Streszczenie, spis treści, tabel i rysunków - IPPC - Ministerstwo ...

KOMISJA EUROPEJSKAZintegrowane Zapobieganie i Ograniczanie Zanieczyszczeń (IPPC)Dokument Referencyjny dla najlepszych dostępnych technikw przemyśle celulozowo-papierniczymgrudzień 2001MINISTERSTWO ŚRODOWISKAWarszawa, styczeń 2004

Tytuł orginału:Reference Document on Best Available Techniques in the Pulp and PaperIndustryDokument ten, zatwierdzony przez Komisję Europejską w grudniu 2001r., jest rezultatemwymiany informacji zorganizowanej na mocy art. 16 (2) Dyrektywy Rady 96/61/EC z dnia 24września 1996r. w sprawie zintegrowanego zapobiegania i ograniczania zanieczyszczeń wramach prac Technicznej Grupy Roboczej, działającej przy Europejskim Biurze IPPC w Sewilli.Niniejszy „Dokument referencyjny dla najlepszych dostępnych technik w przemyślecelulozowo-papierniczym” służy celom informacyjnym i nie jest przepisem prawa. Może byćpomocny przy określaniu wymogów najlepszych dostępnych technik (BAT) dla instalacji doprodukcji masy włóknistej, papieru lub tektury i przesłanką do podejmowania decyzji odnośniewarunków pozwolenia zintegrowanego dla tych instalacji.Tłumaczenie wykonano w ramach IV Programu Indykatywnego „Wsparcie MinisterstwaŚrodowiska w procesie integracji Polski z Unią Europejską i w dostosowaniu prawa orazadministracji ochrony środowiska do wymogów członkostwa w Unii Europejskiej”,finansowanego ze środków Ekologicznego Funduszu Partnerskiego Phare.Tłumaczenie dokumentu zostało zweryfikowane merytorycznie przez ekspertów i tłumaczy: drinż. Józef Dąbrowski, dr inż. Małgorzata Michniewicz, mgr inż. Maria Żubrzak, mgr BogdanKiszczak.Tłumaczenie uzyskało aprobatę Technicznej Grupy Roboczej ds. produkcji papieru i celulozydziałającej przy Ministerstwie Środowiska.W przypadku wątpliwości interpretacyjnych należy posłużyć się dokumentem oryginalnym:Reference Document on Best Available Techniques in the Pulp and Paper Industrydostępnym na stronie internetowej Europejskiego Biura IPPC w Sewilli (http://eippcb.jrc.es).

StreszczenieKażdy z powyższych rozdziałów dzieli się na pięć podrozdziałów zgodnie z ogólnym planemdokumentów referencyjnych dotyczących najlepszych dostępnych technik (BAT) w ramachzintegrowanego zapobiegania i ograniczenia zanieczyszczeń. Większość czytelników nie musiczytać całego dokumentu, lecz jedynie te rozdziały lub podrozdziały, które dotyczą konkretnegozakładu. Na przykład informacje na temat celulozowni produkujących masę celulozową isiarczanową przeznaczoną na rynek znajdują się jedynie w rozdziale 2; celulozowniesiarczanowe zintegrowane z papierniami są omawiane w rozdziałach 2 i 6; zaś informacjeodnoszące się do zintegrowanych wytwórni przetwarzających makulaturę można znaleźć wrozdziałach 5 i 6.Na końcu dokumentu znajdują się bibliografia oraz słownik terminów i skrótów, które ułatwiajązrozumienie niniejszego tekstu.Informacje ogólne (rozdział 1) dotyczą danych statystycznych dotyczących zużycia papieru wEuropie, rozkładu geograficznego zakładów produkujących masy włókniste i papier w Europie,niektórych aspektów gospodarczych tego sektora, ogólnych danych na temat produkcji mas ipapieru, głównych zagadnień z zakresu ochrony środowiska oraz klasyfikacji celulozowni ipapierni w Europie. Rozdział kończy się ogólnymi uwagami na temat określenia najlepszychdostępnych technik (BAT) dla omawianego sektora, który charakteryzuje się dużąróżnorodnością produktów, (kombinacjami) związanych z nimi procesów oraz rozwiązaniamitechnicznymi o wysokim stopniu zintegrowania procesów.W każdym z pięciu głównych rozdziałów przedstawiono informacje dotyczące następującychzagadnień: zastosowania procesów i technik; głównych problemów środowiskowych, takich jakzapotrzebowanie na surowce i energię; emisje i odpady; opis właściwych technik w celuzmniejszenia emisji, minimalizacji odpadów oraz oszczędności energii; ustalenie najlepszychdostępnych technik (BAT) oraz techniki wschodzące.W przypadku danych liczbowych dotyczących emisji i zużycia, należy pamiętać, że ze względuna różne metody pomiaru, wykorzystywane w poszczególnych Państwach Członkowskich, danete nie zawsze są ściśle porównywalne. (Patrz: załącznik nr 3 zawierający więcej informacji naten temat. Tym niemniej jednak różnorodność metod pomiaru nie ma wpływu na wnioskiprzedstawione w niniejszym dokumencie).Omówienie technik, które należy wziąć pod uwagę przy ustalaniu najlepszych dostępnychtechnik (BAT), ma ujednoliconą formę i obejmuje krótki opis techniki, najważniejszeosiągnięcia w dziedzinie ochrony środowiska, możliwości zastosowania, skutki oddziaływaniana środowisko, doświadczenia eksploatacyjne, aspekty ekonomiczne czyli opłacalność, celwdrożenia takiej techniki, przykładowe zakłady oraz bibliografię. Podrozdział dotyczącynajlepszych dostępnych technik (BAT) uwzględnia zakresy poziomów emisji i zużycia związanez zastosowaniem BAT. Wnioski dotyczące najlepszych dostępnych technik (BAT) wynikają zdoświadczeń w istniejących zakładach oraz z wiedzy ekspertów Technicznej Grupy Roboczej(TWG).Produkcja mas włóknistych i papieru stanowi złożony proces, na który składa się wiele etapów igdzie wykorzystuje się różne produkty.. Dla celów analizy można rozbić szeroki zakreswykorzystywanych surowców oraz procesy związane z wytwarzaniem masy i papieru na pewnąliczbę operacji jednostkowych. W niniejszym dokumencie problemy ekologiczne orazodpowiednie techniki zapobiegające emisjom/odpadom, redukujące emisje/odpady orazograniczające zużycie energii i surowców zostały opisane osobno w pięciu głównychPrzemysł celulozowo-papierniczyii

Przemysł celulozowo-papierniczyStreszczeniekategoriach (rozdziały od 2 do 6). Gdzie uznano za właściwe i konieczne, kategorie tepodzielono na podkategorie.W niniejszym dokumencie zapisano informacje o różnorodności surowców, źródeł energii iprocesów w europejskim przemyśle papierniczym na poziomie sektorów. Tym niemniej jednak,w konkretnych przypadkach, w ramach każdej głównej kategorii produktu znajdują się pewienzakres surowców oraz właściwości produktu różniące je od produktów o standardowej jakości,co może wpływać na warunki eksploatacyjne oraz możliwość udoskonalania odpowiednichprocesów. Dotyczy to szczególnie specyficznych papierni wytwarzających produkty o dużejróżnorodności jakościowej w sposób sekwencyjny lub papierni produkujących „specjalneasortymenty” papieru.Wymiana informacji umożliwiła sformułowanie wniosków dotyczących najlepszych dostępnychtechnik (BAT). Aby w pełni zrozumieć istotę najlepszych dostępnych technik (BAT) orazuzyskać informacje na temat poziomów emisji wynikających z ich zastosowania, należyzapoznać się z podrozdziałami opisującymi najlepsze dostępne techniki w rozdziałach głównych.Poniżej znajduje się podsumowanie kluczowych wniosków.Ogólne najlepsze dostępne techniki BAT dla wszystkich procesówPodczas wymiany informacji okazało się, że najskuteczniejszym działaniem, zmierzającym dozmniejszenia emisji/zużycia oraz poprawy efektów ekonomicznych, jest wdrożenie najlepszychdostępnych technologii procesowych oraz ograniczających zanieczyszczenia w połączeniu znastępującymi rozwiązaniami:• szkolenie, kształcenie i motywacja personelu i operatorów,• optymalizacja regulacji procesu,• odpowiednia konserwacja urządzeń technicznych oraz zastosowanie związanych z nimitechnik ograniczających zanieczyszczenia,• system zarządzania środowiskiem, który optymalizuje zarządzanie, podnosi świadomość orazuwzględnia cele, środki, w którym przewidziano opisy instrukcji procesowych, procedurpracy, itp.Najlepsze dostępne techniki BAT dla procesów wytwarzania masy celulozowejsiarczanowej (rozdział 2)Metoda siarczanowa lub kraft są dominującymi na całym świecie procesami roztwarzania.Wynika to z doskonałych właściwości wytrzymałościowych masy celulozowej oraz możliwościjej zastosowania do wszystkich gatunków drewna. W przypadku wytwarzania masy celulozowejsiarczanowej najistotniejszymi problemami ochrony środowiska są zrzuty ścieków, emisje doatmosfery, włączając w to gazy złowonne oraz zużycie energii. W niektórych krajach przewidujesię, że istotnym problemem ekologicznym staną się również odpady. Głównymi surowcami sązasoby odnawialne (drewno i woda) oraz chemikalia do roztwarzania i bielenia. Na emisje dowody składają się głównie substancje organiczne. W ściekach z bielarni, wykorzystującejchemikalia bielące zawierające chlor, znajdują się organiczne związki chloru mierzone jakoAOX (adsorbowalne organiczne chlorowce). Niektóre związki odprowadzane z zakładów sątoksyczne dla organizmów wodnych. Emisje substancji barwnych mogą wpływać negatywnie naróżne gatunki istot żyjących w zbiornikach (odbiornikach ścieków). Emisje składnikówpokarmowych (azot i fosfor) mogą przyczyniać się do eutrofizacji zbiorników (odbiornikówścieków). Metale ekstrahowane z drewna są odprowadzane przy niskich stężeniach, ale zewzględu na wysokie przepływy odprowadzane ilości mogą być znaczące. Istotne ograniczeniezarówno chlorowanych, jak i nie chlorowanych substancji organicznych w ściekachiii

Streszczeniez celulozowni osiągnięto w dużym stopniu za pomocą zastosowania działańwewnątrzprocesowych.Uważa się, że najlepsze dostępne techniki dla celulozowni produkujących masę celulozowąsiarczanową są następujące:• suche korowanie drewna,• zwiększona delignifikacja przed bieleniem poprzez pogłębione lub zmodyfikowaneroztwarzanie i dodatkowe stopnie tlenowe,• wysoce efektywne mycie masy niebielonej oraz sortowanie masy niebielonej w obieguzamkniętym,• bielenie metodą ECF (bez użycia chloru pierwiastkowego) z niskim wskaźnikiemadsorbowalnych organicznych chlorowców (AOX) lub bielenie metodą TCF (bez użyciazwiązków chloru),• zawracanie niektórych, głównie alkalicznych wód procesowych (filtratów) z instalacjibielenia,• skuteczna kontrola przelewów, zatrzymanie i system odzysku,• odpędzanie i ponowne użycie kondensatów z wyparki,• właściwa wydajność wyparki ługu czarnego (instalacji wyparnej) i kotła regeneracyjnegowystarczająca do przerobu dodatkowych ilości ługu i obciążenia suchą substancją,• zbieranie i ponowne użycie czystych wód chłodzących,• zapewnienie wystarczająco dużych zbiorników buforowych do gromadzenia przelewówługów oraz brudnych kondensatów w celu zapobiegania nagłym wzrostom obciążenia orazprzypadkowym problemom w funkcjonowaniu oczyszczalni ścieków;• Oprócz metod zintegrowanych z procesem, w przypadku celulozowni produkujących masęcelulozową siarczanową, za BAT uważa się dwustopniowe oczyszczanie ścieków –oczyszczanie wstępne (mechaniczne) oraz oczyszczanie biologiczne.W przypadku celulozowni produkujących bieloną oraz niebieloną masę celulozową siarczanową,emisje do wody wynikające z zastosowania odpowiedniej kombinacji najlepszych dostępnychtechnik BAT osiągają następujące poziomy:Przepływm 3 /ADtChZTkg/ADtBZTkg/ADtZawiesinakg/ADtAOXkg/ADtCałkowity Nkg/ADtCałkowity Pkg/ADtMasa bielona 30 - 50 8-23 0,3-1,5 0,6-1,5 < 0,25 0,1-0,25 0,01-0,03Masa niebielona 15 - 25 5-10 0,2-0,7 0,3-1,0 - 0,1-0,2 0,01-0,02Powyższe poziomy emisji dotyczą średnich wartości rocznych. Wartości dotyczące przepływuwody wynikają z przyjęcia założenia, że woda chłodząca oraz inne czyste wody sąodprowadzane osobno. Wartości dotyczą jedynie procesów wytwarzania masy celulozowej. Wzakładach zintegrowanych do powyższych wartości należy dodać również emisje związane zwytwarzaniem papieru (patrz: rozdział 6) zgodnie z asortymentem produkowanych wyrobów.Inną istotną kwestią związaną z ochroną środowiska są emisje gazów odlotowych z różnychźródeł. Emisje do atmosfery pochodzą z kotła regeneracyjnego (sodowego), pieca wapiennego,kotła opalanego korą, magazynu zrębków, warnika, mycia masy, bielarni, oddziałuprzygotowania chemikaliów bielących, odparowywania, sortowania, mycia, przygotowywaniaługu białego i różnorodnych zbiorników. Część z nich stanowią emisje rozproszone, uwalniającesię w różnych etapach procesu. Główne źródła punktowe, to kocioł sodowy, piec wapienny orazkotły pomocnicze. Emisje składają się główne z tlenków azotu, związków zawierających siarkęPrzemysł celulozowo-papierniczyiv

Streszczenietakich, jak dwutlenek siarki oraz zredukowanych związków siarki o nieprzyjemnym zapachu.Ponadto występują emisje zawieszonych cząstek stałych (pyłów).Najlepsze dostępne techniki BAT redukujące emisje do atmosfery obejmują:• zbieranie i spalanie stężonych gazów złowonnych oraz ograniczanie powstających emisjiSO 2 . Stężone gazy mogą być spalane w kotle sodowym, piecu wapiennym lub osobnympiecu o niskiej emisji NO x . Gazy spalinowe emitowane z tego ostatniego posiadają wysokiestężenie SO 2 , który jest zatrzymywany w płuczce,• zbieranie i spalanie rozcieńczonych gazów złowonnych z różnych źródeł oraz ograniczaniepowstających emisji SO 2 ,• zmniejszanie emisji TRS (zredukowanej siarki ogółem) z kotła sodowego za pomocąskutecznej regulacji spalania i pomiaru CO,• zmniejszanie emisji TRS z pieca wapiennego za pomocą regulacji nadmiaru tlenu, użyciapaliwa o niskiej zawartości siarki oraz za pomocą kontroli zawartości resztkowych solisodowych w szlamie pokaustyzacyjnym doprowadzanym do pieca,• ograniczanie emisji SO 2 z kotłów regeneracyjnych za pomocą spalania ługu czarnego owysokim stężeniu suchej substancji i/lub poprzez zastosowanie płuczki gazów spalinowych,• BAT stanowi również ograniczanie emisji NO x z kotła sodowego (tzn. poprzez zapewnienieodpowiedniego mieszania i podziału powietrza w kotle), z pieca wapiennego oraz z kotłówpomocniczych poprzez regulację warunków spalania oraz poprzez odpowiednią konstrukcjęnowych lub zmienianych instalacji,• redukcję emisji SO 2 z kotłów pomocniczych dzięki wykorzystaniu kory, gazu, oleju i węglao niskiej zawartości siarki oraz ograniczaniu emisji siarki za pomocą płuczki,• oczyszczanie gazów spalinowych z kotłów sodowych, kotłów pomocniczych (w którychspalane są inne biopaliwa i/lub paliwa kopalne) oraz pieca wapiennego za pomocąskutecznych odpylaczy elektrostatycznych (elektrofiltrów) w celu zmniejszania emisjipyłów.W poniższej tabeli przedstawiono poziomy BAT emisji zanieczyszczeń do powietrzaatmosferycznego dla celulozowni produkujących bieloną i niebieloną masę celulozowąsiarczanową. Zostały one uzyskane w wyniku zastosowania kombinacji tych technik. Poziomyemisji dotyczą średnich wartości rocznych i produkcji w warunkach standardowych. Nieuwzględniono emisji z kotłów pomocniczych, np. produkujących parę do suszenia masycelulozowej i/lub papieru. Emisje z kotłów pomocniczych wykazane są poniżej w częścidotyczącej BAT dla kotłów pomocniczych.Bielona i niebielonamasa celulozowasiarczanowaPyłkg/ADtSO 2 (jako S)kg/ADtNOx(NO+NO 2 jako NO 2 )w kg/ADtTRS (jako S)kg/ADt0,2-0,5 0,2-0,4 1,0-1,5 0,1-0,2Wartości odnoszą się jedynie do produkcji masy celulozowej. Oznacza to, że w zakładachzintegrowanych dane liczbowe dla emisji procesowych dotyczą jedynie produkcji masycelulozowej siarczanowej, a nie obejmują emisji do atmosfery z kotłów parowych ani instalacjienergetycznych zapewniających energię do produkcji papieru.Najlepsze dostępne techniki redukujące odpady obejmują ograniczenie wytwarzania odpadówstałych oraz odzyskiwanie, recykling i ponowne użycie tych materiałów, jeżeli jest toPrzemysł celulozowo-papierniczyv

Streszczenieuzasadnione z praktycznego punktu widzenia. W tym celu korzystne jest oddzielne gromadzenieoraz przejściowe magazynowanie frakcji odpadów u źródła. Jeżeli zebrane odpady nie nadają siędo ponownego użycia w procesie, za najlepsze dostępne techniki BAT uważa się utylizacjęzewnętrzną pozostałości/odpadów jako substytutów lub spalanie odpadów organicznych wodpowiednio zaprojektowanych kotłach z uwzględnieniem odzysku energii.Można podjąć szereg działań na rzecz redukcji zużycia świeżej pary i energii elektrycznej orazzwiększenia własnej produkcji pary i energii. W wydajnych energetycznie niezintegrowanychcelulozowniach ciepło wytwarzane z ługu czarnego i spalania kory przewyższa energiękonieczną do przeprowadzenia całego procesu produkcji.Jednakże i tak paliwo olejowe będzie nadal potrzebne w wielu celulozowniach do piecawapiennego i w takich przypadkach, jak rozruch.Wydajne energetycznie wytwórnie masy celulozowej siarczanowej i papieru zużywająnastępujące ilości energii cieplnej i elektrycznej:• niezintegrowane celulozownie produkujące bieloną masę celulozową siarczanową: 10-14GJ/ADt energii cieplnej i 0,6-0,8 MWh/ADt energii elektrycznej,• zintegrowane celulozownie i papiernie produkujące bieloną masę celulozową siarczanową(np. niepowlekany papier wysokogatunkowy): 14-20 GJ/ADt energii cieplnej i 1,2-1,5MWh/ADt energii elektrycznej,• zintegrowane celulozownie i papiernie produkujące niebieloną masę celulozową siarczanową(np. papier typu Krafliner): 14-17,5 GJ/ADt ciepła technologicznego i 1-1,3 MWh/ADtenergii elektrycznej.Najlepsze dostępne techniki BAT dla roztwarzania siarczynowego (rozdział 3)Produkcja masy siarczynowej jest zdecydowanie mniejsza od produkcji masy celulozowejsiarczanowej. Proces roztwarzania tą metodą może być prowadzony z zastosowaniem różnychchemikaliów warzelnych. W niniejszym dokumencie większą uwagę poświęcono roztwarzaniuza pomocą siarczynu magnezu ze względu na jego znaczenie, z punktu widzenia wydajności iliczby zakładów w Europie.Pod wieloma względami procesy roztwarzania siarczynowego i siarczanowego są do siebiepodobne, dotyczy to zwłaszcza różnych możliwości wewnętrznych i zewnętrznych działańredukujących emisje do środowiska. Główne różnice pomiędzy dwoma procesami roztwarzaniachemicznego, z punktu widzenia ochrony środowiska, występują w zakresie chemii procesuroztwarzania, przygotowania chemikaliów i systemie regeneracji oraz zmniejszonychwymaganiach dotyczących bielenia ze względu na wyższą początkową białość masysiarczynowej.Podobnie jak w przypadku wytwarzania masy celulozowej siarczanowej, również wroztwarzaniu siarczynowym zasadniczym problemem są zrzuty ścieków oraz emisje doatmosfery. Głównymi surowcami są zasoby odnawialne (drewno i woda) oraz chemikalia doroztwarzania i bielenia. Emisje do wody składają się głównie z substancji organicznych.Niektóre związki odprowadzane z zakładów są toksyczne dla organizmów wodnych. Emisjesubstancji zabarwionych mogą negatywnie wpływać na gatunki istot żyjących w zbiorniku, doktórego spływają ścieki (odbiorniku ścieków). Emisje składników pokarmowych (azotu ifosforu) mogą przyczynić się do eutrofizacji zbiornika (odbiornika ścieków). Metaleekstrahowane z drewna są odprowadzane przy niskich stężeniach, ale ze względu na wysokiePrzemysł celulozowo-papierniczyvi

Streszczenieprzepływy odprowadzane ilości mogą być znaczące. W bieleniu masy siarczynowej zazwyczajunika się wykorzystywania chemikaliów bielących zawierających chlor, tzn. stosuje się bieleniew technologii TCF. Dlatego ścieki z bielarni nie zawierają znaczących ilości organicznychzwiązków chloru.Informacji na temat technik, które należy wziąć pod uwagę przy ustalaniu najlepszychdostępnych technik BAT jest ogólnie dużo mniej dla celulozowni siarczynowych niż dlacelulozowni produkujących masę siarczanową. Dlatego na podstawie ograniczonych informacjidostarczonych przez członków Technicznej Grupy Roboczej, w trakcie wymiany informacji natemat najlepszych dostępnych technik, jedynie kilka technik można opisać w podobnymzakresie, jak dla roztwarzania siarczanowego. Dostępne dane są dość ograniczone. Niedostatekinformacji może być częściowo zrekompensowany dzięki bardzo dużym podobieństwompomiędzy roztwarzaniem siarczynowym i siarczanowym. Wiele technik mających na celuzapobieganie i ograniczanie zanieczyszczeń przy roztwarzaniu siarczanowym znajduje, wwiększości, zastosowanie również dla roztwarzania siarczynowego. Podjęto odpowiednie krokiw celu zebrania niezbędnych informacji na temat szczegółowych różnic między technologiamisiarczanową i siarczynową. Niemniej jednak do opisu technik i sformułowania wnioskówdotyczących najlepszych dostępnych technik BAT można wykorzystać jedynie informacje zAustrii, Niemiec i Szwecji. Osiągnięto tam znaczne sukcesy, jeżeli chodzi o redukcję emisji dowody za pomocą metod wewnątrzprocesowych.Najlepsze dostępne techniki dla celulozowni siarczynowych obejmują:• korowanie drewna na sucho,• zwiększoną delignifikację przed bieleniem poprzez pogłębione lub zmodyfikowaneroztwarzanie,• wysoce efektywne mycie masy niebielonej oraz sortowanie masy niebielonej w obieguzamkniętym,• skuteczną kontrolę przelewów, zatrzymanie i system odzysku,• zamknięty układ instalacji bielenia, gdy stosowane są procesy roztwarzania o zasadziesodowej,• bielenie techniką TCF,• neutralizację ługu słabego przed odparowywaniem oraz ponowne użycie większościkondensatów w procesie lub oczyszczanie beztlenowe,• dla zapobiegania nieuzasadnionym obciążeniom oraz przypadkowym awariom w pracyoczyszczalni ścieków, spowodowanym zrzutami ługów warzelnych i powarzelnych orazbrudnych kondensatów, uważa się za konieczne zapewnienie wystarczająco dużychzbiorników buforowych,• jako uzupełnienie działań zintegrowanych z procesem, najlepsze dostępne techniki BAT dlacelulozowni siarczynowych obejmują dwustopniowe oczyszczanie ścieków: oczyszczaniepierwszego stopnia (mechaniczne) oraz oczyszczanie biologiczne.Poniższa tabela przedstawia, uzyskane w wyniku zastosowania właściwych kombinacjinajlepszych dostępnych technik BAT, poziomy emisji do wody w celulozowniachprodukujących siarczynową bieloną masę celulozową:Przepływm 3 /ADtChZTkg/ADtBZTkg/ADtZawiesinakg/ADtAOXkg/ADtCałkowityNkg/ADtCałkowity Pkg/ADtMasa bielona 40 - 55 20-30 1-2 1,0-2,0 - 0,15-0,5 0,02-0,05Przemysł celulozowo-papierniczyvii

StreszczeniePowyższe poziomy emisji dotyczą średnich wartości rocznych. Przyjęcie wartości dotyczącychprzepływu ścieków wynika z założenia, że woda chłodząca oraz inne czyste wody odprowadzanesą osobno. Wartości odnoszą się jedynie do roztwarzania. W zakładach zintegrowanych dopowyższych wartości należy dodać również emisje związane z produkcją papieru (patrz: rozdział6) zgodnie z asortymentem produkowanych wyrobów.Innym istotnym zagadnieniem dotyczącym ochrony środowiska są emisje gazów odlotowych zróżnych źródeł. Najistotniejszymi z nich są kocioł regeneracyjny i piec opalany korą. Gazyodlotowe zawierające niższe stężenia SO 2 są pochodną operacji mycia i sortowania orazpowstają z odpowietrzeń wyparek i różnych zbiorników. Część tych emisji, na różnych etapachprocesu, uchodzi w postaci rozproszonej. Emisje składają się głównie z dwutlenku siarki,tlenków azotu i pyłu.Najlepsze dostępne techniki BAT mające na celu redukcję emisji do powietrza atmosferycznegoobejmują:• zbieranie gazów odlotowych o wysokich stężeniach SO 2 oraz jego odzyskiwanie wzbiornikach o różnych poziomach ciśnienia,• zbieranie rozproszonych emisji SO 2 wydzielanych z różnych źródeł i wprowadzanie ich dokotła regeneracyjnego jako powietrza do spalania,• ograniczanie emisji SO 2 z kotła(ów) regeneracyjnego(ych) poprzez zastosowanie odpylaczyelektrostatycznych i wielostopniowych płuczek gazów spalinowych oraz zbieranie inatryskiwanie różnorodnych odpowietrzeń,• redukcję emisji SO 2 z kotłów pomocniczych poprzez wykorzystanie kory, gazu, oleju i węglao niskiej zawartości siarki lub zatrzymywanie emisji siarki,• redukcję emisji gazów złowonnych za pomocą skutecznych systemów kolektorowych,• redukcję emisji NO x z kotła regeneracyjnego oraz kotłów pomocniczych poprzez regulacjęwarunków spalania,• oczyszczanie gazów spalinowych z kotłów pomocniczych w odpylaczach elektrostatycznychw celu zmniejszenia emisji pyłów,• optymalizację emisji ze spalania odpadów z uwzględnieniem odzysku energii.Poniższa tabela przedstawia poziomy emisji, które osiągnięto w wyniku zastosowaniawłaściwych kombinacji najlepszych dostępnych technik BAT. Nie uwzględniono emisji z kotłówpomocniczych, np. powstających w wyniku produkcji pary do suszenia masy i/lub papieru.Emisje z tych instalacji zaprezentowano poniżej w części dotyczącej BAT dla kotłówpomocniczych.Przemysł celulozowo-papierniczyPyłkg/ADtSO 2 (jako S)kg/ADtNOx (jako NO 2 )kg/ADtMasa bielona 0,02 – 0,15 0,5 – 1,0 1,0 – 2,0Powyższe poziomy emisji dotyczą wartości średniorocznych i warunków standardowych.Wartości te odnoszą się tylko do produkcji masy celulozowej. Oznacza to, że w zakładachzintegrowanych dane liczbowe odnoszące się do emisji procesowych dotyczą jedynie produkcjimasy celulozowej, a nie obejmują emisji do atmosfery z kotłów pomocniczych ani instalacjienergetycznych dostarczających energię dla produkcji papieru.Najlepsze dostępne techniki BAT mające na celu redukcję odpadów obejmują ograniczeniewytwarzania odpadów stałych oraz odzyskiwanie, recykling i ponowne użycie tych materiałówviii

Streszczeniew sytuacjach, gdzie jest to uzasadnione z praktycznego punktu widzenia. W tym celu korzystnemogą okazać się oddzielne gromadzenie oraz przejściowe magazynowanie frakcji odpadów uźródła. Jeżeli zebrane odpady nie nadają się do ponownego użycia w procesie, za BAT uważa sięutylizację zewnętrzną pozostałości/odpadów jako substytutów lub spalanie odpadóworganicznych w odpowiednio zaprojektowanych kotłach z uwzględnieniem odzysku energii.Istnieje szereg działań, które można podjąć w celu redukcji zużycia świeżej pary i energiielektrycznej oraz zwiększenia własnej produkcji pary i energii. Dzięki wykorzystaniu wartościopałowej ługu gęstego, kory i odpadów drzewnych celulozownie siarczynowe sąsamowystarczalne pod względem energetycznym. Zintegrowane zakłady potrzebujądodatkowych pary i energii elektrycznej generowanych na terenie zakładu lub w zewnętrznychzakładach energetycznych. Wytwórnie zintegrowane - celulozownie siarczynowe z papiernią -zużywają 18 - 24 GJ/ADt energii cieplnej i 1,2 – 1,5 MWh/ADt energii elektrycznej.Najlepsze dostępne techniki BAT dla procesu wytwarzania mas mechanicznych i chemomechanicznych(rozdział 4)W procesie mechanicznym włókna drzewne są oddzielane w wyniku oddziaływania energiimechanicznej na strukturę drewna. Celem tego procesu jest zachowanie znacznej części ligninypo to, by uzyskać wysoką wydajność przy zachowaniu odpowiedniej wytrzymałości i białości.Można tu wyróżnić dwa główne procesy:• proces wytwarzania ścieru drzewnego, w którym dłużyce są dociskane do obracającego siękamienia ścieraka przy równoczesnym działaniu natrysków wodnych,• proces wytwarzania masy mechanicznej rafinerowej polegający na rozwłóknianiu zrębkówmiędzy tarczami rafinera.Na właściwości masy można wpływać podwyższając temperaturę procesu, a w przypadku masmechanicznych stosując wstępną obróbkę zrębków za pomocą chemikaliów. Proces, w którymdrewno jest wstępnie zmiękczane za pomocą chemikaliów i rozwłókniane pod ciśnieniemnazywamy roztwarzaniem metodą chemo-termo-mechaniczną, która została również omówionaw niniejszym dokumencie.Najczęściej wytwarzanie mas mechanicznych jest zintegrowane z produkcją papieru. Dlategoemisje wynikające z zastosowania najlepszych dostępnych technik BAT dotyczą zintegrowanychcelulozowni i papierni (z wyjątkiem masy chemo-termo-mechanicznej - CTMP).W przypadku procesów wytwarzania mas mechanicznych i chemo-mechanicznychpodstawowymi najbardziej interesującymi zagadnieniami są ścieki i zużycie energii potrzebnejdo napędu ścieraka lub młynów. Podstawowe surowce stanowią zasoby odnawialne (drewno iwoda). Stosowane są także pewne chemikalia do bielenia (w przypadku wytwarzania mas CTMPrównież do wstępnej chemicznej obróbki zrębków). Podczas wytwarzania papieru stosowane sąróżne środki pomocnicze w celu usprawnienia procesu oraz poprawy właściwości produktu.Emisje do wody składają się głównie z substancji organicznych w postaci zawiesiny lubsubstancji rozpuszczonych. W wyniku jedno- lub dwustopniowego bielenia masy mechanicznej,z wykorzystaniem nadtlenku w środowisku alkalicznym, znacznie podnosi się poziom emisjizanieczyszczeń organicznych. W wyniku bielenia nadtlenkiem ścieki zawierają dodatkowoładunek ChZT na poziomie około 30 kg O 2 /ADt. Niektóre związki odprowadzanie z zakładów sątoksyczne dla organizmów wodnych. Emisje składników pokarmowych (azotu i fosforu) mogąprzyczynić się do eutrofizacji odbiornika wodnego. Metale ekstrahowane z drewna sąodprowadzane w niskim stężeniu, ale ze względu na wysokie przepływy ilości te mogą byćznaczące.Przemysł celulozowo-papierniczyix

StreszczenieZnaczna część technik, które należy brać pod uwagę opracowując najlepsze dostępne technikiBAT, dotyczy redukcji emisji do wody. W procesach wytwarzania mas mechanicznych obiegiwodne są zwykle prawie zamknięte. Nadmiar wody sklarowanej z maszyny papierniczej służyzazwyczaj do uzupełniania ubytków wody odprowadzanej z masą włóknistą i odrzutami zsortowników.Najlepsze dostępne techniki dla wytwórni mas mechanicznych to:• korowanie drewna na sucho,• minimalizacja strat związanych z odrzutami dzięki skutecznemu postępowaniu z nimi,• recyrkulacja wody w dziale wytwarzania masy mechanicznej,• skuteczne oddzielanie systemów wodnych celulozowni i papierni poprzez wykorzystaniezagęszczarek,• przeciwprądowy system wody obiegowej z papierni do celulozowni w zależności od stopniaintegracji,• wykorzystanie wystarczająco dużych zbiorników buforowych do gromadzenia strumienistężonych ścieków (głównie w przypadku CTMP)• oczyszczanie pierwszego stopnia oraz oczyszczanie biologiczne ścieków, w niektórychprzypadkach flokulacja lub wytrącanie chemiczne.W przypadku wytwórni CTMP skutecznym systemem oczyszczania jest kombinacjabeztlenowego i tlenowego oczyszczania ścieków. Ponadto interesującymi rozwiązaniami,udoskonalającymi funkcjonowanie zakładów, może być odparowywanie najbardziejzanieczyszczonych ścieków, spalanie koncentratu oraz oczyszczanie pozostałości metodą osaduczynnego.Poziomy emisji związane z odpowiednią kombinacją tych technik przedstawiono osobno dlaniezintegrowanych wytwórni CTMP i zintegrowanych wytwórni mas mechanicznych, i papieru..Emisje dotyczą średnich wartości rocznych.Niezintegrowanewytwórnie CTMP (zuwzględnieniem jedynieroztwarzania)Zintegrowanewytwórnie masymechanicznej ipapiernie (np. zakładyprodukujące papiergazetowy, papier LWClub SC)Przepływm 3 /tChZTkg/tBZT 5kg/tZawiesinakg/tAOXkg/tCałkowity Nkg/tCałkowity Pkg/t15-20 10-20 0,5-1,0 0,5-1,0 - 0,1-0,2 0,005-0,0112-20 2,0-5,0 0,2-0,5 0,2-0,5 < 0,01 0,04-0,1 0,004-0,01W przypadku zintegrowanych zakładów produkujących CTMP należy uwzględnić równieżemisje z produkcji papieru (patrz: rozdział 6) zgodnie z asortymentem wytwarzanych wyrobów.W przypadku zintegrowanych wytwórni masy mechanicznej i papierni emisje dotyczą zarównowytwarzania masy, jak i papieru, i są podawane w kilogramach danego zanieczyszczenia najedną tonę wyprodukowanego papieru.Przemysł celulozowo-papierniczyx

StreszczenieW wytwarzaniu mas mechanicznych zakres wartości ChZT zależy przede wszystkim od udziałuwłókien bielonych nadtlenkiem, gdyż bielenie takie powoduje wyższy początkowy ładuneksubstancji organicznych. Dlatego górna granica zakresu emisji dla najlepszych dostępnychtechnik BAT odnosi się do papierni stosującej w recepturze wysoki udział masy TMP bielonejnadtlenkiem.Emisje do atmosfery to głównie emisje powstałe w wyniku wytwarzania energii cieplnej ielektrycznej w kotłach pomocniczych oraz emisje lotnych związków organicznych (VOC).Źródłami emisji VOC są hałdy zrębków oraz opary z kadzi magazynowych wody z myciazrębków i z innych kadzi, oraz kondensaty uzyskiwane w wyniku skraplania pary z młynów,które są zanieczyszczone lotnymi składnikami drewna. Część z nich stanowią emisjerozproszone uwalniające się w różnych etapach procesu.Najlepszymi dostępnymi technikami zmniejszenia emisji do atmosfery są skuteczneodzyskiwanie ciepła z rafinerów oraz redukcja emisji VOC z zanieczyszczonej pary. Opróczemisji VOC wytwarzanie mas mechanicznych uwalnia do atmosfery związki, które nie sązwiązane z procesem, lecz są wynikiem wytwarzania energii na terenie zakładu. Ciepło i energiaelektryczna wytwarzane są w wyniku spalania różnorodnych paliw kopalnych lub odnawialnychpozostałości drewna, takich jak kora. Najlepsze dostępne techniki BAT dla kotłówpomocniczych zostały omówione w dalszej części dokumentu.Najlepsze dostępne techniki BAT zmniejszenia ilości odpadów obejmują ograniczeniewytwarzania odpadów stałych oraz odzyskiwanie, recykling i ponowne użycie tych materiałówtam, gdzie jest to uzasadnione z praktycznego punktu widzenia. Dlatego korzystnymi mogąokazać się oddzielne gromadzenie oraz pośrednie składowanie części odpadów u źródła. Jeżelizebrane odpady nie mogą zostać ponownie użyte w ramach procesu, najlepsze dostępne technikistanowią odzysk zewnętrzny pozostałości/odpadów jako substytutów lub spalanie substancjiorganicznych w odpowiednio zaprojektowanych kotłach z uwzględnieniem odzysku energii, cominimalizuje usuwanie odpadów na wysypisko.Jest szereg działań, które można podjąć w celu redukcji zużycia świeżej pary i energiielektrycznej. Energetycznie wydajne wytwórnie masy mechanicznej i papiernie zużywająnastępujące ilości energii cieplnej i elektrycznej:• Niezintegrowane wytwórnie CTMP: do suszenia masy można wykorzystać ciepłotechnologiczne odzyskane, tzn. nie jest konieczna para pierwotna. Zużycie energiielektrycznej wynosi 2 - 3 MWh/ADt.• Zintegrowane zakłady produkujące papier gazetowy zużywają 0 - 3 GJ/t ciepłatechnologicznego i 2 - 3 MWh/t energii elektrycznej. Zapotrzebowanie na parę zależy odskładu masy włóknistej i stopnia odzyskiwania pary z rafinerów.• Zintegrowane zakłady produkujące papier LWC zużywają 3 - 12 GJ/t ciepłatechnologicznego i 1,7 – 2,6 MWh/t elektryczności. Należy podkreślić, że receptura papieruLWC zazwyczaj składa się tylko w około jednej trzeciej z ciśnieniowego ścieru drzewnego(PGW) lub masy termomechanicznej (TMP), zaś resztę stanowi bielona masa celulozowasiarczanowa, wypełniacze oraz mieszanki powlekające. Jeżeli produkcja bielonej masycelulozowej siarczanowej odbywa się na terenie tego samego zakładu (zakład zintegrowany),należy w tych wartościach uwzględnić zapotrzebowanie na energię do roztwarzania masycelulozowej siarczanowej zgodnie z jej udziałem w recepturze.• Zintegrowane zakłady produkujące papier SC zużywają 1 - 6 GJ/t ciepła technologicznego i1,9 – 2,6 MWh/t energii elektrycznej.Przemysł celulozowo-papierniczyxi

StreszczenieNajlepsze dostępne techniki BAT dla przerobu włókien wtórnych (rozdział 5)Włókna wtórne stały się niezbędnym surowcem w przemyśle papierniczym. Ich przydatnośćwynika z korzystniejszej ceny w porównaniu z odpowiadającymi im rodzajami masy pierwotnejoraz ze względu na fakt, iż wiele krajów europejskich promuje recykling makulatury. Systemyprzerobu makulatury są różne, ponieważ zależą od rodzaju papieru, który ma byćwyprodukowany, np. papier opakowaniowy, gazetowy, testliner czy bibułka tissue, oraz odstosowanej receptury. Ogólnie procesy przerobu makulatury (RCF) można podzielić na dwiepodstawowe kategorie:• procesy obejmujące jedynie oczyszczanie mechaniczne, tzn. bez odbarwiania. W ten sposóbotrzymane włókna wtórne stosowane są do wytwarzania takich produktów, jak testliner,papier na falę (fluting), tektura i tektura pudełkowa,• procesy z wykorzystaniem mechanicznych i chemicznych procesów jednostkowych, tzn. zodbarwianiem. W ten sposób otrzymane włókna wtórne stosowane są do wytwarzania takichproduktów, jak papier gazetowy, bibułka tissue, papier drukowy i papier do kopiowania,papier do druku czasopism (SC/LWC) oraz do niektórych rodzajów tektury lub odbarwionejmasy makulaturowej (DIP) przeznaczonej na rynekSurowce do produkcji papieru z włókien wtórnych, to głównie makulatura, woda, dodatkichemiczne i energia w postaci pary, i prądu elektrycznego. Wykorzystuje się dużą ilość wodyjako wodę procesową i chłodzącą. Podczas wytwarzania papieru, w celu usprawnienia procesuoraz polepszenia właściwości produktu, stosuje się różnego rodzaju dodatki. W wyniku przerobumakulatury powstają emisje do wody, odpady stałe (szczególnie w przypadku stosowaniaodbarwiania drogą mycia, np. w zakładach produkujących bibułkę tissue) oraz emisje doatmosfery, które maja wpływ na środowisko. Te ostatnie wiążą się głównie z wytwarzaniemenergii w wyniku spalania paliw kopalnych w elektrowniach.Większość zakładów przerabiających makulaturę to zakłady zintegrowane z papierniami.Dlatego podane poziomy emisji związane ze stosowaniem najlepszych dostępnych technik BATodnoszą się do zakładów zintegrowanych.Większość technik, które należy brać pod uwagę ustalając najlepsze dostępne techniki BATdotyczy zmniejszenia emisji do wody.Najlepsze dostępne techniki w odniesieniu do zakładów przerabiających makulaturę, to:• oddzielanie mniej zanieczyszczonej wody od wody zanieczyszczonej oraz zawracanie wodyobiegowej,• optymalna gospodarka wodna (ustalenie obiegu wody), klarowanie wody poprzezsedymentację, wykorzystanie techniki flotacji lub filtracji oraz zawracanie wody obiegowejdo wykorzystania, do różnych celów,• dokładne rozdzielenie obiegów wody i przeciwprądowych przepływów wody procesowej,• klarowanie wody dla zakładów odbarwiających (flotacja),• instalacja basenu egalizującego oraz oczyszczanie pierwszego stopnia,• biologiczne oczyszczanie ścieków. Skuteczną technikę w przypadku produkcji masyodbarwianej oraz, w zależności od warunków, masy nieodbarwianej stanowi tlenoweczyszczenie biologiczne oraz, w niektórych przypadkach, flokulacja i strącanie chemiczne.Preferowaną technikę dla wytwórni masy nieodbarwianej stanowi oczyszczanie mechanicznei następujące po nim tlenowo-beztlenowe oczyszczanie biologiczne. W takich zakładach jestPrzemysł celulozowo-papierniczyxii

Streszczeniekoniecznością oczyszczania bardziej zanieczyszczonych ścieków ze względu na wysokistopień zamknięcia obiegu wody,• częściowe zawracanie wody po oczyszczeniu biologicznym. Możliwa ilość zawracanej wodyzależy od rodzaju wytwarzanego papieru. W przypadku papierów z mas nieodbarwianych tatechnika jest najlepszą dostępną techniką (BAT). Jednakże zawsze należy dokładnieprzeanalizować jej wady oraz zalety i wymaga ona z reguły dodatkowego doczyszczania(oczyszczania trzeciego stopnia),• oczyszczanie wewnętrznych obiegów wodnych.W przypadku zintegrowanych papierni emisje wynikające z zastosowania odpowiedniejkombinacji najlepszych dostępnych technik BAT są następujące:Zintegrowane zakładywykorzystujące włóknawtórne produkujące papier zmasy nieodbarwianej (np.papier na falę, testliner, linerz białym pokryciem, tekturępudełkową itp.)Zakłady wykorzystującewłókna wtórne produkującepapier z masy odbarwianej(np. papier gazetowy, papierdrukowy i papier do pisaniaitp.)Zakłady produkującebibułkę tissue z makulaturyPrzepływm 3 /tChZTkg/t< 7 0,5-1,58-15 2-48-25 2,0-4,0BZTkg/t

StreszczenieJeżeli znajduje to uzasadnienie z praktycznego punktu widzenia, najlepsze dostępne technikipowodujące zmniejszenie ilości odpadów obejmują ograniczenie wytwarzania odpadów stałychoraz odzyskiwanie, recykling i ponowne wykorzystanie tych materiałów,. W tym celu korzystnemoże okazać się oddzielne gromadzenie oraz pośrednie składowanie części odpadów u źródła.Jeżeli zebrane odpady nie mogą zostać ponownie użyte w ramach procesu, najlepszą dostępnątechnikę stanowią odzysk zewnętrzny pozostałości/odpadów jako substytutów lub spalaniemateriałów organicznych w kotłach o odpowiedniej konstrukcji z uwzględnieniem odzyskuenergii. Zmniejszenie ilości odpadów stałych można osiągnąć dzięki optymalizacji odzyskuwłókien poprzez modernizację oddziału przygotowania masy, optymalizację ilość etapówoczyszczania w oddziale przygotowania masy, Także poprzez zastosowanie flotacjidrobnopęcherzykowej (DAF) w układzie in-line oczyszczania obiegu wewnętrznego wody, wcelu odzyskiwania włókien i wypełniaczy oraz klarowania wody obiegowej. Należy ustalićoptymalne relacje pomiędzy czystością masy, stratami włókien oraz zużyciem energii i kosztami,co zazwyczaj zależy od rodzaju papieru wytwarzanego. Najlepszymi dostępnymi technikamiBAT są działania zmierzające do zmniejszenia ilości odpadów stałych odprowadzanych nawysypisko. Można to osiągnąć poprzez odpowiednie przetwarzanie odrzutów oraz osadów wzakładzie (odwadnianie), w celu polepszenia zawartości suchej substancji oraz w wynikuspalania osadów i odrzutów, z uwzględnieniem odzysku energii. Powstały popiół możnawykorzystać jako surowiec dla przemysłu materiałów budowlanych. Dostępne są różne technikispalania osadów i odrzutów. Możliwość stosowania takich technik zależy od wielkości zakładuoraz, do pewnego stopnia, od paliwa wykorzystywanego do wytwarzania pary i energiielektrycznej.Wydajne energetycznie zakłady produkujące papier z makulatury zużywają następujące ilościciepła technologicznego oraz energii elektrycznej:• zintegrowane zakłady produkujące papier z nieodbarwionej masy makulaturowej (RCF) (np.testliner, fluting): 6 – 6,5 GJ/t ciepła technologicznego i 0,7 – 0,8 MWh/t energii elektrycznej,• zakłady produkujące bibułkę tissue zintegrowane z wytwórnią odbarwionej masymakulaturowej (DIP): 7 - 12 GJ/t ciepło w postaci pary technologicznej i 1,2 – 1,4 MWh/tenergii elektrycznej,• zakłady produkujące papier gazetowy, drukowy i do pisania zintegrowane z zakłademprodukującym (DIP): 4 – 6,5 GJ/t ciepła technologicznego i 1 – 1,5 MWh/t energiielektrycznej.Najlepsze dostępne techniki BAT dla produkcji papieru i procesów z tym związanych(rozdział 6)Produkcja włókien wykorzystywanych do wytwarzania papieru została opisana w rozdziałach 2 -5. W rozdziale 6 omówiono wytwarzanie papieru i tektury niezależnie od wytwarzania masywłóknistej. Zdecydowano się takie podejście, ponieważ w obrębie maszyny do produkcji papierulub tektury przebiegają takie same procesy jednostkowe niezależnie od tego czy papiernia jestzintegrowana z wytwórnią masy włóknistej, czy nie. Opis produkcji papieru jako częścizintegrowanej wytwórni masy włóknistej skomplikowałby opis techniczny. Ponadto większośćpapierni w Europie, to zakłady niezintegrowane.Niniejszy rozdział odnosi się do zintegrowanych papierni w części dotyczącej wytwarzaniapapieru.Papier produkowany jest z włókien, wody i dodatków chemicznych. Podczas całego procesuprodukcji niezbędna jest duża ilości energii. Energia elektryczna zużywana jest głównie donapędzania różnych silników oraz do mielenia w ramach przygotowywania masy. Ciepłotechnologiczne jest wykorzystywane głównie do podgrzewania wody, innych cieczy i powietrza,Przemysł celulozowo-papierniczyxiv

Przemysł celulozowo-papierniczyStreszczeniedo odparowywania wody z papieru w części suszącej maszyny papierniczej i konwersji pary wenergię elektryczną (w przypadku ko-generacji). Woda jest wykorzystywana w znacznej ilościjako woda procesowa i chłodząca. Podczas wytwarzania papieru mogą być stosowane różnedodatki usprawniające przebieg procesu oraz ulepszające właściwości produktu.Zagadnienia ekologiczne związane z papierniami dotyczą głównie emisji do wody oraz zużyciaenergii i chemikaliów. Istnieje również problem odpadów stałych. Emisje do atmosfery związanesą głównie z wytwarzaniem energii w wyniku spalania paliw kopalnych w elektrowniach.Najlepsze dostępne techniki zmierzające do zmniejszenia emisji do wody, to:• minimalizacja zużycia wody przy produkcji różnych rodzajów papieru w wynikuzwiększenia zawracania wód procesowych i gospodarowanie wodą,• kontrola potencjalnie niekorzystnych skutków zamknięcia obiegów wodnych,• stworzenie zbilansowanego systemu przechowywania wody podsitowej, (czystych) filtratóworaz braku własnego, a także, tam gdzie to możliwe, wykorzystywanie konstrukcji, maszyn iurządzeń o obniżonym poziomie zużycia wody. Zazwyczaj jest to możliwe wtedy, gdyelementy maszyn lub maszyny są modernizowane lub wymieniane,• zastosowanie rozwiązań powodujących ograniczenie częstotliwości i skutków awaryjnych, iprzypadkowych emisji,• zbieranie i ponowne wykorzystanie czystych wód pochłodniczych, i uszczelniających lub ichosobne odprowadzanie,• osobne wstępne oczyszczanie ścieków z procesu powlekania,• zastępowanie potencjalnie szkodliwych substancji mniej szkodliwymi,• oczyszczanie ścieków poprzez instalacje basenu egalizującego,• oczyszczanie pierwszego stopnia, biologiczne drugiego stopnia, i/lub w niektórychprzypadkach, wytrącanie chemiczne drugiego stopnia lub flokulacja ścieków. W przypadkuoczyszczania chemicznego ładunki ChZT będą nieco wyższe, lecz zawierające głównieskładniki łatwo ulegające rozkładowi.Poniższa tabela przedstawia emisje związane z zastosowaniem najlepszych dostępnych technikBAT w niezintegrowanych papierniach, w rozbiciu na niepowlekany i powlekany papierwysokogatunkowy oraz bibułkę tissue. Różnice między rodzajami papieru nie są znaczne.ParametryJednostkiPapierwysokogatunkowyniepowlekanyPapierwysokogatunkowypowlekanyBibułkatissueBZT 5 kg/t papieru 0,15-0,25 0,15-0,25 0,15-0,4ChZT kg/t papieru 0,5-2 0,5-1,5 0,4-1,5TSS (zawiesiny ogółem) kg/t papieru 0,2-0,4 0,2-0,4 0,2-0,4AOX kg/t papieru < 0,005 < 0,005 < 0,01Całkowity P kg/t papieru 0,003-0,01 0,003-0,01 0,003-0,015Całkowity N kg/t papieru 0,05-0,2 0,05-0,2 0,05-0,25Przepływ m 3 /t papieru 10-15 10-15 10-25Poziomy emisji wynikające z zastosowania najlepszych dostępnych technologii BAT odnosząsię do średnich wartości rocznych i nie obejmują wytwarzania masy włóknistej. Chociażwartości te dotyczą zakładów niezintegrowanych, można na ich podstawie w przybliżeniuokreślić emisje jednostek produkujących papier w zakładach zintegrowanych. Wartościdotyczące przepływu ścieków zostały przeliczone przy założeniu, że woda pochłodnicza orazinne strumienie czystej wody odprowadzane są osobno.xv

StreszczenieJeżeli wspólny system jest przystosowany do oczyszczania ścieków z papierni, za najlepsządostępną technikę BAT uznaje się również wspólne oczyszczanie ścieków z papierni lub grupypapierni w miejskiej oczyszczalni ścieków. Przed uznaniem takiej techniki za najlepszą dostępnątechnikę BAT należy wyliczyć efektywność oczyszczania ścieków w ramach wspólnegosystemu oraz oszacować porównywalną sprawność oczyszczania lub stężenie odprowadzanychsubstancji.Emisje do atmosfery z niezintegrowanych zakładów papierniczych pochodzą głównie z kotłówparowych i instalacji energetycznych. Instalacje to generalnie standardowe kotły i nie różnią sięod innych instalacji do spalania. Zakłada się, że funkcjonują one na tych samych zasadach, coinne kotły pomocnicze o tej samej wydajności (patrz poniżej).Najlepsze dostępne techniki BAT w zakresie odpadów stałych obejmują ograniczeniewytwarzania odpadów stałych oraz odzyskiwanie, recykling i ponowne wykorzystanie tychmateriałów tam, gdzie jest to możliwe. Osobne gromadzenie części odpadów u źródła orazpośrednie składowanie odpadów mogą okazać się korzystne i zwiększyć ilość ponowniewykorzystywanych surowców, które w przeciwnym przypadku znalazłyby się na wysypisku.Kolejnymi dostępnymi technikami są również techniki zmierzające do zmniejszenia stratwłókien i wypełniaczy, zastosowania ultrafiltracji do odzyskiwania składników mieszanekpowlekających (tylko w przypadku papierów powlekanych) oraz skutecznego odwadnianiaosadów aż do uzyskania wysokiej zawartości suchej substancji. Najlepsze dostępne technikiBAT obejmują zmniejszenie ilości odpadów odprowadzanych na wysypiska dzięki określeniumożliwości ich odzyskiwania oraz, o ile jest to możliwe, odzysku odpadów w celu recyklingusurowców lub spalania z uwzględnieniem odzysku ciepła.Generalnie, w tym sektorze, najlepsze dostępne techniki BAT obejmują zastosowanietechnologii energooszczędnych. Na wielu etapach procesu wytwórczego dostępnych jest szeregtechnik związanych z oszczędzaniem energii. Rozwiązania te wiążą się z reguły z inwestycjamizmierzającymi do wymiany, przebudowy lub modernizacji wyposażenia zakładu. Należyzauważyć, że rozwiązania mające na celu oszczędność energii zazwyczaj nie są stosowanejedynie w tym celu. Najistotniejsze podstawy do inwestycji stanowią wydajność produkcji,udoskonalenie jakości produktu oraz obniżenie kosztów ogólnych. Oszczędność energii możnaosiągnąć w wyniku wdrożenia systemu kontroli zużycia energii i zwiększenia jej wydajności.Istotne jest także skuteczniejsze odwadnianie wstęgi papieru w sekcji prasowej maszynypapierniczej dzięki wykorzystaniu technologii prasowania z zastosowaniem pras o poszerzonejstrefie docisku oraz innych technologii związanych z oszczędnością energii. Tymi technologiamisą: rozwłóknianie z zastosowaniem wysokiego stężenia, energooszczędne mielenie, formowaniemiędzy dwoma sitami, zoptymalizowane układy próżniowe, szybko regulujące się napędywentylatorów i pomp, wysokoefektywne silniki elektryczne, silniki elektryczne o odpowiedniejwielkości, właściwa gospodarka parowo-kondensatowa, zwiększenie suchości papieru poprasach zaklejających lub systemy odzysku ciepła z powietrza odlotowego. Bezpośredniewykorzystanie pary może ulec zmniejszeniu dzięki dokładnej integracji procesu poprzezzastosowanie analizy strat.Wydajne energetycznie niezintegrowane papiernie zużywają następujące ilości ciepła i energiielektrycznej:• zapotrzebowanie na ciepło technologiczne niezintegrowanych zakładów produkującychniepowlekany papier wysokogatunkowy wynosi 7 – 7,5 GJ/t, zaś ich zapotrzebowanie naenergię elektryczną wynosi 0,6 – 0,7 MWh/t,Przemysł celulozowo-papierniczyxvi

Streszczenie• zapotrzebowanie na ciepło technologiczne niezintegrowanych zakładów produkującychpowlekany papier wysokogatunkowy wynosi 7 - 8 GJ/t, zaś ich zapotrzebowanie na energięelektryczną wynosi 0,7 – 0,9 MWh/t,• zapotrzebowanie na ciepło technologiczne niezintegrowanych zakładów produkującychbibułkę tissue z włókien pierwotnych wynosi 5,5 – 7,5 GJ/t, zaś ich zapotrzebowanie naenergię elektryczną wynosi 0,6 – 1,1 MWh/t.Najlepsze dostępne techniki BAT dla kotłów pomocniczychEmisje do atmosfery z kotłów pomocniczych, będące przedmiotem rozważań niniejszegodokumentu, uzależnione są od rzeczywistego bilansu energetycznego danej celulozowni lubpapierni, rodzaju wykorzystanych paliw zewnętrznych oraz przeznaczenia ewentualnychbiopaliw, takich jak kora i odpady drzewne. Celulozownie i papiernie produkujące masęcelulozową pierwotną zazwyczaj eksploatują kotły opalane korą. W przypadkuniezintegrowanych papierni oraz papierni wykorzystujących masę makulaturową, emisje doatmosfery pochodzą głównie z kotłów parowych i/lub energetycznych. Są to standardowe kotły inie różnią się one od innych instalacji do spalania. Zakłada się, że funkcjonują one na tychsamych zasadach, co inne kotły pomocnicze o takiej samej wydajności. Dlatego w niniejszymdokumencie ogólnie przyjęte najlepsze dostępne techniki BAT dla kotłów pomocniczych zostałyomówione jedynie skrótowo. Techniki te obejmują:• zastosowanie wspólnego wytwarzania pary i energii elektrycznej, jeżeli pozwala na towspółczynnik energii cieplnej/energii elektrycznej,• wykorzystanie zasobów paliw odnawialnych, takich jak drewno lub odpady drzewne, jeżeli sądostępne, w celu zmniejszenia emisji CO 2 z paliw kopalnych,• ograniczenie emisji NO x z kotłów pomocniczych poprzez regulację warunków spalania iinstalację niskoemisyjnych ze względu na NOx,• zmniejszenie emisji SO 2 w wyniku wykorzystania kory, gazu lub paliw o niskiej zawartościsiarki lub poprzez ograniczanie emisji siarki,• do usuwania pyłów w kotłach pomocniczych opalanych paliwem stałym wykorzystuje sięskuteczną technologię elektrofiltrów (ESP) (lub filtry workowe)Poniższa tabela przedstawia poziomy emisji z kotłów pomocniczych służących do spalaniaróżnych rodzajów paliw wynikające z zastosowania BAT w przemyśle celulozowopapierniczym.Poziomy te dotyczą średnich wartości rocznych i warunków standardowych. Tymniemniej jednak emisje do atmosfery charakterystyczne dla produktu są ściśle związane z samymzakładem (np. z rodzajem paliwa, wielkością i rodzajem instalacji, produkcją elektryczności lubz tym czy zakład jest zintegrowany, czy nie).Substancje emitowaneWęgielCiężki olejopałowyOlejopałowylekkiGazBiopaliwo(np. kora)mg S/MJ wprowadzonego 100 - 200 1 100 –200 1 25-50

StreszczenieUwaga:1) Emisje siarki z kotłów opalanych olejem lub węglem uzależnione są od dostępności oleju i węgla o niskiej zawartości siarki. Emisjesiarki można do pewnego stopnia ograniczyć poprzez wprowadzenie węglanu wapniowego.2) Stosuje się tylko odpowiednią technologię spalania3) Stosuje się również środki wtórne, takie jak selektywna redukcja niekatalityczna (SNCR), dotyczy jedynie większych instalacji4) Wartości związane ze stosowaniem skutecznych elektrofiltrów5) Przy wykorzystaniu płuczki; stosowane jedynie w przypadku większych instalacjiNależy zauważyć, że kotły pomocnicze stosowane w przemyśle celulozowo-papierniczym mająbardzo różne wielkości (od 10 do ponad 200 MW). W przypadku mniejszych kotłów wchodzą wgrę jedynie paliwa o niskiej zawartości siarki i techniki spalania, które dają się zastosować zzachowaniem rozsądnego poziomu kosztów, zaś w przypadku większych kotłów mogą równieżzostać zastosowane rozwiązania regulacyjne. Powyższa tabela przedstawia te różnice. Wprzypadku mniejszych instalacji za najlepszą dostępną technikę BAT uważa się wyższy zakreswartości i jest on osiągany przy zastosowaniu jedynie odpowiedniej jakości paliwa, i środkówwewnętrznych Niższe poziomy (w nawiasach) są związane z zastosowaniem dodatkowychrozwiązań ograniczających emisje, jak proces SNCR oraz zastosowanie płuczek i są uznawaneza najlepsze dostępne techniki BAT dla większych instalacji.Wykorzystanie chemikaliów i dodatkówW przemyśle celulozowo-papierniczym wykorzystuje się dużą ilość chemikaliów w zależnościod rodzaju produkowanego papieru, konstrukcji linii technologicznej oraz docelowej jakościproduktu. Z jednej strony niezbędne są chemikalia do produkcji masy włóknistej, z drugiej zaśstosuje się środki pomocnicze i dodatki masowe w procesie wytwarzania papieru. Dodatkimasowe są używane w celu nadania papierowi odpowiednich właściwości, zaś pomocnicześrodki chemiczne podnoszą skuteczność i usprawniają przebieg procesu wytwórczego.W przypadku stosowania środków chemicznych za najlepszą dostępną technikę BAT uważa siędostępność baz danych obejmujących wszystkie stosowane środki pomocnicze i dodatkimasowe, sposób dozowania oraz zasady substytucji. Oznacza to, że w miarę dostępności należywykorzystywać mniej niebezpieczne produkty. Mają tu zastosowanie również środkizapobiegania przypadkowemu przedostawaniu się substancji do gleby i wody podczasprzechowywania chemikaliów i posługiwania się nimi.Zakres consensusuNiniejszy dokument referencyjny (BAT) spotkał się z aprobatą większości członkówTechnicznej Grupy Roboczej (TWG) oraz uczestników siódmego posiedzenia Forum WymianyInformacji (IEF). Niemniej jednak Konfederacja Przemysłu Papierniczego w Europie (CEPI)reprezentująca przemysł celulozowo-papierniczy oraz kilka Państw Członkowskich (Hiszpania,Portugalia, Grecja i w pewnym zakresie Finlandia) nie udzieliło pełnego poparcia dla projektuwersji ostatecznej dokumentu i nie zgadza się z jego niektórymi wnioskami, które tu zawarto.Poniżej przedstawiono niektóre kluczowe zagadnienia, które są przedmiotem dyskusji, zaś wrozdziale 7 omówiono szerszej sporne kwestie.Zdaniem CEPI i jednego z Państw Członkowskich nie przeanalizowano w sposób wyczerpującyekonomicznych różnic między nowo powstającymi i już istniejącymi oraz dużymi i małymizakładami, zaś w dokumencie referencyjnym BAT różnice powinny być wyraźnie opisane.Ponadto CEPI i trzy Państwa Członkowskie twierdzą, iż typowy zakład nie będzie w stanierównocześnie osiągnąć wszystkich przedstawionych tu poziomów emisji i zużycia związanych zzastosowaniem odpowiedniej kombinacji różnych technik uznanych za najlepsze dostępnetechniki BAT. Ich zdaniem nie dokonano odpowiednio zintegrowanej oceny wszystkichparametrów. Tym niemniej jednak należy pamiętać, że udało się znaleźć zakłady osiągającePrzemysł celulozowo-papierniczyxviii

Streszczenierównocześnie wszystkie przedstawione poziomy emisji, mimo że większość członkówTechnicznej Grupy Roboczej (TWG) nie uznała tych ustaleń.Oprócz powyższych kwestii ogólnych omówiono również kilka konkretnych zagadnień, wodniesieniu do których wnioski końcowe nie uzyskały jednomyślnego poparcia TechnicznejGrupy Roboczej (TWG). CEPI oraz dwa Państwa Członkowskie twierdzą, że w przypadkuzawiesiny całkowitej (TSS) dla procesu wytwarzania bielonej masy celulozowej siarczanowejgórna granica wynikająca z zastosowania najlepszych dostępnych technik BAT powinnawynosić 2,0 kg/ADt, a nie 1,5 kg/ADt. Są również zdania, że niektóre graniczne wielkości emisjizwiązane z zastosowaniem najlepszych dostępnych technik BAT dla różnych rodzajów papierusą zbyt surowe, tak sądzą dodatkowo jeszcze CEPI i jedno Państwo Członkowskie.. Jednakżeuwzględniając ostatnie osiągnięcia niektórych celulozowi i papierni, niektórzy członkowieTechnicznej Grupy Roboczej są raczej zdania, że pewne graniczne wielkości emisji związane zzastosowaniem BAT są zbyt łagodne.Europejskie Biuro Ochrony Środowiska reprezentujące organizacje ekologiczne przedstawiłoinne wątpliwości, m.in. opinię, iż celulozownie produkujące masę celulozową siarczanowąbieloną techniką ECF nie spełniają kryteriów najlepszych dostępnych technik BAT wodniesieniu do zasad przeciwdziałania i zachowania ostrożności i, że generalnie rzecz ujmując,oczyszczanie trzeciego stopnia ścieków powinno obejmować oczyszczanie za pomocą ozonu,nadtlenków lub promieniowania UV oraz następujący po nich etap biofiltracji.Przemysł celulozowo-papierniczyxix

WstepWSTĘP1. Status niniejszego dokumentuO ile nie zaznaczono inaczej, termin „dyrektywa” oznacza w niniejszym dokumencie dyrektywęRady 96/61/WE w sprawie zintegrowanego zapobiegania i ograniczania zanieczyszczeń (IPPC).Niniejszy dokument stanowi część z serii prezentującej wyniki wymiany informacji pomiędzyPaństwami Członkowskimi UE i poszczególnymi gałęziami przemysłu na temat najlepszychdostępnych technik (BAT - ang. Best Available Techniques), wspólnego monitoringu i ichrozwoju. Został on opublikowany przez Komisję Europejską zgodnie z postanowieniami art. 16ust. 2 dyrektywy i dlatego, zgodnie z załącznikiem IV do dyrektywy, musi być brany pod uwagęprzy określaniu „najlepszych dostępnych technik”.2. Istotne zobowiązania prawne wynikające z dyrektywy IPPC orazdefinicja najlepszych dostępnych technik BATAby ułatwić czytelnikowi zrozumienie kontekstu prawnego, w jakim usytuowany jest niniejszydokument, we wstępie tym przedstawiono niektóre najważniejsze postanowienia dyrektywyIPPC, w tym definicję terminu „najlepsze dostępne techniki”. Prezentacja ta jest z koniecznościniepełna i ma wyłącznie charakter informacyjny. Nie posiada ona mocy prawnej i w żadensposób nie zmienia oryginalnych postanowień dyrektywy ani nie wpływa na nie.Celem dyrektywy jest osiągnięcie zintegrowanego zapobiegania i ograniczania zanieczyszczeńpowstających w wyniku działań wymienionych w załączniku I, prowadzącego do wysokiegopoziomu ochrony środowiska jako całości. Podstawa prawna dyrektywy związana jest z ochronąśrodowiska naturalnego. Jej realizacja powinna przebiegać również w oparciu o inne celeWspólnoty takie, jak na przykład konkurencyjność przemysłu wspólnotowego, przyczyniając sięprzez to do zrównoważonego rozwoju.Uściślając, dyrektywa ta przewiduje stworzenie systemu pozwoleń dla pewnych kategoriiinstalacji przemysłowych i wymaga zarówno od ich użytkowników, jak i od tworzących przepisyprzyjęcia zintegrowanego, całościowego podejścia do potencjału danej instalacji w zakresiezanieczyszczeń i zużycia surowców. Ogólnym celem takiego podejścia musi być poprawazarządzania i kontroli procesów przemysłowych, która zapewni wysoki poziom ochronyśrodowiska jako całości. Kluczowe znaczenie dla tego podejścia ma ogólna zasadaprzedstawiona w art. 3, zgodnie z którą użytkownicy powinni podjąć wszystkie właściwedziałania zapobiegające zanieczyszczeniom, w szczególności poprzez stosowanie najlepszychdostępnych technik umożliwiających im osiąganie lepszych wyników w zakresie ochronyśrodowiska.Określenie „najlepsze dostępne techniki” zostało zdefiniowane w art. 2 ust. 11 dyrektywy jako„najbardziej skuteczny i zaawansowany stopień rozwoju działań i metod eksploatacji,wskazujący na praktyczną przydatność poszczególnych technik do zapewnienia podstawy dlaokreślenia granicznych wielkości emisyjnych służących zapobieganiu, a gdy nie jest to możliwe,ogólnie ograniczaniu emisji i wpływu na środowisko jako całość”. W art. 2 ust. 11 definicja tazostaje dodatkowo wyjaśniona w następujący sposób:„techniki” obejmują zarówno stosowaną technologię, jak i sposób zaprojektowania, budowy,utrzymania, eksploatacji i wycofania z użycia danej instalacji;Przemysł celulozowo-papierniczyxx

Wstep„dostępne” techniki są to te techniki, które zostały rozwinięte w skali umożliwiającej ichwdrożenie w danych sektorach przemysłowych na warunkach opłacalnych z ekonomicznego itechnicznego punktu widzenia, przy uwzględnieniu kosztów i korzyści, niezależnie od tego, czytechniki te są stosowane lub produkowane w danym Państwie Członkowskim, o ile są one wrozsądnym zakresie dostępne dla użytkownika;„najlepsze” oznacza najskuteczniejsze w osiąganiu ogólnie wysokiego poziomu ochronyśrodowiska jako całości.Ponadto, załącznik IV dyrektywy zawiera wykaz „okoliczności, które należy uwzględnićgeneralnie, lub w poszczególnych przypadkach, przy określaniu najlepszych dostępnych technik,biorąc pod uwagę prawdopodobne koszty i korzyści związane z zastosowaniem danego środkaoraz zasady ostrożności i zapobiegania”. Okoliczności te obejmują informacje publikowaneprzez Komisję zgodnie z art. 16 ust. 2.Właściwe organy odpowiedzialne za wydawanie pozwoleń przy określaniu warunkówpozwolenia muszą brać pod uwagę ogólne zasady podane w art. 3. Warunki te musząobejmować graniczne wielkości emisyjne, które tam, gdzie to jest stosowne, zostaną uzupełnionelub zastąpione przez równoważne parametry lub środki techniczne. Zgodnie z art. 9 ust. 4dyrektywy te graniczne wielkości emisyjne, równoważne parametry i środki techniczne muszą –bez uszczerbku dla standardów jakości środowiska – opierać się na najlepszych dostępnychtechnikach, bez zalecania stosowania jakiejkolwiek techniki lub konkretnej technologii, leczprzy uwzględnieniu właściwości technicznych danej instalacji, jej lokalizacji geograficznej orazlokalnych warunków środowiska. W każdych okolicznościach warunki pozwolenia musząobejmować postanowienia dotyczące minimalizacji emisji zanieczyszczeń o dalekim zasięguoraz zanieczyszczeń transgranicznych i muszą gwarantować wysoki poziom ochrony środowiskajako całości.Zgodnie z art. 11 dyrektywy, Państwa Członkowskie mają obowiązek zapewnić, by właściweorgany zapoznawały się z rozwojem najlepszych dostępnych technik lub były o niminformowane.3. Cele niniejszego dokumentuArt. 16 ust. 2 dyrektywy zobowiązuje Komisję do organizowania „wymiany informacjipomiędzy Państwami Członkowskimi oraz zainteresowanymi gałęziami przemysłu na tematnajlepszych dostępnych technik, związanego z nimi monitorowania oraz ich rozwoju” oraz dopublikowania wyników takiej wymiany informacji.Cele tej wymiany informacji przedstawiono w wyszczególnieniu nr 25 do dyrektywy, w którymstwierdzono, że „opracowanie i wymiana informacji na temat najlepszych dostępnych technik naszczeblu wspólnotowym pomoże w niwelowaniu nierównowagi technologicznej w obrębieWspólnoty, przyczyni się do upowszechniania na całym świecie granicznych wielkościemisyjnych i technik stosowanych we Wspólnocie oraz pomoże Państwom Członkowskim wskutecznej realizacji niniejszej dyrektywy.”Aby pomóc w wykonywaniu zadań przewidzianych w art. 16 ust. 2 Komisja (Dyrekcja generalnads. środowiska) utworzyła forum wymiany informacji (IEF), w obrębie którego utworzonoszereg Technicznych Grup Roboczych. Zarówno w IEF, jak i w Technicznych GrupachRoboczych uczestniczą przedstawiciele Państw Członkowskich i przedstawiciele przemysłu,zgodnie z wymaganiami art. 16 ust. 2.Przemysł celulozowo-papierniczyxxi

WstepCelem tej serii dokumentów jest wierne przedstawienie wymiany informacji, która odbyła sięzgodnie z wymogami art. 16 ust. 2 oraz dostarczenie organom udzielającym pozwoleńinformacji, które zostaną uwzględnione przy określaniu warunków pozwoleń. Dostarczającodpowiednich informacji dotyczących najlepszych dostępnych technik, dokumenty te powinnyspełniać rolę wartościowych narzędzi wpływających na wyniki w zakresie ochrony środowiska.4. Źródła informacjiNiniejszy dokument stanowi zestawienie informacji zaczerpniętych z wielu źródeł, w tym wszczególności wiadomości opracowanych przez grupy utworzone w celu wspierania Komisji wjej pracach, poddane weryfikacji przez służby Komisji. Wyrażamy wdzięczność za wkładwniesiony przez wszystkie strony.5. Jak rozumieć i stosować niniejszy dokument?Informacje zawarte w niniejszym dokumencie mają być wykorzystywane jako materiał źródłowyprzy określaniu najlepszych dostępnych technik BAT w poszczególnych przypadkach. Podczasokreślania BAT i ustalania warunków pozwoleń opartych na BAT należy zawsze brać poduwagę ogólny cel, jakim jest osiągnięcie wysokiego poziomu ochrony środowiska jako całości.W dalszej części wstępu opisano różne rodzaje informacji przedstawione w kolejnychrozdziałach niniejszego dokumentu.W rozdziale 1 przedstawiono ogólne informacje na temat danej gałęzi przemysłu, zaś pierwszaczęść rozdziałów od 2 do 6 zawiera informacje na temat procesów przemysłowych stosowanychw danej gałęzi. Dane i informacje dotyczące aktualnych poziomów emisji i zużyciaprzedstawione są każdorazowo w drugiej części rozdziałów od 2 do 6, opisujących sytuację wistniejących instalacjach w momencie pisania tego materiału.W trzeciej części rozdziałów od 2 do 6 opisano bardziej szczegółowo techniki redukcji emisji iinne techniki, które uważa się za najważniejsze przy określaniu BAT oraz opartych na BATwarunków pozwoleń. Informacje te obejmują poziomy zużycia i emisji uważane za osiągalneprzy zastosowaniu danej techniki, szacunkowe koszty, kwestie oddziaływania na środowiskozwiązane z daną techniką oraz zakres, w jakim możliwe jest zastosowanie danej techniki wróżnych instalacjach wymagających pozwoleń IPPC, na przykład w instalacjach nowych,istniejących, dużych lub małych. Techniki, które powszechnie uważa się za przestarzałe, niezostały uwzględnione.W części podsumowującej informacje na temat BAT w każdym z rozdziałów od 2 do 6przedstawiono techniki oraz poziomy emisji i zużycia, które generalnie uważa się za zgodne zBAT. Celem tego podsumowania jest podanie ogólnych wskazówek dotyczących poziomówzużycia i emisji, które można traktować jako punkt odniesienia przy określaniu warunkówwydawania pozwoleń opartych na BAT lub przy ustalaniu ogólnych zasad wiążących na mocyart. 9 ust. 8. Należy jednak podkreślić, że w niniejszym dokumencie nie proponuje się wartościlimitów emisji (dopuszczalnych wartości emisji). Przy określaniu odpowiednich warunkówpozwoleń trzeba będzie wziąć pod uwagę czynniki lokalne, specyficzne dla danego miejscatakie, jak charakterystyka techniczna danej instalacji, jej lokalizacja geograficzna oraz lokalnewarunki środowiska. W przypadku instalacji istniejących należy również rozważyć sensownośćich ulepszania z ekonomicznego i technicznego punktu widzenia. Nawet tak oczywisty cel,jakim jest zapewnienie wysokiego poziomu ochrony środowiska jako całości, będzie częstoPrzemysł celulozowo-papierniczyxxii

Wstepwymagał wyważenia ocen różnych oddziaływań na środowisko, zaś na ostateczną ocenę częstobędzie miała wpływ sytuacja lokalna.Chociaż podjęto próbę omówienia niektórych z tych kwestii, nie jest możliwe ich pełnerozważenie w niniejszym dokumencie. Z tego względu techniki i poziomy przedstawiane wczęści podsumowującej BAT w każdym z rozdziałów od 2 do 6 nie muszą być odpowiednie dlawszystkich instalacji. Z kolei obowiązek zagwarantowania wysokiego poziomu ochronyśrodowiska, w tym minimalizacji emisji zanieczyszczeń na dużą odległość i zanieczyszczeńtransgranicznych, powoduje, że warunki wydawania pozwoleń nie mogą być ustalane wyłączniena podstawie okoliczności lokalnych. Tak więc kwestią najwyższej wagi jest to, aby organywydające pozwolenia w pełni uwzględniły informacje zawarte w niniejszym dokumencie.Ponieważ najlepsze dostępne techniki BAT zmieniają się z biegiem czasu, niniejszy dokument wrazie potrzeby podlegać będzie rewizji i aktualizacji. Wszystkie uwagi i sugestie należy kierowaćdo Europejskiego Biura IPPC w Instytucie Przyszłościowych Badań Technologicznych (Institutefor Prospective Technological Studies) pod następujący adres:Edificio Expo-WTC, Inca Garcilaso, s/n, E-41092 Seville - SpainTelefon: +34 95 4488 284Faks: +34 95 4488 426e-mail: eippcb@jrc.esInternet: http://eippcb.jrc.esPrzemysł celulozowo-papierniczyxxiii

Spis treściSpis treściSTRESZCZENIE .............................................................................................................................iWSTĘP..........................................................................................................................................xxZAKRES .................................................................................................................................... xliii1. Informacje ogólne ...................................................................................................................11.1 Zużycie papieru w Europie .............................................................................................11.2 Europejski przemysł mas włóknistych............................................................................21.3 Rozmieszczenie geograficzne europejskiego przemysłu papierniczego.........................51.4 Sytuacja ekonomiczna.....................................................................................................81.5 Oddziaływanie przemysłu celulozowo-papierniczego na środowisko............................91.6 Przegląd produkcji celulozowo-papierniczej ................................................................101.7 Klasyfikacja wytwórni mas włóknistych oraz papierni ................................................121.8 Przedstawienie najlepszych dostępnych technik (BAT) ...............................................162. Proces roztwarzania metodą siarczanową .............................................................................192.1 Stosowane procesy i techniki ........................................................................................192.1.1 Przyjęcie i magazynowanie drewna ......................................................................202.1.2 Korowanie .............................................................................................................212.1.3 Rozdrabnianie drewna na zrębki i sortowanie ......................................................212.1.4 Roztwarzanie i delignifikacja................................................................................222.1.5 Mycie i sortowanie................................................................................................232.1.6 Delignifikacja tlenowa ..........................................................................................232.1.7 Bielenie..................................................................................................................242.1.8 Sortowanie masy bielonej .....................................................................................282.1.9 Suszenie.................................................................................................................282.1.10 System regeneracji chemikaliów i energii ............................................................282.1.11 Przygotowanie na miejscu chemikaliów do bielenia ............................................302.1.11.1 Dwutlenek chloru ..........................................................................................302.1.11.2 Ozon ..............................................................................................................322.1.11.3 Inne chemikalia bielące.................................................................................322.2 Obecne poziomy zużycia/emisji dla wytwórni zintegrowanych i niezintegrowanych .322.2.1 Przegląd wejście / wyjście.....................................................................................322.2.2 Poziomy zużycia i emisji pochodzące z jednostek procesowych .........................342.2.2.1 Zużycie drewna .................................................................................................342.2.2.2 Zużycie wody i odpady z różnych etapów procesu...........................................352.2.2.3 Emisje do atmosfery..........................................................................................432.2.2.4 Wytwarzanie odpadów stałych..........................................................................532.2.2.5 Zużycie chemikaliów ........................................................................................562.2.2.6 Zużycie energii..................................................................................................572.2.2.7 Hałas (lokalny) ..................................................................................................622.2.2.8 Emisje do gleby i wód gruntowych...................................................................632.3 Techniki, które należy wziąć pod uwagę przy określaniu najlepszych dostępnychtechnik BAT ..............................................................................................................................642.3.1 Suche korowanie ...................................................................................................662.3.2 Pogłębione modyfikowane roztwarzanie (okresowe lub ciągłe) do niskiej liczbykappa 682.3.3 Zamknięty proces sortowania................................................................................722.3.4 Delignifikacja tlenowa ..........................................................................................722.3.5 Bielenie ozonem....................................................................................................752.3.6 Technika bielenia ECF..........................................................................................762.3.7 Technika bielenia TCF..........................................................................................792.3.8 Częściowe zamknięcie instalacji bielenia .............................................................81Przemysł celulozowo-papierniczyxxiv

Spis treści2.3.9 Gromadzenie prawie wszystkich przelewów ........................................................842.3.10 Skuteczne mycie i kontrola procesu......................................................................862.3.11 Odpędzanie najbardziej stężonych, zanieczyszczonych kondensatów i ponowneużycie większości kondensatów w procesie..........................................................................882.3.12 Zastosowanie wystarczająco dużych zbiorników buforowych do magazynowaniastężonych lub gorących płynów procesowych......................................................................912.3.13 Wtórne lub biologiczne oczyszczanie – metody aerobowe ..................................932.3.14 Trzeci stopień oczyszczania ścieków z chemicznym strącaniem .........................972.3.15 Zwiększenie zawartości suchej substancji w ługu czarnym..................................982.3.16 Zainstalowanie skruberów na kotle regeneracyjnym............................................992.3.17 Zbieranie rozcieńczonych gazów w celu spalania w kotle regeneracyjnym.......1012.3.18 Zbieranie i spalanie gazów złowonnych (stężonych i rozcieńczonych) w piecuwapiennym ..........................................................................................................................1022.3.19 Zbieranie i spalanie gazów złowonnych (stężonych i rozcieńczonych) z użyciemoddzielnego pieca wyposażonego w skruber SO 2 ...............................................................1042.3.20 Zainstalowanie technologii niskiej emisji NO x w kotłach pomocniczych(korowym, olejowym, węglowym) i w piecu wapiennym..................................................1052.3.21 Proces selektywnej redukcji niekatalitycznej (SNCR) dla kotłów korowych.....1062.3.22 Technika „Powietrze nad płomieniem” (OFA) w kotłach regeneracyjnych.......1072.3.23 Instalacja usprawnionego mycia szlamu wapiennego w oddziale kaustyzacji ...1092.3.24 Elektrofiltr do ograniczenia emisji pyłów z kotła korowego i pieca wapiennego1102.4 Najlepsze dostępne techniki BAT...............................................................................1122.4.1 Wprowadzenie.....................................................................................................1122.4.2 Najlepsze dostępne techniki BAT dla celulozowni siarczanowych i papierni....1142.3.1.1 Ogółem............................................................................................................1222.5 Nowo powstające techniki ..........................................................................................1292.5.1 Zgazowywanie ługu czarnego.............................................................................1292.5.2 Zastosowanie procesu selektywnej redukcji niekatalitycznej (SNCR) w kotleregeneracyjnym ...................................................................................................................1332.5.3 Usuwanie środków chelatujących za pomocą słabo alkalicznego oczyszczaniabiologicznego lub poprzez użycie technologii typu „nerki” (kidneys)...............................1352.5.4 Zwiększony stopień zamknięcia układu połączony ze stosowaniem technologii“nerek” 1372.5.5 Roztwarzanie Organosolv ...................................................................................1403. Proces roztwarzania siarczynowego....................................................................................1423.1 Stosowane procesy i techniki ......................................................................................1433.1.1 Przygotowanie drewna ........................................................................................1443.1.2 Roztwarzanie i delignifikacja niebielonej masy celulozowej .............................1443.1.3 Sortowanie i mycie niebielonej masy celulozowej .............................................1453.1.4 Delignifikacja tlenem/bielenie ............................................................................1453.1.5 Bielenie, sortowanie i suszenie ...........................................................................1463.1.6 Układ regeneracji chemikaliów i energii ............................................................1473.1.7 Proces Magnefite.................................................................................................1483.1.8 Masa półchemiczna obojętnosiarczynowa ..........................................................1493.1.9 Masa celulozowa siarczynowa do przerobu chemicznego..................................1493.2 Obecny poziom zużycia/emisji ...................................................................................1513.2.1 Przegląd wejścia / wyjścia...................................................................................1513.2.2 Poziomy zużycia i emisji pochodzące z jednostek procesowych .......................1533.2.2.1 Zużycie drewna ...............................................................................................1533.2.2.2 Zużycie wody i emisje.....................................................................................1543.2.2.3 Zużycie chemikaliów ......................................................................................157Przemysł celulozowo-papierniczyxxv

Spis treści3.2.2.4 Emisje do atmosfery........................................................................................1573.2.2.5 Wytwarzanie odpadów stałych........................................................................1593.3 Techniki, które należy wziąć pod uwagę przy określaniu najlepszych dostępnychtechnik BAT ............................................................................................................................1613.3.1 Przedłużone roztwarzanie do niskiej liczby kappa .............................................1653.3.2 Delignifikacja tlenowa ........................................................................................1653.3.3 Bielenie całkowicie bezchlorowe TCF ...............................................................1653.3.4 Częściowe zamknięcie bielarni ...........................................................................1673.3.5 Wstępne oczyszczanie ścieków ze stopni bielenia tlenem w instalacji ultrafiltracji,po której następuje aerobowe oczyszczanie ścieków ogólnych..........................................1673.3.6 Anaerobowe wstępne oczyszczanie kondensatów, po którym następuje aeroboweoczyszczanie ścieków ogólnych..........................................................................................1673.3.7 Biologiczne oczyszczanie ścieków .....................................................................1693.3.8 Instalowanie elektrofiltrów (ESP) i wielostopniowych skruberów na kotłachregeneracyjnych - regeneracja chemikaliów i zmniejszanie emisji do powietrza...............1723.3.9 CO .......................................................................................................................1743.3.9 Redukcja gazów o przykrym zapachu.................................................................1753.3.10 Kocioł regeneracyjny zoptymalizowany pod względem emisji za pomocąsterowania warunkami spalania ..........................................................................................1753.3.11 Środki zaradcze mające na celu zapobieganie nie kontrolowanemu przebiegowinormalnej pracy i zmniejszenie następstw wypadków .......................................................1763.4 Najlepsze dostępne techniki BAT...............................................................................1773.4.1 Wprowadzenie.....................................................................................................1773.4.2 BAT dla celulozowni siarczynowych i papierni .................................................1793.5 Nowo powstające techniki ..........................................................................................1884. Wytwarzanie mas mechanicznych i chemomechanicznych................................................1894.1 Stosowane procesy i techniki ......................................................................................1904.1.1 Wytwarzanie ścieru drzewnego ..........................................................................1904.1.1.1 Przygotowanie drewna ....................................................................................1914.1.1.2 Ścieranie..........................................................................................................1914.1.1.3 Sortowanie i oczyszczanie ..............................................................................1924.1.2 Masy mechaniczne rafinerowe............................................................................1924.1.2.1 Wytwarzanie mas termomechanicznych (TMP) .............................................1934.1.2.2 Wytwarzanie mas chemomechanicznych........................................................1964.1.3 Bielenie mas mechanicznych ..............................................................................1974.2 Obecne poziomy zużycia/emisji..................................................................................1984.2.1 Przegląd mediów wejściowych/wyjściowych.....................................................1984.2.2 Poziomy zużycia i emisji powstające w poszczególnych procesach ..................2014.2.2.1 Zużycie drewna ...............................................................................................2024.2.2.2 Zużycie wody ..................................................................................................2024.2.2.3 Emisje ścieków................................................................................................2034.2.2.4 Emisje do atmosfery........................................................................................2064.2.2.5 Wytwarzanie odpadów stałych........................................................................2074.2.2.6 Zużycie chemikaliów ......................................................................................2084.2.2.7 Zużycie energii................................................................................................2094.2.2.8 Hałas (lokalny) ................................................................................................2124.3 Techniki, które należy wziąć pod uwagę przy ustalaniu najlepszych dostępnychtechnik BAT ............................................................................................................................2124.3.1 Ograniczanie emisji z placu drzewnego..............................................................2154.3.2 Korowanie na sucho............................................................................................2154.3.3 Minimalizacja strat odrzutu poprzez zastosowanie efektywnych operacji jegoobróbki 215Przemysł celulozowo-papierniczyxxvi

Spis treści4.3.4 Minimalizacja ilości odpadów odprowadzanych na składowisko poprzez ichspalanie z odzyskiwaniem energii.......................................................................................2174.3.5 Skuteczne mycie i sterowanie procesem.............................................................2184.3.6 Recyrkulacja wody w wytwórni masy i w papierni ............................................2194.3.7 Oczyszczanie ścieków z wytwórni CTMP. Zamykanie obiegów wodnych zzastosowaniem odparowywania i spalania koncentratów...................................................2224.3.8 Zastosowanie wspólnego wytwarzania (kogeneracji) ciepła i elektryczności ....2264.3.9 Odzyskiwanie ciepła z młynów...........................................................................2274.3.10 Zmniejszenie emisji VOC z uwalnianej pary wodnej.........................................2274.3.11 Optymalne pod względem emisji spalanie odpadów stałych i odzyskiwanieenergii 2274.3.12 Zastosowanie dostatecznie dużych zbiorników buforowych do magazynowaniastężonych lub gorących cieczy produkcyjnych...................................................................2304.3.13 Oczyszczanie biologiczne – metody aerobowe...................................................2324.3.14 Trzeci stopień oczyszczania ścieków..................................................................2334.4 Najlepsze dostępne techniki........................................................................................2344.4.1 Wprowadzenie.....................................................................................................2344.4.2 Najlepsze dostępne techniki BAT dla wytwórni mas mechanicznychi chemomechanicznych oraz papierów z tych mas .............................................................2364.5 Nowo powstające techniki ..........................................................................................2474.5.1 Zastosowanie nowych technik odparowania w charakterze „nerki” dowewnętrznego oczyszczania wody produkcyjnej ...............................................................2474.5.2 Nowa, efektywna energetycznie, technologia wytwarzania TMP ......................2495. Przerób makulatury .............................................................................................................2515.1 Stosowane procesy i techniki ......................................................................................2515.1.1 Przykłady układów do przerobu makulatury ......................................................2565.1.1.1 Papiery i tektury opakowaniowe.....................................................................2565.1.1.2 Papier gazetowy i zwykłe papiery drukowe i do pisania ................................2575.1.1.3 Papier LWC/SC...............................................................................................2595.1.1.4 Bibułka higieniczna i rynkowa masa makulaturowa.......................................2605.2 Obecne poziomy zużycia/emisji papierni przerabiających masę makulaturową ........2625.2.1 Przegląd wielkości wejściowych/wyjściowych ..................................................2625.2.2 Papier gazetowy ..................................................................................................2655.2.3 Rodzaj makulatury ..............................................................................................2655.2.4 Zużycie energii 1) ..................................................................................................2655.2.5 Chemikalia 2) ........................................................................................................2655.2.6 Woda ...................................................................................................................2655.2.7 Odpady ................................................................................................................2655.2.2 Poziomy zużycia i emisji pochodzących z procesów jednostkowych ................2705.2.2.1 Zużycie makulatury.........................................................................................2715.2.2.2 Zużycie wody ..................................................................................................2725.2.2.3 Stosowanie dodatków chemicznych................................................................2755.2.2.4 Zapotrzebowanie energii.................................................................................2785.2.2.5 Emisje do wody...............................................................................................2825.2.2.6 Wytwarzanie odpadów stałych........................................................................2855.2.2.7 Emisje do atmosfery........................................................................................2895.2.2.8 Hałas z maszyn papierniczych (lokalny).........................................................2915.3 Techniki, które należy uwzględnić przy określaniu BAT...........................................2915.3.1 Oddzielanie wody mniej zanieczyszczonej od zanieczyszczonej i zawracanie tejwody obiegowej ..................................................................................................................2945.3.2 Optymalna gospodarka wodna (układ obiegu wodnego) i klarowanie wody .....296Przemysł celulozowo-papierniczyxxvii

Spis treści5.3.3 Zmniejszenie zużycia wody świeżej w wyniku dokładnego rozdzielenia obiegówwodnych wraz z przepływami przeciwprądowymi (zamykanie obiegów wodnych) .........2995.3.4 Zamknięte obiegi wodne z oczyszczaniem biologicznym wody obiegowejw trybie in-line ....................................................................................................................3025.3.5 Techniki beztlenowe jako pierwszy stopień biologicznego oczyszczania ścieków3055.3.6 Tlenowe oczyszczanie biologiczne .....................................................................3095.3.7 Modernizacja instalacji do przygotowania masy w celu zmniejszenia zużyciaenergii i emisji.....................................................................................................................3115.3.8 ⇒ = zmiana zakresu stężenia między doprowadzeniem a odprowadzeniem zdanego urządzenia...............................................................................................................3185.3.8 Otrzymywanie wody sklarowanej z przerobu makulatury z zastosowaniemodbarwiania .........................................................................................................................3205.3.9 Skojarzone wytwarzanie energii cieplnej i elektrycznej.....................................3225.3.10 Obróbka odrzutów i osadów (odwadnianie) na miejscu .....................................3255.3.11 Nieszkodliwe dla środowiska wykorzystanie i usuwanie odpadów....................3265.4 Najlepsze dostępne techniki BAT...............................................................................3365.4.1 Wprowadzenie.....................................................................................................3365.4.2 Najlepsze dostępne techniki BAT dla papierni przerabiających makulaturę......3385.5 Nowo powstające techniki ..........................................................................................3495.5.1 Zaawansowane oczyszczanie ścieków za pomocą połączonego procesuozonowania i reaktorów ze stałą błoną biologiczną............................................................3495.5.2 Bioreaktor membranowy do oczyszczania końcowego lub (częściowo) in-line 3515.5.3 Odzysk popiołu z kotła i gazowy dwutlenek węgla do produkcji wtórnychwypełniaczy mineralnych do wykorzystania w papierze....................................................3525.5.4 Oczyszczanie „przez nerkę” – Techniki dalszego oczyszczania wody obiegowej3555.5.5 Okresowo ciągły układ odzysku włókien do przerobu makulatury w układziezamkniętym .........................................................................................................................3566. Papiernictwo i procesy pokrewne .......................................................................................3586.1 Stosowane procesy i techniki ......................................................................................3596.1.1 Przygotowanie masy ...........................................................................................3596.1.2 Maszyna papiernicza...........................................................................................3606.1.3 Obiegi wodne i odzyskiwanie włókna ................................................................3636.1.4 Układ braku własnego.........................................................................................3666.1.5 Zaklejanie (fakultatywne) ...................................................................................3676.1.6 Powlekanie (fakultatywne)..................................................................................3686.1.7 Barwienie papieru (fakultatywnie)......................................................................3706.1.8 Dodatki chemiczne..............................................................................................3716.1.9 Kalandrowanie (fakultatywne)............................................................................3726.1.10 Nawijanie / cięcie / wysyłka................................................................................3736.1.11 Przykłady niezintegrowanych papierni w Europie..............................................3736.1.11.1 Niepowlekane papiery bezdrzewne do drukowania i pisania .....................3746.1.11.2 Powlekane papiery bezdrzewne do drukowania i pisania...........................3746.1.11.3 Bibułka tissue ..............................................................................................3746.1.11.4 Papiery specjalne.........................................................................................3756.2 Obecne poziomy zużycia i emisji w papierniach........................................................3766.2.1 Przegląd danych: wejście / wyjście.....................................................................3766.2.2 Poziomy zużycia i emisji.....................................................................................3806.2.2.1 Zużycie głównego surowca.............................................................................3806.2.2.2 Stosowanie wody.............................................................................................3816.2.2.3 Stosowanie chemicznych dodatków................................................................385Przemysł celulozowo-papierniczyxxviii

Spis treści6.2.2.4 Zapotrzebowanie na energię............................................................................3896.2.2.5 Emisje ścieków................................................................................................3966.2.2.6 Powstawanie odpadu stałego...........................................................................3996.2.2.7 Emisje do atmosfery........................................................................................4016.2.2.8 Hałas z maszyn papierniczych (lokalnie)........................................................4046.3 Techniki, które należy wziąć pod uwagę w określaniu BAT......................................4066.3.1 Gospodarka wodna i minimalizowanie zużycia wody w produkcji różnychrodzajów papieru.................................................................................................................4096.3.2 Ograniczenie potencjalnych niedogodności zamykania obiegów wodnych .......4126.3.3 Wewnętrzne oczyszczanie wody podsitowej z użyciem filtracji membranowej izawracanie do obiegu oczyszczonej wody produkcyjnej....................................................4156.3.4 Obniżanie strat włókien i wypełniacza................................................................4216.3.5 Odzyskiwanie i zawracanie ścieków zawierających mieszanki powlekające.....4246.3.6 Oddzielne wstępne oczyszczanie ścieków z powlekania....................................4276.3.7 Rozwiązania ograniczające częstość i skutki emisji przypadkowych.................4296.3.8 Pomiary i automatyzacja .....................................................................................4316.3.9 Instalacja zbiornika wyrównawczego i wstępne oczyszczanie ścieków.............4336.3.10 Oczyszczanie wtórne lub biologiczne - metody tlenowe ....................................4346.3.11 Oczyszczanie ścieków za pomocą strącania chemicznego .................................4396.3.12 Zastępowanie potencjalnie szkodliwych substancji innymi substancjami omniejszej szkodliwości........................................................................................................4426.3.13 Oczyszczanie wstępne osadu (odwadnianie) przed końcowym usunięciem lubspaleniem.............................................................................................................................4456.3.14 Opcje oczyszczania ścieków ...............................................................................4476.3.15 Instalowanie technologii o niskiej emisji NO X w kotłach pomocniczych (olej, gaz,węgiel) 4536.3.16 Wykorzystanie połączonego wytwarzania ciepła i energii .................................4566.3.17 Optymalizacja odwadniania w części prasowej maszyny papierniczej (prasy orozszerzonej strefie styku)...................................................................................................4566.3.18 Oszczędności energii dzięki zastosowaniu energooszczędnych technologii ......4606.3.19 Środki zaradcze w celu zmniejszenia hałasu.......................................................4656.4 Najlepsze dostępne techniki BAT...............................................................................4706.4.1 Wstęp...................................................................................................................4706.4.2 Najlepsze dostępne techniki BAT.......................................................................4726.4.3 Najlepsze dostępne techniki BAT dla papierni produkujących papiery specjalne4826.5 Nowo powstające techniki ..........................................................................................4836.5.1 Papiernie o minimalnej ilości ścieków - zoptymalizowany projekt obiegu wody izaawansowane technologie oczyszczania ścieków .............................................................4846.5.2 Impulsowa technologia odwadniania papieru.....................................................4866.5.3 Proces Condebelt.................................................................................................4886.5.4 Wewnętrzne pompy ciepła..................................................................................4896.5.5 Narzędzia integracji całego zakładu....................................................................4907. Wnioski i zalecenia .............................................................................................................4927.1 Najlepsze dostępne techniki........................................................................................4947.2 Stopień zgodności .......................................................................................................4957.3 Zalecenia dotyczące przyszłej pracy...........................................................................497BIBLIOGRAFIA.........................................................................................................................500SŁOWNIK ..................................................................................................................................515ZAŁĄCZNIK 1 Chemikalia i dodatki w wytwarzaniu papieru.............................................523ZAŁĄCZNIK 2 Istniejące narodowe i międzynarodowe akty prawne i umowy ..................533Przemysł celulozowo-papierniczyxxix

Spis treściZAŁĄCZNIK 3 Monitorowanie zrzutów i emisji w europejskich wytwórniach maswłóknistych i papieru ..................................................................................................................544ZAŁĄCZNIK 4 Przykłady zmienności emisji.......................................................................554Przemysł celulozowo-papierniczyxxx

Spis rysunkówSpis rysunkówRysunek 1.1: Przegląd rozmieszczenia w Europie przemysłu wytwarzającego masy włókniste[CEPI 1997, Statystyki roczne 1996]......................................................................................3Rysunek 1.2: Przegląd rozkładu wielkości zakładów w Europie produkujących masy włókniste[CEPI 1997, Statystyki roczne 1996]......................................................................................4Rysunek 1.3: Wykorzystanie odzyskanego papieru (makulatury) w Europie w roku 1996 ...........5Rysunek 1.4: Przegląd rozmieszczenia w Europie przemysłu produkującego papier ....................6Rysunek 1.5: Przegląd rozkładu wielkości zakładów produkujących papier w Europie................7Rysunek 1.6: Zdolności produkcyjne a liczba zakładów w Europie.............................................13Rysunek 1.7: Klasyfikacja wytwórni mas włóknistych i papieru proponowana w tymdokumencie z podaniem odniesień do rozdziałów właściwych dla tych wytwórni..............14Rysunek 2.1: Przegląd procesów celulozowni siarczanowej [SEPA Report 4713-2, 1997 – raportSEPA 4713-2, 1997]. Często występuje również sortowanie po bieleniu............................20Rysunek 2.2: Warnik ciągłego działania.......................................................................................22Rysunek 2.3: Obiegi regeneracji chemikaliów dla celulozowni siarczanowej .............................29Rysunek 2.4: Przegląd strumieni masowych w celulozowni masy siarczanowej. Obecnośćniektórych substancji zależy od sposobu delignifikacji i bielenia ........................................33Rysunek 2.5: Emisje do wody z celulozowni siarczanowej..........................................................35Rysunek 2.6: Emisje do atmosfery z celulozowni siarczanowych................................................43Rysunek 2.7: Schematyczne przedstawienie niektórych reakcji chemicznych w kotle sodowym[SEPA report 4008, 1992 - Raport SEPA 4008, 1992].........................................................46Rysunek 2.8: Trendy liczby kappa w fińskich celulozowniach masy siarczanowej [RaportFinnish BAT, 1997]...............................................................................................................70Rysunek 2.9: Jedno-stopniowa delignifikacja tlenem...................................................................73Rysunek 2.10: Dwu-stopniowa delignifikacja tlenem ..................................................................73Rysunek 2.11: Zasada możliwego rozwiązania układu wodnego w zamkniętych instalacjachbielenia F1 – F6 = Filtry myjące w instalacji bielenia; PR1 + PR2 = Prasy myjące w stopniudelignifikacji tlenowej; UW = poziome urządzenie do mycia jako ostatni stopień myciamasy niebielonej; zbiorniki zapewniające odpowiednią pojemność magazynową dla wódwewnątrz procesowych. Zaprezentowany na tym rysunku system obiegu wód pracowałprzez czas tylko kilku miesięcy. Obecnie jest on ponownie częściowo otwarty. .................82Rysunek 2.12: Skruber gazów spalinowych z kotłów regeneracyjnych .....................................100Rysunek 2.13: Proces Chemrec z generatorem gazu i urządzeniem do chłodzenia –rozpuszczania służącym do wytwarzania ługu zielonego oraz ze skruberem do absorpcjisiarkowodoru, w którym cieczą natryskową jest ług biały słaby........................................130Rysunek 2.14: Gazyfikacja zintegrowana z cyklem kombinowanym (IGCC) ...........................131Rysunek 2.15: Cykl kombinowany produkcji energii elektrycznej za pomocą turbiny gazoweji turbiny parowej z końcową turbiną kondensacyjną..........................................................132Rysunek 2.16: Odzysk środków chelatujących w filtratach z instalacji bielenia za pomocątechnologii „nerki” ..............................................................................................................136Rysunek 2.17: Rozwój technologii “nerek” w ramach bieżącego projektu UE nad metodamiwydzielania zanieczyszczeń dla technologii zamkniętej pętli procesowej w produkcjibielonej masy celulozowej siarczanowej ............................................................................138Rysunek 3.1: Główne procesy jednostkowe wytwarzania masy celulozowej o zasadziemagnezowej (CEPI, 1997b) ................................................................................................144Rysunek 3.2:Cykle regeneracji dla celulozowni siarczynowej...................................................148Rysunek 3.3: Przegląd strumieni masowych w celulozowni siarczynowej................................151Rysunek 3.4: Główne emisje do wody i powietrza z roztwarzania siarczynowego ...................154Rysunek 3.5: Ładunek ścieków z kwaśnego roztwarzania siarczynowego i układów oczyszczaniałącznie ze skutecznością redukcji. Przykłady ładunków zanieczyszczeń organicznych przedi po oczyszczaniu pochodzące z niemieckiej celulozowni siarczynowej. ..........................168Przemysł celulozowo-papierniczyxxxi

Spis rysunkówRysunek 3.6: Schemat procesowy oczyszczalni ścieków w celulozowni siarczynowej. Przykładz austriackiej celulozowni [Neusiedler AG, Austria]..........................................................170Rysunek 3.7: Obieg SO 2 w celulozowni siarczynowej...............................................................173Rysunek 4.1: Główne stadia w procesach wytwarzania mas mechanicznych ............................189Rysunek 4.2: Proces wytwarzania ścieru drzewnego..................................................................191Rysunek 4.3: Schemat procesu wytwarzania TMP i związanych z nim emisji ..........................194Rysunek 4.4: Schemat procesu wytwarzania CTMP ..................................................................196Rysunek 4.5: Ogólny zarys strumieni masowych w zintegrowanej wytwórni masy mechaniczneji papieru. Obecność niektórych substancji zależy głównie od asortymentu i pożądanychwłaściwości papieru oraz od sposobu zaopatrywania fabryki w energię............................199Rysunek 4.6: Emisje do wody z wytwórni CTMP......................................................................203Rysunek 4.7: Emisje do atmosfery z wytwórni CTMP...............................................................206Rysunek 4.8: Główne odpływy i dopływy wody w zintegrowanej fabryce masy mechaniczneji papieru z tej masy..............................................................................................................221Rysunek 4.9: System recyklingu wody w wytwórni CTMP Meadow Lake...............................224Rysunek 4.10: Koncepcja procesu bezściekowego.....................................................................225Rysunek 5.1: Schemat przykładowej instalacji do przerobu makulatury i przygotowania masy doprodukcji papierów na tekturę falistą (dwuwarstwowy testliner) .......................................253Rysunek 5.2: Przykład ogólnej koncepcji przygotowania masy na testliner (układ 2-obiegowy).............................................................................................................................................257Rysunek 5.3: Przykładowa koncepcja ogólna układu przy produkcji (ulepszonego) papierugazetowego..........................................................................................................................258Rysunek 5.4: Przykład ogólnej koncepcji linii do przerobu makulatury w wytwarzaniu bibułkihigienicznej .........................................................................................................................261Rysunek 5.5: Obieg masowy zintegrowanej papierni przerabiającej makulaturę ......................263Rysunek 5.6: Podstawowy schemat procesu przygotowania makulatury do wytwarzania papierui tektury [Dutch Notes on BAT, 1996 – Holenderski Dokument Referencyjny BAT, 1996],WWTP = oczyszczalnia ścieków ........................................................................................272Rysunek 5.7: Przykład obiegu wodnego zintegrowanej papierni RCF wytwarzającej papier nafalę bez odbarwiania (100% makulatury) ...........................................................................273Rysunek 5.8: Przykład zoptymalizowanego układu wodno-masowego w zintegrowanej produkcjiodbarwionej masy makulaturowej ......................................................................................274Rysunek 5.9: Jednostkowe zużycie energii w przerobie makulatury na papier gazetowy [Merkel,1997]. Flotacja obejmuje dwa stopnie; sortowanie obejmuje sortowanie wstępne isortowanie wtórne; „pozostałe” obejmują wentylację, suszarkę do części DIP, układklarowania wody itp.; układ wodny nie obejmuje klarowania wody; bielenie jestprowadzone w dyspergatorze..............................................................................................282Rysunek 5.10: Schemat obiegów wodnych w papierniach.........................................................296Rysunek 5.11: Układ obiegów wodnych w papierni z rozdzieleniem poszczególnych obiegów iprzepływem przeciwprądowym ..........................................................................................300Rysunek 5.12: Przykład przemysłowego oczyszczania in-line w papierni wytwarzającej papierna falę z zerową ilością ścieków [Niovelon, 2\1997]..........................................................302Rysunek 5.13: Przykład oczyszczania in-line w zamkniętych obiegach wodnych, układoczyszczania wody obiegowej w Zuelpich Papier GmbH, Recycled paper Europe [Diedrich,1997]....................................................................................................................................303Rysunek 5.14: Uproszczony schemat instalacji do kombinowanego beztlenowo/tlenowegooczyszczania ścieków [IFP, 1998] ......................................................................................306Rysunek 5.15: Cztery przykładowe koncepcje instalacji do przygotowania masy przeznaczonedo przerobu makulatury na 2-warstwowy testliner [IFP, 1998]..........................................313Rysunek 5.16: Zasada działania flotacji drobnopęcherzykowej (DAF) .....................................320Rysunek 5.17: Uproszczony schemat współspalania odpadów w instalacji energetycznej opalanejwęglem brunatnym..............................................................................................................332Przemysł celulozowo-papierniczyxxxii

Spis rysunkówRysunek 5.18: Płączony proces ozonowania z reaktorem ze stałą błoną biologiczną................350Rysunek 5.19: Bioreaktor membranowy z zastosowaniem membran zanurzonych w reaktorzez osadem czynnym ..............................................................................................................352Rysunek 5.20: Główne zasady procesu RMF PCC.....................................................................354Rysunek 6.1: Kluczowe elementy dwusitowej maszyny papierniczej........................................360Rysunek 6.2: Układ odzyskiwania ciepła w maszynie papierniczej...........................................362Rysunek 6.3: Uproszczony schemat strumieni wody i zawiesiny masy w papierni...................364Rysunek 6.4: Możliwe rozplanowanie elementów układu braku własnego w papierniwytwarzającej papier powlekany. W oddzielnych zbiornikach magazynuje się zawiesinypowstałe z rozczyniania braku powlekanego i nie powlekanego........................................367Rysunek 6.5: Przykład dwóch różnych kalandrów: superkalander oraz kalander maszynowy[rysunek dostarczony przez firmę Valmet] .........................................................................372Rysunek 6.6: Obraz strumienia masy w papierni........................................................................377Rysunek 6.7: Miejsca zapotrzebowania na wodę świeżą w papierni..........................................382Rysunek 6.8: Udział różnych syntetycznych dodatków chemicznych, odniesiony do globalnegoich zużycia [EUCEPA, 1997]. Można założyć, iż podobne są proporcje między ilościamitych dodatków zużywanych w Europie. Środki zaklejające zawierają środki podwyższającewytrzymałość papieru w stanie suchym (np. skrobie kationowe), stosowane do zaklejania wczęści mokrej.......................................................................................................................386Rysunek 6.9: Losy dodatków chemicznych w procesie wyrobu papieru; na przykładzie biocydów[EUCEPA, 1997].................................................................................................................387Rysunek 6.10: Poziomy hałasu w hali maszyny przed oraz po przebudowie różnych sekcjifabryki tektury.....................................................................................................................405Rysunek 6.11: Zakresy filtracji różnych technologii filtracyjnych.............................................416Rysunek 6.12: Uproszczony schemat papierni stosującej ultrafiltrację do oczyszczania wodypodsitowej. ..........................................................................................................................418Rysunek 6.13: Przykład układu ultrafiltracji dla odzyskiwania mieszanek powlekających[Roitto, 1997] ......................................................................................................................425Rysunek 6.14: Główne procesy zewnętrznego oczyszczania ścieków z papierni oraz zakresyw jakich są stosowane. ........................................................................................................435Rysunek 6.15: Pragmatyczne podejście do problemu oszacowania ilości dodatków, które nie sąpodatne na rozkład biologiczny obecnych w ściekach z papierni po oczyszczaniu[IFP, 1997] ..........................................................................................................................443Rysunek 6.16: Schematyczne przedstawienie wędrówki dodatków chemicznych w procesieprodukcji papieru z uwzględnieniem zewnętrznego oczyszczania [IFP, 1997]..................444Rysunek 6.17: Schemat ilustrujący proces podejmowania decyzji dotyczących gospodarkiodpadami z papierni [według Hamm’a, 1996]....................................................................449Rysunek 6.18: Opcje recyklingu materiału z osadów z papierni oraz czynniki decydująceo wyborze danej opcji oczyszczania [Hamm, 1996; zmieniony przez EIPPCB]................450Rysunek 6.19: Trójkąt ilustrujący paliwa do spalania osadu z przemysłu papierniczego(dostarczony przez IFP) ......................................................................................................452Rysunek 6.20: Przykład wieży rekuperacji ciepła ......................................................................463Rysunek 6.21: Wykres Sankey’a dla maszyny produkującej papier gazetowy (980 t/d) ...........464Rysunek 6.22: 4 Poziomy głośności Laeq w jednym punkcie odniesienia.................................467Rysunek 6.23: Tłumienie dźwięku za pomocą rezonatorów rurowych. Poziomy hałasu przed i pozamontowaniu tłumika ........................................................................................................468Rysunek 6.24: Względne koszty tłumienia zewnętrznego dźwięku [według firmy Valmet] .....469Rysunek 6.25: „Zestaw narzędzi” do wewnętrznego oczyszczania i ponownego wykorzystaniawody w maszynie papierniczej [Edelmann, 1997]..............................................................485Rysunek 6.26: Schemat procesu suszenia Condebelt (typ wysoko ciśnieniowy-Z ) ..................488Rysunek 6.27: Układ z pompą ciepła do wytwarzania pary technologicznej.............................490Przemysł celulozowo-papierniczyxxxiii

Spis rysunkówRysunek IV. 1: Dane z ciągłego monitoringu emisji NOx z siarczanowego kotłaregeneracyjnego, w okresie 3 dni........................................................................................554Rysunek IV. 2: Dane średnie dobowe dotyczące emisji NOx z kotła regeneracyjnego w okresie5 miesięcy............................................................................................................................555Rysunek IV. 3: Średnie dobowe emisje ChZT do wód z celulozowni siarczanowej w okresie30 dni...................................................................................................................................556Rysunek IV. 4: Średnie dobowe emisje ChZT do wód z celulozowni siarczanowej w okresie6 miesięcy............................................................................................................................556Rysunek IV. 5: Średnie dobowe emisje do wód ze zintegrowanej wytwórni masy celulozowejsiarczynowej i papieru w okresie jednego miesiąca............................................................557Rysunek IV. 6: Średnie dobowe emisje do wód ze zintegrowanej wytwórni masy celulozowejsiarczynowej i papieru w okresie 6-ciu miesięcy................................................................558Rysunek IV. 7: Histogram odpływu ChZT z papierni ................................................................559Przemysł celulozowo-papierniczyxxxiv

Spis tabelSpis tabelTabela 1.1: Dziedziny stosowania papieru i tektury .......................................................................1Tabela 1.2: Zużycie papieru na głowę mieszkańca, 1995...............................................................2Tabela 2.1: Wartości liczby kappa otrzymywane aktualnie przy różnych stosowanychtechnologiach ........................................................................................................................24Tabela 2.2: Metody wytwarzania dwutlenku chloru stosowane w Finlandii [Finnish BAT Report,1997 – fiński raport nt. BAT, 1997]......................................................................................31Tabela 2.3: Ładunek zanieczyszczeń w ściekach z korowania przed oczyszczaniembiologicznym [Finnish BAT Report, 1997 – fiński raport nt. BAT, 1997]; BZT 7 zostałprzeliczony na BZT 5, według równania: BZT 7 /1,16 = BZT 5 zaproponowanego w tymsamym raporcie .....................................................................................................................36Tabela 2.4: Spodziewany zrzut resztkowej ligniny, mierzony jako ChZT, z instalacji bielenia dlaróżnych technik delignifikacji [OSPAR, 1994] ....................................................................39Tabela 2.5: Przykłady różnych sekwencji bielenia masy iglastej, stosowanych w celulozowniacheuropejskich i odpowiadające ładunki chlorowanych substancji mierzone jako AOX[OSPAR, 1994] .....................................................................................................................40Tabela 2.6: Przykłady różnych sekwencji bielenia masy liściastej, stosowanych wcelulozowniach europejskich i odpowiadające ładunki chlorowanych substancji mierzonejako AOX [OSPAR, 1994]....................................................................................................40Tabela 2.7: Ładunki substancji organicznych w ściekach z celulozowni siarczanowych przedzewnętrznym oczyszczaniem. Różnice pomiędzy masą iglastą i liściastą są niewielkiea przedstawione liczby dla poszczególnych etapów procesowych nie są w sposób ciągłymonitorowane, podczas gdy wartość określająca całkowity ładunek wynika z dostępnychśrednich rocznych danych, otrzymanych z systemu ciągłego i proporcjonalnego doprzepływu poboru próbek ścieków [OSPAR, 1994], [Finnish BAT report 1996], [CEPI 97]...............................................................................................................................................41Tabela 2.8: Zrzuty fosforu i azotu w ściekach nie oczyszczonych, wyrażone w kg/t masysiarczanowej [OSPAR, 1994] ...............................................................................................41Tabela 2.9: Zrzuty metali z celulozowni siarczanowych, w g/ADt [OSPAR, 1994]....................42Tabela 2.10: Procentowe redukcje w oczyszczalniach ścieków w celulozowniach masychemicznej [OSPAR, 1994], [Finnish BAT report, 1996]....................................................42Tabela 2.11: Raportowane średnie roczne zrzuty z celulozowni mas siarczanowych w EU[Finnish BAT report, 1996], [SEPA Report 4869 – raport SEPA 4869], [Finnish ForestryIndustries Federation, 98 – Fińska Federacja Przemysłu Leśnego, 98], [CEPI 97]. Liczbyuzyskano w wyniku zastosowania różnych metod analitycznych, opisanych w załączniku 3.Uważa się, że wszystkie te metody dają równorzędne wyniki. Analizowane próby ciekłebyły homogenizowane, nie filtrowane i nie dekantowane. Podane liczby reprezentująwartości średnie z długiego okresu czasu, zwykle średnie roczne........................................43Tabela 2.12: Emisje z kotłów regeneracyjnych w celulozowniach siarczanowych, w kg/ADt,przy przepływie gazów około 6000 - 9000 m 3 /t [głównie z raportu SEPA 4008, 1992]......45Tabela 2.13: Typowe emisje do powietrza z pieca wapiennego [SEPA report 4008, 1992 – raportSEPA 4008, 1992]; Wyższe wartości emisji SO 2 kiedy spalane są gazy niekondensujące sąpowodowane faktem, że pojemność pieca wapiennego ze względu na zatrzymywanie siarkijest często niewystarczająca jeżeli wszystkie gazy zawierające związki TRS sąunieszkodliwiane w piecu. ....................................................................................................48Tabela 2.14: Emisje do powietrza z kotłów korowych. Dane odpowiednio jako kg/t koryi mg/MJ. Wartości przepływu gazu wynoszą około 1600 - 1700 m 3 /t masy........................50Tabela 2.15: Przykłady aktualnie obserwowanej emisji z różnych rodzajów kotłówpomocniczych [SEPA report 4008, 1992 - Raport SEPA 4008, 1992], [roczne raportyszwedzkich celulozowni dla SEPA]......................................................................................51Przemysł celulozowo-papierniczyxxxv

Spis tabelTabela 2.16: Przykłady zmierzonych wartości emisji chloru do powietrza z instalacji bielenia iprodukcji ClO 2 z kilku szwedzkich celulozowni. .................................................................52Tabela 2.17: Długookresowe (roczne) średnie emisje do atmosfery z celulozowni masysiarczanowej w państwach EU..............................................................................................53Tabela 2.18: Przeciętne ilości odpadów stałych wytwarzanych w celulozowni siarczanowej, w kgsuchej substancji / t masy [Finnish BAT report, 1996]. Liczby określające bezwzględneilości odpadów zostały przeliczone na wskaźniki odniesione do tony masy przezpodzielenie ilości ogólnych przez roczną produkcję bielonej i niebielonej masysiarczanowej w Finlandii (5,7 Mt/rok). Liczby obejmują zarówno wytwórnie zintegrowanejak i niezintegrowane. ...........................................................................................................54Tabela 2.19: Przeciętny skład szlamu z ługu zielonego z różnymi ilościami szlamupokaustyzacyjnego. Dane podzielono na dwie grupy: jedna określa odpad prawie niezawierający szlamu (

Spis tabelTabela 2.37: Redukcja emisji NO x dzięki zastosowaniu techniki „powietrze nad płomieniem”(OFA) w nowych kotłach regeneracyjnych ........................................................................108Tabela 2.38: Przykłady uzyskanych poziomów emisji do wody po wstępnym oczyszczaniuścieków w kilku istniejących celulozowniach siarczanowych w Europie (rok odniesienia:1997). Większość z tych fabryk wdrożyła również oczyszczanie biologiczne (zobacz Tabelę2.40).....................................................................................................................................115Tabela 2.39: Poziomy emisji związane z zastosowaniem właściwych kombinacji najlepszychdostępnych technik, osiągane po oczyszczaniu wstępnym .................................................116Tabela 2.40: Przykłady uzyskanych poziomów emisji do wody po oczyszczaniu biologicznymścieków w kilku istniejących celulozowniach siarczanowych w Europie (rok odniesienia:1997)....................................................................................................................................118Tabela 2.41: Poziomy emisji związane z zastosowaniem właściwych kombinacji najlepszychdostępnych technik, osiągane po oczyszczaniu biologicznym............................................119Tabela 2.42: Przykłady poziomów emisji do powietrza uzyskiwanych w europejskich dobrzeprowadzonych, istniejących celulozowniach (rok odniesienia: 1997)................................122Tabela 2.43: Poziomy emisji z procesu wytwarzania masy celulozowej, związane zzastosowaniem właściwych kombinacji najlepszych dostępnych technik (emisje z kotłówpomocniczych nie są włączone)..........................................................................................123Tabela 2.44: Poziomy emisji związane z zastosowaniem najlepszych dostępnych technik (BAT)dla różnych paliw ................................................................................................................126Tabela 2.45: Przykłady ilości odpadów stałych kierowanych na składowisko z kilku wytwórnimasy celulozowej siarczanowej [Dane pochodzą z przykładowych fabryk oraz raportówśrodowiskowych] ................................................................................................................127Tabela 2.46: Zużycie energii związane ze stosowaniem najlepszych dostępnych technik (BAT)dla różnych rodzajów produkcji na tonę produktu..............................................................129Tabela 2.47: Porównanie procesów roztwarzania Organosolv z modyfikowanym roztwarzaniemsiarczanowym. Surowce, chemikalia warzelne i warunki, osiągane liczby kappa pogotowaniu [Ministry of Food, Agriculture and Forestry, 1997 - Ministerstwa Żywności,Rolnictwa i Leśnictwa, 1997]..............................................................................................141Tabela 3.1: Podstawowe procesy roztwarzania siarczynowego stosowane w Europie ..............142Tabela 3.2:Przykłady różnych schematów bielenia stosowanych w europejskich celulozowniachsiarczynowych oraz odnośnych zrzutów substancji organicznych z bielarni, mierzonychjako ChZT. ..........................................................................................................................146Tabela 3.3: Średnioroczne dane dotyczące wejścia/wyjścia dla sześciu zintegrowanych wytwórnimas celulozowych siarczynowych i papieru (produkowane są różne rodzaje papierów)wytwarzających około 850 000 ADt/r (powietrznie suchych ton rocznie) (1996). ............152Tabela 3.4: Podane w raportach rozpiętości w średnich rocznych zrzutach w kg/ADt zcelulozowni Mg-siarczynowych w krajach europejskich po oczyszczaniu ścieków..........155Tabela 3.5: Jednostkowe emisje do wody ze zintegrowanej wytwórni produkującej masęcelulozową siarczynową do przerobu chemicznego (oraz włókna wiskozowe) przed i pooczyszczaniu biologicznym [informacja od personelu, 1998] ............................................156Tabela 3.6: Zrzut metali ze szwedzkiej częściowo zintegrowanej celulozowni siarczynowej w1996r. (Analiza połączonej próbki składającej się z 5 losowo pobranych próbek w ciągu 5dni, 1 losowa próbka/ dobę); przepływ wody ok. 80 m 3 /t...................................................156Tabela 3.7: Zużycie głównych środków chemicznych do produkcji masy celulozowejsiarczynowej........................................................................................................................157Tabela 3.8: Emisje z kotłów regeneracyjnych w celulozowniach siarczynowych w kg/t i odnośnestężenia w nawiasach (mg/m 3 ) przy przepływie gazu około 6000 – 7000 m 3 /t (NTP –warunki normalne ciśnienia i temperatury, suchy gaz).......................................................158Tabela 3.9: Emisje do atmosfery z europejskich celulozowni siarczynowych podane jako średniaroczna. .................................................................................................................................159Przemysł celulozowo-papierniczyxxxvii

Spis tabelTabela 3.10: Przykład dotyczący odpadów stałych wytwarzanych przy produkcji masycelulozowej siarczynowej. (Niemiecka celulozownia siarczynowa, rok odniesienia: 1996).............................................................................................................................................160Tabela 3.11: Przegląd dostępnych technik w roztwarzaniu siarczynowym oraz ich wpływodpowiednio na emisje do środowiska i sprawność działania celulozowni........................163Tabela 3.12: Przykład schematów bielenia dla wytwarzania masy siarczynowej całkowiciebezchlorowej TCF...............................................................................................................166Tabela 3.13: Zrzuty do wody ze zintegrowanej celulozowni siarczynowej po oczyszczaniubiologicznym [Dane otrzymano podczas wizyty w kombinacie w 1998r] .........................171Tabela 3.14: Emisje do atmosfery z kotła regeneracyjnego w małej austriackiej celulozownisiarczynowej produkującej 35 000 ton rocznie. [Wszystkie dane z wizyty w zakładziew październiku 98]..............................................................................................................174Tabela 3.15: Przykłady osiągniętych poziomów emisji do wody po oczyszczaniu biologicznymw sprawnie działających celulozowniach istniejących w Europie (rok odniesienia: 1997).Wykaz fabryk stanowi wybór zakładów, dla których dysponowano danymi lub zostałydostarczone i dlatego nie można go uważać za kompletny. Dane zostały dostarczone przezczłonków Technicznej Grupy Roboczej (TWG), względnie uzyskano je w wynikukontaktów osobistych. Metoda analizy jest taka, jaką stosuje się w odnośnym kraju........181Tabela 3.16: Poziomy emisji związane z użyciem odpowiednich kombinacji najlepszychdostępnych technik po oczyszczaniu biologicznym............................................................182Tabela 3.17: Przykłady osiągniętych poziomów emisji do powietrza przez niektóre istniejące wEuropie celulozownie (rok odniesienia: 1997 dla celulozowni niemieckich i 1998 dlacelulozowni austriackich i szwedzkich)..............................................................................184Tabela 3.18: Poziomy emisji z procesu roztwarzania (kocioł regeneracyjny i emisjekrótkotrwałe) związane z użyciem odpowiednich kombinacji najlepszych dostępnychtechnik (emisje z kotłów pomocniczych nie zostały włączone) .........................................185Tabela 3.19: Poziomy emisji związane z zastosowaniem najlepszych dostępnych technik BATdla kotłów pomocniczych przy użyciu różnych paliw........................................................186Tabela 3.20: Zużycie energii na tonę produktu, związane z użyciem BAT dla różnych rodzajówprodukcji (dane od Jaakko Pöyry, 1998).............................................................................188Tabela 4.1: Podstawowe surowce, wydajności i zastosowania mas mechanicznych .................189Tabela 4.2: Średnie roczne wartości (rok odniesienia: 1997) poziomów zużycia i emisji z fabrykipapieru w Niemczech, która produkuje drzewne papiery drukowe (LWC, ULWC, HWC) nabazie TMP bielonej metodą utleniania (60% materiału włóknistego) ................................200Tabela 4.3: Średnie roczne poziomy zużycia i emisji w fińskich wytwórniach CTMP. ............201Tabela 4.4: Zużycie wody w procesie wytwarzania mas mechanicznych. Brak uwzględnieniazużycia wody w papierni.....................................................................................................202Tabela 4.5: Typowe jednostkowe ładunki BZT 5 , ChZT i pożywki mineralne w wodachodpływowych powstałe z mechanicznego roztwarzania drewna świerka pospolitego (Piceaabies) przed oczyszczalnią ścieków. ...................................................................................204Tabela 4.6: Ładunki zanieczyszczeń w ściekach z wytwórni mas mechanicznych oczyszczanychbiologicznie metodą osadu czynnego..................................................................................205Tabela 4.7: Emisje lotnych związków organicznych z niemieckiej wytwórni TMP przedoczyszczaniem.....................................................................................................................206Tabela 4.8: Skład osadu z osadników wstępnych i nadmiernego osadu z biologicznejoczyszczalni ścieków ..........................................................................................................208Tabela 4.9: Zużycie głównych chemikaliów w kg/t w odniesieniu do bielonych masmechanicznych....................................................................................................................209Tabela 4.10: Zużycie i regeneracja energii w procesach wytwarzania mas mechanicznych......210Tabela 4.11: Zużycie energii w zintegrowanej fabryce o zdolności produkcyjnej 500000 t/rpapieru gazetowego z TMP.................................................................................................211Przemysł celulozowo-papierniczyxxxviii

Spis tabelTabela 4.12: Bilans energetyczny zintegrowanej szwedzkiej fabryki wytwarzającej 500000t/rpapieru gazetowego z TMP.................................................................................................211Tabela 4.13: Bilans energetyczny niezintegrowanej fińskiej wytwórni CTMP (CSF 400 ml)...212Tabela 4.14: Przegląd dostępnych technik w wytwórniach mas mechanicznychi chemomechanicznych oraz ich wpływ na środowisko i wyniki fabryki...........................214Tabela 4.15: Przykłady średnich rocznych emisji do wody po pierwszym stopniu oczyszczaniaścieków w niektórych fabrykach mas mechanicznych i papierów z tych mas w Europie (rokodniesienia: 1997) ...............................................................................................................238Tabela 4.16: Przykłady uzyskiwanych poziomów emisji do wody po stopniu oczyszczaniabiologicznego ścieków ze zintegrowanych wytwórni mas mechanicznych i papierówdrzewnych w Europie (rok odniesienia: 1997) ...................................................................240Tabela 4.17: Średnie roczne poziomy emisji związane ze stosowaniem BAT w procesachwytwarzania papierów drzewnych (> 50% masy mechanicznej). ......................................241Tabela 4.18: Średnie roczne poziomy emisji odpowiadające BAT w procesie wytwarzaniaCTMP..................................................................................................................................242Tabela 4.19: Poziomy emisji towarzyszące zastosowaniu BAT przy spalaniu różnych paliw...244Tabela 4.20: Zalecane, jednostkowe (na tonę produktu) zużycie energii w procesach produkcjiróżnych asortymentów papierów drzewnych, odpowiadające BAT...................................247Tabela 5.1: Poziomy zużycia i emisji w przypadku przygotowania masy makulaturowej dowytwarzania różnych rodzajów papierów...........................................................................265Tabela 5.2: Dane środowiskowe jako średnie wartości roczne dla testlinera i papieru na falę..................267Tabela 5.3: Średnie roczne zużycie i poziomy emisji z papierni wytwarzających głównie papiergazetowy na bazie RCF (standardowy i wysokiej jakości).................................................269Tabela 5.4: Typowe średnie roczne poziomy zużycia i emisji dla procesu wytwarzania bibułkihigienicznej [Dane z ETS, 1998, z powodu braku danych nie było możliwe rozróżnienieemisji do wody z wytwórni bibułki higienicznej z RCF i włókien pierwotnych]...............270Tabela 5.5: Typowe zużycie wody w papierni wytwarzającej papier i tekturę na bazie RCF....275Tabela 5.6: Główne środki pomocnicze i ich zastosowanie w przemyśle papierniczym ...........277Tabela 5.7: Typowe dawki chemikaliów stosowane w procesie odbarwiania makulatury łączniez bieleniem ..........................................................................................................................278Tabela 5.8: Rzeczywiste przykłady światowe zużycia energii w produkcji bibułki higienicznej ipapieru gazetowego z makulatury [dane z firmy Palmet]...................................................280Tabela 5.9: Zużycie energii w zintegrowanej szwedzkiej wytwórni o zdolności produkcyjnej500000 t/rok papieru gazetowego z odbarwionej masy makulaturowej.............................281Tabela 5.10: Bilanse energetyczne dwóch zintegrowanych wytwórni papieru gazetowego z RCFo zdolności produkcyjnej odpowiednio 500000 t/rok oraz 250000 t/rok............................281Tabela 5.11: Średnie emisje do wody dla papierni RCF po wstępnym oczyszczeniu ścieków iprzed odprowadzeniem do oczyszczalni komunalnej .........................................................283Tabela 5.12: Średnie emisje do wody z papierni RCF odprowadzających ścieki do odbiornikawodnego po mechanicznym i biologicznym oczyszczeniu na miejscu. .............................283Tabela 5.13: Osiągalne suchości odrzutów oraz odpowiadające im zużycie energii dla różnejzawartości włókien, [Dane od dostawcy maszyn] ..............................................................285Tabela 5.14: Osiągalne suchości osadów i odpowiadające im zużycie energii dla różnejzawartości popiołu [Dane od dostawcy maszyn] ................................................................286Tabela 5.15: Ilości odpadów odnoszące się do wprowadzonego surowca [%] w zależności odjakości zastosowanej makulatury oraz rodzaju wytwarzanego papieru..............................286Tabela 5.16: Skład odrzutów z przerobu makulatury na papier na falę (4 – 6% odrzutów).......287Tabela 5.17: Skład osadów z wyławiaczy włókien i z chemiczno-mechanicznej oczyszczalniścieków................................................................................................................................288Tabela 5.18: Typowe zawartości zanieczyszczeń w szlamie z odbarwiania makulaturyw porównaniu z osadem z komunalnej oczyszczalni ścieków............................................288Przemysł celulozowo-papierniczyxxxix

Spis tabelTabela 5.19: Zmierzone wartości emisji z procesu spalania odrzutów i szlamu z dwóchniemieckich zakładów RCF ................................................................................................290Tabela 5.20: Przegląd technik, które należy uwzględnić przy określaniu BAT dla papierniprzerabiających makulaturę; wskazano również oddziaływanie na procesy i środowiskooraz uwagi dotyczące zastosowania....................................................................................293Tabela 5.21: Niektóre zalety i wady zamykania obiegów wodnych w papierniach ...................297Tabela 5.22: Średnie roczne wartości oczyszczonych ścieków w niemieckiej wytwórni papieru itektury na bazie 100% RCF bez odbarwiania .....................................................................307Tabela 5.23: Dane dotyczące nisko obciążonej oczyszczalni z osadem czynnym ściekówz procesu wytwarzania papieru i tektury z włókien wtórnych ............................................310Tabela 5.24: Podstawowa charakterystyka i zapotrzebowanie energii różnych instalacji doprzygotowania masy, przeznaczonych do przerobu makulatury na 2-warstwowy testliner317Tabela 5.25: Jednostkowe zapotrzebowanie energii i stężenia robocze w. procesachjednostkowych w produkcji papieru na falę i testlinera......................................................318Tabela 5.26: Porównanie oddziaływania na środowisko instalacji do gospodarki skojarzonejz komunalną siecią energetyczną w warunkach niemieckich .............................................323Tabela 5.27: Emisje ze spalania odrzutów w wielotrzonowej instalacji do spalania,w porównaniu z niemieckimi normami prawnymi [IFP, 1998] ..........................................329Tabela 5.28: Skład odpadów z wytwarzania testlinera i papieru na falę ....................................331Tabela 5.29: Wartości emisji ze spalania szlamu z odbarwiania makulatury (+ około 5% osadunadmiernego) w piecu fluidyzacyjnym w Niemczech, w porównaniu z niemieckiminormami prawnymi [1998 Simplified Environmental Statement, fabryka w Saksonii].....335Tabela 5.30: Przykłady średnich rocznych poziomów emisji do wody po wstępnym oczyszczaniuścieków z niektórych zintegrowanych papierni RCF stosujących i niestosującychodbarwiania .........................................................................................................................341Tabela 5.31: Przykłady średnich rocznych emisji do wody po biologicznym oczyszczeniuścieków (rok odniesienia: głównie 1997), osiąganych w niektórych papierniachprzerabiających RCF w Europie .........................................................................................342Tabela 5.32: Średnie roczne poziomy emisji i zużycia związane z zastosowaniem BAT dlazintegrowanych papierni przerabiających RCF (>50% RCF), stosujących (np. papiergazetowy, papier do kopiowania, tektura pudełkowa w niewielu przypadkach) i niestosujących odbarwiania (np. fabryki wytwarzające testliner z białym pokryciem, testliner,papier na falę)......................................................................................................................343Tabela 5.33: Poziomy emisji związane ze stosowaniem BAT dla różnych paliw......................346Tabela 5.34: Wskaźniki zużycia ciepła i energii elektrycznej związane ze stosowaniem BAT dlaróżnych produktów z makulatury przypadające na tonę produktu .....................................348Tabela 6.1: Przykład odzyskiwania ciepła i jego strat w maszynie papierniczej o produkcji 667ton na dobę [dane firmy Valmet]. Podane wartości odnoszą się do warunków zimowychw Skandynawii. W krajach o cieplejszym klimacie nie ma potrzeby podgrzewania wodyobiegowej, która służy do ogrzania hali maszyny papierniczej..........................................362Tabela 6.2: Średnie roczne danych wejściowych i wyjściowych z największej w Europieniezintegrowanej papierni produkującej wysokiej jakości bezdrzewne papiery drukowe i dopisania (powlekane i niepowlekane) w ilości ok. 1 018 450 ton rocznie (1997) ...............378Tabela 6.3: Poziomy zużycia i emisji dla typowych papierni produkujących bibułkę tissue [daneETS] ....................................................................................................................................379Tabela 6.4: Przykłady głównych surowców stosowanych do wyrobu różnych rodzajów papieru.............................................................................................................................................381Tabela 6.5: Zużycie wody w europejskich papierniach [J. Pöyry, 1994 b]. ...............................383Tabela 6.6: Rola energii w głównych stadiach procesu wyrobu papieru oraz potencjał dlausprawnień [według DG XVII, 1992; po zmianach EIPPCB]............................................389Tabela 6.7: Zużycie energii w niezintegrowanej papierni produkującej papier powlekany w ilości125000 ton na rok [SEPA - Report 4712-4, 1997 – raport SEPA 4712-4, 1997]...............390Przemysł celulozowo-papierniczyxl

Spis tabelTabela 6.8: Typowe wielkości zużycia energii w procesie rafinowania, zależnie od produktu[DG XVII, 1992].................................................................................................................392Tabela 6.9: Typowe wielkości jednostkowego zużycia energii elektrycznej w nowoczesnychpapierniach, dla pełnej zdolności produkcyjnej maszyny papierniczej [dane od dostawcy].............................................................................................................................................393Tabela 6.10: Typowe wielkości jednostkowego zużycie energii w układzie doprowadzenia masydo wlewu maszyny papierniczej .........................................................................................393Tabela 6.11: Typowe wielkości jednostkowego zużycie energii w systemie próżniowym częścimokrej maszyny papierniczej..............................................................................................393Tabela 6.12: Typowe wielkości jednostkowego zużycie energii w rozczyniaczach pod maszynąpapierniczą ..........................................................................................................................394Tabela 6.13: Typowe wielkości jednostkowego zużycie energii w rafinerach (dla nowej maszynypapierniczej) na tonę rafinowanej masy..............................................................................394Tabela 6.14: Typowe wielkości jednostkowego zużycie energii w przygotowaniu masy oraz wukładzie wody podsitowej (z wyłączeniem rafinowania, rozwłókniania i układudoprowadzenia masy do wlewu) .........................................................................................395Tabela 6.15: Typowe wielkości jednostkowego zużycie energii przez napędy urządzeń w ciągumaszyny papierniczej i poza nim ........................................................................................395Tabela 6.16: Typowe emisje ścieków z papierni przed jakimkolwiek oczyszczaniem oraz pobiologicznej oczyszczalni ścieków [ADEME, 1996]..........................................................397Tabela 6.17. Ilość odpadu stałego (w tonach na rok) dla kilku rodzajów papieru......................400Tabela 6.18: Substancje organiczne oznaczone w powietrzu odlotowym z papierni przedwymiennikiem ciepła [PTS-FB 09/97] ...............................................................................402Tabela 6.19: Główne źródła hałasu w maszynach do produkcji papieru i tektury......................404Tabela 6.20: Przegląd dostępnych technik, które należy wziąć pod uwagę w określaniu BAT dlapapierni................................................................................................................................408Tabela 6.21: Możliwe zalety i wady domykania obiegów wodnych w papierni ........................412Tabela 6.22: Biologiczne oczyszczanie ścieków z papierni; przegląd........................................436Tabela 6.23: Wydajność oczyszczania ścieków za pomocą chemicznego strącania jako wtórnegooczyszczania ścieków z papierni. We wszystkich papierniach zastosowano chemicznestrącanie, niektóre z nich posiadają dodatkową instalację do oczyszczania ścieków [raportSepa 4924 oraz komunikacja z personelem]; średnie wartości roczne. ..............................441Tabela 6.24: Osiągane poziomy emisji (średnia dzienna) z kotłów o niskiej emisji NOX(stosowana wyłącznie technologia spalania) oraz usuwanie pyłu za pomocą filtrówelektrostatycznych [dane opracowane na podstawie dużej liczby zakładów w Niemczech].............................................................................................................................................455Tabela 6.25: Etapy procesu technologicznego, gdzie możliwe są oszczędności energii oraz ichskutki [DG XVII, 1992]. Potencjalne możliwości zaoszczędzenia energii zależą odobecnego poziomu zużywanej energii w danej papierni.....................................................461Tabela 6.26: Wskaźniki zużycia energii związane z zastosowaniem najlepszych dostępnychtechnik B AT dla produkcji różnych gatunków papieru na tonę wyrobu. ..........................462Tabela 6.27: Przykład poziomów hałasu obowiązujących w sąsiedztwie papierni (Wymagania wNiemczech)..........................................................................................................................469Tabela 6.28: Przykłady sprawności usuwania zanieczyszczeń w odpowiednich układachoczyszczania biologicznego ścieków z papierni. ................................................................474Tabela 6.29: Przykłady mierzonych rocznych średnich poziomów emisji do wody tylko pooczyszczaniu wstępnym w niektórych papierniach o nie zintegrowanej produkcji w jednymz Państw Członkowskich ( rok odniesienia: 1997). ............................................................475Tabela 6.30: Przykłady osiągniętych rocznych średnich poziomów emisji do wody pooczyszczaniu biologicznym w niektórych papierniach w Europie o zadawalającychpoziomach emisji (rok odniesienia: 1997). .........................................................................476Przemysł celulozowo-papierniczyxli

Spis tabelTabela 6.31: Średnie roczne poziomy emisji i zużycia związane ze stosowaniem najlepszychdostępnych technik BAT w papierniach o nie zintegrowanej produkcji produkującychniepowlekany papier wysokogatunkowy, papierniach o nie zintegrowanej produkcjiprodukujących powlekany papier wysokogatunkowy oraz papierniach o nie zintegrowanejprodukcji produkujących bibułkę higieniczną. ...................................................................477Tabela 6.32: Poziomy emisji charakterystyczne dla najlepszych dostępnych technik BAT dlaróżnych paliw ......................................................................................................................479Tabela 6.33: Informacja o zużyciu energii reprezentującym poziom BAT dla różnych rodzajówprodukcji papieru na tonę wyrobu.......................................................................................481Tabela 6.34: Informacja o poziomach emisji z niektórych papierni produkujących papieryspecjalne o nie zintegrowanej produkcji na bazie zakupionej masy chemicznej................483Tabela II. 1: Aktualne narodowe limity zrzutów dla produkcji bielonej masy celulozowejsiarczanowej........................................................................................................................534Tabela II. 2: Aktualne narodowe limity zrzutów dla produkcji bielonej masy celulozowejsiarczynowej........................................................................................................................535Tabela II. 3: Aktualne narodowe limity zrzutów dla produkcji papieru. ....................................536Tabela II. 4: Wartości graniczne emisji wg Komisji Paryskiej i Helsińskiej (średnie roczne) dlazintegrowanego i niezintegrowanego przemysłu masy celulozowej siarczynowej i papieru.............................................................................................................................................539Tabela II. 5: Wartości graniczne emisji wg Komisji Paryskiej i Helsińskiej (średnie roczne) dlazintegrowanego i niezintegrowanego przemysłu masy celulozowej siarczanowej (kraft) ipapieru.................................................................................................................................539Tabela II. 6: Podział amerykańskiego przemysłu celulozowo-papierniczego na sub-kategorie"Zbiór Przepisów (Cluster Rules)"......................................................................................541Tabela III. 1: Znormalizowane metody analizy zawiesiny ogólnej (TSS) w Unii Europejskiej 547Tabela III. 2: Normy na oznaczanie zanieczyszczeń powietrza ze stacjonarnych źródeł emisji,opublikowane przez Międzynarodową Organizację Normalizacyjną (ISO).......................550Tabela III. 3: Znormalizowane metody oznaczania cząstek stałych/pyłów w Unii Europejskiej.Tabela obejmuje tylko te państwa, które dostarczyły informacje.......................................551Przemysł celulozowo-papierniczyxlii

Spis tabelZAKRESFabryka papieru (papiernia) może po prostu ponownie rozczynić masę włóknistą wytworzonągdzie indziej lub może być zintegrowana z procesami wytwarzania masy na miejscu. Inaczejmówiąc, rodzaje działalności produkcyjnej obejmujące wytwarzanie masy włóknistej i przeróbodzyskanego papieru (makulatury) oraz procesy wytwarzania samego papieru mogą byćpodejmowane oddzielnie lub w powiązaniu ze sobą w tym samym zakładzie. Zarównowytwórnie mas włóknistych, jak i papieru pracują w sposób niezintegrowany lub zintegrowany.Wytwarzanie mas mechanicznych i przerób włókien wtórnych odbywa się zwykle wzintegrowanych wytwórniach papieru, ale obecnie pojawiają się również wytwórnie prowadzącesamodzielną działalność tego typu.Niniejszy dokument referencyjny BAT dotyczy procesów związanych z produkcją maswłóknistych i papieru w wytwórniach zintegrowanych, jak również w niezintegrowanychwytwórniach mas (masa włóknista towarowa) oraz niezintegrowanych wytwórniach papierustosujących masę nabytą jako surowiec do produkcji papieru.Główne procesy zawarte w tym dokumencie zilustrowano na rysunku poniżej.KłodyROZTWARZANIE CHEMICZNE(SIARCZANOWE I SIARCZYNOWE)Działania towarzyszące:-Wytwarzanie energii i pary- Uzdatnianie wody surowej- Oczyszcanie ścieków- Gospodarka odpadowa- Magazynowanie i operowanie chemikaliamiMasa nabytaROZCZYNIANIE MASYNABYTEJPRZYGOTOWANIEMASY PAPIERNICZEJMASZYNAPAPIERNICZAOPERACJEWYKAŃCZANIAPapierWEJŚCIEKłodyWYTWARZANIE MASMECHANICZNYCHI CHEMICZNYCHBIELENIE(OPCJONALNIE)POWLEKANIE(NA MASZYNIE LUBPOZA NIĄ)WYJŚCIEMakulaturaMECHANICZNEOCZYSZCANIEMAKULATURYODBARWIANIE(OPCJONALNIE)SUSZENIEMASYMasa na sprzedażRÓŻNE MOŻLIWEKOMBINACJE JEDNOSTEKPROCESOWYCHGłówne procesy, opisane w dokumencie to:• wytwarzanie mas chemicznych (roztwarzanie chemiczne)• proces roztwarzania siarczanowego (kraft)• proces roztwarzania siarczynowego• wytwarzanie mas mechanicznych i chemo-mechanicznych• przerób odzyskanego papieru (makulatury) z odbarwianiem i bez odbarwiania• wytwarzanie papieru i procesy związane.Przemysł celulozowo-papierniczyxliii

Spis tabelProcesy niewykorzystywane w technologii wyrobu papieru, takie jak: gospodarka leśna,produkcja chemikaliów procesowych poza zakładem i transport materiałów, a także działania,takie jak powlekanie papieru i drukowanie, nie są ujęte w tym dokumencie BAT. Tym niemniejostatnio wymienione działania mają wpływ na jakość makulatury i procesy przygotowaniagotowych produktów.Istnieje również pewna liczba istotnych z punktu widzenia ochrony środowiska procesów ioperacji, które nie odnoszą się w specjalny sposób do produkcji celulozowo-papierniczej, azatem będą tylko krótko wspomniane w tym dokumencie. Obejmują one:• Bezpieczeństwo pracy i narażenie nazagrożenia• Magazynowanie i posługiwanie sięchemikaliami• Uzdatnianie wody surowej • Układy chłodzenia i próżniowe• Instalacje energetyczne • Monitorowanie emisjiPrzemysł celulozowo-papierniczyxliv