Norma PN–EN 12831. Nowa metoda obliczania projektowego ...

Materiały do ćwiczeń z ogrzewnictwaH ue – współczynnik strat ciepła z przestrzeni nieogrzewanej (u) dootoczenia (e), z uwzględnieniem:– strat ciepła przez przenikanie (do otoczenia i do gruntu);– wentylacyjnych strat ciepła (między przestrzenią nieogrzewanąa otoczeniem).3. W uproszczeniu można przyjmować wartości orientacyjne wg tabeli2.1Współczynnik redukcji temperatury b u uwzględnia fakt, że temperaturaprzestrzeni nieogrzewanej w warunkach projektowych może być wyższaod temperatury zewnętrznej, a właśnie przez różnicę temperaturywewnętrznej i zewnętrznej mnoży się później współczynnik projektowejstraty ciepła – równanie (2.1).W obliczeniach komputerowych najwłaściwsze wydaje się obliczanietemperatury przestrzeni nieogrzewanej na drodze bilansu cieplnego ipodstawienie otrzymanej wartości do równania (2.7). Natomiast wprzybliżonych obliczeniach ręcznych może być wygodne posługiwaniesię stabelaryzowanymi wartościami współczynnika redukcji temperatury.Tabela 2.1. Współczynnik redukcji temperatury [8]Przestrzeń nieogrzewanab uPomieszczenietylko z 1 ścianą zewnętrzną 0,4z przynajmniej 2 ścianami zewnętrznymi bez drzwi zewnętrznych0,5z przynajmniej 2 ścianami zewnętrznymi z drzwiami zewnętrznymi(np. hale, garaże)0,6z trzema ścianami zewnętrznymi (np. zewnętrzna klatka 0,8schodowa)Podziemie 1bez okien/drzwi zewnętrznych 0,5z oknami/drzwiami zewnętrznymi 0,8Poddaszeprzestrzeń poddasza silnie wentylowana (np. pokrycie 1,0dachu z dachówek lub innych materiałów tworzącychpokrycie nieciągłe) bez deskowania pokrytego papą lub płytłączonych brzegamiinne nieizolowane dachy 0,9izolowany dach 0,7Wewnętrzne przestrzenie komunikacyjne(bez zewnętrznych ścian, krotność wymiany powietrza 0mniejsza niż 0,5 h –1 )Swobodnie wentylowane przestrzenie komunikacyjne(powierzchnia otworów/kubatura powierzchni > 0,005 1,0m 2 /m 3 )Przestrzeń podpodłogowa(podłoga nad przestrzenią nieprzechodnią) 0,8Przejścia lub bramy przelotowe nieogrzewane, obustronniezamknięte1 Pomieszczenie może być uważane za usytuowane w podziemiu, jeśli0,9więcej niż 70% powierzchni ścian zewnętrznych styka się z gruntem.2.6 Straty ciepła do gruntuStrumień strat ciepła do gruntu może być obliczony– w sposób szczegółowy wg normy PN EN ISO 13370 [2]:– lub w sposób uproszczony, zamieszczony w normie PN-EN12831:2006.Wg normy PN-EN 12831:2006 współczynnik straty ciepła przez przenikaniez przestrzeni ogrzewanej (i) do gruntu (g) w warunkach ustalonychoblicza się w następujący sposób:H fg1 fg 2 AkUequiv,k G, W/K ( 2.8) k T , igwgdzie:f g1f g2A k– współczynnik korekcyjny, uwzględniający wpływ rocznychwahań temperatury zewnętrznej (zgodnie z załącznikiem krajowymdo normy PN-EN 12831:2006 wartość orientacyjnawynosi 1,45);– współczynnik redukcji temperatury, uwzględniający różnicęmiędzy średnią roczną temperaturą zewnętrzną i projektowątemperaturą zewnętrzną;– powierzchnia elementu budynku (k) stykająca się z gruntem,m 2 ;U equiv,k – równoważny współczynnik przenikania ciepła elementubudynku (k); W/m 2 K;– współczynnik uwzględniający wpływ wody gruntowej.G wStrona 3Współczynnik redukcji temperatury wynosi:gdzie:f g 2int,iint,im,ee,( 2.9)θ int,i – projektowa temperatura wewnętrzna przestrzeniogrzewanej (i), ºC;θ m,e – roczna średnia temperatura zewnętrzna, ºC;θ e – projektowa temperatura zewnętrzna, ºC.Woda gruntowa ma najczęściej pomijalny wpływ na wymianę ciepław gruncie, chyba że występuje na małej głębokości i jej strumień jestduży. Współczynnik uwzględniający wpływ wody gruntowej G woblicza się w jeden z następujących sposobów:– w sposób szczegółowy wg załącznika H do normy PN-EN ISO13370:2001– lub na podstawie wartości orientacyjnych, podanych w załącznikukrajowym do normy PN-EN 12831:2006.Załącznik krajowy do normy PN-EN 12831:2006 podaje dwie wartościorientacyjne współczynnika G w:– G w = 1,15 jeśli odległość między założonym poziomem wodygruntowej i płytą podłogi jest mniejsza niż1 m,– G w = 1,00 w pozostałych przypadkach.Metody obliczania równoważnego współczynnika przenikania ciepłaU equiv,k przedstawiono w odrębnych materiałach.2.7 Straty ciepła między przestrzeniamiogrzewanymi do różnych wartości temperaturyWspółczynnik H T,ij obejmuje ciepło przekazywane przez przenikaniez przestrzeni ogrzewanej (i) do sąsiedniej przestrzeni (j) ogrzewanejdo znacząco innej temperatury. Przestrzenią sąsiednią może byćprzyległe pomieszczenie w tym samym mieszkaniu (np. łazienka),pomieszczenie należące do innej części budynku (np. innego mieszkania)lub pomieszczenie należące do przyległego budynku, któremoże być nieogrzewane. Współczynnik H T,ij oblicza się w następującysposób:HT , ij fij AkUk, W/K( 2.10)gdzie:f ijk– współczynnik redukcyjny temperatury, uwzględniającyróżnicę temperatury przyległej przestrzeni i projektowejtemperatury zewnętrznej;A k – powierzchnia elementu budynku (k), m 2 ;U k – współczynnik przenikania ciepła przegrody (k), W/m 2 K.W przypadku strat ciepła między przestrzeniami ogrzewanymido różnych wartości temperatury, nie uwzględnia się mostkówcieplnych.Współczynnik redukcyjny temperatury określony jest następującymrównaniem:f ijint,iprzyległej przestrzeniint,ie,( 2.11)gdzie:θ int,i – projektowa temperatura wewnętrzna przestrzeni ogrzewanej(i), ºC;θ przyległej przestrzeni – projektowa temperatura przestrzeni przyległej,ºC;– projektowa temperatura zewnętrzna, ºC.θ eWartości orientacyjne temperatury przyległych przestrzeni ogrzewanychpodano w tabeli 2.2, przy czym:θ m,e – roczna średnia temperatura zewnętrzna, ºC.

Materiały do ćwiczeń z ogrzewnictwaTabela 2.2. Temperatura przyległych przestrzeni ogrzewanych [8]Ciepło przekazywane z przestrzeniogrzewanej (i) do:przyległego pomieszczenia w tej samejjednostce budynku (np. w mieszkaniu)θ przyległej przestrzeni,ºCpowinna być określonana podstawie przeznaczeniapomieszczeniasąsiedniego pomieszczenia, należącego doinnej jednostki budynku (np. do innegoint, im,emieszkania) 2sąsiedniego pomieszczenia, należącego dooddzielnego budynku (ogrzewanego lubnieogrzewanego)Często zdarza się, że mieszkania przez krótsze lub dłuższe okresy są nieużywane (zwłaszcza na terenach atrakcyjnych wypoczynkowo). Wtedy,szczególnie w przypadku indywidualnego rozliczania kosztów ogrzewania,temperatura w mieszkaniu jest obniżona w stosunku do temperaturyprojektowej. Dlatego w praktyce często pojawia się różnica temperaturypo obu stronach przegrody budowlanej. W związku z tym,ponieważ ściany wewnętrzne najczęściej nie są izolowane cieplnie,nawet przy stosunkowo małej różnicy temperatury, mogą wystąpićznaczne straty ciepła.Według normy temperaturę w sąsiednim pomieszczeniu należy przyjmowaćna podstawie przeznaczenia tylko, jeśli pomieszczenie to należydo tej samej jednostki budynku (np. do mieszkania). Natomiast jeślipomieszczenie należy do innej jednostki i istnieje możliwość indywidualnejregulacji temperatury, to do obliczania straty ciepła przyjmuje sięśrednią arytmetyczną z projektowej temperatury wewnętrznej i rocznejśredniej temperatury zewnętrznej. Z kolei, jeżeli sąsiednie pomieszczenienależy do oddzielnego budynku (budynku przyległego), przyjmujesię roczną średnią temperaturę zewnętrzną.Opisane powyżej straty ciepła uwzględnia się w obliczeniach obciążeniacieplnego poszczególnych pomieszczeń w celu doboru grzejników,natomiast nie uwzględnia się ich przy określaniu obciążeniacieplnego całego budynku w celu doboru źródła ciepła.W skali całego budynku, jeśli część pomieszczeń będzie ogrzewanaw sposób osłabiony, to uzyskana w ten sposób nadwyżka mocy pozwolina pokrycie zwiększonego zapotrzebowania na ciepło w pomieszczeniachsąsiednich.3. Obliczanie projektowej wentylacyjnejstraty ciepła w przypadku wentylacjinaturalnejθ m,e3.1 Projektowa wentylacyjna strata ciepłaNorma PN–EN 12831 podaje wzór do obliczania projektowej wentylacyjnejstraty ciepła przestrzeni ogrzewanej:ΦV, i HV, iint,ie , W( 3.1)gdzie:H V,i – współczynnik projektowej wentylacyjnej straty ciepła, W/K;θ int,i – projektowa temperatura wewnętrzna przestrzeni ogrzewanej(i), ºC;θ e – projektowa temperatura zewnętrzna, ºC.3.2 Współczynnik projektowej wentylacyjnejstraty ciepłaJak wynika z równania (3.1) współczynnik projektowej wentylacyjnejstraty ciepła H V,i odnosi stratę ciepła do różnicy temperatury wewnętrzneji zewnętrznej. Współczynnik ten oblicza się w następujący sposób:H,V , i V i cpW/K( 3.2)gdzie:V – strumień objętości powietrza wentylacyjnego przestrzeniiogrzewanej (i), m 3 /s;ρ – gęstość powietrza w temperaturze θ i,int, kg/m 3 ;– ciepło właściwe powietrza w temperaturze θ i,int, J/kg∙K.c pPomijając dla uproszczenia zmienność wartości gęstości i ciepławłaściwego powietrza w funkcji temperatury i odnosząc strumieńpowietrza do jednej godziny, równanie (3.2) przyjmuje następującąpostać:H 0,34 V, W/K( 3.3)V , iigdzie:V i – jw., m 3 /h.Sposób określania strumienia objętości powietrza wentylacyjnegozależy od tego, czy w pomieszczeniu znajduje się instalacja wentylacyjnaczy nie.3.3 Strumień objętości powietrza wentylacyjnegoW przypadku braku instalacji wentylacyjnej zakłada się, że powietrzedopływające do pomieszczenia charakteryzuje się parametramipowietrza zewnętrznego.Jako wartość strumienia objętości powietrza wentylacyjnego należyprzyjąć większą z dwóch wartości:– wartość strumienia powietrza na drodze infiltracji V inf , i,– minimalna wartość strumienia powietrza wentylacyjnego, wymaganaze względów higienicznych .Vmin , i3V , V , m /hV max( 3.4)iinf,imin,iDokładną metodę określania strumienia objętości powietrza w budynkupodano w PN-EN 13465 [6]. Natomiast norma PN–EN 12831zawiera zależności uproszczone, które przytoczono poniżej.3.4 Infiltracja przez obudowę budynkuNorma PN–EN 12831 podaje wzór na obliczanie strumienia powietrzainfiltrującego do przestrzeni ogrzewanej (i):3V inf , i 2Vi n50eii, m /h( 3.5)gdzie:V i – kubatura przestrzeni ogrzewanej (i) (obliczona na podstawiewymiarów wewnętrznych), m 3 ;n 50 – krotność wymiany powietrza wewnętrznego, wynikająca zróżnicy ciśnienia 50 Pa między wnętrzem a otoczeniem budynku,z uwzględnieniem wpływu nawiewników powietrza(tabela 3.1), h –1 ;e i – współczynnik osłonięcia (tabela 3.2);ε i – współczynnik poprawkowy uwzględniający wzrost prędkościwiatru w zależności od wysokości położenia przestrzeniogrzewanej ponad poziomem terenu (tabela 3.3).Współczynnik 2 w równaniu (3.5) uwzględnia najbardziej niekorzystnyprzypadek, w którym całe infiltrujące powietrze wpływa dobudynku z jednej strony.Tabela 3.1.Krotność wymiany powietrza dotycząca całegobudynku [8]Konstrukcja n 50 [h –1 ]Stopień szczelności obudowy budynku(jakość uszczelek okiennych)wysoki 1) średni 2) niski 3)budynki jednorodzinne < 4 4–10 > 10inne mieszkania lub budynki < 2 2–5 > 51) wysoka jakość uszczelek w oknach i drzwiach2) okna z podwójnym oszkleniem, uszczelki standardowe3) pojedynczo oszklone okna, bez uszczelekStrona 4

Materiały do ćwiczeń z ogrzewnictwaTabela 3.2. Współczynnik osłonięcia. Na podstawie [8]Klasy osłonięciaeIlość odsłoniętych otworów w przestrzeniogrzewanej (okna i drzwi)0 1 > 1Brak osłonięcia 1) 0 0,03 0,05Średnie osłonięcie 2) 0 0,02 0,03Dobrze osłonięte 3) 0 0,01 0,021) budynek w wietrznej przestrzeni, wysokie budynki w centrach miast2) budynki na prowincji z drzewami lub innymi budynkami wokół nich,przedmieścia3) budynki średnio wysokie w centrach miast, budynki w lasachTabela 3.3 Współczynnik poprawkowy ze względuna wysokość [8]Wysokość przestrzeni ogrzewanej ponadpoziomem terenu (wysokość środkapomieszczenia ponad poziomem terenu)0 – 10 m 1,0>10 – 30 m 1,2>30 m 1,53.5 Minimalny strumień objętości powietrza zewzględów higienicznychMinimalny strumień objętości powietrza, wymagany ze względówhigienicznych, dopływający do przestrzeni ogrzewanej (i) może byćokreślony w sposób następujący:3V min, i nminVi, m /h( 3.6)gdzie:n min – minimalna krotność wymiany powietrza na godzinę (tabela3.4), h –1 ;V i – kubatura przestrzeni ogrzewanej (i) (obliczona na podstawiewymiarów wewnętrznych), m 3 .Tabela 3.4 Minimalna krotność wymiany powietrza zewnętrznego[8]Typ pomieszczeniaεn minh –1Pomieszczenie mieszkalne (orientacyjnie) 0,5Kuchnia lub łazienka z oknem 0,5Pokój biurowy 1,0Sala konferencyjna, sala lekcyjna 2,0Krotności wymiany powietrza podane w tabeli 3.4 odniesione są dowymiarów wewnętrznych. Jeśli w obliczeniach stosowane są wymiaryzewnętrzne, wartości krotności wymiany powietrza podane w tabelinależy pomnożyć przez stosunek między kubaturą wewnętrznąi zewnętrzną (w przybliżeniu można przyjąć 0,8).W przypadku otwartych kominków należy przyjmować wyższe wartościstrumienia powietrza, wymagane ze względu na proces spalania.3.6 Projektowe obciążenie cieplne budynku lub jego częściPrzy obliczaniu strumienia powietrza infiltrującego do poszczególnychprzestrzeni ogrzewanych w równaniu (3.5) występuje współczynnik 2,uwzględniający najbardziej niekorzystny przypadek, w którym całeinfiltrujące powietrze wpływa do budynku z jednej strony (patrz punkt3.5). Natomiast w przypadku obliczania obciążenia cieplnego całegobudynku, taka konieczność nie zachodzi, ponieważ najgorszy przypadeknie wystąpi jednocześnie w pomieszczeniach z obu stron budynku.Dlatego sumę strumieni powietrza infiltrującego do poszczególnychprzestrzeni ogrzewanych należy pomnożyć przez 0,5. W związku z tymstrumień powietrza infiltrującego dla budynku określa sięw następujący sposób:30,5Vinf,i,Vmin,i , m /hi max( 3.7)V4. Nadwyżka mocy cieplnej wymaganado skompensowania skutkówosłabienia ogrzewaniaW normie PN-EN 12831:2006 występuje rozróżnienie pojęć„całkowita projektowa strata ciepła” i „projektowe obciążeniecieplne”. Różnica polega na tym, że „projektowe obciążenie cieplne”– obok całkowitej projektowej straty ciepła – uwzględnia dodatkowonadwyżkę mocy cieplnej, wymaganą do skompensowania skutkówosłabienia ogrzewania (rys. 4.1).Projektoweobciążenie cieplneProjektowa strata ciepłaprzez przenikanieCałkowita projektowastrata ciepłaWentylacyjnastrata ciepłaNadwyżka mocy cieplnej(skompensowanie skutkówosłabienia ogrzewania)Rysunek 4.1. Porównanie pojęć „całkowita projektowa strataciepła” i „projektowe obciążenie cieplne”Projektowe obciążenie cieplne przestrzeni ogrzewanej określone jestrównaniem:Φ Φ ΦΦ, W( 4.1)HL, i T , i V , i RH , igdzie:Φ T,i – projektowa strata ciepła ogrzewanej przestrzeni (i) przezprzenikanie, W;Φ V,i – projektowa wentylacyjna strata ciepła ogrzewanej przestrzeni(i), W;Φ RH,i – nadwyżka mocy cieplnej wymagana do skompensowaniaskutków osłabienia ogrzewania strefy ogrzewanej (i), W.4.1 Założenia metodyStraty ciepła oblicza się, zakładając ustalony model wymiany ciepła.Natomiast ogrzewanie z przerwami lub osłabieniem wymaga zapewnienianadwyżki mocy ponad moc, która pozwala pokrywać stratyciepła w warunkach ustalonej wymiany ciepła. Nadwyżka ta umożliwiaosiągnięcie wymaganej temperatury wewnętrznej w określonymczasie po okresie osłabienia.Ogólnie nadwyżka zależy od następujących czynników:– pojemności cieplnej budynku,– czasu, w którym ma być osiągnięta wymagana temperatura wewnętrzna,– zakładanego obniżenia temperatury w okresie osłabienia ogrzewania,– charakterystyk układu regulacji instalacji.Nadwyżka mocy cieplnej czasami nie jest wymagana, np.:– jeśli układ regulacji wyłącza program osłabienia w okresie niskichtemperatur zewnętrznych– straty ciepła mogą być ograniczone w okresie osłabienia ogrzewania,np. poprzez zmniejszenie intensywności wentylacji.Zgodnie z normą PN-EN 12831:2006 nadwyżka mocy powinnabyć uzgodniona z klientem (zleceniodawcą).Nadwyżka mocy może być określona metodą dokładną na podstawieobliczeń dynamicznych. Natomiast norma PN-EN 12831:2006podaje metodę uproszczoną. Metoda ta może być stosowana wodniesieniu do:– budynków mieszkalnych (okres osłabienia do 8 godzin, konstrukcjanie jest lekka),– budynków niemieszkalnych (okres osłabienia weekendowego do48 godzin, okres użytkowania do 8 godzin dziennie, projektowatemperatura wewnętrzna od 20ºC do 22ºC).Efektywna masa budynku jest klasyfikowana w trzech kategoriach:– duża masa budynku (betonowe podłogi i sufity połączone ześcianami z cegły lub betonu);– średnia masa budynku (betonowe podłogi i sufity oraz lekkieściany);– lekka masa budynku (podwieszone sufity i podniesione podłogioraz lekkie ściany).Strona 5

Czas nagrzewania,godz.Czasnagrzewania,godz.Materiały do ćwiczeń z ogrzewnictwa4.2 Współczynnik nagrzewaniaNadwyżka mocy cieplnej do skompensowania skutków osłabienia dlaprzestrzeni ogrzewanej (i) może być określona w następujący sposób:Φ A f W( 4.2)RH , i i RH,gdzie:A i – wewnętrzna powierzchnia podłogi przestrzeni ogrzewanej(i), m 2 ;f RH – współczynnik nagrzewania.Współczynnik nagrzewania f RH zależy od założonego obniżenia temperaturyw okresie osłabienia ogrzewania i czasu nagrzewania, w którymma być osiągnięta wymagana temperatura wewnętrzna. Wartościwspółczynnika nagrzewania są podane w załączniku krajowym donormy PN-EN 12831:2006 (tabela 4.1 i 4.2). Wartości podane w tabelachodnoszą się do wewnętrznej powierzchni podłogi i mogą byćstosowane dla pomieszczeń, których średnia wysokość nie przekracza3,5 m. Wartości tych nie stosuje się w przypadku elektrycznego ogrzewaniaakumulacyjnego.7. PN-EN ISO 6946:2004. Komponenty budowlane i elementybudynku – Opór cieplny i współczynnik przenikania ciepła – Metodaobliczania.8. PN-EN 12831:2006. Instalacje ogrzewcze w budynkach – Metodaobliczania projektowego obciążenia cieplnego.9. PN-EN ISO 10077-1:2006. Cieplne właściwości użytkowe okien,drzwi i żaluzji – Obliczanie współczynnika przenikania ciepła –Część 1: Metoda uproszczona10. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadaćbudynki i ich usytuowanie. (Dz. U. z dnia 15 czerwca2002 r. z późniejszymi zmianami).6. Załączniki6.1 Wartości temperaturyTabela 4.1. Współczynnik nagrzewania w budynkach niemieszkalnych,osłabienie nocne maksimum przez 12 h [8]Współczynnik nagrzewania f RH ,W/m 2Zakładane obniżenie temperatury podczas osłabienia a2 K 3 K 4 Kmasa budynku masa budynku masa budynku1) 2) 3) 1) 2) 3) 1) 2) 3)1 18 23 25 27 30 27 36 27 312 9 16 22 18 20 23 22 24 253 6 13 18 11 16 18 18 18 184 4 11 16 6 13 16 11 16 161) niska; 2) średnia; 3) dużaa W dobrze izolowanych szczelnych budynkach wystąpienie spadkutemperatury wewnętrznej podczas osłabienia o więcej niż 2 do 3 Knie jest bardzo prawdopodobne. Zależy to od warunków klimatycznychi masy cieplnej budynku.Tabela 6.1.StrefaklimatycznaProjektowa temperatura zewnętrzna i średniaroczna temperatura zewnętrzna [8]Projektowatemperaturazewnętrzna,ºCŚrednia rocznatemperatura zewnętrzna,ºCI –16 7,7II –18 7,9III –20 7,6IV –22 6,9V –24 5,5Tabela 4.2. Współczynnik nagrzewania w budynkach niemieszkalnych,osłabienie nocne maksimum przez 8 h [8]Współczynnik nagrzewania f RH ,W/m 2Zakładane obniżenie temperatury podczas osłabienia a1 K 2 K 3 Kmasa budynkudużamasa budynkudużamasa budynkuduża1 11 22 452 6 11 223 4 9 164 2 7 13a W dobrze izolowanych szczelnych budynkach wystąpienie spadkutemperatury wewnętrznej podczas osłabienia o więcej niż 2 do 3 Knie jest bardzo prawdopodobne. Zależy to od warunków klimatycznychi masy cieplnej budynku.5. Literatura1. PN-82/B-02403. Ogrzewnictwo – Temperatury obliczeniowe zewnętrzne.2. PN-EN ISO 13370:2001. Właściwości cieplne budynków – Wymianaciepła przez grunt – Metody obliczania.3. PN-EN ISO 14683:2001. Mostki cieplne w budynkach – Liniowywspółczynnik przenikania ciepła – Metody uproszczone i wartościorientacyjne.4. PN-EN ISO 10211-2:2002. Mostki cieplne w budynkach – Obliczaniestrumieni cieplnych i temperatury powierzchni – Część 2: Liniowemostki cieplne.5. PN-83/B-03430/AZ3:2000 Wentylacja w budynkach mieszkalnych,zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej. Wymagania.6. PN-EN 13465:2006. Wentylacja budynków – Metody obliczeniowedo wyznaczania wartości strumienia objętości powietrza w mieszkaniach.Strona 6

Norma PN–EN 12831. Nowa metoda obliczania projektowego obciążenia cieplnegoSłupskKołobrzegGdy niaGołdapKoszalin GdańskElbląg V SuwałkiStarogardIEłkChojniceOlszty n AugustówSzczecinZłotów GrudziądzPiłaSzczy tno IVToruńŁomżaBiały stokInowrocławOstrołękaGorzówWłocławek CiechanówPłockII PoznańWęgrówIII WarszawaZielona GóraBiałaKoło SkierniewiceGosty ńSiedlce PodlaskaLeszno Kalisz Łódź Radzy ńZgorzelec Legnica Sieradz Piotrków Try b.WłodawaWrocław Bełchatów RadomJelenia GóraLublinBrzeg RadomskoChełmWałbrzy ch OpoleKielceCzęstochowaZamośćTarnobrzegGliwice KatowiceKraków TarnówRzeszówBielsko BiałaŻy wiec Nowy Sącz Przemy ślSanokTabela 6.2. Projektowa temperatura wewnętrzna [8]ZakopaneVIVRys. 6.1. Podział terytorium Polski na strefy klimatyczne. Na podstawie [8]Przeznaczenie lub sposób wykorzystania pomieszczeń Przykłady pomieszczeń θ int,– nieprzeznaczone na pobyt ludzi,przemysłowe – podczas działania ogrzewania dyżurnego (jeślipozwalają na to względy technologiczne)– w których nie występują zyski ciepła, a jednorazowy pobytludzi znajdujących się w ruchu i okryciach zewnętrznych nieprzekracza 1 h,– w których występują zyski ciepła od urządzeń technologicznych,oświetlenia itp., przekraczające 25 W na 1 m 3 kubaturypomieszczeniamagazyny bez stałej obsługi, garaże indywidualne, halepostojowe (bez remontów), akumulatornie, maszynownie iszyby dźwigów osobowychklatki schodowe w budynkach mieszkalnych, 8hale sprężarek, pompownie, kuźnie, hartownie, wydziałyobróbki cieplnejºC5– w których nie występują zyski ciepła, przeznaczone do stałegopobytu ludzi, znajdujących się w okryciach zewnętrznych lubwykonujących pracę fizyczną o wydatku energetycznym powyżej300 W,– w których występują zyski ciepła od urządzeń technologicznych,oświetlenia itp., wynoszące od 10 do 25 W na 1 m 3 kubaturypomieszczenia– w których nie występują zyski ciepła, przeznaczone na pobytludzi:o w okryciach zewnętrznych w pozycji siedzącej i stojącej,o bez okryć zewnętrznych znajdujących się w ruchu lub wykonującychpracę fizyczną o wydatku energetycznym do 300 W,– w których występują zyski ciepła od urządzeń technologicznych,oświetlenia itp., nieprzekraczające 10 W na 1 m 3 kubaturypomieszczenia– przeznaczone na stały pobyt ludzi bez okryć zewnętrznych,niewykonywujących w sposób ciągły pracy fizycznej– kotłownie i węzły cieplnemagazyny i składy wymagające stałej obsługi, hole wejściowe,poczekalnie przy salach widowiskowych bez szatni,kościoły,hale pracy fizycznej o wydatku energetycznym powyżej 300W, hale formierni, maszynownie chłodni, ładownie akumulatorów,hale targowe, sklepy rybne i mięsnesale widowiskowe bez szatni, ustępy publiczne, szatnie okryćzewnętrznych, hale produkcyjne, sale gimnastyczne,kuchnie indywidualne wyposażone w paleniska węglowepokoje mieszkalne, przedpokoje, kuchnie indywidualnewyposażone w paleniska gazowe lub elektryczne, pokojebiurowe, sale posiedzeń, muzea i galerie sztuki z szatniami,audytoria– przeznaczone do rozbierania, łazienki, rozbieralnie-szatnie, umywalnie, natryskownie, halepływalni,12162024– przeznaczone na pobyt ludzi bez odzieży gabinety lekarskie z rozbieraniem pacjentów, sale niemowląt isale dziecięce w żłobkach, sale operacyjne1

Norma PN–EN 12831. Nowa metoda obliczania projektowego obciążenia cieplnego6.2 Terminy występujące w normie PN-EN 12831:2006Terminpodziemieelement budynkuczęść budynkuprojektowa różnica temperaturyprojektowa strata ciepławspółczynnik projektowej straty ciepłaprojektowe przenikanie ciepłaprojektowe obciążenie cieplneprojektowa strata ciepła rozpatrywanejprzestrzeni przez przenikanieprojektowa wentylacyjna strata ciepłarozpatrywanej przestrzenitemperatura powietrza zewnętrznegoprojektowa temperatura zewnętrznaprzestrzeń ogrzewanatemperatura powietrza wewnętrznegoprojektowa temperatura wewnętrznaśrednia roczna temperatura zewnętrznatemperatura operacyjnastrefa cieplnaprzestrzeń nieogrzewanainstalacja wentylacyjnastrefaDefinicjapomieszczenie jest klasyfikowane jako podziemie, jeżeli więcej niż 70% powierzchni jegościan zewnętrznych styka się z gruntemczęść składowa budynku, taka jak ściana lub podłogacałkowita kubatura przestrzeni ogrzewana jedną wspólną instalacją ogrzewczą (np. pojedynczemieszkania), gdzie dostawa ciepła do każdego mieszkania może być centralnie regulowanaprzez mieszkańcaróżnica między projektową temperaturą wewnętrzną a projektową temperaturą zewnętrznąilość ciepła przenikająca z budynku do środowiska zewnętrznego w jednostce czasu, w określonychwarunkach projektowychprojektowa strata ciepła podzielona przez różnicę temperaturyciepło przenikające z wnętrza budynku lub jego częściwymagany strumień ciepła umożliwiający osiągnięcie określonych warunków projektowychstrata ciepła do otoczenia budynku, będąca wynikiem przewodzenia ciepła przez obudowębudynku, a także wymiany ciepła między ogrzewanymi przestrzeniami wewnątrz budynkuzapotrzebowanie na ciepło do podgrzania powietrza wentylacyjnego i infiltrującego orazprzepływającego z jednej ogrzewanej przestrzeni do drugiejtemperatura powietrza na zewnątrz budynkutemperatura powietrza zewnętrznego, która jest stosowana w obliczeniach projektowych stratciepłaprzestrzeń, która powinna być ogrzewana do określonej projektowej temperatury wewnętrznejtemperatura powietrza wewnątrz budynkutemperatura operacyjna w centralnym miejscu przestrzeni ogrzewanej (na wysokości między0,6 m a 1,6 m) stosowana do obliczeń projektowych strat ciepłaśrednia roczna wartość temperatury zewnętrznejśrednia arytmetyczna z wartości temperatury powietrza wewnętrznego i średniej temperaturypromieniowaniaczęść przestrzeni ogrzewanej z określoną zadaną wartością temperatury przy nieznacznychzmianach temperatury wewnętrznej w tej przestrzeniprzestrzeń nie będąca częścią przestrzeni ogrzewanejinstalacja służąca do doprowadzenia określonych strumieni powietrzagrupa przestrzeni mających podobne charakterystyki cieplne6.3 Wybrane pojęcia i symbole występujące w normie PN-EN 12831:2006Pojęcie Symbol Jednostkaprojektowe obciążenie cieplne Φ HL Wcałkowita projektowa strata ciepła Φ Wprojektowa strata ciepła przez przenikanie Φ T Wprojektowa wentylacyjna strata ciepła Φ V Wnadwyżka mocy cieplnej wymagana do skompensowania skutków osłabienia ogrzewania Φ RH Wwspółczynnik projektowej straty ciepła H W/Kprojektowa temperatura wewnętrzna θ int ºCprojektowa temperatura zewnętrzna θ e ºCśrednia roczna temperatura zewnętrzna θ m,e ºCpowierzchnia elementu budynku (k) A k m 2współczynnik przenikania ciepła liniowego mostka cieplnego (l)długość liniowego mostka cieplnego (l) l l mwspółczynnik redukcji temperatury, uwzględniający różnicę między temperaturą przestrzenib u –nieogrzewanej i projektową temperaturą zewnętrznąwspółczynnik redukcyjny temperatury, uwzględniający różnicę temperatury przyległejprzestrzeni i projektowej temperatury zewnętrznejf ij –strumień objętości powietrza wentylacyjnegostrumień powietrza infiltrującegominimalny strumień objętości powietrza, wymagany ze względów higienicznychlV W/mKm 3 /s; m 3 /hV m 3 /s; m 3 /hinfV m 3 /s; m 3 /hminkubatura V m 3krotność wymiany powietrza wewnętrznego, wynikająca z różnicy ciśnienia 50 Pa międzyn 50 h –1wnętrzem a otoczeniem budynku, z uwzględnieniem wpływu nawiewników powietrzaminimalna krotność wymiany powietrza zewnętrznego n min h –1współczynnik osłonięcia e –współczynnik poprawkowy uwzględniający wzrost prędkości wiatru w zależności odε –wysokości położenia przestrzeni ogrzewanej ponad poziomem terenu2