δραστηριοτητες

,w,Ηt

ΚΕΙΜΕΝΑ ΓΙΑ ΝΕΟΥΣΣΕ ΑΠΛΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑΒΙΒΛΙΟ Β’ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝΚΕΝΤΡΟ ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣΑθήνα 2003

ΕΠΕΑΕΚ- Γ ΚΠΣΆξονας 1Μέτρο 1.1Ενέργεια 1.1.1. Προγράμματα ένταξης των παιδιών με πολιτισμικές καιγλωσσικές ιδιαιτερότητες στο εκπαιδευτικό σύστημαΠρόγραμμα:«Εκπαίδευση παλιννοστούντων και αλλοδαπών μαθητών»ΧρηματοδότησηΦορέας παρακολούθησης:Φορέας υλοποίησης:Επιστημονικός υπεύθυνος:Ευρωπαϊκή Ένωση ΕΚΤΥπουργείο Εθνικής Παιδείας και ΘρησκευμάτωνΥΠΕΠΘ Ειδική Γραμματεία Π.Ο.Δ.Ε.Ειδική Γραμματέας: Στ. ΠριοβολουΔιεύθυνση: Γ ΚΠΣΕθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο ΑθηνώνΕπιτροπή ΕρευνώνΤμημαΦ.Π.Ψ.Κέντρο Διαπολιτισμικης ΑγωγήςΠανεπιστημιούπολη ΖωγράφουΙλίσια 15784Τηλ.: 210-7277522Email: info@keda.grWebsite: http//www.keda.grΘεόδωρος ΠαπακωνσταντίνουΣυγγραφική ομάδα:Εποπτεία διδακτικού υλικού:Εικονογράφηση:Γλωσσική επιμέλεια:Ειρήνη ΑντωναρακουΕυάγγελος ΜαλμένΔήμητρα ΤσίπουΜαρία-Λουίζα Μπορλοζ-ΜαρκουΠέτρος Σ. ΑθανασίουΕυαγγελία ΑντωνάκηΤο βιβλίο δημιουργήθηκε στο ατελιέ Art Studio 21Εκτύπωση - Βιβλιοδεσία: ΒΙΒΛΙΟΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗ ΑΕΠΕΕ

ΚΕΙΜΕΝΑ ΓΙΑ ΝΕΟΥΣΣΕ ΑΠΛΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑΒΙΒΛΙΟ Β’ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝΚΕΝΤΡΟ ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣΑθήνα 2003

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΤΗ1%)MncλΡ^Κ fa r c'^w*oyieTCnH ΓΟ " αλέΓα " e^^Σε αυτό θα βρεις πολλές διαφορετικές ιστορίεςπου θα σε κάνουν......να γελάσεις,...να κλάψειςκαι ...να σκεφτείςΔε χρειάζεται όμως να διαβάσεις όλες τις ιστορίες. Διάλεξε μόνο αυτές πουσου αρέσουν! Μήπως θέλεις να διαβάσεις και τις ερωτήσεις που υπάρχουνύστερα από κάθε ιστορία; Αν δεν καταλαβαίνεις κάποιες ή δεν ξέρεις νααπαντήσεις, μην ανησυχείς! Ρώτα το δάσκαλο/τη δασκάλα να σου εξηγήσει.Πληροφορίες για τον εκπαιδευτικό θα βρείτε στη σελίδα 162.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ1η Ενότητα:ΖΟΥΜΕ ΜΑΖΙÛÂÏ. 7-261. Μαύρες μέρες για μαύρες γάτες2. Ο ξενιτεμένος3. «Ειρήνη»4. Μάθε γλώσσα κι άστηνε!ÛÂÏ. 7ÛÂÏ. 11ÛÂÏ. 15ÛÂÏ. 212η Ενότητα:Ο ΚΟΣΜΟΣ ΜΑΣÛÂÏ. 27-52 Û1. Ο ήλιος2. Ο ήλιος και το νερό3. Νάτη ξεφυσάει4. Μια ζωή χωρίς χρώμαÛÂÏ. 27ÛÂÏ. 33ÛÂÏ. 41ÛÂÏ. 473η Ενότητα:ΕΓΩ ΚΙ ΕΣΥÛÂÏ. 53-801. Αχ αυτή η γιαγιά2. Τους ξέφυγα και πάω να παίξω3. «Μη σας μέλει, θα βραχούμε»4. Άργησε πάλι σήμεραÛÂÏ. 53ÛÂÏ. 61ÛÂÏ. 69ÛÂÏ. 774η Ενότητα:ΑΠΟ ΧΩΡΑ ΣΕ ΧΩΡΑÛÂÏ. 81-1041. Η γέννηση της Αθηνάς2. Περιμένοντας τον Άι-Βασίλη3. Να τα πούμε;ÛÂÏ. 81ÛÂÏ. 91ÛÂÏ. 975η Ενότητα- 1 • Σ τ ο σχολείο για ελέγχουςΚΑΙ ΤΩΡΑ ΤΙ ΚΑΝΟΥΜΕ; *• \} οηό » ιαΜ^οβή*!'ÛÂÏ. 105-124'3. Γνωρίζω το ΔιαδικτυοÛÂÏ. 105ÛÂÏ. 111ÛÂÏ. 1176η Ενότητα:ΓΙΑ ΦΑΝΤΑΣΟΥ...ÛÂÏ. 125-1601. Έγινα γίγαντας!2. Τι έπαθα!3. Το μέγαρο για σπάσιμο4. Μια μέρα το 20505. Μάντεψε ποιοςÛÂÏ. 125ÛÂÏ. 131ÛÂÏ. 137ÛÂÏ. 143ÛÂÏ. 153

ΕΙΔΙΚΗ ΣΗΜΑΝΣΗΑρχή κεφαλαίουΔραστηριότητεςΑρίθμηση κεφαλαίωνΚΑΤ/ΛΕΞΑσκήσεις κατανόησηςΑσκήσεις λεξιλογίουΒιωματικές δραστηριότητες^4Παραπομπή σε οπτική επεξήγηση λέξεων3 Αρίθμηση άγνωστων λέξεωνΤμήμα οπτικοποιημένης έννοιας

Ζούμε μαζίΠροοεξε τον τίτλο και την εικόνα Τι μπορεί να έχειΙ συμβεί Γιατί οι άνθρωποι να είναι θυμωμένοι με τις—/ γάτες;ÛÂÏ. 7

- Συμπολίτες και συμπολίτισσες^. Ποιος φταίειγια όλες τις γρουσουζιές 2 ; Για όλες τις 5συμφορές 3 ; Για την γκίνια, τις ατυχίες και τιςαναποδιές;- Οι μαύρες γάτες! Φώναξαν μερικοί από τοπλήθος 4 .- Ποιος φταίει για τις καταστροφές; συνέχισε ορήτορας 5 .- Οι μαύρες γάτες!- Ποιος φταίει για τις μπανανόφλουδες που 6πατάμε και γλιστράμε;- Οι μαύρες γάτες!- Ποιος φταίει για τα γκολ που δεν μπαίνουνόταν το θέλουμε πολύ;- Οι μαύρες γάτες!- Ποιος φταίει για τα κουνούπια που μαςτσιμπάνε;7- Οι μαύρες γάτες!- Ποιος φταίει για το συνάχι 6 και τη φαλάκρα 7 ;- Οι μαύρες γάτες!- Ποιος φταίει για τους σεισμούς, τουςπονοκεφάλους και τις δύσκολες ερωτήσειςστις εξετάσεις;- Οι μαύρες γάτες!- Ποιος φταίει για τα λεωφορεία που καθυστερούνε;- Οι μαύρες γάτες!- Ποιος φταίει για το μαύρο μας το χάλι;- Οι μαύρες γάτες!- Σωστά! Και ποια είναι η λύση; ούρλιαζε 8 ο ρήτορας.- Πες μας! Πες μας! παρακαλούσε το πλήθος.- Μία είναι η λύση, μία και μοναδική! Να εξαφανιστούν μια για πάνταοι μαύρες γάτες! Να μη μείνει ούτε μία! Να τις εξοντώσουμε 9 .- Ούτε μία, ούτε μία επαναλάμβανε το πλήθος.- Πηγαίνετε λοιπόν! Ήρθε η ώρα να πληρώσουνε!ΛΛΛ/. ο συμπολίτης/η συμπολίτισσα: ζε; με άλλους ανθρώπους στην ίδια πόλη2. η γρουσουζιά: η κακή τύχη, η ατυχία, η γκίνια, η αναποδιά3. η συμφορά: η καταστροφή4. το πλήθος: πολύς κόσμος μαζεμένος5. ο ρήτορας: ξέρει να μιλάει καλά μπροστά σε πολλούς ανθρώπους6. το συνάχι: το κρυολόγημα, όταν τρέχει η μύτη7. η φαλάκρα8. ουρλιάζω: φωνάζω πολύ δυνατά9. εξοντώνω: σκοτώνωσελ 8 Μ Π0 Ρ ε ίς να φαηαστείς τι δεν υπολόγισαν οι κάτοικοι του νησιού; Διάβασε το υπόλοιποκείμενο για να μάθεις τι έγινε στη συνέχεια.

Έτσι, λοιπόν, οι κάτοικοι του νησιούάρχισαν να κυνηγάνε τις μαύρες γάτες. Όμωςδεν υπολόγισαν κάτι.Σκοτώνοντας τις μαύρες γάτες, άνοιγαν τοδρόμο στα ποντίκια. Μέσα σε λίγο καιρό τοίο νησί είχε γεμίσει από χιλιάδες γκρίζαπεινασμένα ποντίκια και οι άνθρωποικινδύνευαν ν' αρρωστήσουν. Και το χειρότερο;Δεν υπήρχαν ούτε φάκες πια γιατί βούλιαξετο καράβι που τις μετέφερε. Τα ποντίκιαυπήρχαν παντού. Στα κρεβάτια, στο τραπέζι,στις παντόφλες... Πανικός!Ώσπου μια μέρα οι εφημερίδες έγραψαν:«Ντροπή! Εξοντώσανε τις γάτες και τώρακινδυνεύουμε από επιδημίες". Δεν υπάρχειούτε μια γάτα να μας σώσει».Από εκείνη τη στιγμή τα πράγματα άρχισαν νααλλάζουν. Εμφανιστήκανε οι κρυμμένεςμαύρες γάτες και το νησί σώθηκε. Όλαξανάγιναν ήρεμα... κι αυτό θα κρατήσει μέχρι οιάνθρωποι να ξεχάσουν και να αρχίσουν πάλι ταίδια.tt< 10. η φάκα/ /. η επιδημία: όταν πολλοί άνθρωποι που ζουν σε μια περιοχή κολλάνε την ίδια αρρώστιαΕυγένιος Τριβιζάς, «Η τελευταία μαύρη γάτα» - Διασκευή Οελ. 9

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣI2SU Ηϊελικά, γιατί οι κάτοικοι τουνησιού κυνηγούν τις γάτες;|Σε πολλές χώρες η μαύρη γάτα είναι γρουσουζιά. Στη χώρα σου τι γνώμη έχουν οι άνθρωποιγια τις γάτες; Τι άλλο πιστεύουν πως είναι γρουσουζιά;Jlio κείμενο για όλα τα στραβά και τα ανάποδα φταίνε οι γάτες. Εσύ σήμερα έχεις ακούσεινα λένε κάποιοι ότι για όλα φταίνε κάποιοι άλλοι εκτός από αυτούς;Να σημειώσεις πού και για ποιους το άκουσες αυτό.ϊελικά, τι γίνεται αν προσπαθήσουμε να εξαφανίσουμε κάποιους επειδή δε μας αρέσουν;HJ3 ^ΗΠώς καταλαβαίνεις τη φράση D Να δώσουν χρήματα.«ήρθε η ώρα να πληρώσουνε;» • Να τιμωρηθούν.Να πάρουν χρήματα.HJ3 ϊ Π ώ ζ το λέεί ° συγγραφέαςστο κείμενο; Να γράψεις δίπλασε κάθε σημασία τη λέξη πουυπάρχει στο κείμενο.έλεγε ξανάδεν έδωσαν σημασία σε κάτιΧα, χα, χα...Ένας άντρας ύστερα από ένα τρακάρισμα βρίσκεται για αρκετές εβδομάδες στονοσοκομείο. Η γυναίκα του κάθεται υπομονετικά δίπλα του νύχτα μέρα. Κάποιαστιγμή ο άντρας γίνεται καλά και λέει στη γυναίκα του:- Σε όλες τις άσχημες στιγμές ήσουνα πάντα δίπλα μου. Όταν έχασα τηδουλειά μου, ήσουνα στο πλευρό μου. Όταν έκλεισε το μαγαζί που άνοιξα, ήσουνπάλι δίπλα μου. Όταν με πυροβόλησε εκείνος ο ληστής, ήσουνα κοντά μου. Ότανχάσαμε το σπίτι μας, είχα εσένα κοντά μου. Και τώρα, με τοτρακάρισμα, είσαι πάλι δίπλα μου. Όταν σκέφτομαι όλα αυτά, ένα συμπέρασμαβγάζω.- Τι, αγάπη μου;- Ότι είσαι γρουσούζα!σελ. 10

Ζούμε μαζίΤο πρόσωπο που μιλάει στο ποίημα άφησε την πατρίδατου για να πάει σε μια χωρά μακρινήΣκέψου:- Πως μπορεί να ήταν η ζωή του στην πατρίδα του;- Τι να σκέφτεται για την ξένη χώρα;- Τι μπορεί να ελπίζει για τον ίδιο;ÛÂÏ. 11

Έφυγα μικρό παιδίαπό το χωριό με δάκρυσε μια χώρα μακρινήτριγυρνούσα 1απ’ άκρη σ' άκρηΜε τα προκομμένα 2χέριαέκανα τη γη χρυσάφιμα ο χρόνος μ' άλλα χέριαγύριζε γοργά 3 τ' αδράχτι 4 .4Κι έτσι πλούσιος μα γέροςνοσταλγούσα 5κάποιο μέροςτην πλατεία του χωριούμε το ψήσιμο τ' αρνιού.Να ’μουνα μικρό παιδίστου σπιτιού μου την αυλήσαν το λεύτερο πουλί να πετώποτέ στην ξενιτιά να μη βρεθώ.Φαντάσου πως το ποίημα συνεχίζεται. Ποιο θα ήθελες να είναι το τέλος;1. τριγυρνώ (και τριγυρίζω): γυρίζω εδώ κι εκεί2. προκομμένα χέρια: τα χέρια που κάνουν πολλές δουλειές3. γοργά: γρήγοραIt* 4. το αδράχτι5. νοσταλγώ: θέλω πολύ να γυρίσω στην πατρίδα μου και να δω αγαπημέναπρόσωπα, μέρη κ.ά. που ήξερα από παλιάΟελ. 12 Ελένη Αντωνάκου, «Ο ξενιτεμένος»

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ|£jU ^flTi στενοχωρεί πιο πολύ τονξενιτεμένο;Π Ότι είναι ακόμα φτωχός;Π Ότι ο καιρός πέρασε και έχει γεράσει;Π Ότι ζει μακριά από την πατρίδα του;Π Ότι δεν έχει πια κανέναν να τον περιμένει στην πατρίδα;I2SU Η Βάλε (•) στις λέξεις πουταιριάζουν στο πρόσωπο τουποιήματος.εργατικόςτεμπέληςπλούσιοςφτωχόςμόνοςγέροςνέοςλυπημένοςχαρούμενος^Σίγουρα έχεις μιλήσει με τους γονείς σου για τα σχέδια τους. Τι σκέφτονται; 0α ήθελαννα μείνουν για πάντα στην Ελλάδα; θέλουν μόνο να μαζέψουν κάποια χρήματα και να γυρίσουνστην πατρίδα; Ή έχουν κάτι άλλο στο μυαλό τους;||]3 ^0Διάβασε ξανά το ποίημα.Ποιες λέξεις ή φράσεις χρησιμοποιείο ποιητής για να μας πει ότι:Κέρδισε πολλά χρήματα.Τα χρόνια περνούν πολύ γρήγορα.θέλει πολύ να ξαναδεί το χωριό του.ÛÂÏ. 13

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣΤο ποίημα δίπλα είναι απότην Ήπειρο και μιλάει για τηνξενιτιά. Είναι πολύ γνωστό στηνΕλλάδα γιατί έχει γίνει τραγούδι.Λέγεται δημοτικό τραγούδι, γιατίδεν ξέρουμε ποιος το έγραψεαλλά μόνο ότι το τραγουδούσανεοι άνθρωποι.-Γιάννη μου το μαντίλι 6 σου,γιατί το έχεις λερωμένο 7 ,βρε Γιάννη, βρε Γιαννάκη μου;Γιατί το έχεις λερωμένο,βρε παλικαράκβ μου;-Το λέρωσε η ξενιτιά, τα έρηματα ξένα.-Γιάννη μου το μαντίλι σου,πέντε ποτάμια τό πλενανκι έβαφαν και τα πέντε.ΗΤο μαντίλι στο τραγούδι Π Γιατί έκλαιγε που έφευγε;σημαίνει τον αποχαιρετισμό. Π Γιατί χτύπησε και έδεσε την πληγή του;Εσύ τι καταλαβαίνεις; Π Γιατί καθάρισε το σπίτι του;Γιατί ο Γιάννης έχει λερωμένο τομαντίλι;6υ* 6. το μαντίλι7. λερωμένος, -η, -ο: βρόμικος, -η, -ο8. το παλικαράκι: νεαρός άνδραςÛÂÏ. 14

Ζούμε μαζί\Αν_JΤι σκέφτεσαι όταν διαβάζεις ή ακούς τη λέξηΕιρήνη Τι περιμένεις να διαβάσεις στο ποίημαf>tÛÂÏ. 15

Τ' όνειρο του παιδιού είναι η ειρήνη.Τ' όνειρο της μάνας είναι η ειρήνη.Τα λόγια της αγάπης κάτω από τα δέντραείναι η ειρήνη.Ειρήνη είναι η μυρωδιά του φαγητού το βράδυ,τότε που το σταμάτημα του αυτοκινήτου δενείναι φόβος,τότε που το χτύπημα στην πόρτα σημαίνειφίλος,και το άνοιγμα του παραθύρου κάθε ώρασημαίνει ουρανόςγιορτάζοντας τα μάτια μας με τις μακρινέςκαμπάνες των χρωμάτων του, είναι η ειρήνη.Ειρήνη είναι ένα ποτήρι ζεστό γάλα κι έναβιβλίο μπροστά στο παιδί που ξυπνάει.Τότε που τα στάχυα 1 γέρνουν τόνα στ' άλλο 2λέγοντας: το φως, το φως, το φως,και ξεχειλάει 3 η στεφάνη του ορίζοντα φως 4είναι η ειρήνη.Η ειρήνη είναι τα σφιγμένα χέρια 5 τωνανθρώπωνείναι το ζεστό ψωμί στο τραπέζι του κόσμουείναι το χαμόγελο της μάνας.Μονάχα αυτό.Τίποτ' άλλο δεν είναι η ειρήνη.Αδέρφια μου,μες στην ειρήνη διάπλατα ανασαίνειόλος ο κόσμος με όλα τα όνειρα του.Δώστε τα χέρια, αδέρφια μου,Αυτό 'ναι η ειρήνη.15tm 1. το στάχυ2. τόνα στ' άλλο: το ένα στο άλλο3. ξεχειλάει: ξεχειλίζει, γεμίζειtt< 4. ξεχειλάει η στεφάνη του ορίζοντα φωςtL· 5. τα σφιγμένα χέριασελ. 16Γιάννης Ρίτσος «Ειρήνη»

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣΚΑΤ. 1. Με ποιες εικόνεςπεριγράφει ο ποιητής την ειρήνη;ϊι άλλο είναι η ειρήνη; Μπορείς να συνεχίσεις το ποίημα με δικές σου εικόνες;Σκέψου ένα άλλο ποίημα που ξεκινά με τη φράση «Πόλεμος είναι...».Μπορείς να αναφέρεις μερικές εικόνες που περιγράφουν τον πόλεμο;θ σκιτσογράφος μας σκέφτηκε να ζωγραφίσει την ειρήνη με μια μάνα και ένα παιδί στηναγκαλιά. Εσύ τι θα ζωγράφιζες;ÛÂÏ. 17

ΔΡΑΣΪΗΤΟΪΗΪΕΣ0ι άνθρωποι δε νοιάζονται αρκετά για την ειρήνη. Γιατί άραγε;Διάβασε το κείμενο και πες, σύμφωνα με το συγγραφέα, γιατί οιάνθρωποι δεν ενδιαφέρονται για την ειρήνη;Πρώτη άποψηΣε πολλές χώρες της Ευρώπης οιάνθρωποι που είναι κάτω από 50 ετών,δε γνώρισαν τον πόλεμο στον τόπο τους.Από την ώρα που γεννήθηκαν, κάθε πρωί,όταν ξυπνάνε, είναι ειρήνη. Τους είναιφυσικό 0 να ζουν μέσα στην ειρήνη.Πολλοί νομίζουν ότι είναι αδύνατο ναπάψει να υπάρχει ειρήνη. Όπως θα ήταναδύνατο ξαφνικά κάποιο πρωί να μηνανατείλει ο ήλιος 7 . Όταν περνάει πολύςκαιρός χωρίς να έχει γίνει πόλεμος, οιάνθρωποι μπορεί να πιστεύουν ότι είναιφυσικό να ζούνε όλοι μαζί με ειρήνη.Όμως η ειρήνη δεν είναι κάτι φυσικό. Καιαυτό οι άνθρωποι το θυμούνται δύσκολα.6. είναι φυσικό να: είναι κανονικό να, είναι λογικό να7. ανατείλει ο ήλιος (από το ανατέλλει ο ήλιος): ξημερώνει, βγαίνει ο ήλιος στονουρανό και γίνεται μέραÛÂÏ. 18

Δεύτερη άποφηΜπαίνοντας κάποιος σε ένα κατάστημαλέει «καλημέρα». Δε βροντάει 8 την πόρτα,όταν έρχεται ένας άλλος από πίσω τουκαι, όταν τον εξυπηρετήσουν, λέει«ευχαριστώ». Είναι ένας ευγενικός κύριος.Αυτή η συμπεριφορά είναι έμφυτη 9 ; Όχι.Όταν ήταν παιδί, δεν ήταν ευγενικός απόφυσικού του 10 . Έμαθε να είναι ευγενικός.Και μάλιστα τα παιδιά θυμώνουν όταν οιμεγάλοι τους λένε συνέχεια:«Πες ευχαριστώ!», «Πες καλημέρα!», «Πεςαντίο!»Με την ειρήνη συμβαίνει το ίδιο. Είναιθέμα ανατροφής 11 . Δεν είναι πάνταεύκολο, γιατί πρέπει να σεβόμαστε τουςκανόνες, να μάθουμε να ακολουθούμε τονόμο, να μάθουμε να μη χρησιμοποιούμετη φυσική μας δύναμη. Οι άνθρωποιδιαπιστώνουν 12πως έτσι είναι καλύτερα,γιατί όσο έχουν ειρήνη, ζούνε πιοευχάριστα. Όταν οι άνθρωποι όμωςνομίζουν ότι η ειρήνη είναι φυσικήκατάσταση, παύουν να φροντίζουν γι'αυτήν και τότε υπάρχει κίνδυνος ναξαναγυρίσει ο πόλεμος.Πώς καταλαβαίνεις τη φράση «η ειρήνη είναι θέμα ανατροφής»; Συμφωνείς ή διαφωνείς μεαυτή την άποψη;8. βροντάω: χτυπάω δυνατά9. έμφυτος, -η, -ο: κάτι που έχουμε από τη γέννηση μας10. από φυσικού του: από τη γέννηση του11. η ανατροφή: το μεγάλωμα των παιδιών12. διαπιστώνω: φτάνω στο συμπέρασμα, καταλαβαίνωΜπριζίτ Λαμπέ - Μισέλ Πυές, «Ο πόλεμος και η ειρήνη», με αλλαγέςσελ. 19

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ^ιάβασε και αυτό το κείμενο.Ποιες εικόνες δείχνουν τονπόλεμο και ποιες την ειρήνη;«Ο Βασίλης έβλεπε το γαλάζιο τηςθάλασσας μακριά. Δεν είχε νιώσει ποτέτου τόσο ωραία. Σκεφτόταν πωςμάλλον ο κόσμος είναι τόσο όμορφος γιατίτον βλέπει το ανθρώπινο μάτι με αγάπη.Αυτά τα αρώματα της φύσης μυρίζουν έτσιτρελά γιατί τα μυρίζουν οι άνθρωποι. Αυτάτα άστρα λάμπουν μόνο και μόνο γιατί τακοιτάζει ο άνθρωπος, οι θάλασσεςκυματίζουν για να τρελάνουν τον άνθρωποαπό χαρά. Και σε τούτο τον όμορφοκόσμο, οι άνθρωποι χωρίς να ντρέπονται,σκοτώνουν ο ένας τον άλλο.θ Βασίλης είχε δει στον πόλεμο πολλούςσκοτωμένους ανθρώπους, νεκρούς,σώματα γεμάτα αίματα, βασανιστήρια,ταλαιπωρίες, πεινασμένους. Είχε ακούσειεκατοντάδες ανθρώπους να βογκάνε. Όμωςπάντα θυμόταν τον μπαρμπα-Θανάση σανπαράδειγμα. Ο μπαρμπα-Θανάσης είχεζήσει τον πόλεμο, όμως κάθε φορά πουέβλεπε ένα λουλούδι να ανθίζει ή άκουγετο χαρούμενο γέλιο ενός παιδιού σκέπαζετο πρόσωπο του από ντροπή».|Να συζητήσεις με τους φίλους σου ποιοι έχουν ζήσει τον πόλεμο.Πώς νιώθουν οι άνθρωποι σε καιρό πολέμου και πώς σε καιρό ειρήνης;Γιατί νομίζεις ότι γίνονται οι πόλεμοι; Τι πρέπει να κάνουμε για να κρατήσουμε την ειρήνη;σελ. 20Γιασάρ Κεμάλ, «Η ιστορία ενός νησιού», με αλλαγές

Ζούμε μαζίMAee ΓΑ (2Σ ΣΑΚΙΑΣΤΗΝΕ!ΓΤα παίδια παίζουν στην αυλή του σχολείου όταν ηδασκάλα τους συστήνει μια καινούρια μαθήτρια tnvΤσεν Απο το όνομα της καταλαβαίνεις ποια είναιrJÛÂÏ. 21

ÛÂÏ. 22/. ανταποδίδω το χαιρετισμό: χαιρετάω και εγώ2. τι αμαρτίες πληρώνω;: τι φταίω;3. γελοιοποιούμαι: φαίνομαι γελοίος/αστείος

4. επαναλαμβάνω: λέω ξανά5. αντικαθιστώ: βάζω στη θέση του/της κάποιον ή κάτι άλλο6. υποθέτω: νομίζω, θεωρώ7 ο παντογνώστης: που τα ξέρει όλα ÛÂÏ. 23

I2SU ^0Τι ζητάει η δασκάλα από το Σεντρίκ;8I2SU Q oI2SUΣεντρίκ είναι πρόθυμος να βοηθήσει; Γιατί;Ποιο γράμμα δεν μπορεί να προφέρει η Τσεν; Ποιο χρησιμοποιεί στη θέση του;σελ. 24 Λ & στραγγαλίζω: πνίγω κάποιον με τα χέρια, με σκοινί...

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣΚαι μετά τι γίνεται; Βάλε τα σκίτσα στη σειρά για να διαβάσεις τη συνέχεια και το τέλος της ιστορίας.ΟΧ,ΤΙ ΕΓΙΝΕ;|2£ϋ ^|Με ποια από αυτά τα σκίτσα ταιριάζει ο τίτλος «μάθε γλώσσα κι άστηνε»;Γράψε τον αριθμό του αντίστοιχου σκίτσου.9. έχω τύψεις: στενοχωριέμαι για μια κακή πράξη που έκανα10. οι υπότιτλοι: όταν μεταφράζονται οι διάλογοι/τα λόγια των ηθοποιών σε μια ξένη ταινίαLaudec (σκίτσο) - Cauvin (κείμενο), «Σεντρίκ 3»σελ. 25

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣJlloia γράμματα σου φαίνονται δύσκολα να προφέρεις στα ελληνικά;Ποιες άλλες δυσκολίες έχεις με τη γλώσσα;|φαντάσου ότι στην τάξη σου έρχεται ένας νέος συμμαθητής που δε μιλάειούτε τη γλώσσα σου ούτε τα ελληνικά. Τι θα κάνεις για να νιώσει πιο άνετα;Σκέψου: όλοι οι άνθρωποι χαιρετάνε με τον ίδιο τρόπο; Υπάρχουν διαφορές ανάμεσα στουςλαούς;HJ3^ΗΠώς καταλαβαίνεις τιςφράσεις του κειμένου;- να της πιάσεις την κουβένταD να μην την αφήνεις να μιλήσει.Π να χρησιμοποιείς τις ίδιες κουβέντες.j να συζητάς μαζί της.- να της κάνεις ιδιαίτεραDΠjνα τη βάλεις σε φροντιστήριο με άλλα παιδιά.να κάνεις μαθήματα μόνο γι' αυτήν, όταν θα είναι μόνη της.να της κάνεις προσωπικά δώρα.ÛÂÏ. 26

ος μαςΌταν ο ήλιος λούζει την Ελλάδα με φως...ÛÂÏ. 27

Ε, σεις στεριές και θάλασσεςτ' αμπέλια κι οι χρυσές ελιέςακούτε τα χαμπέρια 7μουμέσα στα μεσημέρια μου.Σ’ όλους τους τόπους κι αν γυρνώμόνον ετούτον αγαπώ!Από τη μέση του γκρεμού 2στη μέση του άλλου πελάγουςκόκκινα κίτρινα σπαρτά 3νερά πράσινα κι άπατα 4 .Σ’ όλους τους τόπους κι αν γυρνώμόνον ετούτον αγαπώ!Με τα μικρά χαμίνια 5τουκαβάλα στα δελφίνια τουμε τις κοπέλες τις γυμνέςπου καίγονται στις αμμουδιέςμε τους λοξάτους 6πετεινούςκαι με τα κουκουρίκου τους!236/. το χαμπάρι (και χαμπέρι): η είδηση, τα νέαΛ 2. ο γκρεμός: εκεί που κόβεται απότομα η γηϋ< 3. τα σπαρτά: χωράφια σπαρμένα με σιτάρι, καλαμπόκι κ.ά.4. τα άπατα νερά: νερά πολύ βαθιά5. το χαμίνι: παιδί του δρόμου, αλητάκιΒ^ 6. ο λοξάτος πετεινός: ο κόκορας που δεν έχει το κεφάλι του ίσιοσελ. 28 Οδυσσέας Ελύτης, «Ο Ήλιος ο Ηλιάτορας»

ΔΡΑΣΤΓΡΟΤΗΤΕΣΚΑΤ. 1. Ποιος «μιλάει» στο ποίημα; D Ένας τουρίστας που αγαπά τα ταξίδια;Π Ένα χελιδόνι που επιστρέφει στις ζεστές χώρες;• Ο λαμπρός ήλιος;I2SU Q o ποιητής διάλεξε το«πρόσωπο» αυτό για να δείξει...D ...την αγάπη του για τον τόπο;Π ...τη ζέστη του καλοκαιριού;• ...κάτι άλλο;Από πού φαίνεται αυτό στο ποίημα;| 2 U Ηπολλοί άνθρωποι ότανσκέφτονται την Ελλάδα σκέφτονταιαμέσως και τη θάλασσα. Ποιες άλλεςεικόνες από το ποίημα φέρνουν στομυαλό την Ελλάδα;| 2 U Ηπώς καταλαβαίνεις τηστροφή «Με τα μικρά χαμίνια τουκαβάλα στα δελφίνια του»; Σκέψου: τισχέση έχουν οι άνθρωποι με ταδελφίνια;φαντάσου ότι γράφεις ένα ποίημα για την πατρίδα σου. Ποιες λέξεις-εικόνες θαχρησιμοποιήσεις για να δείξεις τις ομορφιές της;Σε χώρες που έχει πολλές μέρες με ήλιο οι άνθρωποι έχουν διαφορετικές συνήθειεςαπό τους ανθρώπους που ζούνε σε χώρες που δεν έχει πολύ καιρό ήλιο.Μπορείς να σκεφτείς μερικές;

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣΥπάρχουν διάφορες ιστορίες για τη σχέση του ανθρώπου με τα δελφίνια. Διάβασε, γιαπαράδειγμα, την ιστορία του Αρίωνα, ενός πολύ γνωστού μουσικού της αρχαίας Ελλάδας.Μπορείς να πεις πώς βοήθησε το δελφίνι τον Αρίωνα;Δελφοί**^Ο Αρίων και το δελφίνιΛένε ότι ο Αρίων, που έμενε τονπερισσότερο καιρό στην Κόρινθο, κοντάστον τύραννο 7 Περίανδρο, θέλησε να]ταξιδέψει στην Ιταλία και τη Σικελία. Εκείεργάστηκε, έκανε πολλά χρήματα και είπενα γυρίσει πίσω στην Κόρινθο. Έφυγελοιπόν από τον Τάραντα, αλλά, επειδή είχεεμπιστοσύνη μόνο στους Κορινθίους,ναύλωσε 5ένα κορινθιακό καράβι.ÛÂÏ. 307. ο τύραννος: παίρνει την εξουσία με τη βία, χωρίς νατον έχει εκλέξει ο λαός8. ναυλώνω: νοικιάζω πλοίο

ΔΡΑΣΪΗΤΟΤΗΪΕΣrrΣτο ταξίδι όμως οι Κορίνθιοιαποφάσισαν να πετάξουν τον Αρίωναστη θάλασσα για να πάρουν ταχρήματα του. Ο Αρίων κατάλαβε τοσκοπό τους και τους ικέτευε 9να τουχαρίσουν τη ζωή και να τους δώσειόλα όσα είχε, αλλά δεν κατάφερε νατους πείσει. Μην ξέροντας τι να κάνει,τους ζήτησε μια τελευταία χάρη: νασταθε 10 στο κατάστρωμα του πλοίουκαι να τραγουδήσει φορώντας τακαλύτερα του ρούχα. Όταν θατελείωνε το τραγούδι, θα έπεφτε στηθάλασσα. Οι ναύτες φυσικά χάρηκανπολύ που θ' άκουγαν τον καλύτεροτραγουδιστή του κόσμου. Έτσι, ο Αρίωνφόρεσε τα καλύτερα του ρούχα, πήρετην κιθάρα του, τραγούδησε ένα παλιότραγούδι, και όταν τελείωσε, έπεσεστη θάλασσα όπως ήταν, με τα ρούχατου. Οι ναύτες συνέχισαν το ταξίδι ωςτην Κόρινθο.9. ικετεύω: παρακαλώ θερμά10. να σταθεί (από το στέκομαι)ÛÂÏ. 31

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣΕκείνον, όπως λένε, τον πήρε έναδελφίνι στη ράχη του και τον πήγε στοΤαίναρο. Εκεί βγήκε στη στεριά καιξεκίνησε για την Κόρινθο με τα ίδιαρούχα. Όταν λοιπόν έφτασε στην Κόρινθο,είπε όλη την ιστορία στον Περίανδρο.Όταν έφτασε το πλοίο, ο Περίανδροςκάλεσε τους ναύτες να του πουν αν ήξεραντίποτα για τον Αρίωνα. Εκείνοι τουαπάντησαν ότι τον είχαν δει στην Ιταλία,ότι ήταν καλά και ότι τον άφησαν στονΤάραντα, όπου εργαζόταν πολύ καλά.Εκείνη τη στιγμή όμωςπαρουσιάστηκε μπροστά τους ο Αρίων,ντυμένος όπως ήταν όταν είχε πέσει στηθάλασσα. Οι ναύτες, έκπληκτοι, δενμπόρεσαν να αρνηθούν τίποτα.σελ. 32Από τον Ηρόδοτο, σε μετάφραση του Αγγέλου Βλάχου, με αλλαγές

ος μας\Μια φορά κι έναν καιρό, τη πολύ πολιά χρονιά τότε πουολα στον κόσμο ήταν διαφορετικά Ήλιος και Νερόζούσαν και τα δυο πάνω στη γη και ήτανε αγαπημένοιφίλοιJÛÂÏ. 33

Ο Ήλιος έμενε με τη γυναίκα του, τη Σελήνη. ΤοΝερό ζούσε με τη γυναίκα του τη Θάλασσα καιτους συγγενείς της, τα Κύματα και τα Ψάρια.Πολύ συχνά πήγαινε ο Ήλιος να δει τι γίνεται οφίλος του το Νερό. Μα το Νερό ποτέ δενπήγαινε στο σπίτι του Ήλιου.- Γιατί, στ' αλήθεια, δεν έρχεσαι και συ καμιάφορά στο σπιτικό μου; ρώτησε ο Ήλιος μιαμέρα.- Α, δε γίνεται, απάντησε το Νερό. Εγώμονάχος μου πουθενά δεν πηγαίνω. Ανερχόμουν, θα έπρεπε να πάρω μαζί και τουςσυγγενείς μου.- Άκου λόγος! είπε λίγο θυμωμένος ο Ήλιος.Και βέβαια να τους πάρεις. Χαρά μεγάλη θαείναι για μένα και τη γυναίκα μου να σαςπεριποιηθούμε? όλους.- Ούτε αυτό γίνεται, κούνησε το κεφάλιλυπημένα το Νερό. Είμαστε τόσοι πολλοί, πουδε θα χωρέσουμε. Έτσι και ’ρθούμε, η γυναίκασου και συ θα πρέπει να φύγετε από το σπίτι.- Και γι' αυτό στενοχωριέσαι; γέλασε ο Ήλιος.Θα χτίσω τότε ένα σπίτι πολύ μεγάλο. Θα χτίσωαμέσως ένα παλάτι, από χρυσάφι. Έχω αρκετό.- Χτίσε, μα να το ξέρεις: Τεράστιο 2 πρέπει ναείναι για να χωρέσουμε.- Μη σε νοιάζει, μη σε νοιάζει! γέλασε πάλι οΉλιος κι έφυγε βιαστικά.Γύρισε πίσω, μίλησε στην κυρά του τη Σελήνηγια το μεγάλο το σπίτι κι εκείνη συμφώνησε.σελ. 34 \/. περιποιούμαι: δείχνω το ενδιαφέρον μου σε κάποιον, φροντίζω2. τεράστιος, -α, -ο: πολύ μεγάλος, -η, -ο

Έβαλε τότε κι ο Ήλιος όλο του το χρυσάφι καισε λίγο καιρό ένα πολύ μεγάλο, ονειρεμένοπαλάτι -το καινούριο τους σπιτικό- ήταν έτοιμονα δεχτεί το Νερό και τους συγγενείς του.- Είσαι σίγουρος πως είναι αρκετά μεγάλο;ρώτησε το Νερό που δεν τον πίστευε, όταν πήγεο Ήλιος να το προσκαλέσει. Είσαι σίγουροςπως θα χωρέσουμε όλοι;- Και βέβαια είναι μεγάλο, απάντησε ο Ήλιοςπερήφανα, και βέβαια θα χωρέσετε όλοι.Ξεκίνησε λοιπόν το Νερό με τη γυναίκα του καιτο συγγενολόι 3 , έφτασε μπροστά στο τεράστιοπαλάτι και, πριν να μπει, ρώτησε τον Ήλιο:- Κι αν μας πέσει μικρό και σου κάνουμε καμιάζημιά; Αν στο τέλος δεν έχετε πού να σταθείτεκι εσύ και η κυρα-Σελήνη;- Μπες και μη σε νοιάζει, ξανάπε ο Ήλιος, πουτον είχε πιάσει το φιλότιμο 4 . Το παλάτι μου τοέχτισα για χατίρι σου. Τι να κάνει και το Νερό,μπήκε στο παλάτι και αμέσως πλημμύρισε 5τουπόγειο κι όλο το πρώτο πάτωμα.Τρομαγμένος τότε ο Ήλιος, άρπαξε τη Σελήνηκι ανέβηκαν βιαστικά στο παραπάνω, για να μηβραχούν.- Είσαι σίγουρος πως θα χωρέσουμε όλοι;φώναξε πίσω του άλλη μια φορά το Νερό.3. το συγγενολόι: όλοι οι συγ4. με πιάνει το φιλότιμο: νιώθω ότι πρέπει να προσφέρωκαι να βοηθήσω κάποιον5. πλημμυρίζω: γεμίζω με νερό

- Και βέβαια θα χωρέσετε,απάντησε ο Ήλιος που δεν έλεγενα το βάλει κάτω 6 .Προχώρησε τότε το Νερόπερισσότερο, για να μπουν πίσωτου και οι άλλοι. Και σε λίγοολόκληρο το παλάτι πλημμύρισεως επάνω. Ζημιά μεγάλη έπαθετου Ήλιου το σπιτικό. Τίποτα δενέμεινε όρθιο. Και το Νερό κόντευεν' αγγίξει τη στέγη. Εκεί, στηστέγη πάνω, βρισκόταν τώρα ονοικοκύρης με τη γυναίκα του.- Είσαι σίγουρος ακόμα πως μαςθέλεις; του φώναξε από κάτω, γιατελευταία φορά, το Νερό.Κι ο Ήλιος, για να μη ρεζιλευτεί 7 ,όχι δεν είπε πάλι.- Είμαι σίγουρος, απάντησε.Έτσι το Νερό προχώρησε κι άλλο,έπειτα κι άλλο και σιγά σιγάσκέπασε και τη στέγη. Ο Ήλιοςτότε -τι να κάνει;- πήρε τηγυναίκα του και ανέβηκε στονουρανό ψηλά, για να μην πνιγεί.Έτσι έγινε κι έφυγαν από τη γη οΉλιος και η Σελήνη. Έτσι έγινεκαι πήγαν και οι δυο στον ουρανό.ΛJ6. δεν το βάζω κάτω: δε σταματώ να προσπαθώ παρά τις δυσκολίες7. ρεζιλεύομαι: νιώθω ντροπή γιατί με κοροϊδεύουν ή γιατί κάνω ανόητα πράγματασελ. 36Λότη Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου, «Τα τέρατα του λόφου», με αλλαγές

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣΚΑΤ. 1. «Ο Ήλιος και το Νερό» είναι μια φανταστική ιστορία, ένα παραμύθι. Ποια από αυτά πουδιάβασες συμβαίνουν μόνο στα παραμύθια;|2U ^Βάλε τα σκίτσα στη σειρά και γράψε κάτω από κάθε σκίτσο λίγα λόγια από το κείμενο.ÛÂÏ. 37

ΔΡΑΣΠηΟΤΗΤΕΣΠώς λες τον ήλιο στη γλώσσα σου και πώς το νερό;Στη δική σου χώρα έχετε καμιά ιστορία για τον ήλιο και το νερό;ψάξε στη γεωγραφία και βρες τι παθαίνει το νερό όταν έχει πανσέληνο και τι όταν δεν έχει.|θ ήλιος και το νερό λέγονται «στοιχεία της φύσης». Εσύ ξέρεις άλλα τέτοια στοιχεία της φύσηπου έχουν σχέση με τον άνθρωπο;BJ3ΒΗΣε κάθε ομάδα μια λέξη δενταιριάζει με τις άλλες. Ποια είναιαυτή;1. ήλιος - σελήνη - πετεινός - νερό2. αμπέλια - δελφίνια - ελιές - σπαρτά3. υπόγειο - πρώτο πάτωμα - νερό - στέγη4. κύματα - ψάρια - θάλασσα - στεριάÛÂÏ. 38

ΔΡΑΣΠηΟΤΗΤΕΣΔιάβασε τώρα τα λόγια τεσσάρων «ήλιοκολλημένων». Μπορείς να βρεις ποιος«μιλάει» σε κάθε κείμενο; Προσοχή, ένα όνομα περισσεύει.1. Νικόλαος Κοπέρνικος, Πολωνός αστρονόμος, 1473-15432. Ουάινα Καπάκ, βασιλιάς τωνΊνκας 1493-15283. Λουδοβίκος ΙΔ', βασιλιάς της Γαλλίας, 1638-17154. Ακενατών, φαραώ της Αιγύπτου, περίπου 1375-1354 π.Χ.5. Αρίσταρχος ο Σάμιος, Έλληνας αστρονόμος, περίπου 220-143 π.Χ.Ήλιε μας, ήλιε μας, βασιλιά μας1. «Είμαι από τη Σάμο. Πριν από μένα όλοι πίστευαν ότι η Γη ήταν τοκέντρο του Σύμπαντος·3.Εγώ όμως κατάλαβα ότι ο Ήλιος είναι τοκέντρο του Σύμπαντος 9 και ότι η Γη όπως και οι άλλοι πλανήτεςγυρνάνε γύρω του».Ποιος είμαι;2. «Όταν το 1661 ανέβηκα στο θρόνο της Γαλλίας, ονόμασα τον εαυτόμου Βασιλιά-Ήλιο, για να δείξω τη δύναμη μου. Ήμουν ο πιο μεγάλοςκαι, φυσικά, ο πιο λαμπρός ηγεμόνας' 0 της εποχής μου».Ποιος είμαι;3. «Ήμουν βασιλιάς, γιος του Ήλιου, του πιο μεγάλου θεού μας. Μεγάλωσατο βασίλειο" μου κατακτώντας' 2μεγάλο μέρος της Νότιας Αμερικής,από την Κολομβία μέχρι τη Χιλή. Στην πρωτεύουσα τουβασιλείου μου, στο Κούσκο, ήταν ο μεγάλος ναός του Ήλιου. Στιςτελετές που οργανώναμε φορούσαμε χρυσές μάσκες για ναδοξάσουμε το θεό μας».Ποιος είμαι;8. το Σύμπαν: το Διάστημα μαζί με όλα τα σώματα που περιλαμβάνονται σε αυτό9. ο Ήλιος είναι το κέντρο του Σύμπαντος: το Διάστημα μαζί με όλα τα σώματαπου περιλαμβάνονται σε αυτό10. ο ηγεμόνας: ο βασιλιάς, ο αρχηγός σε ένα κράτος11. το βασίλειο: το κράτος ενός βασιλιά12. κατακτώ ένα λαό: τον κάνω δικό μου με τη δύναμη μου, τον βάζω κάτω από τηδική μου εξουσία ÛÂÏ. 39

ΔΡΑΣΠηΟΤΗΤΕΣ4. «Ο Ήλιος κινείται γύρω από τη Γη, μας δίδασκαν εδώ και αιώνες' 5 .Εγώ όμως δε συμφωνούσα με αυτό και προσπάθησα να δείξω ότιήταν σωστή μια παλιά άποψη των αρχαίων Ελλήνων και συγκεκριμένα,του Αρίσταρχου από τη Σάμο. Ο Ήλιος βρίσκεται στη μέση του Σύμπαντος,ακίνητος, και όλοι οι άλλοι πλανήτες -και η Γη φυσικάγυρίζουνγύρω του. Στην εποχή μου σχεδόν κανείς δε με πίστεψε.Όμως, καθώς περνούσε ο καιρός, η αλήθεια μου έλαμψε σαν Ήλιος!».Ποιοςείμαι;ΗΓια κάθε κείμενο πουδιάβασες λείπει ο τίτλος του.Βάλε τώρα μπροστά από κάθετίτλο τον αριθμό του αντίστοιχουκειμένου.D 0 Ήλιος είναι το κέντρο του Σύμπαντος.Π Η αλήθεια λάμπει όπως ο Ήλιος.• Εγώ, πάντως, λάμπω!Εγώ, ο γιος του Ήλιου.σελ. 4013. ο αιώνας: εκατό (100) χρόνια

Οι φάλαινες 2 είναι ήρεμα ζώα όταν όμως οι άνθρωποιπς κυνηγούν τότε αγριεύουν και γίνονται επικίνδυνες 3 .21. ξεφυσάει (από το ξεφυσώ): βγάζει με δύναμη τον αέρα απόμέσα τηςβ* 2. η φάλαινα3. επικίνδυνος, -η, -ο: μπορεί να κάνει κακόÛÂÏ. 41

Ήταν νύχτα, κάπου μετά τα μεσάνυχτα. Ο καπετάνιος του πλοίουανέβηκε στο κατάστρωμα για να δει αν όλα πάνε καλά. Κάτι δεν τουάρεσε. Ένιωθε ότι εκεί κοντά τους, στη θάλασσα, τους ακολουθούσεμια φάλαινα.- Καπετάνιε εκεί, εκεί, φώναξε με δύναμη ένας ναύτης 4 .Μακριά στον ορίζοντα φαινόταν να κουνιέται κάτι άσπρο και μεγάλο.- Νάτη ξεφυσάει!... ξεφυσάει! συνέχισε ο ίδιος ναύτης με άγρια χαρά.- Είναι μια καμπούρα σαν λόφος 5 από χιόνι! Είναι η άσπρη φάλαινα!Οι ναύτες ετοίμαζαν να κατεβάσουν απότο πλοίο τις μικρές βάρκες. Ήταν έτοιμοιγια κυνήγι.Ο ωκεανός 6 ήταν γαλήνιος 7 σαν λιβάδι καιοι βάρκες πλησίασαν γρήγορα τηφάλαινα. Ήταν τόσο όμορφη. Ήρεμη, μετο γυαλιστερό άσπρο, σαν γάλα, δέρματης να ρίχνει μια μακριά σκιά στηθάλασσα και γύρω της να σχηματίζουνκύκλο μικρά κυματάκια. Οι ναύτες είχανμείνει άφωνοι από τη μαγευτική εικόνακαθώς έπλεαν. Σκέφτηκαν ότι όλα θα είναιεύκολα, αφού η φάλαινα είναι τόσοήσυχη. θα της έριχναν τα καμάκια 8 και θατη σκότωναν χωρίς προβλήματα. Όμωςπόσο λάθος έκαναν!Ξαφνικά, η φάλαινα έκανε στροφή,βούτηξε στο βυθό 9με μεγάλη ταχύτητακαι σε λίγα λεπτά στεκόταν κάτω από μίαβάρκα με ανοιχτό το στόμα. Φαίνοντανκαθαρά τα γυαλιστερά άσπρα της δόντιακαι το τεράστιο στόμα της. Ήταν έτοιμηνα επιτεθεί και να ρίξει τη βάρκα.ÛÂÏ. 424. ο ναύτης: δουλεύει στο πλοίο5. ο λόφος: χαμηλό βουνό6. ο ωκεανός: μεγάλη θάλασσα7 γαλήνιος, -α, -ο: ήρεμος, -η, -ο, ήσυχος, -η£8. ρίχνω καμάκι9. ο βυθός: το κάτω μέρος της θάλασσας, ο πϊΗ

10Οι ναύτες προσπάθησαν να φύγουν από ’κει,αλλά η φάλαινα ήταν έξυπνη και τουςακολούθησε από κάτω. Έπαιζε μαζί τους τοπαιχνίδι της γάτας με το ποντίκι.Δεν πέρασε ένα λεπτό και η φάλαινα έκανεεπίθεση, δάγκωσε την πλώρη 10και έκοψε τηβάρκα στα δύο. Οι υπόλοιποι ναύτες στιςάλλες βάρκες προσπάθησαν να μείνουνμακριά, γιατί φοβήθηκαν πάρα πολύ.Στο μεταξύ η κομμένη βάρκαβούλιαξε και οι ναύτες τηςπιάστηκαν από ξύλα, που ήτανπάνω στο νερό, για να μηνπνιγούν. Η φάλαινα έκανεκύκλους γύρω τους χτυπώνταςτην ουρά της στο κύμα. Οκαπετάνιος φώναζε: «Μόλις ηφάλαινα βουτήξει στο νερόκολυμπήστε γρήγορα προς τοπλοίο». Έτσι κι έγινε, και σε λίγοαυτοί που προσπάθησαν νασκοτώσουν τη φάλαιναβρίσκονταν πάλι στο κατάστρωμαχωρίς να έχουν πετύχει τίποτε.Ήταν φοβερά κουρασμένοι και απογοητευμένοι. Η φάλαινα τους είχεξεφύγει. Όμως, όχι! «Ανοίξτε τα πανιά» φώναξε ξαφνικά ένας ναύτης.«Πιάστε τα κουπιά, πάλι. Πάμε κατευθείαν πάνω στηφάλαινα. Φέρτε το καμάκι». Το πλοίο άρχισε ν' ακολουθεί τη γραμμήπου άφηνε στη θάλασσα η φάλαινα καθώς έφευγε.Οι ναύτες τώρα ονειρεύονταν τη νέα περιπέτεια.Λ10. πλώρη: το μπροστινό μέρος ενός πλοίου Φ η πρύμνηΑπό το «Μόμπι-Ντικ» ή «Η Φάλαινα» του Herman Melvilleσελ. 43

ΔΡΑΣΪΗΤΟΪΗΪΕΣ|2SjU ^|Στο κείμενο, οι ψαράδες πουκυνηγούσαν τη φάλαινα παράλίγο να πνιγούν. Γιατί; Τι έγινε;JTO κείμενο λέει ότι ηφάλαινα έπαιζε με τους ναύτεςτο παιχνίδι της γάτας με τοποντίκι. Δηλαδή τι ακριβώςέκανε;Σήμερα οι φάλαινες είναι «είδος προς εξαφάνιση», που σημαίνει ότι έχουν μείνει πολύλίγες στον κόσμο. Τι πρέπει λοιπόν να κάνουμε;HJ3 ^|Να κυκλώσεις τι από ταδίπλα έχει ο βυθός τηςθάλασσας.πέτρεςπουλιάφύκια"λουλούδιαψάριασπίτιασύννεφαανθρώπουςÛÂÏ. 44//. τα φύκια: τα φυτά που ζούνε κάτω από το νερό

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ^ gφ ε ποια εικόνα ταιριάζει το καθένα; Γράψε τον αντίστοιχο αριθμό.1. φάλαινα2. καρχαρίας3. δελφίνι4. ξιφίας5. σκυλόψαρο6. χταπόδι7. μπαρμπούνιÛÂÏ. 45

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣHJ3ΗΜπορείς να βρεις ποια λέξηαπό το κείμενο ταιριάζει σε κάθεαριθμό;4. κατάστρωμαÛÂÏ. 46

ΜΙΑ Ζ AH ΧΑΡΙΣΟ Γρηγόρης είναι μαθητής της Α' ΓυμνάσιουΗ οικογένεια του άφησε το χωρίο και ζει στην πόληÛÂÏ. 47

Μένουμε σε δύο δωμάτια, στο υπόγειο μιαςπολυκατοικίας. Λίγοι άνθρωποι κατεβαίνουν τασκαλοπάτια για να φτάσουν ως εδώ. Μερικοίσυγγενείς μας, που έρχονται πότε πότε να μαςδουν, ο κυρ Ανέστης, ο θυρωρός με τηφαλάκρα και τ' αυτιά τα πεταχτά 1 , δυο τρειςσυμμαθήτριες της Μαργαρίτας, η κυρα-Κατίνα,η καθαρίστρια, για να σφουγγαρίσει, ο φίλοςμου ο Δημήτρης, που δουλεύει στο συνεργείοτης γωνίας και η δεσποινίς Ελπίδα, ηιδιοκτήτρια, για να εισπράξει το νοίκι 2μία φοράτο μήνα.Το παράθυρο μας είναι πλάι στο δρόμο. Δεφαίνεται ο ουρανός. Όμως μπορώ να βλέπω τηβροχή, τις ρόδες των αυτοκινήτων και τα πόδιατων περαστικών. Από το βάδισμα 3τους έχωμάθει να ξεχωρίζω αν είναι χαρούμενοι καιξεκούραστοι ή όχι. Άλλοι περπατάνε ζωηρά καιάλλοι αργά με κόπο 4 . Συχνά κάποιοι αφήνουνετις σακούλες με τα σκουπίδια τους μπροστά καιτότε σκοτεινιάζουν όλα. Η μητέρα παρακάλεσετον κυρ Ανέστη να κάνει παρατήρηση 5σ'αυτούς που παρατάνε τις βρομιές τους κοντάστη μύτη μας.- Δεν το ξέρουν πως εδώ κάτω μεγαλώνουνε παιδιά;διαμαρτύρεται 6η μητέρα, προσπαθώντας να βρεικατανόηση 7 .1Λ/. τα πεταχτά αυτιά2. εισπράττω το νοίκι: παίρνω τα χρήματα για το ενοίκιο κάθε μήνα3. το βάδισμα: ο τρόπος που περπατά κάποιοςμε κόπο: δύσκολα5. κάνω παρατήρηση (σε κάποιον): μαλώνω κάποιον6. διαμαρτύρομαι: παραπονιέμαι, λέω τα παράπονα μου7 βρίσκω κατανόηση: με καταλαβαίνει κάποιος όταν του λέω το πρόβλημα μουÛÂÏ. 48

V.r14Εκείνος κατσούφιασε 8 και ξύνοντας τηφαλάκρα του, ρίχνει θυμωμένος τα βάρη 9στους αγνώστους.- Είναι αναίσθητοι και αδιάφοροι 11 , της λέει.Τα βγάζουν στα κρυφά τις νύχτες.Αποφεύγουμε 12να ανοίξουμε τα παράθυραγια να μην αναπνέουμε σκόνες καικαυσαέρια 13και για να μη μυρίζει άσχημα τοσπίτι μας.Σκέφτομαι πόσο θαυμάσια πρέπει νανιώθουνε τα πουλιά που πετάνε ψηλά,χαίρονται την ελευθερία τους καιπαίζουνε με τις ηλιαχτίδες 14 . Πότε πότε ηκαρδιά μου φτερουγίζει1 5 μαζί τους σεπανέμορφα λιβάδια.Σε τέτοιες στιγμές τα μάτια μου γεμίζουνεχρώματα. Ξεχνώ τη βρόμικη τσιμεντένια πόλη,σκεπάζω με τα χέρια το πρόσωπο μου καιαμέσως ταξιδεύω σε παραμυθένιους1 6τόπους, γεμάτους ανθισμένες βυσσινιές,αμυγδαλιές, κέδρους, και πυκνόφυλλα1 7πλατάνια.8. κατσουφιάζω: χάνω το κέφι μου και φαίνομαι στενοχωρημένος, -η, δεν είμαιχαρούμενος, -η, δεν είμαι κεφάτος, -η9. ρίχνω τα βάρη (σε κάποιον): κατηγορώ κάποιον10. αναίσθητος, -η, -ο: δε νοιάζεται11. αδιάφορος, -η, -ο: δεν ενδιαφέρεται12. αποφεύγω: προσπαθώ να μην κάνω κάτι13. τα καυσαέρια: ο βρόμικος αέρας14. οι ηλιαχτίδες15. η καρδιά μου φτερουγίζει: έχε; φτερά και πετάει σαν τ^πουλίά^16. παραμυθένιος, -α, -ο: έχε; σχέση με παραμύθι17 πυκνόφυλλος, -η, -ο: έχε; πολλά και πυκνά φύλλα^Σπύρος Γ. Τσίρος, «Ο Γρηγόρης της βροχής», με αλλαγέςϊίσελ. 49

^|θ Γρηγόρης δεν είναιευτυχισμένος που ζει στην πόλη.Πού φαίνεται αυτό στο κείμενο;|2SjU Jncm νομίζεις ότι η D Γιατί δεν έβρισκε άλλο.οικογένεια του Γρηγόρη ζει σε Π Γιατί φοβάται τα ψηλά.τέτοιο σπίτι;• Γιατί δεν έχει πολλά λεφτά.I2SUΗΐΊότε τα μάτια του Γρηγόρη«γεμίζουνε χρώματα»;ΌτανΤι βλέπεις εσύ από το παράθυρο ή το μπαλκόνι σου;102 ΒΗΠοια λέξη δεν ταιριάζει σεκάθε ομάδα;υπόγειο - σκαλοπάτια - θυρωρός- καθαρίστρια - ιδιοκτήτρια - αυλήλεωφόροι - χωράφια - καυσαέριατσιμεντένια κτίρια - εμπορικά κέντρααυτοκίνητα - μοτοσικλέτες- πεζοί - αεροπλάνα102 ^Αντιστοίχισε τώρα τιςομάδες με τις λέξεις στον κύκλο.Προσοχή! Μία λέξη δεν ταιριάζεισε καμία ομάδα.ÛÂÏ. 50

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ|Q3 Η=έρεις πώς λέγεται κάθεδέντρο;βυσσινιάκέδροςαμυγδαλιάέλατοπλατάνιÛÂÏ. 51

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣΓιατί ο μπαμπάς προτείνει στο μικρό σπουργίτι να πάνε μια εκδρομή στο δάσος;0 μικρός συμφωνεί ή διαφωνεί;r,σελ. 52

Οι γιαγιάδες δε λένε πανιά όμορφες ιστορίες σταεγγόνια τους Μερικές είναι γκρινιάρες^ και ολο κάτιθέλουν1. ο γκρινιάρης, -α: δεν του/της αρέσει τίποτα και όλο παραπονιέταισελ. 53

- Πάω στο χωριό για ψώνια, είπε η μητέρα τουΤζορτζ ένα Σάββατο πρωί. Πρόσεξε μην κάνειςκαμιά φασαρία και μην ξεχάσεις να δώσεις τοφάρμακο στη γιαγιά. Η γιαγιά που κοιμότανστην πολυθρόνα 2της, δίπλα στο παράθυρο,μόλις έφυγε η μητέρα του Τζορτζ άνοιξε ταμάτια της και είπε:- Άκουσες τι σου είπε η μαμά σου Τζορτζ;- Ναι, γιαγιά, απάντησε χωρίς κέφι το παιδί.Ο Τζορτζ βαριόταν πάρα πολύ. Ο πατέρας τουήταν αγρότης 3και το σπίτι τους ήταν μακριάαπό το χωριό, ανάμεσα στις κότες, ταπρόβατα και τις αγελάδες. Δεν είχε άλλααδέρφια και οι φίλοι του από το σχολείοέμεναν μακριά. Η μόνη του παρέα ότανέλειπαν όλοι ήταν η γκρινιάρα γιαγιά του, μετα κιτρινοκαφέ δόντια.- Μπλιααχ! «Καθόλου διασκεδαστικό»,σκέφτηκε ο Τζορτζ.- Τζορτζ, φώναξε η γιαγιά, μπορείς να μουφέρεις το τσάι μου για αρχή;- Μάλιστα, γιαγιά, είπε το παιδί και σε λίγαλεπτά ήρθε με ένα φλιτζάνι τσάι.- Α! Όχι έτσι Τζορτζ. Θέλω κι άλλη ζάχαρη.Ο Τζορτζ έφερε και τη ζάχαρη.2ΓΛ2. η πολυθρόνα3. ο αγρότης: καλλιεργεί τη γηÛÂÏ. 54

6- Μμμ! Τζορτζ, φέρε μου κι ένα πιατάκι,ξαναείπε η γιαγιά.«Τι εγωίστρια που είναι» έλεγε από μέσα του οΤζορτζ καθώς πήγαινε να φέρει και το πιατάκι.«Άλλες γιαγιάδες είναι ευγενικές, χαμογελάνεκαι ρωτάνε τα εγγόνια τους πώς περνάνε.Αυτή... τίποτα. Όλη μέρα παραπονιέται καιμουρμουρίζει. Μόνο ο εαυτός της τη νοιάζει».- Τζορτζ, άρχισε η γιαγιά, ξέρεις ποιο είναι τοπρόβλημα με σένα;Το παιδί δε μίλησε.- Ψηλώνεις πολύ γρήγορα, συνέχισε η γιαγιά.Τα αγόρια που ψηλώνουν τόσο γρήγοραγίνονται βλάκες και τεμπέληδες.- Μα δεν μπορώ να κάνω τίποτα γι' αυτό, γιαγιά.- Μπορείς και παραμπορείς απάντησε η γιαγιά.Το να ψηλώνεις είναι μια απαίσια παιδικήσυνήθεια 4 .- Κάποτε όμως, γιαγιά, κι εσύ ψήλωνες, ε;- Ναι αλλά παράτησα από νωρίς την κακήσυνήθεια, όπως παράτησα και τη λαιμαργία 5 καιτην τεμπελιά.- Μα, γιαγιά, πώς να σταματήσω να ψηλώνω;είπε το αγόρι.- Χμμ! Να σταματήσεις να τρως σοκολάτες καινα τρως λάχανο 6 .- Λάχανο; Μα δε μου αρέσει καθόλου τολάχανο, γιαγιά.Λ4. η συνήθεια: όταν κάνω κάτι πολλές φορές5. η λαιμαργία: όταν έχω συνέχεια όρεξη για φαγητό6. το λάχανοÛÂÏ. 55

- Δεν έχει καμία σημασία αυτό Τζορτζ. Πρέπεινα τρως λάχανο τρεις φορές τη μέρα καιμάλιστα να έχει και κάμπιες 7μέσα!!!!!!!!!!- Μπλιααχ! Έκανε το παιδί.- Οι κάμπιες χαρίζουν 8 μυαλό.Και τα σαλιγκάρια 9επίσης.- Ε, όχι και σαλιγκάρια, γιαγιά.- Τι λες Τζορτζ. Εγώ, κάθε φορά που βλέπωσαλιγκάρι το καταπίνω 10 γρήγορα, πρινπρολάβει να πάει μακριά.- Γιαγιά, σίγουρα θα αστειεύεσαι.- Δεν αστειεύομαι καθόλου. Αν είσαι μάλιστατυχερός, μπορεί να πετύχεις και σκαθάρια 11 .- Γιαγιά πως μπορείς; Είναι αηδιαστικό 12 είπε οΤζορτζ και πήγε στην κουζίνα χτυπώντας τηνπόρτα πίσω του.«Δεν πρόκειται να με φοβίσει αυτή η γιαγιά»σκέφτηκε ο Τζορτζ και κάθισε στο τραπέζι τηςκουζίνας. «Τι να κάνω για να τη φοβίσω εγώ;»«Χμμ! Να φέρω ένα ποντίκι στο δωμάτιο ή νατης βάλω ένα φίδι στο φόρεμα;».7911ΛIL7. η κάμπια8. χαρίζω: δίνω9. το σαλιγκάρι10. καταπίνω: κατεβάζω από το στόμα11. το σκαθάρι12. είναι αηδιαστικό: δε μου αρέσει καθόλουÛÂÏ. 56

J- To βρήκα, φώναξε ο Τζορτζ. Θα φτιάξω έναμαγικό φάρμακο για να σταματήσει να λέειτέτοια πράγματα η γιαγιά μου.Έτσι, ο Τζορτζ πήρε μια μεγάλη κατσαρόλα καιάρχισε να σκέφτεται τι να βάλει μέσα για τοφάρμακο.Άρχισε να βάζει μέσα ό,τι έβρισκε στην κουζίνα:ένα βάζο μουστάρδα, ένα κουτί σάλτσα τσίλιπολύ καυτερή, μαύρο πιπέρι.«Το φάρμακο της γιαγιάς» σκέφτηκε «είναικαφέ. Για να μην καταλάβει λοιπόν τι έκανα,πρέπει να το βάψω καφέ. Χμμ! Ένα κουτί καφέμε λίγη οδοντόκρεμα θα είναι ότι πρέπει».- Τζορτζ, σε λίγο είναι η ώρα για το φάρμακομου. Μην το ξεχνάς παλιόπαιδο, φώναζε ηγιαγιά από μέσα.- Μην ανησυχείς, γιαγιά. Έρχομαι.Το φάρμακο του Τζορτζ ήταν σχεδόν έτοιμο.Μύριζε απαίσια αλλά και τι πείραζε; «Έτσιμυρίζει και το φάρμακο που παίρνει η γιαγιά»έλεγε ο Τζορτζ καθώς έβαζε το φάρμακο μέσασε ένα μπουκάλι.ÛÂÏ. 57

- Τζορτζ, άργησες.- Όχι, γιαγιά, εδώ είμαι. Να, και το φάρμακοσου. Άνοιξε το στόμα σου για να σου δώσω μιαμεγάλη κουταλιά. Ααα, έτσι μπράβο. Πώςαισθάνεσαι, καλύτερα;Η γιαγιά είχε κοκκινίσει σαν ντομάτα.- ΤΖΟΡΤΖ, ΚΑΙΓΟΜΑΙ, ΝΕΡΟ... είπε και έβγαζεκαπνούς από τη μύτη.Ο Τζορτζ έτρεξε να φέρει νερό και ότανξαναμπήκε στο δωμάτιο που ήταν η γιαγιά...είχε ψηλώσει μέχρι το ταβάνι και ψήλωνε κιάλλο.- «Καταπληκτικό φάρμακο» σκέφτηκε ο Τζορτζχαμογελώντας...( ^ν )r^ν )Σ' άρεσε η ιστορία και θέλεις να ξέρεις τι έγινε με τη γιαγιά; Πάρε το βιβλίο ήζήτησε από την καθηγήτρια/τον καθηγητή σου να το πάρει για τη βιβλιοθήκη τουσχολείου.σελ. 58Ρόαλντ Νταλ, «Το Θαυματουργό Φάρμακο»

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣΗΐτις περισσότερες ιστορίεςοι γιαγιάδες είναι καλές. Κάποιοςμαθητής που δεν πρόσεξε καλά τοκείμενο και πρέπει να το πει στηντάξη με δικά του λόγια αρχίζει καιλέει...Μπορείς να διορθώσεις τα λάθη του;«Η γιαγιά του Τζορτζ ήταν μια καλή γριούλα πουο Τζορτζ την αγαπούσε πολύ. Μια μέρα τηςτελείωσε το φάρμακο που έπαιρνε κι ο Τζορτζπροσπάθησε να της φτιάξει μόνος του ένακαινούριο φάρμακο. Τι κρίμα όμως! Ο Τζορτζ δενήξερε ότι το φάρμακο της γιαγιάς το παίρνουνμόνο από το φαρμακείο. Έτσι, έφτιαξε κάτι που,όταν η γιαγιά του το ήπιε, άρχισε να γίνεταιχοντρή».|Φέρτε στο μυαλό σας την εικόνα των γιαγιάδων σας. Πώς είναι, τι λένε; Να πείτε με τηνπαρέα σας και για τα καλά που μας δίνουν οι γιαγιάδες.IU3 Βάλε V στη σωστή σημασία. - εγωίστρια:D αυτή που σκέφτεται όλους τους ανθρώπους.Π αυτή που αγαπάει μόνο τον εαυτό της.Π αυτή που θεωρεί τον εαυτό της πολύ όμορφο.- παράτησα:Π άφησαΠ συνέχισαείχαUS ja) Πότε λέμε «μπλιαχ»; Π Όταν μας αρέσει κάτι πάρα πολύ;• Όταν δε μας ενδιαφέρει;Όταν δε μας αρέσει καθόλου;IU3Ββ) Τι περιμένεις ύστερα απόαυτές τις λέξεις; Αντιστοίχισε.Ζήτω!Μπλιαχ!Οπα!Οχ!Ποπό!Άουτς!Μπάμιες πάλι; Δε μου αρέσουν καθόλου.Τι ωραία ρούχα που φοράς σήμερα!Είσαι κούκλος!Τοξέχασα!Με πάτησες! Πρόσεχε, βρε παιδί μου, λιγάκι.Τα κατάφερα! Πέρασα στις εξετάσεις!Τι βλέπω; Καινούριο αμάξι;ÛÂÏ. 59

Διάβασε το κόμικς που ακολουθεί και σκέψου σε τι μοιάζει η γιαγιάτης Ναταλί με τη γιαγιά του Τζορτζ;fc- ^iTfr "ΓΑ flMxVlfclA,*tftift £.Of. JTtW miA £Οϊ IV* LliMQ^H TM 9ΡΛ ^O/^rtMlhmi JMTU TH M^PVl OftQNUJΜΐϊΐΜΊΤ1Ϊ-W5fc(*i, ΤΛϋΜ STUMSW^Q ΠΑ TtW YrtihfAMTIPO ΓΙΑ T+tV0/*A ΜΤΛ T* xKfKflOifpiVLpVO1£.Οΐσελ. 60

Εγώ κι εσύΟ Φιλιπ. ενα αγόρι 15 χρόνων που ζούσε στη Γερμάνιοαγαπούσε πολύ το ποδόσφαιρο Οι γονείς του,όμως: δεν τον άφηναν να παίξει Γί αυτό προσπαθούσε\ πάντα στα κρυφά να βγαίνει απο το σπίτι και ναJ πηγαίνει στο γήπεδο Το ίδιο έγινε και τώραJÛÂÏ. 61

«Ουφ! Επιτέλους τα κατάφερα! Μετά τοναγώνα θα πρέπει να βρω κάποια δικαιολογία 1για τους γονείς μου» είπε από μέσα του. Απόμικρός ο Φίλιπ έβρισκε συνέχεια δικαιολογίεςγι' αυτά που έκανε. Εκείνη τη στιγμή, όμως, δενήθελε να σκέφτεται τέτοια πράγματα.Τώρα αυτό που είχε σημασία ήταν ο αγώνας μετο Ρόιτλιγκεν. Ήταν ένας πολύ σημαντικόςαγώνας για το πρωτάθλημα. Φτάνοντας στογήπεδο, βρήκε τα άλλα παιδιά και τονπροπονητή 2 να τον περιμένουν στααποδυτήρια 3 .- Πού ήσουν τόση ώρα; ρώτησε ο Σεμπάστιαν.- Δεν μπορούσα να φύγω νωρίτερα. Η μάναμου συγύριζε 4συνέχεια στο διάδρομο, τουεξήγησε ο Φίλιπ, προσπαθώντας να βρεικάποια δικαιολογία για την καθυστέρηση 5 .- Καλά, καλά άσε τα πολλά λόγια και έλα, είπεο Κουάκερ.Του έδωσε τα πλυμένα σιδερωμένα ρούχα καιτις επιγονατίδες 6 . Όλα ήταν άψογα 7 . Ύστερααπό κάθε παιχνίδι ο Κουάκερ τα ’παίρνε μαζίτου, για να μη μάθουν οι γονείς του Φίλιπ ότι ογιος τους έπαιζε ποδόσφαιρο.6/. η δικαιολογία: τη λέει κάποιος για να εξηγήσει το λάθος του2. ο προπονητής: προετοιμάζει αθλητές ή αθλητικές ομάδες για ναπαίξουν καλά στους αγώνες3. τα αποδυτήρια: εκεί βάζουν και βγάζουν τα ρούχα τους και επίσηςπλένονται οι αθλητές4. συγυρίζω: βάζω τα πράγματα στη θέση τους, τακτοποιώ5. η καθυστέρηση: όταν αργούμε να κάνουμε κάτι, αργοπορία6. οι επιγονατίδες: πς βάζουμε στο γόνατο για να μην τραυματιστούμε7. άψογος, -η, -ο: τέλειος, -α, -ο, δεν έχει κανένα λάθοςÛÂÏ. 62

Όση ώρα ο Φίλιπ ντυνόταν, ο προπονητήςγκρίνιαζε.Άκουσε, παιδί μου, δεν είναι κατάστασηαυτή! Πριν από κάθε αγώνα τρέμω αν θαπρολάβεις να έρθεις στην ώρα σου! Τελικά,θα μιλήσω με τους γονείς σου. Αυτήτην αγωνία δεν την αντέχω άλλο!Ο Φίλιπ κούνησε το κεφάλι.- Δεν έχει νόημα. Εκτός κι αν θέλετε να'χουμε ιστορίες...- Δεν παίζω άσχημα, νομίζω. Όλοι είμαστεκαλοί παίχτες. Αν δε χάσουμε άλλον αγώνασ' αυτόν το γύρο, θα βγούμεπρωταθλητές. Έπειτα θα λάβουμε μέροςστο Πρωτάθλημα Βυρτεμβέργης!Μια μέρα, όμως οι γονείς του μαθαίνουνΦαντάζεσαι πως αντιδρούντην αλήθεια- Κατάλαβα, απάντησε ο πατέρας. Παρ’ όλα αυτά, θα ήθελα να σουθυμίσω ότι σου το είχαμε απαγορεύσει 8 . Και εσύ τι έκανες; Σημασίαδε μας έδωσες. Όλο ψέματα έλεγες αυτό τον καιρό! Πολύ μεστενοχωρείς αγόρι μου.- Μα τώρα δεν μπορώ να αφήσω την ομάδα μπαμπά. Δεν τοκαταλαβαίνεις;- Καλά, καλά, πήγαινε και εσύ να σπάσεις τα κόκαλα σου! είπε ημητέρα με φωνή που έτρεμε.- Μαμά αφού μου είχες πει...Ο Φίλιπ σταμάτησε να μιλά. «Κανονικά, θα ’πρεπε τώρα να της πωμερικά πράγματα» σκέφτηκε. Αλλά, τελικά, έκρινε καλύτερο να μηνπει τίποτα.- Για πες μου, Φίλιπ, γιατί δε μας το είχες πει όλο αυτό τον καιρό;ρώτησε ο πατέρας.8. απαγορεύω: δεν επιτρέπω σε κάποιον να κάνει κάτιÛÂÏ. 63

- Εγώ να σας μιλήσω για ποδόσφαιρο; Σε αυτότο σπίτι δεν επιτρέπεται να αναφέρεις καν τηλέξη!- Υπάρχει λόγος και το ξέρεις! τον διέκοψεαυστηρά η μητέρα. Έπειτα, δεν μπορείς ναμας αγνοείς επειδή δε σου αρέσει η γνώμημας.- Και τι να κάνω; Αφού δε συμφωνώ. Δεν είμαιμικρό παιδί! φώναξε δυνατά ο Φίλιπ. Θα παίζωποδόσφαιρο όσο θέλω, να το ξέρετε! Ελεύθεροςάνθρωπος είμαι.- Καλά, εντάξει, ηρέμησε. Θα το συζητήσουμεάλλη ώρα, του πρότεινε ο πατέρας.- Για ποιο λόγο; Αφού τα έχουμε κουβεντιάσει.Δε νομίζω πως υπάρχει τίποτ' άλλο να πούμε.- Κάνεις λάθος, γιε μου! Εμείς είμαστε οιγονείς σου και εμείς αποφασίζουμε για τοκαλό σου, είπε η μητέρα.- Θα σας άρεσε καλύτερα αν ο γιος σαςπερνούσε την ώρα του στις καφετέριες;- Φίλιπ!- Καλά λέω, είπε φεύγοντας.σελ. 64 Μάνφρεντ Μάι, «Μόνο ποδόσφαιρο στο μυαλό» -Διασκευή

ΔΡΑΣΠΠσΤΗΤΕΣΚΑΤ. 1. Τελικά πώς αντιδρούν οιγονείς του Φίλιπ;DΠΠΉρεμα. Σαν να μη συμβαίνει τίποτα.Δίνουν ένα χαστούκι στο Φίλιπ, για να μάθει να μη λέειψέματα άλλη φορά.Τον αφήνουν να κάνει ό,τι θέλει.Συζητούν σε έντονο ύφος και δεν υποχωρούν.3θ Φίλιπ... Π ...υποχωρεί για να μην τους στενοχωρήσει πιο πολύ.Π ...κλείνεται στο δωμάτιο του και δε μιλάει σε κανέναν.Π ...συζητάει μαζί τους μέχρι να καταλάβουν την αγάπη τουγια το ποδόσφαιρο.Π ...θεωρεί άδικη τη συμπεριφορά τους και νευριάζει.ifiU Η Δεν λέγονται όλα σ’ αυτό το κείμενο. Ορισμένα πράγματα πρέπει να τα φανταστείς.Η μητέρα λέει: «Πήγαινε και εσύ να σπάσεις τα κόκαλα σου!».Ο γιος λέει: «Σε αυτό το σπίτι δεν επιτρέπεται να αναφέρεις τη λέξη “ποδόσφαιρο”».Και η μητέρα απαντάει: «Υπάρχει λόγος και το ξέρεις».Εσύ τι φαντάζεσαι; Βάλε V σε αυτό που σου φαίνεται πιο πιθανό και προσπάθησε ναδικαιολογήσεις την επιλογή σου.DΠΠΟι γονείς αγαπούν μόνο το μπάσκετ.Κάποιος στην οικογένεια τραυματίστηκε παίζονταςποδόσφαιρο.Όταν ο γιος ήταν μικρός, έσπασε το πόδι του.|θι δικοί σου γονείς ποια πράγματα σου απαγορεύουν; Εσύ πώς αντιδράς;Φωνάζεις, κλαις, λες ψέματα ή προσπαθείς να τους πείσεις γι' αυτό που θέλεις;Εσύ για ποιο λόγο έχεις πει ψέματα στους δικούς σου;Ποιο είναι το αγαπημένο σου άθλημα; Έπαιζες αυτό το άθλημα-σπορ και στη χώρα σου;Τώρα στην Ελλάδα το συνεχίζεις;|U3 ^flAno τις παρακάτω λέξεις ναχρωματίσεις μόνο αυτές που έχουνσχέση με το ποδόσφαιρο:| φανέλαmsi ΒΉ51ΜΙΚΙ_μπαστούνι~~Ι -• τακάκιαΜ| τερματοφύλακας Ι W\ πατίνια Λ^Ν*ακόντιο^Μ [γήπεδο | | άλογο Ι [μπαλάκιχόρτο| γυμναστήριο 11 ρακέτα | |εμπόδια|γάντιαÛÂÏ. 65

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣΑυτός ο «μπαμπάς» γιατί δεν αφήνει το «παιδί» του να πάει να παίξει;ÛÂÏ. 669. αφηνιάζω: κάνω σαν τρελός

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣΕίσαι γεννημένος ποδοσφαιριστής;Εσύ παίζεις ποδόσφαιρο ή προτιμάς να βλέπεις τους άλλους να τρέχουν πάνω κάτω μέσα στογήπεδο;Απάντησε στις παρακάτω ερωτήσεις και μάθε πόσο καλή είναι η σχέση σου με το ποδόσφαιρο!1. Λίγο πριν αρχίσει ένας τελικός ποδοσφαίρου...• ...όλες οι τηλεοράσεις στο σπίτι σου είναι στο σωστόκανάλι!• ...πέφτεις για ύπνο!• ...περιμένεις να αρχίσει ο αγώνας!2. Συνήθως, όταν τελειώνει ένας αγώνας, οι παίκτεςδίνουν ο ένας στον άλλον...• ...φανέλες!• ...κάλτσες!• ...τα ρούχα της ομάδας!3. Ποια θέση στο ποδόσφαιρο θα σου ταίριαζε καλύτερα;• Εκείνων που κάθονται στον πάγκο!• Του τερματοφύλακα!• Όλες.4. θαυμάζεις πολλούς, αλλά πάντα ήθελες να μοιάσεις...• ...το Ρονάλντο γιατί βάζει συνέχεια γκολ!• ...τον αρχηγό της αγαπημένης σου ομάδας!• ...τον πατέρα σου!5. Για να μην καθυστερήσει το παιχνίδι, ο τερματοφύλακαέχει δικαίωμα να κρατήσει στα χέρια του την μπάλα...• ...όσο θέλει! Δεν πρόκειται κανείς να του πει τίποτα!• ...τρία δευτερόλεπτα!• ...έξι δευτερόλεπτα!6. Παίζεις συχνά ποδόσφαιρο με τους φίλους σου;• Μόνο όταν δεν έχεις κάτι καλύτερο να κάνεις!• Δεν έχεις παίξει ποτέ!• Πιο συχνά δε γίνεται!σελ. 67

ΔΙΏΣηΗΠΗΤΕΣ7. Βρίσκεσαι σε ένα γήπεδο. Ποια είναι η αγαπημένη σουθέση;• Στην κερκίδα.• Μέσα στο γήπεδο.• Έξω από το γήπεδο!8. Είσαι στο δρόμο, όταν μια μπάλα πέφτει στα πόδια σου.• Την αφήνεις στην άκρη.• Νομίζεις πως βρίσκεσαι στο γήπεδο και σουτάρεις στηναπέναντι τζαμαρία!• Την κλοτσάς!ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑΑν έχεις πιο πολλούς κύκλους: •Είσαι γεννημένος ποδοσφαιριστής και, όπως είναιφυσικό, γνωρίζεις πολλά γύρω από το άθλημα αυτό. Ότανπαίζει η αγαπημένη σου ομάδα, αν δεν έχεις πάει στογήπεδο, κάθεσαι μπροστά στην τηλεόραση δέκα λεπτάνωρίτερα και περιμένεις τη μεγάλη στιγμή! Δεν είναιλίγες οι φορές που φωνάζεις ή τραβάς τα μαλλιά σου,ανάλογα με το αποτέλεσμα!Αν έχεις πιο πολλά τρίγωνα: •Σου αρέσει το ποδόσφαιρο αλλά προτιμάς ναπαρακολουθείς μόνο τους τελικούς και δε θέλεις ναχάνεις το χρόνο σου μπροστά στην τηλεόραση! Γνωρίζειςπράγματα γι' αυτό το άθλημα αλλά δεν είναι αρκετά αυτάπου ξέρεις! Πάντως δεν πρόκειται ποτέ να μπερδέψειςτο πέναλτι με το κόρνερ!Αν έχεις πιο πολλά πράσινα: •Οι λέξεις οφσάιντ, σέντρα, τάκλιν δε σου λένετίποτα! Μήπως επειδή δεν έχεις καμία σχέση με τοποδόσφαιρο; Η αλήθεια είναι ότι ποτέ δεν κατάλαβεςγιατί οι περισσότεροι φίλοι σου αγαπούν αυτό τοάθλημα. Για σένα είναι ένα εύκολο άθλημα, που δενδιαφέρει πολύ από τα άλλα. Και εσύ θα μπορούσες νατρέχεις πάνω κάτω σε ένα γήπεδο κυνηγώντας μιαμπάλα!σελ. 68Από το περιοδικό «Μεγάλο Μίκυ», τεύχος 418, Ιούνιος 2002 -Διασκευή

Εγώ κι εσύΜΗ ΣΑΣ ΜΈΛΕΙ, ^ΘΑ ΒΡΑΧΟΥΜΕ»*Πρόσεξε τον τίτλο και την εικόναΕσύ τι λες;Γιατί θα «βραχούν»ÛÂÏ. 69

Κάθε μέρα η ομιλία στην αγάπη τριγυρνά,μα, το «σ' αγαπώ» σαν? βλέπεις να κρεμιέταιπια στο στόμα,πιάνουμε τα γέλια, τρέμει, κοκκινίζω και ξανάαύριο τα ίδια ακόμα.Όταν παίζουν στ' ακρογιάλι 2 είδατε μικράπαιδιά;Τρέχουν και το κύμα, μέσα που τραβιέται,κυνηγούνε.Κάνει να γυρίσει πίσω. Έξω εις την αμμουδιά 3 ,όσο τέλος να βραχούνε.ΓΜε το κύμα της αγάπης έτσι παίζουμε τρελά.Αν πιο μέσα πνίγονται άλλοι, στ' ακρογιάλιεμείς γελούμε.Ως την ώρα καλά πάει το παιχνίδι μας, αλλά,μη σας μέλει 4 , θα βραχούμε.σαν: όταν2. το ακρογιάλι: η παραλία3. εις την αμμουδιά: στην αμμουδιά4. μη σας μέλει: μη σας νοιάζεισελ. 70Νίκος Καμπάς, «Θα βραχούμε»

ΔΡΑΣΠΠσΤΗΤΕΣESjSM ΒΗτο ποίημα λέει: „„ , ,,,.^ ! ^ Ι αναπώ” σαν βλέπεις ναθελουν πουν

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣσελ. 72

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣπ\* Κ ^Q. ΕΕΝΤΛΚ! ί' ΕΥΧΑΛΙΪΤ2, Ϊ' EWAAHTO ROW! .ΔΟΛΟ IOV ΕΙΝΑΙ ΦΑΜΤΑΠΊΚΟ! ΦΑίίΤΑΙΤΚΟί•^mrm^Ui(5. το σύμπτωμα: οτιδήποτε δείχνει σε ποια κατάσταση βρίσκεται κάποιοςσελ. 73

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ•θ Σεντρίκ περιγράφει τα συμπτώματα που έχει κάθε ερωτευμένος. Ποια είναι αυτά;Εσύ πώς αντιδράς όταν στην αρχή πάνε όλα στραβά;Σκέψου: Με ποιο τρόπο κάνεις αυτόν/αυτήν που σου αρέσει να σε προσέξει;ÛÂÏ. 746. η παταγώδης αποτυχία: πολύ μεγάλη αποτυχία

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣΑπό Βαλεντίνο πώς πάτε;Στις 14 Φεβρουαρίου γιορτάζουν οι ερωτευμένοι. Η αλήθεια όμως είναι πως ο Άγιος Βαλεντίνος δεσυνηθίζει να επισκέπτεται την ίδια ημέρα του χρόνου όλους μας. Εσύ πόσες πιθανότητες έχεις νασε επισκεφτεί σύντομα; Έχεις τη σωστή διάθεση;1. Ποιο είναι το πρώτο πράγμα που σου έρχεται στο μυαλό όταν βλέπεις ένα μπουκέτο λουλούδια;Α. Κάτι που θα ήθελες να προσφέρεις ή να σου προσφέρουν.Β. Η ξαδέρφη σου που γέννησε και πρέπει να της πας ένα τέτοιο για το μωρό.Γ. Οι γλάστρες που ξέχασες να ποτίσεις.2. Τι σημαίνει «ραβασάκι»;Α. Ένα μικρό προσωπικό γράμμα.Β. Ένα κινέζικο φαγητό που τρώνε μόνο οι ερωτευμένοι.Γ. Ένα νέο μοντέλο μοτοσικλέτας.3. Άνοιξη, χειμώνας ή καλοκαίρι;Α. Άνοιξη, γιατί όλα ανθίζουν και σου φτιάχνει η διάθεση.Β. Καλοκαίρι, γιατί βγαίνεις και κάνεις πολλές γνωριμίες.Γ. Χειμώνας, γιατί βάζει πιο ωραίες ταινίες στην τηλεόραση.4. Ένα σχολικό θρανίο έχει πάνω συνήθως σημειώσεις. Το δικό σου θρανίο έχει πάνω κυρίως...Α. ...στιχάκια από λευκώματα 7 .Β. ...στίχους από τραγούδια.Γ. ...σκονάκια δ .5. Βλέπεις στην τηλεόραση μια ταινία δράσης. Ξαφνικά, ο ήρωας δίνει ένα φιλί στησυμπρωταγωνίστρια του. Τι σκέφτεσαι;Α. Ότι τελικά συγκινείσαι εύκολα.Β. Ότι το «αίσθημα» είναι απαραίτητο σχεδόν σε όλες τις ταινίες.Γ. Ότι η ταινία είναι λίγο μπλιαχ. Μικρόβια, σάλια...6. Πότε κοκκινίζεις;Α. Όταν κάποιος σου λέει όμορφα λόγια.Β. Όταν ντρέπεσαι.Γ. Όταν τρως φαγητά που έχουν πολύ πιπέρι.7. θα είσαι μόνος, -η στο σπίτι για τις επόμενες 4 ώρες. Ποιο είναι το πρώτο πράγμα πουκάνεις όταν φεύγουν όλοι;Α. Σηκώνεις το τηλέφωνο και αρχίζεις να μιλάς για ώρες.Β. Παραγγέλνεις πίτσα και ανοίγεις την τηλεόραση.Γ. Διαβάζεις ή κοιμάσαι.7. το λεύκωμα: το τετράδιο κάποιου στο οποίο γράφουν ποιήματα και σκέψεις οι φίλοι του8. το σκονάκι: σημειώσεις που έχουν γράψει οι μαθητές από το βιβλίο και τιςχρησιμοποιούν κρυφά στις εξετάσεις. ÛÂÏ. 75

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ8. Ενώ παίζεις (μπάσκετ, βόλεϊ, τένις) στην αυλή, τα καινούρια αθλητικά παπούτσια σε«χτυπάνε» στα δάχτυλα. Στο μεταξύ εμφανίζεται στο σχολείο ένα πρόσωπο που σου αρέσει.Τι κάνεις;Α. Αφήνεις τον αγώνα και ξεκουράζεις τα πόδια σου δίπλα στο πρόσωπο που σου αρέσει.Β. Συνεχίζεις να παίζεις και κάνεις όλα τα αθλητικά κόλπα και τις φιγούρες που ξέρεις.Γ. Αφήνεις τον αγώνα.ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑΑν έχεις περισσότερα Α:Ο Άγιος Βαλεντίνος σ’ ευχαριστεί που τον προτιμάς! Είσαι μάλλον ήδη κάπωςερωτευμένος, -η και ψάχνεις να βρεις τρόπους για να δείξεις αυτό που νιώθεις στοπρόσωπο που σ' ενδιαφέρει. Ένα είναι σίγουρο πάντως. Η 14η Φεβρουαρίου είναιμια ημερομηνία που υπάρχει έντονα στο μυαλό σου (λουλούδια, καρδιές,σοκολατάκια, γλυκά λόγια). Μην έχεις όμως στο μυαλό σου μόνο την 14η του μήνα.Ο Άγιος Βαλεντίνος δεν είναι σαν τον Άγιο Βασίλη. Εργάζεται και τις 365 μέρες τουχρόνου.Αν έχεις περισσότερα Β:Δεν είσαι ερωτευμένος, -η, αλλά δε θα έλεγες όχι στον Άγιο Βαλεντίνο. Είσαιφιλικός, -ή, με αυτούς που βρίσκονται γύρω σου. Αν λοιπόν αποφασίσει ο Άγιος ναχτυπήσει κάποια στιγμή την πόρτα, εσύ, όπως φαίνεται, θα έχεις όλη την καλήδιάθεση να του ανοίξεις.Αν έχεις περισσότερα Γ:Όχι μόνο δεν έχεις τη διάθεση να ερωτευτείς, αλλά μπορεί να πει κάποιος πως ηιδέα αυτή δεν έχει περάσει ποτέ από μυαλό σου. Σου φαίνεται παράξενο γιατίκυκλοφορούν ζευγάρια χέρι χέρι στο δρόμο.Έχω όμως μια απορία: γιατί αποφάσισες να κάνεις αυτό το τεστ;Φτιάξε μια κάρτα αγάπης:Πάρε ένα μεγάλο κομμάτιχαρτόνι. Στο κέντρο τουχαρτονιού βάλε μια φωτογραφίασου με τον αγαπημένο σου φίλο ήτην αγαπημένη σου φίλη. Μετάγράψε τη φράση «Σ' αγαπώ» σεόσες γλώσσες του κόσμουμπορείς να βρεις. Γι' αυτό ρώταφίλους σου από άλλες χώρες.ÛÂÏ. 76

Εγώ κι εσύΓι' άλλη μια φορά περιμένω πίσω απο ιην ποριάΑργησε πάλι σήμερα Εκνευρίζομαι οιαν ίο κάνει αυιό.θέλω να πάω και βόλια για ιούς γνω ητηι Ίς λη γους καιπεινάω Καθώς σκεφιομαι ίο πιάιο μου γεμαιυ φαγητόμε παίρνει ο ύπνος -αφνικά ακούω έναν ήχο, Avaont-^ κωνω ίο κεφάλι και τεντώνω τα αυτιάΠοιος μιλάει στο κείμενο αυτό;ÛÂÏ. 77

Μπα, δεν είναι τίποτα. Ακουμπώ το κεφάλι απογοητευμένοςανάμεσα στα πόδια και με έναν αναστεναγμό απογοήτευσηςκλείνω και πάλι τα μάτια. Αυτές οι ώρες της αναμονής είναι οιχειρότερες. Αποκοιμιέμαι και πάλι. Τι ήταν αυτό; Όχι, αυτή τηφορά δε γελιέμαι. Ήταν ο ήχος του αυτοκινήτου πουπλησιάζει. Σηκώνομαι και τεντώνομαι για να είμαι έτοιμος. Είμαιτόσο χαρούμενος -που δεν μπορώ να σταματήσω την ουρά μου.«Κουνιέται σαν τρελή» που λέει και το αφεντικό μου. Γαβγίζω μεδύναμη για να του δείξω ότι είμαι εδώ.Ανοίγει η πόρτα και ορμάω στην αγκαλιά του. Τα δύο μπροστινάμου πόδια ακουμπούν στο στήθος του και μια γερή γλειψιά στημούρη 2του δείχνει την αγάπη μου. Και τώρα έρχεται η πιοαγαπημένη μου στιγμή./. δε γελιέμαι: δεν κάνω λάθος2. η μούρη: το πρόσωποÛÂÏ. 78

3Σκύβει και μου χαϊδεύει το κεφάλι, ενώξαπλώνω ανάσκελα 3και τον αφήνω να μουτρίψει την κοιλιά. «Ήσυχα, ήσυχα» μου λέεικαθησυχαστικά. Τόσο καιρό δεν έχωκαταφέρει να τον πείσω ότι είμαι ήσυχος.Απλώς είμαι και χαρούμενος ταυτόχρονα. Τονακολουθώ από πίσω, ξέρω ακριβώς τιςκινήσεις που θα κάνει όταν μπαίνει στο σπίτικαι ξέρω ότι σύντομα θα έρθει μαζί μου.Μου μιλάει, και από τον ήχο της φωνής τουκαταλαβαίνω ότι πρέπει να κάνω υπομονή. Οιάνθρωποι μερικές φορές είναι εκνευρισμένοικαι τότε δεν πρέπει να τους πιέζεις.Χρειάζεται όμως επειγόντως να πάω μια βόλτα,αλλιώς θα έχουμε κακά ξεμπερδέματα 4 . Προσπαθώνα είμαι ευγενικός, αν και ταπράγματα έχουν σφίξει πολύ. «Κάτσε ήσυχα»είναι η απάντηση που παίρνω. Πώς να εξηγήσωτο επείγον του πράγματος;Σε λίγο δε χρειάζεται να εξηγήσω τίποτα. Τοκακό που έχει συμβεί είναι ολοφάνερο καιτώρα το αφεντικό μου αρχίζει να ουρλιάζει 5 .Κρύβομαι κάτω από το τραπέζι. Μυρίζομαιπολλούς μπελάδες...tt< 3. ανάσκελα: με την πλάτη στο έδαφος4. έχω κακά ξεμπερδέματα: έχω άσχημο τέλος5. ουρλιάζω: φωνάζω πάρα πολύ δυνατάΤάνια Γεωργιοπούλου, στο περιοδικό «ΟΙΚΟ» τεύχος 6,με αλλαγές σελ. 79

ΔΡΑΣΠΠσΤΗΤΕΣ|2SjU ^ΒΓιατί ο σκύλος κρύβεταικάτω από το τραπέζι; Ποιο κακόμάλλον έχει συμβεί;IjgjU Η Τ α ζ ώα «μ^ούν» με τη δικήτους γλώσσα.Εσύ καταλαβαίνεις τη «γλώσσα»του σκύλου;Ταίριαξε κάθε πρόταση με τη σωστή εικόνα:1. ξαφνικά, ακούει έναν ήχο.2. απογοητεύεται.3. είναι πολύ χαρούμενος.4. επιστρέφει το αφεντικό του5. θέλει χάδια.6. έχει κάνει κάτι που δεν πρέπει.DU 2 ||Μπορείς να βρεις τιςαντίθετες λέξεις μέσα από τοκείμενο;ÛÂÏ. 80

Από χώρα σε χώραΗ remtH ΤΗΣΑΘΗΜΖΟι αρχαίοι λαοί είχαν πολλούς θεούς έναν για κάθεσημαντικό πράγμα στη ζωή ενα θεο για το κυνήγι ένανγια τη γεωργία, έναν για τον έρωτα Εφτιαχναν ιστορίες,I uuQouc' νια ι π Con και ΪΙΡ πραιπρ ιΡ ^ΡΡ TC^V ^^^ ίν/ IOUCκαι με αυτές προσπαθούσαν να εξηγήσουν φαινόμεναπου δεν μπορούσαν να καταλάβουν όπως τουςσεισμούς άλλα και την ίδια τη ζωή Η Αθήνα, λοιπόν ήτανη θεα της σοφίας 1 για τους αρχαίους Ελληνες καιπροστάτευε την πόλη των Αθηναίων Γεννήθηκε μεπερίεργο τρόπο.Μήπως μπορείς να φανταστείς πως: με τη βοήθεια τηςεικόνας1. η σοφία: όταν κάποιος ξέρει πολλά πράγματα και δίνεισωστές συμβουλές ÛÂÏ. 81

Η Μήτις ήταν μια πολύ έξυπνη κοπέλα πουκάποτε είχε βοηθήσει το Δία 2με τις καλέςσυμβουλές της.Για να μην τη χάσει, λοιπόν, ο Δίας ποτέ απόσύμβουλο, της έπαιξε ένα άσχημο παιχνίδι 3 .2- Μεταμορφωνόμαστε 4 ; τη ρώτησε.Και πότε γινόταν εκείνος λιοντάρι κι εκείνητίγρη, πότε πίθηκος κι εκείνη ζέμπρα. Παίζα- 6νε, γελούσανε και κυνηγούσαν ο ένας τονάλλο.- Μπορείς να γίνεις τόση δα μικρούλα;- Και βέβαια, είπε η Μήτις, καιμεταμορφώθηκε σε μύγα.Ο Δίας χαπ! άνοιξε το στόμα του και τηνέφαγε. Αφού την κατάπιε, την κουβαλούσε 5πια μέσα στο κεφάλι του. Όταν είχε δύσκολαπροβλήματα να λύσει, την έβαζε νασκέφτεται γι' αυτόν και να του βάζει τις ιδέεςστο κεφάλι. Η Μήτις, λοιπόν, εκεί που ήτανκαι βρισκόταν, γέννησε μια κόρη!Δυο γυναίκες μέσα στο κεφάλι του Δία καιεπιπλέον έξυπνες τον έπιασε πονοκέφαλος!Φωνάζει τον Ήφαιστο 6 και του λέει:2. ο Δίας: πρώτος ανάμεσα στους θεούςπαίζω παιχνίδι (σε κάποιον): κοροϊδεύω4. μεταμορφώνομαι: αλλάζω μορφή, αποκτώ καινούρια μορφή5. κουβαλώ: κρατώ κάτι πάνω μου και το πηγαίνω από έναν τόπο σε έναν άλλο6. ο Ήφαιστος: ο θεός της φωτιάςÛÂÏ. 82

9ίο- Κάνε κάτι, γιε μου! Φέρε μου μια ασπιρίνηλιωμένη στο κουτάλι. Βγάλε μου αυτή τηνκόρη τουλάχιστον απ’ το μυαλό, πάω νατρελαθώ 7 !Ο Ήφαιστος χωρίς να πολυσκεφτεί, μια καιείχε να κάνει με αθάνατο 8 , του ρίχνει με τοσφυρί στο κεφάλι. Γκαπ! Σπάει το κεφάλι τουκι από μέσα βγαίνει η κόρη της Μήτις, η θεάΑθηνά.Φορούσε πανοπλία 9χρυσή και στα χέριακρατούσε ασπίδα και δόρυ", έτοιμη γιαπόλεμο.7. πάω να τρελαθώ: κοντεύω να γίνω τρελός, να χάσω το μυαλό μου8. αθάνατος, -η, -ο: δεν πεθαίνει ποτέΗ* 9. πανοπλία: όλα τα όπλα που είχαν πάνω τους οι πολεμιστές παλιότερων εποχώνΛ 10. η ασπίδαΛ //. το δόρυΣοφία Ζαραμπούκα, «Μυθολογία 3»σελ. 83

ΔΡΑΣΪΗΤΟΪΗΪΕΣIliU ΙΟΠόσο καλή μνήμη έχεις; - Πόσες φορές αλλάζει μορφή η Μήτις, όταν παίζει με το Δία;Βρες το σωστό. .,κ^UAuo.D Τρεις.Π Τέσσερις.- Η Μήτις μεταμορφώνεται τελικά σε...D ...κουνούπι.Π ...πεταλούδα.Π ...μύγα.-Ο Δίας υποφέρει από...D ...πονόλαιμο.Π ...πονοκέφαλο.Π ...πονόκοιλο.- Το πρόβλημα του Δία λύνεται με...D ...μια ασπιρίνη.Π ...ένα ζεστό χαμομήλι.Π .ένα δυνατό χτύπημα στο κεφάλι.- Ο Ήφαιστος χρησιμοποιεί...D ...σφυρί.Π ...ρόπαλο.Π ...τσεκούρι.-Η θεά Αθηνά κρατάει...D ...τόξο και βέλη.Π ...ασπίδα και δόρυ.Π ...κλωστή και βελόνα.ÛÂÏ. 84

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣΚΑΤ. 2. Μπορείς να συμπληρώσειςτην ιστορία με τις λέξεις πουλείπουν;γέννησεάντεχεκάλεσεσήκωσεενοχλούσεάνοιξεκατάπιεκατέκτησεβγήκεκατέβασεΌταν η Μήτις έγινε μύγα, ο Δίαςτοστόμα του και τηνΑπό τη στιγμήεκείνητη σοφία του κόσμου καιμπορούσε να λύνει ακόμα και τα πιο δύσκολαπροβλήματα. Κάτι όμως τον ενοχλούσε στοκεφάλι του. Όταν πια ο Δίας δενάλλο,το γιο του τον Ήφαιστο.Ο Ήφαιστος τότετο σφυρί τουκαι τοστο κεφάλι τουπατέρα του. Και ξαφνικάαπό τοκεφάλι του Δία η κόρη πουηΜήτις, η Αθηνά, με όλα τα όπλα της.ϋ 3 | Η Πρόσεξε την εμφάνιση τηςΑθηνάς. Τι καταλαβαίνεις; Ήτανμόνο η θεά της σοφίας για τουςαρχαίους Έλληνες; Τι άλλο ήταν;Η Αθηνά βγήκε από το κεφάλι του Δία και ήταν η θεά της σοφίας.Ποιον εννοούμε σήμερα σοφό άνθρωπο, πώς τον φανταζόμαστε;US Πλέξεις του κειμένου, όπωςσύμβουλος-συμβουλή και πα/'ζωπαιχνίδι,λέμε ότι ανήκουν στην ίδιαοικογένεια (γιατί μοιάζουν στημορφή).Μπορείς να συμπληρώσεις κάθεζευγάρι με μία λέξη (ρήμα) από τοκείμενο που να ανήκει στην ίδιαοικογένεια;η βοήθειατο γέλιοτο κυνήγιτο φαγητόη λύσηη γέννησητο φόρεμαÛÂÏ. 85

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣΓιατί η θεά Αθηνά ήταν ηαγαπημένη θεά της Αθήνας; Διάβασετο κείμενο και θακαταλάβεις.Τότε η Αθήνα είχε βασιλιά τον Κέκροπα κιήτανε ένα μικρό χωριό γύρω από τηνΑκρόπολη. Το χωριό δεν είχε ακόμα όνομα.Μια μέρα, λοιπόν, ξαφνικά, φύτρωσε μιαελιά πάνω στην Ακρόπολη και λίγο πιομακριά ανάβλυσε μια πηγή 72Ο Κέκροπαςπήγε αμέσως στο μαντείο 73να μάθει τιγίνεται. Και πήρε την απάντηση:- Την πόλη σας θα την ονομάσετε ή με τ'όνομα του Ποσειδώνα, έτσι λέει η πηγή, ήμε τ' όνομα της Αθηνάς, έτσι λέει η ελιά.Ο Κέκροπας φώναξε όλο τον κόσμο,άντρες και γυναίκες. Τότε ψηφίζανε και οιγυναίκες.- Αντε, δημοψήφισμα 74 για να δούμε πώςθα την πούμε.Όλοι οι άντρες ψηφίσανε Ποσειδώνα, όλεςοι γυναίκες Αθηνά. Κι επειδή οι γυναίκεςήταν μία παραπάνω, την πόλη την είπανε«Αθήναι». Ο Ποσειδώνας τότε θύμωσε πολύκαι πλημμύρισε την Αττική. Για να τονηρεμήσουν οι Αθηναίοι, αφαιρέσανε τοδικαίωμα ψήφου 75από τις γυναίκες.12. αναβλύζει μία πηγή: πετάγεται νερό από το έδαφος13. το μαντείο: ιερός τόπος όπου πήγαιναν οι αρχαίοι Έλληνες για ναμάθουν το μέλλον τους και να πάρουν συμβουλές14. το δημοψήφισμα: λέγεται όταν ψηφίζουν με ένα «ναι» ή με ένα «όχι»όλοι οι πολίτες του κράτους για ένα πολύ σοβαρό θέμα15. το δικαίωμα ψήφου: το δικαίωμα να ψηφίζουνÛÂÏ. 86

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣΚΑΤ. 1. Ποιοι θεοί ήθελαν να«βαφτίσουν» την πόλη της Αθήνας μετ' όνομα τους; Ποιος κέρδισε τελικά;IftjU Η Τ Ο μύθο για το όνομα της Αθήνας τον έλεγαν κι αλλιώς οι αρχαίοι. Βάλε • στην ιστορίαπου προτίμησε ο συγγραφέας.16DΑ. Ο Ποσειδώνας χτύπησε με τηντρίαινα 70του ένα βράχο της Ακρόπολης καιαμέσως ανάβλυσε μια πηγή με αλμυρόνερό. Έπειτα η Αθηνά φύτεψε μια ελιά.Τότε, οι υπόλοιποι θεοί του Ολύμπου έγινανκριτές και αποφάσισαν υπέρ της Αθηνάς.DΒ. Κάποτε φύτρωσε στην Ακρόπολη μιαελιά και πιο κει ανάβλυσε μια πηγή. Τοδέντρο ήταν της Αθηνάς και η πηγή τουΠοσειδώνα. Στη συγκέντρωση των Αθηναίωνόλοι οι άντρες ψήφισαν τον Ποσειδώνα καιόλες οι γυναίκες την Αθηνά. Όμως αυτέςήταν περισσότερες και έτσι η πόλη πήρετο όνομα της θεάς.Β< 16. η τρίαιναDΓ. Οι θεοί είπαν στον Ποσειδώνα καιστην Αθηνά ότι θα κερδίσει την πόληεκείνος που θα κάνει το πιο χρήσιμο δώροστους κατοίκους. Τότε ο Ποσειδώναςχτύπησε την τρίαινα του στη γη και βγήκεένα λευκό άλογο. Οι αθάνατοι θαύμασαν τοδώρο αυτό, γιατί ήξεραν πόσο χρήσιμοήταν στη γεωργία και στα άλλαεπαγγέλματα. Αμέσως όμως η σοφή Αθηνάχτύπησε με το δόρυ της την αττική γη καιτότε φύτρωσε μια ελιά. Τότε οι θεοίαποφάσισαν πως ο καρπός του δέντρουήταν πιο χρήσιμος για τους ανθρώπους τηςπεριοχής και έτσι έδωσαν τη νίκη στηνΑθηνά.σελ. 87

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣΑν θέλεις να γνωρίσεις καλύτερα του θεούς των αρχαίων Ελλήνων, βρες ποιεςπληροφορίες ταιριάζουν στον καθένα.Αφροδίτη: Η θεά της ομορφιάς και του έρωτα. Κανείς δεν της αντιστέκεται.Αρτεμη: Η θεά του κυνηγιού. Με τα ασημένια βέλη της, γίνεται μερικές φορές πολύ άγρια.Αρης: Ο θεός του πολέμου. Είναι έτοιμος πάντα να πολεμήσει. Τον ακολουθούν οι ιππείς του.Ανάμεσα σε αυτούς και ο Φόβος.Πλούτωνας: Ο θεός του Κάτω Κόσμου. Ζει μόνος του κάτω από τη γη και βασιλεύει στον κόσμο τωννεκρών, δηλαδή των πεθαμένων.Εστία: Η θεά του σπιτιού. Για χάρη της καίει μια φωτιά μέσα σε κάθε σπίτι.Ηρα: Η πιο δυνατή από τις θεές του Ολύμπου. Ένα μόνο θεό μπορούσε να παντρευτεί, το Δία.ÛÂÏ. 88

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣΉφαιστος: 0 θεός της φωτιάς και των σιδηρουργών. Είναι κουτσός και ο πιο άσχημος από τους θεούς.Ποσειδώνας: 0 θεός της θάλασσας. Ταράζει τη θάλασσα με την τρίαινα του.Δήμητρα: Η θεά της γεωργίας. Αυτή έμαθε τους ανθρώπους να καλλιεργούν τη γη.Δίας: Πρώτος στην τάξη των θεών. Προστάζει τον ουρανό και ρίχνει κεραυνούς.Απόλλωνας: Ο θεός του φωτός και της μουσικής. Εμπνέει τους μουσικούς και τους ποιητές καθώς καιτην Πυθία στο Μαντείο των Δελφών.Ερμής: Μεταφέρει τα μηνύματα του Δία, είναι θεός του εμπορίου και της κλεψιάς. Είναι ο πιοπονηρός απ' όλους τους θεούς και ο πιο γρήγορος, γιατί φοράει σανδάλια και έχει φτερά στοκράνος.ÛÂÏ. 89

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣΗ Αθηνά προστάτευε την πόλη της αρχαίας Αθήνας, γι' αυτό οι Αθηναίοι είχαν βάλει έναμεγάλο άγαλμα της θεάς μέσα στον Παρθενώνα, στην Ακρόπολη. Μπορείς να βρεις πληροφορίες στοβιβλίο της ιστορίας για το άγαλμα αυτό;Όπως βλέπεις το άγαλμα, κάτω δεξιά, κοντά στην ασπίδα, υπάρχει ένα φίδι. Λένε πως το όνομα τουφιδιού ήταν Εριχθόνιος και πως ήταν προστάτης του σπιτιού. Σήμερα, σε αρκετά μέρη του κόσμου,όπως στην Αλβανία αλλά και στην Ελλάδα, υπάρχουν χωριά όπου οι άνθρωποι πιστεύουν ότι υπάρχειένα φιδάκι που προστατεύει το σπίτι. Για ρώτα κάποιον μεγάλο από την οικογένεια σου τι πίστευεπαλιά ο κόσμος γι' αυτό. Μπορείς να σκεφτείς σε τι μπορούσε ένα φιδάκι να είναι χρήσιμο για το σπίτι;Στο κείμενο διάβασες ότι ο Κέκροπας πήγε στο μαντείο. Ο μάντης της αρχαίας Ελλάδας ήταν κάτισαν αυτό που λέμε σήμερα μέντιουμ. Τα πιο διάσημα μαντεία στην Ελλάδα ήταν το μαντείο των Δελφώνκαι το μαντείο της Δωδώνης. Σήμερα δε χρησιμοποιούμε τη λέξη μαντείο αλλά έχουν μείνειεκφράσεις όπως «μάντης είσαι;», που λέμε για κάποιον που καταλαβαίνει πολλά.Βρες στο χάρτη πού είναι οι Δελφοί και πού η Δωδώνη. Σε ποιο μαντείο νομίζεις ότι θα πήγε ο Κέκρο-ÛÂÏ. 90

Η1II.ΠΤαΒΒτπ wii^ . . JJLJΑπό χώρα σε χώρα1 ι κ2* Μ— *^ %Λκ ΠΕΡΙΜΕΝΟΝΤΑΣΟ ΤΟΝ ΑΪ-ΒΑΣΜjΜε λένε Λάρισα και είμαι απο την Ουκρανία Πέρσιφύγαμε με την οικογένεια μου απο την πατοιδα μου καιήρθαμε εδω στην Ελλάδα Αυτές τις μερε^ ε μαι πολύσ τε νοχωρημε ν ηΜπορείς να φανταστείς γιατί είναι στενοχωρημένη ηΛάρισαÛÂÏ. 91

Πριν φύγουμε από την πατρίδα μου, ο Αϊ- Βασίληςερχόταν και μου έφερνε δώρα. Πολύ μουάρεσε να κρατάω στα χέρια το πακέτο με τοόνομα μου και να προσπαθώ να μαντέψω τιέχει μέσα. Από τότε που θυμάμαι τον εαυτόμου την ίδια εικόνα έχω στο μυαλό μου.Κάθε βράδυ Πρωτοχρονιάς προσπαθούσα ναμένω ξύπνια και να κοιτάζω την καμινάδα?,γιατί ήθελα επιτέλους να τον δω να κατεβαίνειμουντζουρωμένος 2 στο σπίτι μας, φορτωμένοςμε πολλά δώρα. Έτσι, με έπαιρνε ο ύπνοςτελικά. Ποτέ δεν τον είδα. Τα δώρα του όμωςτα έβρισκα το πρωί και χαιρόμουν, κι έδιναυπόσχεση στον εαυτό μου ότι του χρόνου θααντέξω και θα τον συναντήσω. Και μετάήρθαμε στην Ελλάδα.Το σπίτι που μένουμε είναι υπόγειο, σκοτεινό και παγωμένο 3 . Οιγονείς μου τρέχουν να βρουν δουλειά. Γύρω φώτα, βιτρίνες, δέντραστολισμένα και παιδιά που τραγουδούν τα κάλαντα 4 . Εγώ θυμάμαιτην υπόσχεση μου να δω τον Αϊ-Βασίλη, αλλά δεν έχω τζάκι, δεν έχωκαμινάδα. Δεν έχω ζεστό δωμάτιο με μυρωδιές γλυκών. Εγώ όμωςτον περίμενα. Και άντεχα να μείνω ώρες ξύπνια και τη μια και τηνάλλη και την παράλλη μέρα. Μέχρι που πέρασαν οι γιορτές. ΟύτεΆγιος Βασίλης ούτε δωράκι ούτε γλυκά και χαρές. Τίποτα! Τίποτα!για να μαζέψω χρήματα. Συνήθως τα κάλαντα λέγονται από παιδιάΛ /. η καμινάδα2. μουντζουρωμένος, -η, -ο: λερωμένος, -η, -ο/μαύρος, -η, -ο από τον καπνό3. παγωμένος, -η, -ο: πάρα πολύ κρύος, -α, -ο4. τραγουδώ/λέω τα κάλαντα: τραγουδώ/λέω τραγούδια στον κόσμο την παραμονή μεγάλωνσελ. 92 γιορτών (π.χ. τα κάλαντα των Χριστουγέννων ή της Πρωτοχρονιάς)

Είπα το παράπονο μου στη φίλη μου τη Γεωργίαπου πάμε μαζί στο ίδιο σχολείο, και μένειπάνω από μας, στο ισόγειο, και μου είπε:- Δε σε ξέχασε ο Αϊ-Βασίλης, Λαρίσα μου! Σεψάχνει στην παλιά σου γειτονιά και δε σεβρίσκει. Να δεις που δεν αποκλείεται 5νααφήσει το δωράκι σου στο παλιό σας το σπίτι.Δεν ήξερε ο καημένος ότι έχεις φύγει. Πού νατα βγάλει πέρα 6 μ’ όλα τα παιδιά πουαλλάζουν πατρίδα;Τα λόγια της Γεωργίας με παρηγόρησαν 7 . Δενάντεχα να σκέφτομαι ότι ο Αϊ-Βασίλης μεξέχασε. Φέτος, μάλιστα, αποφάσισα ναδιορθώσω τα πράγματα. Το βράδυ της Πρωτοχρονιάςθα ανέβω στην ταράτσα της πολυκατοικίαςκαι με όλη τη δύναμη μου θα φωνάξωστον Άγιο Βασίλη.- Άγιε μου Βασίλη, εγώ σου μιλάω, η Λαρίσα από την Ουκρανία. Μημε ψάχνεις πια στην πατρίδα μου. Μας πήρε ο άνεμος και μας έφερεστην Ελλάδα. Εδώ μένω τώρα και σε περιμένω. Ε! Άγιε Βασίλη, μ'ακούς; Είμαι η φίλη σου η Λαρίσα. Έλα στο υπόγειο να με βρεις. Εγώδε σε ξέχασα. Αν δεν έρθεις και φέτος, θα πω ότι με ξέχασες. Κιαυτό δε θα το αντέξω, καλέ μου παππού. Δε θα το αντέξω! Μ’ ακούς;5. δεν αποκλείεται να: μπορεί νατα βγάζω πέρα: τα καταφέρνω7. παρηγορώ κάποιον: κάνω κάποιον να νιώσει καλύτεραΓιάννης Μπαρτζής, Δέσποινα Στίκα, «Περιμένοντας τον Αϊ-Βασίλη σεσε χ QQάλλη πατρίδα» με μικρές αλλαγές

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣli&U ^flM Λαρίσα είναι μικρή ήμεγάλη σε ηλικία;Από πού το κατάλαβες;I2SU Η οικογένεια της έχει D Ναιχρήματα; Π ΌχιΔεν ξέρω9 Ο Αϊ-Βασίλης δενεπισκέφτηκε τη Λαρίσα. Ποιαεξήγηση δίνει η ίδια η Λαρίσα καιποια η φίλη της η Γεωργία;Τι πιστεύεις εσύ;^Να βρεις στο κείμενο τιςλέξεις που αναφέρονται στονΆγιο Βασίλη.Τι νομίζει η Λαρίσα για τον Αΐ-Βασίλη;Διάβασε τώρα και τη συζήτηση ανάμεσα στο Μάριο και την Αγγελική. Μήπωςυπάρχει για τους Έλληνες και άλλος Άγιος Βασίλης; Ποιος είναι αυτός;σελ. 94

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ- Ο Αϊ-Βασίλης έρχεται από την Καισαρεία 5 ; ρώτησε ο Μάριος.- Ναι, απάντησε η Αγγελική.Ήταν Μητροπολίτης 9Καισαρείας, ένας από τους Τρεις Ιεράρχες' 0 , έναςσοφός άνθρωπος, που έδωσε όλη την περιουσία του στους φτωχούςκι έγραψε σπουδαία πράγματα. Κι αυτός δεν είναι παχουλός, σαν τονάλλο το ροδομάγουλο", με την κόκκινη ρόμπα, το σκουφί και τη λευκήγενειάδα, που έρχεται πάνω στο έλκηθρο. Ο δικός μας ο Αϊ-Βασίληςέρχεται με τα πόδια, στηρίζεται σε ένα ραβδί και είναι πεινασμένος.Γι' αυτό του κόβουν το πρώτο κομμάτι της βασιλόπιτας και οινοικοκύρηδες' 2τον καλούν στο τραπέζι τους: Κάτσε να φας, κάτσε ναπιεις, κάτσε να τραγουδήσεις και να μας καλοκαρδίσεις' 5 .- Κι ο άλλος ο Αϊ-Βασίλης ποιος είναι;- Είναι ένα φανταστικό πρόσωπο που έρχεται από τις βόρειες χώρεςκαι δίνει δώρα στα παιδιά.σκουφί' *fi λε*υκή γενειάδασάκος με δώ^^ΜΜ 6 »έλκηθροταρανδος'Εχετε Άγιο Βασίλη στη χώρα σας; Πώς τον λένε;8. η Καισαρεία: περιοχή στην κεντρική Τουρκία9. ο Μητροπολίτης: επίσκοπος (τρίτος βαθμός στην τάξη της Εκκλησίας) σε μια περιοχ10. οι Τρεις Ιεράρχες: οι Τρεις Πατέρες της Εκκλησίας, ο Βασίλειος ο Μέγας, ο Γρηγόρο Θεολόγος και ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος11. ροδομάγουλος, -η, -ο: έχε; κόκκινα μάγουλα12. ο νοικοκύρης: ο κύριος του σπιτιού, ο αρχηγός της οικογένειας13. καλοκαρδίζω: κάνω κάποιον χαρούμενο, του φτιάχνω το κέφι/τη διάθεσηΥποσημείωση: Αυτό τον Άγιο Βασίλη τον βρίσκουμε στα κάλαντα. Διάβασε, γιαπαράδειγμα, τα κάλαντα στο επόμενο κείμενο. σελ. 95

Δύσκολη δουλειά να είσαι «Άγιος Βασίλης»!Τι παθαίνει ο μπαμπάς Σμάλα όταν ντύνεται Άγιος Βασίλης και αποφασίζει να κάνειέκπληξη στα παιδιά του;ΜΜΑΰΝ WKS8ΜPQMAHT Himmt Hi ΊΗ ΜΑίΗ ΠΨίίί ΑΡ/ΆΜ ΚΟΙΜΑΤΑΙ AkOMA.ι ΚΑΙ ΚΑΧί Μ¥W ΧΑΡΗ ΜΑ I-KAMPHB2 m *ΛΪ-/Η ι mm ΠΟΥ ^σελ. 96

Από χώρα σε χώραΗ Αγγελική η Λ* να, ο Δημήτρης και ο Μάριοςψάχνουν να βρουν κείμενα και ποιήματα που μιλάνε γιαΤα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρο\ ια θα ταφωτοτυπήσουν θα τα δέσουν θα τα κάνουν ενα βιβλίο' και θα τα προσφέρουν δύ'ρο στους δικούς τους τοβράδυ της Πρωτοχρονιάς! Εχουν όμως ενα μικρόπρόβλημα.JÛÂÏ. 97

- Λέμε ότι θα φωτοτυπήσουμε τα κείμενα, είπε οΔημήτρης. Πού θα βρούμε τα λεφτά; Ποιος θαμας τα δώσει; Μήπως πρέπει να πούμε τομυστικό στη γιαγιά να μας βοηθήσει;- Και να μην είναι μέσα στην έκπληξη και ηγιαγιά; Δεν είναι κρίμα; έκανε η Αγγελική.- Ε, τότε να πούμε τα κάλαντα, πρότεινε η Μαριλένα.ι- Μπράβοοο! Αυτό είναι ωραία ιδέα,συμφώνησε χαρούμενος ο Μάνος. Και πού θα ταπούμε;- Εκεί είναι το πρόβλημα; Μόνο στηνπολυκατοικία της γιαγιάς να τα πούμε, φτάνει,τον ησύχασε η Αγγελική. Και κάτι άλλο.- Τι άλλο;- Ποια κάλαντα θα πούμε;- Να πούμε το «Αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά», είπε οΜάριος. Εγώ αυτό ξέρω. Κι άρχισε νατραγουδάει:Αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά ψηλή μουδεντρολιβανιάκι αρχή καλός μας χρόνος, εκκλησιάμε f Άγιο Θρόνος.Αρχή που βγήκε ο Χριστός,Άγιος και πνευματικός,στη γη να περπατήσεικαι να μας καλοκαρδίσει.Άγιος Βασίλης έρχεται και δε μας καταδέχεταιΑπό την Καισαρεία, συ 'σαι αρχόντισσα κυρία.Βαστάει εικόνα και χαρτί, ζαχαροκάντιοζυμωτήΧαρτί, χαρτί και καλαμάρι,δες κι εμέ, δες κι εμέ το παλικάρι.- Εντάξει με τα κάλαντα. Τρίγωνα? όμως δενέχουμε.- Καλά λες. Χωρίς τρίγωνα, γκλιν, γκλιν, γκλιν,δε γίνεται τίποτα, είπε ο Δημήτρης.σελ 98 "* 1' Τα τ Ρ'Υ ωνα

56- Θα το πούμε στη γιαγιά και στον παππού ναμας πάρουν. Αμέσως θα μας τα πάρουν, είπεσίγουρη η Μαριλένα.Και την ώρα του φαγητού...- Γιαγιά, παππού, θέλουμε τρίγωνα. Θα μας ταπάρετε εσείς;- Θα πείτε τα κάλαντα; ρώτησε ενθουσιασμένη 2η γιαγιά. Σήμερα κιόλας το απόγευμα θα πάωνα σας αγοράσω.- Θέλουμε τέσσερα, είπε ο Δημήτρης.- Τέσσερα, τέσσερα, αναστέναξε εκείνη. Καιθυμήθηκε που ήταν μικρή και έτρεχε με τουςφίλους και τις φίλες της στα διάφορα σπίτια,ζητούσε την άδεια από τη νοικοκυρά και τοννοικοκύρη της: «Να τα πούμε;» και όταν τουςέλεγαν «να τα πείτε!» άρχιζαν τα γκλιν γκλινγκλιν με τα τρίγωνα και τους έδιναν αυγά,γλυκά, σύκα και αμύγδαλα.- Κι όταν σας έλεγαν να μην τα πείτε, τι κάνατε;- Θυμώναμε πολύ και, όταν βγαίναμε στηναυλή, τα ψάλλαμε 3από την καλή και τηνανάποδη, στη νοικοκυρά ή στο τσιγκούνη 4νοικοκύρη.- Δηλαδή; ήθελε ο Μάριος να μάθει.- Να, λέγαμε:«Κυρά μου αρκούδα μαλλιαρή 5με μαλλιαράποδάρια, μωρή ψειριάρω, ψειριαρού καιψειροκονιδιάρα 6που βάζεις πέντε δάχτυλα καιβγάζεις πέντε ψείρες».Ο Μάριος κρατούσε την κοιλιά του από τα γέλιακαι προσπαθούσε να μάθει απ’ έξω τα λόγια:«Κυρά μου αρκούδα μαλλιαρή μεμαλλιαρά ποδάρια»...2. είμαι ενθουσιασμένος, -η, -ο: είμαι πάρα πολύ χαρούμενος, -η, -ο3. τα ψάλλω/ψέλνω σε κάποιον: μαλώνω κάποιον, λέω σε κάποιον όσα άσχημα έχωνα του πω4. ο τσιγκούνης: δε θέλει να ξοδεύει τα χρήματα τουΛ 5. μαλλιαρός, -ή, -όΒ< 6. ψειριάρω, ψειριαρού και ψειροκονιδιάρα: έχει ψείρες (κοροϊδευτικά)ÛÂÏ. 99

- Εσύ παππού δεν έλεγες τέτοια; ρώτησε ηΜαριλένα.- Έλεγα και πολύ χειρότερα, αλλά έλεγα καικαλά λόγια.-Δηλαδή;- «Κυρά ψηλή, κυρά λιγνή, κυρά γαϊτανοφρύδα 7 ,κυρά μου όταν στολίζεσαι να πας στηνεκκλησιά, βάζεις τον ήλιο πρόσωπο και τοφεγγάρι αγκάλη 8 και τον καθάριο αυγερινό 9τονβάζεις δαχτυλίδι».Το ίδιο λοιπόν απόγευμα, συντροφιά με τονπαππού και τη γιαγιά πήγαν στο μαγαζάκι τουκυρ Αποστόλη κι αγόρασαν τέσσερα τρίγωνα.Αμέσως έκαναν πρόβα.- Να μας συγχωρείς για τη φασαρία, κυρ Αποστόλη,έλεγε η γιαγιά.- Μα δεν πειράζει, έλεγε εκείνος. Παιδιά είναι.Μήπως εμείς δεν κάναμε τα ίδια, όταν ήμαστανπαιδιά;- Τα ίδια και χειρότερα, αναστέναξε ο παππούς.Εμείς δεν παίρναμε μόνο τρίγωνα μαζί μας.Είχαμε τουμπελέκια 10 , ντέφια 11 και νταούλια 12 .- Ολόκληρη ορχήστρα, δηλαδή, τον πείραξε ηγιαγιά.- Μην το κοροϊδεύεις, τη μάλωσε εκείνος. Έτσιδοκιμάζαμε και το μουσικό μας ταλέντο".7101112η*η,7. γαϊτανοφρύδης, -α: έχε; καμπυλωτ8. η αγκάλη: η αγκαλιά9. ο αυγερινός: ο πλανήτης Αφροδίτη,της νύχτας που φαίνετβνωρίς το πρωί10. το τουμπελέκι//. το ντέφι12. το νταούλι13. το μουσικό ταλέντο: η ικανότητα κάποιου ^σελ. 100Βεατρίκη Καντζόλα-Σταματάκου, «Υπάρχει Ai-Βασίλης τελικά;», με αλλαγές

ΔΡΑΣΪΗΤΟΪΗΪΕΣ|2£U ^ΒΓιατί τα παιδιά θέλουν ναπουν τα κάλαντα;D Για να μαζέψουν χρήματα.Π Για να κάνουν έκπληξη στον παππού και στη γιαγιά.• Γιατί όλα τα παιδιά λένε τα κάλαντα αυτή τη μέρα.I2QU Τι χρειάζεται να έχουν; D Τρίγωνα.Π Μουσικό ταλέντο.Καλή φωνή.I2QU Ηϊα παιδιά θα πούνε τακάλαντα των Χριστουγέννων ήτης Πρωτοχρονιάς; Από πού τοκατάλαβες;I2QU Q o παππούς και η γιαγιάθυμούνται τα παλιά χρόνια πουέλεγαν αυτοί τα κάλαντα. Τι σουκάνει εντύπωση από εκείνη τηνεποχή που δε συνηθίζεταισήμερα;|£jU | 3 Τ ί κάνανε σαν τιμωρία ταπαιδιά στους τσιγκούνηδες;Εσείς έχετε στην πατρίδα σας κάλαντα ή άλλα τραγούδια που τραγουδάτε συγκεκριμένεςμέρες το χρόνο;ÛÂÏ. 101

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣBJ3^ΗΠώς λέγεται κάθε μουσικό όργανο; Γράψε δίπλα τον αντίστοιχο αριθμό.1. κιθάρα2. βιολί3. πιάνο4. μπουζούκι5. τουμπελέκι6. ντέφι7. ακορντεόν8. ντραμς9. νταούλιI2SU ΗΜπορείς να βρεις τιςκρυμμένες λέξεις που έχουνσχέση με τα Χριστούγεννα καιτην Πρωτοχρονιά;ÛÂÏ. 102Κ Λ Μ 0 Ρ Ω Γ Ε Β Γ Δ ΡΕ 0 Τ Ρ Ι Γ Ω Ν Α Μ Ν ΧΒ Μ Γ Ι 0 Ρ Τ Ε Σ Ζ Δ ΙΒ Α Σ Ι Λ 0 Π Ι Τ Α Ω ΜΚ Α Μ Ι Ν Α Δ Α Δ Φ Ρ ΗΕ Λ Κ Η Θ Ρ 0 Χ 0 Ψ Α ΝΖ Σ Θ Υ Κ Α Λ Α Ν Τ Α ΙΑ Π Ρ Ω Τ 0 Χ Ρ 0 Ν Ι Α

ΔΡΑΣΪΗΤΟΪΗΪΕΣΓιορτές των ΧριστουγέννωνΧριστούγεννα σημαίνει η γέννηση του Χριστού.Ο Χριστός γεννήθηκε περίπου στις αρχές τουκαλοκαιριού, αλλά τα Χριστούγενναγιορτάζονται το Δεκέμβριο για δύο λόγους. Οένας είναι γιατί τότε αρχίζει πάλι ναμεγαλώνει η μέρα (21 Δεκεμβρίου) και ναμπαίνει το φως στη ζωή μας. Ο άλλος λόγοςείναι ότι σε παλιές θρησκείες, πριν από τοχριστιανισμό, οι θεοί που έφερναν το φωςγιορτάζονταν Δεκέμβριο. Από παράδοση λοιπόνκαι τα Χριστούγεννα, ένα φωτεινό γεγονός,γιορτάζονται το Δεκέμβριο.Το Πάσχα είναι μια άλλη μεγάλη χριστιανικήγιορτή, που γιορτάζεται διαφορετικά στιςχώρες κάθε άνοιξη. Η λέξη Πάσχα έχει σχέσημε το εβραϊκό Πάσχα, το οποίο με τη σειράτου βγαίνει από μία λέξη της αρχαίας Αιγύπτουτο «πισάχ», που σημαίνει πέρασμα. Το πέρασμααπό τη σκλαβιά στην ελευθερία, το πέρασμααπό το χειμώνα στην άνοιξη, από το θάνατοστη ζωή.Στην Ελλάδα, σε κάθε περιοχή οι άνθρωποικάνουν πολλά πράγματα για να γιορτάσουν τοΠάσχα και τις μέρες πριν από το Πάσχα. Έτσι,σε κάποια χωριά γιορτάζουν και το Σάββατοτου Λαζάρου, μια βδομάδα πριν από το Πάσχα,που είναι από τα αγαπημένα των παιδιών γιατίφτιάχνουν μια κούκλα.Η κούκλα συμβολίζει το Λάζαρο που βγήκε απότον τάφο όταν του μίλησε ο Χριστός. Ταπαιδιά φτιάχνουν την κούκλα από ξύλο,ύφασμα, και λουλούδια και γυρνάνε από σπίτισε σπίτι και τραγουδάνε. Οι άνθρωποι πουακούνε τα κάλαντα τους δίνουν αυγά, πίτες καιτυρί.«Πού 'σαι Λάζαρεπού είναι η φωνή σουπού σε γύρευεη μάνα κι η αδερφή σου;»ÛÂÏ. 103

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣΠροσπάθησε να φτιάξεις κι εσύ την κούκλα του Λαζάρου.σελ. 104«Η κούκλα του Λαζάρου» από τον εκπαιδευτικό φάκελο «Το Πάσχα»,εκδ. Μουσείο Μπενάκη,

Και τώρα τι κάνουμε;Ο Νικολάκης και η οικογένεια ίου άφησαν ίο χωριό καιήρθαν να ζήσουν σιην πόλη Είναι η ιελευιαια εβι >μαάαJπριν απ ο ιις γιορτές και ο Νικολάκης περιμένει μεαγωνία τους βαθμούςJÛÂÏ. 105

Την άλλη μέρα η μάνα ήρθε στο σχολείο γιατους βαθμούς. Κόσμος, ουρές, φασαρία. Τηςέδειξα πού θα ρωτήσει, εκεί που έγραφε Αι, καιη μάνα περίμενε κι αυτή στην ουρά.Ο μαθηματικός μας έδινε τους ελέγχους.Έφτασε η μάνα μπροστά του:- Ο Νικολάκης μου πώς πάει, κύριεκαθηγητή;- Πώς λέγεται ο γιος σας;- Δέδεκας, Δέδεκας. Είναι καλός; Πώς πάει;Άριστος ήτανε στο δημοτικό, λέει η πονηρή ημάνα. Ψάχνει ο μαθηματικός, τραβάει τονέλεγχο μου, κοιτάει τους βαθμούς και λέει.- Α, ναι. Εξελίξιμο 1 το παιδί. Είναι και το πρώτοτρίμηνο, βέβαια, και κάθε αρχή και δύσκολη.- Ναι, κύριε καθηγητή, τον βρίσκετε καλό;επιμένει η μάνα.- Ε, είπαμε. Αρχή είναι. Οι προσπάθειες βέβαιααμείβονται 2 . Και πρέπει να προσπαθήσει πολύ.Θα συναντήσει δυσκολίες αργότερα. Οι πρώτεςδύο τάξεις όμως είναι σημαντικές, γιατί βάζουντις βάσεις 3 .- Ώστε είναι καλός, λέει η μάνα αβέβαιη 4 .Μέχρι να πάρει απάντηση, η επόμενη μητέραέδινε το χέρι της και έλεγε τ' όνομα του παιδιούτης στον καθηγητή. Η μάνα γύρισε αργά αργά.Γ1. εξελίξιμος, -η, -ο: μπορεί να βελτιωθεί, να πάει καλύτερα2. οι προσπάθειες αμείβονται: όταν αναγνωρίζονται οι προσπάθειες μαςκαι παίρνουμε μπράβο, καλούς βαθμούς, βραβείο...3. βάζουν τις βάσεις: δίνουν τις βασικές γνώσεις για το μέλλοναβέβαιος, -η, -ο: δεν είναι σίγουρος, -η, -οÛÂÏ. 106

89Δεν είχε πολυκαταλάβει. Ούτε κι εγώ. Όταν στοσπίτι ο πατέρας ρώτησε τι είπε ο καθηγητής, ημάνα δεν ήξερε τι να πει.- Δηλαδή, βρε γυναίκα, σε μια δουλειά σ'έστειλα και ούτε κι αυτή δεν μπόρεσες να τηνκάνεις σωστά, είπε εκνευρισμένος 5ο πατέρας.- Μα δε μου ’πε όμως ότι είναι κακός μαθητής,διαμαρτυρήθηκε 6η μάνα.- Δε σου ’πε όμως ότι είναι και καλός. Νάτα, δενξέρεις τι σου ’πε, νευρίασε περισσότερο οπατέρας.- Ακόμα δεν ξέρει ούτε κι ο καθηγητής, είπα σαννα μιλούσα μόνος μου, γιατί ούτε που μ' άκουγανμες στον τσακωμό τους.Ο παππούς, που 'χε τα νεύρα του τελευταία,πετάχτηκε 7 .- Τίποτα, φταίει η πόλη. Από κει που ήταν πρώτοςμαθητής στο χωριό, χάλασε εδώ. Ντρέπονται νασου πουν στο σχολείο ότι δεν είναι καλός.Άνοιξα τον έλεγχο και ξανακοίταξα τους βαθμούςμου. Κάτω από 14 δεν είχα. Ούτε πάνω από 16,φυσικά. Μόνο στη γυμναστική είχα 17, γιατίτρέχω γερά. Έτσι μου ’πε ο γυμναστής.Πρόσθεσα 8 , διαίρεσα 9 τα νούμερα.- Μα 15 μου βγαίνει, είπα δειλά 0 . Δεν είναικακός βαθμός για πρώτο τρίμηνο σε καινούριοσχολείο.- «Για πρώτο τρίμηνο! Σε καινούριο σχολείο!»έκανε ο πατέρας κοροϊδεύοντας την ομιλία μου.Κι απ’ το 15 μέχρι το 20 τι γίνεται; Είναι για τουςάλλους μαθητές; Εσύ 15 κι οι άλλοι τους καλούςβαθμούς;- Γιατί; Πού ξέρεις, δηλαδή, τι βαθμούς πήραν οιάλλοι, είπα, ενώ μ' έπνιγε το δίκιο".IS*IS*5. εκνευρισμένος, -η, -ο: θυμωμένος, -η, -ο6. «διαμαρτυρήθηκε», από το διαμαρτύρομαι: λέω το παράπονο μου, παραπονιέμαι7. πετάγομαι: μπαίνω ξαφνικά στη συζήτηση8. προσθέτω9. διαιρώ10. δειλά: όταν διστάζω, φοβάμαι να πω ή να κάνω κάτι χ_ 07σε Ί11. με πνίγει το δίκιο: ξέρω ότι έχω δίκιο αλλά δε με ακούνε οι άλλοι

- Σιωπή! Φώναξε ο πατέρας. Θα μου πειςαπό πάνω ότι δεν πήρε κανείς μεγαλύτεροβαθμό. Ψεύταρε 12 !- Πήραν! Πώς δεν πήραν! Αλλά κάνουνφροντιστήριο! Φώναξα κι εγώ με όλη μουτη δύναμη. Κάνε μου κι εμέναφροντιστήριο, να δεις βαθμούς που θαπαίρνω.- Τι; Φροντιστήριο; είπε ο πατέρας.- Τι είναι τούτο πάλι, έκανε ο παππούς.- Ε, τι είναι! Πας σ' ένα φροντιστήριο.Κάνεις τα κύρια μαθήματα", πληρώνειςβέβαια κάτι το μήνα και μετά τους παίρνειςτους καλούς βαθμούς, είπα.- Δηλαδή κάνεις τα μαθήματα και στοσχολείο και στο φροντιστήριο; ρώτησε οπαππούς.- Ναι, απάντησα και έτσι τα καταλαβαίνειςπιο καλά.- Ρε, τα μυαλά σου πήραν αέρα 14 , άρχισενα φωνάζει ο παππούς.Και γυρνώντας στον πατέρα τού είπε:- Πάρ’ την οικογένεια και τρέχα πίσω στοχωριό. Η γυναίκα θέλει κομμωτήριο! Οάλλος θέλει φροντιστήριο! Κακάξεμπερδέματα θα 'χουμε 15 . Άντε, τράβα,πριν είναι αργά.12. ο ψεύταρος: Λέε; πολλά και μεγάλα ψέματα13. τα κύρια μαθήματα: τα πιο σημαντικά και δύσκολα μαθήματα, όπως μαθηματικά,γλώσσα κ.ά.14. παίρνουν τα μυαλά μου αέρα: δε σκέφτομαι και δε φέρομαι σωστά, ξεπερνάω τα όρια15. έχω κακά ξεμπερδέματα: δεν ξεμπλέκω εύκολα από μια κατάσταση, έχω άσχημο τέλοςσελ. 108Άννα Γκέρτσου-Σαρρή, «Σπίτι δίχως αυλή», με μικρές αλλαγές

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣΚΑΤ. 1. Βρες το σωστό: 1. Ο Νικολάκης πηγαίνει...Π ...στη Β’ τάξη του γυμνασίου.Π ...στην Α'τάξη του γυμνασίου.Π ...στην Α'τάξη του λυκείου.• ...στη Β’ τάξη του λυκείου.ΠΠDΠ2. Ο πατέρας νευριάζει......γιατί η γυναίκα του δεν κατάλαβε τι είπε ο καθηγητής....γιατί δεν είναι ευχαριστημένος από τους βαθμούς τουγιου του....και για τους δύο αυτούς λόγους....για κάποιον άλλο λόγο.IftjU Ε|Ποια είναι τα πρόσωπα τουκειμένου;IftjU KB Γράψε τώρα δίπλα σε κάθεπρόταση το πρόσωπο που μιλάει.«Πού ξέρεις τι βαθμούς πήραν οι άλλοι;»«Ρε, τα μυαλά σου πήραν αέρα»«Δεν μου ’πε ότι είναι κακός μαθητής»«Δεν σου ’πε ότι είναι και καλός»ÛÂÏ. 109

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣΤι θα ήθελες να πεις στον καθηγητή σου που σου βάζει χαμηλούς βαθμούς;Γράψε μια λίστα με τα εύκολα για σένα μαθήματα και μια λίστα με τα δύσκολα.Μετά σκέψου γιατί σου φαίνονται δύσκολα μερικά μαθήματα. Γράψε κάποιους λόγους για τις δυσκολίεςσου. Μπορείς να συζητήσεις τους λόγους με τους φίλους, τους δασκάλους ή τους γονείς σου.UJ3ΒΙΒάλε το κατάλληλο σημάδι(=, Φ) ανάμεσα στις λέξειςόπως στο παράδειγμα:δυσκολίατσακωμόςεμπόδιοκαβγάςλέγομαι = ονομάζομαιρωτώ Φ απαντώκαταλαβαίνωπροσθέτωκατανοώαφαιρώδιαμαρτύρομαιπαραπονιέμαιδιαιρώγεράδειλάπολλαπλασιάζωδυνατάθαρρετάÛÂÏ. 110

Και τώρα τι κάνουμε;ΠοπόΜΙΑ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ!Ο Λεωνίδας κάνει πολύ καλή παρέα με τρία παιδιά αποΤη Ρωσία, τη Ναταλίρ το Σεργκεϊ και το Ρομαν Μια μέραJμαζί με τη Ναταλία επισκέπτονται τη Δημοτική ΒιβλιοθήκηΕίναι η πρώτη φορά που η Ναταλία πηγαίνει σε μιατοσο μεγάλη βιβλιοθήκηJÛÂÏ. 111

- Ορίστε! Η Δημοτική Βιβλιοθήκη!Η Ναταλία έμεινε με το στόμα ανοιχτό1. Μίαπολύ μεγάλη αίθουσα με ράφια στους τοίχους,γεμάτα βιβλία. Ανάμεσα τους καναπέδες,πολυθρόνες, καθώς και μερικά πουφ 2σεδιάφορα ζωηρά χρώματα. Κόκκινα, κίτρινα,μπλε. Σε κάποιες γωνιές τραπέζια με ξύλινεςκαρέκλες. Κάποια παιδιά διάβαζαν καθισμένακαι κάνα δυο πηγαινοέρχονταν 3 στουςδιαδρόμους.Προχώρησε κι άρχισε να κοιτάζει τα βιβλία. Τιήταν αυτό το πράγμα! Βιβλία παντού! Όχι σαντη βιβλιοθήκη της τάξης της, που είχε όλο κιόλο καμιά εικοσαριά βιβλία, και τα είχε ήδηδιαβάσει.Γύρισε και κοίταξε το Λεωνίδα, που τηνπαρατηρούσε χαμογελώντας. Διασκέδαζε μετην έκπληξη της φίλης του και η χαράμεγάλωνε μέσα του. Είχε προσέξει πώς είχεκολλήσει 4πριν από μερικές μέρες στη βιτρίνατου βιβλιοπωλείου κι αμέσως κατάλαβε τηναγάπη της για τα βιβλία. Η ιδέα για τηβιβλιοθήκη μπήκε αμέσως στο μυαλό του.- Μπορείς να δεις ό,τι θέλεις και ναδιαλέξεις αυτό που θέλεις να διαβάσεις.- Μπορούμε να καθίσουμε εδώ και ναδιαβάσουμε; είπε σιγά.- Κι όχι μόνο. Μπορείς να δανειστείς 5 έναβιβλίο και για το σπίτι σου.124tt< /. μένω με το στόμα ανοιχτό: δεν μπορώ*fti 2. το πουφ: κάθισμα που έχει ένα μεγάλΐ3. πηγαινοέρχομαι: πηγαίνω και έρχομαιH* 4. κολλώ (κάπου): κοιτάζω κάτι συνέχεια και δεν μπορώ να το αφήσωÛÂÏ. 112 5. δανείζομαι: παίρνω κάτι το οποίο αργότερα όμως πρέπει να επιστρέψω

— ^ %7Η Ναταλία χάρηκε με αυτό που άκουσε. Κοίταξεπρος τα ράφια κι άρχισε ναπηγαινοέρχεται αργά ανάμεσα τους. Πού καιπού έπαιρνε με προσοχή ένα βιβλίο από ταράφια, το ξεφύλλιζε 6 , διάβαζε την υπόθεσηστο οπισθόφυλλο 7 και το άφηνε πάλι στη θέσητου. Ο Λεωνίδας την παρατήρησε για λίγοακόμη, και σκέφτηκε πόσο απλό είναι καμιάφορά να δώσεις χαρά σε κάποιον. Έπειταπήγε στο γραφείο της βιβλιοθηκονόμου 8 ,άφησε το βιβλίο που είχε φέρει για επιστροφήκαι χάθηκε κι αυτός ανάμεσα στα ράφια για ναβρει κάτι καινούριο να διαβάσει. Σε λίγο η φίλητου στάθηκε 9 μπροστά του μ' ένα βιβλίο στοχέρι.- Δε θα το πιστέψεις.Βρήκα κάτι καταπληκτικό. Έχω διαβάσει κιάλλο ένα βιβλίο αυτής της συγγραφέα και μουάρεσε πολύ.- Για να δω. Είναι πολύ καλό, το έχωδιαβάσει, τη βεβαίωσε ο φίλος της.- Και τώρα τι κάνουμε;- Έλα μαζί μου, της είπε και την έσυρε προςτο γραφείο δανεισμού.6. ξεφυλλίζω: γυρίζω και κοιτάζω γρήγορα τις σελίδες ενός βιβλίου7. το οπισθόφυλλο: η τελευταία εξωτερική σελίδα του εξωφύλλου ενός βιβλίου8. ο, η βιβλιοθηκονόμος: φροντίζει για την οργάνωση και τη λειτουργία μιας βιβλιοθήκης9. στάθηκα (από το στέκομαι)10. σέρνω (και σύρω): τραβώ κάποιον/κάτι σε ένα μέροςΘεοδώρα Γεωργακούδη, «Από την κερασιά στο ΙΝΤΕΡΝΕΤ», με αλλαγέςσελ. 113

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣΣτην Ελλάδα, τα μέρη που είναι πολύ μακριά από πόλεις συνήθως δεν έχουν βιβλιοθήκες για ναπηγαίνουν τα παιδιά να δανείζονται βιβλία. Πώς νομίζεις ότι μπορεί να λυθεί αυτό το πρόβλημα; Φτιάξεέναν κατάλογο με τις λύσεις που προτείνεις εσύ και ζήτησε και από τους φίλους σου να πούνε λύσεις.Της Ναταλίας της αρέσει να διαβάζει βιβλία. Εσύ αγαπάς τα βιβλία; Ή μήπως προτιμάς τακόμικς; Μπορείς να αναφέρεις κάποια βιβλία ή κόμικς που έχεις διαβάσει και σου άρεσαν;Ποια πράγματα προσέχεις όταν θέλεις να αγοράσεις ένα βιβλίο; Βάλε ένα • σε αυτά πουπροσέχεις.ÛÂÏ. 114

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣUS Ο Μπορείς να βρεις μέσα απότο παραπάνω κείμενο λέξεις(όνομα και ρήμα) που να έχουνσχέση με το βιβλίο και τηβιβλιοθήκη; Μπορείς ναπροσθέσεις και κάποια άλληλέξη;ν-vyv.ί \US Βάλε V στη σωστή σημασία. Είμαι βιβλιοφάγοςΠ Τρώω βιβλία.Π Διαβάζω πολλά βιβλία.• Μαγειρεύω βιβλία.ΠΠΠΑυτός ο άνθρωπος είναι ανοιχτό βιβλίοΈχει ένα ανοιχτό βιβλίο πάντα μαζί του.Δουλεύει σε μαγαζί με βιβλία.Τον καταλαβαίνουμε από την πρώτη στιγμή.ΠΠΠΑυτό το βιβλίο εξαντλήθηκεΑυτό το βιβλίο ίδρωσε πολύ και κουράστηκε.Αυτό το βιβλίο πέθανε.Αυτό το βιβλίο δεν υπάρχει τώρα στα βιβλιοπωλείαγιατί πουλήθηκε γρήγορα.ÛÂÏ. 115

ΔΡΑΣΪΗΤΟΪΗΪΕΣ\ν το βιβλίο ήταν...Κάποιοι προσπάθησαν να εκφράσουν τι σημαίνει γι' αυτούς το βιβλίο. Το συγκρίνουν με παιδί,με σχολείο, με παρέα, με δέντρο, με έρωτα...Βρες τη συνέχεια και διάβασε τι λέει ο καθένας.Αν το βιβλίο ήταν δέντρο...^ξο φαντάζομαι σαν ένα σπίτι παράξενα.όσο και απλό, χτισμένο με γερά υλικά. Καιπάπως ένα σπίτι με πολλά παράθυρα,μεγάλα. Πιο πολλά παράθυρα ,παρά^τοίχοι, για να μπαίνει φως.7^...θα ήταν ένα σχολείο διαφορετικό*Το σχολείο αυτό δε θα έδινε στα παιδιάμόνο γνώσεις αλλά θα τους χάριζε χαρά.Αν το βιβλίο ήταν σπίτι...Αν το βιβλίο ήταν παρέα...Αν το βιβλίο ήταν σχολείο...^θα σκαρφάλωνα στα κλαριά τουακούσω από κοντά τις ιστορίες που θαμου έλεγε, να ονειρευτώ, να κοιτάξωαπό ψηλά το αύριο, το σήμερα, το χτες.Αν το βιβλίο ήταν έρωτας......θα ήταν σκανταλιάρικο πολύ.θ' αναζητούσε περιπέτειες και δράση, απότις χάρες της ζωής τίποτα να μη χάσει.Αν το βιβλίο ητανπαιοι......θα ήταν η πιο όμορφη παρέα. Γιατί ανάμεσατης υπάρχουν ο Τομ που με διασκεδάζει, ηΑλίκη με τα ταξίδια της, ο Γκιούλιβερ με τιςπεριπέτειες του....θα έλαμπε σαν χάρτινο φεγγαράκι στσ^ουρανό και θα φώτιζε τις καρδιές τωνανθρώπων.σελ. 116Από το ένθετο της «Καθημερινής», «Οι Ερευνητές πάνε παντού»

Και τώρα τι κάνουμε;yΤι θα μπορούσε να είναι πιο ισχυρό από ένανυπολογιστή Δυο υπολογιστές μαζί!Τι είναι ακόμα πιο δυνατόΕκατοντάδες η χιλιάδες υπολογιστές σε ενα Δίκτυο.ÛÂÏ. 117

Δεκαετία ’60Αρχίζει να λειτουργεί το πρώτο Δίκτυο πουενώνει υπολογιστές του αμερικανικού στρατού.Το σκεπτικό 7είναι πως ακόμα κι αν έναςυπολογιστής καταστραφεί από βόμβες (όπωςκαι το κτίριο και η πόλη στην οποία βρίσκεται),κάποιος άλλος υπολογιστής από το Δίκτυο θαπάρει τη θέση του.Δεκαετία ΊΟΤο σύστημα έχει τόση επιτυχία, που ταπανεπιστήμια στις Η ΠΑ φτιάχνουν δικό τουςΔίκτυο για να ανταλλάσσουν 2ερευνητικάαποτελέσματα (και να παίζουν το ηλεκτρονικόπαιχνίδι Μπουντρούμια και Δράκοι!).Σύντομα, πανεπιστήμια και σε άλλες χώρεςκάνουν το ίδιο πράγμα, (θέλουν κι αυτοί ναπαίξουν το παιχνίδι!)Γν.Γσελ. 1181. το σκεπτικό: η αιτία που έκανε τους ανθρώπους να κατασκευάσουν το πρώτο Δίκτυο2. ανταλλάσσω: δίνω κάτι και παίρνω κάτι άλλο

4Δεκαετία ’80Τα Δίκτυα συνδέονται μεταξύ τους!Οι υπολογιστές σε διάφορες χώρες έχουνμεταξύ τους επικοινωνία (και το παιχνίδιπαίζεται διεθνώς 3 )! Η σύνδεση αυτή γίνεταιγνωστή ως Διαδίκτυο (Ίντερνετ). Όμως δεν είναιεύκολο να το χρησιμοποιήσετε. Είναι σαν ναέχετε τηλέφωνο χωρίς τηλεφωνικόκατάλογο - μπορείτε να συνδεθείτε με ένανυπολογιστή μόνο αν ξέρετε τη διεύθυνση του.Δεκαετία ’90Η ελβετική εταιρεία CERN σχεδιάζει μιαμηχανή αναζήτησης με το όνομα Mosaic. Μοιάζειμε ηλεκτρονική μορφή του Χρυσού Οδηγού 4 .Του δίνετε ένα θέμα και αναζητά 5 όλες τις σχετικές6σελίδες στο Διαδίκτυο. Ολόκληρο τοΠαγκόσμιο Δίκτυο αποκτά νέο όνομα: ΠαγκόσμιοςΙστός (www).Δεκαετία του 2000Το Διαδίκτυο είναι η μεγαλύτερη σύνδεσηΔικτύων και υπολογιστών που υπάρχει στονκόσμο. Πόσων; Άγνωστο. Κι αυτό επειδήμπορεί κάποιος να μετρήσει τους μόνιμασυνδεδεμένους υπολογιστές (που υπερβαίνουν 7τα 30 εκατομμύρια) αλλά δεν μπορεί ναμετρήσει τους απλούς «σπιτικούς» υπολογιστές,που συνδέονται για μερικά λεπτά ή μερικέςώρες και αποσυνδέονται 8 . Οι άνθρωποι πουεπικοινωνούν λοιπόν μέσω υπολογιστών είναιπάρα πολλοί.Λ3. διεθνώς: σε όλο τον κόσμο4. ο Χρυσός Οδηγός5. αναζητώ: ψάχνω να βρω6. σχετικός, -ή, -ό: έχε; σχέση με κάποιο θέμα7. υπερβαίνω: ξεπερνώ8. αποσυνδέομαι: βγαίνω από το ΊντερνετMichael Coleman, «Τρελαμένοι Υπολογιστές», με αλλαγέςσελ. 119

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣI2&U ^ΗΠοια είναι η ιστορία του Διαδικτύου;Μπορείς να βάλεις τις πληροφορίεςστη σωστή σειρά;Εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο έχουνπρόσβαση στο Διαδίκτυο.Υπολογιστές σε διάφορες χώρες συνδέονται μεταξύτους φτιάχνοντας το Διαδίκτυο.Τα Πανεπιστήμια των ΗΠΑ σχηματίζουν το δικό τουςΔίκτυο.Μπορείς να αναζητήσεις πληροφορίες στο Διαδίκτυοχωρίς να ξέρεις διευθύνσεις.Για να χρησιμοποιήσεις το Διαδίκτυο, πρέπει να ξέρειςσυγκεκριμένες διευθύνσεις.UJ Συνδέονται οι υπολογιστές του αμερικανικού στρατού.Για μεγάλη τους έκπληξη, οι ερευνητές πρfiσεξανfiτι ο αριθμfiς αυτών που συνδέονταν με το Διαδίκτυοέπεφτε πάρα πολύ μια συγκεκριμένη ώρακάθε εβδομάδα - μέχρι που κοίταξαν το πρfiγραμματης τηλεfiρασης και είδαν fiτι εκείνη τηνώρα είχε στην τηλεfiραση τη γνωστή αστυνομικήσειρά φαντασίας, «X-files».Τι μπορείς να κάνεις στο Ίντερνετ; Διάβασε τα τέσσερα μικρά κείμεναπου ακολουθούν και διάλεξε έναν τίτλο για το καθένα.1. Ηλεκτρονικό Ταχυδρομείο (e-mail)2. Χαρούμενες κουβεντούλες3. Τρελές ομάδες συζήτησης4. Σοβαρό «σερφάρισμα»!5. Ηλεκτρονικά παιχνίδιαÛÂÏ. 120

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ10 *Λ 1D >««« ^Όταν συνδέεστε με το Διαδίκτυο (Ίντερνετ), μπορείτε να επισκεφτείτε όποια ιστοσελίδα 9θέλετε, ανξέρετε τη διεύθυνση της. Μπορείτε επίσης να «σερφάρετε»' 0 , να πηγαίνετε δηλαδή από τη μιαιστοσελίδα στην άλλη, ανάλογα με τα κέφια σας. Αυτό είναι απλό και δε βρέχεστε κιόλας! Στη σελίδαπου κοιτάτε υπάρχουν υπογραμμισμένες λέξεις ή φράσεις. Αν κάνετε κλικ σε κάποια απ' αυτές, είναισαν να πηδάτε πάνω σε τραμπολίνο". Αμέσως θα πάτε στην αντίστοιχη σελίδα. Όμως, θυμηθείτε, τοΔιαδίκτυο δεν είναι δωρεάν. Αν το χρησιμοποιείτε συχνά, μπορεί να σας έρθει φουσκωμένος' 2ολογαριασμός τηλεφώνου.DΟι ομάδες συζήτησης στο Διαδίκτυο είναι σαν τους πίνακες ανακοινώσεων. Αν είστε σε μια ομάδασυζήτησης, μπορείτε να στέλνετε σημειώματα και να διαβάζετε τι έχουν γράψει οι άλλοι. Υπάρχουνπολλές χιλιάδες ομάδες συζήτησης για πολλά και διάφορα θέματα. Οι περισσότερες είναι σοβαρές -όπως οι ομάδες που συζητούν για αθλήματα και χόμπι - αλλά υπάρχουν και ομάδες εντελώς παλαβές' 3 .θέλετε να διαβάσετε για εξωγήινους ή αγελάδες; Μπείτε στην αντίστοιχη ομάδα.DΈνας άλλος τρόπος επικοινωνίας είναι μέσα από ένα σύστημα που ονομάζεται Αναμετάδοση Συνομιλίαςμέσω Διαδικτύου (IRC). Το όνομα πολύ απλά περιγράφει μια πολλαπλή συνομιλία' 4 . Μπορείτε ναγίνετε μέλος ενός συγκεκριμένου «καναλιού συζήτησης», ή chat στη γλώσσα του Διαδικτύου, και ναπληκτρολογείτε' 5 αυτά που θέλετε να πείτε. Όλοι μπορούν να βλέπουν τι πληκτρολογεί ο καθένας κι έτσιαπολαμβάνουν μια ηλεκτρονική κουβεντούλα.DΤο να στείλετε ένα e-mail μέσω του Διαδικτύου είναι πολύ απλό. Το ίδιο απλό είναι να στείλετε πολλάαντίγραφα του ίδιου μηνύματος. Οτιδήποτε μπορείτε να αποθηκεύσετε στον υπολογιστή, μπορείτε να τοστείλετε κάπου με e-mail. Άρα, οι φίλοι σας στην άλλη άκρη του κόσμου μπορούν, εκτός από τασημειώματα σας, να λαμβάνουν και να στέλνουν εικόνες, τραγούδια και βιντεοκλίπ!9. η ιστοσελίδα: σελίδα/τοποθεσία/μέρος στο Ίντερνετ10. σερφάρω: 1. στη θάλασσα: κάνω σέρφινγκf,2. στο Ίντερνετ: πηγαίνω από ιστοσελίδα σε ιστοσελίδαγια να βρω πληροφορίες11. το τραμπολίνο12. ο φουσκωμένος λογαριασμός: πολύ υψηλός λογαριασμός1113. παλαβός, -ή, -ό: τρελός, -ή, -ό14. η πολλαπλή συνομιλία: συζήτηση ανάμεσα σε πολλά άτομα15. πληκτρολογώ: γράφω στον υπολογιστήσελ. 121

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣΔοκίμασε τώρα να «σερφάρεις» στο χαρτί με το παιχνίδι που ακολουθεί.Με ποιες ιστοσελίδες ταιριάζουν οι υπογραμμισμένες λέξεις στην οθόνη του υπολογιστή;Αν είσαι σωστός/σωστή σε όλα, είσαι ένας σοβαρός/μια σοβαρή σέρφερ. Αν όλα είναι λάθος,σημαίνει ότι χρειάζεσαι αρκετή προσπάθεια ακόμα!1Θέλετε να στείλετε μια κάρτα γενεθλίων; Στο Διαδίκτυομπορείτε να βρείτε μέρη όπου μπορείτε να σχεδιάσετετη δική σας κάρτα. Στη συνέχεια, εκείνοι την τυπώνουνκαι τη στέλνουν! Σύμφωνα με κάποιους, στο μέλλον οικάρτες θα εξαφανιστούν.2Θέλετε να μάθετε αν η ζωή σε άλλα σχολεία είναι τόσοχάλια όσο και στο δικό σας; Σε διάφορες χώρες πολλάσχολεία έχουν τη δική τους ιστοσελίδα. Κάντε μιααναζήτηση χρησιμοποιώντας τις λέξεις σχολείο [school]ή εκπαίδευση [education). Το πρόβλημα είναι ότι οι πιοπολλές από αυτές είναι φτιαγμένες από καθηγητές!3Η ιστοσελίδα του Διαστημικού Κέντρου Κένεντι είναιπολύ γνωστή. Ανακαλύψτε τα πάντα για το διαστημικόπρόγραμμα της NASA και παρακολουθήστε μιαεκτόξευση 16 σε ζωντανή σύνδεση 17 !σελ. 122Β* 16. η εκτόξευση: όταν το διαστημόπλοιο αφήνει τη γη17. σε ζωντανή σύνδεση: απευθείας, την ώρα που γίνεται16

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ4Υπάρχουν χιλιάδες σελίδες για τραγουδιστές της ποπ,ηθοποιούς, διάσημους αθλητές, και για άλλα «αστέρια».Το μόνο που χρειάζεστε είναι να αναζητήσετε το όνοματου δικού σας αγαπημένου.μπορείτε να δείτεχωρίς να έχετεΜπορείτε ναχαιρετίσματα στασχολείο σε όλοπροσοχή:Πρέπει ναλογαριασμό τουτου πατέρα σας δε\αθλητικά, ίσως ναχρήματα ούτεm5Τα δημοφιλή 18τηλεοπτικά προγράμματα, όπως τα «Φιλαράκια»,είναι σίγουρο ότι έχουν αρκετές σελίδες στοΔίκτυο αφιερωμένες σε αυτά. Τι μπορείτε ναανακαλύψετε; Κυρίως τι θα γίνει στη συνέχεια. Οιφανατικοί των τηλεοπτικών σειρών από διάφορες χώρεςχρησιμοποιούν το Διαδίκτυο για να μιλήσουν για τιςαγαπημένες τους σειρές!6Ιστοσελίδες με ειδήσεις και πληροφορίες για τασημαντικά αθλητικά γεγονότα είναι ιδιαίτερα δημοφιλείς.Η ιστοσελίδα των Ολυμπιακών Αγώνων του 1996δέχτηκε 189 εκατομμύρια «επισκέψεις» στις 17 μέρεςτων αγώνων, ενώ συνολικά διαβάστηκαν 54 εκατομμύριασελίδες!7Παρακολουθήστε ένα καφεόδεντρο να μεγαλώνει. Ότανοι καρποί ωριμάσουν, χρησιμοποιούνται για ναφτιάξουμε καφέ. Μήπως τότε η ιστοσελίδακαταργείται 19 ; Όχι! Όλα ξεκινάνε πάλι από την αρχή!18. δημοφιλής, -ές: πάρα πολύ γνωστός, -ή, -ό και αγαπητός, -ή, -όκαταργούμαι: παύω να υπάρχω, δεν υπάρχω πιαÛÂÏ. 123

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣB3SΒΙπώς το λέμε στα ελληνικά;Ένωσε την ξένη λέξη με αντίστοιχηλέξη που χρησιμοποιούμε σταελληνικά.Internetchate-mailκανάλι συζήτησηςεκτυπωτήςυπολογιστήςwwwΠαγκόσμιος Ιστόςcomputerποντίκιmouseηλεκτρονικό ταχυδρομείοprinterοθόνηmonitorΔιαδίκτυοBJ3 ΗΜπορείς να βρεις τιςκρυμμένες λέξεις που έχουν σχέσημε τον υπολογιστή;Υ Π 0 Λ 0 Γ ι Σ Τ Η ΣΓ Δ 0 Μ Η Ν Υ Μ Α Β ΕΑ Π 0 Θ Η Κ Ε Υ Σ Η ΡΚ Δ ι Α Δ Ι Κ Τ Υ 0 ΦΛ Ι Σ Τ 0 Σ Ε Λ Ι Δ ΑΜ Ψ Ω Χ Ε Γ Ν Ξ Ρ Σ ΡΠ Λ Η κ Τ Ρ 0 Λ 0 Γ ΩΞέρεις να γράφεις σύντομααυτά που νιώθεις σε e-mail; Κοίταξετις εικόνες από το πλάι καιπροσπάθησε να μαντέψεις τησημασία τους.Β-)μένω έκπληκτος:- ~ ) ...ουρλιάζω:-@...φοράω γυαλιά[:-) ...είμαι κρυωμένος:-Ρ...φοράω walkman:-ο...σου βγάζω τη γλώσσαÛÂÏ. 124

m.Ο Γκιούλιβερ ναυαγεί ? d ένα νησί οπού όλοι οικάτοικοι είναι μικροσκοπικοί και τον βλέπουν σανγι γαντα'1. ναυαγώ: βουλιάζει το πλοίο μου2. μικροσκοπικός, -η, -ό: πάρα πολύ μικρός, -ή, -6ÛÂÏ. 125

Στις 5 Νοεμβρίου φτάσαμε στη ΝότιαΘάλασσα. Εκεί είναι καλοκαίρι τέτοιαεποχή. Ο άνεμος φυσούσε πολύ δυνατάκαι είχε ομίχλη κι έτσι δεν είδαμε το βράχοσε απόσταση ενενήντα μέτρων από τοκαράβι. Πέσαμε πάνω του και το καράβικόπηκε στα δύο. Εγώ κι άλλοι πέντε πέσαμεαμέσως στη θάλασσα με μια βάρκα γιανα φύγουμε γρήγορα μακριά. Κωπηλάτησαμε3μέχρι που δεν μπορούσαμε άλλο.Έτσι, αναποδογύρισε 4η βάρκα και βρεθήκαμεστα κύματα. Τιέγιναν τελικά οι υπόλοιποι δεν ξέρω. Εγώκολύμπησα στην τύχη για να βγω στηνακτή. Ήταν βράδυ όταν βγήκα,τρομερά κουρασμένος, σ' έναν τόπο πουδεν έβλεπα ούτε σπίτια ούτε ανθρώπους.Ξάπλωσα στα χόρτα και κοιμήθηκα τόσοβαθιά, που δε θυμάμαι να είχα κοιμηθείέτσι σε όλη μου τη ζωή.Θα πρέπει να κοιμήθηκα περίπου εννιάώρες, γιατί, όταν ξύπνησα, ξημέρωνε.Πήγα να σηκωθώ αλλά δεν μπόρεσα ούτενα κουνηθώ. Όπως είχα ξαπλώσειανάσκελα 5 , ένιωσα τα μπράτσα μου και ταπόδια μου δεμένα γερά στο έδαφος 6 . Τοίδιο και τα μαλλιά μου. Αισθανόμουν σαννα ήμουν δεμένος με πολλά λεπτάσχοινιά σ' ολόκληρο το κορμί μου και τομόνο που μπορούσα να κάνω ήταν ναβλέπω ψηλά τον ουρανό.53ΛJ•*< 3. κωπηλατώ4. αναποδογυρίζω: γυρίζω ανάποδαΒ< 5. ανάσκελα: με την πλάτη στο έδαφος6. το έδαφος: το χώμα που πατάμεÛÂÏ. 126

15 1Λ 1778910Λίγο αργότερα αισθάνθηκα κάτι ζωντανό ναπερπατάει πάνω στο στήθος μου και να φτάνειμέχρι το σαγόνι 7 μου. Κοίταξα όσο πιο χαμηλάμπορούσα και τότε κατάλαβα ότι ήταν έναανθρωπάκι, όχι πιο ψηλό από δεκαπέντεεκατοστά 8 . Στα χέρια του κρατούσε ένα τόξοκι ένα βέλος 9 . Την ίδια στιγμή ένιωσατουλάχιστον άλλα σαράντα ανθρωπάκια ναακολουθούν το πρώτο.Έβγαλα μία φωνή τόσο δυνατή, που ταανθρωπάκια τρόμαξαν και μερικά από αυτάέπεσαν κάτω. Πολύ γρήγορα ξαναγύρισανπάνω μου. Μάλιστα, ένα από αυτά έφτασε στοπρόσωπο μου και μιλούσε μια γλώσσα που δενκαταλάβαινα καθόλου.Όλη αυτή την ώρα που έμενα ξαπλωμένοςαγωνιζόμουν να ξεφύγω. Κάποτε ελευθέρωσααπό τα σκοινιά το αριστερό μου χέρι, αλλά,ένα δευτερόλεπτο αργότερα, ένιωσα νακαρφώνονται στο χέρι μου εκατό περίπουβέλη, που με τσιμπούσανε σαν βελόνες 10 .Μετά πήγαν να με καρφώσουν στα πλευρά μεκοντάρια 11 . Για καλή μου τύχη, φορούσασακάκι από δέρμα που δεν μπόρεσαν νατρυπήσουν.11tt. το σαγόνιft δεκαπέντε εκατοστάIL 9. το τόξο, το βέλοςtt* 10. η βελόναtt* 11. το κοντάριÛÂÏ. 127

«Καλύτερα να μείνω στη θέση μου» είπαμέσα μου και περίμενα, ενώ άκουγα ναέρχονται όλο και περισσότεραανθρωπάκια δίπλα στο δεξί μου αυτί.Όταν τα ανθρωπάκια είδαν ότι ήμουνήσυχος, σταμάτησαν να ρίχνουν βέλη.Όμως, κάτι άλλο γινόταν. Ο θόρυβος απότις φωνές μεγάλωνε. Κάποιος κάρφωνεκάτι που δεν μπορούσα να δω.Σε μερικά λεπτά, είδα με την άκρη τουματιού μου να ανεβαίνει μια ξύλινη σκάλαστο ύψος 12 του δεξιού μουαυτιού. Στο τελευταίο σκαλοπάτι ήτανένα ανθρωπάκι που μιλούσε με πολύσοβαρό ύφος, ενώ στο παρακάτωσκαλοπάτι βρίσκονταν δύο ανθρωπάκιαπου βοηθούσαν το πρώτο να σταθείόρθιο 13 . Ήταν ο βασιλιάς τους καιμάλλον ήθελε να με φοβίσει, γιατί έκανεέντονες χειρονομίες 14 . Του απάντησα ότιπεινάω και, τι έκπληξη, το κατάλαβε, ανκαι δε μιλούσε τη γλώσσα μου. Σε λίγο,έφτασαν από τη σκάλα μικρά αρνάκιαπου τα έκανα μια μπουκιά 15 . Ήπια και δύοβαρέλια κρασί και, μόλις τέλειωσα, ταανθρωπάκια άρχισαν να χορεύουν πάνωστο στήθος μου. Δεν ήξερα τι να σκεφτώ.Να προσπαθήσω να τα αρπάξω ή νακαθίσω να περιμένω. Ή μήπως ταανθρωπάκια αυτά δεν ήταν παρά κάποιοιπου προσπαθούσαν να επικοινωνήσουνμαζί μου;131512Τι περιμένεις; Το τέλος αυτής της περιπέτειας θα είναι καλό ή κακό για τον Γκιούλιβερ;Λ 12. το ύψος (Φ το πλάτος)Λ 13. το βοηθούσαν να σταθεί όρθιο14. κάνω χειρονομίες: κάνω κινήσεις με τα χέριαIS* 15. τα έκανα μια μπουκιά (από το κάνω κάτι μια μπουκιά): τρώω κάτι με μια φοράσελ. 128 Τζ. Σουίφτ, «Τα ταξίδια του Γκιούλιβερ», με αλλαγές

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣΚΑΤ. 1. Οι κάτοικοι του νησιού δενήταν πολύ φιλικοί απέναντι στον Γκιούλιβερ.Από ποιες πράξεις τουςφαίνεται αυτό;I2QU ^Τελικά εσύ τι πιστεύεις; Ταανθρωπάκια ήθελαν να κάνουν κακόστον Γκιούλιβερ; Γιατί νομίζεις ότιαντέδρασαν έτσι;'Ολοι μας όταν βρισκόμαστε σε έναν ξένο τόπο, αισθανόμαστε περίεργα, όπως ο Γκιούλιβερ.Από την άλλη και οι άνθρωποι του τόπου αυτού που μας βλέπουν για πρώτη φορά είναι πολύπροσεκτικοί μαζί μας. Ίσως και να φοβούνται.Εσύ πώς ένιωσες όταν ήρθες για πρώτη φορά στην Ελλάδα; Οι καινούριοι σου φίλοι τι έλεγαν;^ΗΒάλε (=) για τα συνώνυμααλλά {Φ) για τα αντίθετα, όπως στοπαράδειγμα:κουρασμένοςξεκούραστοςξέρω = γνωρίζωφεύγω Φ έρχομαιδυνατόςνιώθωτρομάζωγίγανταςσοβαρόςόρθιοςήσυχοςαγωνίζομαιξημερώνειχαμηλόςαισθάνομαιφοβίζωνάνοςαστείοςκαθιστόςανήσυχοςπαλεύωβραδιάζειΠροσπάθησε να φτιάξεις τοπαραμύθι. Βάλε τις παραγράφους σεσωστή σειρά.16ΟΚοντορεβιθούλης1 Μια φορά κι έναν καιρό, στην άκρη ενός πυκνούδάσους, ζούσε ένας ξυλοκόπος με τη γυναίκατου κι είχανε εφτά γιους. Ο μικρότερος,εφτάχρονος και πανέξυπνος, ήτανε λεπτός καικοντός σαν ρεβιθάκι' 0 . Γι' αυτό τον φωνάζανεΚοντορεβιθούλη.16. το ρεβιθάκιÛÂÏ. 129

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ6 Το δράκο όμως δεν μπορούσες να τον ξεγελάσεις εύκολα. Μυρίζοντας όλο τοσπίτι, βρήκε τα παιδιά κάτω από το κρεβάτι. Σκέφτηκε να τα φάει, αλλά μετάάλλαξε γνώμη.Όταν ο βασιλιάς της πόλης έμαθε πως ο κακός δράκος βρισκόταν δεμένος στολόφο, έστειλε έξι λόχους στρατιωτών να τον συλλάβουν.Το άλλο πρωί ξεκινήσανε. Μπροστά ο πατέρας, πίσω τα παιδιά, φτάσανε στο πιοπυκνό σημείο του δάσους. Ο ξυλοκόπος άφησε τα παιδιά κι έφυγε. Εκείναέβαλαν τα κλάματα.Όταν ξημέρωσε, ο δράκος κατάλαβε το λάθος του. Φόρεσε γρήγορα τις μαγικέςτου μπότες και έκανε έξι φορές το γύρο της γης, δίχως όμως να καταφέρει νατους βρει. Κουρασμένος, κάθισε σε ένα λόφο να ξεκουραστεί. Εκεί τον πήρε ούπνος.Ο βασιλιάς ρώτησε τον Κοντορεβιθούλη τι να του χαρίσει για το καλό που έκανεστη χώρα. Εκείνος του απάντησε να δώσει στους γονείς του ό,τι χρειάζονται,ώστε να μην τους ξαναφήσουν ποτέ στο δάσος.Ένα βράδυ φώναξε ο ξυλοκόπος τη γυναίκα του και της είπε ότι έχουν πολλάχρέη. Γι' αυτό θα πρέπει να αφήσουν τα παιδιά τους μοναχά στο δάσος να βρουντην τύχη τους.Η δρακόντισσα έβαλε τα αγόρια να κοιμηθούν δίπλα στις εφτά κόρες τους. Οδράκος, όμως, σηκώθηκε σιγά σιγά και μέσα στο σκοτάδι ψαχούλευε να τα βρει.Από τη λαιμαργία' 7του όμως δεν πρόσεξε καλά και αντί για τα αγόρια έφαγετις ίδιες του τις κόρες.Ο Κοντορεβιθούλης δεν έχασε ευκαιρία. Μαζί με τα αδέλφια του έδεσαν τοδράκο με χοντρά σκοινιά, του πήραν τις μαγικές μπότες κι έτρεξαν γρήγορα γιαβοήθεια στην πόλη.Περπατούσαν, περπατούσαν κι όλο και πιο βαθιά έμπαιναν στο δάσος. Ξαφνικά οΚοντορεβιθούλης διέκρινε ένα φωτάκι κάπου μακριά. «Σπίτι πρέπει να είναι. Θάρρος!»είπε.Από εκείνη τη μέρα, τίποτα δεν έλειψε από το σπίτι του ξυλοκόπου. Όλα τααγόρια σπούδασαν. Ο Κοντορεβιθούλης μάλιστα έγινε οικονομικός σύμβουλος τουίδιου του βασιλιά.«Αχ, καημενούλια μου, στέναξε η γυναίκα. Εδώ είναι το σπίτι ενός δράκου κι εγώείμαι η γυναίκα του. Ελάτε γρήγορα να σας κρύψω, γιατί, αν σας βρει, θα σαςφάει».σελ. 13017. η λαιμαργία: η πολύ μεγάλη όρεξη για φαγητόΑδελφοί Γκριμ, «Ο Κοντορεβιθούλης», με πολλές αλλαγές

Για φαντάσου...Ο Τζουπ και ο Πιι είναι μαθητές σε ενα σχολείο τηςΚαλιφόρνιας Σε έναν αγώνα μπάσκετ ανάμεσα σεομάδες δύο άλλων σχολείων, του Σορμοντ και τηςΚάστα Βερντε ο Τζουπ ντυμένος παπαγάλος έκανε τημασκότ^ της ομάδας Σορμοντ και κορόιδευε τουςπσίκτεζ της Κοστα Βερντε Κάποιοι παίκτες αυτής τηςομάδας θύμωσαν μαζί του και αφού κατάλαβαν ποιοςείναι ήθελαν να τον πιάσουν και να τον δείρουν.1. η μασκότ: αντικείμενο σε μορφή ζώου που θεωρείται ότι φέρνειτύχη σε ομάδαÛÂÏ. 131

Οι τέσσερις νέοι αθλητές άφησαν τα βιβλίαπου κρατούσαν κάτω από ένα δέντρο καιπλησίασαν με άγριες διαθέσεις τον Τζουπ καιτον Πιτ.- Πιτ, δε νομίζω πως μπορούμε να ταβγάλουμε πέρα και με τους τέσσερις. Ησυμβουλή μου είναι να το βάλουμε σταπόδια 2 ! είπε ο Τζουπ και αμέσως άρχισε νατρέχει.Ο Πιτ ακολούθησε τον Τζουπ και οι τέσσεριςαθλητές ακολούθησαν τους δύο φίλους.- Αν με πιάσουν στα χέρια τους, θα μελιώσουν! φώναξε ο Τζουπ λαχανιάζοντας 3 .- Θα απομακρυνθώ 4 από κοντά σου για ναπαρασύρω τους μισούς μακριά από σένα,Τζουπ, φώναξε ο Πιτ.Ο Τζουπ έτρεχε όσο πιο γρήγορα μπορούσε,αλλά είχε πλέον χαθεί. Δεν ήξερε πώς ναεπιστρέψει στο πάρκινγκ του σχολείου. Αποφάσισενα πάει προς τη μεγάλη πρασιά 5 . Σχεδόναμέσως ένας δυνατός πόνος -από το τρέξιμο-άρχισε να τρυπάει τα πλευρά του. Έριξεμια γρήγορη ματιά πίσω του και είδε πως μόνοένας αθλητής ακολουθούσε τον Πιτ, ενώ οιάλλοι έτρεχαν ξοπίσω του!ΓrÛÂÏ.2. το βάζω στα πόδια: τρέχω γρήγορα για να ξεφύγω από κάποιον/κάτι3. λαχανιάζω: δεν μπορώ να αναπνεύσω καλά (από το τρέξιμο), αναπνέω με δυσκολία4. θα απομακρυνθώ (απομακρύνομαι): πάω μακριά, μεταφέρομαι μακριά132 5. η πρασιά: χώρος πρασίνου ή χώρος στον οποίο υπάρχουν λουλούδια ή λαχανικά

89Ο Τζουπ έφτασε σ' ένα δρόμο, τον πέρασεγρήγορα και βρέθηκε μπροστά σ’ ένααυτοκίνητο που περνούσε, ευτυχώς με μικρήταχύτητα. Ύστερα έκοψε μέσα από έναδρομάκι ανάμεσα σε δυο κτίρια του σχολείου.Καθώς έστριβε στη γωνία, ελπίζοντας πως είχεπια χαθεί από τα μάτια εκείνων που τονακολουθούσαν, έπεσε σε μια ομάδα αθλητώντης Κόστα Βερντε.- Κένι, πιάσε αυτό το τομάρι 6 ! φώναξε μια φωνήπίσω από τον Τζουπ. Ο Τζουπ ένιωσε δυο χέριανα τον πιάνουν από το γιακά. Πρέπει να ήταν ταχέρια του Κένι.Ο Τζουπ έκανε ό,τι μπορούσε για να ξεφύγειαπό τα χέρια που τον κρατούσαν, ωστόσο είχεκαθυστερήσει 7πολύ και οι τρεις νεαροί ήτανπλέον κοντά του. Ένα δευτερόλεπτο αργότεραένιωσε πολλά χέρια να τον αρπάζουν, και όχιαπό το γιακά. Και πριν προλάβει ο Τζουπ νακαταλάβει τι γινόταν, κάθε μέρος του κορμιούτου δέχτηκε γροθιές 8 και κλοτσιές 9 .6. το τομάρι: το λέω για να βρίσω κάποιον, παλιάνθρωπος7. καθυστερώ: αργώ••* 8. η γροθιάΒ< 9. η κλοτσιά ÛÂÏ. 133

Ο Τζουπ αγωνίστηκε με όλη του τη δύναμη γιανα ξεφύγει από τα χέρια τους, αλλά δεν τακατάφερε. Ξαφνικά, ένιωσε να τον σηκώνουνκαι να τον μεταφέρουν αλλού. Μα πού τονπήγαιναν; Ένα λεπτό αργότερα κατάλαβε.Αυτοί που του είχαν επιτεθεί τον μετέφερανστην άκρη του δρόμου και τον πέταξαν μέσα σ'ένα σκουπιδοντενεκέ.- Εκεί είναι η θέση σου, παπαγάλε! είπεεκείνος με τον αριθμό 52, ενώ συνέχισε ναχτυπάει τον Τζουπ στο πρόσωπο.- Ναι, κάθισε στο κλουβί σου και προσπάθησενα μην κουτσουλήσεις την εφημερίδα!γέλασε δυνατά εκείνος με το 32.rΓ10. κουτσουλώ: (για πτηνά) οι βρομιές που αφήνουν τα πτηνάÛÂÏ. 134

121314Ο Τζουπ ένιωθε ταπεινωμένος" αλλά καιθυμωμένος. Το κορμί του πονούσε και τοπρόσωπο του είχε γεμίσει μελανιές? 2καιαίματα. Ωστόσο, πριν προλάβει να σκεφτεί τιέπρεπε να κάνει, ο Πιτ πάνω στη μηχανήφρέναρε μπροστά στα μάτια του.- Γρήγορα, ανέβα, είπε ο Πιτ.Ο Τζουπ κατάφερε να βγει από τοσκουπιδοντενεκέ και ανέβηκε στη μηχανή.Κάθισε χωρίς να πει τίποτα, μόνο ανάσαινεβαριά, ενώ ο ιδρώτας έτρεχε πάνω του σαννερό. Ύστερα πρόσεξε το πρόσωπο του Πιτ.Το χείλος του είχε σκιστεί" στην άκρη και τοαριστερό του μάτι ήταν πρησμένο? 4 .- Ο τέταρτος σου έδωσε και κατάλαβες? 5 , ε;Ο Πιτ κούνησε σιγά το κεφάλι του.- Τουλάχιστον ξεφύγαμε και είμαστε ακόμηζωντανοί, συνέχισε ο Τζουπ.ΛΛΛ11. ταπεινωμένος, -η, -ο: αυτός που νιώθει ηθικά μειωμένος, μικρός12. η μελανιά: σημάδι στο δέρμα από χτύπημα13. το χείλος του έχει σκιστεί14. το πρησμένο μάτι15. του δίνω και καταλαβαίνει: χτυπώ κάποιον, του δίνω ξύλοΜέγκαν Στάιν και Χ.Ο. Στάιν, «Ο Άλφρεντ Χίτσκοκ και Οι Τρεις Ντετέκτιβ»στο «Μυστήριο, Τρίποντα και Δωροδοκίες», με αλλαγέςσελ. 135

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ||2U^ΗΣημείωσε στο κείμενο τρειςπροτάσεις που δείχνουν ότι οΤζουπ φοβόταν.Τι πιστεύεις για την αντίδραση των οπαδών; Ήταν σωστή ή υπερβολική; Γιατί;102 ^|Με ποιες λέξεις ή φράσειςτου κειμένου ταιριάζουν οισημασίες δίπλα:τρέχουμε γρήγορα για να ξεφύγουμε από κάποιον/κάτιθα πάω μακριάείχε αργήσειπάλεψε, προσπάθησεσταμάτησεÛÂÏ. 136

Μια φορά στο Μπούστο Αρσιτζιο ο κόσμος ήταν πολύανήσυχος γιατί τα παίδια κατέστρεφαν τα πάντα Δεμιλάμε για τις σόλες των παπουτσιών για τα παντελόνιακαι για τις σχολικές τσάντες έσπαζαν τα τζάμιαπαίζοντας μπαλρ έσπαζαν τα πιάτα στο τραπέζι και ταποτήρια στο ζαχαροπλαστείο,1. το μέγαρο: πολύ μεγάλο κτίριοÛÂÏ. 137

Οι γονείς δεν ήξεραν πια τι να κάνουν και τινα πουν και απευθύνθηκαν 2στο δήμαρχο.- Να βάζουμε πρόστιμο 3 ; πρότεινε οδήμαρχος.- Ευχαριστούμε πολύ! φώναξαν οι γονείς. Καιμε τι θα το πληρώνουμε, με τα θρύψαλα 4 ;Ευτυχώς σε κείνα τα μέρη υπάρχουν πολλοίλογιστές 5 .Καλύτερα απ’ όλους ήξερε να λογαριάζει ο λογιστής Γκαμπερόνι,ένας ηλικιωμένος κύριος που είχε πολλά εγγόνια κι επομένως απόθρύψαλα είχε μεγάλη πείρα. Πήρε μολύβι και χαρτί κι έκανε τολογαριασμό της ζημιάς που προκαλούσαν τα παιδιά του ΜπούστοΑρσίτζιο, σπάζοντας τόσα ωραία και χρήσιμα πράγματα μ' αυτό τοντρόπο. Βγήκε ένας φοβερός αριθμός: χιλιάντα, πολλάντα,δεκατέσσερα και τριάντα τρία 6 .- Με τα μισά απ’ αυτά μπορούμε να φτιάξουμε ένα μέγαρο γιασπάσιμο και να υποχρεώνουμε τα παιδιά να το κάνουν κομμάτια, είπεο λογιστής Γκαμπερόνι. Αν δε γιατρευτούν και μ' αυτό τον τρόπο, δεθα γιατρευτούν ποτέ.Η πρόταση έγινε δεκτή από όλους και το μέγαρο χτίστηκε αμέσως.Ήταν εφτά πατώματα ψηλό, είχε ενενήντα εννιά δωμάτια, κάθεδωμάτιο ήταν γεμάτο από έπιπλα και κάθε έπιπλο γεμάτο από σκεύη 7και μπιμπελό 8 , χωρίς να υπολογίσουμε τους καθρέφτες και τιςβρύσες.ÛÂÏ. 1382. απευθύνθηκα (από το απευθύνομαι): πάω να μιλήσω σε κάποιον, συνήθωςγια να ζητήσω βοήθεια3. το πρόστιμο: χρήματα που πρέπει να πληρώσει κάποιος σαν τιμωρία4. τα θρύψαλα: πολύ μικρά κομμάτια από κάτι σπασμένο (κυρίως γυαλί)5. ο λογιστής: υπάλληλος που ασχολείται με τα οικονομικά μιας επιχείρησης6. χιλιάντα, πολλάντα, δεκατέσσερα και τριάντα τρία: φανταστικός αριθμός7 το σκεύος: αντικείμενο με διαφορετικό σχήμα για το μαγείρεμα, το σερβίρισμα κ.ά.8. το μπιμπελό: μικρό αντικείμενο που κάνει όμορφο το δωμάτιο

* -10Την ημέρα των εγκαινίων 9δώσανε σ' όλα ταπαιδιά από ένα σφυρί 10και με μια κίνηση τουδημάρχου οι πόρτες του μεγάρου, για σπάσιμο,άνοιξαν σε όλο τους το πλάτος.Κρίμα που η τηλεόραση δεν πρόλαβε να ’ρθει12 εκείνη τη στιγμή για να μεταδώσει το θέαμα.Όποιος το είδε με τα μάτια του και τ' άκουσε μετ' αυτιά του, λέει ότι έμοιαζε -ποτέ να μη γίνειμετο ξέσπασμα του Γ Παγκόσμιου πολέμου. Ταπαιδιά περνούσαν από δωμάτιο σε δωμάτιο σαντον στρατό του Αττίλα11 και έσπαζανοτιδήποτε συναντούσαν στο πέρασμα τους. Οδυνατός θόρυβος ακουγόταν στη μισή σχεδόνΕλβετία. Παιδιά μικρά, όσο η ουρά ενός γάτου,είχαν ανέβει πάνω σε μεγάλες ντουλάπες και τιςκατέστρεφαν ώσπου να τις κάνουν ένα βουνόαπό ροκανίδια 12 .Λ».9. τα εγκαίνια: ειδική γιορτή που γίνεται όταν ξεκινά τη λειτουργία του ένα κατάστημα,ένα ίδρυμα κ.ά.10. το σφυρί11. Αττίλας: Βασιλιάς του λαού των Ούνων (445-453 μ.Χ.). Έκανε φοβερές επιθέσεις στοβ5 ά ° . ,t , r iβ* 12. το ροκανίδι: αυτό που απομένει απο το ξύσιμο ξύλινων επιφανειών- ÛÂÏ. 139

Παιδάκια του νηπιαγωγείου, όμορφα καιχαριτωμένα μέσα στις ροζ και γαλάζιεςποδίτσες τους, τσαλαπατούσαν 13 τασερβίτσια του καφέ κάνοντας ταλεπτότατη σκόνη, την οποία έβαζαν σταπρόσωπα τους. Στο τέλος της πρώτηςμέρας, δεν είχε μείνει ούτε ένα ποτήρινερό. Στο τέλος της δεύτερης μέρας,είχαν λιγοστέψει οι καρέκλες. Την τρίτημέρα τα παιδιά τα έβαλαν με τουςτοίχους, αρχίζοντας από το τελευταίοπάτωμα. Όταν, όμως, έφτασαν στοτέταρτο, πεθαμένα από την κούραση καισκεπασμένα από σκόνη, όπως οιστρατιώτες του Ναπολέοντα1 4 στηνέρημο, τα παράτησαν και γύρισαν σπίτι.Αμέσως πήγαν για ύπνο χωρίςούτε να φάνε. Τώρα πια ηδιάθεση να σπάσουν χάθηκε καιδεν ήθελαν να συνεχίσουν. Ξαφνικάείχαν γίνει λεπτά κιανάλαφρα 15σαν πεταλούδες καιθα μπορούσατε να τα βάλετε ναπαίξουν σ' ένα γήπεδο απόκρυστάλλινα ποτήρια, χωρίς νασπάσουν ούτε ένα!Ο λογιστής Γκαμπερόνι έκανετους λογαριασμούς και έδειξεότι η πόλη του Μπούστο Αρσίτζιοείχε γλιτώσει πολλά χρήματα.13. τσαλαπατώ: πατώ πάνω σε κάτι και τοκαταστρέφω14. ο Ναπολέων: αυτοκράτορας των Γάλλωνπου κατέκτησε πολλούς λαούς(έχει μείνει στην ιστορία ως οΜέγας Ναπολέων)15. ανάλαφρος, -η, -ο: πολύ ελαφρύςÛÂÏ. 140

JJΌ,τι απέμεινε όρθιο από το μέγαρο για σπάσιμο,ο δήμος άφησε ελεύθερους τους πολίτες να τοκάνουν ό,τι θέλουν. Και τότε έβλεπεςορισμένους κυρίους με γραβάτα, δερμάτινητσάντα και γυαλιά με διπλούς φακούς, όπωςδικαστικούς, δικηγόρους, διευθυντές, ναπαίρνουν σφυριά και να τρέχουν να γκρεμίσουνέναν τοίχο, μια σκάλα... Χτυπούσαν μάλιστα μετόση ευχαρίστηση, που σε κάθε χτύπημααισθάνονταν να ξανανιώνουν 16 . «Αντί ναμαλώνουμε με τη γυναίκα μας -έλεγανχαρούμενα-, αντί να σπάμε τα σταχτοδοχεία καιτα πιάτα του καλού σερβίτσιου...».Και να χτυπήματα.Στο λογιστή Γκαμπερόνι, σε ένδειξηευγνωμοσύνης 17 , η πόλη του Μπούστο Αρσίτζιοαπένειμε 18ένα μετάλλιο με μια ασημένια τρύπα.16. ξανανιώνω: νιώθω πάλι νέος17 η ευγνωμοσύνη: όταν θέλω να ευχαριστήσω κάποιον για κάτι καλό που έκανε18. απονέμω: προσφέρωΤζιάνι Ροντάρι, «Παραμύθια από το τηλέφωνο», με αλλαγέςσελ. 141

ΔΡΑΣΪΗΤΟΪΗΪΕΣ|2SjU ^Η Π ο ια λύση προτείνεο λογιστής Γκαμπερόνι;Ποιο ήταν το αποτέλεσμα;Διάβασε την ιστορία με τον Τζουπ μαζί με την ιστορία του μεγάρου.Μετά σκέψου πώς είναι καλύτερα να λύνουν οι άνθρωποι τις διαφορές τους.Όπως στο κείμενο με τον Τζουπ ή όπως στο κείμενο με το μέγαρο;Εσύ έχεις αισθανθεί μεγάλο θυμό που να σου έρχεται να τα σπάσεις όλα; Πότε;Διάβασε ξανά το κείμενο και σκέψου τι θα μπορούσε να γίνει στο σχολείο που πηγαίνειςγια να μην κάνουν τα παιδιά φασαρίες.HJ3 ^^«Ανάλαφρα σαν πεταλούδες» θα πει ότι τα παιδιά πετούσαν και ένιωθαν το ίδιο όπως οιπεταλούδες. Υπάρχουν και άλλες πολλές εκφράσεις που συγκρίνουν τον άνθρωπο με κάποιοζώο. Μπορείς να βρεις τι σημαίνουν μερικές από αυτές;Έγινε σαν ελέφανταςΠάει σαν χελώναζέφυγε σαν σουπιάΤρώει σαν λύκοςΈγινε λαγόςΕίναι δυνατός σαν ταύροςÛÂÏ. 142

Για φαντάσου...ΜΙΑ ΜΕΡΛΛ Λ_ ΛΤΟ 2050Έχεις φανταστεί πως θα είναι η ζωή σου το 2050 Πωςθα περνούν οι άνθρωποι την ήμερα τους Τι καινούριεςσυσκευές' 1θα υπάρχουν Ετοιμάσου για ενα φανταστικόιαξίδι με τη μηχανή του χρόνου στο 2050! Κρατήσου.Απογειωνόμαστε 11. η συσκευή: μηχανή για συγκεκριμένη χρήση, όπως είναι ητηλεόραση, κουζίνα κ.άÛÂÏ. 143

07:30 Η γιγαντοοθόνη 2 στο δωμάτιο σουανοίγει. Ακούγεται η μελωδία που έχειςεπιλέξει, ενώ ο αγαπημένος σου ήρωας σεκοιτάει χαμογελαστός και σου λέει: «Καλημέρα.Η ώρα είναι 07:30! Πρέπει να σηκωθείς. Ηθερμοκρασία θα φτάσει τους 19 βαθμούς Κελσίου,ενώ προβλέπεται συννεφιά 3από τις15:10 έως τις 17:27. Το μάθημαιστορίας θα ξεκινήσει σε 48 λεπτά στην οθόνητου σαλονιού σου. Σήμερα θα επισκεφτείτε τιςΠυραμίδες της Γκίζας! 4 ».07:45 Πηγαίνεις στο μπάνιο να πλυθείς. Ταυτόχρονα,ειδικές συσκευές τσεκάρουν 5τη φυσικήσου κατάσταση. Θυμάσαι ότι δεν έχεις φτιάξειτο δωμάτιο σου και στέλνεις τηναυτόματη ηλεκτρική σκούπα να σκουπίσει.Μπαίνεις στην κουζίνα. Το κουζινορομπότ έχειετοιμάσει το πρωινό που ζήτησες χτες τοβράδυ. Το ψυγείο σε πληροφορεί ότιτελείωσε η μαρμελάδα κεράσι!08:35 Οι γονείς σου είναι μπροστά στην οθόνητου υπολογιστή. Δουλεύουν στο σπίτι, όπωςκαι οι περισσότεροι άνθρωποι το 2050. Δυστυχώςκάποια πράγματα δεν αλλάζουν ποτέ: σουφωνάζουν ότι έχεις αργήσει για το μάθημα.Συνδέεσαι γρήγορα με το Διαδίκτυο και τοαυστηρό ολόγραμμα του καθηγητή 6 σου εμφανίζεταιστο σαλόνι.Λ 2. η γιγαντοοθόνη: η τεράστια οθόνη3. προβλέπεται συννεφιά: μάλλον θα έχει συννεφιάΒ< 4. οι Πυραμίδες της Γκίζας5. τσεκάρω: ελέγχω6. το ολόγραμμα του καθηγητή: η εικόνα/η μορφή του καθηγητή που παρουσιάζεται μεακτίνες λέιζερ.ÛÂÏ. 144

810:45 Αρχίζει το μάθημα. Εκτός από σένα, στηντάξη εικονικής πραγματικότητας 7συμμετέχουνπαιδιά απ’ όλο τον πλανήτη. Το μάθημα που θαμελετήσετε σήμερα είναι ιστορία του 20ούαιώνα.13:45 Το μάθημα τελειώνει! Ώρα ναδιασκεδάσεις. Φοράς το ειδικό κράνος 8καιετοιμάζεσαι για ένα εικονικό παιχνίδιποδοσφαίρου FIFA 2050 με τους φίλους σου.Πετυχαίνεις δύο εκπληκτικά γκολ καιγίνεσαι ο πιο σημαντικός παίκτης του αγώνα.14:20 Ο υπολογιστής τσέπης σε ειδοποιεί 9 ότισε παίρνουν τηλέφωνο από το Ουζμπεκιστάν.Είναι ο αδερφός σου, που κάνει το γύρο τουκόσμου σε τέσσερις ημέρες, και σου θυμίζει 10ότι σήμερα είναι τα εκατοστά γενέθλια τηςγιαγιάς σου. Της στέλνεις λουλούδιαπληρώνοντας με τα ψηφιακά σου χρήματα 1 1.Άλλωστε, πώς αλλιώς να πληρώσεις,νομίσματα δεν υπάρχουν πια.7. η εικονική πραγματικότητα: όταν ζω σε έναν κόσμο που δεν υπάρχει αλλά νομίζωπως είναι αληθινός8. το κράνος9. ειδοποιώ: ενημερώνω, πληροφορώ10. θυμίζω σε κάποιον: κάνω κάποιον να θυμηθεί κάτι11. τα ψηφιακά χρήματα: ηλεκτρονική κάρταÛÂÏ. 145

16:30 Ανεβαίνεις στο ιπτάμενο 12 ποδήλατο σουκαι ξεκινάς για το κέντρο της πόλης. Τα αμάξιαπετάνε σε μεγαλύτερο ύψος και έτσι δενκινδυνεύεις καθόλου. Αγοράζεις σάντουιτς απότις ιπτάμενες καντίνες.18:30 Επισκέπτεσαι το Πάρκο Αντιβαρύτητας 13 13για να συναντήσεις τους φίλους σου και νακάνετε φιγούρες.20:00 Γυρίζεις σπίτι. Ακουμπάς την πόρτα σουπου σε καλωσορίζει και σε πληροφορεί ότι, ενώέλειπες, γύρισε ο αδερφός σου.20:05 Τρως με την οικογένεια σου καιrΛ\ Jσυζητάτε πού θα πάτε διακοπές. Εσύ15προτιμάς στα υποθαλάσσια 14ξενοδοχεία τηςΧαβάης. Δυστυχώς, όλοι οι υπόλοιποιπροτιμούν να επισκεφθούν τα τουριστικάιγκλού1 5στο Βόρειο Πόλο.12. ιπτάμενος, -η, -ο: που βρίσκεται στον αέρα, πετάειΒ* 13. το Πάρκο Αντιβαρύτητας14. υποθαλάσσιος, -α, -ο: κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας (κάτω από τη θάλασσα)Λ 15. το ιγκλού: το σπίτι των Εσκιμώωνπου έχει θόλο και είναι από παγωμένο χιόνιÛÂÏ. 146

JJ20:30 Επιλέγεις μια ταινία δράσης και τη βάζειςστο DVD. Αν και το θέμα είναι πάρα πολύ παλιό,κυνηγητά αυτοκινήτων του περασμένου αιώνα, ηταινία είναι εντυπωσιακή. Μπορεί να έχεις δειεκατοντάδες παρόμοιες1 6ταινίες, αλλά κάθεφορά που τα αυτοκίνητα έρχονται κατά πάνωσου, τρομάζεις!21:30 Ετοιμάζεσαι για ύπνο, αφού αύριο πρωίπρωί ξεκινάς με τους φίλους σου γιαμονοήμερη1 7 εκδρομή στη Βραζιλία. Ουπολογιστής σού φτιάχνει μια λίστα με ό,τι θαχρειαστείς. Με μία σου λέξη τα φώτα σβήνουν,μια νανουριστική1 8μελωδία ακούγεται από ταηχεία και η γιγαντοοθόνη γεμίζει εκατοντάδεςαστέρια!Επιστροφή στο σήμερα!Κάπως έτσι μπορεί να είναι το εικοσιτετράωροενός ανθρώπου το 2050. Κι αν μερικά από αυτάακούγονται υπερβολικά, φαντάσου τι θα έλεγεκάποιος το 1950, αν έβλεπε τα βιντεοπαιχνίδιαπου παίζουμε σήμερα!16. παρόμοιος, -α, -ο: σχεδόν ίδιος, -α, -ο17 μονοήμερος, -η, -ο: που διαρκεί μόνο μία ημέρα18. νανουριστική μελωδία: γλυκιά και απαλή μουσική που σε νανουρίζει, σε ηρεμεί και σεβοηθάει να κοιμηθείςΑπό το περιοδικό «Αλμανάκο», με αλλαγέςσελ. 147

ΔΡΑΣΪΗΤΟΪΗΪΕΣΗποιες «έξυπνες» συσκευέςθα μπουν στη ζωή μας σύμφωναμε το κείμενο;Ποιες από αυτές, νομίζεις, είναιπιο πιθανές;I2SU8Πώς μπορεί να είναι η ζωήσου το 2050; Διάβασε ξανά τοκείμενο και συμπλήρωσε τονπίνακα με αυτά που λείπουν.ΣΗΜΕΡΑΤΟ 2050Σε ξυπνάει το ξυπνητήρι.0α σε ξυπνάειΤο μάθημα γίνεται στο σχολείο σε πραγματική τάξη.Το μάθημα θα γίνεται σε τάξηΟι γονείς πηγαίνουν στη δουλειά.Οι γονείς θαΟι γονείς γκρινιάζουν ότι έχεις αργήσει στο μάθημα.Οι γονείς θαΠληρώνεις με νομίσματα.θα πληρώνεις μεΚάνεις βόλτες με το ποδήλατο σου.Συναντάς τους φίλους σου στην πλατεία.Συναντάς τους φίλους σουΠηγαίνεις διακοπές στο βουνό ή στη θάλασσα.Πηγαίνεις διακοπέςΜήπως υπάρχει κάτι που δεν αλλάζει ποτέ;ÛÂÏ. 148

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣΜπορείς να φανταστείς και άλλες «έξυπνες» συσκευές που μπορεί να υπάρχουν στο μέλλον;Σου αρέσει η ζωή που μας λέει το κείμενο;Τι γλώσσα θα μιλάνε οι άνθρωποι το 2050; θα μιλούν όλοι την ίδια γλώσσα;Ή θα έχουν διαφορετικές γλώσσες; Εσύ τι νομίζεις;Πότε ένα ηλεκτρονικόπαιχνίδι μοιάζει με αληθινό;||]2 ΪΤώρα που διάβασες τοκείμενο, τι χρειάζεσαι για ναπαίξεις ένα παιχνίδι εικονικήςπραγματικότητας;Όταν είναι εικονικής πραγματικότητας. Σεένα τέτοιο παιχνίδι δεν παρακολουθείς μιαοθόνη ούτε χρησιμοποιείς το πληκτρολόγιο.Εσύ βρίσκεσαι στο κέντρο της δράσης!Εκτός από ένα δυνατό υπολογιστή και τοσωστό πρόγραμμα, χρειάζεσαι ακόμα ένακράνος για το κεφάλι και ένα γάντι. Τοκράνος έχει μια οθόνη στο μπροστινόμέρος για να βλέπεις όλες τις αλλαγέςκαθώς κοιτάς γύρω σου. Επίσης έχει έναζευγάρι ακουστικά για τα ηχητικά εφέ. Τογάντι καταλαβαίνει κάθε κίνηση του χεριούσου, η οποία φαίνεται στην οθόνη. Είναιπραγματικά ένα γάντι του χεριού σου! Όταντα φοράς αυτά, οι θόρυβοι χάνονται καιείναι σαν να κοροϊδεύεις το μυαλό σου.Είσαι σ' έναν εικονικό κόσμο - έναν κόσμοπου δεν υπάρχει, νομίζεις όμως πως είναιαληθινός!'Εχεις παίξει ποτέ ένα τέτοιο παιχνίδι;Michael Coleman, «Τρελαμένοι Υπολογιστές», με αλλαγές σελ. 149

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ^ g^Μπορείς να βρεις τα 15 κρυμμένα ονόματα που βγαίνουν από τα παρακάτω ρήματα;1. συμμετέχω = συμμετοχή15. ετοιμάζομαι =Κ Ε ΛΥ Β Ε Γ Μ Ω Φ Ε Χ Α Π ΗΝ Δ Λ Π Φ Α Ν Τ Α Σ Ι ΑΑ Η Ε Λ Α Λ Μ 0 Β Υ Λ ΓΝ Λ Τ Η Ν Λ Ξ ι Ρ Ν 0 ΩΤ Ω Η Ρ Ι Α Π Μ Σ Δ Γ ΝΗ Σ Ζ Ω Σ Γ Ω Α Φ Ε Η ΑΣ Η Υ Μ Η Η Ψ Σ Ω Σ Α ΣΗ Θ Α Η Ξ Ε Κ Ι Ν Η Μ ΑΕ Δ 0 Υ Λ Ε Ι Α Η Κ Τ 0ÛÂÏ. 150

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣΣε ποια εποχή ανήκεις; Ανήκειςστο σήμερα, στο αύριο ή στοχτες;1. Τον καλύτερο βαθμό τον έχεις πάρει στο μάθημα:• της ιστορίας. Ξέρεις τα πάντα απ’ έξω κι ανακατωτά!των υπολογιστών. Είσαι ικανός να κάνεις τα πάντα μεέναν υπολογιστή.• των μαθηματικών. Λύνεις ακόμα και τα δυσκολότεραπροβλήματα!2. Το αγαπημένο σου ζευγάρι παπούτσια:• Είναι διαλυμένο από τη μπάλα, σου είναι μικρόαλλά το φυλάς ακόμα στην ντουλάπα σου!Είναι ολοκαίνουριο, με αερόσολες και τακορδόνια δένονται μόνα τους!• Είναι βολικό και μπορείς να περπατάς ώρες χωρίςνα κουράζεσαι.3. Το πλοίο των ονείρων σου είναι:• Ένα φουσκωτό για να πηγαίνεις για ψάρεμα!• Ένα ιστιοφόρο με ανοιγμένα πανιά!Ένα ταχύπλοο που θα μπορεί να κάνει το γύρο τουΑιγαίου σε μία μέρα!4. Πιστεύεις ότι το πιο ενδιαφέρον επάγγελμα είναι:Επιστήμονας: Υπάρχουν χιλιάδες πράγματα ναανακαλύψουμε ακόμα!• Ποδοσφαιριστής: Ξεσηκώνεις το πλήθος με μίαμαγική σου κίνηση!• Αρχαιολόγος: Ανακαλύπτεις πράγματα που είναιξεχασμένα εδώ και αιώνες!5. Το επόμενο ταξίδι που θέλεις να κάνεις είναι:• Στην Ισπανία για να παρακολουθήσειςτη Ρεάλ Μαδρίτης!Πού αλλού; Στο φεγγάρι!• Στην Αίγυπτο για να δεις από κοντά τις πυραμίδες.σελ. 151

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ6. Το μέσο που θα χρησιμοποιούμε στο μέλλον θα είναι:• Το ηλιακό αυτοκίνητο.Το διαστημικό λεωφορείο.• Το ιπτάμενο χαλί.7. Ο πιο σίγουρος τρόπος για να προχωρήσεις στο μέλλον:• Είναι με δεμένα τα κορδόνια σου!• Είναι να δίνεις σημασία στο παρελθόν!Είναι να μη φοβάσαι τους κινδύνους!ΚΑΙ ΤΩΡΑ ΓΝΩΡΙΣΕ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΣΟΥΑν έχεις πιο πολλά κόκκινα •:Ανήκεις στο παρελθόν. Πιστεύεις ότι είναι σημαντικό ναγνωρίζουμε το παρελθόν. Άνετα θα μπορούσες να γίνεις οκαλύτερος αρχαιολόγος ή να ζούσες σε μια παλιότερη εποχή.Αυτό δεν είναι κακό, αλλά μην ξεχνάς ότι έχεις το μέλλονμπροστά σου!Αν έχεις πιο πολλά πράσινα •Ζεις το τώρα! Απολαμβάνεις την εποχή σου με τα καλά της καιτα άσχημα κι αυτό είναι πολύ σημαντικό. Δεν ονειρεύεσαι ούτεδιαστημόπλοια αλλά ούτε και ιππότες με άλογα. Απλώςπιστεύεις ότι το παρελθόν είναι κάτι που τελείωσε, ενώ τομέλλον είναι κάτι που θα το δούμε. Άρα, ποιος ο λόγος ναβιαζόμαστε; Χμμ! Δεν έχεις κι άδικο!Αν έχεις πιο πολλά μπλε :Φουλ για το μέλλον, θέλεις να ξέρεις όλες τις τελευταίεςεφευρέσεις. Το μόνο που σε φοβίζει είναι μην προλάβει ναανακαλύψει κάποιος τα ιπτάμενα αυτοκίνητα πριν από εσένα!Καλά κάνεις και περιμένεις με ανυπομονησία το μέλλον, αλλάπρόσεχε, γιατί, όπως λέει και η παροιμία: «Όποιος βιάζεταισκοντάφτει!»σελ. 152 Από το περιοδικό «Αλμανάκο» τεύχος 142, Δεκέμβριος 2002

Για φαντάσου...Η Μίνα και ο Μαξ πάλι κάνουν τους νιειεκιιβ Για ναδούμε ιι μυσιηριο έχουν να λύσουν αυιη ιη φορά.ÛÂÏ. 153

Η Νίνα έτρωγε πίτσα στο σπίτι του Μαξ μιαζεστή καλοκαιριάτικη μέρα, όταν μπήκεανήσυχη η κυρία Ντέκερ, η μητέρα του Μαξ.«Είμαι τόσο νευριασμένη» είπε. «Θυμάστεεκείνο το παλιό σπίτι στη Νόρτον Ντράιβ;Άφησα μία πινακίδα "ΠΩΛΕΙΤΑΙ" στην αυλήσήμερα το πρωί. Μόλις πέρασα από εκεί καιδεν είναι στη θέση της. Είναι η τρίτη πινακίδαπου χάνεται αυτόν το μήνα».«Γιατί να κλέβει κανείς τις ταμπέλες τουμεσίτη 1 ;» ρώτησε η Νίνα. «Τι θα μπορούσε νακάνει με αυτές;»«Ποιος ξέρει;» Η κυρία Ντέκερ έβαλε στο ποτήριτης λίγη λεμονάδα και συνέχισε. «Πιθανόνκάποια παιδιά που δεν έχουν τίποτα καλύτερονα κάνουν. Μπορεί να θέλουν τις ταμπέλες γιανα φτιάξουν κάτι. Ξέρετε, ήταν ξύλινες».Ο Μαξ πρότεινε στη Νίνα: «Θέλεις να πάμε μετο ποδήλατο μέχρι εκεί και να δούμε μήπωςβρούμε κάτι;».«Δεν υπάρχουν και πολλά για να δείτε» του είπεη μητέρα του. «Μόνο δύο σπίτια είναι σε όλο τοδρόμο. Μια ηλικιωμένη κυρία, η κυρία Στερνς,μένει δίπλα στο παλιό σπίτι».Γκ.rσελ. 1541. ο μεσίτης/η μεσίτρια: πληρώνεται για να βρίσκει σε πελάτες σπίτι ή άλλο χώροπου θέλουν να αγοράσουν, να πουλήσουν ή να νοικιάσουν

JJ«Ίσως να είδε κάτι» είπε η Νίνα. «Ας πάμε να τηρωτήσουμε».Μισή ώρα αργότερα τα δύο παιδιά έφτασαν μετο ποδήλατο τους στο τέρμα του δρόμου. Έναφορτηγάκι ήταν παρκαρισμένο μπροστά από τοπαλιό σπίτι και ένας άντρας στεκόταν στοπεζοδρόμιο και κοίταζε δεξιά και αριστερά.«Ε, εσείς, παιδιά, ξέρετε την περιοχή;» ρώτησε.«Δεν είμαι από εδώ και ο ανιψιός μου, ο Πολ,μου σημείωσε ποια σπίτια πουλιούνται. Μου είπεγια ένα σπίτι στο τέρμα αυτού του δρόμου αλλάδεν ξέρω αν εννοούσε 2αυτό το σπίτι. Δενυπάρχει κανένα "ΠΩΛΕΙΤΑΙ" ».«Αυτό είναι το σπίτι που πουλιέται» του είπε οΜαξ. «Η μητέρα μου είναι η μεσίτρια».«Ωραία! Μπορείς να μου πεις το όνομα της καινα μου δώσεις το τηλέφωνο της; Μεενδιαφέρει αυτό το σπίτι. Ο ανιψιός μου μουείπε ότι τα σπίτια σ' αυτή την περιοχήπουλιούνται γρήγορα και ότι το συγκεκριμένοείναι ελεύθερο αρκετό καιρό. Ευτυχώς τοπρόλαβα πριν το πάρει κανείς. Δεν μπορούσανα έρθω πιο νωρίς».2. εννοώ: (εδώ) έχω στο μυαλό3. κουνάω το κεφάλι μου καταφατικά: κουνάω το κεφάλι μου προς τα κάτω και δείχνωστον άλλο ότι συμφωνώ ÛÂÏ. 155

Μόλις ο Μαξ του έδωσε τις πληροφορίες, οάντρας μπήκε στο φορτηγάκι και έφυγε. Η Νίναλέει κοιτάζοντας επίμονα το φορτηγό:«Ξέρεις κάτι Μαξ; Ο ανιψιός του, ο Πολ,μπορεί να πήρε τις πινακίδες για να μη δουν καιάλλοι ότι το σπίτι πουλιέται. Πολλάπράγματα μπορούν να χωρέσουν σε έναφορτηγάκι!».Ο Μαξ κούνησε το κεφάλι του καταφατικά 3 .«Ας ρωτήσουμε και την κυρία Στερνς αν είδετίποτα σήμερα το πρωί».Η κυρία Στερνς άνοιξε την πόρτα αμέσως μόλιςτα παιδιά χτύπησαν το κουδούνι. Ήταν μιαψηλή ηλικιωμένη κυρία με γκρίζα μαλλιά.«Α, μπορώ να φανταστώ ποιος μπορεί να πήρετις πινακίδες» είπε. «Ο Φρέντι Σουάνσον. Μένειένα τετράγωνο 4πιο μακριά. Μάλλον κάποιαπαλιοδουλειά σκαρώνει πάλι 5 ».ÛÂÏ. 1564. το τετράγωνο: (εδώ) μια μικρή περιοχή με κτίρια, σπίτια και γραφεία πουέχει γύρω της τέσσερις δρόμους5. σκαρώνω: σχεδιάζω, έχω στο μυαλό μου να κάνω

jΌση ώρα η πόρτα ήταν ανοιχτή, η Νίνα βρήκετην ευκαιρία να ρίξει μια γρήγορη ματιά μέσα.Της άρεσε το άνετο και ζεστό καθιστικό. Οκαναπές και οι καρέκλες ήταν αντίκες,ντυμένες με βελούδο και υπήρχαν δαντελένιαπετσετάκια 6 πάνω στα τραπέζια. Έναςμεγάλος πίνακας κρεμόταν πάνω από το τζάκι,στο οποίο έκαιγε δυνατή φωτιά.«Ξέρω το Φρέντι» είπε ο Μαξ. «Και ξέρω πούμένει. Πάμε να τον δούμε».Ο Φρέντι έβαζε τη μηχανή για το κούρεμα τουγκαζόν μέσα στο γκαράζ, όταν έφτασαν τα δύοπαιδιά σπίτι του. «Γιατί να πάρω μιαπινακίδα;» ρώτησε με απορία. «Δεν έχω λόγο.Εκτός από αυτό, έκανα δουλειά στον κήπο όλοτο πρωί». Η Νίνα έριξε μια ματιά στογκαράζ. Οι γονείς της με δυσκολία βάζουν τοαυτοκίνητο τους στο γκαράζ του σπιτιού της,επειδή είναι γεμάτο πράγματα. Όμως αυτό τογκαράζ ήταν εντελώς άδειο. Τότεπαρατήρησε ένα άσχημο ξύλινο σπιτάκι στηναυλή. Οι σανίδες ήταν γκρι και είχαν χαλάσειαπό τον πολύ καιρό.Όταν η Νίνα και ο Μαξ γύρισαν στο σπίτι,βρήκαν την κυρία Ντέκερ στην κουζίνα ναπλένει πιάτα. «Νομίζουμε ότι ξέρουμε ποιοςπήρε τις πινακίδες» της είπε η Νίνα.66. το δαντελένιο πετσετάκι ÛÂÏ. 157

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣΗΠοιον/Ποια, νομίζεις, έχειστο μυαλό της η Νίνα;Τον Πολ.Την κυρία Στερνς.Το Φρέντι Σουάνσον.Πώς το κατάλαβες;^Μήπως θέλεις βοήθεια;Διάβασε ξανά το κείμενο καιβρες: Γιατί να ήθελε να πάρειτις πινακίδες;DΠο Πολ;η κυρία Στερνς;Πο Φρέντι Σουάνσον;3 Η Νίνα έφερε στο μυαλό τηςτη στιγμή που μιλούσε με τονκαθένα. Τότε θυμήθηκε κάτιπολύ περίεργο, κάτι που δεν είχεπροσέξει την πρώτη φορά. Ποιοείναι αυτό που της έκανεεντύπωση;ÛÂÏ. 158

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ|Q3 ΗΠρόσεξε τις εικόνες. Πού ταιριάζει η κάθε λέξη;(σε μια εικόνα είναι δυνατό να ταιριάζουν 2 λέξεις)πίνακας, πινακίδα, ταμπέλα, τζάμι, τζάκι, πεζοδρόμιο,πεζόδρομος, φορτηγό, φορτίο, αυλή, μπαλκόνιÛÂÏ. 159

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣÛÂÏ. 160

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΤα βιβλία «Κείμενα για νέους σε απλά ελληνικά» απευθύνονται σε παιδιά 11-15χρόνων που μαθαίνουν την ελληνική ως δεύτερη ή ξένη γλώσσα, και αποτελούνυποοτηρικτικό διδακτικό υλικό για τη γλωσσική διδασκαλία στα Τμήματα Υποδοχήςτου Γυμνασίου. Προσβλέπουν στη δημιουργία κινήτρων για τηνεξωσχολική ανάγνωση και στην ανάπτυξη της δεξιότητας κατανόησης τουγραπτού κειμένου. Τα «Κείμενα για νέους σε απλά ελληνικά» μπορούν ναχρησιμοποιηθούν στην τάξη ως συμπληρωματικό διδακτικό μέσο για τηνδιδασκαλία αλλά και να προσφερθούν στους μαθητές για εξωσχολικήανάγνωση.Κριτήριο επιλογής των κειμένων ήταν κυρίως η ελκυστικότητα του περιεχομένουτους για παιδιά με εξαιρετικά περιορισμένες ευκαιρίες πρόσβασης στο γραπτόλόγο και με ελάχιστες εμπειρίες στο παιδικό λογοτεχνικό κείμενο. Τα κείμεναεντάχθηκαν σε ένα από τα τέσσερα βιβλία, με γνώμονα το βαθμό γλωσσικής καινοηματικής δυσκολίας. Πρέπει εντούτοις να επισημανθεί ότι οι αλλοδαποίμαθητές δε μαθαίνουν ελληνικά με μόνη πηγή τη διδασκαλία, αλλά κυρίως με ταακούσματα και την επικοινωνία έξω από την τάξη. Αυτό έχει ως συνέπεια (μεταξύάλλων) ότι η γλωσσική τους πρόοδος δεν ακολουθεί πιοτά την πορεία πουπροβλέπουν τα προγράμματα διδασκαλίας της ελληνικής ως ξένης γλώσσας: ηκαθιερωμένη σειρά παρουσίασης γλωσσικών φαινομένων (π.χ. η αιτιατική πτώσημετά την ονομαστική, οι ρηματικοί χρόνοι με αοριστικό θέμα μετά τουςχρόνους με ενεοτωτικό θέμα κ.ά.) συχνά δεν ανταποκρίνεται στην πρόοδο τωνπαιδιών που μαθαίνουν ελληνικά με «φυσικό τρόπο» - σ' ένα ευρύτεροελληνόφωνο περιβάλλον. Λαμβάνοντας υπόψη αυτή την ιδιαιτερότητα καιθεωρώντας ότι τα κείμενα αυτά δεν παρουσιάζουν ιδιαίτερες δυσκολίεςκατανόησης του περιεχομένου τους, δε διστάσαμε να εντάξουμε στα πρώταβιβλία κάποια κείμενα που περιλαμβάνουν δομές (π.χ. ρήματα σε παρελθοντικούςχρόνους) οι οποίες πιθανόν να θεωρούνταν πρόωρες για μαθητές που μαθαίνουνελληνικά αποκλειστικά μέσω της διδασκαλίας.ÛÂÏ. 162

Τα βιβλία «Κείμενα για νέους σε απλά ελληνικά» είναι σχεδιασμένα με τρόπο πουνα μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε διαφορετικά επίπεδα γλωσσομάθειας:Α' Βιβλίο: Υψηλό Αρχάριο Επίπεδο - Χαμηλό Μέσο ΕπίπεδοΒ’ Βιβλίο: Μέσο ΕπίπεδοΓ' Βιβλίο: Προχωρημένο Επίπεδο ΑΔ' Βιβλίο: Προχωρημένο Επίπεδο ΒΚάθε βιβλίο είναι οργανωμένο θεματικά σε 6 ενότητες που περιλαμβάνουνπρωτότυπα και διασκευασμένα κείμενα, τα οποία σχετίζονται με το θεματικόπυρήνα της ενότητας ή με κάποιες προεκτάσεις του:1. «Ζούμε μαζί» - Προβλήματα ένταξης, σχέσεις -αρμονικές και μη- μεταξύδιαφορετικών κοινωνικών ομάδων ή ατόμων/ομάδων με διαφορετικόπολιτισμικό υπόβαθρο.2. «Ο κόσμος μας» - Το φυσικό, κοινωνικό και πολιτισμικό περιβάλλον.3. «Εγώ κι εσύ» - Διαπροσωπικές σχέσεις στην οικογένεια, στην παρέα,στο σχολείο.4. «Από χώρα σε χώρα» - Μύθοι, ιστορίες και παραδόσεις λαών.5. «Και τώρα τι κάνουμε;» - Εργασίες, δραστηριότητες, αξιοποίησητου ελεύθερου χρόνου.6. «Για φαντάσου...» - Ιστορίες φαντασίας, περιπέτειας και μυστηρίου.Οι ενότητες περιλαμβάνουν ποικίλα δείγματα γραπτού λόγου: διάλογο, αφήγηση,ποίημα, κόμικς, θεατρικό κείμενο, πληροφοριακό κείμενο, οδηγίες, γράμμα κ.ά.Για τη διευκόλυνση της κατανόησης, σε κάθε κείμενο εξηγούνται πιθανέςάγνωστες λέξεις και φράσεις με όσο το δυνατόν απλούστερο τρόπο και με τηβοήθεια σκίτσων. Συνήθως, προηγείται του κειμένου μια σύντομη εισαγωγή ήερώτηση προσανατολισμού για τη διευκόλυνση της πρόσβασης στο γενικό νόηματου κειμένου.ÛÂÏ. 163

Όλα τα κείμενα συνοδεύονται από δραστηριότητες κατανόησης και αξιοποίησης 7που ακολουθούν μια κοινή σειρά:α) συνοπτική ή επιλεκτική κατανόηση του κειμένου (ερωτήσεις, ανπστοίχιση,πολλαπλή επιλογή, σωστό/λάθος...)β) διασύνδεση με τα βιώματα, τις εμπειρίες και τα ενδιαφέροντα του μαθητή(προφορική έκφραση, συζήτηση)γ) εμπέδωση τομέων λεξιλογίου (θεματικό λεξιλόγιο, σχέσεις υπερωνυμίας καιυπωνυμίας, συνωνυμίας και αντωνυμίας...)Ούτε η σειρά των ενοτήτων και των κειμένων αλλά ούτε οι δραστηριότητες είναιδεσμευτικές: ο μαθητής θα διαλέξει, με βάση τους τίτλους και την εικονογράφηση,όποιο κείμενο τον ενδιαφέρει και θα παραμερίσει όσες δραστηριότητες θεωρήσειενοχλητικές μετά τη χαρά που μπορεί να έχει αισθανθεί κατανοώντας τοκείμενο.Μια επιλογή κειμενικών αποσπασμάτων δεν μπορεί σε καμία περίπτωση νααντικαταστήσει την επαφή με το αυτούσιο βιβλίο. Ωστόσο, μπορεί να αποτελέσειερέθισμα για το μαθητή να ανατρέξει στο ίδιο το βιβλίο, αν κρίνει ότι τονενδιαφέρει. Η παρουσία και η κατάλληλη αξιοποίηση των «εξωσχολικών» βιβλίωνλογοτεχνικού ή πληροφοριακού τύπου στη διδασκαλία της δεύτερης ή ξένηςγλώσσας έχει τεράστια σημασία για τη γλωσσομαθησιακή πορεία των μαθητών καιμπορεί να περιορίσει το βάρος των «κουραστικών», για πολλούς μαθητές,τομέων μάθησης, όπως είναι η γραμματική και η ορθογραφία.Υποσημείωση1. Οι δραστηριότητες αυτές προϋποθέτουν συζήτηση στην τάξη με τη συνδρομή του εκπαιδευτικού. Οιαπαντήσεις των μαθητών παρουσιάζουν αρκετό ενδιαφέρον για την πρόσβαση στον τρόπο σκέψης καιτις εμπειρίες των μαθητών. Γι' αυτό, προτείνεται στον εκπαιδευτικό να τις καταγράψει.ÛÂÏ. 164

ΠΗΓΕΣ1. ΖΟΥΜΕ ΜΑΖΙΕυγένιος Τριβιζάς (2001): «Η τελευταία μαύρη γάτα», Αθήνα, εκδ. Ελληνικά ΓράμματαΕλένη Αντωνάκου (2001): «Ο ξενιτεμένος», στο «Στη Χώρα της φαντασίας. 67 ΕλληνικάΠαραμύθια, Ιστορίες και Ποιήματα για Παιδιά», Αθήνα, εκδ. ΆγκυραΓιάννης Ρίτσος: «Ειρήνη» στο «Νεοελληνική Γλώσσα για το Γυμνάσιο», Τεύχος Β’, Αθήνα,ΟΕΔΒΜπριζίτ Λαμπέ - Μισέλ Πυές (2002): «Ο πόλεμος και η ειρήνη»,(απόδοση: Βίτω Αγγελοπούλου), Αθήνα, εκδ. ΆγκυραΓιασάρ Κεμάλ (1999): «Η ιστορία ενός νησιού», Αθήνα, εκδ. θεμέλιοLaudec-Cauvin (1998): «Μάθε γλώσσα κι άστηνε... στο Σεντρίκ 3», Αθήνα, εκδ. Modern Times2. Ο ΚΟΣΜΟΣ ΜΑΣΛότη Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου (2002): «Τα τέρατα του λόφου», Αθήνα, εκδ. ΠατάκηΟδυσσέας Ελύτης (1971): «Ο Ήλιος ο Ηλιάτορας», Αθήνα, εκδ. ΊκαροςHerman Melville (1991): «Μόμπι Ντικ» ή «Η Φάλαινα», Αθήνα, εκδ. GutenbergΣπύρος Γ. Τσίρος (2001): «Ο Γρηγόρης της βροχής», στο «Νεοελληνική Γλώσσα για τοΓυμνάσιο», Τεύχος Β’, Αθήνα, ΟΕΔΒΑρκάς (1997): «Με τον κηδεμόνα σου», στη σειρά «Χαμηλές πτήσεις του Αρκά», Αθήνα,εκδ. Γράμματα3. ΕΓΩ ΚΙ ΕΣΥΡόαλντ Νταλ (1993): «Το θαυματουργό φάρμακο», Αθήνα, εκδ. Ψυχογιός«Nathalie, η φευγάτη: Συμβουλές υγείας από τη γιαγιά» στο περιοδικό «ΤΑ ΣΑΪΝΙΑ»,τεύχος 133, Αθήνα, Απρίλιος 2003Μάνφρεντ Μάι (2002): «Μόνο ποδόσφαιρο στο μυαλό», Αθήνα, εκδ. ΠατάκηΝίκος Καμπάς (1988): «θα βραχούμε», στο «Τα εκατό καλύτερα ελληνικά ποιήματα»,Αθήνα, εκδ. ΓλάροςLaudec-Cauvin (1998): «Όλα του γάμου δύσκολα!, στο Σεντρίκ 3», εκδ. Modern TimesΤάνια Γεωργιοπούλου, «Άργησε πάλι σήμερα...» στο «ΟΙΚΟ», τεύχος 6, 8 Μαρτίου 2003ÛÂÏ. 165

ΠΗΓΕΣ4. ΑΠΟ ΧΩΡΑ ΣΕ ΧΩΡΑΣοφία Ζαραμπούκα (1981): «Μυθολογία 3, Η Αθηνά, ο Ποσειδώνας, ο Απόλλωνας και η Άρτεμη»,Αθήνα, εκδ. ΚέδροςΓιάννης Μπαρτζής, Δέσποινα Στίκα (1999): «Περιμένοντας τον Αϊ-Βασίλη σε άλλη πατρίδα», στο«Να τα πούμε; Να τα πείτε!», Αθήνα, εκδ. Ψυχογιός«Οικογένεια Σμαλά» στο περιοδικό «ΤΑ ΣΑΪΝΙΑ», τεύχος 128, Νοέμβριος 2002Αγγελική Βαρελλά: (συνδετικά κείμενα-επιμέλεια), στο «Να τα πούμε; Να τα πείτε!»,Αθήνα, εκδ. Ψυχογιός5. ΚΑΙ ΤΩΡΑ ΤΙ ΚΑΝΟΥΜΕ;Άννα Γκέρτσου-Σαρρή (1992): «Σπίτι δίχως αυλή», Αθήνα, εκδ. ΚέδροςΘεοδώρα Γεωργακούδη (2002): «Από την κερασιά στο ΙΝΤΕΡΝΕΤ», Αθήνα, εκδ. ΨυχογιόςMichael Coleman (1999): «Τρελαμένοι Υπολογιστές», Αθήνα, εκδ. Ερευνητές«Μαθαίνοντας το Ίντερνετ: Τι είναι το Internet», ειδική έκδοση στην εφημερίδα«Η Καθημερινή», τεύχος 16. ΓΙΑ ΦΑΝΤΑΣΟΥ...Τζόναθαν Σουίφτ (1993): «Τα ταξίδια του Γκιούλιβερ», Αθήνα, εκδ. ΆγκυραΑδελφοί Γκριμ (2000): Ο Κοντορεβιθούλης, (απόδοση στα ελληνικά: Ειρήνη Μάρρα),Αθήνα, εκδ. ΚέδροςΜέγκαν Στάιν - Χ.Ο. Στάιν (2000): «Ο Άλφρεντ Χίτσκοκ και οι τρεις ντετέκτιβ στο μυστήριοτρίποντα και δωροδοκίες», (μετάφραση: Πέρσα Κουμούτση),Αθήνα, εκδ. ΨυχογιόςΤζιάνι Ροντάρι (1979): «Παραμύθια από το τηλέφωνο», (μετάφραση: Νάσα Μπαμπάκου),Αθήνα, εκδ. ΤεκμήριοMichael Coleman (1999): «Τρελαμένοι Υπολογιστές», Αθήνα, εκδ. Ερευνητές«Ιστορία για μικρούς ντετέκτιβ», σε μετάφραση από την Ιστοσελίδα MysteryNet.comÛÂÏ. 166