Во гореспоме<strong>на</strong>т<strong>и</strong>от контекст, во однос <strong>на</strong> клучн<strong>и</strong>те стратег<strong>и</strong>ск<strong>и</strong> пол<strong>и</strong>т<strong>и</strong>чк<strong>и</strong> документ<strong>и</strong> во ова поле, меѓу другото,треба да се споме<strong>на</strong>т <strong>и</strong>:• Нац<strong>и</strong>о<strong>на</strong>л<strong>на</strong>та програма <strong>за</strong> пост<strong>и</strong>гнување соц<strong>и</strong>јал<strong>на</strong> <strong>за</strong>шт<strong>и</strong>та <strong>за</strong> 2010 год<strong>и</strong><strong>на</strong> 1 33<strong>и</strong>• Нац<strong>и</strong>о<strong>на</strong>л<strong>на</strong>та стратег<strong>и</strong>ја <strong>за</strong> де<strong>и</strong>нст<strong>и</strong>туц<strong>и</strong>о<strong>на</strong>л<strong>и</strong><strong>за</strong>ц<strong>и</strong>ја <strong>на</strong> с<strong>и</strong>стемот <strong>за</strong> соц<strong>и</strong>јал<strong>на</strong> <strong>за</strong>шт<strong>и</strong>та во Републ<strong>и</strong>каМакедон<strong>и</strong>ја (2008-2010), дополнета со Операт<strong>и</strong>вн<strong>и</strong>от план <strong>за</strong> нејз<strong>и</strong><strong>на</strong> <strong>и</strong>мплементац<strong>и</strong>ја.3.2.3 Законодавство <strong>и</strong> пол<strong>и</strong>т<strong>и</strong>чко<strong>акц<strong>и</strong>о<strong>на</strong></strong> <strong>рамка</strong> <strong>за</strong> здравстве<strong>на</strong> <strong>за</strong>шт<strong>и</strong>та <strong>и</strong>здравствено ос<strong>и</strong>гурувањеЗакон<strong>и</strong> што се однесуваат <strong>на</strong> здравстве<strong>на</strong>та<strong>за</strong>шт<strong>и</strong>та <strong>и</strong> здравственото ос<strong>и</strong>гурување:• Закон <strong>за</strong> здравственото ос<strong>и</strong>гурување• Закон <strong>за</strong> здравстве<strong>на</strong>та <strong>за</strong>шт<strong>и</strong>та• Закон <strong>за</strong> пенз<strong>и</strong>ја <strong>и</strong> <strong>и</strong>нвал<strong>и</strong>дскоос<strong>и</strong>гурување• Закон <strong>за</strong> <strong>за</strong>долж<strong>и</strong>телно кап<strong>и</strong>талноф<strong>и</strong><strong>на</strong>нс<strong>и</strong>рано пенз<strong>и</strong>ско ос<strong>и</strong>гурување• Закон <strong>за</strong> ед<strong>на</strong>кв<strong>и</strong> можност<strong>и</strong> <strong>на</strong> жен<strong>и</strong>те <strong>и</strong>маж<strong>и</strong>те• Закон <strong>за</strong> <strong>за</strong>шт<strong>и</strong>та <strong>на</strong> <strong>права</strong>та <strong>на</strong>пац<strong>и</strong>ент<strong>и</strong>те• Закон <strong>за</strong> рег<strong>и</strong>стр<strong>и</strong> во здравството• Закон <strong>за</strong> <strong>за</strong>шт<strong>и</strong>та од пушењето• Закон <strong>за</strong> безбедност во с<strong>на</strong>бдувањето сокрв• Закон <strong>за</strong> леков<strong>и</strong> <strong>и</strong> мед<strong>и</strong>ц<strong>и</strong>нск<strong>и</strong> помагала• Закон <strong>за</strong> безбедност <strong>на</strong> хра<strong>на</strong> <strong>и</strong> <strong>на</strong>про<strong>и</strong>звод<strong>и</strong> ко<strong>и</strong> се во контакт со хра<strong>на</strong>та• Закон <strong>за</strong> прекурзор<strong>и</strong> <strong>и</strong>тн.Дополн<strong>и</strong>телно <strong>на</strong> гореспоме<strong>на</strong>т<strong>и</strong>те уставн<strong>и</strong> одредб<strong>и</strong>,клучн<strong>и</strong>от правен текст во гореспоме<strong>на</strong>т<strong>и</strong>те пол<strong>и</strong>ња г<strong>и</strong>вклучува <strong>и</strong> Законот <strong>за</strong> здравственото ос<strong>и</strong>гурување <strong>и</strong>Законот <strong>за</strong> здравстве<strong>на</strong>та <strong>за</strong>шт<strong>и</strong>та.Што се однесува до Законот <strong>за</strong> здравственото ос<strong>и</strong>гурување,треба да се <strong>и</strong>стакне дека тој г<strong>и</strong> регул<strong>и</strong>ра здравственотоос<strong>и</strong>гурување <strong>на</strong> граѓан<strong>и</strong>те, <strong>права</strong>та <strong>и</strong> обврск<strong>и</strong>те штопро<strong>и</strong>злегуваат од здравственото ос<strong>и</strong>гурување, како <strong>и</strong>негов<strong>и</strong>от <strong>на</strong>ч<strong>и</strong>н <strong>на</strong> спроведување.Здравственото ос<strong>и</strong>гурување е установено <strong>и</strong> како<strong>за</strong>долж<strong>и</strong>телно <strong>и</strong> како доброволно.Што се однесува до <strong>за</strong>долж<strong>и</strong>телното ос<strong>и</strong>гурување, Законотдетално г<strong>и</strong> вбројува ос<strong>и</strong>гурен<strong>и</strong>те л<strong>и</strong>ца <strong>и</strong> членов<strong>и</strong>те <strong>на</strong> н<strong>и</strong>вн<strong>и</strong>тесемејства, прец<strong>и</strong>з<strong>и</strong>рајќ<strong>и</strong> г<strong>и</strong> посебн<strong>и</strong>те <strong>права</strong> <strong>на</strong> основн<strong>и</strong>тездравствен<strong>и</strong> услуг<strong>и</strong>, како во пр<strong>и</strong>мар<strong>на</strong>та здравстве<strong>на</strong> <strong>за</strong>шт<strong>и</strong>татака <strong>и</strong> во спец<strong>и</strong>јал<strong>и</strong>ст<strong>и</strong>чко-консултат<strong>и</strong>в<strong>на</strong>та здравстве<strong>на</strong><strong>за</strong>шт<strong>и</strong>та. Тој, <strong>и</strong>сто така, г<strong>и</strong> определува здравствен<strong>и</strong>теуслуг<strong>и</strong> што не се опфатен<strong>и</strong> со <strong>за</strong>долж<strong>и</strong>телното здравственоос<strong>и</strong>гурување, проп<strong>и</strong>шувајќ<strong>и</strong> <strong>права</strong> <strong>на</strong> посебн<strong>и</strong> ф<strong>и</strong><strong>на</strong>нс<strong>и</strong>ск<strong>и</strong><strong>на</strong>доместоц<strong>и</strong>, како <strong>на</strong>домест <strong>за</strong> плата <strong>за</strong> време <strong>на</strong>пр<strong>и</strong>времено отсуство од работа порад<strong>и</strong> болест <strong>и</strong>л<strong>и</strong> повреда,како <strong>и</strong> <strong>за</strong> време <strong>на</strong> отсуство порад<strong>и</strong> бременост, породување,мајч<strong>и</strong>нство <strong>и</strong> сл<strong>и</strong>чно.Законот, <strong>и</strong>сто така, до детал<strong>и</strong> г<strong>и</strong> регул<strong>и</strong>ра релевантн<strong>и</strong>теаспект<strong>и</strong> <strong>на</strong> доброволното здравствено ос<strong>и</strong>гурување.Гореспоме<strong>на</strong>тата <strong>рамка</strong> е дополнета сосер<strong>и</strong>ја пол<strong>и</strong>т<strong>и</strong>чко акц<strong>и</strong>он<strong>и</strong> документ<strong>и</strong>, меѓуко<strong>и</strong>:• Програмата <strong>за</strong> целосно здравственоос<strong>и</strong>гурување <strong>и</strong> здравстве<strong>на</strong> <strong>за</strong>шт<strong>и</strong>та <strong>на</strong>граѓан<strong>и</strong>те, ко<strong>и</strong> не се ос<strong>и</strong>гурен<strong>и</strong> во 2010год<strong>и</strong><strong>на</strong> во Републ<strong>и</strong>ка Македон<strong>и</strong>ја• Стратег<strong>и</strong>јата <strong>за</strong> здравство <strong>на</strong> Републ<strong>и</strong>каМакедон<strong>и</strong>ја <strong>за</strong> 2010 год<strong>и</strong><strong>на</strong>• Нац<strong>и</strong>о<strong>на</strong>л<strong>на</strong>та стратег<strong>и</strong>ја <strong>за</strong> подобрување<strong>на</strong> пол<strong>и</strong>т<strong>и</strong>ката <strong>за</strong> менталното здравје воРепубл<strong>и</strong>ка Македон<strong>и</strong>ја 2005-2012• Програмата <strong>за</strong> здравстве<strong>на</strong> <strong>за</strong>шт<strong>и</strong>та<strong>на</strong> л<strong>и</strong>цата со менталн<strong>и</strong> <strong>на</strong>рушувања воРепубл<strong>и</strong>ка Македон<strong>и</strong>ја <strong>за</strong> 2010 год<strong>и</strong><strong>на</strong>• Програмата <strong>за</strong> акт<strong>и</strong>в<strong>на</strong> здравстве<strong>на</strong><strong>за</strong>шт<strong>и</strong>та <strong>за</strong> мајк<strong>и</strong> <strong>и</strong> деца во 2010 год<strong>и</strong><strong>на</strong>• Нац<strong>и</strong>о<strong>на</strong>л<strong>на</strong>та стратег<strong>и</strong>ја <strong>за</strong>адолесцентско здравје 2008-2015• Стратег<strong>и</strong>јата <strong>за</strong> контрола <strong>на</strong>Што се однесува до Законот <strong>за</strong> здравстве<strong>на</strong>та <strong>за</strong>шт<strong>и</strong>та, треба дасе земе предв<strong>и</strong>д дека тој е тесно повр<strong>за</strong>н со гореспоме<strong>на</strong>т<strong>и</strong>от<strong>за</strong>кон <strong>и</strong> може да се подвлече дека <strong>на</strong>јнов<strong>и</strong>те промен<strong>и</strong> <strong>на</strong> овој<strong>за</strong>кон <strong>и</strong>м гарант<strong>и</strong>раат <strong>на</strong> граѓан<strong>и</strong>те здравстве<strong>на</strong> <strong>за</strong>шт<strong>и</strong>та соцелосен пакет <strong>на</strong> здравствен<strong>и</strong> услуг<strong>и</strong>.Поконкретно, Владата, преку буџетот во Фондот <strong>за</strong>здравствено ос<strong>и</strong>гурување, обезбедува <strong>и</strong> ос<strong>и</strong>гурување <strong>на</strong>он<strong>и</strong>е категор<strong>и</strong><strong>и</strong> л<strong>и</strong>ца ко<strong>и</strong> досега не б<strong>и</strong>ле ос<strong>и</strong>гурен<strong>и</strong> по н<strong>и</strong>туед<strong>на</strong> основа.Актот <strong>за</strong> здравстве<strong>на</strong> <strong>за</strong>шт<strong>и</strong>та беше дополнет (март 2004год<strong>и</strong><strong>на</strong>) <strong>за</strong> да дозвол<strong>и</strong> пр<strong>и</strong>ват<strong>и</strong><strong>за</strong>ц<strong>и</strong>ја <strong>на</strong> неко<strong>и</strong> сектор<strong>и</strong> одздравстве<strong>на</strong>та <strong>за</strong>шт<strong>и</strong>та, како што се секторот <strong>за</strong> стоматолог<strong>и</strong>ја<strong>и</strong> секторот <strong>за</strong> фармац<strong>и</strong>ја, <strong>и</strong> по амандманот од 2005 год<strong>и</strong><strong>на</strong>овој акт дозвол<strong>и</strong> <strong>и</strong> пр<strong>и</strong>ват<strong>и</strong><strong>за</strong>ц<strong>и</strong>ја во пр<strong>и</strong>мар<strong>на</strong>та <strong>за</strong>шт<strong>и</strong>та.Во овој контекст, треба да се спомене дека како резултат<strong>на</strong> промен<strong>и</strong>те <strong>на</strong> овој <strong>за</strong>кон (од 2009 год<strong>и</strong><strong>на</strong>), постојн<strong>и</strong>те<strong>и</strong>нст<strong>и</strong>туц<strong>и</strong><strong>и</strong> <strong>за</strong> здравстве<strong>на</strong> <strong>за</strong>шт<strong>и</strong>та беа трансформ<strong>и</strong>ран<strong>и</strong> воИнст<strong>и</strong>тут <strong>за</strong> јавно здравство <strong>на</strong> Републ<strong>и</strong>ка Македон<strong>и</strong>ја.ТРЕТ ДЕЛ33. Програмата е достап<strong>на</strong> <strong>на</strong> веб-стран<strong>и</strong>цата <strong>на</strong> М<strong>и</strong>н<strong>и</strong>стерството <strong>за</strong> труд <strong>и</strong> соц<strong>и</strong>јал<strong>на</strong> пол<strong>и</strong>т<strong>и</strong>ка www.mtsp.gov.mk.<strong>Пол<strong>и</strong>т<strong>и</strong>чко</strong> <strong>акц<strong>и</strong>о<strong>на</strong></strong> <strong>и</strong> <strong>прав<strong>на</strong></strong> <strong>рамка</strong> <strong>за</strong> човеков<strong>и</strong> <strong>права</strong> со фокус<strong>на</strong> соц<strong>и</strong>јал<strong>на</strong>та <strong>и</strong>нклуз<strong>и</strong>ја <strong>и</strong> <strong>на</strong>малувањето <strong>на</strong> с<strong>и</strong>ромашт<strong>и</strong>јата39
туберкуло<strong>за</strong>та 2008-2012• Програмата <strong>за</strong> здравство <strong>за</strong> с<strong>и</strong>те <strong>и</strong>постоја<strong>на</strong> мед<strong>и</strong>ц<strong>и</strong>нска едукац<strong>и</strong>ја <strong>на</strong>одреден<strong>и</strong> груп<strong>и</strong> од <strong>на</strong>селен<strong>и</strong>ето <strong>и</strong>одреден<strong>и</strong> <strong>за</strong>болувања <strong>на</strong> граѓан<strong>и</strong>те ко<strong>и</strong>не се здравствено ос<strong>и</strong>гурен<strong>и</strong> во2009год<strong>и</strong><strong>на</strong> во Републ<strong>и</strong>ка Македон<strong>и</strong>ја• Програмата <strong>за</strong> рано откр<strong>и</strong>вање,д<strong>и</strong>јагност<strong>и</strong>ц<strong>и</strong>рање <strong>и</strong> трет<strong>и</strong>рање <strong>на</strong> ракот<strong>на</strong> дојка• Стратег<strong>и</strong>јата <strong>за</strong> превенц<strong>и</strong>ја <strong>на</strong> оралн<strong>и</strong>болест<strong>и</strong> <strong>за</strong> деца од 0 до 14 год<strong>и</strong>н<strong>и</strong> воРепубл<strong>и</strong>ка Македон<strong>и</strong>ја• Програмата <strong>за</strong> здравстве<strong>на</strong> <strong>за</strong>шт<strong>и</strong>та <strong>на</strong>л<strong>и</strong>ца со болест<strong>и</strong> од <strong>за</strong>в<strong>и</strong>сност<strong>и</strong>.Друг<strong>и</strong> акц<strong>и</strong>оно пол<strong>и</strong>т<strong>и</strong>чк<strong>и</strong> документ<strong>и</strong>:• Акц<strong>и</strong>онен план <strong>за</strong> хра<strong>на</strong> <strong>и</strong> <strong>и</strong>схра<strong>на</strong> (2009-2014)• Стратег<strong>и</strong>ја <strong>за</strong> леков<strong>и</strong> (2010)• Стратег<strong>и</strong>ја <strong>за</strong> <strong>на</strong>малување <strong>на</strong> штетн<strong>и</strong>тепослед<strong>и</strong>ц<strong>и</strong> од употреба <strong>на</strong> алкохол воРепубл<strong>и</strong>ка Македон<strong>и</strong>ја• Нац<strong>и</strong>о<strong>на</strong>лен развоен план <strong>на</strong> Републ<strong>и</strong>каМакедон<strong>и</strong>ја (2008-2013)• Нац<strong>и</strong>о<strong>на</strong>л<strong>на</strong> стратег<strong>и</strong>ја <strong>за</strong> ХИВ/СИДА(2007-2011)• Нац<strong>и</strong>о<strong>на</strong>лен акц<strong>и</strong>онен план <strong>за</strong> родоваед<strong>на</strong>квост (2007-2012)• Операт<strong>и</strong>вен/операт<strong>и</strong>вн<strong>и</strong> план/планов<strong>и</strong> <strong>за</strong>негова <strong>и</strong>мплементац<strong>и</strong>ја во пер<strong>и</strong>одот од2008, 2009 <strong>и</strong> 2010 год<strong>и</strong><strong>на</strong>• Нац<strong>и</strong>о<strong>на</strong>л<strong>на</strong> стратег<strong>и</strong>ја <strong>за</strong> демографск<strong>и</strong>развој <strong>на</strong> Републ<strong>и</strong>ка Македон<strong>и</strong>ја (2008-2015)ТРЕТ ДЕЛ3.2.4 Законодавство <strong>и</strong> пол<strong>и</strong>т<strong>и</strong>чко<strong>акц<strong>и</strong>о<strong>на</strong></strong> <strong>рамка</strong> <strong>за</strong> пенз<strong>и</strong>ско <strong>и</strong> <strong>и</strong>нвал<strong>и</strong>дскоос<strong>и</strong>гурувањеПравата што про<strong>и</strong>злегуваат од пенз<strong>и</strong>ското<strong>и</strong> <strong>и</strong>нвал<strong>и</strong>дското ос<strong>и</strong>гурување се следн<strong>и</strong>ве:• Право <strong>на</strong> старос<strong>на</strong> пенз<strong>и</strong>ја• Право <strong>на</strong> <strong>и</strong>нвал<strong>и</strong>дска пенз<strong>и</strong>ја• Право <strong>на</strong> преместување <strong>на</strong> другосоодветно работно место• Право <strong>на</strong> соодветно вработување• Право <strong>на</strong> реквал<strong>и</strong>ф<strong>и</strong>кац<strong>и</strong>ја <strong>и</strong>л<strong>и</strong> <strong>на</strong>пов<strong>и</strong>сока квал<strong>и</strong>ф<strong>и</strong>кац<strong>и</strong>ја <strong>и</strong>• Право <strong>на</strong> соодветн<strong>и</strong> ф<strong>и</strong><strong>на</strong>нс<strong>и</strong>ск<strong>и</strong><strong>на</strong>доместоц<strong>и</strong>• Право <strong>на</strong> семеј<strong>на</strong> пенз<strong>и</strong>ја• Право <strong>на</strong> месечен <strong>на</strong>домест <strong>за</strong> ф<strong>и</strong>з<strong>и</strong>чкаштета <strong>и</strong>• Право <strong>на</strong> <strong>на</strong>јн<strong>и</strong>зок <strong>и</strong>знос <strong>на</strong> пенз<strong>и</strong>јаДополн<strong>и</strong>телно <strong>на</strong> гореспоме<strong>на</strong>т<strong>и</strong>те уставн<strong>и</strong> одредб<strong>и</strong>, клученправен текст во ова поле е Законот <strong>за</strong> пенз<strong>и</strong>ско <strong>и</strong> <strong>и</strong>нвал<strong>и</strong>дскоос<strong>и</strong>гурување, кој г<strong>и</strong> регул<strong>и</strong>ра <strong>за</strong>долж<strong>и</strong>телното пенз<strong>и</strong>скоос<strong>и</strong>гурување <strong>на</strong> работн<strong>и</strong>ц<strong>и</strong>те во работн<strong>и</strong> однос<strong>и</strong> <strong>и</strong> <strong>на</strong>ф<strong>и</strong>з<strong>и</strong>чк<strong>и</strong>те л<strong>и</strong>ца ко<strong>и</strong> вршат работа, основата <strong>на</strong> кап<strong>и</strong>талнотоф<strong>и</strong><strong>на</strong>нс<strong>и</strong>ско пенз<strong>и</strong>ско ос<strong>и</strong>гурување, како <strong>и</strong> посебн<strong>и</strong>те услов<strong>и</strong>под ко<strong>и</strong> одреден<strong>и</strong> ос<strong>и</strong>гурен<strong>и</strong> л<strong>и</strong>ца го реал<strong>и</strong>з<strong>и</strong>раат правото <strong>на</strong>пенз<strong>и</strong>ско <strong>и</strong> <strong>и</strong>нвал<strong>и</strong>дско ос<strong>и</strong>гурување.Во однос <strong>на</strong> старос<strong>на</strong>та пенз<strong>и</strong>ја, треба да се <strong>за</strong>бележ<strong>и</strong>дека основен кр<strong>и</strong>тер<strong>и</strong>ум пр<strong>и</strong> определување <strong>на</strong> услов<strong>и</strong>те<strong>за</strong> остварување <strong>на</strong> ова право се возраста <strong>и</strong> постоењетом<strong>и</strong>н<strong>и</strong>мален пер<strong>и</strong>од <strong>на</strong> работен стаж, <strong>и</strong>мено: 64 год<strong>и</strong>н<strong>и</strong> <strong>за</strong>маж<strong>и</strong> <strong>и</strong> 62 год<strong>и</strong>н<strong>и</strong> <strong>за</strong> жен<strong>и</strong> <strong>и</strong> <strong>на</strong>јмалку 15 год<strong>и</strong>н<strong>и</strong> работен стажсо платен<strong>и</strong> пр<strong>и</strong>донес<strong>и</strong>. Со Законот <strong>за</strong> доброволно кап<strong>и</strong>талноф<strong>и</strong><strong>на</strong>нс<strong>и</strong>рано пенз<strong>и</strong>ско ос<strong>и</strong>гурување 4 34секое л<strong>и</strong>це <strong>на</strong>д 18год<strong>и</strong>н<strong>и</strong> може да стане член <strong>на</strong> доброволно ос<strong>и</strong>гурување.Гореспоме<strong>на</strong>тата <strong>прав<strong>на</strong></strong> <strong>рамка</strong> е дополнета со Законот<strong>за</strong> <strong>за</strong>долж<strong>и</strong>телно кап<strong>и</strong>тално ф<strong>и</strong><strong>на</strong>нс<strong>и</strong>рано пенз<strong>и</strong>ско34. Објавено во „Службен весн<strong>и</strong>к <strong>на</strong> Републ<strong>и</strong>ка Македон<strong>и</strong>ја“, бр. 7/08.40<strong>Пол<strong>и</strong>т<strong>и</strong>чко</strong> <strong>акц<strong>и</strong>о<strong>на</strong></strong> <strong>и</strong> <strong>прав<strong>на</strong></strong> <strong>рамка</strong> <strong>за</strong> човеков<strong>и</strong> <strong>права</strong> со фокус<strong>на</strong> соц<strong>и</strong>јал<strong>на</strong>та <strong>и</strong>нклуз<strong>и</strong>ја <strong>и</strong> <strong>на</strong>малувањето <strong>на</strong> с<strong>и</strong>ромашт<strong>и</strong>јата
Change language