VI 2010.pdf - Zeus - strona główna - Lublin

PL ISSN 1233-216XMiesięcznik Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej • nr 7/166 • czerwiec 2010

Dzień Dzieckaw OgrodzieBotanicznymUMCSFot. Agnieszka Gałczyńska, Monika ŚwietlińskaWydawca: UniwersytetMarii Curie-Skłodowskiejw LublinieAdres redakcji:pl. Marii Curie--Skłodowskiej 5,p. 1607; 20–031 LublinDyżury: pon.-pt.,godz. 9-13;tel. 81 537 54 82e-mail: wiadomosci@umcs.lublin.plwww.wiadomosci.umcs.lublin.plRedakcja:Redaktor naczelny: Grzegorz ŻukSekretarz redakcji: Maria MasłowskaRedaktor: Monika ŚwietlińskaWspółpracownicy: MarzenaBogusiak, Bożena Czech, IzabelaEjtel, Monika Gabryś, AgnieszkaGałczyńska, Jolanta Jarzyńska,Małgorzata Jaruga, KrzysztofKrawczyk, Beata Kozłowska, ElżbietaKrzemińska, Beata Krzyżanowska,Paweł Kucharski, Marcin Lipowski,Lech Maliszewski, Maria Młynarska,Monika Nowak, Małgorzata Samujło,Sylwia Skotnicka, Jerzy ŻywickiOkładka: Zdjęcie z planufilmu reklamującego UMCS,fot. Agnieszka GałczyńskaDruk: „Petit” Skład – Druk – OprawaNakład: 600 egz.Projekt graficzny i skład: Idealit& Grzegorz Zychowiczidealit@idealit.pl, www.idealit.plRedakcja zastrzega sobie prawodo skracania i korekty nadesłanychtekstów. Ma również prawo dowyboru tekstów do publikacji.2 Wiadomości Uniwersyteckie czerwiec 2010

Spis treściWYDARZENIAZ życia Uczelni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4Na Wydziałach . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17ROZMOWA„Polska moją ojczyzną” . . . . . . . . . . 23Jestem spełniony zawodowo . . . . . . 24NAUKA I LUDZIEWynalazcy z UMCS:Profesor Stanisław Hałas . . . . . . . . . 26Porfiryny – lekarstwona długowieczność . . . . . . . . . . . . . . 27Wspomnienie o prof. dr. hab.Januszu Kurtyce . . . . . . . . . . . . . . . . . 28Zawisza Czarny herbu Sulimaz Garbowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29600-lecie bitwy pod Grunwaldem . 30Majowy Erasmus w InstytuciePsychologii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32Nauka i biznes – w poszukiwaniusynergii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33Klient jako wyznacznik sukcesuorganizacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34Polska i Europa na przełomie XXi XXI wieku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35Obraz Rosji i Rosjan . . . . . . . . . . . . . 36Kościół greckokatolickina Wołyniu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37Konferencja leśmianowska w Iłży . 38Zdrowa Szkoła – Zdrowy Uczeń. . . 39Gwarancja wysokiego poziomukształcenia i nowe specjalnościna MFI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40Doskonalenie procesów tworzeniaprawa w Polsce . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41Dziennikarze poznali programLubelskiego Festiwalu Nauki . . . . . 42Branżowy Punkt Kontaktowy . . . . 42Naukowcy z UMCS w Norwegii . . . 43Życie pod niespokojnym niebem . . 44KARTKA Z KALENDARZAPamięci Profesora Jana Rayssa . . . . 52W ŚWIECIE KSIĄŻEKO religii i polityce w globalizującymsię świecie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54Premiery wydawnicze. . . . . . . . . . . . 54Czechow à la polonaise . . . . . . . . . . . 55O potrzebach współczesnegoświata . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55ŻYCIE KULTURALNEFryderyk Chopin w Bibliotecei Muzeum UMCS . . . . . . . . . . . . . . . . 56Tydzień Bibliotek 2010w obiektywie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57Wystawy lubelskich artystów . . . . . 59Koncerty kameralne w InstytucieMuzyki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61SPRAWY STUDENCKIEStudenci historii w Drohobyczu . . . 62Projekt „Jajko 2010” . . . . . . . . . . . . . 63Rewizyta studentów z Czerkas . . . . 64LUB(lin) da się LUB(ić) . . . . . . . . . . . 64Konferencja „Oko w oko z…miłością” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65Współczesne neofilologie w teoriii praktyce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65Z garażu na scenę . . . . . . . . . . . . . . . 66Między magią a rzeczywistością . . 66Sport telegram . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67czerwiec 2010Wiadomości Uniwersyteckie3

WydarzeniaZ życiaFot. Dominik KiedrowskiProf. dr h.c. Hans-Jörg Albrecht z Instytutu MaxaPlancka we Freiburgu z wizytą na UMCSProf. dr h.c.Hans-JörgAlbrechtw Lublinie4–7 kwietnia na zaproszenie prof. dr hab.Tadeusza Bojarskiego w Instytucie PrawaKarnego UMCS w Lublinie po raz kolejnygościł prof. dr h.c. Hans-Jörg Albrecht z InstytutuMaxa Plancka we Freiburgu.Instytut Maxa Plancka Międzynarodowegoi Zagranicznego Prawa Karnego stanowi jednąz ważniejszych w Europie placówek badawczych,zajmujących się problematyką szeroko rozumianegoprawa karnego i kryminologii. Instytut PrawaKarnego UMCS w Lublinie od wielu lat współpracujez placówką niemiecką, a nasi pracownicywielokrotnie przebywali na stypendiach naukowychw Instytucie, korzystając z bogatych wielojęzycznychzbiorów tamtejszej biblioteki. Równieżtamtejsi profesorowie przyjeżdżali z wykładamina nasz wydział: prof. G. Kaiser, prof. H. Jeschecki prof. F. Dunkel.Podczas swojego pobytu 5 i 6 kwietnia prof.Hans-Jörg Albrecht wygłosił dwa wykłady dla studentów,których tematem była odpowiedzialnośćnieletnich w niemieckim prawie karnym, a takżewpływ prawa międzynarodowego na prawo nieletnich.W czasie wykładu gość UMCS zwróciłuwagę na specyfikę prawa nieletnich, wskazał naróżne systemy ich traktowania w Europie, a takżekryminologiczne uwarunkowania przestępczościnieletnich na tle doświadczeń niemieckich.Katarzyna Nazar-GutowskaAneta SośnickaFot. Józef KaczorŚwiat Słowianw języku i kulturze22–24 kwietnia w Pobierowie odbyłasię Międzynarodowa KonferencjaMłodych Naukowców „Świat Słowianw języku i kulturze”. UMCSreprezentowały cztery osoby. DoktorLeszek Mikrut z Instytutu FilologiiSłowiańskiej wygłosił referat:„Transgraniczny charakter słowiańskiegoświata literackiego (na przykładziewybranych utworów literaturypolskiej, ukraińskiej i rosyjskiej)”,jak również przewodniczył obradomjednej z sekcji. Magister Anna Jewdosiukomówiła związki rosyjskiejpoetki, dziennikarki i tłumaczki literaturypolskiej Natalii Gorbaniewskiejz „Kulturą” Jerzego Giedroycia.O frazeologizmach związanychz chorobą i śmiercią we współczes-Fot. Z archiwum Leszka MikrutaDr Leszek Mikrut podczas odczytunym języku rosyjskim swój odczytprzygotowała mgr Dorota Głuszak,zaś mgr Katarzyna Oszust prowadziłarozważania na temat: „Język ojczysty– wróg czy sprzymierzeniec w naucejęzyka obcego (rosyjskiego)?”.Dr Leszek MikrutPrzedstawiciele NSZZ „Solidarność” podczas beatyfikacji ks. Jerzego PopiełuszkiNSZZ „Solidarność”Sztandar „Solidarności”UMCS ufundowany i poświęconyz okazji 25. rocznicyNSZZ „Solidarność” w 2005roku „chrzest bojowy” przeszedłw Częstochowie podczas pielgrzymkiPapieża Benedykta XVI. Sztandarto symbol. Towarzyszył nam podczaswielu podniosłych uroczystościpaństwowych i związkowych. Tymrazem w czasie pogrzebu PrezydentaRzeczypospolitej Lecha Kaczyń-4 Wiadomości Uniwersyteckie czerwiec 2010

WydarzeniaUczelniopracowanie: Beata Krzyżanowska, Monika ŚwietlińskaUMCS na obchodachŚwięta 3 Maja3 maja na placu Litewskim odbyłysię uroczystości z okazji uchwaleniaKonstytucji w 1791 roku. NaszUniwersytet reprezentował prorektorRyszard Szczygieł. Po Mszyśw., którą odprawił ks. abp Józef Życiński,metropolita lubelski, złożonowieńce i wiązanki pod pomnikiemKonstytucji 3 maja.Prorektor Ryszard Szczygiełuczestniczył również w wojewódzkichuroczystościach z okazji tegoświęta.Z wizytąw Ministerstwie Naukii Szkolnictwa Wyższego7 maja prorektor Ryszard Dębickigościł w Ministerstwie Naukiskiemu i jego małżonki Marii. W tesmutne dni po katastrofie pod Smoleńskiemsztandar NSZZ „Solidarność”UMCS powiewał na placu Piłsudskiegow Warszawie, gdzie 30 lattemu Jan Paweł II powiedział znamiennesłowa: „Niech zstąpi DuchTwój i odnowi oblicze ziemi. Tej Ziemi”.„Solidarność” odmieniła obliczePolski, Europy i Świata. Sztandarwisiał też przed Kościołem Mariackimw Krakowie nieopodal Wawelu.Pochylił się nad lawetami z trumnamiw imieniu NSZZ „Solidarność”i Szkolnictwa Wyższego w Warszawie,gdzie spotkał się z ministerprof. dr hab. Elżbietą Orłowską i ministremprof. dr hab. Witoldem Jurkiem.Celem spotkania było omówieniekwestii finansowania projektu„ECO-TECH – COMPLEX”.Projekt „ECOTECH COMPLEX.Człowiek, Środowisko, Produkcja”jest wspólną inicjatywą 10 najważniejszychjednostek prowadzącychdziałalność naukowo-badawczą naterenie województw lubelskiegoi podkarpackiego. Projekt konsolidujepotencjał badawczy i produkcyjnyregionów w zakresie zarządzaniaśrodowiskiem dla polepszeniajakości życia i wzrostu konkurencyjnościsektora B+R.Zakłada także budowę CentrumAnalityczno-Programowego dla ze SztandaremUMCS. Byliśmy smutni, ale dumni,że możemy oddać ostatni hołdPrezydentowi.Nasz sztandar był też na beatyfikacjikapelana „Solidarności” księdzaJerzego Popiełuszki wśród setekinnych sztandarów. „«Solidarność»żyje, bo Ty oddałeś za nią swoje życie”,„Zło dobrem zwyciężaj” – jakżeaktualne słowa. Pochyliliśmynasz sztandar w hołdzie WielkiemuBłogosławionemu.Zbliża się 30-lecie „LubelskiegoLipca” i 30-lecie NSZZ „Solidarność”.Nie zabraknie tam też sztandaruNSZZ „Solidarność” UMCS,wśród sztandarów innych uczelni,Lublina i całej Polski.Wszystkim uczestnikom tych uroczystości,a w szczególności chorąże-mu Adamowi Wąsikowi oraz asyścieJanowi Sarzyńskiemu, AndrzejowiBartnickiemu, Andrzejowi Trembaczowskiemui Jackowi Kotowi składamserdeczne podziękowania.Józef KaczorTomaszWarzocha– najlepszydoktorantTomasz Warzocha,doktorantZakładuChemii Teoretycznej,został najwyżejsklasyfikowanywśród przedstawicieliwszystkich lubelskichuczelni wyższychi instytucjiTomasz Warzocha naukowych, którzyotrzymali stypendiumdzięki projektowi „Stypendia naukowedla doktorantów” Priorytet VIII RegionalneKadry Gospodarki Działanie 8.2 Transferwiedzy Poddziałanie 8.2.2 Regionalne StrategieInnowacji w ramach Programu OperacyjnegoKapitał Ludzki 2007–2013 współfinansowanegoze środków EuropejskiegoFunduszu Społecznego.Fot. Kamila GrajewskaTomasz Warzochaprowadzi badania w Zakładzie Chemii TeoretycznejUMCS pod kierunkiem dr. hab.Tomasza Pańczyka z Instytutu Katalizy i FizykochemiiPowierzchni Polskiej AkademiiNauk w Krakowie. Temat jego pracy doktorskiejdotyczy symulacji komputerowychstruktur i właściwości układów nanostrukturalnychzawierających nanocząsteczkimagnetyczne.Magister zajmuje się badaniem właściwościoraz optymalizacją struktury nanokapsułki,zbudowanej z nanorurki węgloweji nanocząsteczek magnetycznych. Taka kapsułkawydaje się być doskonałym wektoremleków – umożliwia kierowane dostarczeniefarmaceutyku do odpowiedniego miejsca,chroniąc go przed wpływem otoczenia, a następnieuwolnienie go w sposób ściśle kontrolowanyza pomocą pola magnetycznego.Tego typu rozwiązania mogą być szczególnieprzydatne w terapii antynowotworowej,gdzie niezwykle istotną sprawą jest ograniczeniedziałania leku do określonego miejsca,a tym samym zmniejszenie szkodliwegowpływu na resztę organizmu.czerwiec 2010Wiadomości Uniwersyteckie5

WydarzeniaRafał RozmusWykładowcaUMCSlaureatem„Żurawi2010”Nagroda Kulturalna „Żurawie”dla artystów i animatorów kulturyprzyznawana jest w czterechkategoriach: słowo, dźwięk, obrazi animacja kultury.Magister Rafał Rozmus, wykładowcaw Zakładzie Teorii Muzyki Wydziału Artystycznegozostał laureatem nagrody artystycznej„Żurawie 2010” przyznanej w kategoriidźwięk.Rafał Rozmusjest kompozytorem, dyrygentem, twórcąmuzyki teatralnej i filmowej, autoremmuzyki do czternastoodcinkowego serialuTVP „Tajemnice Watykanu” – największejna świecie produkcji w całości nakręconejna terenie Watykanu, przetłumaczonej naosiem języków. Rafał Rozmus jest równieżautorem kompozycji do „Tryptyku Rzymskiego”– filmu według poematu Jana PawłaII. W maju Filmoteka Narodowa wydałazachowany w całości polski film niemy„Mogiła nieznanego żołnierza”, do któregomuzykę także skomponował wykładowcaz UMCS.Fot. Z archiwum Rafała RozmusaZaawansowanych Technologii PrzyjaznychŚrodowisku oraz zakupi montaż unikalnej aparatury badawczej.W Centrum będą prowadzonebadania naukowe nad najnowszymitechnologiami z zakresu:ochrony środowiska, przetwórstwarolno-spożywczego, przyjaznychdla środowiska źródeł energii oraznaturalnych preparatów nutraceutycznychi leczniczych. Realizacjaprojektu przewidziana jest na lata2009–2011.Stanisław LisTytuł doktora honoriscausa dla prof.Wojciecha MitkowskiegoProrektor Ryszard Szczygieł wziąłudział w uroczystości wręczeniatytułu doktora honoris causa PolitechnikiLubelskiej prof. dr. hab.Wojciechowi Mitkowskiemu, profesorowizwyczajnemu AkademiiGórniczo-Hutniczej w Krakowie.Uroczystość odbyła się 13 maja.Profesor Mitkowski jest specjalistąw dziedzinach sterowania optymalnego,teorii obwodów, metodnumerycznych i zastosowania matematyki.Jest członkiem PAN, PolskiegoTowarzystwa Matematycznego(prezes w kadencjach 2005–2007,2008–2010). W swoim dorobku posiada191 publikacji.Transparency in Science,Open Access, andScholarly PublishingProrektor Ryszard Dębicki wziąłudział w Międzynarodowej KonferencjiNaukowej „Transparency inScience, Open Access, and ScholarlyPublishing”, która odbyła się7 maja w Pałacu Staszica w Warszawie.Konferencja miała na celuprzybliżenie środowisku naukowemuoraz pozostałym gościom korzyści,jakie wynikają z udostępnieniarezultatów badań naukowych politykiOpen Access, tj. darmowegoi swobodnego dostępu on-linedo elektronicznych zasobów wiedzy.Podczas konferencji omówionoproblemy finansowe, prawne, a takżeorganizacyjne związane z wprowadzaniemtakiej polityki.Współpraca UMCSz Mississippi StateUniversity13 maja prorektor Ryszard Dębickispotkał się z przedstawicielamiUniwersytetu StanowegoMississippi w Starkville w sprawiewspółpracy UMCS z amerykańskąuczelnią. Współpraca mana celu podjęcie pracy nad wspólnymibadaniami na temat zjawiskkatastrofalnych, a w szczególnościpowodzi, osuwisk i huraganów.Podczas spotkania prorektor poruszyłtemat organizacji wspólnychstudiów podyplomowych.27 milionów dla UMCSUniwersytet otrzymał deklaracjęfinansowania dwóch z trzech złożonychprojektów w ramach Działania8.1 Infrastruktura dydaktycznai społeczna szkół wyższychRPO WL na lata 2007–2013. Otrzymaneśrodki umożliwią modernizacjęi nowoczesne wyposażenieobiektów dydaktyczno-badawczychWydziału Biologii i Nauk o Ziemi,Wydziału Matematyki Fizyki i Informatykioraz Wydziału Chemii.Przebudowane zostanie równieżAkademickie Centrum Kultury,w którym powstanie nowoczesnyInkubator Medialno-Artystyczny,wyposażony w salę widowiskową,studia telewizyjne, radiowe oraznajnowocześniejszy sprzęt. Wartośćdofinansowania obu projektówwynosi ponad 27 milionów zł.Dni Cyryla i Metodegow Białej PodlaskiejPo raz szósty Instytut Filologii SłowiańskiejUMCS we współpracyz Kolegium Licencjackim w BiałejPodlaskiej oraz Podlaską FundacjąWspierania Talentów zorganizowałDni Cyryla i Metodego w BiałejPodlaskiej.W tym roku impreza pod honorowympatronatem OrdynariuszaDiecezji Lubelsko-Chełmskiej ArcybiskupaAbla oraz prezydentamiasta Andrzeja Czapskiego odbyłasię 13–14 maja. Spotkanie zainaugurowałaliturgia w Cerkwi p.w.6 Wiadomości Uniwersyteckie czerwiec 2010

WydarzeniaŚwiętych Cyryla i Metodego. Po nabożeństwieuczestnicy i zaproszenigoście przeszli do PodlaskiegoCentrum Kultury Prawosławnej,gdzie prof. Feliks Czyżewski, dyrektorInstytutu Filologii PolskiejUMCS i prof. Petar Sotirov, organizatorimprezy, uroczyście otworzyliDni Cyryla i Metodego orazkonferencję „Cyryl i Metody w językui kulturze Słowian”. Referatywygłosili przedstawiciele ośrodkówakademickich z Polski, Czech,Bułgarii, Serbii, Białorusi oraz studenciPaństwowego Uniwersytetuw Brześciu.Ważnym elementem obchodówbyły wystawy zorganizowane przezBułgarski Instytut Kultury w Warszawie.Wystawę „Złote karty bułgarskiegośredniowiecza” przygotowanow Galerii Ulica Krzywaw Białej Podlaskiej. Uroczystegootwarcia dokonała dyrektor Instytutu,Michaela Todorova.Druga część konferencji odbyłasię w Ośrodku Doradztwa Rolniczegow Grabanowie, gdzie wygłaszaniereferatów i dyskusje naich temat trwały do późnych godzinwieczornych.Kolejnym etapem obchodów byłzorganizowany 14 maja objazd kulturowo-krajoznawczyz Bielska Podlaskiegoprzez Grabarkę do JanowaPodlaskiego.W Bielsku Podlaskim goście konferencjizwiedzili istniejąca od dwudziestulat, jedyną w Polsce szkołęikonograficzną. „Nie każdy potrafipisać ikony. Niektórzy otrzymujądar od Boga, tak jak te Chinki,które dwa lata temu przyjechały doBielska i po kilku miesiącach wspanialesobie radziły, a inni uczniowiechociaż dziesięć lat uczą się pisać, tonadal z trudem im to przychodzi” –powiedziała pracująca w szkole nauczycielka,która do Polski przyjechałaz Białorusi.Po odwiedzinach szkoły uczestnicyudali się najpierw do miejscowejcerkwi, jednej z najstarszych drewnianychkatedr w Polsce, później naŚwiętą Górę Grabarkę, na szczyciektórej znajduje się Cerkiew p.w.Przemienienia Pańskiego, powstaław 1991 roku. Po wizycie w Grabarceuczestnicy konferencji zwiedziliStadninę Koni w Janowie Podlaskim,gdzie mieli okazje zobaczyćkonie czystej krwi arabskiej. Był toostatni etap wyjazdu.Agnieszka Derlukiewicz,Alina NieściorukZajęcia z młodzieżąszkolnąWydział Politologii UMCS współpracujeze szkołami średnimi z Lublinai z regionu, dlatego 14 majagościł nauczycieli i uczniów ze szkółpartnerskich. Spotkanie zwieńczyłoprojekt warsztatowy realizowanyw obecnym roku akademickim. Pracownicyadministracjibohaterami wystawyZdjęcie z wystawy „Twarzą w twarz”Fot. Z archiwum ACK „Chatka Żaka”Jaki powinien być Uniwersytet?Odpowiedźna to pytanie możnabyło uzyskać podczas otwarciawystawy, która zakończyła drugączęść cyklu fotograficznego „Twarząw Twarz – Uniwersytet tworząludzie”. Od 14 do 28 maja w AkademickimCentrum Kultury możnabyło oglądać zdjęcia i foldery przedstawiającepracowników administracyjnychUMCS. Czarno-białe zdjęciaodzwierciedlały charakter ich pracy.Postacie na fotografiach ukazanow trakcie codziennych zajęć.Organizatorzy projektu podjęliproblematykę kondycji współczesnychuczelni. Student traktowanyjest jako klient, który chce nabyćtowar w postaci edukacji. Cyklzdjęć miał na celu uświadomienie,że każda szkoła wyższa składa sięFot. Z archiwum ACK „Chatka Żaka”Zdjęcie z wystawy „Twarzą w twarz”zarówno z ogółu studentów, wykładowców,pracowników administracyjnychi technicznych, jaki z osób, które są na co dzień niewidoczne,a mianowicie z obsługii sprzątaczek.Organizatorzy cyklu zapewniają,że kolejna część projektu zostanieotwarta w październiku, a dotyczyćbędzie kadry naukowców, studentówi ich codziennego życia.Iwona Hojdakczerwiec 2010Wiadomości Uniwersyteckie7

WydarzeniaHanna KrallHanna Krallz wizytą na UMCS20 maja, tuż po godzinie16:30 w auli Wydziału Humanistycznegorozpoczęłosię spotkanie z reportażystkąHanną Krall. Zapełniona po brzegiduża aula Wydziału stała się miejscemdyskusji nie tylko o najnowszejksiążce „Różowe strusie pióra”,ale również o tajemnicach sztuki reportażu.Spotkaniem z autorką bylizainteresowani nie tylko studenci.Pojawili się pracownicy naukowo--dydaktyczni i dziennikarze. Spotkaniezorganizowane przez ZakładLiteratury Współczesnej InstytutuFilologii Polskiej i Wschodnią FundacjęKultury „Akcent” poprowadziłdr Bogusław Wróblewski. ObokHanny Krall zasiedli: prorektor RyszardSzczygieł, Witold Dąbrowskiz Bramy Grodzkiej oraz prowadzący.Obecny na spotkaniu wiceprezydentLublina, Włodzimierz Wysocki,wręczył Hannie Krall MedalPrezydenta Miasta. Z rąk profesoraJerzego Święcha reportażystkaprzyjęła Medal Wschodniej FundacjiKultury „Akcent”, który już od 15lat jest przyznawany najciekawszympostaciom kultury i nauki.Po wygłoszonej przez dr. Wróblewskiegorecenzji dwóch książekgościa UMCS: najnowszej oraztej, która jest szczególnie bliska Lublinowitj. „Wyjątkowo długa linia”,fragmenty tej pierwszej zaprezentowałaktor Teatru NN WitoldDąbrowski.Po chwili zadumy nad czytanymifragmentami „Różowych strusichpiór” zgromadzeni zadali HannieKrall pytania dotyczące przedewszystkim sposobu pracy nad książką.– Ktoś mówi, a ja słucham. Towszystko – zdradziła autorka. Reporterkaodpowiedziała na kilkapytań, w tym na zadane przez prof.Jerzego Bartmińskiego.Ostatnia część spotkania byławielką niespodzianką dla gościa.Wszyscy zgromadzeni odśpiewali„Sto lat” z okazji urodzin HannyKrall, a dr Wróblewski obdarowałsolenizantkę ulubionymi makowcami.Na dwóch tortach zapalonychzostało 16 świeczek, bo tylewłaśnie książek wydała pisarka.Spotkanie zrealizowano dzięki pomocywłodarzy województwa lubelskiego.Fot. Monika ŚwietlińskaW czasie jego trwania pracownicy,jak również studenci Wydziałuspotykali się z uczniami i przeprowadziliponad sto zajęć z młodzieżąszkół średnich. Podczas spotkanianie zabrakło dydaktyki i rozrywki.Odbyły się wykłady, warsztatyi wiele prezentacji. Do dyskusji natemat kryzysu demokracji w Polscezaproszono drużyny szkół lubelskich:III Liceum Ogólnokształcącegoim. Unii Lubelskiej oraz V LiceumOgólnokształcącego im. MariiSkłodowskiej-Curie. Studenci z SamorząduWydziału Politologii zdradziliuczniom tajemnice kulturystudenckiej, opowiedzieli im o „Kozienaliach”i życiu żaka z ich perspektywy.Historie AlternatywneProrektor Ryszard Szczygieł uroczyścieotworzył odbywającą się 17–19maja Ogólnopolską InterdyscyplinarnąKonferencję Naukową „HistorieAlternatywne” zorganizowanąna Wydziale HumanistycznymUMCS przez pracowników InstytutuHistorii UMCS: dr. hab. MariuszaMazura, dr. Piotra Witka i drEwę Solską.Pierwsza tego typu inicjatywaw Polsce była poświęcona ważnymtematom związanym z pozaakademickimisposobami tworzeniai rozumienia historii. Wśróduczestników konferencji znaleźlisię wybitni badacze i nauczycieleakademiccy ze znanych ośrodkóww Polsce, m.in. Tomasz Pietrasiewicz,dyrektor Ośrodka „BramaGrodzka Teatr NN”, Karol Madajz warszawskiego IPN, ŁukaszKrzyżanowski z Instytutu SocjologiiUniwersytetu Warszawskiego,red. Marcin Superczyński, drGrzegorz Kuprianowicz z InstytutuHistorii UMCS oraz prof. JanPomorski, kierownik Zakładu MetodologiiHistorii UMCS.Forum Polska-Ukraina17 maja odbyło się Forum Polska-Ukraina „Inwestycje. Gospodarka.Współpraca transgraniczna” w CentrumKongresowym UniwersytetuPrzyrodniczego. Jednym z uczestni-8 Wiadomości Uniwersyteckie czerwiec 2010

Wydarzeniaków spotkania był prorektor RyszardDębicki. Forum, którego gospodarzembył marszałek województwalubelskiego Krzysztof Grabczuk,stało się okazją do nawiązania zarównokontaktów biznesowych,jak i do omówienia najnowszychsposobów współpracy między regionamipo ukształtowaniu się nowejwładzy na Ukrainie.Wymiana studenckaz Bridge Agency19 maja prorektor Ryszard Dębickiwziął udział w podpisaniu listuintencyjnego dotyczącego współpracyw ramach międzynarodowejwymiany studenckiej z BridgeAgency z Australii. Celem umowyjest prowadzenie naboru na studiaw naszym Uniwersytecie orazw Australii.Nowe trendyw popkulturzeWydział Politologii po raz kolejnygościł uczestników Salonu Polityki.Spotkanie odbyło się 19 maja, a prowadziłaje profesor Iwona Hofman.Na zaproszenie Studenckiego Koła Tytuł doktora honoriscausa dla ToomasaHendrika Ilvesa19 maja prorektor StanisławChibowski wziąłudział w uroczystości wręczeniatytułu doktora honoris causaKatolickiego Uniwersytetu LubelskiegoJana Pawła II ToomasowiHendrikowi Ilvesowi – PrezydentowiRepubliki Estońskiej.Pochodzący z rodziny uchodźcówz zajętej przez Związek RadzieckiEstonii Ilves ukończyłstudia z zakresu psychologii naColumbia University i Universityof Pennsylvania. Był dziennikarzem,ambasadorem w USA, Kanadziei Meksyku, ministrem sprawzagranicznych, przewodniczącymPartii Socjaldemokratycznej, obserwatoremw Parlamencie Europejskimi eurodeputowanym. 23września 2006 został wybrany naprezydenta Estonii.Prezydent Estonii odznaczony tytułem doktorahonoris causaFot. Archiwum serwisu WikipediaSpotkania z Literaturą21 maja w Kolegium LicencjackimUMCS w Radomiuodbyło się kolejne spotkaniez cyklu „Uniwersyteckie Spotkaniaz Literaturą” kierowane do studentówi pracowników Uczelni.Swoje publikacje naukowe m.in.:„Radom. Historia miasta”, „Dniżycia, dni śmierci”, „Ludność żydowskaw Radomiu w latach 1918–1950”, „Więzienie niemieckie w Radomiu1939–1945”, „Zbrodnie naPolakach za pomoc udzieloną Żydomw rejonie Ciepielowa” w programiezatytułowanym „Prawda –półprawda – kłamstwo. Niemieckapropaganda prasowa w GeneralnymGubernatorstwie i jej język”przedstawił dr Sebastian Piątkowski,nasz wykładowca, absolwentUMCS.W spotkaniu licznie uczestniczylistudenci kierunków: filologia polska,historia oraz kulturoznawstwo.Zaprezentowane fotografie, książkii artykuły prasy codziennej, nazywanejgadzinówką, wzbudziły zainteresowaniejęzykiem propagandy hitlerowskiejmającym ogromny wpływna kształtowanie świadomości ludzina ziemiach okupowanych w Polsce.„Uniwersyteckie Spotkania z Literaturą”zorganizowali członkowie samorządustudenckiego, redakcja studenckiegomiesięcznika „Etykieta”oraz Koło Naukowe Studentów Polonistykiw Kolegium LicencjackimUMCS w Radomiu.Ireneusz ChorosińskiUczestnicy Uniwersyteckiego Spotkania z Literaturą w radomskim KolegiumFot. Ireneusz Chorosińskiczerwiec 2010Wiadomości Uniwersyteckie9

WydarzeniaOd lewej: dr inż. Maciej Kwiatkowski – dyrektor Ogrodu Botanicznego UMCS,dr Maria Lankosz-Mróz z Ogrodu Botanicznego UJ w Krakowie (przewodniczącaSekcji Ogrodów Botanicznych i Arboretów Polskiego Towarzystwa Botanicznego),prof. dr hab. Bogdan Zemanek – dyrektor Ogrodu Botanicznego UJ w Krakowie45 lat OgroduBotanicznego UMCS23–25 maja w Lublinie odbyłsię XXXIX Zjazd PolskichOgrodów Botanicznych podhasłem „Polskie ogrody botanicznew dobie globalnych zmian klimatu” połączonyz jubileuszem 45-lecia OgroduBotanicznego UMCS. WspółorganizatoremZjazdu był Zakład Meteorologiii Klimatologii UMCS oraz OddziałLubelski Polskiego TowarzystwaBotanicznego.23 maja w Dworku Kościuszkówodbyło się posiedzenie Rady OgrodówBotanicznych, w którym udziałwzięli dyrektorzy 36 ogrodów botanicznychi arboretów z całej Polski.24 maja w auli Instytutu Nauk o Ziemiodbyła się sesja referatowa, na którejwygłoszono 12 referatów, oraz sesjaposterowa. Zaprezentowano wówczas23 plakaty z wynikami badań i obserwacjiprowadzonych w ogrodach botanicznychi innych krajowych instytutachnaukowych. Poruszono aktualnezagadnienia dotyczące ogrodów botanicznych.W godzinach popołudniowychi wieczornych wszyscy uczestnicyzjazdu zwiedzali lubelski OgródBotaniczny.W uroczystości otwarcia Zjazduuczestniczyli przedstawiciele władzuczelni: rektor UMCS prof. dr hab.Andrzej Dąbrowski i dziekan WydziałuBiologii i Nauk o Ziemi prof. dr hab.Anna Tukiendorf.Ostatnim punktem zjazdu 25 majabyła sesja terenowa w Kazimierzu Dolnym,którą poprowadzili: dr hab. MarekKucharczyk, kierownik Zakładu OchronyPrzyrody Wydziału BiNoZ UMCS,mgr Adam Madejski naczelnik WydziałuSpraw Terenowych V w Kazimierzu DolnymRegionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiskaw Lublinie i dr Andrzej Pawłowskiz Wydziału Terenowego w KazimierzuDolnym RDOŚ w Lublinie. Uczestnicysesji terenowej zapoznali się z tematykąostatnich prac botanicznych prowadzonychna terenie Kazimierskiego ParkuKrajobrazowego oraz uczestniczyliw krótkim zwiedzaniu miasta pod przewodnictwemdr. A. Pawłowskiego.W Zjeździe uczestniczyło prawie 100osób z ogrodów botanicznych, arboretówi ośrodków naukowych Lublinai kraju.Maciej KwiatkowskiGrażyna SzymczakFot. Ryszard SawickiDziennikarskiego do Lublina przyjechali:Mirosław Pęczak i BartekChaciński – dziennikarze „Polityki”.Tematem dyskusji były nowe trendyw popkulturze. Wykłady gościdotyczyły kierunków, którymi, wedługnich, podąża dzisiejsza kulturapopularna. – Świat wraca do przeszłościi współczesna kultura jestodzwierciedleniem tego, co działosię 10–15 lat temu – zauważył Chaciński.Dziennikarz uważa, że trochęinaczej jest w Polsce, bo musimynadrabiać czas PRL. – MTV nie emitujejuż teledysków i w ogóle szczątkowozajmuje się muzyką, bo rynekwymaga czegoś innego – powiedziałMirosław Pęczak. Dodał, że popkulturajest tak potężna, że nawet telewizja,która w nazwie ma „muzyczna”,musi dostosowywać ramówkędo potrzeb odbiorców. Spotkanieobfitowało w ciekawe dyskusje gościi studentów, którzy są świadkamiprzemian popkultury.Wojtek PiestaUMCS wspiera powstanieRoztoczańskiegoCentrum Naukowo-Edukacyjnego21 maja prorektor Ryszard Dębickiwziął udział w uroczystościachwmurowania kamienia węgielnegoi w spotkaniu dotyczącym utworzeniai działalności RoztoczańskiegoCentrum Naukowo-Edukacyjnegow Roztoczańskim Parku Narodowymw Zwierzyńcu.Uroczystość, której organizatoramibyły władze parku, stała się okazjądo rozmów na temat rozwoju tejważnej jednostki dla środowiska akademickiegopołudniowo-wschodniejPolski. W powstanie centrum zaangażowanesą lubelskie uczelnie, wojewodalubelski, inspektor ochronyśrodowiska oraz fundusz ochronyśrodowiska i gospodarki wodnej.Otwarcie obiektu planowane jestna 2012 rok.Już za rok matura21 maja na Wydziale Chemii UMCSodbył się etap wojewódzki V edycjikonkursu chemicznego „Rokprzed maturą”. Do konkursu przy-10 Wiadomości Uniwersyteckie czerwiec 2010

Wydarzeniastąpiło ponad 100 uczniów, głównieII klas liceów ogólnokształcącychz Lublina oraz innych miejscowościwojewództwa lubelskiego. Etapwojewódzki był poprzedzony etapemszkolnym, do którego zgłosiłosię ponad 600 uczniów z 54 szkół.Trzech najlepszych uczniów z każdejszkoły zakwalifikowało się doetapu wojewódzkiego. Organizatoramikonkursu były: Wydział ChemiiUMCS, Polskie TowarzystwoChemiczne Oddział Lubelski, Doradcametodyczny ds. nauczaniachemii, Lubelskie SamorządoweCentrum Doskonalenia Nauczycieli– Oddział w Zamościu, DziałChemiczny firmy Merck. Patronatemhonorowym konkurs objąłdziekan Wydziału Chemii – prof.dr hab. Władysław Janusz.Obchody ŚwiętaStraży GranicznejProrektor Ryszard Szczygieł uczestniczyłw odbywających się 21 majaobchodach Święta Straży Granicznej.Na zaproszenie NadbużańskiegoOddziału Straży Granicznej im.27 Wołyńskiej Dywizji AK wziąłudział w uroczystości wręczeniaodznaczeń i wyróżnień funkcjonariuszyi pracowników NOSG.Uroczystość rozpoczęła się msząw Archikatedrze Lubelskiej. Drugaczęść obchodów odbyła się naplacu Litewskim. Tam wręczonofunkcjonariuszom medale oraz odznaczeniapaństwowe i resortowe.Uroczystości zakończono defiladąKompanii Reprezentacyjnej StrażyGranicznej, Kompanii HonorowejStraży Miejskiej i Kompanii HonorowejIzby Celnej.Logopedzi na konferencjiw Biłgoraju21–22 maja dzięki staraniom przewodniczącegoPolskiego TowarzystwaLogopedycznego prof. dr. hab.Tomasza Woźniaka, pracownikaZakładu Logopedii i JęzykoznawstwaStosowanego UMCS odbyła sięw Biłgoraju konferencja logopedyczna„Opieka logopedyczna w Polsce:standardy, kształcenie, zatrudnienie”.Oprócz wartości naukowychkonferencja miała na celu zrzeszeniedwóch najważniejszych organówpolskiej logopedii, tj. Polskiego TowarzystwaLogopedycznego i PolskiegoZwiązku Logopedów w jedenharmonijnie działający organizm.Wspólne działanie PTL i PZL pozwoliw przyszłości na rozwiązaniewielu problemów dotykających środowiskologopedów w Polsce.Zakład Logopedii i JęzykoznawstwaStosowanego UMCS reprezentowałowielu jego pracowników.Profesor dr hab. S. Grabias wystąpiłz inauguracyjnym wykładem„Przedmiot logopedii a diagnozowanielogopedyczne”, prof. dr hab.T. Woźniak z referatem „Analizastandardów kształcenia zawodowegologopedów w Polsce”. Doktor Z. M.Kurkowski przedstawił „Projekt programuspecjalizacji w zakresie surdologopedii.Program podstawowy dlaosób posiadających tytuł zawodowylogopedy”, natomiast dr J. Panasiukz udziałem dr D. Pluty-Wojciechowskiejz UM w Zabrzu – „Projekt Z prac senatu26 maja odbyło się posiedzenieSenatu. Na wstępieuczczono chwilą ciszypamięć zmarłego dr hab. Jana Rayssa,prof. nadzwyczajnego. W trakciemajowego posiedzenia Senatprzyjął „Uchwałę w sprawie zasadprzyjęcia na I rok studiów jednolitychmagisterskich”, pierwszegostopnia oraz drugiego stopniaw roku akademickim 2011/2012,„Uchwałę w sprawie zasad przyjęćna studia doktoranckie w rokuakademickim 2011/2012”, „Uchwałęw sprawie rekrutacji na studiadoktoranckie w ramach EuropejskiegoKolegium Polskichi Ukraińskich Uniwersytetóww roku akademickim 2011/2012”oraz „Uchwałę w sprawie nadaniatytułu Honorowego ProfesoraUMCS Panu Profesorowi BerndowiH. Oppermannowi”.Senat przyjął ponadto następująceuchwały inwestycyjne w domachstudenckich: „Uchwałę w sprawie inwestycji– Przebudowa podwójnegosegmentu mieszkalnego we wszystkichkondygnacjach w DS. Helios”,„Uchwałę w sprawie inwestycji –Przebudowa sanitariatów w częściB w DS. Zana” oraz „Uchwałęw sprawie inwestycji – Przebudowastropodachów domów studenckichAmor, Grześ i Zana”.Podczas posiedzenia Senatu nastanowisko profesora zwyczajnegonominację otrzymał prof. dr hab.Lesław Hostyński z Instytutu FilozofiiWydziału Filozofii i Socjologii.Senat pozytywnie odniósłsię do wniosków Rad Wydziałów:Biologii i Nauk o Ziemi w sprawieprzedłużenia mianowania dr hab.Wiesława Mułenki, prof. nadzw. nastanowisko profesora nadzwyczajnegona czas nieokreślony, Matematyki,Fizyki i Informatyki w sprawiemianowania prof. dr hab. KrzysztofaMurawskiego na stanowiskoprofesora zwyczajnego na czas nieokreślony,Prawa i Administracjiw sprawie zmiany nazwy ZakładuHistorii Doktryn Polityczno-Prawnychna Katedrę Doktryn Politycznychi Prawnych oraz w sprawiemianowania prof. dr hab. WojciechaWitkowskiego na stanowiskoprofesora zwyczajnego, Pedagogikii Psychologii w sprawie mianowaniadr hab. Ewy Szepietowskiejna stanowisko profesora nadzwyczajnego,Artystycznego w sprawiezmiany nazwy Zakładu GrafikiWarsztatowej II na Zakład GrafikiWarsztatowej i Eksperymentalnejoraz wniosek dotyczący połączeniadwóch zakładów: Zakładu Rzeźbyoraz Zakładu Rzeźby Monumentalnejw jeden zakład o nazwie ZakładRzeźby i Ceramiki.Paweł Kucharskiczerwiec 2010Wiadomości Uniwersyteckie11

WydarzeniaProrektor Ryszard Dębicki podpisuje umowęo współpracy UMCS z GUSWspółpracaUMCS z GUS27 maja UMCS wziął udział w uroczystościpodpisania PorozumieńPartnerskich o wieloletniej współpracyz Głównym Urzędem Statystycznym,Urzędem Statystycznym w Lubliniei Urzędem Marszałkowskim WojewództwaLubelskiego. Porozumienia Partnerskiepodpisały cztery największe lubelskieuczelnie. Celem porozumień przedstawicieliświata nauki z GUS i Urzędem Marszałkowskimjest wieloletnia współpracaw zakresie wspierania rozwoju regionalnego.Strony porozumienia zobowiązująsię do prowadzenia działań służącychkreowaniu nowoczesnego zaplecza informacyjnego,umożliwiającego diagnozowaniei przewidywanie przemian gospodarczychw regionie oraz monitoringefektywności pracy władz lokalnych i regionalnych.Ponadto porozumienie przewidujeintensywną współpracę w zakresiewymiany informacji dotyczących planowanychprzedsięwzięć badawczych, opracowańnaukowych, a także udostępnianiepomiędzy stronami porozumienia analizi ekspertyz wykonanych w ramach projektówbadawczych, jak również wspólneprowadzenie badań, prac metodologicznychoraz wykonywanie wysokiej jakościanaliz statystycznych i opracowań naukowych.W uroczystościach podpisaniapięciu Porozumień Partnerskich o wieloletniejwspółpracy wziął udział prorektorRyszard Dębicki.Fot. Maria Masłowskaprogramu specjalizacji w zakresieneurologopedii. Program podstawowydla osób posiadających tytułzawodowy logopedy”. Doktor A.Domagała i dr U. Mirecka wygłosiłyreferat „Grafomotoryka w diagnozielogopedycznej”.Wmurowanie kamieniawęgielnego z UMCSProrektor Ryszard Dębicki wziąłudział w uroczystości wmurowaniakamienia węgielnego pod budowęI i II segmentu LubelskiegoParku Naukowo-Technologicznegona Felinie.W uroczystości 24 maja wzięlirównież udział Wiceminister RozwojuRegionalnego Krzysztof Hetman,włodarze Województwa Lubelskiego,naukowcy oraz lubelscyprzedsiębiorcy. Kamień węgielnypoświęcił arcybiskup Józef Życiński.W części parku, w której odbywałasię uroczystość, powstanie inkubatorprzedsiębiorczości.UMCS pomagaOd miesiąca trwa akcja pomocypowodzianom z województwa lubelskiego.25 maja zorganizowanopierwszą zbiórkę darów dla powodzianz Wilkowa/Rogowa i okolicOpola Lubelskiego. Dary, któreprzyjmowano pod budynkiemRektoratu i na placu Zamkowym,można było przekazywać równieżkilka dni później: 27 i 28 maja oraz8 czerwca. W ten sposób UMCSwsparł rodziny dotknięte klęską,które wskutek powodzi straciły to,co najcenniejsze: własne mieszkania.Zebrano żywność, odzież, kocei śpiwory, środki czystości i artykułyhigieniczne oraz narzędzia niezbędnedo uporządkowania zniszczeńpo powodzi. Ponadto 8 czerwcai w każdy kolejny wtorek studentkiz Koła Naukowego Pedagogówi Animatorów Zabawy organizowałyzajęcia i opiekę dla dzieci z dotkniętegoprzez powódź Rogowa.„Przez zabawę ku radości. Studencidzieciom” to akcja, która ma pomócrodzicom, zajmującym się w tychciężkich chwilach sprawami związanymize skutkami powodzi.Stypendia marszałka25 maja 66 studentów z UMCSnagrodzono stypendiami za ichosiągnięcia w nauce. Kryterium,jakie należało spełnić, to posiadanieśredniej 4,88. Żacy będą dostawaliwsparcie w wysokości od180 do 200 zł przez 5 kolejnychmiesięcy. Pieniądze otrzyma 132studentów z ośmiu uczelni Lubelszczyzny,a najliczniejszą grupęstanowią studenci UMCS. MarszałekWojewództwa KrzysztofGrabczuk w swoim wystąpieniupodkreślił znaczenie nauki w życiuczłowieka oraz dopingował studentówdo dalszej pracy. W uroczystościwręczenia stypendiówwziął udział prorektor StanisławMichałowski. (mm)PosiedzenieKonwentu UMCSRektor Andrzej Dąbrowski i wszyscyprorektorzy 28 maja wzięli udziałw posiedzeniu Konwentu UMCS, któremiało miejsce w Dworku Kościuszkówna terenie Ogrodu Botanicznego.W posiedzeniu Konwentu uczestniczyliprzedstawiciele władz samorządowych,sektora gospodarki i sfer biznesuz regionu lubelskiego.Konwent jest organem opiniodawczo-doradczymSenatu i Rektoraw zakresie rozwoju Uniwersytetu,jego oferty badawczej i dydaktycznejoraz oddziaływania społecznegoi kulturowego.Spotkaniez Andżeliką Borys28 maja odbyło się spotkanie z AndżelikąBorys, przewodniczącąZwiązku Polaków na Białorusi. Zaproszonaprzez europosłankę LenęKolarskią-Bobińską wypowiadałasię na temat sytuacji Polaków naBiałorusi.Najpierw spotkała się z dziennikarzamiw biurze poselskim, później zestudentami na Wydziale PolitologiiUMCS. Nie szczędziła słów krytykidla obecnego rządu białoruskiego.Opowiadała o absurdach związanychz łamaniem prawa do wolności, np.sprawdzaniu komputerów w kawiarenkachinternetowych oraz niere-12 Wiadomości Uniwersyteckie czerwiec 2010

Wydarzeniaspektowaniu przez Białoruś ZwiązkuPolaków, który codziennie borykasię z problemami związanymi z rzekomonielegalną działalnością.Dzień Kultury Rosji28 maja 2010 w czasie Dnia KulturyRosji w I LO w Biłgoraju studenciKoła Naukowego Rusycystów zaprezentowalispektakl „Петрушка,он же Ванька Рататуй”. InstytutFilologii Słowiańskiej reprezentowaładr Alina Orłowska. UczniowieLO przygotowali obszerny programprezentujący kulturę rosyjską, któryzawierał scenki z życia Rosji,konkurs plastyczny dla uczniówgimnazjum, prezentacje: „GaleriaTrietiakowska”, „Przewodnik poMoskwie”, „Kino rosyjskie”, prezentacjękuchni rosyjskiej.Dzień Dziecka w BotanikuTegoroczne święto maluchówupłynęło pod znakiem legend,baśni i rycerskich opowieści.Przygotowany przez studentów WydziałuPedagogiki i Psychologii orazBiuro Komunikacji i Promocji programzawierał zabawy (bal królewski,baśniowe historie), konkursy (klubrzemieślników królewskich, turniejsprawności rycerskich, konkurs nanajlepszą projektantkę mody), koncerty,występy, malowanie twarzy,a także wiele innych atrakcji. Zwycięzcykonkursów otrzymali nagrodyi upominki. Dzieciaki mogły wspiąćsię na wieżę Zamku Królewskiego,który został ustawiony na KrólewskimDziedzińcu. (mm)Początek bajkowej zabawy – średniowieczny taniecz organizatoramiFot. Monika ŚwietlińskaBogowie marketingu politycznegona Wydziale PolitologiiOkreślani przez niektórychbogami marketingu politycznegow Polsce przybylina konferencję naukową zorganizowanąprzez Politologiczne KołoNaukowe. Profesor Wojciech Cwalina,prof. Robert Wiszniowski orazdr Bartłomiej Biskup podjęli się próbyanalizy sytuacji, w jakiej obecnieOd lewej: Marcin Matyja – przewodniczący PKN, prof.Iwona Hofman – kierownik Zakładu Dziennikarstwa,Anna Szwed – koordynator konferencjiFot. Paweł KrzemińskiOd lewej: prof. Wojciech Cwalina, prof. Iwona Hofman – kierownik ZakładuDziennikarstwa, prof. Grzegorz Janusz – dziekan Wydziału PolitologiiFot. Paweł Krzemińskiznajduje się dziedzina marketingupolitycznego. Termin konferencjidoskonale wpisał się trwającą właśniekampanię wyborczą i wyboryprezydenckie oraz nadchodzącewybory samorządowe. Prelegencireprezentujący takie ośrodki akademickiejak: UW, UJ, UWr, UMK,UAM, UWM, UwB, KUL, a takżeUMCS obradowali nad kształtemobecnej kampanii wyborczej,o szansach na rozwój marketingupolitycznego, o wpływie ostatnichwydarzeń na wizerunek partii politycznych.Konferencja odbyła sięw dniach 31 maja–1 czerwca pod patronatemnaukowym Polskiego TowarzystwaNauk Politycznych.Marcin Matyjaczerwiec 2010Wiadomości Uniwersyteckie13

WydarzeniaProf. dr Michael Meyer, dyrektor Institut fürPrähistorische Archäologie der Freien UniversitätBerlin i prof. dr hab. Andrzej Kokowski,dyrektor Instytutu Archeologii UMCSw LublinieNadziejeeuropejskiejarcheologiiw Lublinie9–10 czerwca z inicjatywy drPiotra Łuczkiewicza odbyła siępierwsza lubelsko-berlińska konferencjadoktorantów „«The Younger Generation»:ertes Lublin-Berliner Doktorantenkolleqium”.Podczas jej trwania archeolodzyz Freye Universitaet z Berlina sprawdzali stanzaawansowania swoich doktoratów z lubelskimikolegami. Oko w oko stanęli ze sobądwa Instytuty: Institut für PrähistorischeArchäologie der Freien Universität Berlini Instytut Archeologii UMCS.Pomysłodawca, pomimo młodego wieku,legitymuje się cenionym dorobkiem naukowym.Był dwukrotnie zapraszany jakovisiting professor przez czołowe uniwersytetyniemieckie w Berlinie i w Moguncji.Jego badania wykopaliskowe w okolicySobieszyna nad Wieprzem należą dosztandarowych przedsięwzięć lubelskiejarcheologii.Patronat honorowy objęły berlińskie władze.W Lublinie konferencja znalazła wsparcieUrzędu Marszałkowskiego. Patronat objąłMarszałek Województwa Lubelskiego. Następnespotkanie odbędzie się w przyszłymroku w Berlinie.Fot. Sylwester SadowskiO twórczości ThomasaPynchona9–12 czerwca odbyła się ósmapolska edycja MiędzynarodowegoTygodnia Pynchonowskiego,którego współorganizatorembył UMCS. Impreza poświęconaaspektom życia i twórczości ThomasaPynchona – wybitnego pisarzaamerykańskiego, odbyła sięna Wydziale Humanistycznym.Międzynarodowy Tydzień Pynchonowskiprzyciągnął badaczy, naukowcóworaz fanatyków twórczościThomasa Pynchona z całego świata.W programie tegorocznej imprezyreferaty wygłosili pynchonolodzyi pynchoniści z USA, Chin, Włoch,Grecji, Francji, Niemiec, WielkiejBrytanii, Irlandii, Hiszpanii, Holandii,Węgier, Finlandii, Chorwacji,Danii i Polski. Spotkanie odbywasię co dwa lata w innym mieścieeuropejskim. W roku 2008 gospodarzembyło Monachium.Wyróżnienie w Konkursiena NajlepszegoStudenta RPStudentka Wydziału Politologiiucząca się na kierunku dziennikarstwoi komunikacja społeczna,Ewa Łaskarzewska, przygotowującapracę magisterską „Zjawisko teologiifeministycznej na przełomie XXi XXI wieku” pod kierunkiem naukowymprof. Marii Marczewskiej-Rytko uzyskała wyróżnienie w Konkursiena Najlepszego Studenta RPorganizowanym przez NiezależneZrzeszenie Studentów.Z reportażemw Siennicy RóżanejDruga edycja Wakacyjnej AkademiiReportażu im. Ryszarda Kapuścińskiegoodbędzie się 27 czerwca–10lipca. Jej organizatorem jestWydział Politologii we współpracyz Wydziałem Humanistycznym,władzami gminy Siennica Różanaoraz Zespołem Szkół MinisterstwaRolnictwa i Stowarzyszeniem MiłośnikówZiemi Siennickiej. HonorowymRektorem Akademii jestdr Alicja Kapuścińska. Uroczystejinauguracji, która odbyła się 28czerwca, towarzyszyło przedstawienie„Cesarza” w wykonaniu JolantyOlszewskiej z Teatru Dramatycznegow Warszawie. Swój udziałpotwierdzili: dr Alicja Kapuścińska,córka państwa KapuścińskichRene Meisner (Zojka), współautorbiografii twórczej Ryszarda Kapuścińskiegoprof. Zygmunt Ziątekz Instytutu Badań Literackich.UMCS będą reprezentować: prof.Dariusz Chemperek, prof. JerzyDurczak, prof. Iwona Hofman, drJan Pleszczyński i prof. KrzysztofStępnik. Do Siennicy przyjadąwybitni reporterzy: MałgorzataSzejnert, Wojciech Giełżyński,Mirosław Ikonowicz i WojciechJagielski. Będzie Marek Kusibaz Kanady i Marek Miller z LaboratoriumReportażu UniwersytetuWarszawskiego. Tajniki reportażutelewizyjnego ujawnią: AdamKulik i Piotr Załuski, a reportażuradiowego: Monika Hempereki Katarzyna Michalak. O słowie scenicznympowie Janusz Opryński.Warsztat reportażu prasowegopoprowadzą m.in: Ewa Czerwińska,Marek Kusiba, Marek Miller,dr Paweł Nowak i FranciszekPiątkowski.Słuchacze akademii rekrutowalisię ze wszystkich uczelni humanistycznychLublina i z UniwersytetuWarszawskiego oraz z drugichklas liceów Chełma, Krasnegostawu,Lublina i Poznania. Kwalifikacjedo udziału w Akademii przeprowadziłzespół w składzie: dr Paweł Nowak,prof. dr hab. Krzysztof Stępniki Franciszek Piątkowski.14 Wiadomości Uniwersyteckie czerwiec 2010

WydarzeniaFot. Wiaczesław KostkoObchody 10-lecia EPKiUUFot. Marek ObaraDni Nauki EKPiUUPo raz kolejny odbyły się Dni NaukiEuropejskiego Kolegium Polskichi Ukraińskich Uniwersytetów jakointegracyjne wydarzenie kulturalno-naukoweorganizowane corocznieprzez wspólnotę akademicką Kolegium.Dzień 11 czerwca był okazjądo zaprezentowania dorobku naukowegosłuchaczy EKPiUU oraz ich gości– młodych naukowców z Polski,Ukrainy i innych krajów Europy. Tradycyjnieobok posiedzeń sekcji odbywałysię imprezy towarzyszące. W tymroku Dni Nauki przypadały na jubileusz10-lecia istnienia Kolegium, któregouroczystości odbyły się na WydzialeHumanistycznym.Inwazja biedronek8 czerwca UMCS gościł 200 przedszkolakówz Lublina, które przebraneza biedronki, wzięły udział w pokazachfizycznych i chemicznych podsumowującychzajęcia warsztatoweprowadzone w ostatnim czasie przezpracowników UMCS. Inwazja miałamiejsce w auli Instytutu Fizyki i w laboratoriachWydziału Chemii. To jużdruga edycja akcji „Inwazja Biedronek”.Jej celem jest popularyzacja fizykii chemii wśród dzieci w wieku3–6 lat. W lubelskim Przedszkolu nr35 dzieci przeprowadzały eksperymentyz dziedziny fizyki i chemii, którepotem mogły powtórzyć w domupod opieką dorosłych.Pokazy chemiczne z udziałemprzedszkolakówFot. Dorota KołodyńskaŚwięto naszychcudzoziemcówW maju w Centrum Językai Kultury Polskiej dla Poloniii Cudzoziemców odbyłsię po raz kolejny „Wieczór narodów”.Aulę zapełnili studenci z różnych krajów,zaproszeni przez nich przyjacieleoraz dyrekcja i nauczyciele CJKP. Byłowesoło, kolorowo, a przede wszystkim– „międzynarodowo”. Na scenie zaprezentowalisię studenci z siedmiukrajów: naszych bliskich sąsiadów, jakrównież przedstawiciele odległych, egzotycznychdla nas państw. Studenciz Ukrainy zaprezentowali swój folklor,a także częstowali gości ugotowanymiprzez siebie „pielmieniami” – pysznymipierogami z mięsem. Najliczniejszagrupa na scenie – studenci z Białorusi– przedstawili na slajdach „Siedemcudów Białorusi” i zaśpiewali białoruskiepiosenki. Następnie wystąpiliprzedstawiciele Kazachstanu, którzypowitali publiczność po kazachskui zaśpiewali piosenki w tym języku.Zobaczyliśmy też bardzo oddaloną odnas część Rosji – Wschodnią Syberię– skąd pochodzą tegoroczni studenciroku zerowego CJKP. Jedyny studentz Węgier rozpoczął swoją prezentacjęod powiedzenia: „Polak Węgier dwabratanki”, znanego również w jego kraju.Przypomniał publiczności, że Węgrykojarzą się z Balatonem, tokajem,gulaszem i kostką Rubika. I na konieczaprezentowali się nasi byli studenciz dalekich krajów. Student z Tunezjizaprezentował atrakcyjne miejscadla turystów: morze, pustynię, egzotycznąprzyrodę i zabytki. Po nimna scenie pojawił się Hindus z polskąkoleżanką, ubraną w sari. Przywitalisię w języku hindi. Na slajdach pokazanotaniec brzucha, Bollywood, TajMahal, hinduskich noblistów, potrawykuchni hinduskiej z bogatą gamąprzypraw. Wszyscy występujący zaprezentowaliswoją polszczyznę, którądoskonalą w Centrum Języka i KulturyPolskiej: od bardzo dobrej wymowy,po wymowę z błędami, ale i takwszyscy wszystkich rozumieli i doskonalesię bawili. Występujących nagradzanogromkimi brawami. Na zakończeniedyrektor CJKP, profesor JanMazur, podziękował wszystkim występującymtego wieczoru. Na pewnodla wszystkich cudzoziemców będzieto miłe wspomnienie związane z ichpobytem w Polsce.Wiesława JaroszStudenci z Ukrainy z „pielmieniami”Śpiewająstudenciz BiałorusiFot. Wiaczesław Kostkoczerwiec 2010Wiadomości Uniwersyteckie15

WydarzeniaFot. Jerzy KasprzykTryptyk „Unialubelska 1569i jej tradycje”Nowe nabytki MuzeumUniwersyteckie Muzeum wzbogaciło swoje zbiory o nowe, ciekawe obiekty. Sąto rysunki adiunkta I 0 Instytutu Sztuk Pięknych Wydziału Artystycznego UMCSBernarda Homziuka. Stanowią one tryptyk inspirowany unią lubelską z 1569 roku.Artysta wykonał je specjalnie na wystawę „Unia lubelska 1569 i jej tradycje”,prezentowaną w Muzeum UMCS latem 2009 r. i zimą 2009 r. w lubelskim Ratuszu.W pracach Bernarda Homziuka,w tych ofiarowanych,jak również w innych,prezentowanych wcześniejw Muzeum oraz licznych wystawachindywidualnych i zbiorowych,zapisane są historie, które wnikliwyobserwator z łatwością może sobieopowiedzieć. Tym samym artystanie wskazuje odbiorcy tylko jednegokierunku interpretacji. Daje pełnąswobodę wyboru. I chociaż pracezwykle są opatrzone tytułem, skonstruowanyjest on tak, jakby pełniłfunkcję początku opowiadania. Dalejwidz pozostawiony jest już sami sam kontynuuje rozpoczętą opowieść.Nie inaczej jest z tryptykiem„Unia lubelska 1569”. Tak opisuje gow katalogu wystawy mgr KazimierzParfianowicz, wykładowca historiisztuki w Instytucie Sztuk PięknychWA UMCS: „[…] dokument aktuUnii podpisany w Lublinie w 1569roku, opatrzony zwisającymi zeń pieczęciami,umieszczony na tłach jakbyduktów pisma, z komentarzem ikonicznym:znakiem Unii Europejskiej,w której jednak obowiązują znakizakazów: ani w lewo! ani w prawo!To, co pozostaje jako jedyna możliwośćokazuje się rozdarciem, wła-śnie na ową prawicę i lewicę, prawośći lewość, «w prawo i lewo». Trudnoo wyrazistszą aluzję”. Ale interpretacjamoże być zgoła inna. Dokonujemywyboru – nie idziemy w prawo,nie idziemy w lewo, wybieramyprostą drogę – idziemy w kierunkuwielkiej idei integracji Europy, którejpierwowzorem, prawie idealnymmodelem, bez wątpienia była unialubelska z 1569 roku.Przekazany przez BernardaHomziuka tryptyk „Unia lubelska1569” do zbiorów UniwersyteckiegoMuzeum przyjmujemy z wielkąwdzięcznością i tą drogą serdeczniedziękujemy ofiarodawcy. GestPana Homziuka wpisuje się w tradycjępozostawiania w zbiorachMuzeum całych lub określonychfragmentów wystaw artystycznychprezentowanych w jego siedzibie.Bernard Homziuk i Edyta Kuklewskaprzekazali kilka swoich rysunkówz wystawy w roku 1998. Potemw roku 2003 całą wystawę „LudzieUniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiejw ekslibrisach Zbigniewa Jóźwika”(ponad 120 prac) przekazał drZbigniew Jóźwik, który do dziś kontynuujeswoje zobowiązanie i każdorazowo,gdy wykona ekslibris dlapracownika UMCS, jeden egzemplarzprzekazuje do Muzeum. Rok2004 przyniósł wystawę „VaidotasJanulis – Ekslibris”, która w całości(72 prace) pozostała w zbiorachuniwersyteckiego Muzeum.Po wystawie „Wojciech Łuczak –Miedzioryty” w 2004 r. Muzeumwzbogaciło się o 6 prac. W roku2006 gościło artystę z Krakowa,dr. Krzysztofa Kmiecia, z wystawą„Ekslibrisy – Trzy Uniwersytety”.Artysta całą wystawę (290prac) pozostawił w naszych zbiorach.Z kolei w roku 2007 z inicjatywydr. Zbigniewa Jóźwika do Muzeumprzekazano 146 ekslibrisówi 15 rysunków pochodzących z wystawy„Drukarze Lubelscy. Twórcyekslibrisów i rysunków”.Najdrobniejsze ślady dziejów naszegoUniwersytetu są również dobrami,które należy zachowywaći chronić, by mogły zaświadczaćprzyszłym pokoleniom o Uczelnii jej pracownikach. Dlatego ponawiamyapel do całej społecznościakademickiej UMCS o przekazywanieMuzeum pamiątek, zdjęći innych przedmiotów związanychz Uniwersytetem.Jerzy Kasprzak16 Wiadomości Uniwersyteckie czerwiec 2010

WydarzeniaNa WydziałachWydziałArtystycznyWojciech Mendzelewski, adiunktZakładu Rzeźby MonumentalnejWydziału Artystycznego, został nowymprezesem oddziału lubelskiegoZwiązku Polskich Artystów Plastyków.Poprzedni prezes dr hab.Krzysztof Szymanowcz z ZakładuGrafiki Warsztatowej I, ustępującypo dwóch kadencjach, był równieżpracownikiem Wydziału. WojciechMendzelewski w 1994 roku ukończyłInstytut Wychowania ArtystycznegoUMCS. Dyplom artystyczny uzyskałw pracowni rzeźby prof. S. Mieleszki.Na UMCS pracuje od 1997 roku.10 lat później uzyskał doktorat z zakresurzeźby. W swym dorobku artystycznymma sześć wystaw indywidualnych,38 pokazów zbiorowychoraz trzy nagrody w ogólnopolskichkonkursach rzeźbiarskich. Jest autorempomnika Romana Dmowskiegow Warszawie.Spotkania20–21 maja w Akademii Sztuk Pięknychim. Eugeniusza Gepperta weWrocławiu odbyła się ogólnopolskakonferencja „Ceramika – obszarydziałań twórczych”. Do udziałuzaproszono pedagogów polskichuczelni, prowadzących pracowniekształcące w zakresie ceramiki. Konferencjazakładała prezentacje programów,profili oraz możliwościpracowni, zakładów i katedr funkcjonującychw ramach polskich uczelniwyższych. Odbyły się także prezentacjeplenerów oraz sympozjów ceramicznych,prezentacje absolwentóworaz ich aktywności w obszarzesztuki współczesnej, projektowania,działalności kulturalno-edukacyj-nej. Konferencja miała na celu równieżzdefiniowanie potrzeb absolwentówkierunków projektowychw kontekście progresywnego rozwojumetod kształcenia na uczelniachwyższych. Pracownię ceramicznąZakładu Rzeźby i Ceramikiprof. Adama Myjaka z Wydziału ArtystycznegoUMCS reprezentowałaasystentka Alicja Kupiec.Wydział Biologiii Nauk o ZiemiDecyzją MNiSW przypisano WydziałowiBiologii i Nauk o Ziemiśrodki finansowe w wysokości3 143 950 zł na realizację międzynarodowegoniewspółfinansowanegoprojektu polsko-ukraińskiego„Paleolityczna ekumena strefypery- i metakarpackiej – studiumzmian środowiska zachodniej Ukrainyi południowo-wschodniej Polskiw plejstocenie i ich wpływu napierwotne osadnictwo oraz szlakimigracji (na podstawie stanowisklessowych i jaskiniowych)”.Wnioskodawcą i koordynatoremprojektu ze strony WydziałuBiNoZ jest profesor Maria Łanczontz Zakładu Geografii Fizyczneji Paleogeografii. Współwykonawcamiw projekcie będą: InstytutNauk Geologicznych Polskiej AkademiiNauk, Instytut Systematykii Ewolucji Zwierząt Polskiej AkademiiNauk, Zakład Epoki Kamieniaz Uniwersytetu Jagiellońskiegoi Zakład Paleozoologii UniwersytetuWrocławskiego.Projekt będzie realizowany wewspółpracy z następującymi jednostkaminaukowymi na Ukrainie: KatedraGeomorfologii i Paleogeografiiz Narodowego Uniwersytetu im.I. Franka, Instytut Ukrainoznawstwaim. I. Krypiakiewicza z NarodowejAkademii Nauk Ukrainy i InstytutNauk Geologicznych z NarodowejAkademii Nauk Ukrainy.Projekt łączy się ściśle z:a) „Umową dotyczącą współpracynaukowej i kulturalnej międzyUMCS a Narodowym Uniwersytetemim. Iwana Franka we Lwowie”podpisaną w roku 2009,b) „Projektem współpracy pomiędzyKatedrą Geomorfologii i PaleogeografiiPaństwowego Uniwersytetuim. I. Franka we Lwowie orazInstytutem Nauk o Ziemi UMCSw ramach umowy o współpracyakademickiej «Środowisko przyrodniczei wiek geologiczny stanowiskpaleolitycznych zachodniejczęści Ukrainy i południowowschodniejPolski»” (okres realizacji1.12.2009–30.11.2015),c) „Umową o współpracy pomiędzyInstytutem Nauk GeologicznychPAN a Instytutem Ukrainoznawstwawe Lwowie i Instytutem NaukGeologicznych w Kijowie NarodowejAkademii Nauk na lata 2009–2011podpisaną w ramach porozumieniao współpracy naukowej między PANa NANU na realizację wspólnegoprojektu «Korelacja stratygraficznastanowisk paleolitycznych Ukrainyi Polski na tle zmian klimatycznychw czwartorzędzie»”,d) „Umową o współpracy ING PANz Wydziałem Geograficznym NarodowegoUniwersytetu im. I. Franka”podpisaną w 2008 roku.WyjazdyW maju i kwietniu w Instytucieprzebywało czterech pracownikówuczelni zagranicznych, z którymiWydział Biologii i Nauk o Ziemima podpisane dwustronne umowyo wymianie studentów i pra-czerwiec 2010Wiadomości Uniwersyteckie17

Wydarzeniacowników w ramach programuLLP/Erasmus. Podczas pobytu gościezapoznali się z prowadzonymiw Instytucie badaniami, ofertądydaktyczną oraz możliwościamiwspółpracy naukowej i dydaktycznej.Wykłady dla studentów i pracownikówwygłosili również: dr KatalinFormadi z Zakładu Turystykina Uniwersytecie Pannońskim naWęgrzech – „Employment and carrerin tourism”, mgr Jana Stavovaz Katedry Geoinformatyki na Uniwersyteciew Czechach – „Digitalelevation models – base principles(data models, interpolation methods,analysis of dem)”, mgr BerndAdamek-Schyma z Instytutu Geografiina niemieckim Uniwersyteciew Lipsku – „Before and beyond«Geopoetics» – history, potentialand traps literary geography”, mgrRonny Schmidt również z lipskiegouniwersytetu – „Selected gulliesin the loess areas surroundingDzialoszyce (se Poland) – treir origin,development and geoecologicaleffects” oraz „Selected landscrapesin Saxony – their origin, developmentand ecological and economicaleffects”.Obecnie Wydział posiada blisko 20podpisanych dwustronnych umówz uniwersytetami z całej Europyumożliwiających wyjazdy studentomi pracownikom. Kilka z nich zostałopodpisanych w bieżącym roku,na przykład z Uniwersytetem w Trieri Uniwersytetem w Istambule.dr hab. Wojciech ZgłobickiKoordynator ProgramuErasmus, Wydział Biologiii Nauk o ZiemiWydział ChemiiWyjazdy1–30 maja w kijowskim ChuikoInstitiute of Surface Chemistryz Narodowej Akademii Nauki naUkrainie przebywali mgr KonradTerpiłowski z Zakładu Zjawisk Międzyfazowychoraz dr MałgorzataWiśniewska z Zakładu Radiochemiii Chemii Koloidów. Wyjazd odbyłsię w ramach realizacji GrantuMiędzynarodowego Unii EuropejskiejFP7, Marie Curie (PEOPLE) IR-SES na podstawie kontraktu nr PIR-SES-GA-2008-230790. PracownicyWydziału Chemii UMCS uczestniczyliteż w „International SymposiumModern Problems of SurfaceChemistry and Physics” orazw „1 st COMPOSITUM Conference”.16 maja do grupy dołączyła drBarbara Charmas z Zakładu MetodChromatograficznych.10–12 maja dr Mariusz Barczakz Zakładu Chemii Teoretycznejuczestniczył w seminarium naukowympoświęconym realizacji wspólnychbadań z Universite de ReimsChampagne Ardenne i ASTRIUMSAS w Paryżu we Francji.14–20 maja w konferencji IAP 2010w Chińskiej Akademii Nauk w Pekinieuczestniczyły dr hab. MartaSzymula z Zakładu Radiochemiii Chemii Koloidów oraz dr hab. JolantaNarkiewicz-Michałek i dr MateuszDrach z Zakładu Chemii Teoretycznej.Prof. dr hab. Andrzej Dąbrowskioraz dr Mariusz Barczak z ZakładuChemii Teoretycznej uczestniczyliw konferencji „InterfacesAgainst Pollution 2010” w Pekiniew dniach 14–20 maja.16–22 maja mgr Grzegorz Żukocińskiz Zakładu Fizykochemii PowierzchniCiała Stałego uczestniczyłw „International SymposiumModern Problems of Surface Chemistryand Physics w Chuiko Institiuteof Surface Chemistry” w NarodowejAkademii Nauki Ukrainyw Kijowie.16–20 maja dr Jadwiga Skubiszewska-Ziębaz Zakładu Metod Chromatograficznychuczestniczyław „Management Group AnnualMeeting of FP7 Marie Curie IRSESProject, No 230790” oraz w „InternationalSymposium Modern Problemsof Surface Chemistry andPhysics” w Chuiko Institiute of SurfaceChemistry Narodowej AkademiiNauki Ukrainy w Kijowie,a także 22–29 maja w „X InternationalConference on Fundamentalsof Adsorption, FAO10” w Awaji,Yumebutai International Center,Hyogo w Japonii.W „International Symposiumdevoted to the 80 th anniversary ofAcademician O.O. Chuiko” w NarodowejAkademii Nauki w Kijowiena Ukrainie 17–22 maja uczestniczyli:dr Beata Podkościelna, drMarta Worzakowska, dr MałgorzataMaciejewska, dr MagdalenaSobiesiak z Zakładu Chemii Polimeróworaz prof. dr hab. WładysławJanusz z Zakładu Radiochemiii Chemii Koloidów.25–28 maja 2010 dr Marta Worzakowskaoraz dr Marta Grochowiczz Zakładu Chemii Polimerówuczestniczyły w „Joint Symposiumon Thermal Analysis and Calorimetry”na Technische UniversitatDresden w Niemczech.WydziałEkonomicznyObrony20 maja odbyła się publiczna obronarozprawy doktorskiej „Ekonomiczneaspekty ochrony środowiska w przedsiębiorstwachwojewództwa podkarpackiego”mgr Barbary Fury,słuchaczki studiów doktoranckichw zakresie ekonomii. Promotorembyła prof. dr hab. Elżbieta Skrzypek,a recenzentami: dr hab. Piotr Karpuś,prof. nadzw. UMCS i prof. drhab. Kazimierz Górka z UniwersytetuEkonomicznego w Krakowie.Obrona zakończyła się nadaniemstopnia doktora nauk ekonomicznychw zakresie ekonomii.18 Wiadomości Uniwersyteckie czerwiec 2010

WydarzeniaWydział Filozofiii SocjologiiObrony5 maja odbyła się publiczna obronarozprawy doktorskiej mgr. DamianaLiszki zatytułowanej „Teoriefunkcjonowania umysłu w pismachmłodego Zygmunta Freuda”. Promotorembyła dr hab. Honorata Jakuszko,prof. nadzw. UMCS, a recenzentamiprof. dr hab. PawełDybel z Instytutu Filozofii PolskiejAkademii Nauk i dr hab. AndrzejNiemczuk z Instytutu FilozofiiUMCS. Rada Wydziału Filozofiii Socjologii pozytywnie oceniła rozprawędoktorską i przebieg obronyoraz podjęła uchwałę o nadaniumgr. Damianowi Liszce stopnia naukowegodoktora nauk humanistycznychw zakresie filozofii.7 kwietnia odbyło się kolokwium habilitacyjnedr Marii Popczyk. Rozprawęhabilitacyjną zatytułowaną„Estetyczne przestrzenie ekspozycjimuzealnych. Artefakty przyrodyi dzieła sztuki” recenzowali: dr hab.Teresa Pękala, prof. nadzw. UMCS,prof. dr hab. Krystyna Wilkoszewskaz Uniwersytetu Jagiellońskiego,prof. dr hab. Ewa Rewers z Uniwersytetuim. Adama Mickiewiczaoraz prof. dr hab. Grzegorz Sztabińskiz Uniwersytetu Łódzkiego. RadaWydziału Filozofii i Socjologii podjęłauchwałę w sprawie nadania drMarii Popczyk stopnia naukowegodoktora habilitowanego nauk humanistycznychw zakresie filozofii.12 maja odbyło się kolokwium habilitacyjnedr. Cezarego Mordki. Rozprawęhabilitacyjną zatytułowaną„Świadomość świata i spostrzeżenie”recenzowali: prof. dr hab. ZbigniewDrozdowicz z Uniwersytetuim. Adama Mickiewicza, prof. drhab. Andrzej Półtawski z UniwersytetuJagiellońskiego, prof. dr hab.Zdzisław Cackowski z UMCS orazdoc. dr hab. Robert Piłat z PolskiejAkademii Nauk. Rada Wydziału Filozofiii Socjologii podjęła uchwałęw sprawie nadania dr. CezaremuMordce stopnia naukowego doktorahabilitowanego nauk humanistycznychw zakresie filozofii.WydziałHumanistycznyObrony5 maja odbyła się publiczna obronapracy doktorskiej mgr Nelyi Shpychko„Doroczna obyczajowość Polakówzamieszkałych na Podolu – tradycjai współczesność”. Promotorembył prof. dr hab. Jan Adamowski,a recenzentami: prof. dr hab. MagdalenaZowczak z UniwersytetuWarszawskiego i ks. prof. dr hab.Franciszek Rosiński z UniwersytetuWrocławskiego.26 maja odbyła się publiczna obronapracy doktorskiej mgr Yuliyi Sviderskiej„Stereotypy Ukraińca i Polakana podstawie badań w województwielwowskim i lubelskim”. Promotorembył prof. dr hab. Jan Mazur,a recenzentami: prof. dr hab. HalinaZgółkowa z Uniwersytetu im.Adama Mickiewicza i prof. dr hab.Jerzy Bartmiński z UMCS.WyjazdyDwie studentki trzeciego roku slawistykii studentka pierwszegoroku II stopnia slawistyki wzięłyudział w Warsztatach translatorycznychna temat „Ludowość jakoproblem przekładowy (na przykładzieutworów Jordana Jovkova)”zorganizowanych przez UniwersytetMikołaja Kopernika w Toruniu5–7 maja.6–8 maja w Kazimierzu nad WisłąInstytut Badań Literackich PAN i KatolickiUniwersytet Lubelski zorganizowałykonferencję naukową „Wojny,bitwy, potyczki w kulturze staropolskiej”.Podczas konferencji referatywygłosili pracownicy Instytutu FilologiiPolskiej: dr Anna Nowicka-Struska– „Czekając na Chmielnickiego.Lublin w tekstach czasów wojen kozackich”oraz dr Sławomir Baczewski– „O wolność szlachty. Ideowe kontekstywypowiedzi literackich związanychz bitwą pod Byczyną”.10–16 maja prof. dr hab. MariaCymborska-Leboda z InstytutuFilologii Słowiańskiej w ramachprogramu Erasmus wystąpiła z cyklemwykładów na Uniwersyteciew Tallinie (Estonia). Tematу wykładówto: „Тело – душа – дух врусском символизме” i „Прометейи Пандора, или мифопоэтическаяантропология в творчествеВячеслава Иванова”.12–15 maja w Poznaniu prof. LubowFrolak brała udział w posiedzeniuMiędzynarodowej Komisji Dialektologicznejprzy Komitecie Slawistyki.Omówiła stan prac dialektologicznychprowadzonych m.in.przez ośrodek lubelski. Zaprezentowałareferat z zakresu fonetykii fonologii w gwarach.12–13 maja mgr Patrycja Piotrowskaz Instytutu Archeologii zaprezentowałareferat „Kim jesteś człowieku,że cię tak pochowano” na 13.spotkaniu z cyklu „Funeralia Lednickie”zorganizowanym przez StowarzyszenieNaukowe ArcheologówPolskich Oddział w Poznaniu, PolskieTowarzystwo Antropologiczneoraz Muzeum Pierwszych Piastówna Lednicy.13–15 maja dr hab. profesor UMCSHalina Ludorowska z Instytutu Germanistykiwzięła udział w międzynarodowejkonferencji „Zwischenzeit,Grenzüberschreitung,Aufstörung – Bilder von Adoleszenzin der deutschsprachigen Literatur”(„Obrazy dojrzewania w literaturzeniemieckojęzycznej”) zorganizowanejw Centrum NiemieckojęzycznejLiteratury i Mediów Uniwersytetuw Zielonej Górze. ProfesorLudorowska wystąpiła z referatemczerwiec 2010Wiadomości Uniwersyteckie19

Wydarzenia„Adoleszenz, Akkulturation undGrenzüberschreitungen in NataschaWodins «Einmal lebt ich» (1989)(„Dojrzewanie, akulturacja i przekraczaniegranic w «Einmal lebtich» Nataszy Wodin”).18–19 maja w Hrubieszowie odbyłasię konferencja sprawozdawcza „Badaniaarcheologiczne w Polsce środkowowschodniej,Wołyniu i Polesiuw roku 2009” zorganizowana przezInstytut Archeologii we współpracyz Muzeum im. ks. Stanisława Staszica,Starostwem Powiatowym i UrzędemGminy w Hrubieszowie oraz MasłomęckimStowarzyszeniem WioskaGocka. W spotkaniu uczestniczylii wygłosili referaty pracownicy InstytutuArcheologii: dr Anna Zalewska– „Archeologia stosow(a)na naukaspołeczna”, mgr Tadeusz Wiśniewski– „Badania archeologiczne w KoloniiKlementowice, pow. Puławy, stan.20. Sezon 2009”, dr Piotr Łuczkiewicz– „Badania osady ludności kulturyprzeworskiej w Sobieszynie, stan. 14,w 2008 roku”, mgr Sylwester Sadowski– „Badania wykopaliskowe na stanowiskunr 1 w Swaryczowie, pow.Zamość, w latach 2008–2009”, drMarek Florek – „Cmentarzysko kurhanowew Międzygórzu, pow. Opatów.Wyniki badań 2006–2009”, drhab. Andrzej Rozwałka – „Podsumowaniestanu badań archeologicznychnad okresem późnego średniowieczai nowożytności na Lubelszczyźnie zalata 1996–2006”.19 maja odbyła się międzynarodowakonferencja naukowa pod nazwą„Teachers facing multinational classroomsin the era of European migrationsin the 21st century” zorganizowanaprzez Szkołę WyższąPsychologii Społecznej w Warszawiewraz z Winchester Universityz Wielkiej Brytanii oraz Volda UniversityCollege z Norwegii. W konferencjiudział wziął dr JarosławKrajka z Zakładu Lingwistyki StosowanejUMCS, który przedstawiłreferat „Preparing language teachersfor multinational classrooms – guidelinesfor foreign language methodologytraining”.19–21 maja we Lwowie na Ukrainieodbyła się zorganizowanaprzez Інститут українознавстваім. І. Крип’якевича Національноїакадемії наук Уккраїни międzynarodowakonferencja naukowa„Археологія заходу України”, w którejuczestniczyli pracownicy InstytutuArcheologii, prezentując następującereferaty: dr Elżbieta Kłosińska– „Z problematyki badawczej młodszejepoki brązu i wczesnej epoki żelazaw dorzeczu Górnego Bugu”, drHalina Taras – „Gospodarka w epocebrązu na terenie Pojezierza Łęczyńsko-Włodawskiego”,mgr Patrycja Piotrowska– „Cmentarzysko ludnościkultury trzcinieckiej na stanowisku22 w Łukawicy w powiecie lubaczowskim”oraz mgr Marcin Piotrowski– „Geneza reliefowych znaków nadnach naczyń ceramicznych na terenachna zachód od Morza Czarnegomiędzy IV i VI wiekiem. Wspólnyproblem archeologii wschodnio- i zachodnioeuropejskiej”.20–21 maja w Siedlcach odbyłasię ogólnopolska konferencja „Polszczyznatrzech pokoleń. Podobieństwai różnice”. W konferencjizorganizowanej przez AkademięPodlaską w Siedlcach wzięła udziałprof. dr hab. Halina Pelc z InstytutuFilologii Polskiej, która wygłosiłareferat „Tradycja i nowoczesnośćw międzypokoleniowejkomunikacji językowej”.24–25 maja odbyła się międzynarodowakonferencja naukowa „Literaturoznawstwo,językoznawstwoi kulturoznawstwo jako płaszczyznyprzekazu we współczesnej glottodydaktyce”zorganizowana przez InstytutNeofilologii Państwowej WyższejSzkoły Zawodowej w Chełmie. Celemkonferencji była wymiana doświadczeńakademickich nauczycieliliteratury, kulturoznawstwa, językoznawstwaoraz metodyki nauczaniajęzyka obcego. W konferencji aktywnyudział wzięli pracownicy naukowiZakładu Lingwistyki StosowanejUMCS. Doktor Jolanta Knieja wygłosiłareferat „O międzyludzkiej komunikacjiniejęzykowej”, dr JarosławKrajka – „Przygotowanie nauczycielido rozwijania kompetencji kluczowychuczniów w dobie reformy programowej– rola literaturoznawstwa,językoznawstwa i kulturoznawstwaw kształceniu zawodowym”. PracownicyInstytutu Germanistyki równieżprzedstawili swoje prace: prof.dr hab. Hans-Jörg Schwenk – „Czemusłużą badania kontrastywne?”,dr Marek Dziuba – „Historia literaturyna studiach filologicznychw języku polskim – argumenty zai przeciw”, dr Andrzej Materna –„Wartości i wartościowanie w glottodydaktycei filologii”.24–26 maja prof. dr hab. Józef Kośćz Instytutu Filologii Polskiej brałudział w konferencji „Odmiany stylowepolszczyzny – dawniej i dziś”zorganizowanej przez Instytut FilologiiPolskiej Uniwersytetu w Białymstoku.Podczas konferencji prof.Kość wygłosił referat „Profile lustracjiw dyskursie publicznym”.25–29 maja dr Piotr Łuczkiewiczz Instytutu Archeologiiwziął udział w konferencjizorganizowanej w Nürnbergw Niemczech przez GermanischesNationalmuseum, Bayerisches Landesamtfür Denkmalpflege orazder Gesellschaft für Archäologiein Bayern e.V. 80. Verbandstagungdes West- und Süddeutschen Verbandesfür Altertumsforschung e.V.,prezentując referat Handelsroutenund Fernkontakte in Ostgermanienam Ende der Latenezeit.28 maja w Woli Uhruskiej odbyłasię międzynarodowa konferencjaII Sympozjum Polsko-Ukraińskiegona temat: „Gospodarka, kulturai język na pograniczu polsko-ukraińskim”.Podczas konferencji referatwygłosiła prof. dr hab. Halina Pelcz Instytutu Filologii Polskiej „Z pracnad Słownikiem gwar Lubelszczyznyz perspektywy leksykologa”. Organizatoramikonferencji byli InstytutFilologii Słowiańskiej UMCS,Katedra Dialektologii Polskiej UniwersytetuŁódzkiego, KuratoriumOświaty w Lublinie, Gmina Wola20 Wiadomości Uniwersyteckie czerwiec 2010

WydarzeniaUhruska, Starostwo Powiatowe weWłodawie, Collegium UcrainicumKatolicki Uniwersytet Lubelski im.Jana Pawła II, Uniwersytet im. ŁesiUkrainki w Łucku.31 maja–1 czerwca w Chełmie odbyłasię międzynarodowa konferencjanaukowa „Przeobrażenia w języku,kulturze i edukacji na przełomie XXi XXI wieku” zorganizowana przezInstytut Nauk HumanistycznychPWSZ w Chełmie. Podczas konferencjireferat „Zachowania językowewspółczesnych Polaków w zwierciadleprasowej satyry” wygłosiła m.in.prof. dr hab. Maria Wojtak z InstytutuFilologii Polskiej.Spotkania6 maja prof. Feliks Czyżewski i drMarek Olejnik w ramach umowypomiędzy UMCS i PaństwowymUniwersytetem Wołyńskim im.Łesi Ukrainki w Łucku uczestniczyliw spotkaniu m.in. z dziekanemWydziału Filologicznego doc. JurijemPromykiem i dyrektorem LaboratoriumOnomastyczno-Dialektologicznegoprof. HryhorijemArkuszynem. Podczas spotkaniaomówiono stan realizacji obowiązującejumowy na płaszczyźnie badańnaukowych, wspólnych publikacji,dydaktyki. Profesor Czyżewskiwystąpił też z referatem naukowymdla studentów ukrainistyki i polonistykiUniwersytetu w Łucku.14–15 maja odbył się finał wojewódzkiV Ogólnopolskiego KonkursuRecytatorskiego Poezji i ProzyUkraińskiej „Polsko-UkraińskieSpotkania Mistrzów Słowa”. Honorowypatronat nad Konkursem sprawowaliKonsul Generalny Ukrainyw Lublinie i prezydent Lublina.Współorganizatorem konkursu byłZFU, reprezentowany podczas samejuroczystości przez prof. IhoraNabytowycza.17 maja w Muzeum Technikiw Warszawie przygotowano wspólniez Zespołem Szkół im. Kajetanahr. Kickiego w Sobieszynie wystawę„Tajemnica szkoły w Sobieszynie”.W organizacji wystawy uczestniczyłdr Piotr Łuczkiewicz z InstytutuArcheologii prowadzący od latbadania archeologiczne w tej miejscowości.25 maja dr Agata Mokrzycka z InstytutuFilologii Słowiańskiej w ramachDni Książki Żydowskiej wzięłaudział w imprezie cyklicznej „Przeczytanew tłumaczeniu”, przedstawiającfragment książki Angela Wagensteina„Żegnaj Szanghaju”.25 maja odbyło się uroczyste podpisanieumowy patronackiej InstytutuFilologii Słowiańskiej UMCS z IILiceum Ogólnokształcącym im. PiotraFirleja w Lubartowie. Stronamiumowy są dziekan Wydziału Humanistycznegoprof. dr hab. HenrykGmiterek, dyrektor Instytutu FilologiiSłowiańskiej UMCS prof. dr hab.F. Czyżewski oraz dyrektor II LiceumOgólnokształcącego im. Piotra Firlejaw Lubartowie mgr R. Borzęcki.W skład delegacji, której przewodniczącymbył prof. dr hab. M. Sajewicz,weszły również dr hab. J. Tarkowskaoraz dr E. Białek.27 maja w ramach prezentacji osiągnięćczeskiej archeologii w InstytucieArcheologii odbyły się dwawykłady: dr. hab. Eduarda Droberjaraz Instytutu „Fenomen obrządkuinhumacji w Swebów we wczesnymokresie rzymskim” oraz dr.Michala Lutovskiego z Ústavu archeologicképamátkové péče středníchČech w Pradze „Początki wczesnośredniowiecznejPragi”.28 maja w Instytucie Filologii Słowiańskiejodbyło się trzecie spotkaniez cyklu „Wiosenne prezentacje” –seminarium doktorantów na temat„Literatura rosyjska XX wieku: tekstyi konteksty”. Rezultaty swoich badańnaukowych w postaci referatów zaprezentowałydoktorantki z ZakładuLiteratury i Kultury Rosyjskiej XX–XXI wieku (opiekunem naukowymbyła prof. dr hab. Maria Cymborska-Leboda):Ewelina Kułakowska– „Aspekty kobiecego wstydu w nowelistyceWalerija Briusowa w kontekściemyśli filozoficznej XIX–XXwieku”, Ewa Stawinoga – „Per Crucemad Rosam: rożokrzyż w poezjiWiaczesława Iwanowa a kontekstkulturowy (na materiale wiersza«Rosa in Cruce»)”, Małgorzata Ułanek– „Eros i samotność w «Listachz Tuły» Borysa Pasternaka – próbainterpretacji kontekstualnej”, WandaKubiak – „«Потушить свечу» –идея самоубийства в рассказахИвана Бунина эмигрантскогопериода в контексте европейскойфилософской мысли”.28 maja w Zespole Szkół w WoliUhruskiej, objętym patronatem InstytutuFilologii Słowiańskiej odbyłsię po raz szósty konkurs recytatorski– rosyjska i ukraińska poezjaklasyczna. Do konkursu przystąpiłydzieci i młodzież z Woli Uhruskiej,Włodawy i Chełma. Łącznieok. 30 osób. Jury, reprezentowaneprzez pracowników Instytutu FilologiiSłowiańskiej: dr Ewa Białek,dr Piotr Złotkowski oraz dr MarcinKojde), przyznało nagrody w kategoriach:szkoła podstawowa, gimnazjum,liceum. Uczestnicy, choćjeszcze tak młodzi, z dużym zaangażowaniempodeszli do konkursu.Najliczniejszą grupę stanowiligimnazjaliści. Oni też wywalczylinajwięcej nagród.31 maja w II Liceum Ogólnokształcącymim. Piotra Firleja w Lubartowiedr hab. Marek Kwapiszewskiz Instytutu Filologii Polskiej wygłosiłreferat zatytułowany „Norwid– poeta nowoczesny”, w którymuczestniczyli uczniowie klashumanistycznych.WydziałMatematyki, Fizykii InformatykiMianowanieProfesor dr hab. Krzysztof Murawskiz Zakładu Astrofizyki i Teoriiczerwiec 2010Wiadomości Uniwersyteckie21

WydarzeniaGrawitacji Instytutu Fizyki zostałmianowany na stanowisko profesorazwyczajnego.Spotkania21 maja na Wydziale Matematyki,Fizyki i Informatyki odbyła siępierwsza część Sympozjum MłodychMatematyków. Projekt skierowanybył do lubelskiej młodzieżyszkolnej i gimnazjalnej. W auliInstytutu Fizyki dla uczniów szkółpodstawowych wykłady wygłosilidr Krzysztof Bolibok, dr AgnieszkaKozak, mgr Bożena Kukier z OgólnokształcącejSzkoły Muzycznejoraz Sebastian Kieliszek. 28 majaz naukowcami spotkali się gimnazjaliścii dla nich przygotowanowykłady, które wygłosili: dr hab.Marek Kordos z Uniwersytetu Warszawskiego,mgr Bożena Kukierz Ogólnokształcącej Szkoły Muzycznejoraz Michał Kosacki. W ramachsympozjum odbyła się takżeprezentacja nagrodzonych prackonkursowych i pokazy matematycznychprogramów komputerowych.WydziałPedagogikii PsychologiiObrony5 maja odbyło się kolokwium habilitacyjnedr. Mariusza Korczyńskiego.Podstawą przewodu habilitacyjnegobyła rozprawa „Wartościw przystosowaniu osób niepełnosprawnych”.Recenzentami pracybyli: prof. dr hab. Tadeusz Gałkowski;dr hab. Amadeusz Krause, prof.nadzw.; prof. dr hab. Maria Chodkowskai dr hab. Joanna Głodkowska,prof. nadzwyczajny.20 maja odbyło się kolokwium habilitacyjnedr Urszuli Oszwy. Podstawąprzewodu habilitacyjnego byłarozprawa „Psychologiczna analizaprocesów operowania liczbamiu dzieci z trudnościami w matematyce”.Recenzentami byli:prof. dr hab. Dorota Klus-Stańska;prof. dr hab. Edyta Gruszczyk-Kolczyńska; dr hab. Emilia Łojek,prof. UW; prof. zw. dr hab. AndrzejBogaj.WydziałPolitologiiSpotkaniaZakład Komunikacji SpołecznejWydziału Politologii UMCS przywspółpracy z Podlaską FundacjąWspierania Talentów (fundacjaSkarbu Państwa) zorganizowałogólnopolską konferencję naukową„Polityka historyczna w literaturzepolskiej”. Odbyła się ona 18–19maja w gmachu Wydziału Politologii.Jej kierownikiem był prof. drhab. Krzysztof Stępnik, a sekretarzemdr Magdalena Piechota. Konferencję,podczas której wygłoszono32 referaty, otworzył dziekanWydziału Politologii prof. dr hab.Grzegorz Janusz.Organizatorzy gościli referentówz kilkunastu ośrodków naukowychw Polsce, m.in. z UniwersytetuJagiellońskiego, UniwersytetuWarszawskiego, Instytutu BadańLiterackich PAN, Katolickiego UniwersytetuLubelskiego, UniwersytetuWrocławskiego, UniwersytetuMikołaja Kopernika w Toruniu,Uniwersytetu Śląskiego, UniwersytetuRzeszowskiego, UniwersytetuOpolskiego, Uniwersytetuw Białymstoku oraz UniwersytetuKazimierza Wielkiego w Bydgoszczy.Obradom towarzyszyłydługie i owocne dyskusje, odsłaniającenowe pola badań literaturoznawczych,dla których kluczemjest kontrowersyjne pojęcie politykihistorycznej. Efektem konfrontacjiróżnych sposobów myśleniao polityce historycznej, wielościzastosowanych przez referentówmetod interpretacji i analizy dziełliterackich XIX i XX wieku będziemonograficzna publikacja książkowa,którą opublikuje WydawnictwoUMCS w serii „Obrazy KulturyPolskiej”.Magdalena PiechotaWydział Prawai AdministracjiObrony12 maja odbyła się publiczna obronarozprawy doktorskiej mgr. JarosławaHarczuka „Uzgadnianiew procesie decyzyjnym stosowaniakrajowego prawa publicznego”.Promotorem rozprawy był prof. drhab. Leszek Leszczyński, zaś recenzentami:prof. dr hab. Andrzej Korybskiz UMCS i prof. dr hab. JanŁukasiewicz z Uniwersytetu Rzeszowskiego.17 maja odbyła się publiczna obronarozprawy doktorskiej mgr IzabeliTwardowskiej-Mędrek „Ochronaroszczeń pracowniczych w razieprzejęcia zakładu pracy przez nowegopracodawcę według prawaUnii Europejskiej”. Promotoremrozprawy był prof. dr hab. AndrzejWróbel, zaś recenzentami: prof. drhab. Zbigniew Hajn z UniwersytetuŁódzkiego i prof. dr hab. TeresaLiszcz z UMCS.31 maja odbyła się publiczna obronarozprawy doktorskiej mgr. TomaszaJaroszyńskiego „RozporządzenieWspólnot Europejskich jakoskładnik systemu prawa obowiązującegow Rzeczypospolitej Polskiej”.Promotorem rozprawy byłprof. dr hab. Andrzej Wróbel, zaśrecenzentami: prof. dr hab. RyszardSkubisz z UMCS i prof. dr hab. MirosławWyrzykowski z UniwersytetuWarszawskiego.22 Wiadomości Uniwersyteckie czerwiec 2010

RozmowaZ kierownikiem ZakładuJęzykoznawstwa Germańskiegoprof. dr. hab.Hans-Jörg Schwenkiemrozmawiała Iwona Mazur,studentka III rokufilologii germańskiej.Prof. Hans-Jörg SchwenkFot. Anna Pastuszka„Polska moją ojczyzną”Przypadek, przeznaczenie, a możekonieczność przywiodła Pana doPolski?Kiedyś wpadła mi do rąk książka „Polska– moja ojczyzna”. Nie byłem zainteresowanytą książką, ale jej tytułprzemówił do mnie. W 1997 roku zacząłempracować w Warszawie. Pięćlat byłem lektorem w Instytucie LingwistykiStosowanej w Warszawie.Potem chciałem wrócić do Niemiec.A jednak Profesor został…Mój były szef, teraz mistrz – FranciszekGrucza, z którym przezdwanaś cie lat współpracowałemw różnych okolicznościach, po wygaśnięciuumowy zapytał, czy niechcę zostać w Polsce. Zgodziłem się.Przez cały czas z nim współpracowałem.Byłem jego prawą ręką. To,że doszło do habilitacji, zawdzięczamgłównie jemu. Kiedyś mi powiedział:„Jak się myśli, że możnaobyć się bez czegoś, to wtedy tegonie robimy. Ale nie myśl tak, że jakośdasz sobie radę. Jak tak myślisz,to na pewno tego nie zrobisz”.Niech pani spojrzy co tutaj jest napisane:In aufrichtiger Dankbarkeit.W dowód szczerej wdzięczności.W trzy lata napisałem trzy książkii mnóstwo artykułów. Zawsze pracowałemna stanowiskach administracyjnych,ale odkryłem naukę.Dzięki niemu.Kluczem do sukcesu jest… Nowłaśnie, co zdaniem Profesorajest kluczem do sukcesu?Ja mówię studentom, że niedługokażdy żul będzie magistrem(śmiech). Klucz do sukcesu? Każdyczłowiek musi to znaleźć w sobie.W moim przypadku dzięki FranciszkowiGruczy znalazłem to, comiałem w sobie. Jakiś potencjał był,ale trzeba go było jeszcze przebudzić.Ten klucz składa się z wieluczynników, ale nie na wszystkiemamy wpływ.Wszystko zaczyna się od zainteresowań.Tak, ale gdyby nie Franciszek Grucza,to jaka byłaby moja kariera?Można mówić, że moim błędembyło to, że nie potrafiłem tego samw sobie obudzić. Potrzebowałem takiegoczłowieka, który pokaże mi,na czym to wszystko polega...…człowieka, który dotknął struny,która później zaczęła już drgaći wydawać melodię sama.Oczywiście. I oprócz tego jeszczeambicje. Zdolność i talent też musząbyć. Trzeba najpierw dostrzecto, co mamy w sobie, rozwijać to,spotkać się i być z odpowiednimiludźmi i mieć odrobinę szczęścia,żeby poznać właściwych ludzi naodpowiednich stanowiskach. To jestklucz do sukcesu. Ze mną tak było.Nauka i praca to jedna stronamedalu. Jak wygląda Pana życiew Polsce?Polska i Polska to dwie pary kaloszy.Im bardziej ku wschodowi,tym lepsi ludzie, mentalność. Zauważamto, kiedy, na przykład, idędo kiosku po paczkę papierosów.Zawsze ucinam sobie pogawędkęze sprzedawcą, a przykładowow Warszawie ludzie nie są już tacyrozmowni. Tutaj ludzie mają mniejdystansu. Zrobili na mnie wrażenie.Pracowałem też w Białymstoku.Jak ja lubiłem jeździć do Białegostoku...To był inny klimat, innamentalność. Po prostu lepiej.Doświadczył Profesor słynnej polskiejgościnności w jakiś szczególnysposób?Tak, ale w Rosji nie było gorzej. Tamjest taka gościnność jak w Polsce.Kiedyś jechałem do Wołgogradu. Zakażdym razem, jak pociąg zatrzymywałsię na jakiejś stacji, otwierałemokno i do ludzi, którzy tam stali naperonie, krzyczałem w języku polskim:„Cześć!”. Ludzie myśleli, żebrak mi piątej klepki (śmiech). Nawetbędąc w Wołgogradzie, nigdy niestraciłem kontaktu z językiem polskim.Kupowałem sobie tam książkipolskie. Pamiętam, że tam akuratczytałem Sienkiewicza „Quo Vadis.”Dziękuję bardzo za rozmowę.czerwiec 2010Wiadomości Uniwersyteckie23

RozmowaJestem spełnionyzawodowoCeniony w kraju specjalista w dziedzinie prawa konstytucyjnego,teorii państwa i prawa oraz prawa wyznaniowego, wielokrotniewyróżniany i nagradzany za wkład w rozwój nauki, w rozmowiez „Wiadomościami Uniwersyteckimi” dzieli się swoimi osobistymiosiągnięciami naukowymi i spostrzeżeniami na temat kondycjilubelskiego szkolnictwa wyższego.Jest Pan absolwentemUMCS, tutaj teżzdobywał Pan kolejneszczeble kariery zawodowej,ale Pana działalność naukowanie ogranicza się tylko do rodzinnegośrodowiska akademickiego.Pełnił Pan i pełni w dalszymciągu zaszczytne funkcje na niwieogólnopolskiej. Czego dotyczyta współpraca?Od 1999 roku przez dwie kadencjepełniłem funkcję członka RadyGłównej Szkolnictwa Wyższego.Podczas drugiej mojej kadencji, w latach2002–2005 byłem członkiemPrezydium Rady. W obecnej kadencjinie ma żadnego przedstawicielanaszego lubelskiego środowiskaakademickiego. Z tej perspektywymogę stwierdzić , że reprezentowaniemojego Uniwersytetu było to dlamnie dużym wyróżnieniem. Wtedybyłem jeszcze adiunktem, ale mimoto przeszedłem ciężką selekcję wyborczą,zdobyłem zaufanie i mogłemreprezentować naszą Uczelnię.Ponadto od wielu lat współpracujęjako ekspert prawny z KancelariamiPrezydenta RP i Sejmu RP. Dlamnie osobistym zaszczytem i dużymosiągnięciem zawodowym było pełnienieprzeze mnie funkcji PrzedstawicielaPrezydenta RP w KomisjiKonstytucyjnej ZgromadzeniaNarodowego w latach 1996–1997.Funkcję tę powierzył mi prezydentAleksander Kwaśniewski. Reprezentowałemgo wspólnie z RyszardemKaliszem. Nie ukrywam, żeposiadam kilka swoich „cegiełek”w Konstytucji RP. W końcowymetapie pracy nad Konstytucją naszudział, jako Przedstawicieli PrezydentaRP, był znaczący. Przygotowaliśmym.in. projekt poprawek, którePrezydent Aleksander Kwaśniewskiwniósł do Konstytucji, ale równieżw trakcie prac Komisji KonstytucyjnejZN zgłaszaliśmy konkretnepropozycje i wiele z nich zatwierdzono.Funkcja ta była dla mniewielkim wyróżnieniem, ale takżewyzwaniem zawodowym i kształcącymdoświadczeniem. Byłem wystawionyna wielką próbę mojej fachowościi wiedzy z zakresu prawakonstytucyjnego. Ten trudny egzaminw mojej ocenie, ale i w ocenieobserwatorów, zdałem z bardzo dobrymwynikiem. Po zakończeniupracy nad Konstytucją RP wielokrotniebyłem proszony o przygotowywanieekspertyz i opinii związanychz działalnością KancelariiPrezydenta RP czy też legislacyjnąw Sejmie. Były to opracowania naturyprawno-ustrojowej.Współpracuje Pan z towarzystwaminaukowymi o zasięgu ogólnopolskimi międzynarodowym. Czydziałając na niwie ogólnopolskiej,może Pan określić pozycję środowiskalubelskiego?Jestem wiceprzewodniczącym ZarząduPolskiego Towarzystwa PrawaWyznaniowego oraz ZarząduPolskiego Towarzystwa PrawaKonstytucyjnego, a także członkiemLubelskiego TowarzystwaNaukowego oraz Derecho ConsitutionalLatinoamerico (LatynoamerykańskieTowarzystwo PrawaKonstytucyjnego).Odpowiadając wprost na Panipytanie, mogę powiedzieć, że całelubelskie środowisko naukowe,włączając w nie UMCS, KatolickiUniwersytet Lubelski, UniwersytetPrzyrodniczy i Medyczny oraz PolitechnikęLubelską, jest znaczącymośrodkiem kształcenia w wymiarzeogólnopolskim. Stanowisko to jestobiektywne ze względu na moje doświadczeniawynikające z działalnościw Radzie Głównej SzkolnictwaWyższego, w ramach której poznałemrealia innych uczelni w Polsce.Będąc członkiem Komisji KonstytucyjnejZN, nie odczuwałem dysproporcjimiędzy moim przygotowaniema doświadczeniem i poziomemwiedzy innych osób uczestniczącychw pracach konstytucyjnych.Wyzbyłem się wszelkich kompleksów– jak to niektórzy określają –prowincjonalności środowiska lu-24 Wiadomości Uniwersyteckie czerwiec 2010

Rozmowabelskiego. Mamy się czym chwalići możemy być zaszczyceni, że wywodzimysię z tego środowiska i pracujemyna UMCS. Jeśli chodzi o mojąkatedrę, to uważam, że ma wysokąpozycję wśród innych Katedr PrawaKonstytucyjnego w Polsce. Faktten podkreślają również recenzencirozpraw naukowych.Z których osiągnięć zawodowychjest Pan najbardziej dumny?Myślę, że każdy kolejny sukces osiągniętyprzez naukowca jest dla niegow danym momencie najważniejszy.Po uzyskaniu stopnia doktoraw dziedzinie prawa konstytucyjnego,mogłem powiedzieć, że tojest dla mnie największy sukces,ale z kolei po uzyskaniu habilitacjizaszczytem dla mnie jest pełnieniefunkcji profesora nadzwyczajnego.Patrząc z szerszej perspektywy, touzyskanie stopnia samodzielnegopracownika naukowego, stanowiskaprofesora nadzwyczajnego, jestdla mnie znaczącym osiągnięciem.Cenię sobie pracę w organach państwa,w Komisji Konstytucyjnej i RadzieGłównej Szkolnictwa Wyższego.Działalność w Radzie była dlamnie dużym wyzwaniem, spotykałemsię bowiem z problemamisystemu edukacji szkół wyższych,poznałem realia i mechanizmy funkcjonowaniaszkolnictwa wyższego.Mam nadzieję, że będzie to procentowałow mojej dalszej pacy.Pana zainteresowania naukoweoscylują wokół zagadnień konstytucjonalizmu,teorii prawa i prawawyznaniowego. Czy stara się Panzaszczepić studentom i doktorantomswoje pasje naukowe?Jeden z moich doktorantów realizujetemat mieszczący się w obrębieproblematyki władzy wykonawczej.Przygotowuje on rozprawę doktorskąna temat statusu prawno-ustrojowegoministra w Polsce. Studentomstaram się przekazać wiedzę natemat podstawowych mechanizmówfunkcjonowania państwa demokratycznegoi z zakresu prawa konstytucyjnegona moich zajęciach naprawie i administracji. W drugimobszarze moich zainteresowań, tj.w dziedzinie prawa wyznaniowego,mam również pewne osiągnięcie. Od18 lat na Wydziale Prawa i Administracjiprowadzę wykład i seminariaz prawa wyznaniowego. Przedmiotten wprowadzono do kategoriiprzedmiotów podstawowych. Moimzdaniem, w państwie demokratycznymznajomość problematyki wyznaniowej,zwłaszcza w kontekścieuregulowań prawnych, tj. statusuczłowieka w państwie ze względuna jego przekonania wyznaniowe,jak również w kwestii roli związkówwyznaniowych w państwie demokratycznym,jest istotnym elementemwykształcenia obywatelskiego.Nasi studenci, kończący studia naUMCS, są przygotowani do pracyw organach administracyjnych, samorządowych,a nawet do pełnieniaobowiązków w organach najwyższychwładz w państwie. Ta wiedzamoże im pomóc w przyszłości.Został Pan odznaczony licznyminagrodami ministerialnymi i rektorskimi,a także Złotym KrzyżemZasługi za wkład w rozwójnauki. Czy czuje się Pan spełnionyzawodowo?Tak. Mogę z pełnym przekonaniemstwierdzić, że zrealizowałem się jakopracownik naukowy, wykładowcai specjalista w wymienionych wcześniejdziedzinach prawa. Po skończeniustudiów zdobyłem aplikacjęsędziowską i dostałem propozycjępracy jako sędzia. Wybrałem jednakpracę naukowca, czego nigdynie żałowałem.W jakim kierunku idą Pana obecnebadania naukowe?Jest to kontynuacja moich dotychczasowychbadań, ale chciałbymje poszerzyć o problematykęustrojową państw ościennych,zwłaszcza państw Europy Środkowo-Wschodniej,tym bardziej żenasz Wydział podejmuje współpracęz kilkoma ośrodkami naukowymiz Moskwy, Mińska i Kijowa.Rozmawiała:Maria MasłowskaProfesorRyszard MojakProfesor studiował administrację i prawo na WydzialePrawa i Administracji UMCS w latach 1979–1983. Jeszcze w czasie studiów został zatrudnionyjako nauczyciel akademicki w Zakładzie PrawaPaństwowego. Następnie awansował na stanowiskoasystenta. Po uzyskaniu tytułu magistra w 1983–1985 odbył pozaetatową aplikację sędziowską w SądzieWojewódzkim w Lublinie, zakończoną państwowymegzaminem sędziowskim.Stopień doktora nauk prawnych uzyskał w 1992roku na podstawie rozprawy doktorskiej „Pozycjaprawna Prezydenta RP w okresie transformacjiustrojowej 1989–1991”. W roku 1992 został zatrudnionyna stanowisku adiunkta w ZakładziePrawa Konstytucyjnego (obecnie Katedra PrawaKonstytucyjnego).W roku 2007 uzyskał stopień doktora habilitowanegonauk prawnych w specjalności prawo konstytucyjnena podstawie dorobku naukowego orazrozprawy habilitacyjnej „Parlament a rząd w ustrojuIII RP”.Rozprawę habilitacyjną, podobnie jak rozprawędoktorską w 2008 r. nagrodzono nagrodą I stopniaw kategorii prac habilitacyjnych w konkursiena najlepsze prace doktorskie i habilitacyjne KomitetuRedakcyjnego „Przeglądu Sejmowego”. Osiągnięcietego rodzaju – jak zauważył recenzent prof.dr hab. Marian Grzybowski z UJ – „stanowi pozytywnyewenement w sferze prawa konstytucyjnegoi nie tylko w tej dziedzinie prawa”. ProfesorM. Grzybowski, oceniając dorobek naukowy i organizacyjnyProfesora R. Mojaka w postępowaniukonkursowym na stanowisko profesora, stwierdził,że „należy On do pokolenia wybijających się konstytucjonalistówpolskich średniego pokolenia. Dysponujeugruntowanym, cenionym i oryginalnymdorobkiem naukowym. Godny podziwu i uznaniajest także dorobek dydaktyczny i organizatorskiw pracy na rzecz Uniwersytetu”.Fot. Maria Masłowskaczerwiec 2010Wiadomości Uniwersyteckie25

Nauka i LudzieWynalazcy z UMCSProfesorStanisławHałas(Wydział MFI)ProfofesesorStataninisław Hałałasas jesest naukukowowcecemz zamimiłołowania.Od 42 latzwiwiązązanany z UMCS.Po studiach na ówcwczesnsnymWydziale Matete-matykiki, Fizyzykii Chehemii został asystenentetemw InstytucieFizizyki. Profesor ma na swoioimkoncnciewynynalalazazkichrhronione15 patentamami.Prof. S. Hałas w pracowni Zakładu Spektrometrii MasFot. Monika ŚwietlińskaPanu prof.StanisławowiHałasowiOsobie, która na co dzieńzajmuje się innymi dziedzinaminauki, takie pojęcia,jak stabilizator prądu emisjielektronowej, impulsowy stabilizatorprądu elektromagnesu, sposóbekstrakcji SO 2z siarczanów itd.,mogą być zupełnie obce. Jednak totylko kilka kropel w morzu wynalazków,które są autorstwa profesoraStanisława Hałasa.Profesor sprawuje funkcję kierownikaZakładu Spektrometrii Mas.Niejednokrotnie w rozmowie z redakcją„Wiadomości Uniwersyteckich”podkreślał, jak wielką rolę w pracyredakckcjażyczydalslszezej owococneji satytysfsfakakcjcjononujującącejpracacy wynalazczejbadawczej odrywająmłodzi ambitninaukowcy.To razem z nimipublikuje artykułynaukowedo największychświatowych pismpoświęconych fizyce.Sam Profesor, będąc jeszcze nastudiach, wiedział, że swoje życiezwiąże z działalnością naukową i uniwersytecką.– Na drugim roku fizykiprof. Włodzimierz Żuk po zdanymu niego egzaminie, spytał mnie o pracęmagisterską. Przydzielił mi opiekuna,dr. Bogdana Adamczyka. Pomagisterium zostałem zatrudnionyjako asystent – wspomina Profesor.Jedną z pasji Profesora jest chemia.– Nie widzę różnicy między chemiąa fizyką. Chemią interesowałem sięw liceum, a ponieważ chciałem nastudiach zaczerpnąć wiedzy z astronomii,wybrałem fizykę. Napisałempracę magisterską o pomiarach przekrojówczynnych na jonizację elektronamigazów cząsteczkowych przyzastosowaniu spektrometru cykloidalnego.Była to praca z zakresu fizyki,ale kiedy profesor Żuk zakupiłnowy sprzęt przeznaczony do badańizotopowych z zastosowaniem dogeochemii izotopów, musiałem sięprzekwalifikować. Z tego m.in. powoduw pracy doktorskiej skupiłemsię na badaniach procesów prowadzącychdo rozdzielenia izotopowegosiarki na przykładzie złóż siarkirodzimej w Tarnobrzegu. Rok 1973to czas obrony i wejście w geochemięi geologię – mówi Profesor.Stanisław Hałas przyznaje, żenie lubi terenów nauki, które ciężkozweryfikować doświadczalnie.– Wolę badania, w które sam do końcamogę wniknąć, policzyć, wprowadzićswoje rozwiązania – wymieniaProfesor. Efekty badań opisuje w obcojęzycznychpismach międzynarodowych.Jego wynalazki chronione15 patentami niejednokrotnie zastępowałyna UMCS nowoczesnyi drogi sprzęt. Dzięki nowatorskimpomysłom Profesora Uczelnia zaoszczędziłana zakupie specjalistycznejaparatury. Jednym z takich pomysłówbył automatyczny układ dozującyspektrometru mas. – Na stażuw Niemczech obserwowałem dozowaniegazu do źródła jonów spektrometrówmasowych, żeby badaćskład izotopowy. Do tego były użytetzw. Hebelventilen. Nie podobało misię, że urządzenie było ręcznie sterowane.Wymyśliłem układ pneumatyczny.To był mój pierwszy bardzoważny patent – wspomina Profesor.To z tego wynalazku jest dumny najbardziej.Dalej wymienia: układ dopomiaru nanomolowych ilości gazówi udoskonalenie linii próżniowejdo wydzielania argonu z minerałóww celu określenia ich wieku geologicznego(datowania). Inne wynalazkizostały stworzone z pomocądoktorantów i jak mówi Profesor,matką kolejnych patentów była potrzeba.Szczególnie wiele zawdzięczawspółpracy z dr. Tomaszem Durakiewiczem.– Szkoda, że wkrótce podoktoracie wyjechał na staż do USAi tam już pozostał na stałe – dodaje.Często naukowcy z Instytutu sprowadzająsprzęt amerykański lub radzieckiz innych ośrodków naukowych,który jest przeznaczony dowyzłomowania. – W naszych rękachzaczyna on działać i służy naszymbadaniom. Choć taki sprzęt jest bardziejczasochłonny w działaniu, tojednak jest dokładniejszy i bardziejoszczędny – podsumowuje Profesor.Rozmawiała:Monika Świetlińska26 Wiadomości Uniwersyteckie czerwiec 2010

Nauka i LudziePorfiryny– lekarstwo na długowiecznośćWizyta Profesor Geneviève PratvielW dniach 16–20 maja naWydziale Chemii UMCSgościła prof. GenevièvePratviel (Directeur deRecherche) z Laboratoirede Chimie de Coordinationdu CNRS w Tuluzie,kierownik grupy badawczejMetals in Biology andMedicinal Chemistry.Pani profesor, specjalistkaod oddziaływań związkówporfirynowych z kwasaminukleinowymi, przyjechała nazaproszenie dr Magdaleny Makarskiej-Białokozz Zakładu ChemiiNieorganicznej. Celem wizytybyła współpraca naukowa, dotyczącabadania właściwości spektralnychkompleksów porfirynowycho potencjalnym znaczeniu w terapiiprzeciwnowotworowej.Ośrodek reprezentowany przezprof. Pratviel, Laboratoire de Chimiede Coordination (LCC) w Tuluzie,powstał w 1974 roku. W jego składwchodzi obecnie 14 grup badawczych,koncentrujących swoje zainteresowaniaprzede wszystkim nachemii molekularnej pierwiastkówgrup głównych oraz metali przejściowych,znajdujących zastosowaniem.in. w katalizie, chemii bionieorganicznejoraz konstruowaniuróżnego typu nanomateriałów. Grupaprof. Geneviève Pratviel zajmujesię natomiast wyjaśnianiem procesówzachodzących na poziomiemolekularnym w układach biologicznycho potencjalnym znaczeniuaplikacyjnym w chemii medycznej,w których główną rolę pełnią jonymetali. Jednym z najważniejszychtematów badawczych, analizowanychw tej grupie już od dłuższegoczasu, jest rola kompleksów metaliz ligandami porfirynowymi w od-Profesor Genevieve PratvielWidok z przoduFot. M. Makarska-Białokozdziaływaniach z DNA (a szczególnieDNA telomerycznym), a takżezastosowanie tych badań w projektowaniuleków oraz rozwoju nowychterapii przeciwnowotworowych.Podczas pobytu w Lublinie paniprofesor wygłosiła wykład zatytułowany„Telomeric DNA as antitumoraltarget for cationic metalloporphyrins”.Wystąpienie dotyczyłoposzukiwań i syntezy związków porfirynowycho najkorzystniejszychwłaściwościach fizyko-chemicznych,pozwalających na odpowiednieoddziaływanie z DNA telomerycznym.Telomery to wyspecjalizowanejednostki podwójnej helisyDNA, umiejscowione na końcachchromosomów, niepodlegające odnawianiu,które ulegają skracaniupodczas kolejnych podziałów komórkowych.Proces ten trwa aż donaturalnej śmierci komórki, pełniącniejako rolę „zegara biologicznego”poszczególnych organizmów.Za biosyntezę DNA telomerycznegoodpowiada polimeraza, zwanatelomerazą. W normalnych, zdrowychkomórkach, telomeraza pozostajenieaktywna. W komórkach nowotworowychdochodzi natomiastdo aktywacji telomerazy, a tym samymdo utrzymywania stałej długościtelomerów, co prowadzi doniekończących się podziałów komóreknowotworowych. Odpowiedniozaprojektowane związki porfirynowemogą stać się inhibitoramitelomerazy, dając nadzieję na skutecznąwalkę ze zmienionymi nowotworowokomórkami organizmu.Wyniki uzyskane przez grupęprof. Geneviève Pratviel pozwalająwierzyć, że wykorzystanie porfirynw roli inhibitorów telomerazy staniesię kolejną, obok fotodynamicznejterapii nowotworów (PDT), obyrównie skuteczną, metodą walki z tągroźną chorobą.MagdalenaMakarska-BiałokozWidok z góry„External stacking”– oddziaływanieporfirynyH2TMPyPz kwadrupleksemDNAPhan A.T., Kuryavyi V.V.,Gaw H.Y., Nat. Chem.Biol., 2005, 1, 167-173czerwiec 2010Wiadomości Uniwersyteckie27

Nauka i LudzieStraciliśmy ReferentaWspomnienie o prof. dr. hab.Januszu Kurtyce (1960–2010)Janusz KurtykaUrodzony 13 sierpnia 1960w Krakowie, zmarł 10 kwietnia2010 w Smoleńsku – polski historyk,dr hab. nauk historycznych,od 2005–2010 prezes InstytutuPamięci Narodowej.Zginął tragicznie w wyniku katastrofysamolotu prezydenckiegow Smoleńsku. Uroczystościpogrzebowe odbyły się 23 kwietnia2010 w Krakowie. Msza zostałaodprawiona w KościeleŚwiętych Apostołów Piotra i Pawła,następnie Janusz Kurtyka zostałpochowany w Alei Zasłużonychna Cmentarzu Rakowickim.7 kwietnia 2009 został odznaczonyprzez Prezydenta RP KrzyżemKomandorskim z GwiazdąOrderu Odrodzenia Polski,a 16 kwietnia 2010 pośmiertnieodznaczony Krzyżem WielkimOrderu Odrodzenia Polski.16 kwietnia miała odbyć siękonferencja poświęconasławnemu polskiemu rycerzowiZawiszy Czarnemu, którąorganizował Zakład Nauk PomocniczychHistorii Instytutu HistoriiUMCS wraz z samorządem GminyDwikozy i Stowarzyszeniem PamięciZawiszy Czarnego herbu Sulimaz Garbowa. Zaprosiliśmy na nią JanuszaKurtykę z prośbą o wygłoszeniereferatu na temat ZawiszyCzarnego jako starosty spiskiego.W obiegu publicznym raczej niejest znany dorobek mediewistycznytragicznie zmarłego prezesa InstytutuPamięci Narodowej. Jego droganaukowa rozpoczęła się właśnieod tej dziedziny. Był jednym z wybitniejszychnaukowców młodszegopokolenia specjalizujących się w badaniachnad strukturami społecznymipolskiego średniowiecza. Dokanonu polskiej nauki weszły książkiJego pióra dotyczące tych zagadnień:„Tęczyńscy. Studium z dziejówpolskiej elity możnowładczejw średniowieczu”, Kraków 1997;„Latyfundium tęczyńskie. Dobrai właściciele (XIV–XVII wiek)”, Kraków1999; „Odrodzone Królestwo.Monarchia Władysława Łokietkai Kazimierza Wielkiego w świetlenowszych badań”, Kraków 2001.Pierwsza z tych książek, będąca rozszerzonąwersją rozprawy doktorskiej,została wyróżniona nagrodamiimienia Adama Heymowskiego,Klemensa Szaniawskiego i JoachimaLelewela. Druga z wymienionychksiążek była podstawą habilitacjiJanusza Kurtyki, którą otrzymał naWydziale Historycznym UniwersytetuJagiellońskiego. Na etacieprofesora historii pracował w InstytucieHistorii i Archiwistyki PaństwowejWyższej Szkoły Wschodnioeuropejskiejw Przemyślu, gdziewykładał historię średniowiecznąPolski i powszechną. W sumie byłautorem 83 publikacji z zakresu historiiśredniowiecznej, nowożytneji nauk pomocniczych historii,a właściwie wielu więcej, uwzględniająchasła słownikowe i encyklopedyczne,nie licząc tutaj bogategodorobku z zakresu zagadnieniasystemu władzy i oporu społecznegow Polsce lat 1944–89.Mimo swych licznych obowiązkówJanusz Kurtyka pozytywnie odniósłsię do naszej prośby. 22 lutegootrzymaliśmy pismo, w którymdziękował za zaproszenie na konferencjęi możliwość wygłoszenia referatu.Dodał jednak: „Sprawowaniefunkcji Prezesa IPN, przypadającew tym czasie obchody 70. rocznicyzbrodni katyńskiej oraz planowanawystawa IPN w Brukselimogą uniemożliwić mi uczestnictwow obradach. Liczę na wyrozumiałośći zrozumienie mojej ewentualnejnieobecności. Deklarujęgotowość przygotowania referatu(z racji tematu »spiskiego« nie będzieon zbyt długi) o Zawiszy jakostaroście spiskim”.W momencie otrzymania wiadomościo tragedii pod Smoleńskiemprzypomnieliśmy sobie słowa z powyższegolistu. Z powodu śmierciReferenta i ze względu na żałobęnarodową konferencja zostałaprzeniesiona na dzień 14 maja. Pozostałżal, puste miejsce w programiei niedokończone dzieło.Tomisław Giergiel28 Wiadomości Uniwersyteckie czerwiec 2010

Nauka i LudzieUczestnicy konferencjiZawisza Czarnyherbu Sulima z Garbowa14 maja 2010 r. odbyła się konferencja naukowapoświęcona osobie sławnego rycerza Zawiszy Czarnegoz Garbowa. Jej organizatorami byli Zakład NaukPomocniczych Historii w Instytucie Historii UMCS,Urząd Gminy w Dwikozach i Stowarzyszenie PamięciZawiszy Czarnego herbu Sulima z Garbowa.Sesja wpisała się w programinicjatyw związanychz rocznicą bitwypod Grunwaldem. 11 lipcaw Garbowie zostanie odsłoniętypomnik Zawiszy Czarnego. Stanieon przy nowo wyremontowanymdomu kultury, w którym znajdowaćsię będzie również izba pamięciZawiszy Czarnego. W obliczu tychważnych wydarzeń nie mogło zabraknąćinicjatywy naukowej.Była nią pierwsza w historii konferencja,która miała za zadanie ukazaćwszystkie aspekty działalnościZawiszy Czarnego, a także nakreślićprzestrzeń rycerską jego czasów.Patronat nad tym przedsięwzięciemobjął Adam Jarubas, Marszałek WojewództwaŚwiętokrzyskiego.Obrady otworzył Wójt GminyDwikozy mgr inż. Marek Łukaszek,który przywitał wszystkichreferentów, licznie zgromadzonychmieszkańców gminy oraz nauczycielii uczniów, a także przedstawicieliwładz i mediów. Wśród gościobecny był Poseł RP Marek Kwitek,Wicestarosta Sandomierski MieczysławSawa, dyrektor Centrum WychowaniaMorskiego ZHP w Gdynii kapitan jachtu „Zawisza Czarny”Stanisław Teichert oraz Prezes PolskiegoTowarzystwa Heraldycznegodr Sławomir Górzyński.Po tym wystąpieniu głos zabrałdr Tomisław Giergiel z ZakładuNauk Pomocniczych UMCS. Podkreśliłwkład w organizację mgr.Waldemara Wilka, absolwenta historiiUMCS i dyrektora GminnegoZespołu Oświaty w Dwikozach.Wspomniał też śp. prof. dr. hab. JanuszaKurtykę, który także był wpisanyna listę uczestników.W pierwszym referacie dr TomaszPietras z Zakładu Nauk PomocniczychHistorii UŁ dokonał próbywyznaczenia kierunku pochodzeniaśredniowiecznego rodu rycerskiegoSulimów oraz analizy heraldycznejherbu Zawiszy Czarnego. Stwierdziłteż, że rycerz wprowadził do godłabarwę czarną zaczerpniętą z heraldykiniemieckiej. Z referatu prof.dr. hab. Sobiesława Szybkowskiegoz Zakładu Historii ŚredniowieczaPolski i Nauk Pomocniczych HistoriiUniwersytetu Gdańskiego, któryprzedstawił dr T. Giergiel, uczestnicydowiedzieli się o związkach rodzinnychi bazie majątkowej ZawiszyFot. Z archiwum uczestnikówCzarnego. W jego ręku znajdowałosię 29 wsi lub ich części, zamek rożnowskii węgierskie miasto. DziałalnośćZawiszy w zakresie budowywłasnej bazy majątkowej przedstawiałasię imponująco, zwłaszcza jeśliwziąć pod uwagę niewielkie posiadłościdziedziczne, np. Garbów,przejęte przezeń po przodkach. Kolejnymówca, dr Dariusz Wróbelz Zakładu Historii Polski ŚredniowiecznejUMCS, nakreślił ramy aktywnościdyplomatycznej ZawiszyCzarnego na tle polityki zagranicznejPolski i Litwy w pierwszej połowieXV wieku.W drugiej części konferencji prof.dr hab. Jan Szymczak przedstawiłudział Zawiszy Czarnego w turniejachrycerskich, łącznie z najsławniejszymw Perpignan, gdzie pokonałJana z Aragonii. Następnieuczestnicy zapoznali się z wojskowościąrycerską omówioną przezkierownika Katedry Historii ŚredniowiecznejKUL prof. dr. hab.Jana Ptaka. Kolejnym problememporuszonym na konferencji było„Epitafium Zawiszy Czarnego”, zreferowaneprzez dr Ewę Zielińskąz Zakładu Nauk Pomocniczych HistoriiUMCS.Trzecią część rozpoczął mgr TomaszOlszacki z Katedry ArcheologiiHistorycznej UŁ, który z prof.dr. hab. Leszkiem Kajzerem przygotowałreferat o możnych rycerzachi zamieszkiwanych przez nichwieżach w średniowieczu. Po tymwystąpieniu prof. dr hab. Anna Sochackaz Zakładu Historii PolskiŚredniowiecznej UMCS mówiłao karierach rycerskich w Polsce późnegośredniowiecza. Ostatni referatprzedstawił dr Tomisław Giergiel,a dotyczył on nowo odkrytegofryzu heraldycznego z czasów ZawiszyCzarnego, znajdującego sięw katedrze sandomierskiej.Podsumowania konferencji dokonałaprof. dr hab. B. Trelińska.Podkreśliła, że naukowe spotkaniespełniło swoje cele, gdyż mimo publikacjina temat Zawiszy, jest wieleprzestrzeni jego działalności, którewymagają badań i ich ogłaszania.Tomisław Giergielczerwiec 2010Wiadomości Uniwersyteckie29

Nauka i Ludzie600-lecieFot. Piotr MaciukW roku bieżącym przypadaokrągła rocznica 600-leciawielkiego zwycięstwawojsk polsko-litewskichnad wojskami krzyżackimiodniesionego 15 lipca 1410 r.na polach Grunwaldu. Z tejokazji w całej Polsce odbywająsię różnego rodzajuuroczystości upamiętniająceto wydarzenie. Ichkulminacja nastąpi w lipcuw miejscu stoczenia tej jednejz najbardziej znanychbatalii w dziejach Polski.bitwy pod Grunwaldemi jej tradycjeW obchodach rocznicowychudział wzięło MuzeumLubelskie, któresprowadziło na Zamek Lubelski dziełomalarskie dioramę „Bitwa podGrunwaldem” autorstwa ZygmuntaRozwadowskiego i Tadeusza Popiela,pochodzące ze zbiorów LwowskiegoMuzeum Historycznego.Drugim elementem obchodówbyła zorganizowana przez dyrekcjęMuzeum przy współpracy z ZakłademHistorii Polski ŚredniowiecznejInstytutu Historii UMCS konferencjanaukowa, która przybliżyłanajnowsze badania nad problematykągrunwaldzką oraz tradycje tegozwycięstwa w kolejnych stuleciach.Konferencja odbyła się 27 majaw pomieszczeniach lubelskiegoZamku. Sesję otworzyli dyrektorMuzeum Lubelskiego Zygmunt Nasalskioraz JM Rektor prof. dr hab.Andrzej Dąbrowski. Koncepcję konferencjioraz cele badawcze omówiłprof. dr hab. Ryszard Szczygieł.Jako pierwsza głos zabrała prof.Anna Sochacka, która przedstawiłareferat „Państwo krzyżackie nadBałtykiem i jego stosunki w końcuXIV i początkach XV wieku”. Omówiław nim złożoną strukturę państwazakonnego oraz jego stosunkiz sąsiadami. Wiele uwagi poświęciłasytuacji bezpośrednio poprzedzającejwielką wojnę polsko-litewsko--krzyżacką z lat 1409–1411.Następnie referat „Państwo polsko-litewskiena przełomie XIV i XVwieku oraz jego pozycja w Europie”wygłosił prof. Ryszard Szczygieł.Przybliżono w nim skomplikowanąproblematykę kształtowaniasię nowego podmiotu politycznegow Europie Środkowej, jaki powstałpo unii Królestwa Polskiegoi Wielkiego Księstwa Litewskiegopod rządami Władysława Jagiełływ latach 1385–1386. Scharakteryzowanostrukturę ustrojową i społecznąmonarchii Jagiellonów, akcentującróżne kontrasty. Bardzo mocnozaakcentowano również zmianę postrzeganiamonarchii polsko-litewskiejprzez inne państwa europejskiepo zwycięstwie grunwaldzkim.Kolejny referent dr Dariusz Wróbelw swym wystąpieniu „Przyczynykonfliktu monarchii króla WładysławaJagiełły z Zakonem Krzyżackimi następstwa zwycięstwa grunwaldzkiego”skupił się na omówieniu bezpośrednichi pośrednich przyczynwybuchu wielkiej wojny, a także nanastawieniu do niej zarówno polskich,litewskich, jak i krzyżackich elit.Omówił rozwiniętą przez Krzyżakówwielką propagandę antypolską i antyjagiełłową,która miała zapewnić imwiększe poparcie świata zachodniego.Doktor Bożena Nowak swój referat„Król Władysław Jagiełło i wielkiksiążę litewski Witold – ludzie i politycy”poświęciła zaprezentowaniupostaci dwu wielkich osobowościuczestniczących w starciu grunwaldzkim.Zwróciła uwagę na postrzeganiekróla Władysława i księciaWitolda zarówno w przeszłości,jak i przez współczesnych historyków.Omówiła największe sukcesyswoich bohaterów, ale też porażki.Akcentowała też odmienną ocenęobu postaci i ich dokonań przez historiografiępolską i litewską.Kolejny referent dr Paweł Jusiakw swym wystąpieniu „Charakterystykawojsk uczestniczących w bitwiepod Grunwaldem – liczebność, organizacja,wyposażenie i uzbrojenie”30 Wiadomości Uniwersyteckie czerwiec 2010

Nauka i Ludzieskupił się na kwestiach związanychbezpośrednio z wojskami biorącymiudział w bitwie. Przedstawił kontrowersjew kwestii liczebności obu armii,ich składu narodowościowegoi wartości bojowej. Scharakteryzowałówczesne uzbrojenie i wyposażeniei organizację wojsk polsko-litewskichoraz krzyżackich.Doktor Mariusz Bartnicki w referacie„Kwestia dowództwa w bitwiegrunwaldzkiej” zajął się ważnym problememrzeczywistego wodza stronypolsko-litewskiej w tej bitwie. Skonfrontowałróżne opinie na ten temat.O ile kwestia dowodzenia wielkiegomistrza po stronie krzyżackiejnie jest negowana, o tyle część historykówdeprecjonowała rolę królaWładysława Jagiełły jako faktycznegowodza. Zwracali uwagę, iż byłon tylko nominalnym wodzem naczelnym,zaś przebiegiem bitwy faktyczniekierowali inni: książę Witold,Zyndram z Maszkowic, wódzczeski Jan Sokół czy też kilkuosobowarada wojenna. Referent podkreśliłjednak, że najważniejsze decyzjepochodziły od monarchy polskiego,który ponosił pełną odpowiedzialnośćza rezultat bitwy.Kolejne referaty poświęcono tradycjigrunwaldzkiej. Zagadnienia tejako pierwsza poruszyła mgr MariaKucharczyk-Rybak, której wystąpienie„Echa Grunwaldu w literaturzestaropolskiej” odwoływałosię do oddźwięku zwycięstwa grunwaldzkiegow twórczości literackiejepoki przedrozbiorowej. Referentkazwróciła uwagę, iż dzieł poświęconychtej bitwie nie ma zbyt wiele.Dominują krótkie, rymowane utwory.Stosunkowo najwięcej powstawałoich w XV i XVI wieku.Następny referent dr BogusławKasperek „Tradycje grunwaldzkiew czasach zaborów 1795–1918” omówiłzmieniające się realia życia polskiegospołeczeństwa, ograniczonegoprzez politykę trzech państw zaborczych.Bitwę grunwaldzką prezentowanojako triumf polsko-litewskinad Niemcami, czyli jednym z ówczesnychzaborców. Doktor Kasperekomówił wielkie obchody 500-leciatego wydarzenia, odbywające sięw Krakowie w 1910 r., połączonem.in. z wielką manifestacją polskości,odsłonięciem pomnika grunwaldzkiegoi namalowaniem eksponowanegoobecnie w Lublinie obrazu.Swoistym dopełnieniem wypowiedziB. Kasperka był referat prof.Włodzimierza Osadczego „Grunwaldw tradycji Rusinów galicyjskichw latach 1860–1910”. Akcentowałstosunek do wydarzeń grunwaldzkichludności ruskiej zamieszkującejtereny południowo-wschodnie byłejRzeczypospolitej, która w XIX w.szukała swojej tożsamości. Zwróciłprzy tym uwagę na problem toczącejsię w językoznawstwie ukraińskimdyskusji naukowej uznającej bojowąpieśń polskiego rycerstwa „Bogurodzica”za pieśń ruską(!).Z kolei prof. Andrzej Stępnik omówił„Tradycje grunwaldzkie w XXwieku”. W wystąpieniu tym przedstawionoodmienną rolę, a zarazemewolucję postrzegania zwycięstwagrunwaldzkiego na przestrzeni poszczególnychokresów XX wieku.Inaczej patrzono na nią w dobie odradzającegosię państwa polskiegoi w okresie II Rzeczypospolitej,inaczej odbierano w czasie okupacjiniemieckiej podczas II wojny światowej,a zupełnie inaczej w rzeczywistościPolski Ludowej. Profesor A.Stępnik zwrócił uwagę na to, że teraźniejszośćwolnej Polski też dokonujezmian w tym zakresie. Obchodygrunwaldzkie przybierają bowiemcoraz bardziej charakter ludyczny,a ich głównym wątkiem są rekonstrukcjebitwy.Doktor Grażyna Jakimińskaz Muzeum Lubelskiego w swoimwystąpieniu „Pamiątki związanez Grunwaldem w Lublinie” omówiłaproblematykę specyficznego pomnikazwiązanego z bitwą, znajdującegosię do dziś w Lublinie. Chodzio ufundowany przez króla WładysławaJagiełłę Kościół pw. Matki BoskiejZwycięskiej i Klasztor RegułyŚwiętej Brygidy, inaczej Zakon NajświętszegoZbawiciela. Doktor G. Jakimińskazwróciła uwagę, iż oprócztego najbardziej znanego zabytkuzwiązanego z Grunwaldem w Lublinieznajduje się również mniej eksponowanypomnik upamiętniający500-lecie bitwy, ufundowany własnymsumptem przez ks. Jana Władzińskiegow 1910 roku.Ostatni referat wygłoszony przezdr. Tadeusza Adamka, znanego lubelskiegohistoryka sztuki, poświęcono„Grunwaldowi w sztuce”. Referentomówił wszelkie powstałew sztuce różnych epok, główniew malarstwie, dzieła związane z bitwą.Okazało się, iż oprócz najbardziejznanego obrazu Jana Matejkii eksponowanego obecnie na Zamkuobrazu T. Popiela i Z. Rozwadowskiegoistnieje wiele innych przedstawieńbitwy grunwaldzkiej. Niektórez nich nie zachowały się donaszych czasów, inne zaś pozostaływ formie planów lub projektów.Paweł JusiakFot. Piotr MaciukKonferencjaodbyła sięna ZamkuLubelskimczerwiec 2010Wiadomości Uniwersyteckie31

Nauka i LudzieInststytytutPsysychcholologogiiwspspółółpracujuje z wieloma uniwersytetataminietylko na płaszczyźnie wymimianany kontaktów zawowodowywychnauczy-cieli akadadememicickikichch, ale także dzięiękiuczestnictwiew międzynararo-dowej współpłpraracyuniniwersytytetetóww ramach programuErasmusus.Fot. Z archiwum B. GawdyProf. Barbara GawdaFot. Maria MasłowskaPracownice Zakładu Metodologii i Diagnozy Psychologicznejw towarzystwie prof. Graziny Gintiliene orazprof. Barbary GawdyFot. Maria MasłowskaProf. Grazina Gintiliene z UniwersytetuWileńskiego i prof. GrażynaKrasowicz-KupisNajczęściej realizowanąformą są wyjazdy do zagranicznychuczelni partnerskichw celu prowadzenia tamzajęć dydaktycznych (teachingassignments).Taką właśnie formułę miał majowywyjazd profesor Barbary Gawdydo Urbino w środkowych Włoszech.Zabytkowe centrum miastazostało wpisane na listę światowegodziedzictwa UNESCO w 1998roku. Należy również podkreślić,że w Urbino znajduje się Uniwersytetz ponad pięćsetletnią tradycją(jako datę jego założenia podajesię rok 1506).W Urbino profesor Gawda wygłosiłapięciogodzinny wykład zatytułowany„Emocjonalność osóbz antyspołeczną osobowością”. Wykładzostał rozpropagowany plakatamirozwieszonymi na tablicachinformacyjnych i przy wejściu głównymdo Departamentu PsychologiiUniversita degli studi di Urbino(Uniwersytet w Urbino). Pomysłplakatów opierał się na podobnymbrzmieniu nazw naszych miast w językuwłoskim Lublino – Urbino.Gospodarzem spotkania był panprofesor Glauco Ceccarelli, któryw drobnych szczegółach zadbało pobyt prof. B. Gawdy.Należy podkreślić, że problematyka,którą w swoich badaniach podejmujeprof. Gawda i o których opowiadaławłoskim studentom jeststosunkowo w niewielkim zakresiezbadana i opisana zarówno w przedmiotowejliteraturze w języku polskim,jak również w języku angielskim.Natomiast w dobie wzrastającejprzestępczości i licznych powiązanychz tym problemów o charakterzespołecznym zrozumienie sfery afektywnejosób określanych jako jednostkiz osobowością antyspołecznąma znaczenie aplikacyjne w wieludyscyplinach, zwłaszcza w diagnoziei terapii psychologicznej, ale takżew psychologii sądowej.Erasmus daje nie tylko szanse nadzielnie się swoimi osiągnięciaminaukowymi, ale stwarza możliwościpogłębiania wiedzy przekazywanejprzez specjalistów z innych krajów.Maj obfitował w tego typu działania.Na zaproszenie Zakładu Metodologiii Diagnozy Psychologicznej,kierowanego przez prof. GrażynęKrasowicz-Kupis, w dniach 24–28maja gościła prof. Grazina Gintilienez Uniwersytetu Wileńskiego (VilnusUniversity), założonego w 1579 roku.Pani profesor jest członkiem EuropeanFederation of Psychologist’s Associations– stowarzyszenia zrzeszającegopsychologów praktykówi badaczy z 35 krajów europejskichi zajmującego się dbałością o jakośćpsychologii, zarówno jako dyscyplinynaukowej, jak i zawodu.Tematyka wystąpień pani profesordotyczyła problematyki adaptacjii standaryzacji testów psychologicznych.Podczas wykładu „Challengesfor applying EFPA standards to testuser” prof. Gintiliene opisała m.in.sposoby opracowywania wspólnycheuropejskich standardów przeprowadzaniadiagnozy psychologicznej.Bardzo interesujące okazały siędoświadczenia litewskich psychologów,którzy przez blisko 50 lat niemogli używać żadnych testów psychologicznych.Należy jednak podkreślić,że obecnie na Litwie trwająbardzo intensywne prace nad przystosowywaniemnajnowszych narzędzidiagnostycznych.Izabela Pietras32 Wiadomości Uniwersyteckie czerwiec 2010

Nauka i LudzieNauka i biznes– w poszukiwaniu synergiiW dniu 19 maja 2010 r. na Wydziale Ekonomicznym UMCS odbyła się MiędzynarodowaKonferencja „Nauka i biznes – w poszukiwaniu synergii”, inicjująca projekt „SYNERGIA –kształtowanie kompetencji studentów Wydziału Ekonomicznego UMCS poprzez zdobywaniewiedzy praktycznej”, realizowanego przez UMCS w ramach Programu Operacyjnego KapitałLudzki, działanie 4.1, poddziałanie 4.1.1 – Wzmocnienie potencjału dydaktycznego uczelni,współfinansowanego przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego.Konferencja objęta zostałaPatronatami Honorowymiprzez MarszałkaWojewództwa Lubelskiego,Krzysztofa Grabczuka i JM RektoraUMCS, prof. dr hab. AndrzejaDąbrowskiego.Otwarcia konferencji dokonałprof. dr hab. Jerzy Węcławski,Dziekan Wydziału EkonomicznegoUMCS. Głos zabrali: prof. dr hab.Ryszard Dębicki, Prorektor ds. badańnaukowych i współpracy międzynarodowej;dr Jacek Sobczak,Wicemarszałek Województwa Lubelskiego;dr Krzysztof Żuk, WiceprezydentMiasta Lublin.Rozpoczynając część merytorycznąkonferencji, prof. nadzw.dr hab. Agnieszka Sitko-Lutek, kierownikmerytoryczny projektu, zaprezentowałazałożenia projektuSYNERGIA.W dalszej części konferencji przeprowadzonopanel dyskusyjny „SynergiaNauki i Biznesu”, w którymudział wzięli: prof. dr hab. JaninaJóźwiak (Szkoła Główna Handlowa);prof. dr hab. Jerzy Węcławski(UMCS); Jeremi Mordasewicz (DoradcaZarządu, Ekspert Polskiej KonfederacjiPracodawców Prywatnych„Lewiatan”); Maciej Maniecki (PrezesZarządu Rady PrzedsiębiorczościLubelszczyzny). Moderatoremdyskusji był red. Michał Zieliński.Rola związków pracodawcóww kreowaniu synergii między naukąi biznesem została przedstawionaprzez Dariusza Jodłowskiego, PrezesaZarządu Związku PrywatnychPracodawców Lubelszczyzny „Lewiatan”,natomiast dr hab. Zbigniew Pa-„Synergia Nauki i Biznesu” – uczestnicy panelu: Jeremi Mordasewicz, Michał Zieliński,prof. dr hab. Jerzy Węcławski, prof. dr hab. Janina Jóźwiak, Maciej Manickistuszak – Dyrektor Instytutu ZarządzaniaUMCS zaprezentował wynikibadań „Absolwent Wydziału Ekonomicznegow opinii pracodawców”.W kolejnym panelu dyskusyjnym„Doświadczenia międzynarodowew uzyskiwaniu Synergii – dobrepraktyki współpracy nauki i biznesuna świecie”, prowadzonym przezdr. Mariusza Kicię z Wydziału Ekonomicznego,uczestniczyli: prof.Jeanne Hill (University of CentralLancashire, Wielka Brytania); prof.Binshan Lin (Louisiana State Universityin Shreveport, USA); doc.Stanislawa Pasieka (Narodowy Uniwersytetw Czerkasach, Ukraina);prof. Kongkiti Phusavat (KasetsartUniversity, Bangkok, Tajlandia).Imprezą towarzyszącą konferencji,stanowiącą jej uroczystą kontynuację,była zorganizowana wspólnieprzez Wydział Ekonomiczny UMCSi Związek Prywatnych PrzedsiębiorcówLubelszczyzny „Lewiatan” IIIGala Nauki i Biznesu, podczas którejwręczono nagrody zwycięzcomprzeprowadzonego wśród studentówkonkursu „Złoty Indeks Biznesu”:Emperia Holding SA – w kategoriinajlepszy praktykodawca;Deloitte – w kategorii wymarzonypracodawca; Perła – Browary LubelskieSA – w kategorii najbardziejprostudenckie przedsiębiorstwo.Bezpośrednim celem konferencjibyła prezentacja zamierzeń projektuoraz pogłębienie współpracyprzedsiębiorstw i instytucji ze środowiskiemakademickim. W tokudyskusji stwierdzono, iż kluczowymaspektem tej współpracy jest stworzeniemechanizmów systematycznejwymiany doświadczeń i transferuwiedzy pomiędzy pracodawcamia przedstawicielami świata nauki.Zainicjowana wspólna działalnośćwpłynie zapewne na podniesieniepoziomu kompetencji praktycznychstudentów oraz ich lepsze przygotowaniedla potrzeb rynku pracy.Urszula Skurzyńska-SikoraFot. Monika Świetlińskaczerwiec 2010Wiadomości Uniwersyteckie33

Nauka i LudzieUczestnicy konferencjiKlientjako wyznaczniksukcesu organizacjiW dniach 6–7 maja 2010 roku na Wydziale EkonomicznymUMCS odbyła się VIII Ogólnopolska Konferencja Naukowa„Klient jako wyznacznik sukcesu organizacji”. Organizatoremkonferencji była Katedra Zarządzania Jakością i Wiedząoraz Studenckie Koło Zarządzania Jakością i Wiedzą.Uczestnikami konferencjibyli studenci, członkowiekół naukowych zajmującychsię problematyką jakości,doktoranci oraz pracownicy naukowiUniwersytetu Ekonomicznegow Krakowie, UniwersytetuJagiellońskiego, Akademii Podlaskiejw Siedlcach, Wyższej SzkołyPrzedsiębiorczości i Administracjiw Lublinie, Politechniki Warszawskiej,Akademii Ekonomicznejw Katowicach, Politechniki Łódzkiejoraz Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.Autorzy wszystkich przedstawionychprezentacji podkreślali najważniejsząrolę klienta w funkcjonowaniuwspółczesnych organizacji.Podejście takie wynika z przejściagospodarki z rynku producenta w rynekkonsumenta, które wymusiłona przedsiębiorstwach rzeczywisteprzyjęcie za podstawę swojejdziałalności hasła „Klient nasz pan”,ponieważ tylko zadowoleni, lojalniklienci mogą zapewnić przedsiębiorstwuzyski, pewność utrzymania sięna rynku i dalszy rozwój. Prelegencizaprezentowali dokładne informacjedotyczące wpływu, jaki klientwywiera na jakość oferowanych muproduktów i usług, narzędzi stosowanychdo zarządzania relacjamiz klientem, uwarunkowań wpływającychna jego zadowolenie i lojalnośćoraz pomiaru satysfakcji osiąganejprzez klienta w wyniku kontaktówz przedsiębiorstwem. Warto podkreślić,że przedstawione referatyzawierały nie tylko wiedzę teoretyczną,ale również wyniki przeprowadzonychprzez studentów badańoraz ich własne obserwacje.Konferencję otworzył dziekanWydziału Ekonomicznego prof. drhab. Jerzy Węcławski. Pierwszegodnia odbyły się trzy sesje wykładoweoraz spacer ulicami Lublina, podczasktórego uczestnicy konferencjimieli możliwość poznać historięi najpiękniejsze zabytki naszegoFot. Ze zbiorów SKZJiWmiasta. Rolę przewodnika pełniłczłonek SKZJiW Andrzej Bzdyra.Drugiego dnia natomiast odbyły siędwie sesje wykładowe.W ramach konferencji, zgodniez wieloletnią tradycją, przeprowadzonokonkurs na najlepiej wygłoszonyreferat studencki. Laureatem zostałKrzysztof Przestrzelski, studentIII roku zarządzania UMCS, któryprzedstawił referat „Marka w procesiekreowania lojalności klientów”.Drugie miejsce zajęła studentka IIIroku towaroznawstwa na UniwersytecieEkonomicznym w KrakowieIlona Biczewska za referat „Wielkapiątka a pracownik na 5”. Trzeciemiejsce zajęła również studentkaIII roku towaroznawstwa na UniwersytecieEkonomicznym w KrakowieEwelina Snopek, która wygłosiła referat„SERVQUAL – metoda badaniasatysfakcji klientów”. Przyznanorównież cztery wyróżnienia, któreotrzymali: Rafał Brzezicki, SylwesterBrzozowski, Iwona Chmielewska,Beata Gajosz z Wyższej SzkołyPrzedsiębiorczości i Administracjiw Lublinie za referat „Analizai ocena poziomu zadowolenia studentówz jakości usług edukacyjnychw Wyższej Szkole Przedsiębiorczościi Administracji w Lublinie”,Sylwia Sagan z UMCS – „Satysfakcjai jej pomiar w przedsiębiorstwie”,Katarzyna Zgierska z UMCS– „Public relations w administracjipublicznej” oraz Bartłomiej Suchodolskiz UMCS – „Uwarunkowaniasatysfakcji klienta administracjipublicznej”.Materialnym efektem konferencjijest książka pod redakcją prof. drhab. Elżbiety Skrzypek. Opracowanieto stanowi zbiór wszystkichprac nadesłanych na konferencję.Serdecznie dziękujemy wszystkimtym, którzy przyczynili się dozorganizowania tegorocznej konferencji.Chcemy szczególnie podziękowaćprof. dr hab. ElżbiecieSkrzypek za ogromny wkład pracyoraz wsparcie we wszystkich trudnychchwilach.Bartłomiej SuchodolskiPełnomocnik Prezesa SKZJiWds. Kontaktów Zewnętrznych34 Wiadomości Uniwersyteckie czerwiec 2010

Nauka i LudzieKonferencję, której przewodniczyłaprof. MariaMarczewska-Rytko, rozpoczęłyniezwykle ciekawe wystąpieniaprof. Grzegorza Janusza orazprof. Ewy Maj. Referenci zauważyli,że wiele wydarzeń społeczno-politycznychostatnich 20 lat było wręcznie do wyobrażenia przez przeciętnegoczłowieka, a marzenia o wolnejPolsce wydawały się tak nierealne,że dzielono się nimi w formieabstrakcyjnych, żartobliwych historyjek.Warto je dziś przypominać,aby kolejne pokolenia miaływiększą świadomość tego, jak bardzoświat nie daje się przewidzieći zaplanować.W pierwszej części podjęto wielezagadnień składających się nawielowątkowy obraz państwa polskiegoprzełomu wieków. Szerokoomówiono funkcjonowanie mechanizmówpolitycznych na poziomielokalnym. Zastanawiano się, czyistnieje korelacja między potencjałemprzedsiębiorstw a działalnościąsamorządów lokalnych w zakresiewspierania przedsiębiorczości (DawidKamiński), omówiono kwestiereferendum lokalnego, jakoformę demokracji bezpośredniejo wyjątkowym w ostatnim okresieznaczeniu (Leszek Drozd), orazprzybliżono mechanizmy wdrażaniaprogramów pomocowych UEwraz z ich szeroko omawianymiskutkami (Michał Sulej). Ogromnezainteresowanie wzbudziły rozważaniaAnity Kijanki dotyczącemarketingu terytorialnego w przyciąganiupotencjalnych inwestoróworaz wzbudzaniu lokalnego patriotyzmuwśród mieszańców regionu.Zastanawiano się nad uwarunkowaniamimetodologicznymizjawiska tzw. IV RP (Rafał Brzoza)oraz wskazywano na wpływwartości liberalnych na pozycjępaństwa polskiego w sferze politycznej,gospodarczej i społecznejUczestnicy konferencji na Wydziale PolitologiiNiezezwywyklkle prężężnadziałałalalnonośćkononfeferencyjyjnaczyzyniz Wy-działuPololititolologogiiUMCS ośrorodek znanany z podedejmjmowowananiawyzwzwańnauaukokowywycho bardzo szererokich zaintetereresowawa-niacach.Nieinanaczczejbyło i tym razem.16 kwieietnia201010rokuodbyła się tam zorgrganizowowana przezez prof. MaririęMarczewską-Rytko konferencjanauaukowa„Polskai Eu-ropa na przełomimie XX i XXIXI wieku. Wizjzje i realalizizacacjaja”.Jej celelem byłaanalilizaeururopopejskich przemimianprzrzełełomomuwiekekówze szczególnym uwzgzględnieieniemzagagadadninieńzwiąiązanychz naszym krajem, zarórówno w kontekek-ściezamierzeń, jak i stopnia ich urzezeczczywisistnieninia.(Paweł Miszczuk). Poruszono takżekwestie związane ze sferą religii.Małgorzata Pankowska przyjrzałasię przemianom Kościoła polskokatolickiego,a Anna Rakowskaprzejawom polskiej religijności.Pierwszą część zakończyły rozważaniana temat wpływu ruchu„Solidarność” na przemiany Polskii Europy ostatnich 20 lat (StanisławStecko).Drugą część, poświęconą zagadnieniomeuropejskim, rozpoczętood refleksji nad pluralizmem kulturowym,jako fundamentem zjednoczonejEuropy (Marek Miłek), orazprzedstawienia założeń chrześcijańskiejwizji zjednoczonej Europy(Dorota Maj). Zwrócono uwagęna przemiany w polityce wyznaniowejpaństw Europy Środkowo-Wschodniej (Jan Grajko) oraz instytucjonalnejadaptacji europejskichwyznawców islamu (Grzegorz Wilk--Jakubowski). Poruszono kwestiezwiązane z polityką poszczególnychpaństw europejskich – Ukrainy(Marta Drabchuk) oraz Włoch(Elżbieta Szkoła). Rozważano także,jakie szanse i zagrożenia dla demokracjiniesie ze sobą galopującyrozwój nowych mediów.Niezwykle szerokie spektrum tematów,które obejmowała konferencja,czyni z jej podsumowania niezwykletrudne zadanie. Być możewynika to właśnie ze zróżnicowanejtematyki, która zmieniając się,sprawiła, że przez większość konferencyjnegoczasu nie sposób byłoutracić zainteresowania.Anna RakowskaFot. Paweł Krzemińskiczerwiec 2010Wiadomości Uniwersyteckie35

Nauka i LudzieCelem konferencji byłopokazanie szerokieji interdyscyplinarnejwizji Rosji i Rosjan w różnych sferachżycia publicznego w Polsce.Sposób, w jaki postrzegamy naszegowschodniego sąsiada, w dużymstopniu rzutuje na proces budowaniapolskiej polityki wschodniej.Współczesny obraz Rosji w Polscejest przede wszystkim budowanyz historycznych urazów sprzedstuleci oraz nierozwiązanych sprawdotyczących wydarzeń wieku XX.Rosja w każdej postaci swojegobytu państwowego (Rosja carskaczy ZSRR) jest utożsamiana przezPolaków przede wszystkim ze stosunkamipolitycznymi i militarnymi,w mniejszym stopniu natomiastz relacjami społecznymi, kulturalnymiczy naukowymi.Zakres tematyczny konferencjiobejmował następujące kwestie:– obraz Rosji i Rosjan w polskiejmyśli politycznej w XIX, XX i XXIwiekach;– funkcjonowanie politycznych,narodowych i kulturowych stereotypóww postrzeganiu Rosji i Rosjan;– stosunki polsko-rosyjskie(w aspekcie historycznym i współczesnym)jako jedna z fundamentalnychprzesłanek kształtowaniasię obrazu Rosji i Rosjan w polskiejopinii publicznej;– rola mediów w kształtowaniustosunku do Rosji i Rosjan w dzisiejszejPolsce;– wpływ sytuacji w Europie i naświecie oraz międzynarodowej opi-W dniaiach18–8–19majaja 2010 roku w Auliim.I. Daszyńskskiegona WydzialePoli-tologii w Lublinieie odbdbyłyła się ogólólnonopolskakononfeferencjanaukowa„Obraz Rosjii Rosjan w sferze publicznznej– myśyśl politytyczcznana, medidia,opinia publicznzna”, zor-ganinizowanaprzrzezZakakłaład Myśli Politycznej Wydziału PolitologiiUMCS pod kie-rownictwtwemdr hab. EwyMajaj, prof. nadzw.UMCS. W konferencjiwzizięło udziałok. 70osósób reprezenentutująjącycychch ośrśrododkinauaukokowez całejPolski.Patronat honorowykonfnfererenencjcji objął Marsrszazałek Województwa Lubelskiego Krzysztof Grabczuk.Fot. Joanna Sanecka-TyczyńskaProrektor ds. studenckich prof. dr hab. Stanisław Michałowski, prodziekan ds.studenckich Wydziału Politologii prof. dr hab. Ewa Maj, prodziekan ds. badańnaukowych i współpracy z zagranicą Wydziału Politologii prof. dr hab. MariaMarczewska-Rytko, dziekan Wydziału Politologii prof. dr hab. Grzegorz Janusznii publicznej na ustosunkowaniesię polskich środowisk opiniotwórczychdo Rosji i Rosjan.Organizatorzy konferencji zaprosilido debaty naukowej liczne gronoprzedstawicieli środowisk naukowychz następujących ośrodków:Uniwersytetu Adama Mickiewiczaw Poznaniu, Uniwersytetu Gdańskiego,Uniwersytetu im. KazimierzaWielkiego w Bydgoszczy, UniwersytetuOpolskiego, UniwersytetuRzeszowskiego, Uniwersytetu Warszawskiego,Uniwersytetu w Białymstoku,Uniwersytetu Wrocławskiego,Uniwersytetu Zielonogórskiego orazAkademii Podlaskiej w Siedlcach.Obrady rozpoczęły się od wystąpieńkomitetu honorowego konferencji.Głos zabrali: prorektords. studenckich dr hab. StanisławMichałowski, prof. nadzw. UMCS;dziekan Wydziału Politologii drhab. Grzegorz Janusz, prof. nadzw.UMCS oraz prodziekan ds. badańnaukowych i współpracy z zagranicądr hab. Maria Marczewska-Rytko,prof. nadzw. UMCS. Następnierozpoczęły się obrady w dwóchsekcjach.W sekcji pierwszej poruszono tematydotyczące Rosji w myśli politycznejugrupowań działającychna początku XX wieku, w okresiedwudziestolecia międzywojennegooraz w okresie transformacji ustrojowejpo 1989 roku. Przedstawionowizerunek Rosji i Rosjan w polskiej36 Wiadomości Uniwersyteckie czerwiec 2010

Nauka i Ludzieprasie wydawanej w kraju i na emigracji.W sekcji drugiej ukazanoobraz Rosji i Rosjan we współczesnychpodręcznikach do nauki historiiw Polsce i Federacji Rosyjskiej.Zaprezentowano również referatydotyczące stosunków sąsiedzkichw XX wieku i współcześnie.Po wysłuchaniu wszystkich referatówi podsumowaniu pierwszegodnia obrad uczestnicy wzięli udziałw koncercie pieśni rosyjskich, któryuświetnił występ artystyczny BorysaSomerschafa.Drugiego dnia konferencji obradyodbywały się w dwóch sekcjach.Zaprezentowane referaty dotyczyłyzagadnień związanych z kulturą artystyczną,z życiem ekonomiczno--biznesowym Federacji Rosyjskiej,poruszono także kwestie prawnei praktykę polityczną. W sekcji drugiejprezentowano problematykękoncepcji ULB (Ukraina–Litwa–Białoruś) w stosunkach polsko-rosyjskich.Część referatów dotyczyłaroli religii prawosławnej i cerkwiw Rosji i Polsce.Po wysłuchaniu referatów uczestnicyzgodnie podkreślili wysokipoziom merytoryczny, wszechstronnośćporuszanej problematyki,bogatą i wartościową podstawęźródłową wykorzystaną przezautorów wystąpień.Organizatorzy mają nadzieję,że dyskusja na forum konferencjiumożliwiła analizę poglądówi opinii w Polsce dotyczących Rosjii Rosjan. Dociekania naukowena temat warunków budowy obrazuwschodniego sąsiada Polski stałysię bowiem cennym materiałembadawczym, a także przyczynkiemdo przyszłych badań. Ukoronowaniemwysiłku i dorobku uczestnikówkonferencji będzie publikacja materiałówpokonferencyjnych. Ambicjąautorów referatów było wniesieniei usystematyzowanie wiedzyo ludziach, postawach, opiniach dotyczącychRosji i Rosjan. Przebieg,organizacja i duże zainteresowanietematem konferencji potwierdzająpotrzebę realizowania podobnychprzedsięwzięć w przyszłości.Ewelina PodgajnaKościółgreckokatolickina WołyniuW dniach 6–9 maja w Łuckuodbyła się konferencjana temat historii Kościałagreckokatolickiego na Wołyniu. Hasłemprzewodnim było ewangelicznewezwanie „Ut unum sint” („Abywszyscy stanowili jedno” J 17, 21).Organizatorami zaś Instytut BadańCerkiewnych w Łucku, InstytutPolski przy Wołyńskim UniwersytecieNarodowym im. Lesi Ukrainki,Wydział Teologiczny KUL im.Jana Pawła II, Instytut „Ucrainicum”KUL oraz prowincja ojcówbazylianów Najświętszego Zbawcyna Ukrainie. Patronat honorowynad konferencją objęli biskupMarkijan Trofimiak, ordynariuszrzymskokatolickiej diecezji łuckiejoraz władyka Jozafat Howera, egzarchałucki ukraińskiego Kościołagreckokatolickiego.Celem konferencji było przedstawienieniezwykle bogatej i zróżnicowanejhistorii ziemi wołyńskiej,z którą nierozerwalnie łączyły sięlosy Cerkwi unickiej. Były to dziejetolerancji i pokojowego współżyciaróżnych narodowości i religii. Konferencjarozpoczęła się od posiedzeniaRady Naukowej Instytutu BadańCerkiewnych, do której zaproszenizostali m.in. dziekan WydziałuHumanistycznego UMCS prof. drhab. Henryk Gmiterek, prorektords. ogólnych prof. dr hab. RyszardSzczygieł oraz prof. dr hab. WiesławAndrzej Kamiński. W pracachkonferencji wzięli udział także: prof.dr hab. Jan Lewandowski z InstytutuHistorii UMCS, prof. dr hab. FeliksCzyżewski, dyrektor InstytutuFilologii Słowiańskiej UMCS orazpiszący te słowa. Profesor HenrykGmiterek w rozmowie z bp. MarkijanemTrofimiakiem i dr. hab. WłodzimierzemOsadczym, dyrektoremInstytutu Badań Kościelnych w Łuc-Uroczyste otwarcie konferencji w auli UniwersytetuWołyńskiego w Łuckuku, uzgodnił plany współpracy międzylubelskim środowiskiem akademickima łucką placówką badawczą.W czasie posiedzenia Rady Naukowejprzedstawiono również nowe inicjatywy,które wspólnymi siłami będąw przyszłości realizowane przez naukowcówz Polski i Ukrainy.Poza udziałem w obradach, uczestnicykonferencji mieli okazję udaćsię do Żydyczyna, miejscowości,w której znajdował się jeden z najstarszychmonastyrów na Rusi,a w okresie późniejszym rezydencjabiskupów Kościoła greckokatolickiegooraz do WłodzimierzaWołyńskiego, miejsca narodzin biskupa--męczennika Jozafata Kuncewicza.Andrzej SzabaciukModlitwa na rozpoczęcie konferencji pod przewodnictwembp. Jozafata Howery, egzarchy greckokoatolickiegow ŁuckuFot. Mirosław RowickiFot. Mirosław Rowickiczerwiec 2010Wiadomości Uniwersyteckie37

Nauka i LudzieDr Bogusław Grodzki podczas wygłaszania referatuKonferencjaleśmianowska w IłżyW dniach 27–28 maja odbyła się w Iłży ogólnopolska konferencjanaukowa poświęcona twórczości Bolesława Leśmiana zorganizowanaprzez Instytut Filologiczno-Pedagogiczny PolitechnikiRadomskiej, Zakład Literatury Pozytywizmu i Młodej Polski IFPUMCS w Lublinie oraz Kolegium Licencjackie UMCS w Radomiu.Kierownikami konferencji byli prof. dr hab. Dariusz Trześniowskioraz dr Bogusław Grodzki, sekretarzem dr Monika Gabryś.Prelegenci podczas obrad konferencjiFot. Ireneusz ChorosińskiFot. Ireneusz ChorosińskiWybór Iłży jako miejscaobrad był nieprzypadkowy,ponieważ właśnie tamautor „Łąki” lubił spędzać wakacjei tworzyć. W tym uroczym, schludnymmiasteczku poeta czerpał liczneinspiracje także do swoich erotyków:słynny malinowy chruśniak mieścisię na tyłach domu Sunderlandów,w którym pomieszkiwał Leśmiani trzeba przyznać, iż po dziś dzieńmiejsce to, położone na spadzistymzboczu góry zamkowej, zachowałowiele z tajemniczego uroku, jakiemanuje z wierszy opiewających tomiejsce miłosnych schadzek poety.Tytuł konferencji: „Leśmian nowoczesnyi post-nowoczesny” sugerowałpotrzebę nowego spojrzeniana literacki dorobek „skrzydlategorejenta” i cel ten został w znacznejmierze osiągnięty. W wielu wygłoszonychreferatach pojawiły sięnowe odczytania twórczości autora„Dziejby leśnej” natyle interesujące, żeplanowana książkapokonferencyjnama duże szansestać się obowiązkowąlekturą każdegoleśmianologa.O naukowymsukcesie naszegoprzedsięwzięciamogą równieżświadczyć ożywionedebaty toczoneprzez licznie zgromadzonychgościz najważniejszychośrodków akademickich oraz instytutównaukowych w Polsce. Dodajmy,nie bez satysfakcji, że ichatmosfera – choć na wskroś merytoryczna– była jednocześnieswobodna i przyjazna. Podkreślalito spontanicznie niemal wszyscyuczestnicy konferencji. Pochlebneoceny dotyczyły również bardzo dobrej,zdaniem zaproszonych gości,organizacji konferencji od stronymerytorycznej i logistycznej. Niektórzydomagali się wręcz kontynuacji,pytając wprost, kiedy odbędziesię następna z tego cyklu.Organizatorzy38 Wiadomości Uniwersyteckie czerwiec 2010

Nauka i LudzieZdrowa Szkoła– Zdrowy Uczeń.Między teorią a praktykąW dniach 18-19 maja 2010 roku w Instytucie Pedagogiki UMCS odbyła się II MiędzynarodowaKonferencja Naukowo-Szkoleniowa „Zdrowa Szkoła – Zdrowy Uczeń. Między teoriąa praktyką”. Organizatorem konferencji był Zakład Pedeutologii i Edukacji Zdrowotnej(przewodniczący – prof. zw. dr hab. Janusz Kirenko, sekretarze dr Izabella Maria Łukasik,dr Agnieszka Buczak oraz dr Anna Witek).Wśród uczestników konferencji byli gościez wielu ośrodków akademickich: Warszawa,Szczecin, Rzeszów, Łódź, Toruń, Białystok,Kraków, Katowice oraz Muenster (Niemcy). Reprezentowalizarówno nauki społeczne, jak i medyczne. Oboknaukowców w konferencji wzięli udział również praktycyzainteresowani problematyką zdrowia w szkole.Przybyłych gości oraz wszystkich uczestników przywitałprof. dr hab. Stanisław Chibowski, prorektor ds.kształcenia, który zwrócił uwagę na duże znaczenieobszaru praktyki i badań będących przedmiotem planowanychwystąpień.W obradach plenarnych dyskutowano o problemachedukacji zdrowotnej w perspektywie pedagogicznej, psychologicznej,socjologicznej oraz medycznej. Poruszonozagadnienia zarówno zagrożeń zdrowia dzieci i młodzieży(np. stres, dopalacze), jak również indywidualnychi społecznych uwarunkowań zachowań zdrowotnych.Prelegentami sesji plenarnych byli prof. dr hab. n. med.Janusz Kocki oraz prof. dr hab. n. med. Teresa Kulikz Uniwersytetu Medycznego w Lublinie, prof. dr hab.Elżbieta Rutkowska z Akademii Wychowania Fizycznegow Warszawie, prof. dr hab. Mieczysław Radochońskii prof. dr hab. Czesław Lewicki z Uniwersytetu Rzeszowskiego,ks. prof. dr hab. Marian Zdzisław Stepulakz Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Obok profesorówz innych ośrodków naukowych w obradach plenarnychswe wystąpienia mieli także profesorowie z UMCS:prof. dr hab. Zofia Kawczyńska-Butrym, dr hab. WiolettaTuszyńska-Bogucka, prof. dr hab. Janusz Kirenko.Uczestnicy konferencji pracowali również w sesjachtematycznych: „W stronę kształtowania umiejętnościżyciowych”, „Zdrowe komunikowanie się w szkole”,„Wspieranie dziecka”, „Przeciwdziałanie współczesnymzagrożeniom”, „Czynniki ryzyka i czynniki chroniącew aspekcie zdrowia u nauczycieli” oraz „Czynniki ryzykai czynniki chroniące w aspekcie zdrowia u uczniów”.Dyskusje w sekcjach dotyczyły zarówno problemówzdrowotnych uczniów, jak i nauczycieli. Zwracanouwagę na zagadnienia zdrowia fizycznego, ale takżepsychicznego i społecznego.Spotkanie z uczestnikami konferencji nie ograniczyłosię tylko do debat w salach obrad. Goście mielimożliwość zwiedzenia Starego Miasta. Razem z organizatoramipodziwiali panoramę Lublina z tarasuWieży Trynitarskiej. Zeszli z pochodniami do podziemimiasta, gdzie obejrzeli interesujące widowiskoo pożarze miasta. W trakcie kolacji podziwiano pokazyżonglerki, zaprezentowane przez grupę dzieci szkołypodstawowej. Gości bawił niezwykle dynamicznywystęp kabaretu „Pomimochodem”.Konferencja miała również wymiar szkoleniowy.Uczestnicy mogli zapoznać się z metodami pracy wykorzystywanymiw edukacji zdrowotnej, biorąc udziałwarsztatach z zakresu dramy stosowanej w pracyz grupą, animacji ruchowo-muzycznej, metod aktywizującychw edukacji, Treningu Zastępowania AgresjiART jako metody warunkującej zdrowe komunikowaniesię w szkole oraz elementów kinezjologiiedukacyjnej.Odbyła się również prezentacja Szkół PromującychZdrowie, gdzie młodzież Gimnazjum im. Jana Pawła IIz Puchaczowa oraz Zespołu Szkól z Oddziałami Integracyjnymiim. 7 Pułku Ułanów Lubelskich z Cycowaprzedstawiła swoje dokonania w zakresie polepszaniazdrowia. Dużym zainteresowaniem cieszył się występzespołu tanecznego „Inspiracje” z Puchaczowa.Dr Izabella Maria Łukasik,dr Agnieszka Buczak, dr Anna WitekDr Ewa Szarzyńska, prof. dr hab. Stanisław Chibowski – prorektor ds. kształcenia,prof. dr hab. Janusz KirenkoFot. Jacek Boguckiczerwiec 2010Wiadomości Uniwersyteckie39

Nauka i LudzieGwarancjawysokiego poziomu kształceniai nowe specjalności na MFINa Wydziale Matematyki, Fizyki i Informatyki UMCSzostaną wprowadzone nowe atrakcyjne specjalności:energetyka jądrowa, biomatematyka, informatyka medyczna,telemedycyna i grafika komputerowa. InterdyscyplinarnyWydział wzbogaca swoją ofertę i modernizujebazę dydaktyczną na miarę XXI wieku. To szansa dlastudentów na poszerzenie swoich horyzontów i zdobyciepożytecznej na rynku pracy wiedzy specjalistycznej.Głównym celem projektu„Programowa i strukturalnareforma systemu kształceniana Wydziale MFI” jest podniesieniepotencjału dydaktycznego przezunowocześnienie oferty edukacyjneji ścisłe dostosowanie jej do potrzebrynku pracy i społeczeństwa opartegona wiedzy – wyjaśnia kierownikmerytoryczny projektu dr hab. BożenaJasińska, z-ca dyrektora InstytutuFizyki. – Sam projekt jest bardzobogaty. Jednym z jego założeń jestwprowadzenie nowych specjalności.Gwarancją wysokiego poziomunauczania będzie cały system szko-Nowe specjalnościna Wydziale MFI:Kierunek Matematyka specjalność biomatematykana studiach I stopniaKierunek Informatyka specjalności na studiachII stopnia:– Stacjonarne i mobilne sieci komputerowe– Informatyka medyczna i telemedycyna– Techniki multimedialne i grafika komputerowaKierunek Fizyka specjalności na studiach II stopnia:• Fizyka teoretyczna• Współczesna fizyka stosowana na dwóch nowychspecjalizacjach:– Bezpieczeństwo jądrowe i ochrona radiologiczna– Optometrialeń, jakie przygotowaliśmy dla naszejkadry naukowo-dydaktycznej. Podniosąone jej kompetencje i wpłynąna rozwój całego Wydziału MFI.Poza szkoleniami przewidziane sąwyjazdy studyjne i kilkumiesięcznestaże dla pracowników naukowo-dydaktycznychdo ośrodków specjalistycznychw Polsce i za granicą.Informatykaw medycynie i nie tylkoInformatyka to jeden z najbardziejobleganych kierunków na Uniwersyteciei najbardziej dynamicznadyscyplina naukowa, stąd pomysłposzerzenia oferty studiów. InstytutInformatyki UMCS zdecydowałsię wprowadzić trzy nowe specjalności:informatykę medyczną, grafikękomputerową i animację orazsystemy mobilne i sieciowe.– Informatyka medyczna to całasfera obsługi komputerowej stosowanejw systemach ochrony zdrowia,czyli bazy danych, w których są przechowywaneelektronicznie informacjeo pacjentach. To także obsługamedycznego sprzętu diagnostycznego,takiego jak rezonans magnetyczny,EKG czy USG – tłumaczy prof.dr hab. Paweł Mikołajczak, dyrektorInstytutu Informatyki. – Opracowaniecyfrowych obrazów medycznychwymaga obsługi specjalisty. Naszymzadaniem jest przygotowaniefachowców, którzy będą współpracowaliz lekarzami. Do tego przygotowujemypracownię biomedyczną,w której będziemy mieli podstawowysprzęt diagnostyczny.Atrakcyjną specjalizacją będzie teżgrafika komputerowa. Jak się okazuje,nie jest ona wykorzystywana tylkow reklamie. Aspekty wizualizacji dotycząteż danych np. biznesowych, przemysłowychi różnych zadań symulacyjnych,takich jak przebieg wypadkuczy projekt budynku w przestrzeni.– Będziemy mieli świetnie wyposażonelaboratorium, w którymznajdzie się między innymi skafanderdo przekazywania ruchu kompatybilnyz komputerem, aparatyi kamery cyfrowe – podsumowujeprof. Mikołajczak.Energetyka jądrowai optometriaInstytut Fizyki wprowadził koncepcjęuruchomienia dodatkowychspecjalizacji, jak: bezpieczeństwo jądrowei ochrona radiologiczna czyoptometria. Studenci, którzy zostaliprzyjęci na studia drugiego stopnia(magisterskie), otrzymają dodatkowyelement kształcenia.– Optometrysta, to zawód, któryzyskuje znaczenie na rynku pracy –przekonuje prof. dr hab. ZbigniewKorczak, dyrektor Instytutu Fizyki.– Tu potrzebna jest wiedza na stykumedycyny i fizyki, którą zamierzamyprzekazać studentom.40 Wiadomości Uniwersyteckie czerwiec 2010

Nauka i LudzieFot. Maria MasłowskaKonferencjęprasową poprowadziłprorektorRyszardDębickiDziennikarze poznaliprogram LubelskiegoFestiwalu Nauki15 czerwca w Sali Obrad Senatu UMCS odbyła się konferencjaprasowa poświęcona VII Lubelskiemu Festiwalowi Nauki.Tegoroczne hasło festiwalu brzmi „Nauka przygodą życia”.W czasie konferencji, którąotworzyła KatarzynaMieczkowska-Czerniak,rzecznik prasowy UMCS, przedstawicielelubelskich mediów poznaliprogram mającego się odbyć18–25 września spotkania młodzieżyszkolnej z nauką. Pojawilisię m.in. dziennikarze z lubelskiegooddziału Telewizji Polskiej orazprzedstawiciele dzienników lubelskichi reporterzy radiowi.Organizatorzy mają nadzieję, żenauka, zgodnie z tegorocznym hasłem,stanie się przygodą dla młodychuczestników Lubelskiego FestiwaluNauki: „Chcemy uchylić drzwi Uczelnii pozwolić podejrzeć, co skrywająlaboratoria, nad jakimi problemamiłamią sobie głowę uczeni, przed jakimipytaniami i wyzwaniami stoi współczesnakultura i cywilizacja” – czytamyna stronie www.festiwal.lublin.pl.Prorektor Ryszard Dębicki rozpocząłspotkanie od przedstawienia krótkiejhistorii tej inicjatywy. Wyjaśniłprocedury rejestracji uczestników orazodpowiadał na pytania dziennikarzy.Po raz pierwszy dr Andrzej Zykubek,koordynator IT pokazał dziennikarzomstronę www festiwalu. Nastronie internetowej uczestnicy będąmogli m.in. od 18.06.2010 r. zarejestrowaćsię, sprawdzić program imprezyi poznać szczegóły każdego projektu.Prorektor Ryszard Dębicki zaakcentowałpomoc i wsparcie koordynatorówpozostałych uczelni.Na konferencji obecni byli: prof. drhab. Dobiesław Nazimek, wiceprzewodniczącyKomitetu Organizacyjnegoi koordynator UMCS; dr AndrzejZykubek, koordynetor KUL;dr inż. Małgorzata Ciosmak, koordynatorPolitechniki Lubelskiej; drhab. Mariusz Gagoś, prof. UP, koordynatorUniwersytetu Przyrodniczego;Agnieszka Korga, asystentka naUniwersytecie Medycznym; dr JoannaWiącek z Instytutu AgrofizykiPAN; dr Elżbieta Wierzbicka, koordynatorArchiwum Państwowegow Lublinie; dr Grażyna Jakimińska,koordynator Muzeum Lubelskiego;mgr Kamila Czuryszkiewicz, koordynatorPaństwowego Muzeum naMajdanku; mgr Ewa Hadrian, koordynatorBiblioteki Publicznej im.Hieronima Łopacińskiego w Lublinie;Mirosław Szala, koordynator inicjatywystudenckiej „Tygiel”. (ms)Branżowy Punkt KontaktowyEuropejskich Programów Badawczych wspiera naukowcówDział Projektów i Funduszy ZewnętrznychUMCS (w nowej strukturze: CentrumBadań i Funduszy Zewnętrznych UMCS)udziela wsparcia merytorycznego, organizacyjnegoi logistycznego pracownikomoraz jednostkom organizacyjnym UMCSw zakresie opracowywania i wdrażaniaprojektów europejskich w obszarach: badawczym,dydaktycznym i rozwoju infrastrukturydydaktyczno-badawczej.W ramach Centrum BadańNaukowych i FunduszyZewnętrznych(CBNiFZ) funkcjonuje BranżowyPunkt Kontaktowy EuropejskichProgramów Badawczych,którego celem jest przekazywaniepracownikom UMCS bieżących in-formacji na temat dostępnych funduszyeuropejskich w ramach 7.Programu Ramowego Unii Europejskiej.Pracownicy CBNiFZ: AnnaJakubaszek i Magdalena Pokrzycka-Walczak, zarządzające BranżowymPunktem Kontaktowym, prowadząkonsultacje z Regionalnym i KrajowymPunktem Kontaktowym ProgramówRamowych UE w sprawachdotyczących m.in. praktycznychaspektów pisania wniosków w konkursach,ogłaszanych w ramach 7.PR UE oraz organizują, wspólniez Regionalnym Punktem Kontaktowymw Lublinie, szkolenia i akcjeinformacyjne. Ważną rolę w działalnościBranżowego Punktu Kontaktowegoodgrywają indywidualnekonsultacje z naukowcami, zainteresowanymiudziałem w międzynarodowychkonsorcjach badawczych,którzy mogą ubiegać się o dofinansowaniez 7. PR. Dużym zainteresowaniemwśród młodych pracownikównaukowo-dydaktycznych ciesząsię indywidualne oferty stypendialnez różnych dziedzin nauki.Zachęcamy do odwiedzania naszejstrony internetowej UMCS. W dzialeAktualności zamieszczamy informacjeo dostępnych programach,o możliwości nawiązania współpracybadawczej w ramach konsorcjów,o planowanych szkoleniach i warsztatachorganizowanych przez BranżowyPunkt Kontaktowy.Pracownicy Centrum BadańNaukowych i FunduszyZewnętrznych42 Wiadomości Uniwersyteckie czerwiec 2010

Nauka i Ludzie3 czerwca br. w Faculty ofScience and Technologyna Uniwersytecie Stavanger(UiS, Norwegia) odbyła się publicznaobrona rozprawy doktorskiejRune Melberga „Modeling,simulation and control of Atlanticsalmon farming industry process”.Prestiżową funkcję pierwszegorecenzenta (1 st opponent) pełniłdr hab. Zbigniew Pastuszak, dyrektorInstytutu Zarządzania naWydziale Ekonomicznym UMCS.Obrona zakończyła się przyznaniem98. stopnia doktorskiego UiSi była pierwszą w historii uniwersytetuobroną, w której recenzentembył naukowiec z Polski.Przebieg procedury doktoryzowaniaw UiS w istotnej części jestzbieżny z rozwiązaniami stosowanymina polskich uniwersytetach.Generalną różnicę stanowi obligatoryjneprzygotowanie rozprawyw języku angielskim, koniecznośćopublikowania w czasopismachmiędzynarodowych (z impact factor)min. 3 artykułów naukowych(opartych na wynikach badań i stanowiącychintegralną część rozprawy)oraz wymóg udziału międzynarodowychekspertów w procesie jejrecenzowania i w trakcie publicznejobrony. Warto podkreślić, że recenzencinie tylko oceniają zawartośćmerytoryczną rozprawy, aleprzede wszystkim prowadzą dyskusjęz doktorantem. Zajmują pozycjętzw. oponentów, stwierdzających,czy doktorant wykazuje odpowiednipoziom wiedzy, kwalifikacji, znajomościmetodologii badawczej, itd.Po ocenie formalnej rozprawy i publikacjinaukowych doktoranta, stanowiącejoficjalne dopuszczenie doobrony, jest on zobligowany do wygłoszeniagodzinnego wykładu (trialProf. Z. Pastuszak w trakcie dyskusjiz doktorantemFot. Z archiwum Z. Pastuszakalecture) na temat wskazany przezrecenzentów. Zespół recenzentówocenia wykład i dopuszcza doktoranta(lub nie) do następnego etapu(tj. publicznej obrony). W odróżnieniudo rozwiązań stosowanychw Polsce, w jej trakcie nie są prezentowanerecenzje poszczególnychrecenzentów, ale odbywa się merytorycznadyskusja z doktorantem.Rozpoczyna ją pierwszy recenzent,nawiązując w pytaniach do metodologiibadawczej, wykorzystanychnarzędzi badawczych oraz jakościpublikacji naukowych doktoranta.Recenzowana przez prof. Z. Pastuszakarozprawa była poświęconamodelowaniu procesów przemysłowychprodukcji łososia atlantyckiegoz wykorzystaniem oprogramowaniaGPenSIM (symulatorasieci Petriego zaimplementowanegow środowisku MATLAB).W trakcie godzinnej dyskusjiz doktorantem prof. Pastuszak poruszałzagadnienia transformacjimodelu zaproponowanego w rozprawie(FFISiM – Fish Farming IndustrySimulation Model) do postacitzw. maszyny Turinga, występowaniaw modelu aktywnych łuków sieciPetriego, zakresu wykorzystanialogiki rozmytej ( fuzzy logic) orazsposobu konstrukcji narzędzi informatycznych,które umożliwiająpraktyczne wykorzystanie modeluFFISiM m.in. dzięki zastosowaniuczujników analizujących poziomnatlenienia wody, stopień jej nasłonecznienia,ilość zaaplikowanegopokarmu oraz innych składnikówwykorzystywanych w produkcji ryb.Pytania drugiego oponenta (prof.Dhayalan Velauthapillai, Faculty ofEngineering, Bergen University College)obejmowały m.in. modelowaniematematyczne, stochastycznei deterministyczne elementy modeluFFISiM, spójność wynikówzamieszczonych w publikacjachnaukowych doktoranta z metodykąrozprawy, itp.Udział prof. Pastuszaka w obroniedysertacji jest wynikiem kilkuletniejwspółpracy UMCS z UniwersytetemStavanger. Jej efektem była realizacjagrantu wewnętrznego prorektorads. badań naukowych i współpracymiędzynarodowej dot. konkurencyjnościgospodarek skandynawskich(2008/2009), wielu zagranicznychpublikacji prof. Pastuszaka i prof.Davidrajuh oraz wykłady dotyczącemodelowania procesów biznesowychdla studentów WydziałuEkonomicznego (2009, 2010). W planachznajdują się wizyty studyjnenaukowców i studentów w obujednostkach i opracowanie wspólnegoprojektu badawczego. (red.)Odlewej:prof prof. TerjeKaarstäd(UiS (UiS, przewodniczącyko-misji), prof. Dhayalan Velauthapillai (Bergen University,2nd opponent), prof. Reggie Davidrajuh (UiS, promotor),dr Rune Melberg oraz prof. Zbigniew Pastuszak(UMCS, 1st opponent)Fot. Z archiwum Z. Pastuszakaczerwiec 2010Wiadomości Uniwersyteckie43

Nauka i LudzieŻyciepod niespokojnymZjawiska związane z burząsą zawsze groźnei przerażające. Nicdziwnego, że człowieksprzed tysięcy lat dopatrywał sięw nich sił nadprzyrodzonych, łaskilub gniewu bogów. Aż do czasównowożytnych nie znano technicznychzabezpieczeń przed piorunamii sposobów ich unikania w lesie,w górach czy na otwartej przestrzeni.Ratunku przed nimi szukano w modlitwachdo bóstw lub w składaniuofiar ludzkich. W intencji słonecznegonieba ofiary z ludzi składali naprzykład Aztekowie.Błyskawice i grzmoty były uważaneniegdyś za broń i znak bogów rządzącychniebem i ziemią. Z piorunamii grzmotami kojarzono Zeusa(Jupitera). W piorun był uzbrojonytakże Indra – bóg z mitologii hinduskiej.Germanie wyobrażali sobieThora i Donara jako bogów burzytrzymających w dłoniach piorunowemłoty. Thor był czczony przez ludyskandynawskie jako bóg wszelkichburz. Według Skandynawów tylko oddobrej woli jasnowłosego Thora zależało,czy żeglarze szczęśliwie powrócądo domów z dużym ładunkiempożywnych ryb lub z cenną zdobycząwojenną. Słowianie też mieli swojegoboga burz i piorunów – Peruna.Bogowie piorunów i burz nie tracączasu. Na uwagę zasługują daneo ilości błyskawic doziemnych, wedługSlec US Lightning w USA. Codzienniena świecie rejestruje sięich około 860 000. Rocznie notujesię około 20 000 000 wyładowań.W ciągu mgnienia oka na w Ziemięuderza ich około kilka tysięcy.Interesujące są i inne statystki wyładowańdoziemnych (Elson 1996,Tamulewicz 1997, Kaisser 2006). Cominutę razi Ziemię 6000 gromów.Każdego dnia co sekundę uderzaw Ziemię od 70 do 100 piorunów, czyli8 milionów dziennie. W kilometrkwadratowy gruntu trafiają średnio2 pioruny na rok. A rocznie docieraich do Ziemi – około miliarda.BurzeBurza to specyficzne zjawisko meteorologicznew rodzaju elektrometeoru.Polega na wystąpieniu wyładowańelektryczności atmosferycznej,przejawiających się silnym błyskiem,suchym trzaskiem lub głuchym dudnieniem.Najczęściej towarzyszy jejsilny opad atmosferyczny: deszczu,gradu, grudek lodowych lub lodowośnieżnych(krupy). Niezbędnym warunkiemwystępowania burzy jestchwiejność atmosfery. Towarzyszyjej pionowe wznoszenie się wilgotnejmasy powietrza. Zachodzi tow trzech etapach. Pierwszy to rozwójchmury cumulonimbus i powstaniesilnych prądów wstępujących skierowanychku górze. W drugim etapierozwijają się prądy zstępujące. Wtedyzaczyna padać deszcz lub grad, pojawiająsię grzmoty i błyskawice. Zaczynająwiać częste porywiste wiatry.W ostatnim etapie prądy zstępująceodcinają dopływ ciepłego powietrza,co uniemożliwia dalszą rozbudowęchmury i powoduje jej zanikanie. Burzepowstają, gdy w ciągu niespełnagodziny wstępujący prąd ciepłego,wilgotnego powietrza zmienia niewielkiechmury kłębiaste w ciężkiei gęste chmury burzowe o wysokości10–16 km i szerokości około8 km. Zjawiska burzowe dzieją sięna wysokości od 2 do 15 km w sześciupiętrowych układach powie-Majestat błyskawicy liniowej. Nadmiastem Tamworth, Australiatrza o spadającej temperaturze od+18°C kolejno do -8, -26, -51 i poniżej-52°C. Chmury burzowe pojawiająsię lokalnie. Mogą występowaćpojedynczo lub tworzyć powolikrążące łańcuchy. Szacuje się, że typowachmura burzowa ma podstawęo powierzchni około 65 km 2 i zawierablisko 400 000 ton wody i cząsteklodowych. Od stratosfery nacierająna nią prądy strumieniowe, gniotąci strzępiąc ją na kształt kowadła.Burze ze względu na genezę dzieląsię na: burze wewnątrzmasowe,które powstają nad silnie rozgrzanymlądem, występują nad obszaramilądowymi, zwykle w pogodnydzień, zwłaszcza w godzinach44 Wiadomości Uniwersyteckie czerwiec 2010

Nauka i LudzieniebemFot. G. Gerrundpopołudniowych; burze frontowe,towarzyszące frontom chłodnym.W porze letniej rzadko znamienne sądla frontów ciepłych. Nadciągają zestrefami frontowymi, dlatego mogąpojawiać się o każdej porze doby.Burze pojawiają się znacznie częściejnad lądami niż nad wodami lądowymii morskimi. Szaleją najbardziejw strefie zwrotnikowej, rzadziejw innych, a szczególnie w rejonach:Przylądka Horn, „ryczących czterdziestek”,Trójkąta Bermudzkiego,w Indonezji i na pograniczu Arktykiz Pacyfikiem. W naszym klimacienotuje się przeważnie 14–36dni z burzami. Na uwagę zasługująliczne szlaki burz na obszarze Polski(Koźmiński 1994). Szczególnielicznymi burzami gradowymi z piorunamiwyróżnia się południowaczęść Wyżyny Lubelskiej, WyżynaKrakowsko-Częstochowska, NieckaNidziańska oraz Wyżyna Śląska.Średnia trwania polskiej burzywynosi 2,5 godz. W sumie mamyich w roku 25–30. Zaś w okolicachKampali w Ugandzie siarczyste burzezdarzają się średnio aż 290 razyw roku. Wręcz piekielne rewie burzdoświadcza się podczas cyklonówpod niebem tropikalnym nad morzamii obrzeżami lądu.Grzmi i błyska sięPiorunochrony, odgromniki nie powstrzymująwyładowania elektrycznego.Pozwalają ich impulsowi zejśćdo gruntu (uziemienie) bez czynieniaszkody. Dzięki piorunochronommożna zabezpieczyć budynki,wysokie maszty, wieże i krzyżekościelne zbudowane z żelaza, betonu,cegły, drewna itp. Na wsiachdo czasów powojennych zakłada-Florian Święsno piorunochrony na wysokich słupach,wykonanych z drzew o wysokich,tyczkowatych pniach. Obecnieodgromniki zakładane są obowiązkowona obiektach narażonych nauderzenia piorunów. Klasyczne konstrukcjepiorunochronów, odgromnikówsprowadzają się do metalowegopręta przytwierdzonegodo najwyższej części chronionegoprzed piorunami obiektu. Ten metalowypręt łączy się przewodem drucianymz miedzianą płytą zakopanąw ziemi w bezpiecznej odległości odobiektu z piorunochronem.Błyskawica to przeogromna iskraelektryczna powstająca na przykładmiędzy chmurami, wewnątrz chmury,między chmurami a powierzchniąziemi, a także między chmurąa otaczającym powietrzem. Przypuszczasię, że ładunki elektrycznegromadzą się na skutek zderzeniasię kryształów lodu i kropelekwody ze znacznie cięższymi, opadającymicząstkami gradu. Gdycząstki o przeciwstawnych ładunkachzbliżają się do siebie, następujewyładowanie elektryczne objawiającesię jako błyskawica.W chmurach burzowych ładunkidodatnie tworzą się w górnychpartiach. Ładunki ujemne– w środkowej i dolnej ich części.U podstawy chmur tworzą się ładunkidodatnie, ale już o niewielkimpotencjale. Duże nagromadzenieładunków ujemnych w dolnejczęści chmury powoduje powstanieładunków dodatnich na powierzchniZiemi. Jeżeli różnica potencjałówzwiększy się do tego stopnia, że powietrzemiędzy chmurą a Ziemiąprzestanie być dostateczną izolacją,następuje wyładowanie elektryczne,Prof. Florian ŚwięsUrodził się w 1939 roku. Studia biologicznie orazstopnie i tytuły naukowe zrealizował w InstytucieBiologii Wydziale Biologii i Nauk o Ziemi UMCS,najpierw w Zakładzie Systematyki i Geografii Roślin,a ostatnio w Zakładzie Geobotaniki, którymkierował. Awanse: magister (1962), doktor (1968),doktor habilitowany (1983) oraz profesor nadzwyczajny(1992) i profesor zwyczajny (od 2003). Odpaździernika 2009 r. emerytowany prof. UMCS.Zainteresowania naukowe Profesora obejmują zakresdyscyplin przyrodniczych takich jak florystyka,ekologia, fitosocjologia, synantropizacja, funkcjonowaniebiosfery oraz waloryzacja i projektowanieobiektów przyrodniczych do ochrony. Badania geobotanicznerealizował w całej Polsce (od Polesia poKarpaty) i poza nią (Europa, Bliski Wschód, Spitsbergen,Mongolia, Ukraina).Na dotychczasowy dorobek naukowy Profesoraskłada się ok. 200 publikacji, w tym 12 w formieksiążkowej, monograficznej o tematyce geobotanicznej.Autor interesujących artykułów popularnonaukowychoraz opracowanych samodzielnie lub zewspółautorami ekspertyz o różnej randze obiektówprzyrodniczych o unikalnych właściwościach.Przez osiem lat był wykładowcą na Wyższej SzkolePrzyrodniczo-Humanistycznej w Sandomierzu.Był promotorem ponad 200 prac magisterskich i licencjackich,3 doktoratów oraz inspiratorem 1 rozprawyhabilitacyjnej.Członek kilkunastu krajowych towarzystw naukowychi społecznych oraz kilku Rad Naukowych w parkachnarodowych i krajobrazowych. Od kilkunastulat utrzymuje kontakty naukowe z UniwersytetemLwowskim. Jest tam konsultantem prac naukowychi recenzentem dysertacji z tytułu awansu naukowegoz zakresu fitogeografii i fitosocjologii.Zasłużony, czynny działacz i organizator w LidzeOchrony Przyrody Okręgu Lubelskiego oraz w towarzystwachi organizacjach społecznych. Za osiągnięcianaukowe i dydaktyczne Profesora uhonorowano nagrodąpaństwową i sześcioma rektorskimi oraz ZłotymKrzyżem Zasługi i Medalem Komisji Edukacji Narodowej.W ubiegłym roku prof. Święs otrzymał listgratulacy prorektora Ryszarda Szczygła za interesująceartykuły w „Wiadomościach Uniwersyteckich”.czerwiec 2010Wiadomości Uniwersyteckie45

Nauka i Ludziepolegające na przepływie ładunkówujemnych z chmury w kierunku Ziemi,a ładunków dodatnich – z Ziemido chmury. Piorun uderza dwa razy.Przepływ ładunków dodatnich wywołujesilny błysk światła określanegojako błyskawica. Towarzyszyjej wyładowanie elektryczne rzędu100 000 000 V. Powietrze wzdłużdrogi, którą przebyła błyskawica, rozgrzewakolumnę powietrza o średnicy5 cm do temperatury 30 000°Ci przemienia ją w plazmę. Temperaturata prowadzi do wzrostu ciśnieniapowietrza, a następnie do jego gwałtownegorozprężenia z prędkością ponaddźwiękowąi z siłą 10–100 razywiększą niż normalne ciśnienie atmosferyczne.W efekcie tego zjawiskapowstaje fala uderzeniowa słyszalnajako trzaski, dudnienia i tym podobnezjawiska akustyczne – grzmoty. Rozchodząsię one w powietrzu z prędkościądźwięku, czyli 332 m/sek.Wyładowania elektryczne zachodząteż między poszczególnymifragmentami jednej chmury burzowejlub między kilkoma chmuramiburzowymi. Jeśli wyładowania elektrycznepowstają między chmurąa powierzchnią Ziemi, to określanesą jako pioruny. Światło błyskawicyosiąga prędkość 300 000 km/seki wyprzedza grzmot. Wystarczy policzyćczas od błyskawicy do grzmotu,aby ustalić odległość do chmuryburzowej. W przeciętnych warunkachatmosferycznych grzmot słychaćnawet z odległości ok. 25 km.Typowa błyskawica osiąga długość800 m, ale zdarzają się o długościrzędu 30 km. Niektóre burze regenerująwięcej niż 100 błyskawic naminutę. Błyskawice mogą przybieraćróżne barwy, zależnie od właściwościatmosfery. Czerwone światło błyskawicypojawia się, gdy intensywneciepło wyładowania pobudza atomywodoru i kropelki wody. Światłobiałe świadczy o braku deszczowychkropel. Barwa lodowatobłękitnawykazuje obecność gradu. Żółtaświadczy o zapyleniu atmosfery.Pioruny są groźne nie tylko w czasieburzy, ale tuż przed jej nadejściemi po jej ustąpieniu. Bywa tak, że podczassłonecznej pogody piorun uderzaniespodziewanie. Zjawisko to potocznieokreśla się jako „grom z jasnegonieba”. W wymienionej sytuacji niespodziewanypiorun pochodzi z okolicznychobszarów różnie odległych,gdzie szaleją burze. Okazuje się, żeo skuteczności uderzenia pioruna decydujenie napięcie elektryczne, alejego natężenie. Napięcie elektrycznesięga tu setki tysięcy, a nawet milionówV. Nawet tak duże napięcie jestzupełnie nieszkodliwe dla człowieka,ale pod warunkiem, że będzie miałobardzo małe natężenie. W czasiebadań nad piorunami zetknięto sięjuż z natężeniem prądu dochodzącegodo 500 000 A. Moc pioruna sięgasetek tysięcy megawatów. Obliczasię ją, mnożąc przez siebie napięciei natężenie prądu pioruna.Błyskawice uderzają najczęściejjednorazowo, niekiedy i po kilkalub kilkadziesiąt razy z rzędu. Wyodrębniasię cztery postacie błyskawicze względu m.in. na ich kształty,sposoby przenoszenia się. Błyskawicapłaska – jej błysk sprawia, żeiskrzy się cała powierzchnia chmury.Tworzy się, gdy w chmurze zostałosiągnięty potencjał umożliwiającywyładowanie, a nowe ładunkielektryczne dopływają bardzo powoli.Wyładowanie zachodzi w wynikuszybko następującego po sobieiskrzenia; błyskawica liniowa– główne wyładowanie uderza w powierzchnięlądową lub wodną. Iskraelektryczna występuje tu w postacisfalowanej linii z licznymi odgałęzieniami.Rozgałęzione iskry osiągajądługość od kilku do kilkudziesięciukilometrów; rzadką odmianąbłyskawicy liniowej jest błyskawicaperełkowa – biegnie zwykle tą samądrogą, wzdłuż której przemieszczałosię wcześniej wyładowanie liniowe.Składa się z oddzielnych świecącychpunktów, o różnych odcieniachbarw jasnej i pomarańczowej, pojawiającychsię w niewielkich odstępach.Wizualnie jest ona sznurempereł sięgających od zachmurzonegonieba po podłoże ziemskie;błyskawica wstęgowa – składa sięz błysków biegnących równolegle.Właściwe wyładowanie przebiegapośrodku słabszych iskier.Na uwagę zasługuje błyskawicakulista, czyli piorun kulisty o charakterzekuli zjonizowanego gazu,która pojawia się najczęściej podczasburzy lub tuż po niej, ale pewienprocent nie ma widocznego związkuz burzą, występuje przy ładnej pogodzie.Rozmiary pioruna są różnorodne,najczęściej średnica kulima od kilkunastu do kilkudziesięciucentymetrów. Są jednak relacjeo kulach kilkucentymetrowych i parometrowych.Kształt piorunu kulistegona ogół jest zbliżony do kuli,czasem jest on gruszkowaty z występami;niekiedy sypią się iskry. Barwęma najczęściej czerwonawą, rzadziejżółtą, pomarańczową, białą, niebieską,zieloną. Ruch takiego piorunaodbywa się na niewielkiej wysokościnad ziemią, z wiatrem lub pod wiatr.Obserwacje z samolotów świadcząo występowaniu tych zjawisk na dużychwysokościach. Zdarza się, żekule ogniste poruszają się wzdłużdobrych przewodników elektryczności,w innych przypadkach nie sązwiązane z żadnymi przedmiotami,czasem wręcz zdają się ich unikać.Mogą pojawiać się nagle w zamkniętychpomieszczeniach. Czaswyładowania to kilka do kilkunastusekund, ale są relacje o zjawiskachtrwających znacznie dłużej. Do pomieszczeńzamkniętych mogą dostaćsię przez lufciki, kominy, otwarteokna i drzwi lub przez cieńsze ścianydrewniane, szyby, pozostawiającpo sobie wyraźnie ślady w postaciszpar, kulistych otworów itp.O ile właściwości piorunów i błyskawicpłaskich są naukowo wyjaśnione,to w przypadku piorunówkulistych są zupełnie nieznane,mimo licznych badań od czasówstarożytnych. Pierwsze obserwacjepiorunów kulistych opisano w dziełachArystotelesa, Lukrecjusza i Seneki.W roku 1838 fizyk francuskiFranciszek Arago napisał pierwsząpracę naukową na temat piorunówkulistych. Zebrał w niej ponad 20udokumentowanych doniesień natemat tego zjawiska.Na pytanie, czym są błyskawice,odpowiedź znalazł dopiero amerykańskisamouk – wielki uczo-46 Wiadomości Uniwersyteckie czerwiec 2010

Nauka i Ludzieny i polityk – Beniamin Franklin(1706–1790). Doświadczalnie udowodnił,że nie są to cuda, lecz normalne,znane wyładowania elektryczne.Na uwagę zasługuje jego słynnyeksperyment. Nocą 1752 roku wypuściłw kierunku chmury burzowejsporządzony z jedwabnych chińskichchusteczek latawiec. Do końca linkilatawca przymocował metalowyklucz, a gdy przybliżał do niego rękę,między nią a kluczem przeskakiwałaiskra elektryczna. Franklin zabawiałswych przyjaciół doświadczeniemz elektrycznością błyskawic. Skończyłosię to tragicznie. W roku 1752 zginąłprzy tym prof. Richman z Petersburga.W roku 1909 szwedzki uczonyEngelstad stracił życie, próbując powtórzyćeksperyment Franklina.Ekscentryczny uczony amerykańskiNikola Tesla w 1899 roku przeprowadzałeksperymenty na szczyciejednej z gór w Kolorado. Próbowałodtworzyć kule ogniste. Starał sięwytwarzać w zamkniętych pomieszczeniachświetliste sfery, zamykałw nich ludzi i podstępnie wmawiałim, że jest to niegroźne doświadczeniepoświęcone antygrawitacji.Przeciętne wyładowanie elektrycznepodczas burzy wyzwala moc energetycznąrzędu mocy najnowocześniejszejbomby wodorowej. Jegoniszczycielska siła tkwi w ogromnejilości energii wyzwolonej w bardzokrótkim czasie. Duża błyskawicawytwarza w tym czasie energięod 1000 do 2000 kWh. Piorun powstajew wyniku różnicy potencjałówrzędu 200 milionów V, powodującwyładowanie prądu o kilkutysiącach amperów. Błyskawicy towarzysząwyładowania elektrycznerzędu 100 000 000 V. Powietrzewzdłuż drogi, którą przebyła błyskawica,rozgrzewa się do temperaturywynoszącej ponad 30000–40000°C.Błysk pioruna przelatuje z prędkością100 000 km/sek. Przy pomocy satelitybadawczego (BSG651) zbadanośrednie natężenie prądu płynącegow błyskawicy: w przypadku 1% uderzeniawynosiło ono ponad 200 kA,w przypadku 10% – ponad 80 kA,a w ilościach 50%, 90%, 99% – kolejnoponad 28 kA, 8 kA i 3 kA.Między atmosferycznymi zjawiskamiw postaci burz, ogni Ema,błyskawicami i zorzami polarnymiistnieją różne przyczynowe powiązania.Wielki Elektryczny KondensatorZiemski musi w jednym miejscurozładować się, a w innych naładowaćelektrycznie. Zorza polarna nadbiegunem może spowodować burzew Afryce. Jeśli jedna burza cichnienad Kaukazem, to druga rodzi sięnad Lublinem. Zwykły piorun nieżyje dłużej niż sekundę, a w odmianiekulistej może trwać od kilkunastusekund do kilku minut.Szacuje się, że codziennie na świeciepioruny zabijają około 20 osób,a u 80 osób powodują większe obrażenia.Według amerykańskichstatystyk co roku z powodu uderzeniapioruna ginie około 100 osób,a 500 innych doznaje obrażeń. Inneagencje uważają, że dane te są zaniżonei szacują liczbę zabitych na450. W Australii co roku od uderzeniapiorunem ginie 10 osób, zaś100 innych zostaje rannych. Wedługumiarkowanych szacunkówkażdego roku od pioruna na świecieginie 1000 osób i 5000 zostajerannych, okaleczonych. W Tatrachpolskich rocznie ginie od piorunado 30 osób. W roku 1985 w Dallas(USA) w lądujący samolot uderzyłpiorun. W roztrzaskanym samolociezginęło 134 osób. Rocznie w całejPolsce śmierci od piorunów doznajedo 30 obywateli. Jednak z procentowychdanych statystycznychwynika, że współczynniki śmiertelnościnie są tak wysokie. Dla wszystkichosób na świecie wynoszą one20 procent. Szacuje się, że współczynnikśmiertelności wszystkichosób porażonych piorunem wynosiok. 5 procent. Na preriach amerykańskichkrąży przypowieść, żefarmer nie może uniknąć śmiercitylko w trzech sytuacjach: wywrotkitraktora, w podeszłym wieku i oduderzenia pioruna.Obliczono, że stosunek prawdopodobieństwatrafienia piorunaw różne przedmioty naziemne jestmniejszy niż 1 do 500 000. Dla porównaniamożna podać, że wytypowaniew totolotka właściwych6 liczb z 49 kształtuje się w proporcjijak 1 do 14 000 000.Niebieska i naziemna dystrybucjapiorunów jest dość ściśle określona:80% – jest wewnątrz chmur, a tylko– 20% uderza w stronę powierzchniZiemi. Powietrze jest dobrym izolatorem,więc piorun pokonuje najkrótsząodległość do najwyższegopunku na powierzchni Ziemi i wybieradrogę najmniejszego oporu.Najkrótszą drogą jest np. najwyższedrzewo lub kajakarz na jeziorze.Lepszym przewodnikiem prąduod powietrza jest np. woda i człowiekzwłaszcza mokry, ubłocony,spocony, rozbiegany itp. Przebywającna otwartej przestrzeni, możnaniekiedy przewidzieć pobliskiePotęga uderzenia pioruna w modrzewia syberyjskiego. Mongolia, ChentejFot. F. Święs, 1978 r.czerwiec 2010Wiadomości Uniwersyteckie47

Nauka i Ludzie12 000 metrówAkumulacjaładunkówwyładowaniepomiędzychmurami4 000 metrów0 metrówwyładowaniedo ziemicyrkulującewiatryWyładowaniewewnątrzchmury-51°C28°CStruktura wysokościowa, termiczna i jonowa w trzechrodzajach wyładowań elektrycznych chmury burzowejuderzenie pioruna. Na kilkanaściesekund przed gwałtownym wyładowaniemdaje się odczuć intensywnenaelektryzowanie otoczenia. Wówczasjeżą się włosy, a na ciele odczuwasię „elektryczny powiew”. W tymprzypadku trzeba błyskawicznie zająćjak najniższą pozycję.Uderzenie pioruna może być pośrednielub bezpośrednie. W pierwszejsytuacji śmierć jest rzadkością,w drugiej prawie regułą. Obrażeniaspowodowane uderzeniem piorunaróżnią się od porażenia prądemprzez urządzenie elektrycznedomowe lub przemysłowe i są częstobłędnie interpretowane nie tylkoprzez zwykłych ludzi, ale i przezniektórych lekarzy. Badania skutkówuderzenia pioruna przeznaczasię nauce zwanej keraunomedycyną.Do ważniejszych obrażeńi dolegliwości po porażeniu piorunemnależą: oparzenia zewnętrznei wewnętrzne, przewlekły ból, silnyból głowy, poważne uszkodzenieucha, utrata słuchu, szum w uszach,sztywność stawów, skurcze mięśni,zdrętwienie, zaburzenia snu, utratapamięci, zaburzenia koncentracjiuwagi, depresja, utrata zdolnościradzenia sobie z życiem, rozdrażnienie,zawroty głowy, problemyz koordynacją ruchów, dezorientacja,ogólne osłabienie, przewlekłezmęczenie, osłabiony pociągseksualny i fobie.Uderzenia pośrednieSą to najczęściej spotykane przypadkiporażenia piorunowego. Prąd elektrycznyprzechodzi przez człowieka,który ma z nim kontakt (napięciestykowe) lub dochodzi do powstaniałuku elektrycznego, który pokonujeniewielką odległość dzielącą przedmiotod znajdującego się w pobliżuczłowieka (porażenie boczne). Czasamiładunek wędruje ziemią i „przechodzi”przez część ciała, która maz nią kontakt (napięcie schodkowe).We wszystkich wyżej wspomnianychprzypadkach przedmiot lub ziemiaprzejmuje znacznie większą częśćenergii i dzięki temu szansa przeżyciaporażonego ciała jest całkiem duża.Piorun nie musi zamienić ludzkiegociała w dymiący popiół. Głównąprzyczyną śmierci jest w tej sytuacjizatrzymanie akcji serca. Choć sercepo jakimś czasie często zaczynaponownie bić, to brak tlenu spowodowanyparaliżem układu oddychania,może je zatrzymać po raz drugi,czasem ostateczny.Piorun liniowy sięgający Ziemi stanowizagrożenie dla ludzi, budynkówi wszelkich urządzeń naziemnych.Jako ochronę przed uderzeniem piorunastosuje się tzw. piorunochronylub odgromniki. Błyskawice trafiająw miejsca o najmniejszym oporzeelektrycznym i lokalnie najwyżejpołożone, a przykładowo najczęściejw wysokie drzewa, wzgórza i budynki.W metalowy krzyż na Giewoncierocznie uderza około 1000 piorunów.Słynna iglica Empire StateBuilding w Nowym Jorku iskrzy siępo uderzeniach piorunów przeciętnie23 razy w roku, a niekiedy około500. Najgorszym miejscem do schronieniasię przed burzą z piorunamijest wysokie, odosobnione drzewo.Gdy błyskawica uderza w drzewomoże przeskoczyć i porazić chroniącąsię pod nim osobę, o lepszym niżdrzewo przewodnictwie elektrycznym.Jeśli znów błyskawica uderzaw wilgotny przedmiot – na przykładdrzewo czy ścianę – natychmiastowewrzenie wilgoci powoduje gwałtownerozszerzenie się pary wodnej.Przedmioty te eksplodują jak bomba.Silne wyładowanie elektryczne przenikająceprzez wilgotny piasek scalajego ziarna w „skamieniały piorun”.Odnosi się to tzw. fulgurytu, strzałkipiorunowej o strukturze kawałkapręta z ciemnego szkliwa.Dużą rolę w przeskoku błyskawicyodgrywają wilgotność i klimat.Im większa jest wilgotność,tym łatwiej dochodzi do wyładowania.Rozmieszczenie ładunkówzależy od krzywizny przedmiotu.Gromadzą się głównie w miejscachkształtu ostrzy i wypukłych. Na poważneniebezpieczeństwo są narażeniludzie znajdujący się pod gołymniebem. W tej sytuacji nie należytrzymać metalowego przedmiotu,np. grabi, wideł, strzelby, parasola,kija golfowego. Przedmioty tezwiększają prawdopodobieństwotrafienia przez błyskawicę. Możeona spowodować straszliwe oparzenia,okaleczenia ważniejszychorganów czy zatrzymać bicie serca.Z takiej przyczyny na świecieginie co czwarty człowiek.W plenerze w czasie burzy najbezpieczniejjest pozostawać w pierwszymnapotkanym budynku i to najlepiejz piorunochronem. Bezpieczniejest również przebywać w zamkniętymsamochodzie. W tym przypadkuprądy uderzenia błyskawicy, dziękimokrym oponom kół, spływajądo ziemi przez metalową karoserię.Zasadnicze praktyczne zabezpieczeniaprzed uderzeniem piorunasą następujące:• podczas burzy pozostawać w domui nie wychodzić,• trzymać się z daleka od otwartychokien, drzwi, kominków,pieców, umywalek, wentylatorówi urządzeń elektrycznych podłączonychdo prądu,• nie używać telefonu,• nie używać wędki, kija golfowego,• nie przenosić łatwopalnych materiałóww otwartych pojemnikach,• nie przebywać w wodzie i w łódkach,• zostać w samochodzie w trakciepodróży,• poszukać schronienia w budynku,jaskini, kanionie,• jeśli nie ma w pobliżu schronienia,należy unikać wysokich obiektóww okolicy,48 Wiadomości Uniwersyteckie czerwiec 2010

Nauka i Ludzie• kiedy czujemy ładunki elektrycznew powietrzu, gdy włosy stajądęba, należy przykucnąć szybkona ziemię,• poszukać obniżeń terenu (wąwóz,dolina),• osoby przebywające w większejgrupie powinny się rozproszyć,• w żadnym wypadku nie kłaść sięna ziemi, a zwłaszcza wilgotnej.Warto również zachować się asekuracyjniei w innych miejscach, np.na jeziorze, morzu, w lesie i na szlakuwędrówek. Na jeziorze łódka czykajak z płynącym stanowi najwyższypunkt „poszukiwany” przez pioruny.Błyskawice ślizgające się polustrze wody mogą kończyć swójżywioł na miłośnikach żeglugi jeziornej,a zwłaszcza, gdy są uzbrojeniw metalowe wędki lub metaloweparasole. W tej sytuacji należyukryć wędki i parasole oraz w jaknajbardziej zgarbionej pozycji i najszybciejpowrócić do brzegu.Na szlakach turystycznych, szczególniegdy prowadzi się jakąś grupęwycieczkową czy też dydaktyczną,podczas burzy jest bardzo niebezpiecznie.Wówczas należy zatrzymaćsię najdalej od miejsc narażonychna uderzenia pioruna. Piorunczęściej uderza w glebę gliniastą niżpiaszczystą.Las jest jednakowo bezpieczny,jak i niebezpieczny pod względemzagrożenia piorunów. Należyunikać najwyższych szczytówgór oraz miejsc wilgotniejszych zeskupiskiem drzew wysokich i małozwartych. Przy uderzeniach piorunówduże znaczenie mają: przewodnictwoelektryczne pnia i systemukorzeniowego, jak równieżpodłoża, płytkiego zalegania wódgruntowych i wzniesienie wierzchołkadrzewa nad terenem. Przypuszczasię, że następstwo w tymszeregu uwarunkowane jest szybkościązamakania kory, a szczególniena początku burzy, które u różnychdrzew jest inne.Najbardziej narażone są drzewapojedynczo stojące. Decydujące znaczeniemają właściwości kory. Gładka,wilgotna kora buka lub grabudziała jak piorunochron. Zaś koraRoztrzaskany modrzew syberyjski przez uderzenie pioruna. Mongolia,Chentejłuskowata, np. dębu, ze względu naswoją chropowatą strukturę nie madobrze przewodzącej powierzchnipnia. Energia elektryczna, wyzwolonaprzy uderzeniu pioruna, próbujesię przedostać do dobrze przewodzącego,wilgotnego kambium.Powstające wskutek parowania wodywysokie ciśnienie powoduje rozszczepieniepnia. Należy przypomnieć,że we wszystkie gatunki pojedynczostojących drzew równie często trafiająpioruny; tylko dzięki dobremuprzewodnictwu kory, np. buka, grabu,nie widać u nich tak efektownegouszkodzenia pnia jak w przypadkunp. dębu czy jaworu.Spośród drzew pioruny najczęściejuszkadzają: topole, dęby, wiązy, jesiony,sosny i świerki, rzadziej – lipy, olszei klony, a najrzadziej – buki, grabyi brzozy. Lasy z uwagi na urozmaiconyskład gatunkowy drzew i różnąwysokość „ściągają” najwięcej burz.Na uwagę zasługują różne powiedzonkaludności z Lubelszczyznyodnośnie do drzew i piorunów(Niebrzegowska 2000): „Lasy ściągająburze”, „W lipę piorun nie uderza”,„Cofać się od dębu, a chronićsię pod buk”, „Pod dąb nie chowaćsię w czasie burzy”, „Pioruny bijąw dęby, topole i wierzby”, „Gałązkibrzozy w ochronie przed piorunami”.Do pewnego czasu wierzono, żeburzę można odpędzić biciem w kościelnedzwony, co często tragiczniekończyło się to utratą życia wieluodważnych dzwonników.Mechanizm porażenia człowiekapiorunem polega na przepływieelektryczności po zewnętrznej stronieciała, a właściwie – po skórze dopowierzchni ziemi. Mimo beznadziejnegooparzenia ciała i całkowitejutraty przytomności trafionegopiorunem można uratować, stosującsztuczne oddychanie. Ratunek ofiarypiorunowej polegający na jej zakopywaniuw ziemię, często desperackostosowany jako odgromnik porażonegociała, jest bezcelowy.Pożary i inneskutki piorunówAmerykanie z agencji National WeatherService (NWS) obliczyli, żecoroczne straty spowodowane przezpioruny kosztują społeczeństwoponad 70 milionów dolarów. Wedługinnych statystyk, np. NationalLightnig, do strat wywołanychprzez pioruny należy zaliczyć pożarybuszu, przerwy w dostawachprądu, wypadki lotnicze, itp. Są totzw. koszty pośrednie, wynoszącedla ogółu ludzkości rocznie ok.10 miliardów dolarów. Znane misą także inne publikowane oszacowaniaszkód wyładowań elektrycznych.W Stanach Zjednoczonychw latach 1948–1952 w GórachSkalistych było ponad 17 000 pożarówod piorunów. W północnejFot. F. Święsczerwiec 2010Wiadomości Uniwersyteckie49

Nauka i LudzieFinlandii 56% pożarów powstaje odpiorunów. W Rosji na terenie okręguArchangielskiego i w Komi, jakonastępstwo burz, wybucha do 25%pożarów leśnych. Zaś nad Irtyszemw lasach łęgowych średnio aż 70%pożarów wywołanych jest wyłącznieod pioruna. Prawdopodobnie większośćogromnych pożarów stepów,tajgi w kontynentalnej Azji Południowejpowodują pioruny.Meteorolodzy nie potrafią przewidzieć,gdzie uderzy piorun, mogątylko ostrzec przed nadchodzącąburzą z piorunami. Jak dotądnie ma ani jednego znanego praktycznegosposobu, aby całkowicieustrzec się przed jego uderzeniem.W przypadku piorunów wszystkiejakiekolwiek zalecenia ostrożnościmają jedynie na celu ograniczenieryzyka rażenia.Okazuje się, że okres nadejściagroźnych burz z piorunami i błyskawicamimogą bezbłędnie zasygnalizowaćpewne zwierzęta i rośliny(„Wiadomości Uniwersyteckie”2003, nr 1, 5, 7, 8, 10; 2004, nr 5).Niezwykle wyczuleni na sygnałynadciągającej burzy z piorunamisą również aborygeni z Pustyni Zachodniejw Australii. Wiedzeni nieomylnyminstynktem przewidująz dużym wyprzedzeniem nadejścieburzy, wraz z nią opadów życiodajnegodeszczu.Gdyby ludzkości udało się ujarzmićniewyobrażalnie dużą energięatmosferyczną, wyzwalanejw każdej sekundzie przez błyskawicei pioruny, można przypuszczać,że na przykład nie płacilibyśmypodatków. Można byłoby teżza darmo korzystać z energii elektrycznejw ilości dowolnej. Z jednegoiskrzenia błyskawicy możnabyłoby oświetlić przez kilka tygodnimiasto wielkości Lubartowa.O ile mi wiadomo, tylko Szwajcarzypoczynili próby praktycznegowykorzystania wszechpotęgielektrycznej błyskawic. W rejonieMonte Generoza rozpięto międzydwoma wzniesieniami przewódmetalowy, izolowany na obu końcudługimi łańcuchami izolatorówelektrycznych. Nawet w czasie słonecznejpogody elektryczność atmosferycznaładuje go do napięciasetek tysięcy V. W czasie burzy z łatwościąuzyskuje się napięcie rzędukilkunastu milionów V. Uzyskanąenergię wykorzystuje się w laboratoriachfizyki jądrowej do przyspieszaniaelementarnych cząstekmaterii i do innych doświadczeńz elektrycznością. Obywatele Lubelszczyznypowinni zapoznać sięz historią straszliwego pożaru Lublinaw byłej dzielnicy żydowskiejna Podzamczu. Wybuchł on w 1719roku w wyniku uderzenia pioruna.Interesujące dokumentacje tego pożaruznajdują się w kościele Dominikanówi w pobliskich podziemiachlubelskiej Starówki.Taniec z piorunamiKlasyczne burze z niezliczonymibłyskawicami, piorunami i z nawałnicądeszczu budzą grozę i wyzwalająprzeróżne uczucia. Niepokójwywołuje słynna „cisza przed burzą”lub „cisza po burzy”. To otaczającanas przyroda tak szlachetnieoznajmia nadejście i odejściepotężnego zjawiska atmosferycznego.Roziskrzone niebo z błyskawicamii piorunami na tle zwałówróżnobarwnych chmur może budzićpoczucie piękna lub grozy. Tesame burze pod względem ich efektu,a często i skutków, są inne na terenachpłaskich i w górach, w lesiei na łące, w nocy i za dnia. W dolinachgórskich dochodzi do zwielokrotnieniahuku piorunów w wynikuich echa odbijającego się od ścianzboczy. Zaś na otwartej przestrzeniburze z błyskawicami i piorunamiobjawiają się w całym swymnajwiększym majestacie grozy i tajemniczości.Kronikarze starożytniczęsto donosili o występowaniu wieluburz jako zapowiedź nadchodzącychnp. w Niemczech i Krakowie,czy też istniejących np. we Włoszechwielkich nieszczęść. W Niemczechnotowano burze „o hałasie, jakby ulicamiprzejeżdżały wielkie i ciężkiekarawany”. Zaś we Włoszech podczasepidemii dżumy w 1565 r. zanotowano,„że w dzień i w nocy słychaćbyło pomruki grzmotów, jakby nawojnie wraz ze zgiełkiem i hałasemwzniecanym przez potężne armie”.W roku 1569 reformiści krakowscyzanotowali, że „chmura na kształtognia czerwona cały Kraków okryłajasnością takową, że każdy mógł pisaći czytać, i że miasto zdawało sięjakby we krwi zmoczone lub paliłosię”. Chodzi tu zapewne o widocznąogromną chmurę burzową, podświetlonąprzez czerwoną poświatęzachodzącego słońca. Wyjątkowopiękny obraz rodzącej się burzy z błyskawicamii z coraz głośniejszymi pomrukamigrzmotów i piorunów pojawiasię, gdy różnobarwne, fioletowe,szare, czerwone i pomarańczowecielska chmur kłębią się na tle krwistejpoświaty zachodzącego słońca,z pióropuszem dalekosiężnych,złocistych promieni słonecznych.W wieku VI francuski kronikarzGrzegorz z Tours jako cud opisuje„oślepiającą jasną kulę” przelatującąnad głowami uczestnikówprocesji, którzy z przerażenia rozpłaszczylisię na ziemi. Pioruny kulisteobserwowano w samolotach(w 1938 roku – wodnopłatowiecbrytyjski i w 1963 roku – pasażerskiamerykański), podczas zderzeniasię dwóch samolotów radzieckich(1956 rok), jako zbliżające siędo samolotu brazylijskiego czerwone„obiekty” (1957 rok), w samochodach,holach hoteli (1789 rok, hotelFeltre), w Zamku Warszawskim(1724 rok), we wnętrzu kościołów(1711 rok, kościół Solingen), w domach(1901 rok, Uralsk), na plażach(1968 rok, Crail w Szkocji). Były topioruny niegroźne, rzadko tragicznew skutkach. W kościele Solingen3 osoby zginęły, a ponad 100 zostałorannych. Na holu hotelu w Feltreśmierć poniosło 10 osób i ponad 100zostało rannych. W pomieszczeniuna Uralsku spośród 21 osób zginęłajedna. Natomiast ognista kulawzbudziła tylko strach i popłochm.in. na plaży morskiej i pobliskiejkawiarence w miejscowości Croilw Szkocji. W Zamku Warszawskimognista kula wielkości pięści wpadłaprzez okno z ogromnym hukiemi napełniła pokoje dymem, ogłuszająctrzy osoby w kancelarii królew-50 Wiadomości Uniwersyteckie czerwiec 2010

Nauka i LudzieKościółek pod pw. św. Wojciecha; jedyny w Polsce świadek uderzenia piorunakulistego (1964 r.). Kąclowa k. Grybowaskiej. Groźnie wyglądający piorunkulisty jest łatwy do unicestwieniaprzy odrobinie odwagi. W roku1936 pewien szanowany amerykańskigospodarz domu roztrzaskał kilkomauderzeniami podręcznej deskiognistą kulę o średnicy 20 cm, nieponosząc żadnego uszczerbku. NaFlorydzie w domku w Crystal Riverognistą kulę trzepnęła packą na muchypani domu, po czym kula ta eksplodowałaz głośnym hukiem i to bezżadnych szkód dla otoczenia.W latach 60. w mój rodzinny kościółekw Kąclowej koło Grybowarównież uderzył piorun kulisty. Relacjeo tym wydarzeniu są wiarygodnei złożone przez kilkunastu świadków.„Ognista kula” wielka jak głowaludzka wpadła z trzaskiem do wnętrzakościoła przez wydartą przez niąszparę na wieży kościelnej. Z wolna,zygzakami przemieszczała się nadgłowami przerażonych uczestnikównabożeństwa. Dość szybko zbliżyłasię do kilku dzwonków kościelnychpołożonych z boku u stóp głównegoołtarza. W końcu kula powoliskierowała się do wnętrza zakrystiiprzez uchylone jej drzwi. Stamtądwydostała się na zewnątrz i zginęła.Do dzisiaj zachował się śladuderzenia pioruna na drewnianejścianie wieży kościelnej w kształciewyraźnej, skośnej szpary, wielkości1 m. Jak dotąd jest to jedynyznany i udokumentowany w Polsceprzypadek uderzenia pioruna kulistegow kościół.Przeżyłem wiele burz z piorunami,kończących się szczęśliwie lubtragicznie. W moim rodzinnym BeskidzieNiskim widziałem śmiertelnieporażoną piorunem dziewczynkęwiejską. Boso, cała przemokniętazaganiała przed burzą do oboryswoje stadko krówek. Wielokrotniebyłem świadkiem momentu uderzeniapioruna w słomiany dach zabudowaniawiejskiego, który nagle stanąłcały w ogniu. Do dziś w myślachsłyszę rozpaczliwe płacze i krzykipogorzelców i przeraźliwe odgłosyumierających w ogniu krów,koni, świń, owiec i królików. Trudnouwierzyć, że na wsiach górskichdo lat 70. piorunochrony, odgromnikiposiadali tylko bogaci i bardziejzaradni gospodarze.Dwa razy w moim życiu osaczyłymnie nagłe, potężne burze z niezliczonymibłyskawicami i piorunami,zwykle podczas całodziennych,samotnych badań botanicznych namało dostępnych wzniesieniach najpierww Beskidzie Niskim (1964),a następnie w paśmie Chentejuw azjatyckiej Mongolii (1978). Odbłyskawic oślepłem mimo zamkniętychoczu. Od nieustającego hukupiorunów, walących w pobliskiedrzewa straciłem słuch. W upalny,słoneczny dzień nagle byłem całkiemprzemoknięty od deszczu, a nawetzmarznięty i trzęsący się z zimnai ze strachu. W zależności od kierunkuataku błyskawic przeskakiwałemjakby w tańcu krzesanego,z jednej strony ściany drzew podinne. Jako „z krwi i kości” chrześcijaninszukałem szczęśliwego ocaleniatylko z uproszonej łaski Opatrzności.Wszystko działo się wśródzagubionych, mało dostępnych beskidzkichi chentejskich szczytówgórskich, ale za to w nagrodę z przepięknymi,dzikimi załomami skalnymii to zarośniętymi nadzwyczajuroczymi lasami tak bardzo przezemnie ukochanymi. Te dwie przerażająceburze leśne w końcu z wolnaustąpiły i całkiem ucichły. Nadeszłazbawienna „cisza po burzy”. Wiatrustał, a las znieruchomiał. Górskieświątynie leśne wypełniły się powietrzembardzo rześkim, dość chłodnymi wilgotnym, z przyjemnie, alejakoś dziwnie pachnącym ozonem.Do dna lasu docierały płaskie smugimgły z iskierkami promieni słońca.Nie było już deszczu. Ale w lesie„dwa razy pada”, dlatego też z liścii koron drzew beskidzkich jodeł i bukóworaz chentejskich modrzewi syberyjskichspadały nagromadzoneduże krople wody deszczowej. Zaś napniach tych drzew sączyły się krętestrużki wody podeszczowej.Literatura:1. Daubenmire R. 1968. Ecology offire in grasslandes. Adr. in Ecology.London, New York2. Elsom D. 1996. Ziemia. Bielsko-Biała.3. Kaisser M. 2006. Jak pogodawpływa na zdrowie. Warszawa.4. Kreeb K. 1979. Ekofizjologia roślin.Warszawa.5. Niebrzegowska S. 2000. Przestrachw przestrachu. Roślinyw ludowych przekazach ustnych.Lublin.6. Tamulewicz J. 1997. Pogodai klimat Ziemi. Wielka EncyklopediaGeografii Świata. T. V.Warszawa.7. Włoczewski T. 1968. Ogólna hodowlalasu. Warszawa.8. Ponadto dane z Internetu oraz artykuływ „Wiadomościach Uniwersyteckich”,Lublin: 2003, nr1, 5, 7, 8, 10; 2004, nr 1.Fot. F. Święs, 1999 r.czerwiec 2010Wiadomości Uniwersyteckie51

Kartka z kalendarzaOdszedł jedenprzyrodników-Z przyjaciółmi na szlakuProf. Jan RayssPan Profesor Jan Rayss całeswoje życie i zawodowąkarierę związał z UMCS. ZainteresowaniaProfesora nieograniczały się do chemiii technologii światłowodów,szczególnie bliska mu byłaliteratura, sztuka, a przedewszystkim turystyka.Fot. z albumu rodzinnegoProfesor dr hab. JanRayss urodził się 19 marca1943 r. w Granatowiena Wołyniu na terenie dawnegoZSRR, skąd wkrótce, jeszcze w czasiewojny, jego rodzina przeniosła sięw okolice Puław. Stopień magistrachemii otrzymał w 1966 r., przedstawiającpracę „Budowa aparaturydo wyznaczania wielkości fizykochemicznychcharakteryzującychpowierzchnię adsorbentów metodąchromatografii gazowej”, wykonanąpod kierunkiem prof. dr. hab.Andrzeja Waksmundzkiego.Po ukończeniu studiów zostałzatrudniony jako stażysta w KatedrzeChemii Fizycznej UMCS i rozpocząłpracę dydaktyczną i naukowo-badawcząpod kierunkiem prof.dr. Andrzeja Waksmundzkiego.Rok później uzyskał etat asystenta.Na stanowisko starszego asystentaawansowano go w 1969 roku. Poobronie pracy doktorskiej „Badaniawłasności wypełnień z dwuskładnikowąfazą ciekłą w podziałowejchromatografii gazowej”, powstałejpod opieką prof. dr hab. AndrzejaWaksmundzkiego i nagrodzonejprzez Ministra Szkolnictwa Wyższegoi Techniki w roku 1975, zostaładiunktem w Zakładzie ChemiiFizycznej. Na przełomie lat 1976/7po nawiązaniu współpracy z prof.J. Serpinetem dr Jan Rayss odbyłroczny staż naukowy w UniwersytecieClaude Bernarda w Lyonie.Tematyka badań naukowych dr. J.Rayssa po obronie pracy doktorskiejdotyczyła właściwości wypełnień dopodziałowej chromatografii gazowej.Początkowo badania były związanez właściwościami powierzchniowymisilikażeli i nośników faz stacjonarnychoraz modyfikacją tych właści-wości, badaniami niejednorodnościenergetycznej powierzchni i zawartościwilgoci na powierzchni adsorbentów,jak również przydatnościtych adsorbentów do rozdziału substancjiorganicznych. Później zająłsię mechanizmem efektów adsorpcyjnychtowarzyszących podziałowiw chromatografii podziałowej.Dalsze rozwinięcie tej tematykikoncentrowało się na badaniach właściwościcienkich błonek adhezyjnienaniesionych na powierzchnięnośników, względnie adsorbentów.Do badania takich filmów dr J. Rayssstosował metody odwróconej chromatografiigazowej oraz różnicowejanalizy termicznej. Pozwoliły onestwierdzić, że cienkie filmy cieczypod wpływem sił powierzchniowychposiadają właściwości odmienne niżciecz objętościowa. Badania te zaowocowałyuzyskaniem w roku 1985 stopniadoktora habilitowanego na podstawierozprawy „O właściwościachbłonek substancji organicznych napowierzchni adsorbentów porowatych”.Uzyskane przez dr hab. J. Rayssawyniki niosły nie tylko walor nowościnaukowej, ale także posiadałyduże znaczenie praktyczne w odniesieniudo właściwości i roli cienkichfilmów cieczy na powierzchni ciał stałych,np. wpływu wielkości pokrycianośników na właściwości retencyjnew podziałowej chromatografii gazowej,powstawania zorientowanych filmówfarb lub smarów itp.W roku 1986 dr hab. Jan Raysszostał zatrudniony na stanowiskudocenta, początkowo w KatedrzeChemii Fizycznej, następniena stanowisku kierownika Pracownia później Zakładu TechnologiiŚwiatłowodów. Dzięki jego umiejętnościom,wiedzy i zaangażowaniu52 Wiadomości Uniwersyteckie czerwiec 2010

Kartka z kalendarzaz ostatnich-humanistów…PamięciProfesoraJana Rayssapowstał liczący się nie tylko w Polsce,ale i w świecie ośrodek zajmującysię otrzymywaniem i badaniamiświatłowodów oraz czujnikówopartych na światłowodach. Dowodemuznania poziomu naukowegoZakładu Technologii Światłowodówjest współpraca naukowa z wielomaośrodkami naukowymi w kraju i zagranicą, a także uczestnictwo w realizacjiambitnych międzynarodowychprogramów naukowych, m.in.w ramach VI i VII Programu RamowegoUE. Na stanowisko profesoranadzwyczajnego UMCS zostałmianowany w 1993 roku.Profesor Rayss był autoremi współautorem ok. 80 artykułównaukowych, kilkudziesięciu opracowańkonferencyjnych oraz pięciupatentów. Był także recenzentemwielu rozpraw doktorskich orazdwu rozpraw habilitacyjnych. Wypromowałsześciu doktoratów. Byłopiekunem naukowym kilkudziesięciuprac magisterskich i licencjackich.Znany jest jako współtwórcalubelskiej szkoły światłowodów.Profesor Jan Ryass pełnił naUMCS wiele odpowiedzialnychfunkcji organizacyjnych: był Prorektoremdo spraw badań UMCSw latach 1990–1993, członkiemSenatu Akademickiego w latach1996–1999, a także ProdziekanemWydziału Chemii ds. programu studiówi współpracy międzynarodowejw latach 1996–2002.Ponadto był ekspertem i członkiemkomisji oceniających UniwersyteckiejKomisji Akredytacyjnej 2001–2005, w obecnej kadencji dla kierunkówchemia i technologia chemiczna.Pełnił również funkcję uczelnianegokoordynatora programu TEMPUS„TOSCA” (1994–97), koordynatorai kontraktora programu TEMPUS„Chemical studies reorganization(UMCS-CSR)” (1997–200l). Był równieżuczelnianym koordynatoremds. programu „Socrates”, członkiemLubelskiego Towarzystwa Naukowego,założycielem Zarządu TowarzystwaInstytutu Europy Środkowo-Wschodniej. Reprezentował UMCSw Krajowej Radzie Alliance Francaise.Profesor Rayss był współautorembloku fakultatywnych zajęć dydaktycznych„Technologie i technikiświatłowodowe” oraz „Nowoczesnemateriały i technologie” na WydzialeChemii UMCS.Za działalność naukowo-badawcząi dydaktyczno-wychowawczą wyróżnionogo odznaczeniami państwowymii resortowymi: Złotym KrzyżemZasługi (1987), Medalem KomisjiEdukacji Narodowej (2009), Medalemprof. M. Pożaryskiego (1994)oraz nagrodami ministra i rektora.Był społecznikiem – bardzo silnieangażował się w działalnośćNSZZ „Solidarność” w latach 80.Najpierw działał w ramach KUPZPR UMCS, wydającej periodyk„Od Nowa”, otwarcie sympatyzująci popierając tworzący się NSZZ „Solidarność”,którego członkiem byłod początku. PZPR opuścił na jesieni1981 r., kiedy prawie wszyscyczłonkowie komitetu uczelnianegorzucili legitymacje, protestującw ten sposób przeciwko wprowadzeniustanu wojennego. Jan Raysswłączył się w podziemne drukowaniemateriałów opozycyjnych.Organizował obozy dla młodzieżyz rodzin internowanych i aresztowanychw ramach akcji podziemnej„Wakacje z Bogiem”.W roku 1983 powstało Koło PracownikówNauki O/A PTTK, którew stanie wojennym prowadziłodziałalność daleko odbiegającą odturystyki, m.in. spotkania z żołnierzamiAK, działaczami podziemnej„Solidarności”, z aktorami bojkotującymiwystępy w TVP itp. Jan Rayssprzychodził na spotkania klubowekoła, następnie wszedł w skład zarządui został jego prezesem.Profesor był jednym z pierwszychorganizatorów Rajdu SzlakiemI Brygady Józefa Piłsudskiegoi przez wiele lat jednym z najważniejszychuczestników, wspaniałymkompanem, niestrudzonymdyskutantem i gawędziarzem. Todzięki niemu turystyczne ogniskaodbywały się we wspaniałej i niepowtarzalnejatmosferze. Jak samprzyznał – zdeptał już wszystkieszlaki w ukochanych Tatrach. Wybrałsię też na wyprawę w Himalaje,gdzie zdobył pięciotysięcznikiw Nepalu. Przyroda w jego opowiadaniachożywała. W każdymmieście, do którego podróżował,odwiedzał zawsze dwa miejsca –muzeum i księgarnię.Profesor Rayss posiadał ogromnąwiedzę, z którą często i chętniesię dzielił. Doskonale orientował sięw literaturze oraz znał język łaciński.We wspomnieniach wszystkichpozostaną jego inspirujące, barwnei pełne humoru opowieści.Zapamiętany go jako osobę bardzosympatyczną i życzliwą.Odszedł 24 maja 2010 r., zostawiającpustkę.Część Jego pamięci.Społeczność Wydziału Chemii,przyjaciele z „Solidarności”i ze szlakuczerwiec 2010Wiadomości Uniwersyteckie53

W świecie książekO religii i politycew globalizującym się świecieNajnowsza publikacja prof.Marii Marczewskiej-Rytkopoświęcona jest sprzężeniomreligii i polityki we współczesnymświecie. Przynależące dodwóch odmiennych porządkówreligia i polityka pozostają w dynamicznychrelacjach, podlegającwzajemnemu oddziaływaniu.Postępujące procesy globalizacjiwnoszą jakościowo nowe cechydo tych relacji, jednocześnie zaśFot. Paweł Krzemińskiwymuszają istotnezmiany w obrębiesystemówreligijnych i politycznych.Jakudowadnia autorka,znaczenieczynnika religijnegow warunkach zglobalizowanegoświata nie tylko nie utraciłona znaczeniu, ale zyskało nowywymiar w obliczu przemian systemumiędzynarodowego, zwłaszczaw kontekście wydarzeń z 11 września2001 roku.Monografia „Religia i politykaw globalizującym się świecie”, któraukazała się nakładem WydawnictwaUniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej,jest rezultatemdługoletnich badań, w tym kwerendnaukowych przeprowadzonychw znanych ośrodkach międzynarodowych,m.in. InformationNetwork Focus on Religious Movementsw London School of Economicsoraz Center for Studies onNew Religions w Turynie. Jest topierwsze w literaturze polskiej takkompleksowe studium dotyczącezwiązków religii i polityki.Publikacja składa się z dwóch części,podzielonych łącznie na dziewięćrozdziałów. Część pierwszapoświecona jest zagadnieniom terminologicznymi metodologicznym.Z kolei część druga stanowi analizęwybranych aspektów dotyczącychrelacji religii i polityki. Rozważaniadotyczą zagadnień związanychz grupami interesu, ustrojem liberalno-demokratycznymi jego ujęciemwolności, paradygmatem postępu,przywództwem politycznym,fundamentalizmem i rytualizmem.Uzupełnieniem jest aneks przedstawiającysystemy polityczne oraz religiei wyznania w poszczególnychpaństwach świata.Dorota MajPremiery wydawniczeNakładem WydawnictwaUMCS ukazała się książkadoktora Zbigniewa Mazuraz Zakładu Kultur Krajów AngielskiegoObszaru Językowego podtytułem „The Power of Play: Leisure,Recreation, and Cultural Hegemonyin Colonial Virginia” (Potęgazabawy: Rozrywka, rekreacja i hegemoniakulturowa w kolonialnejWirginii). Książka omawia kształtowaniesię pojęcia wolnego czasu,rozwój popularnych form rekreacjioraz bada dyskursy przyjemności,które funkcjonowaływ osiemnastowiecznejWirginii,brytyjskiejkolonii w AmerycePółnocnej. Potęgazabawy opisujezachowaniaspołeczne, które dawały kolonistomradość i odprężenie: festyny, bale,wyścigi konne, walki kogutów, pijackiebiesiady, sport i hazard. Autorbada funkcje zabawy w budowaniutożsamości szlacheckiej elityw kolonii i utrwalaniu jej społeczneji politycznej supremacji oraz w definiowaniudominującego modelumęskości kulturowej. (hum.)W Londynie ukazała sięwłaśnie historia literaturybiałoruskiej zatytułowana„Writing in a Cold Climate. BelarusianLiterature From the 1970s tothe Present Day”, autorstwa prof.Arnolda McMillina. W tej obszernejpublikacji (1130 stron) angielskiczytelnik odnajdzie zarówno zarystendencji rozwojowych literaturybiałoruskiej (problematyka, gatunkiliterackie), jaki opis czołowychgrup literackich(Tutejsi, TowarzystwoWolnychLiteratów, Bum-Bam-Lit), a takżeomówienie twórczościponad stu siedemdziesięciupisarzy, skupionych w różnychośrodkach Białorusi: Mińsku, Grodnie,Połocku i Homlu oraz za granicą(w Polsce, Niemczech, Finlandii,Norwegii, Stanach Zjednoczonych).Konsultantem książki był prof. SiarhiejKawalou z Instytutu FilologiiSłowiańskiej, jego dramaturgii zostałpoświęcony także jeden z rozdziałówpublikacji.Agnieszka BorowiecInstytut Filologii SłowiańskiejZakład Białorutenistyki54 Wiadomości Uniwersyteckie czerwiec 2010

W świecie książekCzechowà la polonaisePiękna, inteligentna,odważnakobieta, przy tymnie tyle zakochana, ile kochająca,poświęciła swemui naszemu Antonowi Czechowowiniebanalne wersyswoistej poezji teatroznawstwa.Doktor Irina Lappo,wykładowca Zakładu TeatrologiiUMCS,tłumaczka aliteratury, translatolożka,teatrolożka, etnolingwistka, autorka międzyinnymi znakomicie przyjętej książki o recepcjidramatów Sławomira Mrożka w kręgu kultury rosyjskiej„Mrożek à la russe”, ambitnie i fascynującoopisuje w swej najnowszej publikacji ponadstuletnią(1903–2009) polską recepcję teatralnątwórczości Czechowa. Autor granych na całymświecie dramatów wypełnionych niejednoznacznymi,uniwersalnymi i żywymi postaciami spodznaku rezygnacji, melancholii i rozpaczy dniacodziennego „jest na scenach polskich oczywistością,niemal obowiązkiem”. Zagadka uniwersalnościCzechowa – pisze Lappo – tkwi w tym,że pokazuje on świat ludzi zwyczajnych, ale teatrmusi z tej zwyczajności wydobyć poczucie, że bohaterowiesą w swej banalności niepowtarzalni,a ich losy przejmujące”.Subiektywny, selektywny, jednocześnie rzetelnyi dobrze przemyślany zestaw najlepszych inscenizacjiCzechowa – podawanych przez sześć kolejnychokresów jego recepcji w Polsce (w tym zaborów, IIRP, PRL, III RP) – Lappo serwuje nam na trzech tacach:ukazując na pierwszej mgliste jeszcze kształtydramaturgii Czechowa u nas (próba wody), nadrugiej coraz to mocniej i barwniej przyprawianedania sceniczne (próba ognia), a na trzeciej, złotej,dzieła na nowo odurzające zapachami „rosyjskości”i „polskiego rozumienia” oraz olśniewające smakiemsławy (sekwencja trąb mosiężnych).Doskonała znajomość rosyjskiego i rosyjskiej kultury,erudycja, długotrwała praca dokumentacyjna,odwaga i rzetelność badawcza, oryginalność spojrzenia,właściwy warsztat komparatystyczny, przykuwającauwagę i zmyślna koncepcja doprowadziłyautorkę do jednego z bardzo ważnych studióww polskiej teatrologii.Lech MaliszewskiWażny głos w dyskusjio potrzebachwspółczesnegoświataJakość strukturspołecznychi naszegoczłowieczeństwa odzwierciedlasię w postępowaniuwobec osób należących dogrup zwiększonego ryzyka,najbardziej narażonychna dyskryminację, marginalizacjęi wykluczenie.Bezrobocie spycha swe ofiary na marginesżycia społecznego, gdyż ograniczamożliwość zaspokojenia wielupotrzeb życiowych i rozwoju, podkopujepozycję społeczną i poczuciewłasnej wartości, świadczy o niesamodzielnościitd. Szczególnie trudnajest sytuacja życiowa niepełnosprawnych,którzy codziennie walczą o swemiejsce w świecie urządzonym dla ludzisprawnych i konkurują z nimi, pokonującliczne bariery: informacyjne,edukacyjne, motywacyjne, architektoniczne,postaw społecznych, przygotowaniazawodowego itp.Cenieni lubelscy naukowcy udostępniliswoje najnowsze i wysokospecjalistycznebadania psychofizycznychaspektów funkcjonowanianiepełnosprawnych czynnych i nieczynnychzawodowo, skupiając sięna porównaniu tej grupy badanychz osobami sprawnymi znajdującymisię w podobnej sytuacji pracowniczej.Lepsze rozumienie świata niepełnosprawnych,wymiana doświadczeń,udzielanie wsparcia to – jak wskazująautorzy – droga do przekraczanianiepełnosprawności przez osoby, któretego pragną i nie boją się kontaktówzewnętrznych, bo wiedzą, że sąpostrzegane jako wartościowi członkowiespołeczeństwa.To w ten sposób będzie możnaw przyszłości podwyższyć odnoszącysię do Polski najniższy w UE wskaźnikzatrudnienia niepełnosprawnych.Lech Maliszewskiczerwiec 2010Wiadomości Uniwersyteckie55

Życie kulturalneOtwarcie wystawy – prof. dr hab. Stanisław Chibowski,dr Bogusław Kasperek, mgr Lidia JarskaW ramach Tygodnia Biblioteki w związku z RokiemChopinowskim BibliotekaUniwersytecka UMCS wewspółpracy z Muzeum UMCS zorganizowaławystawę „Fryderyk Chopinw słowach, obrazach, dźwiękach”,którą honorowym patronatem objąłJM Rektor UMCS Andrzej Dąbrowski.Otwarcie ekspozycji nastąpiło10 maja w sali Muzeum, w BiblioteceGłównej UMCS. Przybyłych gościpowitał Dyrektor Biblioteki drBogusław Kasperek. Uroczystegootwarcia wystawy dokonał prorektorStanisław Chibowski, który przytaczającsłowa C. K. Norwida: „RodemWarszawianin, sercem Polak,Plakaty i płyty ze Zbiorów Specjalnych Biblioteki GłównejUMCSFot. Jerzy KasprzakFot. Jerzy KasprzakInscenizacja sztuki „Lato w Nohant”Jarosława Iwaszkiewiczaa talentem świata obywatel”, podkreśliłwielkość Fryderyka Chopinai jego znaczenie dla kultury i sztukicałego świata. Jednocześnie wyraziłuznanie dla wspólnej inicjatywyBiblioteki i Muzeum upamiętniającejjubileusz 200 rocznicy urodzinkompozytora.Główne założenia wystawy przedstawiłaautorka scenariusza, mgr LidiaJarska z Biblioteki UMCS. Ekspozycjaprzez słowa, obrazy i dźwiękipokazuje życie i twórczość Chopina,jego geniusz i złożoną osobowośćoraz wpływ, jaki na kształtowaniesię charakteru i stanów emocjonalnychkompozytora wywarły rodzina,środowisko artystyczne Warszawyi Paryża oraz kobiety, z którymibył związany. Chopin w słowach –to prezentowane na wystawie autografyartysty, cytaty z jego bogatejkorespondencji, opinie o nim osóbmu współczesnych oraz zgromadzonew gablotach biografie i opracowanianaukowe, wśród których znajdująsię cenne pozycje z końca XIXi początku XX wieku oraz najnowszewydawnictwa autorstwa wybitnychmuzykologów. Ważne miejscezajmują książki akcentujące oddziaływanieChopina na literaturę – dlawielu liryków jego życie i droga twórczapozostają źródłem poetyckichnatchnień. Chopin w obrazach tokompozytor ukazany przez pryzmattalentu malarskiego – na wystawiezostały zaprezentowane akwarelei karykatury rysowane przez Chopinaoraz reprodukcje wizerunkówChopina, stworzonych przez malarzy,grafików i osoby z najbliższego otoczenia.Wyeksponowano też współczesnealbumy zawierające dziełamalarskie inspirowane muzyką artysty.Wreszcie Chopin w dźwiękach– to faksymile rękopisów jego dzieł,z których prześledzić można przebiegprocesu twórczego, dążenie dodoskonałości, cyzelowanie każdegotaktu, sposób pisania nut i wnoszeniapoprawek do kompozycji. Znaczącymelementem wystawy są plakatyz konkursów i festiwali chopinowskichz połowy XX wieku oraz płytyanalogowe i kompaktowe ze znakomitymiinterpretacjami utworówChopina. Ekspozycję można byłozwiedzać do 15 czerwca.12 maja w scenerii wystawy odbyłsię „Wieczór z Chopinem”, na któryzłożyły się: prezentacja mgr LidiiJarskiej „Chopin analogowy. Wybórutworów z płyt winylowych ze zbiorówBiblioteki Głównej UMCS”, orazfragment sztuki Jarosława Iwaszkiewicza„Lato w Nohant” w reżyseriimgr. Dariusza Borucha, wystawionyprzez Amatorski Teatr Towarzyskidziałający przy StowarzyszeniuKulturalno-Oświatowym „WęglinPółnocny”.Lidia M. JarskaFot. Jerzy Kasprzak56 Wiadomości Uniwersyteckie czerwiec 2010

Życie kulturalneTydzieńBibliotek 2010w obiektywieTydzień Bibliotek jest ogólnopolską akcją,organizowaną corocznie przez StowarzyszenieBibliotekarzy Polskich. W tymroku odbywała się w dniach 8–15 majapod hasłem „Biblioteka – słowa, dźwięki, obrazy”.Program TB 2010, przygotowany przez BibliotekęGłówną UMCS, obejmował różne formy imprez,nawiązujące do wiodącego hasła Tygodnia Bibliotekoraz trwającego Roku Chopinowskiego.1. Od lewej: prof. dr hab. Stanisław L. Popek,prof. Alexandru Serban i rektor UMCSAndrzej Dąbrowski. Obchody TygodniaBibliotek rozpoczął w dniu 5 maja wieczórautorski prof. Stanisława L. Popka,połączony z promocją polsko-rumuńskiejantologii „Nadwrażliwe ogrody”, wydanejw Jassach w 2009 roku.1Fot. Andrzej Omes2Fot. Grzegorz Woźniak2. W dniach 8–15 maja można było oglądaćwystawę fotograficzną „Przyłapani naczytaniu”, prezentującą 14 najlepszychprac nadesłanych przez studentów fotografików-amatorówz całej Polski. KonkursFOTO zorganizowało StudenckieKoło Informacji Naukowej „Palimpsest”UMCS. 8 maja wystawę otworzył DyrektorBiblioteki dr Bogusław Kasperek, którywręczył dyplomy laureatom konkursuoraz nagrodę książkową ufundowanąprzez Bibliotekę.3. W sali Muzeum UMCS czynna byław dniach 10 maja–15 czerwca wystawa„Fryderyk Chopin w słowach, obrazach,dźwiękach”. Uroczystego otwarcia ekspozycjidokonał prorektor Stanisław Chibowski.3Fot. Andrzej Omes4Fot. Andrzej Omes4. Wystawa zagranicznych książek naukowychudostępnianych na polskimrynku przez ABE Marketing czynna byław dniach 11–12 maja.5. 11 maja odbyło się spotkanie z przedstawicielamilubelskiego Wydawnictwa „FabrykaSłów”: Pawłem Zarębą – grafikiem i TomaszemStaweckim – specjalistą ds. marketingu.6. Program „Wieczoru z Chopinem” (12 maja)obejmował prezentację utworów FryderykaChopina z płyt winylowych ze zbiorów BibliotekiGłównej UMCS oraz przedstawieniefragmentu sztuki J. Iwaszkiewicza „Latow Nohant” w wykonaniu Amatorskiego TeatruTowarzyskiego z Węglina Północnego.7. W dniach 12–13 maja odbył się wymiennytarg książek „Molitarg – wolny rynek książki.Przyjdź, porozmawiaj, wymień się lekturą”.Akcję zorganizowało Studenckie Koło NaukoweFilozofów Kultury i Studenckie KołoInformacji Naukowej „Palimpsest”.8. Podczas trwania Tygodnia Bibliotek 14 majaw Bibliotece Głównej UMCS miało miejsceuroczyste spotkanie z pracownikami Biblioteki,którzy odeszli na emeryturę w latach2008–2010. Podziękowania za długoletniąpracę oraz wkład wniesiony w rozwój i kształtowanieplacówki złożył Koleżankom DyrektorBiblioteki dr Bogusław Kasperek.57Fot. Andrzej Omes8Fot. Grzegorz Woźniak6Fot. Grzegorz Woźniak Fot. Grzegorz Woźniakczerwiec 2010Wiadomości Uniwersyteckie57

Życie kulturalneWystawyNeonowailuzjaSztukmistrze z Lublina„Sztukmistrze z Lublina” to tytułwystawy prezentowanej od 22kwietnia do 23 maja w Galerii Willaw Łodzi. Wzięło w niej udział ośmiu artystówzaproszonych przez jej komisarza– Sławomira Marca, artystę malarza, profesoraASP w Warszawie oraz KUL. Byłowśród nich dwóch profesorów WydziałuArtystycznego: grafik Krzysztof Szymanowiczoraz malarz Tomasz Zawadzki.W wystawie zaprezentowała swoje pracerównież Paulina Sadowska, ubiegłorocznaabsolwentka WA UMCS w Lublinie,który ukończyła studia z Nagrodą Dziekanai Rektora. Sławomir Marzec w katalogutowarzyszącym wystawie starał sięwykazać, że „sztukmistrze z Lublina” toprzykład bardzo ważnych tendencji sztukiwspółczesnej: „Wystawa «Sztukmistrzez Lublina» jest szkicowym zarysem lubelskiegośrodowiska sztuk wizualnych.Zarysem niepretendującym do obiektywizmu.Właściwie to nie wiadomo, czyistnieje coś takiego jak specyfika środowiskalubelskiego – tworzący tu artyściżyją bowiem takimi samymi czy podobnymiproblemami jak mieszkańcy Poznaniaczy Düsseldorfu. Nie jest to także «reprezentacjanajlepszych twórców», to, coich łączy – oczywiście w moim subiektywnymodczuciu – to właśnie pewiendystans wobec reguł globalizującego sięartworldu […] Wystawa «SztukmistrzeFot. Z archiwum uczestnikówz Lublina» prezentuje w sposób sygnalnydorobek kilkorga artystów z różnychdziedzin i różnych pokoleń. Jest ich oczywiściestanowczo za mało, jest wielu innychrównie ciekawych i równie godnychuwagi. Dokonując wyboru zaproszonychtwórców, kierowałem się kilkoma przesłankami.Przede wszystkim samą specyfikąGalerii Willa, która będąc zabytkowąbudowlą, właściwie wymusza klasyczneformy sztuki. […] Bycie artystą, w takimmieście jak Lublin, jest samo w sobie rodzajemheroizmu. Tworząc tu, miewa sięprzynajmniej czasem (jeśli nie nieustannie)świadomość, że być może «robi siędo szuflady». Z wystaw, robionych czasemnawet gdzieś tam za granicą, niewielewłaściwie wynika, uczestnictwow wyścigu o sławę, etc. wymusza nieustannąi czynną obecność w centrumzdarzeń. Stąd też artyści «prowincjonalni»,z marginesu artworldu, siłą rzeczydryfujący ku wizji sztuki jako wspomnianejdrogi rozwoju duchowego, ścigająsię nie tyle według światowych reguł,co raczej z samym sobą. Dla mnie jestto bezcenne, stanowi to, w moim przekonaniu,samą istotę twórczości i śladytego znajduję u wszystkich prezentowanych[…] artystów. Ich sztuka jest robionatakże dla nich, jest formą zmaganiasię z własną przygodnością i schematyzmem[…]”.(j.ż.)„Neony” to tytuł wystawyobrazów prezentowanejod 20 maja do 30 czerwcaw poznańskiej Galerii Szyperskiej.Sławomir Toman – autor pokazu– jest adiunktem w ZakładzieMalarstwa II. Wystawie towarzyszyłkatalog z reprodukcjami obrazóworaz słowem wstępnym pióraMarty Smolińskiej.Neony, tak kiedyś popularnew miejskim krajobrazie, powoli z niegoznikają, wypierane przez inne,bardziej nowoczesne formy reklamy.[…] Ich magia wydaje się dziśjuż nieco oldschoolowa, ale wciąż zachowujeswoją siłę uwodzenia, którejuległ Sławomir Toman, czyniącje głównymi bohaterami swojej seriiobrazów z lat 2007–2008. Za podobnieoldschoolowe i przestarzałeuważa się też często medium malarstwabazujące na iluzji. Melanż tychdwóch czynników – neonów i tradycyjnegoobrazu sztalugowego –może jednak owocować zaskakująconowoczesnym efektem […].Neon jako motyw malarski pojawiasię w malarstwie amerykańskim,ukazywany chociażby przez Eda Ruschęjako typowy element AmericanDream i skomercjalizowanego światareklamy, a także znak hollywoodzkiejkinematografii. W twórczości58 Wiadomości Uniwersyteckie czerwiec 2010

Życie kulturalnelubelskichartystówTomana zyskuje on dodatkowy wymiar,związany z podwajaniem iluzjii nieprzypadkowym dobieraniem treściposzczególnych, przedstawionychneonowych napisów. Iluzja jest wpisanaw naturę neonu już u jego zarania– ma on kusić, wabić, uwodzići flirtować z okiem widza-konsumenta,który powinien włączyć się w konsumpcyjnągrę i ulec sugestii, zawartejw reklamowym przekazie. […]Inny wymiar iluzji otwiera sięw momencie przetransponowanianeonu na malarską płaszczyznęi uczynienia zeń centralnego motywuobrazu. Migotliwa, trójwymiarowastruktura zostaje sprowadzonana dwuwymiarową powierzchnięi wyseparowana z kontekstu, w którymneon zazwyczaj funkcjonuje.W pracach Tomana napisy zjawiająsię w ujęciu na wprost, w skośnymskrócie czy w gwałtownym zbliżeniu.Są odzwierciedlone z niezwykłą precyzjąi pietyzmem, zorientowanymna dokładne odtworzenie otaczającejje świetlnej aury i rodzaju powidoku,jaki je spowija. By te cechy odzwierciedlić,artysta uruchamia atuty iluzjonistycznegomalarstwa i tworzynowoczesne trompe l’oeil, które uwodząoko i zdają się być rzeczywiścieobecne […]. Obok fenomenu neonu[…] malarstwo Tomana koncentrujesię również na treści poszczególnychnapisów, które zyskują wieloznacznośći wpisują się w kontekst sztuki,automatycznie komentując jej współczesnąkondycję. Niektóre z nich odnosząsię bezpośrednio do statusuobrazu i sztuki (COLOR COPYPAINTING, ART FAIR MARKET,EST ART), a pozostałe obudowująje znaczącym kontekstem, konotującymświat sprzedaży, oszałamiającejsławy, aktualności i tak pożądanejw dzisiejszych czasach nowości. […]Seria prac Sławomira Tomana,ukazująca neony, zdaje się więc rehabilitowaćmalarstwo jako mediumi pokazywać potencjał tradycyjnegoobrazu sztalugowego, w formieoleju na płótnie, jako wciąż niewyczerpanyi dysponujący potencjałemdo mierzenia się z bardziejnowoczesnymi środkami i technikamiwyrazu. […]Marta SmolińskaSławomir Toman, ART. FAIR MARKET – olej na płótnie 60 × 130Wystawa NEONY, Galeria Szyperska, PoznańFot. Z archiwum Sławomira TomanaFot. Z archiwum Sławomira TomanaFot. Z archiwum Piotra KorolaProces –Przestrzeń –Rytm„Proces – Przestrzeń – Rytm” to tytuł malarskiejwystawy otwartej 21 maja w GaleriiKONT Akademickiego Centrum KulturyUMCS. Piotr Korol – autor wystawianych prac, absolwentWydziału Artystycznego – jest asystentemw Pracowni Malarstwa prof. Tomasza Zawadzkiegoi świeżo „upieczonym” doktorem (obrona w dniu21 maja). Na wystawie Korol pokazał prace przygotowanejako praca doktorska. Ich przesłanie wyjaśniłtakimi słowami: „Projekt malarski «Proces– Przestrzeń – Rytm» zrealizowano w okresie od3 kwietnia 2007 roku do 11 marca 2009 roku. Podczasniespełna dwóch lat powstał cykl, składającysię z 20 reliefowych strukturalnych «Obrazów»oraz 10 «Obrazów» na płótnie. Mimo formalnegozróżnicowania obrazy wzajemnie się dopełniają,stanowiąc spójny ideowo zestaw […] Zawarte w tytulesłowa: proces, przestrzeń, rytm w sposób lapidarnyokreślają istotę mojego projektu […]. Proces,jako główny wątek projektu, dotyczy tworzenia cyklimalarskich oraz funkcjonowania nowych obrazóww kontekście już istniejących […].Kolejnym wątkiem odnoszącym się bezpośredniodo formy zrealizowanego cyklu malarskiego jestproblematyka przestrzeni. […] Namalowane przezemnie „Obrazy”, przede wszystkim te, które określamjako przestrzenne struktury, powstały w ścisłymzwiązku – można powiedzieć – w symbioziez płaszczyzną podobrazia. Są przestrzenne, alew kontekście płaszczyzny, na której powstały […].Trzecim, równie istotnym zagadnieniem związanymz moim projektem, jest rytm. Zastosowanierytmu było znaczącym czynnikiem porządkującym,zasadą organizacji formy. Kwestia rytmu odnosi sięzarówno do metody malowania, jak i do uzyskanychrezultatów. Przez zastosowanie rytmu możliwestało się w znaczącej mierze zapanowanie nadogromną ilością przypadkowych efektów, wynikającychz zastosowania m.in. techniki drippingu […]”.Piotr Korolczerwiec 2010Wiadomości Uniwersyteckie59

Życie kulturalneWystawyw kazimierskim KolegiumWystawiennictwo to „druga noga” kształcenia plastycznego młodzieżyw Kolegium Sztuk Pięknych w Kazimierzu Dolnym. Podczas ośmiu latdziałalności pokazano kilkadziesiąt wystaw dokumentujących dorobekstudentów, a także obrazujących twórczość profesorów oraz gości.KolegiumSztuk Pięknychw KazimierzuDolnymObraz Pauliny HortyńskiejW 2009 roku odbyły sięnastępujące wystawy:– wystawa malarstwaJerzego Czuraja, muzyka i malarzaz Pionek, związanego z Kazimierzem(kwiecień);– wystawa profesorów i studentówCollege of Art z Uniwersytetuw Brisbane (kwiecień);– Wystawa Majowa studentówKolegium 1–3.05. Wystawa ta majuż swoją tradycję, jest organizowanaprzez studentów, którzy ochotniczowystawiają własne prace wedługwłasnego wyboru. Dopuszczeni sątakże absolwenci Kolegium. Jedynymkryterium jest poziom, okre-Fot. Zbigniew BagińskiFot. Zbigniew Bagińskiślany dolną poprzeczką przez komisarzy(zwykle dr Skóra i dr Toman);– wystawa dyplomowa 7–15czerwca;– wystawa towarzysząca NadwiślańskimSpotkaniom z Poezją(studencka);– wystawa towarzysząca NadwiślańskimSpotkaniom z Poezjąpt. „Profesorowie Wydziału ArtystycznegoUMCS (na zamkuw Janowcu);– wystawy w ramach FestiwaluFilmu i Sztuki „Dwa Brzegi”: dyplomowaEweliny Pudelskiej (nagrodadziekana), dyplomowa Ewy Dybek(wyróżnienie dziekana), dyplomowaKrzysztofa Rubacha (wyróżnieniedziekana), dyplomowa Pauliny Sadowskiej(absolwentki WA, nagrodarektora), wystawa malarstwa MariuszaDrzewińskiego – prodziekanaWA, wystawa rysunków dr. MichałaBorysa z warszawskiej ASP, wystawaplakatu artystycznego (studentówwarszawskiej ASP), wystawa fotograficznaMarcina Sudzińskiego „Folkloregzotyczny”, wystawa projektówrewitalizacji „Dwóch Brzegów”, wystawaprojektu urządzenia podnóżakamieniołomu, wystawa fotografiiJerzego Kuny „Oblicza rzeki”.Każdorazowo prezentujemy kazimierskiedyplomy, które zostałynagrodzone lub wyróżnione przezdziekana WA oraz dyplom Wydziału,który otrzymał nagrodę rektora.Drugim stałym punktem jest prezentacjajednego z naszych profesorów(Mariusz Drzewiński, w poprzednichlatach: Jan Popek, Jacek Wojciechowski,Artur Popek), zaś trzecim– jednego zaproszonego z innejuczelni (Michał Borys, poprzednioStanisław Baj). Pozostałe wystawy toaktualia – jak kamieniołom czy plakatyfestiwalowe. W roku 2009 udałonam się zaprosić członków międzynarodowejgrupy twórczej, zawiązanejprzez uczestników podyplomowychstudiów malarskich w Lembiena Cyprze. Jedną z uczestniczek tejgrupy jest absolwentka WA PaulinaHortyńska. Oprócz niej na wernisażprzybył Derek Henry z Anglii orazSteven Westbury z Seulu. Swoje pracedosłała również Eve Kemp z Kanady.– Festiwal Malarstwa – imprezaniecykliczna, zorganizowana wewrześniu. Był to konkurs dla studentówuczelni artystycznych, zorganizowanyz pomocą finansowąRektora UMCS (65 lat UMCS) i burmistrzaKazimierza Dolnego w stuleciepierwszego pleneru malarskiegoWładysława Ślewińskiego i jegostudentów z warszawskiej ASP. Naotwarciu festiwalu pokazano wystawęartystów skupionych w KazimierskiejKonfraterni Sztuki, zaśna zakończenie wystawę konkursowąoraz wystawę jurorów „Pejzażyści”.Należy podkreślić, że juroramibyli czołowi polscy pejzażyści: StanisławBaj, Tomasz Ciecierski, KrzysztofKlimek, Piotr C. Kowalski, LeonTarasewicz i Tomasz Tatarczyk. Konkurswygrała studentka ASP z PoznaniaKarolina Żuraw, zaś drugąnagrodę otrzymał student kazimierskiegoKolegium Krzysztof Bryła.– wystawa dyplomów jesiennych;– wystawa fotografii AndrzejaPiotrowskiego „Sachalin i WyspyKurylskie”;– wystawa dyplomów 2009 studentówKolegium w Muzeum UMCS;– wystawa Kazimierskiej KonfraterniSztuki „Pejzaże zimowe”.Zbigniew Bagiński60 Wiadomości Uniwersyteckie czerwiec 2010

Życie kulturalneDUŻY FORMATmały formatNa zbiorowej wystawie „DUŻYFORMAT mały format” w MuzeumZiemi Chełmskiej w Chełmie oglądaćmożna było obrazy plastykówWA: Piotra Korola oraz TomaszaZawadzkiego. Wystawa składałasię z 70 prac 35 autorów, a eksponowanena niej dzieła pochodziłyz kolekcji sztuki współczesnej Galerii72, znajdującej się w strukturachMuzeum Ziemi Chełmskiej.Założeniem pokazu było zaprezentowaniekażdego z artystów przezzestawienie dwóch jego dzieł o wyraźniezróżnicowanych formatach.Wystawa udowodniła, że pary prac,wzajemnie dopełniając się i korelującze sobą, potrafiły zyskać nową,artystyczną jakość.Wystawy fotografikówW Galerii Rybna Lubelskiego TowarzystwaZachęty Sztuk Pięknychoglądać można było indywidualnewystawy pracowników ZakładuWiedzy Wizualnej WA: RobertaRabieja oraz Danuty Kuciak.Wystawa R. Rabieja, zatytułowana„Lumen x09 video fotografii”, miałacharakter laboratoryjny i była próbązaprezentowania w przestrzenigalerii wyników prowadzonych oddłuższego czasu autorskich eksperymentówformalnych w mediumfotografii i wideo. Na wystawę złożyłysię trzy prace powstałe w 2009roku: dwie instalacje fotograficzneoraz realizacja wideo. Pokaz autorstwaD. Kuciak nosił tytuł „Sexy,sexy” i był prezentacją cyklu fotografii,w których przedmiotem artystycznegoprzekazu autorka uczyniławłasne ciało.Wystawa w jesziwie„Naczynia klejone” to tytuł wystawyIreneusza Wydrzyńskiego, adiunktaz Zakładu Wiedzy Wizualnej, którejwernisaż miał miejsce 26 maja w JeszywasChachachmej Lublin. Artystapokazał na niej prace wykonanew oryginalnej technice szkła klejonego.Polega ona na szlifowaniu i polerowaniuszkła okiennego sklejanegodo grubych brył.Koncerty kameralnew Instytucie MuzykiW Sali Kameralnej InstytutuMuzyki odbyły się kolejnekoncerty w ramach20-lecia Zakładu Pedagogiki Instrumentalnej.12 maja 2010 rokuzaprezentowali się studenci kierunkuedukacja artystyczna w zakresiesztuki muzycznej. Przedstawilizróżnicowany repertuar, przeznaczonyna różne instrumenty, zawierającykompozycje m.in. A. Astiera,G. B. Pergolesiego, W. A. Mozarta,L. van Beethovena, F. Liszta,M. Markovitcha, B. Brittena, P. deSarasate’go.26 maja 2010 roku, w ostatnimw tym roku akademickim koncercie,zatytułowanym „Muzyczne opowieści”,wzięli udział pracownicy ZakładuPedagogiki Instrumentalnej.Muzyczny wieczór rozpoczął „Mazurkami”F. Chopina op.56 (H-durnr 1, C-dur nr 2, c-moll nr 3) pianistaKarol Garwoliński. W swojejinterpretacji dał wyraz wiecznemuuwielbieniu muzyki geniusza, któramimo zmieniających się mód i stylówzachowuje świeżość i poruszaludzkie serca. Następnie usłyszeliśmyutwory dawnych mistrzówhiszpańskich, grane na gitarze barokowej.Jakub Niedoborek wykonał„Jakaras” A. de la Santa-Cruz i „Pavanasy Las Paradetas” G. Sanza,prezentując czar ówczesnych tańcówdworskich. Dariusz Drzazga(skrzypce) przedstawił wirtuozowskiedzieła przeznaczone na skrzypce:„Kaprys” op. 1 nr 24 N. Paganiniego,„La Folię” A. Corellego oraz„Wariacje na temat własny” H. Wieniawskiego.Dwa ostatnie utworyzabrzmiały w duecie z pianistą prof.Corellim Świecą. Gitara pojawiłasię po raz drugi w „Trzech tańcach”D-dur G. Sanza oraz „Preludium”e-moll H. Villi-Lobosa. Wykonawcąbył prof. Jerzy Nalepka. W subtelnychi ciepłych barwach dźwiękuinstrumentu gitarzysta zawarłpiękno XVII-wiecznych tańcówProfesor Jerzy Nalepkahiszpańskich i brazylijskiej muzykiprzełomu XIX i XX wieku. PianistkaMałgorzata Krzemińska-Sribniak utrzymała swój występw klimacie impresjonizmu, przedstawiając„Światło księżyca” C. Debussy’egoi „Nagrobek Couperina”M. Ravela. Duet akordeonowo-gitarowy(Elwira Śliwkiewicz-Cisaki Jakub Niedoborek) wystąpiłz „Historią tanga” A. Piazzolliniego,która w zamyśle kompozytoraprzedstawia przemianę stylistycznątanga z miejskiego tańca ulicyw utwór koncertujący – tangonuevo. Koncert zakończyła ElwiraŚliwkiewicz-Cisak, wykonując„Asturias” I. Albeniza we własnymopracowaniu oraz Iskry op. 36 nr 6M. Moszkowskiego. Obydwa utwory,charakteryzujące się popisowymcharakterem, epatowały energią.Kolejne koncerty jubileuszoweodbędą się w nowym roku akademickim.Organizatorzy (CorelliŚwieca – kierownictwo artystyczne,Marlena Rekiel-Zezula – kierownictwoorganizacyjne) serdeczniezapraszają.Marlena Rekiel-ZezulaFot. Piotr Chilimoniukczerwiec 2010Wiadomości Uniwersyteckie61

Sprawy studenckieUczestnicy wyjazduSpędziłam cudowny tydzień. Poznałamciekawych ludzi, z którymipodróżowałam, bawiłam się,śmiałam się, a co najważniejszezaprzyjaźniłam. Dowiedziałamsię przy tym dużo o życiu polskichstudentów i stwierdziłam, że studenciwszędzie są tacy sami. Podwrażeniem tego spotkania zaczęłamuczyć się języka polskiego.Studenci historiiw Drohobyczu9–15 maja studenci historii UMCS (Renata Borkowska,Ewelina Wielgos, Adam Siestrzykowski, KrzysztofPawluczuk, Wojciech Grudzień i Tomasz Kowal)wraz z opiekunem dr. Dariuszem Tarasiukiemprzebywali w ramach wymiany międzywydziałowejna Państwowym Uniwersytecie Pedagogicznymw Drohobyczu na Ukrainie.Mariana Ferenc, studentka IIIroku Państwowego UniwersytetuPedagogicznego im. IwanaFranki w DrohobyczuPo przejściu granicy w Medyceodebrali nas ukraińscystudenci ze swojąopiekunką Ireną Łozińską. W Drohobyczuzostaliśmy zakwaterowaniw tamtejszym„Profilaktorium”uniwersyteckim.W poniedziałekudaliśmysię na spotkaniez dziekanemWydziałuHistorycznego,prof. LeonidemTymoszenko,który przedstawiłhistorię orazbieżącą działalnośćwydziału. Po tym zwiedziliśmyDrohobycz. Dziekan pokazałnam: pomnikIwana Franka,tutejszy kościółrzymskokatolickioraz cerkiewgreckokatolicką.Po obiedzierazem z naszymiukraińskimikolegamipojechaliśmydo uzdrowiskaTruskawiecznanego z leczniczychwłaściwościtamtejszejwody. Jego architektura i atmosferama w sobie coś przyciągającego.Niezapomnianym wspomnieniembyły odwiedziny miejscowego kościołarzymskokatolickiego orazFot. Z archiwum uczestnikówPrzez tydzień, spędzony nawspólnych podróżach po pięknychzakątkach „Haliczyny”,zaprzyjaźniliśmy się z polskimistudentami. Ich otwartośći skromność wywarła na mnieduże wrażenie. Spotkanie z Polakamizainspirowało mnie dolepszego poznania języka polskiego.Najważniejszą jednakkorzyścią z tego spotkania sąnowe znajomości, które chciałbymnadal podtrzymywać.Takie kontakty mogą sprzyjaćlepszemu poznaniu wspólnejhistorii naszych narodów.Wołodymyr Petrykiw, studentII roku Państwowego UniwersytetuPedagogicznego im.Iwana Franki w Drohobyczuspotkanie z panem, który poświęciłsię jego odnowie.Kolejnego dnia wyjechaliśmyzwiedzić stanowisko archeologiczne– Tustań, na którym studencihistorii Uniwersytetu w Drohobyczuodbywają praktyki archeologiczne.Po drodze w Karpaty zahaczyliśmyo muzeum twierdzy.Odwiedziliśmy również Tustań.Tam odbyliśmy wyczerpujący przemarszpo wysokich skałach, zdobyliśmyszczyty dwóch gór.Następnego dnia udaliśmy się doLwowa, gdzie prof. Michaiło Krilemoprowadził nas po lwowskichuliczkach. Zwiedziliśmy BibliotekęUniwersytecką, świątynie różnychwyznań, Rynek, Ratusz. Udaliśmysię na Cmentarz Łyczakowski, gdziezłożyliśmy kwiaty na grobie MariiKonopnickiej, oraz na CmentarzOrląt Lwowskich.Kolejny dzień to czas wizytyw sanktuarium greckokatolickimna Jasnej Górze w Hosziwiei jazda kolejką wąskotorowąw Karpatach.W piątek byliśmy w Borysławiu,gdzie znajduje się zagłębie naftowe.Spotkaliśmy się z byłym doktorantemUMCS, który pracuje w InstytucieNaftyi Gazu. Opowiedziałhistorię zagłębiaoraz pokazałpracującew miejscowymparku szybynaftowe. W godzinachpopołudniowychkoledzyukraińscyz dr. WołodymyremGałykiemzabrali nas dorodzinnej miejscowościIwanaFranki.Ciężko było siężegnać z ukraińskimikolegami,którzy się nami opiekowali. Wyjazdna długo pozostanie w naszejpamięci.Ewelina WielgosKrzysztof Pawluczuk62 Wiadomości Uniwersyteckie czerwiec 2010

Sprawy studenckieProjekt„Jajko 2010”KołoNauaukokoweTwówórcrczyzychPedagogogówResosocjcjalalizizujującących jestautoremi reaealilizaza-torerem Projojekektu„JaJajkjko”o”. Projekekt rozpzpococząząłsię w marcu,a zakakońończczyłw majaju.Byłskieierorowawanydo osadadzozonych, ich rodzdzinorazdzieieciz rododzin ubogich. Z nasaszej propopozozycjiskororzyzyststałZakakłaład Karnrny w BiałałejPododlala-skieiej orazArereszt Ślededczczy w Lublblininieie.Studentki wspólnie z osadzonymi przy pracyFot. Magdalena Monist-CzerwińskaCzęść materiałów potrzebnychdo realizacjizostała zakupionadzięki dofinansowaniu DziekanaWydziału Pedagogiki i PsychologiiUMCS, prof. Ryszarda Bery.Pierwszym etapem projektu byłokrótkie przeszkolenie członków koław wyrabianiu ozdób świątecznychm.in. „carskich jajek”. Skazani z ZakładuKarnego w Białej Podlaskiejwe współpracy ze studentkami wykonaliprzepiękne kartki i stroikiświąteczne. „Carskie jajka” wymagaływiele pracy, cierpliwości i skupienia,jednak efekt końcowy byłrewelacyjny. W trakcie pracy mężczyźniopowiadali o swoich rodzinach,o tęsknocie do bliskich i wolności.Część ręcznie wykonanychkartek świątecznych przeznaczonona przesłanie życzeń świątecznychrodzinom osadzonych. Pozostałewytwory artystyczne wystawionona kiermaszu. Dochód z kiermaszuprzeznaczono na zakup indeksówAkademii Przyszłości – StowarzyszeniaWiosna – dla dzieci z rodzinubogich. Jeden indeks to opieka i pomocw lekcjach jednemu potrzebującemu,którego rodziców nie staćna korepetycje.Kolejnym etapem projektu byłoprzeszkolenie osadzonych w AreszcieŚledczym w Lublinie. Wspólnymisiłami udało się stworzyć przepiękneozdoby. Jeden z osadzonychwykazał się talentem plastycznymi wykonał kilka ręcznie malowanychkart świątecznych o dużym walorzeartystycznym. W trakcie pracywiększość skazanych pracowałow ciszy i skupieniu. Kilku z nichdopytywało się, co stanie się z ichpięknymi pracami. Dowiedziawszysię, na co zostanie przeznaczony dochódz kiermaszu postanowili, żesami jeszcze przygotują kilka dodatkowychkartek świątecznych.Tego typu zajęcia warsztatowewpłynęły na zmniejszenie stresu i poziomunapięcia emocjonalnego osadzonych.Zaobserwowano także podniesieniesamooceny – sami wykonalibardzo estetyczne, oryginalne prace.Wysłanie przez nich samodzielnieozdobionych kartek z życzeniamiświątecznymi do swoich bliskichmiało wzmocnić relacje z rodziną.Kolejnym etapem projektu byłozorganizowanie kiermaszu i sprzedażwytworów. Kiermasz odbył się26 marca w głównym holu InstytutuPedagogiki. Prace wykonane przezosadzonych cieszyły się dużym zainteresowaniemnie tylko wśród studentów,ale i pracowników Instytutu.Cały dochód ze sprzedaży zostałprzeznaczony na zakup indeksówAkademii Przyszłości. Jest to ProgramIndywidualnych Spotkań Edukacyjnychdla dzieci z długotrwałymiproblemami w nauce. Cena jednegoindeksu to 250 zł, co stanowi kosztzorganizowania półrocznej pomocydla jednego ucznia. Dzięki współpracynaszego Koła z Zakładem Karnymw Białej Podlaskiej i AresztemŚledczym w Lublinie udało się zakupić4 takie indeksy!Ostatnim etapem projektu byłozorganizowanie spotkania z osadzonymii wręczenie rysunków wykonanychprzez dzieci z AkademiiPrzyszłości. Panowie byli zadowolenii dumni, że dzięki swojej pracyprzyczynili się do wsparcia dzieciz problemami w nauce. Ich rodzinomrównież bardzo podobały sięświąteczne kartki wykonane w ramachnaszego projektu.Liczymy, że tego typu projekty pomogąosadzonym w lepszym funkcjonowaniuspołecznym, uwrażliwiąich na potrzeby innych, pomogąodkryć nowe talenty, zdolności,a może nawet pasje.Magdalena Monist-CzerwińskaKiermaszFot. Magdalena Monist-Czerwińskaczerwiec 2010Wiadomości Uniwersyteckie63

Sprawy studenckieStudenci Uniwersytetu Leopolda Franciszka z InnsbruckaGrupa pod pomnikiem Marii Curie-SkłodowskiejRewizytastudentówz Czerkas12–2020 majaja naWydydzizialale Ekonono-o-micznynym UMCSgościła grurupastudenentów orazwykykłaładodow-ców z Uniwerersysytetetutu BohohdanaChmielelninickckieiegow Czezerkrkasasacach.Podczas pobytu mieli okazjędo zwiedzenia najpiękniejszychmiejsc Lubelszczyznyoraz Warszawy. Odwiedzili międzyinnymi Muzeum Wsi Lubelskiej, Muzeumna Majdanku, Nałęczów, KazimierzDolny oraz Muzeum PowstaniaWarszawskiego. Nie zabrakło teżwyjść integracyjnych dla studentówWydziału Ekonomicznego z kolegamiz Ukrainy. Jednym z ważniejszychpunktów pobytu było uczestnictwow międzynarodowej konferencji zrealizowanejw ramach projektu „Synergia”,które pozwoliło na wymianę doświadczeńdotyczących podnoszeniakompetencji studentów do potrzebrynku pracy z uwzględnieniem perspektywymiędzynarodowej.Przyjazd studentów z Ukrainy organizowanyjest co roku i cieszy się dużąpopularnością. Jest to niepowtarzalnaokazja do zawarcia nowych przyjaźnii poznania odmiennej kultury,dlatego mamy nadzieję, że taka wymianabędzie kontynuowana w następnychlatach.Agnieszka LeszczyńskaFot. Z archiwum Rady Wydziałowej Samorządu Studentów WELUB(lin) da się LUB(ić)W dniach 10–15 maja InstytutFilologii Słowiańskiejgościł 26 os. grupęz Uniwersytetu Leopolda Franciszkaz Innsbrucka. Studenci InstytutuSlawistyki wraz wykładowcami (drEva Binder i dr hab. Helmut Weinberger)już po raz drugi wybrali sięna zwiedzanie Lublina i jego okolic.Program pobytu obejmował zarównozwiedzanie Lublina, spotkania nauczelni, jak i wycieczki poza miasto.Już pierwszego dnia studenci austriaccyzapoznali się z miasteczkiemakademickim i Starym Miastem. Programpobytu codziennie był wypełnionypo brzegi – zwiedzanie m.in.Muzeum Wsi Lubelskiej, Kozłówki,Muzeum na Majdanku. KazimierzDolny nad Wisłą, Janowiec, Puławyoraz Nałęczów urzekły Austriakówzarówno pod względem walorówkrajobrazowo-przyrodniczych,jak i architektonicznym oraz historycznym.Odbyło się także spotkaniestudentów i wykładowców obu Instytutów,na którym głos zabierali WicedyrektorIFS prof. dr hab. MichałSajewicz, Kierownik Zakładu JęzykaRosyjskiego prof. dr hab. RomanLewicki oraz dr Eva Binder. Studenciz Innsbrucka i Lublina przygotowalikrótkie prezentacje multimedialneo swoich uczelniach. Uroczystośćuświetnił spektakl „Teatr Pietruszki”(Koło Naukowe Rusycystów podopieką dr Aliny Ormowskiej).Podczas pobytu na studentów czekałyi inne atrakcje… czyli pracadomowa – samodzielne zakupy lokalnychwyrobów lubelskich, odszukiwanieważnych miejsc dla Lublinaitp. Poznawanie regionu lubelskiegooraz kultury polskiej miało zatemwiele wymiarów – uczelnia, historia,życie codzienne oraz studenckie.Oprócz wspomnień slawiści zabralido Innsbrucka symboliczne indeksynaszej Uczelni.Austriackim studentom niemalkażdego dnia towarzyszyli ich rówieśnicyz IFS. Studentki filologiirosyjskiej – Julita Czetyrbok, JoannaKaliszuk, Małgorzata Kulikowskai Tatiana Rynowa oraz rosjoznawstwa– Karolina Rzeźniczek czynnieuczestniczyły w oprowadzaniupo lubelskich zabytkach i przybliżaniuLublina, widzianego oczymastudentów.Jak zapamiętali slawiści z Innsbruckaswój pobyt u nas?Sandra, Teresa, Christine: Szczerzemówiąc, to przed przyjazdem nawetnie wiedziałyśmy, że takie miastojak Lublin gdzieś istnieje. Tymbardziej więc zaskoczył nas fakt, żetu jest tak ładnie. Helmut Weinberger:W Lublinie byłem już po razdrugi. I tak jak za pierwszym razemw 2007 r. wrażenia z pobytu są jaknajlepsze. To nie tylko piękno zabytków,ale też gościnność i serdecznośćludzi, z którymi spotykaliśmysię. No i oczywiście nawiązywaniekontaktów naukowych koleżeńskich.Serdeczne podziękowania dla organizatorów– profesora Romana Lewickiegooraz doktor Ewy Białek!.Julia i Roman: Chciałoby się towszystko powtórzyć jeszcze raz!Ewa BiałekFot. Z archiwum uczestników64 Wiadomości Uniwersyteckie czerwiec 2010

Sprawy studenckieKonferencja „Okow oko z… miłością”Koło Naukowe Psychologów, Studenckie Koło Naukowe„Quaero” i Studenckie Koło Naukowe „Adesse”zorganizowały konferencję poświęconą miłości.Specjaliści tej dziedziny spotkalisię 6 i 7 maja w Instytucie,aby omówić zagadnieniazwiązane z miłością w ujęciu etycznymi religijnym, miłością ukrytąw słowach, seksualnością, a takżeuczestniczyć w warsztatach, którezapoznały uczestników ze skutecznąkomunikacją w związku.Wystąpienia odbywały się w dwóchsesjach. Miłość ujętą z perspektywyróżnych teorii psychologicznych: psychoanalityczniejako realizację nieuświadomionychpopędów przedstawiłdr hab. Paweł Dybel z UW,behawioralnie jako zespół zachowańmgr Marta Karbowa z UAM,biologicznie jako wynik zjawisk neurofizjologicznychdr hab. Ewa Szepietowskaz UMCS. Nie zabrakłowystąpień odnoszących się do psychologiispołecznej, a traktującycho miłości w reklamie (dr MałgorzatKuśpit – UMCS), o serwisachrandkowych (mgr Agata Łukasik –UMCS). Fascynujące były wystąpieniapokazujące miłość w psychologiisądowej (dr Małgorzata Sitarczyk i drBeata Ledwoch – UMCS). Na konferencjiporuszono tematykę miłościw rodzinie. Prelekcje poprowadziłydr Barbara Kulczycka z UMCS,dr Lucyna Bakiera z UAM oraz mgrAneta Szczykutowicz z KUL.Podczas konferencji prelegencipodjęli się analizy kulturowej zjawiskamiłości. Wystąpienie dr. WojciechaŚmiei z UŚ było poświęconehistorii polskiego homoerotyzmu.Doktor Andrzej Lipczyński zaprezentowałmiłość pojawiającą sięw Biblii. Magister Małgorzata Weryszkoz KUL przedstawiła proceskomunikacji w miłości.W konferencji wzięli udział równieżstudenci. Referat na temat neurofizjologicznychmechanizmówmiłości wygłosiła Iwona Startek.O miłości u ludzi w podeszłym wiekuopowiedziała Agnieszka Malinowska,a różnice międzypłciowew budowie i funkcjonowaniu mózguprzedstawiła Ewa Pomarańska.Koło naukowe „Quaero” przygotowałoraport z badań nad manipulacyjnymikomunikatami, które towarzysząwspółżyciu dwojga ludzi.Drugiego dnia zajęcia dotycząceuwarunkowań rodzinnych przygotowaładr Barbara Smoczyńskaz UMCS. Doktor Ireneusz Siudemz UMCS wygłosił wykład o fizycznymaspekcie miłosnych uniesień. StudentkiInstytutu, Ewa Pomarańska i DianaZalewska, przygotowały warsztatysłużące usprawnianiu umiejętnościkomunikacyjnych w związku.Szymon JuzaIwona Startek, studentka UMCS, opowiadała o tym, co się dzieje w naszejgłowie, gdy kochamyFot. Marcin ŚrodekOwarcieprzezdrBeatęKasperowicz Kasperowicz-Stążkę Stążkęiprofprof.dr. hab. Hans-Jörga Schwenka konferencji naukowej„Współczesne neofilogie w teorii i praktyce”Współczesneneofilologiew teoriii praktyce28 maja z inicicjajatytywyKółNauaukokowywychLingngwistyki Stososowowanej i Gerermamaninistówodbyłasiępierwszsza stududenenckcka konferen-cja naukowa,któtórerej organinizatoraramibyłyłyopieiekukunowie kół: dr Beata Kaspspererowicz-Stążążkaz InstytytututuGerermamaninistyki i drIryna Turianskska-Wasisilelewska z ZakakłaładuLingwiwiststykyki Stosowowanejej.Wszyscy uczestnicy wysłuchali wykładówplenarnych, wprowadzających w problematykęjęzykoznawczą i glottodydaktyczną,wygłoszonych przez prof. dr. hab. PrzemysławaŁozowskiego z Instytutu Anglistyki, prof. dr.hab. Hans-Jörga Schwenka z Instytutu Germanistykii dr. Jarosława Krajkę z Zakładu LingwistykiStosowanej. Ze szczególnym aplauzem spotkałysię słowa prof. Schwenka, który namawiał studentówdo krytycznej lektury i otwartej postawy wobecnaukowych definicji i systematyzacji.Kolejne referaty wygłaszane były w sekcjach anglistówi germanistów jako moderowane przezpracowników UMCS bloki tematyczne. Studenci,referując rozmaite zagadnienia, przedstawialinajczęściej tematy swoich prac licencjackich i magisterskichbądź projekty, nad którymi pracowaliw trakcie zajęć. Wszystkie wystąpienia odbywałysię w języku angielskim lub niemieckim.Najlepsze referaty studentów mają zostaćopublikowane w „Lubelskich MateriałachNeofilologicznych”.Anna PastuszkaFot. Anna Pastuszkaczerwiec 2010Wiadomości Uniwersyteckie65

Sprawy studenckieZ garażuna scenęDruga edycja plebibiscytu„Z gararażażu nascecenęnę” dobibiegegłakońcńca.Pododobobninie jak rok temu,Akadadememicickikie Radidio Centntrurumwewspspółółpracy z „KururieremLubelskikim”szuzukakałomłodych,zdolnynychartrtystów.Nowością tegorocznej edycjibyło wsparcie dziennika PolskaThe Times oraz innychstacji akademickich. Dzięki temu hasło„Z garażu na scenę” wydostało siędaleko poza Lubelszczyznę.Organizatorzy otrzymali 39 zgłoszeń.Paleta stylów muzycznych, jakieprezentowały poszczególne zespoły,była olbrzymia. Od popu przez rock,jazz, piosenkę autorską po metal.Najwięcej punktów zebranychprzez słuchaczy radia i czytelnikówdziennika otrzymały: zespół TomaszaKwiatkowskiego Uneasy, zespółpoezji śpiewanej Kształty słów orazgrający post-hardcore Way out. Juryplebiscytu w większości swoje głosyoddało na Gafyna Daviesa, Walijczykazwiązanego z Opolem Lubelskim.Nagrania wszystkich czterechlaureatów znajdą się na płycie wydanejprzez Electrum Production, którabędzie dołączona do „Kuriera Lubelskiego”.Marek Kułakowski, szefwytwórni, zobowiązał się do wydaniapełnego albumu Daviesa.Finałowy koncert tegorocznej edycji„Z garażu na scenę” odbył się 13czerwca. Tego dnia w „Chatce Żaka”laureaci otrzymali nagrody. Na sceniewystąpił Gafyn Davies oraz poznańskizespół Muchy.Karol SzczęśniakKoło Naukowe MedioznawcówMiędzy magiąa rzeczywistością20 i 21 maja odbyła się interdyscyplinarna konferencja„Ponowoczesność w środkach audiowizualnych. Pograniczemagii i racjonalności” zorganizowana przez KołoNaukowe Medioznawców.Jej celem była wymianadoświadczeń oraz poglądówzwiązanych z roląkultury medialnej w dobie ponowoczesności.Podczas tej edycji poruszonoproblem wzajemnego przenikaniasię dwóch żywiołów: magii – rozumianejjako wszelkiego rodzaju doświadczenieirracjonalności oraz rozumui wizji świata opartej na myślikartezjańskiej. Obszarem poszukiwańbadawczych była audiowizualność.Odczyty dotyczyły tak odległychzagadnień jak poezja, reklama, filmfabularny i animowany, reality showczy wpływ mediów na funkcjonowanieczłowieka. Uczestnicy poruszalisię po przeróżnych gruntachod filologii polskiej, przez kulturoznawstwodo psychologii. Dyskusjaodbywała się w kilku panelach,skupionych wokół takich działówjak: film, reklama, Internet czy grykomputerowe. Wśród referentów,oprócz studentów UMCS, znaleźlisię studenci z Warszawy, Łodzi,Krakowa, Poznania i Katowic.Referenci z naszego Uniwersytetupodejmowali w swoich wystąpieniachróżnorodne tematy. KarolinaWieliczko skoncentrowałasię na analizie filmów Jana JakubaKolskiego, omawiając zagadnieniawszechobecnej cudowności i magiijako naturalnej siły współtworzącejrzeczywistość filmową. EwelinaStanios skupiła się na serialu„Powrót do Brideshead”, w którymprzyjrzała się kontrastowym przestrzeniom,uosabiającym zmieniającąsię kondycję bohatera. JustynaWojciechowska oraz AgnieszkaBadyła opowiadały o reklamie i jejrelacji z literaturą. Swoje przemyśleniaodnośnie do nowoczesnychmediów zaprezentowała JoannaPsiuk, przedstawiająca sposób postrzeganiaśrodków audiowizualnychprzez Tadeusza Różewicza.Krzysztof Baj zajął się zagadnieniemgier fabularnych, opisując ichmechanikę, natomiast Justyna Dąbrowskaskoncentrowała się na ichwpływie na psychikę. Wątkiem superbohaterów w komiksie zajął sięDaniel Radecki, natomiast przeobrażeniaklasycznych motywówbajki na przykładzie komiksu „Kajkoi Kokosz”, wskazali Adam Orlikoraz Bartosz Kołtonowski.Konferencja była doskonałą okazjądo wymiany doświadczeń i integracjimedioznawców z całej Polski,a także wspaniałym startem dlamłodego Koła Medioznawców.Justyna DąbrowskaFot. Marcin Łakus66 Wiadomości Uniwersyteckie czerwiec 2010

Sprawy studenckieSport telegramopracowanie:Krzysztof KrawczykTomasz BieleckiSukcesy trójboistówz UMCS14–16 maja w Łodzi odbyły się AkademickieMistrzostwa Polski w trójbojusiłowym. Nasz zespół zdobyłsrebrny medal w klasyfikacji uniwersytetówi zajął 7 miejsce w klasyfikacjiogólnej wśród 35 sklasyfikowanychuczelni.Złoty medal w klasyfikacji ogólnejzdobył Dariusz Janik w kategorii60 kg. Srebrne medale zdobyli:Bartłomiej Kowalik w kategorii67,5 kg oraz Piotr Jakimiuk w kategorii75 kg.Oprócz nich srebrną drużynętworzyli: Karol Klauziński, PiotrŻelazowski, Witold Baran oraz JakubWójtowicz. Trenerem zespołubył Paweł Pracownik.MiędzynarodowyTurniej Piłki Nożnej22–23 maja sekcja piłki nożnej AZSUMCS wzięła udział w MiędzynarodowymTurnieju Piłki NożnejPusphaira Cup w Eindhoven.Do Holandii wyjechało 28 studentów,których podzielono na dwa zespoły.Zespół 1 odniósł duży sukces.W stawce 22 drużyn z całejEuropy zajął 3 miejsce. Drużyna2 została sklasyfikowana na 9 pozycji.Turniej odbywał się na boiskachUniwersytetu Technicznegow Eindhoven.Turniej piłkarzy w HolandiiFot. Z archiwum Mateusza KowalczykaTurniej piłkarzy w HolandiiSkład drużyn:UMCS 1 – Karol Kurzępa, PatrykNiezbecki, Dominik Zuba, WojciechMyć, Jarosław Walęciuk, KrzysztofBuczyński, Mateusz Chmielnicki,Wojciech Boniaszczuk, JarosławWyroślak, Maciej Wójtowicz, DamianMiazga, Kamil Greguła, PawełBednarz i Łukasz Ożga.UMCS 2 – Łukasz Bielecki, KonradKrzyszkowski, Damian Kowalczuk,Mateusz Grabowski, AndrzejSkulski, Artur Zawiślański, MateuszWalaszek, Artur Gadzicki,Przemysław Lachowicz, MateuszKowalczyk, Bartłomiej Ślepowroński,Bartłomiej Cąkała, Marcin Bijasi Jakub Drzewiecki.Trenerem zespołów UMCS byłdr Tomasz Bielecki.Piłka ręczna kobiet20–23 maja w Łodzi odbyły się AkademickieMistrzostwa Polski w piłceręcznej kobiet. Organizatorembył Klub Uczelniany AZS PolitechnikiŁódzkiej. Do rywalizacji stanęły24 zespoły uczelniane rozstawionew 6 grupach. Nasz zespół znalazł sięw grupie z przedstawicielami UniwersytetuJagielońskiego, PWSZ z Elblągaoraz gospodarzem UniwersytetemŁódzkim, który pokonał UJ i UŁ. Niestety,poniósł porażkę z PWSZ z Elbląga.Ponieważ do pierwszej szóstkiawansowały tylko zespoły z pierwszegomiejsca z grupy, ekipa UMCS walczyłao miejsce VII. W pozostałychFot. Z archiwum Mateusza Kowalczykameczach wygraliśmy kolejno z PolitechnikąGdańsk, Politechniką Gliwiceoraz AWF Poznań. Ostateczniew kwalifikacji ogólnej zajęliśmyVII lokatę, natomiast w klasyfikacjiuniwersytetów zdobyliśmy srebrnymedal. Trenerem zespołu był mgrKrzysztof Krawczyk.Piłka ręczna mężczyznPiłkarze naszego Uniwersytetu rywalizowaliw Kaliszu 25–28 majaz innymi szkołami wyższymi w rozgrywkachpiłki ręcznej. Zespół AZSUMCS zajął V miejsce w kategoriiuniwersytetów. I miejsce wywalczyłUniwersytet Zielonogórski. Naszzespół odniósł 2 zwycięstwa, 1 remisi 3 porażki. Trenerem zespołubył mgr Mieczysław Granda.Lekka atletykaW ostatni weekend maja na obiektachwarszawskiej Akademii WychowaniaFizycznego przeprowadzonorywalizację w ramach AkademickichMistrzostw Polski w lekkiejatletyce. W tegorocznych zawodachsklasyfikowano blisko 60 reprezentacjiuczelnianych z całej Polski.W rywalizacji kobiet UMCS zajął8 miejsce w klasyfikacji ogólnejoraz 4 wśród uniwersytetów. Mężczyźniwypadli nieco gorzej, zajmując22 lokatę ogólnie (sklasyfikowano52 uczelnie) i 6 w typachuniwersytetów.Nasi zawodnicy odnieśli sukcesyw klasyfikacji indywidualnej. Do najważniejszychmożemy zaliczyć: złotymedal w typie uniwersytetów AgatySamul w rzucie dyskiem (38,91), srebrnemedale w typie uniwersytetów DawidaMalinowskiego (rzut dyskiem)oraz Pawła Dzikowskiego (100 m).Brązowy medal zdobyła też sztafetabiegaczy 4×400 m w składzie: PawełDzikowski, Marcin Bartoszek, KrystianSzustowicz, Jacek Czerwiński.Trenerami sekcji lekka atletykabyli: dr Maciej Tarnowski, dr DariuszSzymczuk i mgr Robert Kozłowski.czerwiec 2010Wiadomości Uniwersyteckie67

1. Scena Ad Hoc stanęła na ulicy Olejnej. Totu wystąpiły młode zespoły: Kontra, Shotwavetrio, RokeeJazz, The River, Klucxe i T.R.A.P.2. Noc z fotorgafamiWydziału Humanistycznego3. Grupa Fotografów Lubelskichzorganizowała wystawęw pubie „U Fotografa”4. Punktinformacyjnyna placu Litewskim6. Akcja „Wyrażaj się”zorganizowana przezRadio CentrumNoc Kultury po raz kolejny okryła Lublin.Z soboty na niedzielę, z 5 na 6 czerwca w całymmieście odbyło się ponad 200 wydarzeńkulturalnych. Wiele z nich powstało z inicjatywypracowników i studentów UMCS. Na muzycznychscenach zagrały zespoły, których członkowie są studentaminaszej Uczelni, odbyły się konfrontacje poetyckiepracowników UMCS oraz akcja poetyckakwartalnika „Akcent”, młodzi fotografowie z GFLpochwalili się swoim dotychczasowym dorobkiem,a tereny Akademickiego Centrum Kultury zamieniłysię w miejsce kulturalnych inicjatyw studenckich.W holu Centrum stanęły fotografie i obrazy młodychartystów. Odbył się również musical „Hair”, premierateatralna „Głodu Knuta Hamsuna” oraz pokazypracy Teatru Scena 21 „W imię Ojca i Syna”. Na placuprzed siedzibą Radia Centrum dziennikarze zachęcalido wzięciu udziału w akcjach „Wyrażaj się”,„Łańcuch muzycznych wspomnień”, „Noc z Reporterem”oraz „Centrum Story”. (ms)Fot. 1, 2, 3: Maciej Rafalski, Materiał Warsztatów Kultury; Fot. 4, 5, 6, 7:Monika Świetlińska; Fot. 8, 9: Maciej Bielec5. Tuż obok punktówinformacyjnych stanęłaprawdziwa afrykańska wioska7. Jedna z kilku wystaww „Chatce Żaka”8. Na scenie Ad Hoc zaprezentowali sięrównież absolwenci UMCS - zespół T.R.A.P.9. Organizatorzy Sceny Ad Hocz Bogdanem Brachą na czele