakter (odpłatny,nieodpłatny) oraz profil działalności przedsiębiorcy – czy świadczy on usługi w zakresie usługowegoprowadzenia ksiąg rachunkowych. Ponadto, jeżeli ze stanowiska pracy lub formy prawnejjednostki nie wynika praktyka wymagana przez przepisy ustawy o rachunkowości, dodatkowymdokumentem potwierdzającym staż pracy jest np. zakres obowiązków. W przypadku zatrudnieniaw jednostce prowadzącej działalność gospodarczą w zakresie świadczenia usług prowadzeniaksiąg rachunkowych należy udokumentować rodzaj uprawnienia, na podstawie którego jednostkata prowadzi powyższą działalność, a także szczegółowy zakres faktycznie wykonywanychprzez wnioskodawcę czynności w ramach przydzielonych obowiązków służbowych wraz zewskazaniem dokładnego okresu ich wykonywania;www.mk.infor.pl

III. USŁUGOWE PROWADZENIE KSIĄG RACHUNKOWYCH 101■ dokumenty potwierdzające posiadane wykształcenie (np. oryginały, odpisy dyplomów i/lubświadectw ukończenia studiów bądź urzędowo poświadczone kopie). W przypadku zaśukończenia specjalności innej niż rachunkowość – dodatkowo zaświadczenie wydane przezuczelnię potwierdzające, iż plan studiów i program kształcenia ukończonej specjalnościodpowiadał wymogom określonym przez organy uczelni dla specjalności rachunkowość;■ w przypadku osób, które złożyły z wynikiem pozytywnym egzamin sprawdzający – zaświadczeniepotwierdzające zdanie egzaminu z wynikiem pozytywnym.Kopie dokumentów muszą być urzędowo poświadczone.5. Informacje o egzaminieUWAGA! Od 1 stycznia 2009 r. osoby ubiegające się o zakwalifikowanie do egzaminu nie sązobligowane do posiadania (udokumentowania) praktyki w księgowości oraz wykształcenia.Dopiero po zdaniu egzaminu (w konsekwencji uzyskaniu zaświadczenia potwierdzającegozdanie egzaminu z wynikiem pozytywnym) osoba może ubiegać się o certyfikat księgowy,dokumentując jednocześnie m.in. posiadaną praktykę oraz wykształcenie.Warunki przystąpienia do egzaminu na certyfikat księgowyOsoba ubiegająca się o zakwalifikowanie do egzaminu składa do ministra właściwego dospraw finansów publicznych wniosek, który powinien zawierać następujące dane:– numer PESEL (a w przypadku osób nieposiadających obywatelstwa polskiego – numer i rodzajdokumentu potwierdzającego tożsamość),– imiona i nazwisko,– datę i miejsce urodzenia,– adres zamieszkania oraz adres do korespondencji.Podanie winno być podpisane i opatrzone datą.Do wniosku należy załączyć:– oświadczenie o posiadaniu pełnej zdolności do czynności prawnych oraz korzystaniu z pełnipraw publicznych,– oświadczenie o niekaralności za przestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów, mieniu,obrotowi gospodarczemu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi, za przestępstwoskarbowe oraz za czyn określony w rozdziale 9 ustawy o rachunkowości.Oświadczenia winny być podpisane przez Wnioskodawców i opatrzone datą wystawienia.Wymóg każdorazowego złożenia wniosku wraz z oświadczeniem dotyczy również osób, któreprzystępowały do poprzednich edycji egzaminu.Do egzaminu może zostać zakwalifikowana osoba, która:– ma pełną zdolność do czynności prawnych oraz korzysta z pełni praw publicznych, a także niebyła skazana prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo przeciwko wiarygodności dokumentów,mieniu, obrotowi gospodarczemu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi,za przestępstwo skarbowe oraz za czyn określony w rozdziale 9 ustawy o rachunkowości,– uiściła opłatę egzaminacyjną na rachunek organizatora egzaminu.Opłata egzaminacyjnaOpłatę egzaminacyjną wynoszącą 40% minimalnego wynagrodzenia za pracę, tj. 554,40 zł(od 1 stycznia 2011 r.), należy wnieść w wyznaczonym terminie na numer konta bankowegoorganizatora egzaminu.Szczegółowe dane organizatora egzaminu niezbędne do wniesienia opłaty egzaminacyjnejbędą przekazywane wnioskodawcom odrębnym pismem przez Komisję.20 lutego 2011 r. Dodatek do MONITORA księgowego nr 4(176)

102 III. USŁUGOWE PROWADZENIE KSIĄG RACHUNKOWYCH6. Uzyskanie duplikatu certyfikatu księgowegoWarunkiem wydania duplikatu certyfikatu księgowego jest wniesienie opłaty w kwocie131,70 zł na rachunek bankowy: Ministerstwo Finansów Biuro Administracyjne, ul. Świętokrzyska12; 00-916 Warszawa. Numer rachunku: 10 10101010 0038 2522 3100 0000.Duplikat certyfikatu księgowego wystawia się według wzoru obowiązującego w okresie wystawieniaoryginału certyfikatu.Do wniosku o wydanie duplikatu certyfikatu, który stanowi załącznik nr 3 do rozporządzeniaMinistra Finansów w sprawie uprawnień do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych(patrz str. 108), należy załączyć kopię dowodu wniesienia opłaty za wydanie duplikatu.7. Przykładowy wzór wniosku o zakwalifikowanie do egzaminu *Załącznik nr 1* Wniosek dostępny w formie elektronicznej na stronie Ministerstwa Finansów (www.mf.gov.pl) oraz na stronie„MONITORA księgowego” (www.mk.infor.pl).www.mk.infor.pl

III. ROZPORZĄDZENIE MF W SPRAWIEUPRAWNIEŃ DO PROWADZENIA ... § 1–3 103ROZPORZĄDZENIE MINISTRA FINANSÓWz dnia 8 kwietnia 2009 r.w sprawie uprawnień do usługowego prowadzeniaksiąg rachunkowych(Dz.U. Nr 62, poz. 508)Na podstawie art. 76i ustawy z dnia 29 września1994 r. o rachunkowości (Dz.U. z 2002 r. Nr 76,poz. 694 z późn.zm.) zarządza się, co następuje:§ 1. [Zakres przedmiotowy]*Rozporządzenie określa:1) wzór wniosku i wykaz dokumentów składanychprzez osoby ubiegające się o wydaniecertyfikatu księgowego;2) wzór certyfikatu księgowego oraz sposób postępowaniaprzy wydawaniu duplikatów certyfikatówksięgowych w przypadku ich utraty,w tym wzór wniosku o wydanie duplikatu,a także wysokość opłaty za wydanie duplikatu;3) wykaz dokumentów składanych przez osobyubiegające się o zakwalifikowanie do egzaminusprawdzającego kwalifikacje osóbubiegających się o certyfikat księgowy,zwanego dalej „egzaminem”;4) wysokość wynagrodzeń przewodniczącego,członków i sekretarza Komisji Egzaminacyjnej,zwanej dalej „Komisją”;5) wysokość i sposób wnoszenia opłaty egzaminacyjnejoraz tryb dokonywania zwrotu opłaty;6) szczegółowe zadania organizatora egzaminu,Komisji, przewodniczącego Komisji, sekretarzaKomisji oraz regulamin działania Komisji;7) sposób organizowania i regulamin przeprowadzeniaegzaminu, szczegółowy zakrestematyczny egzaminu oraz wzór zaświadczenia,potwierdzającego zdanie egzaminuz wynikiem pozytywnym oraz sposób postępowaniaprzy wydawaniu duplikatów zaświadczeniaw przypadku jego utraty;8) wykaz dokumentów będących podstawą dodokonania zmian danych w wykazie osób,które uzyskały certyfikat księgowy.§ 2. [Wniosek o certyfikat]1. Osoby ubiegające się o wydanie certyfikatuksięgowego, o których mowa w art. 76bust. 1 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości,zwanej dalej „ustawą”, składajądo ministra właściwego do spraw finansów publicznychwniosek o wydanie certyfikatu księgowegozgodnie z wzorem stanowiącym załączniknr 1 do rozporządzenia.2. Do wniosku, o którym mowa w ust. 1, załączasię:1) informację z Krajowego Rejestru Karnego,opatrzoną datą nie wcześniejszą niż 30 dniprzed złożeniem wniosku, o niekaralności zaprzestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów,mieniu, obrotowi gospodarczemu,obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi,za przestępstwo skarbowe orazza czyn określony w rozdziale 9 ustawy;2) dokumenty potwierdzające posiadaniepraktyki w księgowości;3) dokumenty, w tym dyplom lub świadectwo,potwierdzające posiadane wykształcenie;4) zaświadczenie potwierdzające zdanie egzaminuz wynikiem pozytywnym, w przypadkuosób, o których mowa w art. 76b ust. 1 pkt 3lit. c ustawy.3. Kopie dokumentów, o których mowaw ust. 2, muszą być urzędowo poświadczone.§ 3. [Wzór certyfikatu]1. Wzór certyfikatu księgowego stanowi załączniknr 2 do rozporządzenia.2. Wzór wniosku o wydanie duplikatu certyfikatuksięgowego stanowi załącznik nr 3 dorozporządzenia.3. Warunkiem wydania duplikatu certyfikatuksięgowego jest wniesienie opłaty w wysoko-* Hasła w klamrach pochodzą od redakcji.20 lutego 2011 r. Dodatek do MONITORA księgowego nr 4(176)

104III. ROZPORZĄDZENIE MF W SPRAWIE§ 4–11 UPRAWNIEŃ DO PROWADZENIA ...ści 10% minimalnego wynagrodzenia za pracę,ustalonego na podstawie przepisów o minimalnymwynagrodzeniu za pracę, na rachunekbankowy urzędu obsługującego ministra właściwegodo spraw finansów publicznych.4. Duplikat certyfikatu księgowego wystawiasię według wzoru obowiązującego w okresiewystawienia oryginału certyfikatu księgowego.Na duplikacie umieszcza się nad tekstem wyraz„DUPLIKAT”, pod tekstem wyrazy „oryginałpodpisał” z podaniem imienia i nazwiska orazstanowiska osoby, która podpisała oryginał,datę wydania duplikatu, pieczęć urzędową.§ 4. [Załączniki do wniosku]Osoby ubiegające się o zakwalifikowanie doegzaminu do wniosku, o którym mowa w art. 76fust. 1 ustawy, zawierającego następujące dane:numer PESEL (a w przypadku osób nieposiadającychobywatelstwa polskiego – numeri rodzaj dokumentu potwierdzającego tożsamość),imiona i nazwisko, datę i miejsceurodzenia, adres zamieszkania oraz adresdo korespondencji powinny dołączyć:1) oświadczenie o posiadaniu pełnej zdolnoścido czynności prawnych oraz korzystaniuz pełni praw publicznych;2) oświadczenie o niekaralności za przestępstwaprzeciwko wiarygodności dokumentów,mieniu, obrotowi gospodarczemu, obrotowipieniędzmi i papierami wartościowymi,za przestępstwo skarbowe oraz za czynokreślony w rozdziale 9 ustawy.§ 5. [Wynagrodzenie komisji egzaminacyjnej]1. Przewodniczącemu Komisji za udział w wykonaniuzadań, o których mowa w art. 76cust. 2 ustawy, przysługuje za poszczególnyegzamin wynagrodzenie w wysokości dwuipółkrotnościminimalnego wynagrodzenia za pracę,ustalonego na podstawie przepisów o minimalnymwynagrodzeniu za pracę.2. Członkom i sekretarzowi Komisji za udziałw wykonaniu zadań, o których mowa w art. 76cust. 2 ustawy, przysługuje za poszczególnyegzamin wynagrodzenie w wysokości dwukrotnościminimalnego wynagrodzenia za pracę,ustalonego na podstawie przepisów o minimalnymwynagrodzeniu za pracę.§ 6. [Opłata egzaminacyjna]1. Osoba ubiegająca się o zakwalifikowaniedo egzaminu uiszcza opłatę egzaminacyjnąw wysokości 40% minimalnego wynagrodzeniaza pracę, ustalonego na podstawie przepisówo minimalnym wynagrodzeniu za pracę, na rachunekbankowy wskazany przez organizatoraegzaminu.2. W przypadku, o którym mowa w art. 76fust. 6 ustawy, organizator egzaminu dokonujezwrotu opłaty egzaminacyjnej w terminie 14dni od dnia otrzymania wniosku o zwrot opłatyegzaminacyjnej.§ 7. [Zadania egzaminatora]Szczegółowe zadania organizatora egzaminu,Komisji, przewodniczącego Komisji, sekretarzaKomisji oraz regulamin działania Komisjiokreśla załącznik nr 4 do rozporządzenia.§ 8. [Organizacja egzaminu]Sposób organizowania i regulamin przeprowadzaniaegzaminu określa załącznik nr 5do rozporządzenia.§ 9. [Zakres tematyczny]Szczegółowy zakres tematyczny egzaminuokreśla załącznik nr 6 do rozporządzenia.§ 10. [Zaświadczenie]1. Wzór zaświadczenia potwierdzającegozdanie egzaminu z wynikiem pozytywnymokreśla załącznik nr 7 do rozporządzenia.2. W przypadku utraty oryginału zaświadczeniaKomisja, na wniosek osoby, która zdałaegzamin z wynikiem pozytywnym, wydajeduplikat.3. Duplikat zaświadczenia potwierdzającegozdanie egzaminu z wynikiem pozytywnym wystawiasię według wzoru obowiązującegow okresie wystawienia oryginału zaświadczenia.Na duplikacie umieszcza się nad tekstemwyraz „DUPLIKAT”, pod tekstem wyrazy „oryginałpodpisał”, z podaniem imienia i nazwiskaoraz stanowiska osoby, która podpisała oryginał,i datę wydania duplikatu.§ 11. [Zmiana danych]Osoba, o której mowa w art. 76g ust. 3ustawy, ubiegająca się o dokonanie zmiany danychw wykazie osób, które uzyskały certyfikatwww.mk.infor.pl

III. ROZPORZĄDZENIE MF W SPRAWIEUPRAWNIEŃ DO PROWADZENIA ... § 12/Załącznik nr 1 105księgowy, składa do ministra właściwego dospraw finansów publicznych:1) wniosek zawierający następujące dane: numerPESEL (a w przypadku osób nieposiadającychobywatelstwa polskiego – numeri rodzaj dokumentu potwierdzającego tożsamość),imiona i nazwisko, numer certyfikatuksięgowego;2) oryginał lub kopię poświadczoną urzędowodokumentu potwierdzającego koniecznośćdokonania zmiany danychw wykazie osób, które uzyskały certyfikatksięgowy.§ 12. [Wejście w życie]Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie14 dni od dnia ogłoszenia.Załączniki do rozporządzenia Ministra Finansówz dnia 8 kwietnia 2009 r. (poz. 508)Załącznik nr 120 lutego 2011 r. Dodatek do MONITORA księgowego nr 4(176)

106III. ROZPORZĄDZENIE MF W SPRAWIEZałącznik nr 2 UPRAWNIEŃ DO PROWADZENIA ...Załącznik nr 2www.mk.infor.pl

III. ROZPORZĄDZENIE MF W SPRAWIEUPRAWNIEŃ DO PROWADZENIA ... Załącznik nr 3 i 4 107Załącznik nr 3Załącznik nr 4SZCZEGÓŁOWE ZADANIA ORGANIZATORA EGZAMINU, KOMISJI,PRZEWODNICZĄCEGO KOMISJI, SEKRETARZA KOMISJI ORAZ REGULAMIN DZIAŁANIA KOMISJI§ 1. 1. Do zadań Komisji należy w szczególności:1) przygotowanie pytań testowych oraz zadań sytuacyjnych z zakresu tematycznego, określonego w załącznikunr 6 do rozporządzenia (przynajmniej dwóch zestawów egzaminacyjnych);2) opracowanie wzorca prawidłowych odpowiedzi;3) zatwierdzanie zestawów egzaminacyjnych;4) przeprowadzenie egzaminu, w tym kontrola samodzielności pracy uczestników egzaminu;5) sprawdzenie i ocena testów egzaminacyjnych oraz zadań sytuacyjnych;6) zatwierdzanie wyników egzaminów;7) rozpatrywanie odwołań od wyników egzaminu;20 lutego 2011 r. Dodatek do MONITORA księgowego nr 4(176)

108III. ROZPORZĄDZENIE MF W SPRAWIEZałącznik nr 5 UPRAWNIEŃ DO PROWADZENIA ...8) przygotowanie sprawozdania z przeprowadzonego egzaminu i przedłożenie do akceptacji ministrowiwłaściwemu do spraw finansów publicznych.2. Komisja może podjąć decyzję o publikacji, na stronie internetowej urzędu obsługującego ministra właściwegodo spraw finansów publicznych, przykładowego zestawu egzaminacyjnego w celu zapoznania sięz formą testów i zadań egzaminacyjnych.§ 2. 1. Do zadań przewodniczącego Komisji należy w szczególności:1) organizowanie, kierowanie i koordynowanie prac Komisji;2) wyznaczanie zadań członkom i sekretarzowi Komisji;3) zwoływanie i prowadzenie posiedzeń Komisji;4) zatwierdzanie pytań i zadań przygotowanych przez członków Komisji, biorąc pod uwagę ich zgodnośćz zakresem tematycznym określonym w załączniku nr 6 do rozporządzenia;5) podpisywanie zaświadczeń potwierdzających zdanie egzaminu z wynikiem pozytywnym.2. W razie nieobecności przewodniczącego Komisji jego zadania wykonuje wyznaczony przez przewodniczącegoczłonek Komisji.§ 3. Do zadań sekretarza Komisji należy w szczególności:1) przygotowywanie projektów dokumentów oraz pism Komisji, w tym uchwał, protokołów, odpowiedziw przedmiocie odwołań od wyników egzaminu i zaświadczeń potwierdzających zdanie egzaminu z wynikiempozytywnym;2) sporządzanie i przekazywanie organizatorowi egzaminu list osób spełniających warunki, o których mowaw art. 76f ust. 2 pkt 1 ustawy;3) informowanie na piśmie osób ubiegających się o zakwalifikowanie do egzaminu o nadanym im numerzeewidencyjnym, terminie i miejscu najbliższego egzaminu, a także o wysokości opłaty egzaminacyjnejoraz numerze konta, na które należy wnieść opłatę;4) przygotowanie zestawów egzaminacyjnych;5) zamieszczanie na stronie internetowej urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw finansówpublicznych zatwierdzonych przez Komisję wyników egzaminów;6) udostępnianie do wglądu prac egzaminacyjnych uczestnikom egzaminów.§ 4. 1. Komisja podejmuje decyzje w formie uchwał, na posiedzeniach, w obecności co najmniej połowyskładu Komisji.2. Komisja podejmuje uchwały zwykłą większością głosów. W przypadku równej liczby głosów decydujegłos przewodniczącego Komisji.3. Uchwały Komisji podpisują wszyscy członkowie obecni na posiedzeniu.4. Przewodniczący, członek lub sekretarz Komisji ma prawo zgłosić zdanie odrębne, które podlega zaprotokołowaniu.5. Z posiedzeń Komisji sekretarz Komisji sporządza protokół, który podpisuje przewodniczący Komisji.§ 5. Do zadań organizatora egzaminu należy w szczególności:1) informowanie na piśmie osób zakwalifikowanych do egzaminu o dokładnym terminie egzaminu, a takżeo godzinie i miejscu przeprowadzania egzaminu;2) sporządzanie list osób przystępujących do egzaminu, spełniających warunki, o których mowa w art. 76fust. 2 ustawy;3) powielanie formularzy egzaminacyjnych w sposób zapewniający ich poufność;4) obsługa i zapewnienie niezbędnych warunków do przeprowadzenia egzaminu;5) informowanie na piśmie uczestników egzaminu o wynikach egzaminu w terminie 7 dni od dnia ogłoszeniawyników;6) przedłożenie ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych, w formie pisemnej, w terminie21 dni od dnia egzaminu informacji o wykonanych zadaniach, a także o poniesionych kosztach, uzyskanychprzychodach oraz końcowym stanie rozliczeń w związku z organizacją egzaminu.SPOSÓB ORGANIZOWANIA I REGULAMIN PRZEPROWADZANIA EGZAMINUZałącznik nr 5§ 1. Egzamin przeprowadza się dla 60 do 90 osób, o których mowa w art. 76f ust. 3 ustawy.§ 2. 1. Egzamin przeprowadza się w wydzielonej sali, w warunkach zapewniających zdającym samodzielnośćpracy pod nadzorem Komisji.2. Przed wejściem na salę egzaminacyjną osoba przystępująca do egzaminu obowiązana jest okazać dowódosobisty lub inny dokument tożsamości zawierający numer PESEL (a w przypadku osób nieposiadawww.mk.infor.pl

III. ROZPORZĄDZENIE MF W SPRAWIEUPRAWNIEŃ DO PROWADZENIA ... Załącznik nr 5 109jących obywatelstwa polskiego – numer i rodzaj dokumentu potwierdzającego tożsamość) i własnoręcznympodpisem potwierdzić udział w egzaminie.3. Przed rozpoczęciem egzaminu przewodniczący Komisji informuje osoby przystępujące do egzaminu o:1) sposobie przeprowadzania egzaminu;2) przepisach porządkowych obowiązujących w trakcie egzaminu;3) zasadach dokonywania oceny udzielonych odpowiedzi;4) terminie ogłoszenia wyników.4. Termin ogłoszenia wyników egzaminu wyznacza przewodniczący Komisji na dzień przypadający niepóźniej niż wciągu 14 dni od dnia jego przeprowadzenia.5. Wyniki egzaminu zamieszczane są z wykorzystaniem numeru ewidencyjnego nadanego w momenciezłożenia wniosku o zakwalifikowanie do egzaminu na stronie internetowej urzędu obsługującego ministrawłaściwego do spraw finansów publicznych. Osoba przystępująca do egzaminu otrzymuje od organizatoraegzaminu pisemną informację o wyniku egzaminu.§ 3. 1. Egzamin trwa 4 godziny. Czas rozpoczęcia i zakończenia egzaminu określa przewodniczący Komisji.2. W trakcie egzaminu zdający może opuścić salę po uzyskaniu zgody przewodniczącego, członka lubsekretarza Komisji i przekazaniu mu pracy egzaminacyjnej wraz z dowodem osobistym lub innym dokumentemtożsamości. Czas nieobecności jest zaznaczany na pracy egzaminacyjnej.3. W czasie egzaminu uczestnik może korzystać z przepisów prawa opublikowanych w dziennikachurzędowych lub zawartych w zbiorach przepisów bez komentarzy oraz z urządzeń ułatwiających liczenie(kalkulatorów), z wyjątkiem urządzeń posiadających funkcje gromadzenia, przetwarzania i przenoszeniadanych.4. Komisja może wykluczyć z egzaminu osobę, która podczas egzaminu narusza przepisy porządkoweobowiązujące w trakcie egzaminu lub korzysta z materiałów innych niż określone w ust. 3.5. Po zakończeniu egzaminu uczestnik zwraca pracę egzaminacyjną oraz zaklejoną kopertę z danymiosobowymi, które są oznaczane przez Komisję anonimowym numerem identyfikacyjnym.6. Nie podlegają ocenie prace egzaminacyjne, które:1) zawierają inne poza przydzielonym numerem identyfikacyjnym elementy pozwalające na identyfikacjęautora pracy;2) nie zawierają kompletnych arkuszy z testami egzaminacyjnymi oraz z zadaniami sytuacyjnymi;3) są rozwiązane w sposób nietrwały lub nieczytelny.§ 4. 1. Egzamin obejmuje trzy bloki tematyczne, za które można uzyskać następujące maksymalne liczbypunktów:1) rachunkowość – 130 punktów;2) prawo podatkowe – 60 punktów;3) ubezpieczenia społeczne oraz podstawy prawa cywilnego i gospodarczego – 40 punktów.2. W skład każdego z bloków wchodzi następująca liczba pytań testowych i zadań sytuacyjnych:1) rachunkowość – 30 pytań testowych i od 3 do 6 zadań sytuacyjnych;2) prawo podatkowe – 10 pytań testowych i od 2 do 4 zadań sytuacyjnych;3) ubezpieczenia społeczne oraz podstawy prawa cywilnego i gospodarczego – 10 pytań testowych i od1 do 3 zadań sytuacyjnych.3. Każde pytanie testowe oceniane jest w następujący sposób:1) odpowiedź prawidłowa – dwa punkty;2) odpowiedź nieprawidłowa – minus jeden punkt;3) brak odpowiedzi – zero punktów.4. Każde zadanie sytuacyjne jest oceniane w ramach skali podanej w tym zadaniu. Ocena zadania sytuacyjnegouwzględnia w szczególności spójność odpowiedzi, stopień rozwiązania zadania oraz znajomośćprzepisów prawa.5. Wynik bloku tematycznego stanowi suma punktów dodatnich, uzyskanych za odpowiedzi prawidłoweudzielone na pytania testowe i uzyskanych za rozwiązanie zadań sytuacyjnych, pomniejszona o punktyujemne za odpowiedzi nieprawidłowe z pytań testowych.6. Warunkiem zdania egzaminu jest uzyskanie co najmniej 60% maksymalnej liczby punktów z każdegobloku tematycznego.§ 5. 1. W przypadku niezaliczenia egzaminu uczestnik w terminie 14 dni od dnia ogłoszenia wyników egzaminuma prawo wglądu do pracy egzaminacyjnej.2. Praca egzaminacyjna udostępniana jest w siedzibie urzędu obsługującego ministra właściwego dospraw finansów publicznych, w obecności sekretarza Komisji oraz co najmniej jednego pracownika urzęduobsługującego ministra właściwego do spraw finansów publicznych.20 lutego 2011 r. Dodatek do MONITORA księgowego nr 4(176)

110III. ROZPORZĄDZENIE MF W SPRAWIEZałącznik nr 6 UPRAWNIEŃ DO PROWADZENIA ...§ 6. 1. W terminie 21 dni od dnia ogłoszenia wyników uczestnik egzaminu ma prawo do pisemnego odwołaniasię od wyniku egzaminu do Komisji.2. Wniesione odwołanie podlega rozpatrzeniu przez Komisję w terminie 30 dni od jego otrzymania.O podjętym rozstrzygnięciu przewodniczący Komisji powiadamia niezwłocznie uczestnika egzaminu.Załącznik nr 6ZAKRES ZAGADNIEŃ OBJĘTYCH EGZAMINEM SPRAWDZAJĄCYM KWALIFIKACJE OSÓBUBIEGAJĄCYCH SIĘ O UPRAWNIENIADO USŁUGOWEGO PROWADZENIA KSIĄG RACHUNKOWYCHI. Rachunkowość1. Przedmiot, zakres i zasady rachunkowości:1) teoretyczne podstawy rachunkowości;2) podstawowe pojęcia rachunkowości;3) podstawowe cechy jakościowe rachunkowości;4) nadrzędne zasady rachunkowości;5) zasady pomiaru i klasyfikacji informacji w rachunkowości;6) organizacja rachunkowości jednostki.2. Prowadzenie ksiąg rachunkowych:1) zakres podmiotowy jednostek zobowiązanych do prowadzenia ksiąg rachunkowych;2) dokumentacja zasad (polityki) rachunkowości;3) dowody księgowe;4) dziennik;5) konta księgi głównej i ksiąg pomocniczych;6) zestawienie obrotów i sald kont księgi głównej oraz sald ksiąg pomocniczych;7) otwieranie i zamykanie ksiąg rachunkowych;8) poprawianie błędów stwierdzonych w dowodach i zapisach księgowych;9) ochrona i zasady przechowywania dokumentacji (dowodów, ksiąg rachunkowych, sprawozdań finansowych);10) stosowanie techniki komputerowej przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych;11) miejsce prowadzenia ksiąg rachunkowych.3. Inwentaryzacja składników aktywów i pasywów:1) metody i terminy przeprowadzania inwentaryzacji;2) ujęcie w księgach rachunkowych stwierdzonych różnic inwentaryzacyjnych.4. Wycena bieżąca, bilansowa i podatkowa poszczególnych składników aktywów i pasywów oraz ujęciew księgach rachunkowych różnic z tej wyceny.5. Zasady ewidencji zdarzeń, w tym operacji gospodarczych, dotyczących:1) rzeczowych i finansowych aktywów trwałych;2) rzeczowych i finansowych aktywów obrotowych;3) aktualizacji wartości aktywów;4) kapitałów (funduszy) własnych w jednostkach różnego typu (spółki handlowe, spółdzielnie, fundacje,stowarzyszenia i inne);5) zobowiązań, rezerw na zobowiązania i zobowiązań warunkowych;6) rozliczeń międzyokresowych przychodów i kosztów;7) przychodów i kosztów z działalności operacyjnej;8) przychodów i kosztów finansowych;9) zysków i strat nadzwyczajnych;10) obowiązkowych zmniejszeń zysku (zwiększeń straty).6. Ujęcie w księgach rachunkowych zdarzeń powstałych (ujawnionych) po dniu bilansowym.7. Rachunkowość jednostek w szczególnych sytuacjach: rozpoczęcie działalności, przekształcenie, postępowanienaprawcze, likwidacja, upadłość.8. Zasady ustalania wyniku finansowego oraz dochodu (straty) na potrzeby podatkowe.9. Podział i rozliczenie wyniku finansowego.www.mk.infor.pl

III. ROZPORZĄDZENIE MF W SPRAWIEUPRAWNIEŃ DO PROWADZENIA ... Załącznik nr 6 11110. Sprawozdania finansowe:1) ogólne zasady sporządzania sprawozdań finansowych;2) zakres informacyjny rocznego sprawozdania finansowego, w tym:a) bilansu,b) rachunku zysków i strat,c) rachunku przepływów pieniężnych,d) informacji dodatkowej,e) zestawienia zmian w kapitale (funduszu) własnym;3) obowiązek sporządzania i zakres informacyjny sprawozdania z działalności jednostki;4) tryb i terminy sporządzania, badania, zatwierdzania i ogłaszania sprawozdań finansowych.11. Odpowiedzialność za prowadzenie ksiąg rachunkowych oraz sporządzanie, badanie i ogłaszaniesprawozdań finansowych.12. Rachunek kosztów i elementy rachunkowości zarządczej:1) porównanie rachunkowości finansowej i zarządczej;2) pojęcie kosztów i kryteria ich klasyfikacji;3) koszty wytworzenia produktów;4) metody kalkulacji kosztu jednostkowego;5) koszty produkcji niezakończonej;6) koszty niewykorzystanych zdolności produkcyjnych;7) modele rachunku kosztów (rachunek kosztów pełnych i zmiennych).13. Podstawowe zasady zawodowej etyki w rachunkowości.II. Prawo podatkowe1. Pojęcie podatku.2. System podatków w Polsce.3. Organizacja organów podatkowych oraz elementy procedury postępowania podatkowego, kontrolipodatkowej i czynności sprawdzających.4. Podatki pośrednie:1) podatek od towarów i usług (zakres podmiotowy i przedmiotowy, obowiązek podatkowy, miejsce świadczenia,podstawa opodatkowania, stawki, zwolnienia, odliczanie i zwrot podatku, odliczanie częściowe,rejestracja, deklaracje i informacje podsumowujące, zapłata podatku, dokumentacja, procedury szczególne);2) podatek akcyzowy (zakres podmiotowy i przedmiotowy, obowiązek podatkowy, podstawa opodatkowania,stawki, zwolnienia, deklaracje podatkowe).5. Podatki bezpośrednie:1) podatek dochodowy od osób prawnych (podmiot i przedmiot opodatkowania, przychody, koszty uzyskaniaprzychodów, zwolnienia, podstawa opodatkowania i wysokość podatku, w tym ulgi i odliczenia, pobórpodatku, deklaracje podatkowe);2) podatek dochodowy od osób fizycznych (podmiot i przedmiot opodatkowania, źródła przychodów, zwolnieniaprzedmiotowe, koszty uzyskania przychodów, szczególne zasady ustalania dochodu, podstawaobliczenia i wysokość podatku, w tym ulgi i odliczenia, pobór podatku, zaliczki na podatek, w tym pobieraneprzez płatnika, zeznania i inne deklaracje podatkowe, formy i zasady opodatkowania dochodów(przychodów) z działalności gospodarczej i rodzaje prowadzonej ewidencji podatkowej).6. Podatki i opłaty stanowiące dochód jednostek samorządu terytorialnego:1) podatek od nieruchomości, podatek rolny, podatek leśny, podatek od środków transportowych, podatekod czynności cywilnoprawnych oraz podatek od spadków i darowizn (podmiot i przedmiot opodatkowania,podstawa opodatkowania, stawki, zwolnienia i ulgi);2) opłaty lokalne: targowa, miejscowa, uzdrowiskowa oraz od posiadania psów (podmiot, przedmiot i stawki);3) opłata skarbowa (podmiot, przedmiot, stawki i zwolnienia);4) zakres władztwa podatkowego gmin.III. Ubezpieczenia społeczne1. System ubezpieczeń społecznych:1) zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym;2) zasady ustalania składek na ubezpieczenia społeczne oraz podstaw ich wymiaru;3) zasady, tryb i terminy:a) zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych,b) prowadzenia ewidencji ubezpieczonych i płatników składek,c) rozliczania składek na ubezpieczenia społeczne oraz zasiłków z ubezpieczeń chorobowego i wypadkowego,d) opłacania składek na ubezpieczenia społeczne;20 lutego 2011 r. Dodatek do MONITORA księgowego nr 4(176)

112III. ROZPORZĄDZENIE MF W SPRAWIEZałącznik nr 7 UPRAWNIEŃ DO PROWADZENIA ...4) zasady prowadzenia kont ubezpieczonych oraz kont płatników składek;5) zasady kontroli wykonywania zadań z zakresu ubezpieczeń społecznych.2. Zasady naliczania składek z tytułu ubezpieczenia zdrowotnego.IV. Podstawy prawa cywilnego i gospodarczego1. Podstawy prawa pracy: stosunek pracy i związane z nim obowiązki pracodawcy i pracownika.2. Podstawy prawa cywilnego:1) przepisy ogólne prawa cywilnego:a) formy wymagane dla ważności czynności prawnych,b) terminy,c) przedawnienie roszczeń;2) własność i inne prawa rzeczowe;3) zobowiązania.3. Podstawy prawa handlowego i działalności gospodarczej:1) podstawowe pojęcia;2) powstawanie, funkcjonowanie i likwidacja (spółki handlowe, spółdzielnie, fundacje, stowarzyszenia i inne).4. Podstawowe formy współpracy między przedsiębiorcą a instytucjami finansowymi (banki, fundusze inwestycyjne,zakłady ubezpieczeń, instrumenty rynku kapitałowego).Załącznik nr 7www.mk.infor.pl

III. ROZPORZĄDZENIE MF W SPRAWIE OC BIUR... § 1–3 113ROZPORZĄDZENIE MINISTRA FINANSÓWz dnia 16 grudnia 2008 r.w sprawie obowiązkowego ubezpieczeniaodpowiedzialności cywilnej przedsiębiorcówwykonujących działalnośćz zakresu usługowego prowadzeniaksiąg rachunkowych(Dz.U. Nr 234, poz. 1576)Na podstawie art. 76h ust. 2 ustawy z dnia29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz.U.z 2002 r. Nr 76, poz. 694, z późn. zm.) zarządzasię, co następuje:§ 1. [Treść rozporządzenia]Rozporządzenie określa szczegółowy zakresobowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialnościcywilnej przedsiębiorców wykonujących działalnośćw zakresie usługowego prowadzeniaksiąg rachunkowych, w tym przedsiębiorcówwykonujących działalność w zakresie czynnościdoradztwa podatkowego, o których mowaw art. 76a ust. 2 ustawy z dnia 29 września 1994 r.o rachunkowości, zwanych dalej „czynnościamidoradztwa podatkowego”, za szkody wyrządzonew związku z prowadzoną działalnością, zwanegodalej „ubezpieczeniem OC”, termin powstaniaobowiązku ubezpieczenia oraz minimalnąsumę gwarancyjną tego ubezpieczenia.§ 2. [Zakres odpowiedzialności ubezpieczeniowej1. Ubezpieczeniem OC jest objęta odpowiedzialnośćcywilna przedsiębiorców, o którychmowa w § 1, za szkody wyrządzone w następstwiedziałania lub zaniechania ubezpieczonego,w okresie ubezpieczenia, w związku z wykonywanądziałalnością.2. Ubezpieczenie OC nie obejmuje szkód:1) polegających na uszkodzeniu, zniszczeniulub utracie mienia, wyrządzonych przezubezpieczonego małżonkowi, wstępnemu,zstępnemu, rodzeństwu, a także powinowatemuw tej samej linii lub stopniu, osobie pozostającejw stosunku przysposobieniaoraz jej małżonkowi, jak również osobie,z którą ubezpieczony pozostaje we wspólnympożyciu;2) wyrządzonych przez ubezpieczonego poutracie uprawnień do wykonywania czynnościz zakresu usługowego prowadzeniaksiąg rachunkowych i czynności doradztwapodatkowego, chyba że szkoda jest następstwemwykonywania działalności przedutratą tych uprawnień;3) polegających na zapłacie kar umownych;4) powstałych wskutek działań wojennych, stanuwojennego, rozruchów i zamieszek,a także aktów terroru.3. Ubezpieczenie OC obejmuje wszystkieszkody w zakresie, o którym mowa w ust. 1,z zastrzeżeniem ust. 2, bez możliwości umownegoograniczenia przez zakład ubezpieczeńwypłaty odszkodowań.§ 3. [Powstanie obowiązku ubezpieczenia]Obowiązek ubezpieczenia OC powstaje niepóźniej niż w dniu poprzedzającym dzień rozpoczęciawykonywania działalności, o którejmowa w § 1.20 lutego 2011 r. Dodatek do MONITORA księgowego nr 4(176)

114 § 4–6 III. ROZPORZĄDZENIE MF W SPRAWIE OC BIUR...§ 4. [Minimalna suma gwarancyjna]1. Minimalna suma gwarancyjna ubezpieczeniaOC, w odniesieniu do jednego zdarzenia,którego skutki są objęte umową ubezpieczeniaOC, zależna jest od przedmiotu działalnościprzedsiębiorców uprawnionych do wykonywaniaczynności z zakresu usługowego prowadzeniaksiąg rachunkowych oraz czynnościdoradztwa podatkowego i wynosi równowartośćw złotych:1) 15 000 euro – jeżeli przedmiotem działalnościjest wykonywanie czynności z zakresuusługowego prowadzenia ksiąg rachunkowychi czynności doradztwa podatkowego;2) 10 000 euro – jeżeli przedmiotem działalnościjest wyłącznie wykonywanie czynnościz zakresu usługowego prowadzenia ksiągrachunkowych;3) 5000 euro – jeżeli przedmiotem działalnościjest wyłącznie wykonywanie czynnościdoradztwa podatkowego.2. Kwoty, o których mowa w ust. 1, są ustalaneprzy zastosowaniu kursu średniego euroogłoszonego przez Narodowy Bank Polskipo raz pierwszy w roku, w którym umowaubezpieczenia OC została zawarta.§ 5. [Przepisy przejściowe]Umowy ubezpieczenia OC zawarte na podstawiedotychczasowych przepisów obowiązujądo końca okresu, na jaki zostały zawarte, niedłużej jednak niż do dnia 31 grudnia 2009 r.§ 6. [Wejście w życie]Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem1 stycznia 2009 r.www.mk.infor.pl

IV. ZESTAWIENIE AKTÓW PRAWNYCH 115IV. Zestawienie obowiązujących aktów prawnychw zakresie rachunkowościLp.11.2.3.4.5.6.7.8.9.10.11.12.13.14.Nazwa aktu prawnego2Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowościRozporządzenie Ministra Finansów z 15 listopada 2001 r. w sprawie szczególnychzasad rachunkowości dla niektórych jednostek niebędących spółkamihandlowymi, nieprowadzących działalności gospodarczejRozporządzenie Ministra Finansów z 24 grudnia 2007 r. w sprawie szczególnychzasad rachunkowości funduszy emerytalnychRozporządzenie Ministra Finansów z 24 grudnia 2007 r. w sprawie szczególnychzasad rachunkowości funduszy inwestycyjnychRozporządzenie Ministra Finansów z 28 grudnia 2009 r. w sprawie szczególnychzasad rachunkowości zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracjiRozporządzenie Ministra Finansów z 21 listopada 2001 r. w sprawie szczególnychzasad rachunkowości spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowychRozporządzenie Ministra Finansów z 28 grudnia 2008 r. w sprawie szczególnychzasad rachunkowości domów maklerskichRozporządzenie Ministra Finansów z 5 lipca 2010 r. w sprawie szczególnychzasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednosteksamorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowychzakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowychjednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami RzeczypospolitejPolskiejRozporządzenie Ministra Finansów z 25 października 2010 r. w sprawie zasadrachunkowości oraz planów kont dla organów podatkowych jednostek samorząduterytorialnegoRozporządzenie Ministra Finansów z 1 października 2010 r. w sprawie szczególnychzasad rachunkowości bankówRozporządzenie Ministra Finansów z 15 października 2008 r. w sprawie określeniawzorcowego planu kont dla bankówRozporządzenie Ministra Finansów z 25 września 2009 r. w sprawie szczegółowychzasad sporządzania przez jednostki inne niż banki, zakłady ubezpieczeńi zakłady reasekuracji skonsolidowanych sprawozdań finansowychgrup kapitałowychRozporządzenie Ministra Finansów z 12 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowychzasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobuprezentacji instrumentów finansowychRozporządzenie Ministra Finansów z 8 kwietnia 2009 r. w sprawie uprawnieńdo usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowychPodstawa prawna3j.t. Dz.U. z 2009 r.Nr 152, poz. 1223;ost.zm. Dz.U.z 2010 r. Nr 47,poz. 278Dz.U. z 2001 r.Nr 137, poz. 1539,zm. Dz.U. z 2003 r.Nr 11, poz. 117Dz.U. z 2007 r.Nr 248, poz. 1847Dz.U. z 2007 r.Nr 249, poz. 1859Dz.U. z 2009 r.Nr 226, poz. 1825Dz.U. z 2001 r.Nr 138, poz. 1550Dz.U. z 2009 r.Nr 226, poz. 1824Dz.U. z 2010 r.Nr 128, poz. 861Dz.U. z 2010 r.Nr 208, poz. 1375Dz.U. z 2010 r.Nr 191, poz. 1279Dz.U. z 2008 r.Nr 195, poz. 1202Dz.U. z 2009 r.Nr 169, poz. 1327Dz.U. z 2001 r.Nr 149, poz. 1674;ost.zm. Dz.U.z 2008 r. Nr 228,poz. 1508Dz.U. z 2009 r.Nr 62, poz. 50820 lutego 2011 r. Dodatek do MONITORA księgowego nr 4(176)

116 IV. ZESTAWIENIE AKTÓW PRAWNYCH15.16.17.18.19.1.2.3.4.5.6.7.8.9.10.1 2 3Rozporządzenie Ministra Finansów z 16 grudnia 2008 r. w sprawie obowiązkowegoubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej przedsiębiorców wykonującychdziałalność z zakresu usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowychUstawa z 7 maja 2009 r. o biegłych rewidentach i ich samorządzie, podmiotachuprawnionych do badania sprawozdań finansowych oraz nadzorze publicznymRozporządzenie Ministra Finansów z 29 grudnia 2009 r. w sprawie postępowaniakwalifikacyjnego na biegłych rewidentówRozporządzenie Ministra Finansów z 3 grudnia 2009 r. w sprawie obowiązkowegoubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej podmiotów uprawnionychdo badania sprawozdań finansowychRozporządzenie Ministra Finansów z 28 listopada 2001 r. w sprawie zakresudziałania i sposobu organizacji Komitetu Standardów RachunkowościUchwała nr 3/10 Komitetu Standardów Rachunkowości z 23 lutego 2010 r.w sprawie przyjęcia znowelizowanego krajowego standardu rachunkowościnr 1 „Rachunek przepływów pieniężnych”Uchwała nr 7/10 Komitetu Standardów Rachunkowości z 20 kwietnia 2010 r.w sprawie przyjęcia znowelizowanego krajowego standardu rachunkowościnr 2 „Podatek dochodowy”Uchwała nr 9/09 Komitetu Standardów Rachunkowości z 26 października2009 r. w sprawie przyjęcia znowelizowanego krajowego standardu rachunkowościnr 3 „Niezakończone usługi budowlane”Uchwała nr 6/07 Komitetu Standardów Rachunkowości z 26 czerwca 2007 r.w sprawie przyjęcia krajowego standardu rachunkowości nr 4 „Utrata wartościaktywów”Uchwała nr 2/08 Komitetu Standardów Rachunkowości z 11 marca 2008 r.w sprawie przyjęcia krajowego standardu rachunkowości nr 5 „Leasing, najemi dzierżawa”Uchwała nr 7/08 Komitetu Standardów Rachunkowości z 14 października2008 r. w sprawie przyjęcia krajowego standardu rachunkowości nr 6 „Rezerwy,bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów, zobowiązania warunkowe”Uchwała nr 6/05 Komitetu Standardów Rachunkowości z 28 listopada 2005 r.w sprawie przyjęcia stanowiska „Prawo do emisji zanieczyszczeń”Uchwała nr 1/07 Komitetu Standardów Rachunkowości z 16 stycznia 2007 r.w sprawie przyjęcia stanowiska „Ustalanie kosztu wytworzenia dla celów bilansowejwyceny zapasów”Uchwała nr 7/07 Komitetu Standardów Rachunkowości z 26 czerwca 2007 r.w sprawie przyjęcia stanowiska Komitetu w sprawie księgowego ujęcia prawmajątkowych wynikających ze świadectw pochodzenia energii wytworzonejw odnawialnych źródłach energiiStanowisko Komitetu Standardów Rachunkowości z 13 kwietnia 2010 r. w sprawieniektórych zasad prowadzenia ksiąg rachunkowychDz.U. z 2008 r.Nr 234, poz. 1576Dz.U. z 2009 r.Nr 77, poz. 649;zm. Dz.U. z 2010 r.Nr 182, poz. 1228Dz.U. z 2010 r.Nr 6, poz. 36Dz.U. z 2009 r.Nr 205, poz. 1583Dz.U. z 2001 r.Nr 140, poz. 1580;ost.zm. Dz.U.z 2006 r. Nr 211,poz. 1556Krajowe Standardy Rachunkowości i stanowiska Komitetu Standardów RachunkowościDz.Urz. Min.Fin.z 2010 r. Nr 6,poz. 25Dz.Urz. Min.Fin.z 2010 r. Nr 7,poz. 31Dz.Urz. Min.Fin.z 2009 r. Nr 16,poz. 88Dz.Urz. Min.Fin.z 2007 r. Nr 8,poz. 46Dz.Urz. Min.Fin.z 2008 r. Nr 4,poz. 35Dz.Urz. Min.Fin.z 2008 r. Nr 12,poz. 90Dz.Urz. Min.Fin.z 2005 r. Nr 15,poz. 134Dz.Urz. Min.Fin.z 2007 r. Nr 2,poz. 11Dz.Urz. Min.Fin.z 2007 r. Nr 8,poz. 47Dz.Urz. Min.Fin.z 2010 r. Nr 6,poz. 26Krajowe Standardy Rachunkowości są dostępne na www.mk.infor.pl w zakładce Przepisy prawne/Rachunkowość.www.mk.infor.pl