Transform your PDFs into Flipbooks and boost your revenue!
Leverage SEO-optimized Flipbooks, powerful backlinks, and multimedia content to professionally showcase your products and significantly increase your reach.
REBOLUSYONARYO A DYARYO TI UMILI TI AMIANAN-LAUD A LUZONDANGADANGABRIL-HUNYO 2002 ✰ TAWEN 16 BLG 2 ✰ P5.00 ✰ IPASA NO MABÁSAPetpetan Dagiti PrinsipyoSagrapenti Ad-adu Pay a Bungati Agraryo a RebolusyonNASUROK 65,000 A MANNALON ITI ILOCOS KENKordilyera ti nakabenepisyo kadagiti bunga tiagraryo a rebolusyon. Relatibo a bassit paydagiti nagun-od tayo a balligi, ngem napateg kennapnuan adal para kadatayo a masa, ken senyal ti adadupay a balligi. Babaen kadagiti naisayangkat aprograma iti AgReb, masagsagrap tayon ti agdama abunga ti rebolusyon numan saan tayo pay a nadanonti pinal a balligi.para kadagiti singasing, komentaryo, agsurat iti e-m@il address ti Dangadangdangadang2002@yahoo.comIti panangisayangkat iti AgReb,nadumaduma dagiti kapadasan tayonga umili. Salamat iti Maikadua aNaindaklan a Tignayan a Panagilinteg,positibo ti resulta dagitiprograma. Numan pay adda dagitisumagmamano a negatibo a kapadasan,nabaknang met ti adal a maadawtayo kadagitoy.
L i n a o nSagrapen ti Ad-adu pay a BungaTi Agraryo a Rebolusyon ....................1Balligi iti AgRebIbaba ti Interes iti UtangPunasen ti Usura iti Kaaw-awayan......6Kabataan iti Kaaw-awayanTumiptipon iti Dangadang ................11Panagbukel iti Sangay ti Partido ........16Pito a kinaulbod tiimperyalista nga US.........................20Ibutaktak ken Supiatendagiti Kontras a sumsumrek iti ICR ..25Ammoyo Kadi? ...................................27Ambus insayangkat ti FZAC.................28Damag ken Adal .................................29PIDBAK..............................................34Seksyon Kultural ................................35Manuel ..............................................36dangadangTi DANGADANG ket rebolusyonaryo a dyaryo ti umiliiti Amianan-Laud a Luzon. Kas dyaryo ti umili, ditoy amaipablaak dagiti kinapudno a laplappedan kenkalkaluban dagiti agturturay a dasig, dagiti damag kenimpormasyon a saan a rummuar kadagiti dyaryo,radyo, ken pagiwarnak a kontrol dagitimanaggundaway ken manangidadanes a dasig.Ti DANGADANG ket rummuar kada tallo a bulan ititarabay ti Partido Komunista ti Pilipinas.Tapno naananaynga agserbi daytoy kas boses ti umili, dawatenmi nga ipatulod yo dagiti damdamag, komentaryo,kanta, iskit, daniw, drowing, ken dadduma pay a kayattayo a maipablaak. Kasta met a silulukat kami itianiaman a dillaw, obserbasyon, ken singasing.Pagtitinnulongan tayo a padur-asen ti DANGADANG.Ti lima a piso a presyo ti dyaryo tayo ket bassit aboluntaryo a donasyon tapno masuportaan ti agtultuloya panagruar na.Kontra-Pyudal a DangadangMaibilang kadagiti positibo a kapadasan ket tipannakaingato ti sueldo dagiti mangmangged-talon.Babaen iti panagtignay dagiti mangmangged-taloniti Ilocos, nagun-od da ti nayon a P20-30 iti inaldawa sueldo (naistorya iti Enero-Marso 2002 isyu tiDangadang). Iti met sabali pay a kapadasan, balligiti kontra-usura a kampanya iti Ilocos ken iti maysaa paset ti amianan a Kordilyera (kitaen iti panid 7 itidaytoy nga isyu). Kadagitoy a kampanya iti AgReb,nalatak nga adal ti husto nga aplikasyon asyon ti linya tikontra-pyudal a dangadang ken panangikeddeng itihusto a target. No nangato wenno nalabes unay titarget, syempre ket agmintis.Maysa pay a napateg nga adal ditoy ket tidangadang a masa kas integral wenno di-maisinaa paset ti AgReb. Nasamsam-it ti balligi no imbungati mismo a panagtignay ken dangadang tayo, nonagtaud iti mismo a ling-et ken sakripisyo tayo. Kasiti apoy a mangtenneb ken mangpatadem iti buneng,ti dangadang a masa ket mangpatibker iti tured kenpakinakem tayo nga agrebolusyon. Babaen itidangadang a masa, maipasagepsep iti panunot tayo:mabalin a magun-od dagiti tarigagay tayo, saan ababaen iti maymaysa a tao, no di ket babaen itinagtitipon a pigsa ken kolektibo a panagtignay tayo.Babaen iti dangadang a masa, umir-irut ti panagkakaduaken panagkaykaysa tayo. Naregregta tipartisipasyon tayo. Ken ngumatngato ti panagtalektayo iti bukod a kabaelan.Isu a malaksid kadagiti kongkreto a benepisyo tiAgReb (sueldo, nayon a produksyon, kdpy.), addamet dagiti “saan a kongkreto” ngem napateg metlaeng a bunga (abante a kapanunotan, panagdur-asti kabaelan, panagtitinnulong, kinaregta, kdpy.)Dakkel a balligi dagitoy no ikompara tayo itinapalabas no sadino nga awan pay dagiti rebolusyonaryonga organisasyon masa (ROM) tayo, ditayo pay ammo nga adalen ken amirisen ti pannakagundawayken pannakaidadanes tayo, naibalud kennakaturog ti panunot tayo, ken pagarup tayo a tiagdama a kasasaad ket gagangay ken di tayokabaelan a baliwan.Dayta a kasasaad ket isu’t kayat ti reaksyonaryoa gobyerno nga agtalinaed. Isu’t panggep dagiti doleoutprojects nga ipadpadawat da kas iti naduma-Panid 2 DANGADANG
Kadagiti Grupo a Pangorganisa dagiti Mannalon(POG), nakabukel ken napadur-as tayo tibayanihan iti panagraep, panagapit, panagpalawaiti payaw, panangisimpa wenno panagaramid itiirigasyon, panagbunag kadagiti materyales, kdpy.duma a programa iti agrikultura (CECAP,CHARMP, CASCADE). Aginlalaing ti gobyerno,kasta met dagiti kakumplot na a repormista ngaNGO, a mangisangpet ken mangiyawis iti pondo kenproyekto. No adda man maitulong dagitoy, apagbiitlaeng. Pannakaallilaw, pannakapukaw ti respeto tayoiti bukod a bagí, ken panagdependar iti ipalimos tigobyerno ti ipaáy dagitoy.Dagiti dole-out projects ti gobyerno kenrepormista a grupo ket kasla kendi a pangay-ayotapno saan nga agriri ti ubing, wenno paracetamola maipatomar iti pasyente nga agsakit iti malaria.Kayat na a saoen, saan da a risuten dagiti batayan aproblema tayo, no di ketdi lallalo a maigalut tayo itimanaggundaway a sistema, mailumlom iti utang,agdependar kadagiti imported nga abono kenpestisidyo, ken pagganansyaan dagiti imperyalista(kitaen iti Praymer iti Repormismo, Nobyembre 2001nga isyu ti Ramut).Adda dagiti panawen nga umisu ti dole-out – notiempo ti kalamidad kas iti bagyo, ginggined, kendadduma pay a didigra kas iti ebakwasyon gapu itimilitarisasyon ken food blockade wenno panangiparitti militar iti panagserrek ti taraon kadagiti baryogapu iti suspetsa a mapan daytoy iti NPA. Rumbenglaeng a mawarasan tayo nga umili iti relief goodskas iti bagas ken delata, ken maikkan tayo ti tulongpara iti rehabilitation wenno pannakaisimpa dagitinaperdi a sanikua ken pagbiagan. Husto laeng dagitiinsayangkat ti tignayan tayo a programa a relief &rehabilitation. Maiduma daytoy iti kadawyan ngaaramid ti gubyerno no sadino a ti pondo ketmakurakot ken tedda laeng ti iwaras da, ken mausarpay ketdi para iti panagpammarang a managtulongdagiti politiko.Iti bangir na, di na kayat a saoen a supiaten tayoamin nga iserrek ti gobyerno. (Saan tayo a kumontraiti panagdur-as; ngem kumontra tayo iti panagdurasa para laeng iti agturturay adasig.) Rumbeng a kiddawentayo nga ited ti gobyerno dagitipanggimong a serbisyo kas itirangtay, kalsada, irigasyon,eskuelaan, klinika, kdpy. Daytaket rebbengen ti gobyerno. Timet rebbengen tayo ket gunodendagitoy babaen iti dangadang a masa: ibutaktakken supiaten tayo ti panagkurakot da iti pondo, disarmaanwenno ikkaten tayo dagiti palab-og anakakabit kadagiti iserrek da a proyekto, kensiguraduen tayo a ti proyekto ket pudno nga agserbiiti umili ken rebolusyon.KooperatibaKadagiti kooperatiba, ti kadur-asan ken kadakkelanti nagun-od ket ti bayanihan (alluyon, ub-ubbo,ammoyo, innabuyog, binnádang, kumpang, gamal,maskol, alos, angkas, labor exchange, kdpy.) Kastamet ti rice coop. Dagitoy ket simple a porma tikooperatibaooperatiba. Awan wenno bassit laeng ti kasapulana pondo ken materyales. Siguden nga ar-aramidentayo, isu a saan a kasapulan ti treyning.Kadagiti Grupo a Pangorganisa dagiti Mannalon(POG), nakabukel ken napadur-as tayo ti bayanihaniti panagraep, panagani, panagpalawa iti payaw,panangisimpa wenno panagaramid iti irigasyon,panagbunag kadagiti materyales, kdpy. Iti abagatannga Abra, dagiti Grupo a Pangorganisa iti Kababaihan(WOG) ket nakaaramid iti komon nga uma.Abril-hunyo 2002 Panid 3
Iti sumagmamano a baryo ti Kalinga ken Abra, addamet organisasyon ti mannalon a nagtitinnulong anagaramid kadagiti payaw. Dagiti kelleng ketnagbibingayan dagiti kameng da a nakurapay kennababa-nga-akintengnga a mannalon.Saan a matawaran ti kinapateg ti alluyon. Kasiti dangadang a masa, mapanday met laeng tikolektibo a panagtignay, panagtitinnulong, panagkakadua,ken kinaregta tayo.Iti bangir na, adda met negatibo a kapadasantayo kadagiti dadduma a klase ti koop partikular iticredit coop, consumers coop (coop store), ken marketingcoop. Ngamin, dagitoy ket komplikado a klaseti koop. No nasapa unay a maibangon ken saan paya nagun-od dagiti rekisitos, makabuong iti ulo dagititumaud a problema. Kadawyan nga iyuray tayo itiNPA ti panangrisut kadagitoy. Wenno kadawyan ketmabangkrap ti koop gapu kadagiti utang a saan amabaybayadan.Maysa pay, adda dagiti koop tayo a “CDA-type”– sumursurot wenno impluwensyado iti repormistanga oryentasyon nga isaksaknapti Cooperative DevelopmentAuthority - ahensyanga us-usaren ti gobyerno.Iti damo a buya, kaslamayat ti prinsipyo ken sistemadagiti CDA-type akoop. Iti aktwal, dagitoy ketawan ti naindasigan a takderda para kadagiti marigrigat(class bias), nakaturong itipanagganansya (profit-oriented),ken nakabalangkasiti burges a sistema.Kasapulan pay a maisimpati oryentasyon dagitiibangbangon tayo a koop.Kadagiti komplikado atipo ti koop, ti kangrunaan a rekisito ket nangato atukad ti politikal a konsolidasyon dagiti organisasyontayo ken panagadal iti rebolusyonaryo akooperatibismo. Ngem saan nga umanay daytoy.Kasapulan pay ti pondo, literasya, treyning itipanagkuenta (accounting and bookkeeping),komitment ken disiplina iti panangipatungpalkadagiti patakaran ti koop. Adu pay nga oras timausar iti panangsango tayo iti koop (panaggatang,panagkuenta, panag-odit, imbentaryo, kdpy).Kadagiti sumaruno a panawen, nasaysayaat ngaikarigatan tayo a gun-oden dagiti rekisitos sakbay amangibangon kadagiti komplikado a koop.Sosyo-Ekonomiko a ProyektoNapatpateg ti kontra-pyudal a dangadang ngemti sosyo-ekonomiko a proyekto (SEP) para itipanangiyabante iti AgReb.Ngem adda dagiti lugarIti kabuklan tiKordilyera, tikontra-pyudal adangadang ketnakapauneg itikontraimperyalistakenkontra-pasista adangadang.aglalo kadagiti nasulinek aluglugar iti Kordilyera nosadino a saan a nalatak tipyudal a panaggundaway.Nupay kasta, adda lattadagiti lokal a porma tipanaggundaway a rumbenga masukisok ken masangoiti umannatop awagas. Annadan tayo asaan nga agturong iti“Kannigid” a kamali kas itipanangtarget kadagitibaknang a mannalon.Iti kabuklan ti Kordilyera, ti kontra-pyudala dangadang ket nakapauneg iti kontraimperyalistaken kontra-pasista a dangadang.Ti target ket militarisasyon, dam, minas,kontra-umili a linlinteg, ken repormista ngaSEP a manggulgulo, mangag-agaw, ken mangperperdiiti ili ken pagbiagan tayo. Kagiddandagitoy a politikal a dangadang, kasapulantayo met dagiti kongkreto a benepisyo a pangekonomyaaglalo ta atrasado ti produksyon itikabambantayan. Magun-od dagitoy a benepisyobabaen kadagiti SEP.Iti kabuklan, dakkel ti naitulong dagiti SEPtayo aglalo kadagiti nasulinek a luglugar ti Kordilyerano sadino a limitado ken atrasado ti ramit iti produksyon.Dagiti rebolusyonaryo nga SEP ket nakatulongiti panangpalag-an iti rigat ken panangpadur-asbassit iti produksyon, aglalo ta nasurot ti husto ngaoryentasyon (kitaen ti Enero-Marso 2002 isyu tiDangadang). Maibilang kadagiti SEP tayo tiPanid 4 DANGADANG
panangibangon iti pandayan, kiskisan,waterworks, micro-hydro paraiti kuryente ken silaw, dispersal tidinguen ken bin-i, panangpadur-as itiramit iti produksyon, panagusar itiorganiko nga abono, ken adu pay.Dakkel ti epekto (impact) ti ngimmatuanti produksyon iti pagay itisumagmamano a baryo ti Kalingababaen iti SEP a panagusar itiorganiko nga abono (marapait kasabono iti pagay). Positibo daytoy akapadasan gapu ta nasurot ti hustonga oryentasyon - agrugi iti simple ken awan tikasapulan a pondo, dagiti materyales a mausar ketaggapu iti lokalidad ken saan a kasapulan amagatang, nalaka a maadal ken isuro tayo mismokadagiti pada tayo a mannalon, ken dagus a makitati benepisyo. Napadur-as ti syentipiko a kaammuantayo. Mabalin pay a mapalawa ti sakup daytoybabaen kadagiti farmers seminar wenno innadaldagiti mannalon tapno agsisinnukat iti kapadasanken agiwayat kadagiti eksperimento para iti panangpadur-asiti produksyon.Maysa pay a pagwadan nga SEP ket ti waterworksa proyekto iti maysa a baryo ti Mountain Province.Natadem a naitudo ti tulbek wenno kagyat akangrunaan a kasapulan ti baryo - napigsa ti gagarti umili a marisut tiDakkel ti epekto(impact) ti ngimmatuanti produksyon iti pagayiti sumagmamano abaryo ti Kalinga babaeniti SEP a panagusar itiorganiko nga abono(marapait kas abono itipagay). Positibo daytoya kapadasan gapu tanasurot ti husto ngaoryentasyon - agrugi itisimplekinakurang itidanum - isu a naregtati partisipasyonda. Adal ditoy ti naannada panagpili noania ti SEP nga isayangkat.Maysa pay,nausar ti dangadanga masa (petisyon kendelegasyon), kastamet ti mobilisasyonmasa (panagbunag titubo).Adda met dagitisumagmamano apagkapuyan tayopay kadagiti SEP.Maysa ditoy ket ti nabatbatipay nga ipus ti ekonomismo,wenno nalabes a panagpokusiti ekonomya nga awan wennokurang ti kabatog a politikal akonsolidasyon ti ROM. Maysapay ket ti agrurutap nga SEPiti maymaysa a baryo -“bumukol” daytoy kenmaawanan ti pokus wennomaigalut ti atensyon dagitiROM iti kinaadu ti maasikasoa proyekto a saan met a nakatutokiti kagyat a kangrunaan a kasapulan ti baryo.Rumbeng nga agbatay tayo iti tukad ti kabaelan tayoa tamingen. Maysa pay ket ti kinakurang ti treyningtayo nangnangruna iti management wenno panagtamingiti proyekto, panagtarimaan kadagiti makina(mekanikal ken elektrikal), ken syentipiko akaammuan iti agrikultura. Nayon ken dakkel a tulongkoma no adda dagiti maorganisa nga eksperto kasiti engineer ken agriculturist.Iyunay-unay tayo dagiti salik para iti panagballigiti aniaman a klase ti SEP: politikal a konsolidasyonti ROM, dangadang wenno mobilisasyonmasa, maksimisasyon ti bayanihan ken lokal wennosigud a kaammuan ti umili, nakaturong iti kagyat akangrunaan a kasapulan ti baryo, dagus a kongkretoa benepisyo para iti kaaduan aglalo dagiti marigrigata saray, agrugi iti simple, nalaka a maiwanwan,agusar iti lokal a materyales, ken mangpadur-as itisyentipiko a kaammuan tayo.Kadagiti sumaruno nga isyu ti Dangadang,binsa-binsaen tayon to nga adalen ti dadduma paya kapadasan.Lugar ti AgReb iti Kabuklan aRebolusyonNadumaduma ti porma dagiti programa itiAgReb, ngem addaan maymaysa a panggep. Itiababa a sarita, panggep ti AgReb a marisut dagitipanagrigrigat tayo a dasig a mannalon tapno pumigpigsati pakinakem tayo nga agrebolusyon. Babaeniti AgReb, addang-addang a marisut ingganamapunas dagiti pyudal ken mala-pyudal a pannakagundawaytayo (kinaawan wenno kinakurang tiAbril-hunyo 2002 Panid 5
daga gapu iti monopolyo dagiti apo’t daga,managgundaway nga abang iti daga, usura wennonangato nga interes iti pautang, kdpy). Partikular itiKordilyera, panggep ti AgReb a marisut ti nailian apannakaidadanes dagiti nailian a minorya (dinainkalintegana linlinteg iti daga, panaggamgamkadagiti nagtaudan a daga para iti makaperdi aproyekto kas iti minas ken dam, ken atrasado aproduksyon nga imbunga ti historikal a panangipaidamti gobyerno kadagiti panggimong a serbisyo).Ti agraryo a rebolusyon (AgReb) ket kangrunaana tulbek (susing kawing) iti panagabante ti nailiandemokratikoa rebolusyon iti kaaw-awayan. Gaputa datayo a mannalon ti kaaduan a mangbukbukeliti populasyon iti pagilian, rumbeng laeng a tirebolusyon ket nangnangruna nga agpaáy kadatayo.Isu’t kaipapanan ti demokratiko a galad tirebolusyon: agserbi para iti kaauduan.Ti AgReb ket maysa kadagiti tallo a rebbengen tirebolusyon iti kaaw-awayan, kabatog ti armado apannakidangadang ken panangipasdek kadagiti basea masa. Diyalektikal ti relasyon daytoy a tallo. Kayatna a saoen, saan a makaabante ti maysa kadagitoyno mabaybay-an ti dadduma. Dumur-as met timaysa no dumur-as ti dadduma. Ngarud, managparnuaynga iyabante tayo dagitoy a tallo.Balligi iti AgRebIbaba ti Interesiti UtangPunasen ti Usuraiti Kaaw-awayanTi kampanya para iti panangipababa iti interesiti utang ket paset ti minimum a programa tiAgraryo a Rebolusyon (AgReb) nga iwaywayattayo kadagiti sona a gerilya. Daytoy ket umunanga addang iti pananggun-od iti pannakapunas tiusura iti kaaw-awayan.Ti usura ket panagpautang nga addaan nakangatngatonga interes wenno anak ti utang. Ti interesa nangatngato ngem 12% kada tawen wenno 1% kadabulan ket maibilang nga usura. Daytoy ket kadawyannga ar-aramiden dagiti apo’t daga ken komersyanteusurero.Kuarta wenno farm inputs (abono,pestisidyo, bin-i) ti ipautang da kadatayo amannalon. Nadagsen a problema daytoy kadatayo,aglalo dagiti marigrigat ken nababa-nga-akintengngaa mannalon. Saan a makaanay ti maysa laeng a croppinga pagay para kadagiti batayan a kasapulan tipamilya. Kasapulan unay nga agmula tayo pay ticash crop.Kadagiti lugar a naipauneg iti mala-pyudal asistema, saan tayo a makaproduksyon no awan timautang a pagpuonan a mausar iti nadumaduma agastos – bayad ti bin-i, abono, pestisidyo, wennogasolina; abang iti traktora wenno nuang; tangdandagiti katinnulong iti panagmula, panagsibog, kendadduma pay a trabaho iti produksyon a saan a kayati pamilya tayo a bukodan nga aramiden. Daytoy akasasaad ti gunggundawayan dagiti usurero. Gaputa ammo da a kasapulan tayo unay a makautang,idiktar da ti nakangatngato a tantos ti interes. Maysadaytoy kadagiti mala-pyudal a pananggundaway asagsagrapen tayo iti kaaw-awayan.Panid 6 DANGADANG
Nasaknap nga Usura iti KapataganPumigpigsa metten uray itiKabambantayanNasaknap ken napalalo ti usura kadagiti amin apaset ti Ilocos. Ti agdama nga interes ket dumanoniti 120% kada tawen wenno 10% iti kada bulan. Isu ano umutang ka ti P7,000 para iti puonan iti tabako,agbayad ka ti P700 kada bulan. Iti kada panagmulaiti tabako, mapan nga uppat agingga lima a bulansakbay a makapataud ka ti pagbayad. Kaipapananna a ti P7,000 nga ipautang ti usurero ket aganakiti P3,500 wenno kagudua iti puonam iti uneg tilima a bulan laeng . No dadduma pay ketdi ketikissayen dagiti usurero ti interes iti tallo a bulan.Isu a no P7,000 ti inutang mo, P4,900 laengen tiaktwal a maalam a pagpuonan. Naikissayngaminen ti P2,100 a kas bayad iti interes iti tallo abulan.Uray iti sumagmamano a pasetti Kordilyera ket napigsan ti usura.Daytoy ti mapaspasamak numanadda pay laeng dagiti nainsigudana sistema ti kooperasyon. Iti maysaa baryo (ikoda tayo iti nagan aRang-ay) dimmanonen iti 10%kada bulan ti interes ti pautang.Uray dagiti kooperatiba a serbisyoti konsepto a nakaibangonan na ketnaapektaranen iti managgundawaya mala-pyudal a sistema ti pautang.Kasapulan a maadal tayo tihusto a linya ken praktika ti pannakaiwayatti kampanya para itipannakapunas ti usura. Kitaen tayodagiti praktika kadagiti sona agerilya iti Ilocos ken Kordilyera.Pannakaipababa ti InteresAddang a PangrugianIdi Marso 2002 iti maysa a baryo ti Ilocos (ikodatayo iti nagan a Nagbayogan) nagballigi dagitimannalon iti kampanya a panangipababa iti interesti agdama nga utang. Naipababa iti 5% ti interesmanipud iti 10% kada bulan. Daytoy a gatad ketdakkel a balligi para iti panangpalag-an iti bakbaklayendagiti mannalon nga utang.Ti balligi iti baryo Nagbayogan ket resulta tiAgingganga agtaltalinaed tipyudal ken mala-pyudala panaggundaway itikaw-awayan, saan amaaddaan dagitimarigrigat a mannalonken nababa-ngaakintengngaa mannalonti bukod a puonan paraiti produksyon.napinget, naregta, ken agtultuloy a kampanya dagitimannalon kontra iti usura. Ti kampanya ketindauluan ti Grupo a Pangorganisa (GP wenno OG)iti baryo. Iti tulong ti NPA, nailawlawag kadagitikameng ti GP no ania ti usura ken apay a mananggundawaydaytoy. Nailawlawag met ti husto a wagasti panangisayangkat iti kontra-usura a kampanya.Agingga nga agtaltalinaed ti pyudal ken malapyudala panaggundawayiti kaw-awayan, saan amaaddaan dagiti marigrigata mannalon kennababa-nga-akintengngaa mannalon ti bukod apuonan para iti produksyon.Ditoy a kasapulandagiti natibker ken nadurasa rebolusyonaryo ngaorganisasyon dagiti masaa mannalon, ti PambansangKatipunan ng mga Magsasaka(PKM). Ti pannakaiwayat tikampanya para iti panangipababaiti interes iti utang ket isu ti umunanga addang iti pannakapunas tiusura.Iti sumaruno nga addang, iwardasken iplano ti PKM iti lokalidadti nadumaduma a pamuspusantapno maaddaan dagiti mannalonti urnong a kuarta. No maipababati interes iti utang, kaipapanan namet a dakdakkel a paset ti produktoda ti agpaay iti batayan a kasapulan.Gapu ditoy, mabalinan da tiagidulin uray saggabassit laeng a gatad. Dagitoy asaggabassit ket dumakkel no maurnong. No addanti naurnong, mabalinen a buklen ti PKM ti maysa acredit cooperative. Ditoy a bumulod dagiti mannalon.Bassit pay ti mabulod iti rugi ngem babaeniti kanayon a praktika ti kampanya iti panangipababaiti interes iti utang ken panagurnong, dumakdakkelmet ti maidulin dagiti mannalon. Dumakdakkel metti pondo ti kooperatiba da. Iti bangir, na bumassitmet ti gatad nga utangen da iti usurero. Mapadurasdaytoy agingga a saanen a kasapulan ngaumutang iti usurero ken kabaelanen ti credit koop aAbril-hunyo 2002 Panid 7
suportaan ti intero a pondo a kasapulan ni mannaloniti produksyon.Punasen dagiti di nainkalintegan ngautangNagballigi met ti kampanya para iti pannakapunasdagiti saan a nainkalintegan nga utang ken itipannakaitantan ti panagbayad kadagiti napalabasnga utang. Nagun-od dagiti masa a mannalon timaksimum a target – ti pannakapunas ti naurnongnga interes iti utang da iti napalabasa tallo a tawen; ken ti pannakaitantanti pannakabayad ti prinsipal.Daytoy ket nasaknap anagun-od dagiti masa a mannalon.Malaksid iti baryo Nagbayogan,adda pay dadduma a baryo itiIlocos a nagbenepisyo ditoy.Maysa a dakkel a problemadagiti mannalon nga agmulmula ititabako iti Ilocos ket ti naurnong ngautang da iti tallo a tawen. Ngamin,nagsasaruno a tallo a tawen analugi da gapu ta nadadael dagitimula da a tabako iti nasapa apanagrugi ti tudo. Imbes a makibingay dagiti usureroiti pannakalugi, ipilit da nga agbayad dagitimannalon. “Ti saan a makabayad, saan a makautangmanen” kuna da. Dagiti ketdi nagbannog a mannalonti mangbaklay iti pannakalugi bayat a ti dinagtrabaho nga usurero ti makalusot? Saan anainkalintegan dayta!Numan pay ti kaaduan a nagutangan dagitimannalon ket dagiti koboy, ti puonan a naipautang...rumbeng a maidauluanken mamaksimisa dagitiligal a panagtignay tinalawa a masa amannalon itipanangidaulo ti ligal ngaalyansa. Inyunay-unaydagiti kakadua a pasetdaytoy ti panagusar itiduaan a taktika.ket naggapu kadagiti Trading Centers (TC). Dagitikoboy ket isu dagiti lokal ken babassit a kompradorti tabako, naggapu iti saray a nangato-ngaakintengngaa mannalon, baknang a mannalon, kenbabassit a negosyante. Isuda ket ahente dagiti TC akukua met dagiti dadakkel a burukrata kapitalista.Ti panagpautang ket paset ti negosyo dagiti TC. Duati tadem daytoy. Malaksid iti nakadakdakkel a ganansyagapu iti interes a singiren da, ti panagpautangket panangisigurado da nga agmula dagitimannalon iti tabako tapno adda ti gatangen da itinababa a presyo ken pagliksaban da iti dakdakkelpay a ganansya.Daytoy ti kasasaad a sinungbatan ti kampanya.Iti kapadasan dagiti masa a mannalon iti maysa paya baryo (ikoda tayo iti nagan a Saniata) babaen ititarabay ti NPA, epektibo nga indauluan dagitikameng ti GP ti kampanya. Binukel da ti komprehensiboa plano – naikeddeng ti target, panawagan,galad, ken wagas ti panagtignay. Inadal dadagiti nadumaduma a posible a tarayen ti kampanyaken iti panUtang a angsango kadagitoy.Naikeddeng a paset ti kampanyati panangkabig kadagiti koboy.Kas ahente dagiti TC, nakita adagiti koboy ket makatulong itikampanya. Isuda ti mangidanonkadagiti TC iti kasasaad ken kiddawdagiti mannalon. Makatulongdagiti koboy a mangkumbinsi itiTC tapno agpautang iti puonanuray saan pay a nabayadan ti datinga utang da.Kasta met a babaen iti tulongdagiti kakadua, nakita dagiti kamengti GP a rumbeng a maidauluanken mamaksimisa dagiti ligala panagtignay ti nalawa a masa a mannalon itipanangidaulo ti ligal nga alyansa. Inyunay-unaydagiti kakadua a paset daytoy ti panagusar iti duaana taktika.Iti pannakaipatungpal ti plano, husto a naiyaramiddagiti nagkaykaysaan. Tapno makabig dagitikoboy, inusar dagiti mannalon ti wagas a pannakitungtongken panangkumbinsi. Daytoy ket gaputa saan a kabusor dagiti koboy. Nalaka met aPanid 8 DANGADANG
nakaawat dagiti koboy iti nakalkaldaang a kasasaaddagiti mannalon gapu ta kaaduan kadakuada ketaddaan met kapadasan iti panagmula iti tabako. Tidadduma pay ket kabagian wenno gayyem dagitinakautang a mannalon. Gapu ditoy, naipadanonkadagiti TC ti nasaknap a kiddaw dagiti mannalon.Kas insigida a nagun-od, inyatras dagiti TC tipatakaran da a “ti saan a makabayad, saan amakautang manen.”Kabayatan na, agtultuloy ti kampanya para itikapada a kiddaw nga inwayat ti Stop Tobacco Planters’Exploitation (STOP-EX) maysa a ligal ngaalyansa dagiti mannalon iti tallo a probinsya tiIlocos. (kitaen ti Presyo ti Tabako...iti panid 33)Kagiddan met dagiti kampanya nga insayangkatdagiti mannalon, insayangkat met ti yunit ti NPA tipanangdusa iti Philippine Tobaco Flue-Curing andRedrying Corporation, maysa nga abusado akompanya iti tabako a nakabase idiay syudad tiCandon, Ilocos Sur. (kitaen ti PTFC &RC dinusa tiNPA iti panid30)Gapu kadagiti nagdanggay nga aksyon – dagitirebolusyonaryo nga organisasyonmasa, ti nalawa nga umili iti interonga Ilocos, ken ti NPA – nagun-odidi Marso ti nalawa a bilang timannalon ti tabako dagiti kiddawda. Nagduduma iti tukad ti balligi itinadumaduma nga ili ken probinsya.Panangilinteg iti kooperatibaiti bagasKadagiti met sumagmamano abaryo iti Abra, naisayangkat tikampanya a panangpunas iti usuranga immuneg kadagiti rice cooperative.Ti usura ket epekto ti napardas a panagsaknapsadiay ti mala-pyudal a panaggundaway.Iti maysa a baryo (ikoda tayo iti nagan ngaMaingel), nagballigi dagiti umili iti umuna ngaaddang iti panangpunas iti usura iti rice coop itibaryo da. Naibaba iti dua bettek ti dati nga uppat abettek nga interes ti mabulod a 10 bettek a pagay.Ti rice coop ket imbangon dagiti umili iti tarabayti NPA idi panawen dagiti Probisyonal a Rebolusyonaryoa Gobyerno (PRG). Ti damo a konseptoIti tulong dagitikakadua, naadal dagitiGP a ti agdama ngaoryentasyon ti rice coopket saan anainkalintegan. Naikasati kampanya para itipannakapunas ti usuraiti kooperatiba.Ingato ti Presyo ti Tabako,Punasen ti Interes ti Utang,Itantan ti panagbayad iti Utang!ken oryentasyon ti rice coop ket rebolusyonaryo.Serbisyo ti panggep daytoy saan a negosyo. Daytoyket pagbulodan dagiti agkasapulan iti pagay wennobagas. Awan interes ti mabulod ditoy. Babaen ditoy,maliklikan ti mala-pyudal a panaggundaway dagitiusurero. Dakkel a banag nga adda ti pagbulodan itimakan aglalo kadagiti marigrigat a mannalon.Ngem idi naburak dagiti PRG, simrek dagitimanaggundaway a konsepto kadagiti rice coop.Naala dagiti tradisyonal nga organisasyon tipanangidaulo kadagitoy. Naikonektadagitoy kadagiti dole-out aproyekto dagiti reaksyonaryo apolitiko. Ti nadanon a tantos tiinteres ket uppat a bettek kadapanagapit iti kada 10 bettek amabulod. (wenno 40% kada panagapit).Ngarud, ti rice coop ketnagbalin nga usurero - “kolektibonga usura.”Nagiwayat dagiti umili, babaeniti panangidaulo dagiti kameng tiGP, iti kampanya kontra iti usurakadagiti rice coop. Iti tulong dagitikakadua, naadal dagiti GP a ti agdama ngaoryentasyon ti rice coop ket saan a nainkalintegan.Naikasa ti kampanya. Ti panawagan ket ibaba itidua a bettek ti interes manipud iti uppat (wennoibaba iti 50% ti agdama a tantos ti interes). Tikampanya ket addaan perspektiba a maibaba itiminimum nga interes a saan a nadagsen kadagitiagbulod a marigrigat a mannalon.Ngem adda dagiti baknang a mannalon akameng ti rice coop a kumontra iti kampanya. DitoyAbril-hunyo 2002 Panid 9
Tulbek kadagiti balligi iti kampanya ti AgReb ti panangsurot iti husto a linyaken ti pigsa dagiti rebolusyonaryo nga organisasyon masa. Ti napigsa a PKMket mangisigurado iti naregta, napinget, ken agtultuloy a pannakaiwayat tidumurdur-as a programa iti AgReb.nga imbingay dagiti kakadua dagiti nalagom akapadasan iti sabali a baryo. Kasapulan a maikombinati innadal iti panagkumbinsi kadagitibaknang a mannalon. Naangay ti asembleya dagitikameng ti rice coop. Linagom da ti pakasaritaan tirice coop manipud iti orihinal nga oryentasyon kenno kasano a nagbalin nga usurero daytoy. Nailawlawagno ania ti usura ken no apay a mananggundawaydaytoy. Naiyunay-unay a ti usura ket saana nainkalintegan ken kumontra iti prinsipyo tipanagtitinnulong nga isu koma ti kangrunaan ataktakderan ti maysa a kooperatiba.Gapu ditoy, nagkaykaysa dagiti umili nga ibabati interes iti dua a bettek. Ti sumaruno a plano,maituloy ti kampanya agingga nga interamente amaikikat ti interes ti mabulod a pagay.Iggeman ti husto a linyaPunasen ti usuraKadagitoy a kapadasan kadagiti sona a gerilyaiti Ilocos ken Kordilyera, makita a dagiti balligi ketbunga ti pursigido ken naregta a panangiggem itihusto a linya iti kontra-usura a kampanya. Segun itinailanad iti Rebolusyonaryo a Tarabay iti Repormaiti Daga (RTRD), naan-anay a mapunas ti usurababaen iti uppat a wagas:a. Kombinsiren dagiti masa a mannalon ngaagurnong ti kuarta;b. Patignayen ti organisasyon dagiti mannalonkas kooperatiba tapno mapadakkel ti maurnongken dadduma pay a pagkuartaan;c. Kas umuna nga addang, ipababa ti interes tipautang iti kagudua ti agdama nga interes;mailimita ti interes iti utang iti gatad anangatngato bassit ngem iti singsingirendagiti bangko, makuenta daytoy basar itiprinsipal ti agdama nga utang; kend. Punasen dagiti amin a saan a nainkalintegannga utang, ken makuenta manen dagitinautang iti las-ud ti napalabas a lima atawen, segun iti naikeddeng nga interes(nangatngato bassit ngem iti interes asingsingiren dagiti bangko) iti kondisyon ngaumannugot ti asembleya dagiti kameng tiorganisasyon ti mannalon.Segun pay iti pakauna ti RTRD nga insurat niKa Amado Guerrero “Iti met kampanya tapnopunasen ti usura, ti umuna nga addang ket tipanangipababa iti 50% ti agraraira nga intereskadagiti lugar a pagtigtignayan tayo. No ipababatayo pay ti interes, gapu ta usura pay laeng daytoy,(sobra iti 12% iti las-ud ti maysa a tawen uray addaankolateral nga apit), rumbeng a kanayon nga ikeddengti interes iti gatad nga umannugot pay nga agpautangti agpapautang ken adda met ti benepisyo amasagrap dagiti agut-utang.”Liklikan nga agbalin a “kannigid” ti panangiggemtayo iti kampanya– nalablabes ngem iti ikedkeddengti tarabay a target, kas iti maysa a kapadasan idiaybaryo Rang-ay iti Abra. Gapu iti nangato unay atarget iti pangipababa ti interes (20% kada tawenmanipud 120%), nagtalaw laeng ti usurero a napanidiay Bangued. Kastoy met ti napasamak iti maysaa baryo iti Ilocos. Nagpatangken ti usurero. “No saanyo a kayat ti 10%, di saan! Agsapul kayo itimautangan yo a sabali no adda!”“Nababa unay ti interes nga innem a porsyentokada tawen. Ilemmeng laeng dagiti agpapautangdagiti kapital da. Dagiti agkasapulan unay ket sikretomet a mapan agutang kadakuada ken boluntaryo ngaagbayad iti nakangatngato nga interes,” segun payiti RTRD.Tulbek kadagiti balligi iti kampanya ti AgReb tipanangsurot iti husto a linya ken panagsanggir dagitirebolusyonaryo nga organisasyon masa iti bukod apigsa. Ti napigsa a PKM ket mangisigurado itinaregta, napinget, ken agtultuloy a pannakaiwayatti dumurdur-as a programa iti AgReb. Dagitidangadang a masa ket pursigido a maiyabante kenmaipagballigi.Panid 10 DANGADANG
Kabataaniti Kaaw-awayanTumiptipon itiDangadangIsuda dagiti ubbing a dimmakkel iti rigat iti kaawawayan.Agtalon, aguma, aggarden, agkayo,agsakdo, agbayo, agluto. Saan da amakaeskuela, agkurkurang iti taraon ken kawes.Babassit da pay idi simmangpet dagiti NPA iti baryoda. Agbase kadagiti balbalay da. Umay agistorya,agkanta, ken agipalawag kasilpo iti kasasaad tigimong ken rebolusyon a saan pay a maawatan tinaganos a panunot da. Iti panaglabas ti panawen,dagiti kakadua ket imbilang dan a paset ti pamilyaken komunidad. Ammuen tayo ti nadumaduma ngaistorya ti biag dagiti agtutubo a sumamsampa itiNPA manipud iti kaaw-awayan ti Ilocos kenKordilyera.Ka ALIDNagbalin a paset tiPRG (probisyonal arebolusyonaryo a gobyerno)ti baryo mi idi1989. Miembro tiPartido ni Tatang koken NPA met ni Manongko. Tumultulongakmet idi iti panangitulodkadagiti surat ken karga dagiti kakadua.Saan ko a nalpas ti Grade II gapu iti kinarigat tipamilya mi. Kasapulan a tumulongak iti trabaho ititalon. Saan mi payen a nabaelan nga ipaospital niNanang mi idi nagsakit. Saan na a kayat amailumlom kami iti utang aglalo ta nakaron ti sakitna a kanser.Idi 1992, napadasak ti ranggas ti militar. Todotodoti operasyon da idi iti baryo mi.“Ayan ni Manong mo? Ayan dagiti NPA?”saludsod ti militar kagiddan ti panangitutok da itiM14 ken M203 kaniak. Namitlo a kinubkob da tibalay mi gapu iti pagarup da nga adda ni Manongko ken dadduma pay nga NPA.Impapilit dagiti militar nga ag-CAFGU kami.“No saan kayo nga ag-CAFGU, agbalin to a dapo tiili yo!” pangta ken pammutbuteng da kadakami.Napilitanak a nag-CAFGU. Sinuruan da kaminga agmarijuana ken agtakaw. Ti bassit-usit nga SA(service allowance) ket kanayon pay a maladaw ititallo a bulan sakbay a maawat mi. Ikissay da ti P90iti kada panaglangan mi iti duty.Idi naminsan, kuna da nga adda kano atendaranmi a miting dagiti tribu. Ngem idi mapan kamin ketrumaut wenno agoperasyon gayam iti sabali a baryoti aramiden mi. Gapu iti unget mi kadagiti militar,nagbartek ken nagputputok kami kalpasan tioperasyon. Kinarit mi pay dagiti Army.Inkulong dak dagiti militar iti balay mi tapnomaimbestigaran. Adda ti nangidarum iti militar amakisabsabatak kano kadagiti NPA. Impan dak itiHQ da tapno imbestigaren manen. Idi awan ti maaladagiti militar nga impormasyon, dinandanog dak.Immikkatak iti CAFGU ket simmampaak iti NPA.Abril-hunyo 2002 Panid 11
Awan ti intay mauray no saan tayo nga agtignay.Rumbeng laeng nga agrebolusyon tayo.Kanayon ko met a lagipen ken inspirasyon dagitikakadua ken kabagiak a martir tapno agtultuloyakiti panagtignay.Ka AIZA“Buridek” ti awagdagiti kakadua kaniak.Bassitak ngamin kensiak ti kaubingan itiyunit mi.Idi addaak pay laengiti baryo, naipaunegakiti YOG (grupo a pangorganisadagiti agtutubo).Addaak iti hayskul idi nagrugiak a mapamulatan.Kanayon nga agatendarak kadagiti innadalnga iyaramid dagiti kakadua. No maminsan,agitulodak kadagiti surat para kadakuada. Idi damoket lima kami laeng iti grupo mi ngem gapu itipanagpamulat mi kadagiti pada mi a kabataan,dimmanon kami iti 20 ket kasapulanen a maguduati grupo tapno mas makapaadu kami pay.Nakaiskuelaak agingga 1st year iti kolehiyo.Ngem gapu iti kinarigat ti biag, uray unipormek ketawan ti panggatang mi. Kapilitan a nagsardengak.Pinanunot ko no anian ti aramidek. Iti daytoy apanawen, inkeddeng ko a sumampaak laengen itiNPA. Kasapulan ngamin a labanan tayo ti bulok asistema a mangparparigat kadatayo. Nagsasangitdagiti kapamilyak idi agpakadaak kadakuada. Inrupirko latta ti desisyon ko. Iti maudi, rinespeto dan tidesisyon ko.Numan pay kabambantayan ti dimmakkelak,masapul latta nga agsanayak. Idi naminsan ngaagkomando kami iti rangtay, masdaaw diaysumarsaruno kaniak ta biglaak a naawan. Ta gayamnatinnagakon idiay karayan! Natinnagak manen idinag-monkey crawl kami. Ngem itatta, nasanayakoniti panagkomando.Idi damo ket kunak no dagiti taga-ditoy laengbaryo mi ti paspasampaen da ngem adu met laenggayam dagiti kakadua a naggapu iti sabali nga ili. Itipanagsampak, mas napaneknekak a mayat a talagati ipagpagna ti NPA.Ka LIBYManipud kaubingko ket nariknakti rigat ti biag. Isu analakak a naawatandagiti palawag dagitikakadua kasilpo tiagdama a kasasaadtayo. Daytoy ti kangrunaana gapu noapay a simmampaak iti NPA.Siak ti innauna iti innem nga agkakabsat.Marigrigat a mannalon ti pamilya mi. Maysaak akameng ti YOG idiay baryo mi sakbay a simmampaak.Kadagiti innadal nga insayangkat ti YOG,napauneg ti pannakaawat ko iti rebolusyon.Idi agtawenakon ti 18, nagdesisyonak a sumampa.Adda dagiti nangngeg ko a makaupay a sao kagitisumagmamano a masa idiay lugar mi. Kuna da ngaapay a saanak laengen nga agiskuela. Ngem imbagakkadakuada nga ad-adu ti masursurok ken maadalko iti uneg ti NPA. Uray no Grade VI laeng tinadanon ko ket maawatak dagiti adu a banag. TiNPA ket pudno a maysa a dakkel a nalabaga ngaeskuelaan.Napaneknekak pay a pammadakes laeng tikabusor dagiti adu a mangmanggeg ko idi --agtatakaw, mammapatay, kdpy. Ti pudno, umili tipagserserbian ti NPA.Ka SALENGKanayon dak a mapagkamaliana tomboygapu iti nasinggit aboses ko ken ti itsurakket saan a kas iti kaaduana lallaki. Ngemiti pudno, lalakiak.Maysaak a kamengti YOG idi addaak payidiay baryo. Tumultulongak iti panagtiktik iti kabusor.Ipasak a dagus kadagiti kakadua no adda impormasyonken adda um-umay a kabusor.Narigat a talaga ti biag mi. Aglalo ta babassitPanid 12 DANGADANG
kami pay laeng idi naulila kami iti ama. Ididimmakkelak, simrekak a katulong iti balay ti maysaa baknang idiay sentro. Inkari ti amok nga ikkannakti nuang kalpasan ti panagserbik kenkuana. Ngeminggana malpas ti dua a tawen a kontratak, awanpulos ti inted na kaniak uray piso! Pirmi tipanangirurumen na kaniak isu nga immikkatak.Idiay ko a naawatan dagiti inad-adal mi idi itiYOG. Pudno, batay iti kapadasak, dagiti agar-ari adasig ket manangirurumen ken managgundaway.Kayat ko a tumulong iti panggep ti rebolusyon agibusan ti panaggundaway ken panangidadanes isua simmampaak. Kayat ko met laeng a tumulongkadagiti padak a marigrigat.Ka CIELOTawen 1984 iditinortyur dagiti militarni Tatang ko.Naammuan ngaminti militar a ni Tatangket aktibo a sumupsuportakadagiti kakadua.Nakitak tikinadakes dagiti kabusor.Pirmi ti ungetko iti militar! No dakkelak laeng koma, nag-NPAakon! kunak idi iti bagik.Idi 1999, naipaunegak iti YOG . Manipud iti datia bassit a bilang, napalawa ken napaadu mi tikameng ti YOG. Inadal mi ti AKGRP ken daddumapay nga Espesyal a Kurso. Timmulong kami met itipanangipatungpal kadagiti pang-ekonomya akampanya iti uneg ti baryo. Uray ngarud dagitibabbaket ken lallakay ket inawis mi nga agpaorganisa.Dimmakkelak iti rigat. Agtalon, aggarden, kenagumá kami tapno adda ti makan ngem agkurangmet latta. Nakitak nga uray no kanayon kami amakitalon, awan ti panagdur-as mi no saan amabaliwan ti bulok a kasasaad. Gapu ditoy,nagdesisyonak a sumampa.“Awan ti sabali a pagturongan tayo no diagrebolusyon,” sungbat ni Nanang iti surat ko anangipakaammo iti panagsampak iti NPA.Immannugot met ni Tatang iti desisyon ko.Adu ti naadal ko iti uneg ti NPA aglalo itipanangipatungpal iti gawaing masa. Idi damo,narigatanak iti biag ti NPA. Idi nagtreyning kami,dua nga obstacles ti saan ko a nalasat. Ngemnagtultuloyak met iti panagsanay ken panagadaltapno makabisadok ti trabaho ken mairuamak itibiag ti NPA.Ka DEMIMaikadua daytoyena panagsampakiti NPA. Idi 1989ti damo. Daydi apanawen, magulo titaray ti organisasyongapu iti disoryentasyon.Addadagiti mangidadaulo a kadre a nagsurender itikabusor. Talaga a bimmaba ti moral ko. Aglalo idiimbaga dagiti kakadua kaniak a no sumrekak iti NPAket masapul nga agbalinak a “pudno a babae.” Saankano a mabalin ti tomboy iti NPA.Gapu kadagitoy a rason, immikkatak kennagsubliak iti baryo mi. Nupay kasta, intuloy ko tiagtignay kas kameng iti maysa a YOG.Kadagiti simmaruno a tawen, nakitak ti dakkel apanagbaliw iti pannakilangen dagiti kakadua.Pursigido da iti panangilawag kadagiti napasamakidi iti tignayan. Impalawag da ti disoryentasyon kenti ramut na.Iti maysa nga innadal kasilpo iti oryentasyon tirebolusyonaryo a tignayan iti Babbai, natalakay miti usapin maipanggep kadagiti tomboy. Nasdaawak!Dagiti tomboy ken bakla ket akseptaren ken respetuenmet gayam ti organisasyon. Bigbigbigen payen tiPartido ti panagbukel iti relasyon dagiti agpada tikasarian na. Saan met gayam nga usapin daytoy itipanagserrek iti NPA gapu ta prinsipyo met timangrepreppet kadagiti adda iti uneg ti organisasyon.Paset ti ilablaban ket pannakapunas ti amin aklase ti diskriminasyon.Narimbawak dagiti bagahek isu a simmampaakmanen. Itatta ket inspiradoak iti baro a panagabanteti rebolusyon.Abril-hunyo 2002 Panid 13
Ka MEGANIdi agtawenak iti 14,immay dagiti NPAidiay baryo mi. Ni tatangko ti immuna abinirok da. Adda nagbaseidiay balay mi.Nabukel ti adu a saludsoditi panunot ko.Apay nga adda NPA?Ania ti panggep da ditoy baryo mi. Masmasdawawanakmet no apay nga isaksaknap ti AFP tinaduma-duma a pammadakes. Aktiboak idi iti maysaa sekta ti relihiyon.Tunggal umay dagiti kakadua, ikagumaak amapan makitungtong kadakuada. No malpas tieskuela mi, mapanak iti ayan da tapno komamaisalakan da. Ngem siak met ti napamulatan!Inlawlawag da ti tallo a puon ti panagrigrigat ti umili.Kas pagarigan, imbingay ti maysa a kadua a datinga estudyante iti syudad ti makagapu iti panagngatoti matrikula –gapu ta kayat dagiti agtagikua itieskuelaan a padakkelen pay ti ganansya da.Nagbalin a nalawag dagiti gapu ti makitkitak akinabulok ti kagimongan a nabayag a mangburburiborkaniak. Nailawag met dagiti kakadua nokasano a marisut dagitoy. Nabukel ti pangeddengko nga agserbi iti umili.Rinaem ko met ti kinatibker dagiti kakaddua asumango kadagiti adu a kinarigat tapno agserbi itiumili. Naasideg ti riknak kadakuada numan payibagbaga ti militar nga awan ti Dios dagiti NPA.Ngem makitkitak a nasingpet ken managpakumbabada. Dagiti ar-aramiden da ket asideg iti inaramid niKristo – agserserbi kadagiti marigrigat ken maidaddadanes,indaton na ti biag na tapno maisalakan titao. Isu a saan a nagbalin a lapped ti pammatik itirelihiyon. Inawat ko dagiti atas dagiti kakaduakaniak. Aktiboak iti panagtulong kadakuada.Nagbalinak a lider ti YOG iti baryo.Aginngana nangngeddengak a sumampa.Insaganak ti bagik iti biag ti maysa a hukbo. Ammokti addu a rigat ken sakripisyo isu pinampanunot koken insaganaak ti aniaman a kasasaad uray pay itipanangibuwis iti biag nu isu ti kasapulan.Idi nagtawenakon ti 18, nagkuyog kami itipagayam ko nga aktibista tapno sumampa. Binirokmi dagiti kakadua. Nagpigsa pay ti tudo idi.Nagmalmalem kami a nagbirbirok. Sinurot mi dagitimabalin da a papanan agingga a nabirokan mi metlaeng isuda. Imbaga mi ti panggep mi a sumampaiti NPA ket inakseptar da kami.Nakitreyningak ket nalpas ko ti Batayan a Kursoa Pulitiko-Militar. Pirmi ti ragsak ko ta adda metgayam graduation iti NPA!Ka BUNDOYSakbay a simmampaak,aktiboakiti YOG iti baryo.Gapu iti panangipursigemi ken dagitikakadua iti panagpamulatken panagorganisakadagitikabataan, nadanonmi ti tukad a GSM(ganap na samahang masa wenno naan-anay atimpuyog ti masa). Aktibo dagiti kabataan iti baryokadagiti trabaho iti rebolusyon. Saan a nagbayag,addan dagiti mayat a sumampa. Maysaakkadakuada.Simmango kami kadagiti lallakay. Impalawag midagiti batayan ti panagsampa mi – a rebolusyon tisolusyon tapno mapunas dagiti problema ti umiliaglalo ti kinarigat ti biag. Nakitungtong met laengdagiti kakadua ket inlawlawag da ti papel ti NPA itipanagbabaliw ti kagimongan. Impalawag da a nosaan a tumipon ti umili iti armado a rebolusyon, saana marisut ti panagrigrigat ti umili. Nakita dagitilallakay ti kinaseryoso ken kinapursigido mi asumampa. Isu a rinespeto da ti desisyon mi.Pammagbaga ti impabalon da kadakami.Kadagiti baryo a papanan mi, naasideg kaniakdagiti ubbing. Suroak isuda kadagiti rebolusyonaryoa kanta. No panawen ti masmiting, urnongek dagitiubbing. Kaykayat da ti agmartsa. Uray dagitiagtawen ti tallo ket kumuyog iti drills mi. Agkakatawadagiti nanang da no mangngeg da dagiti annak danga ag-chant. “Isang bundok, kayang-kaya!Panid 14 DANGADANG
Dalawang bundok, kayang-kaya!”Ka TJDagiti kakadua tinangted ti alyas ko aTJ. “Mr. TigerJump” kano. Kunada a nagpardas, naalibtak,ken awanmangngeg iti panagtigerjump ko.Manipud idin, TJ tiawag da kaniak.Mano a tawen met ti inuray ko para iti panagsampak.Idi 1999 pay koma, ngem ti nanglapped ketti marigrigat a kasasaad ti pamilya mi. Siak ngaminti kangrunaan nga agtrabtrabaho para iti pagbiaganmi. Idi simmaruno a tawen, saanak a natuloy gaputa adu pay dagiti atas dagiti kakadua nga ipatungpalko iti baryo. Kangrunaan ditoyen ti panangibangonmanen kadagiti organisasyon masa.Kanayon nga ipalpalawag ko iti pamilyak tipangngeddeng ko a sumampa. Inyunay-unay kokadakuada a dumteng to ti panawen a sumampaaktapno maisagana ti panunot da. Ket idi 2001, nagunodti panggep ko, nagbalinak nga NPA.Ka TEDDYNaam-ammokdagiti kakadua idiubingak pay. Idiagtawenakon ti 15,nagrugiak a tumulongkadakuada.Agitulodak ti suratda. Naipaunegakmet laeng iti YOG.Idi agtawenakti 18, nagbalinak nga MB (milisyang bayan). Awawisendak idin dagiti NPA a sumampa ngem gapuiti kasasaad ti pamilya mi, saanak pay a simmurot.Siak ngamin ti tumaktakder kas inauna nga anakgapu ta natay ti tallo nga inauna a kabsat mi.Nakapsut metten dagiti dadakkel mi.Kas MB, timmulongak iti panangsalaknib itiseguridad, urnos, ken kappia iti baryo. Agilusot kamiti makan para kadagiti kakadua no panawen tioperasyon ti kabusor. Ngem idi 1996, nasinasina tigrupo mi. Adda dagiti simmampa iti NPA, adda metdagiti simmuko. Nabatiak latta iti baryo kentimmulong iti trabaho a panagtiktik kadagitikabusor.Idi 2000, dimmalawak iti kadua a kabagiak.Pinadas ko met ti makipagbiag kadakuada. Narigatgayam ti biag ti NPA. Nupay kasta, nakitak met laenga dagiti rigat ken sakripisyo ket paset tipanagrebolusyon. Nakitak a kasapulan da ti ad-adupay a puersa. Inaw-awis dak manen. Kalpasan timano a bulan, nagdesisyonakon a sumampa. Ita ketkayat met laeng ti dua a kabsat ko a sumampa.Ka LADEGSiak ti inauna itiwalo nga agkakabsat.Marigrigat ti pamilyami. Idi nagsubli dagitikakadua iti baryo mi,aktibo a timmulongakkadagiti trabaho da.Kaduak ti sumagmamanonga agtutubo,siraragsak kami amakitungtong manen kadagiti kakadua.Kalpasan ti mano a bulan, nabukel ti YOG idiaybaryo mi, maysaak kadagiti narekrut a mainayonditoy. Dagus nga inlawlawag dagiti kakadua a maysaa tay-ak ti panagrebolusyon ti panagserbi kasaktibista a masa. Ngem ti turongen koma ket tiititipon iti NPA.Pinampanunot ko daytoy. Kadagiti innadal miiti YOG, nakitak nga agpayso unay ti imbaga dagitikakadua. Kayat ko a paunegen pay dagiti naadalko, kasta met nga agserbi kadagiti umili,Nagdesisyonak a sumampa.Kastoy ti ladawan iti kaaw-awayan. Umadadua kabataan ti sumamsampa iti NPA.Isuda ket baro nga ubbog dagiti kadre kenpuersa a mangitultuloy ken mangtawid kadagitiballigi ti rebolusyon.Abril-hunyo 2002 Panid 15
Panagbukeliti Sangayti PartidoTi sangay ti Partido ket grupo dagiti kameng tiPartido Komunista ti Pilipinas amangidadaulo iti rebolusyon a Pilipino.Limed a mabukbukel ti sangay iti amin a lugar -kadagiti pagnanaedan wenno pagtrabtrabahuan tiumili iti kaaw-awayan man wenno syudad - baryo,komunidad, plantasyon, pabrika, minas, eskuelaan,opisina, kasta met kadagiti yunit ti NPA. Ti sangayket batayan a yunit ti organisasyon ti Partido.Agserserbi da kas pundasyon ti Partido. No awandagiti sangay ti Partido iti lokalidad, arig na ket balaynga awanan pundasyon, wenno balay a naitakder itikadaratan – nalaka a matumba. Ngarud, ti kinaaduken kinasedsed dagiti sangay ket pakarukodan tipangmasa a galad, kinasolido, ken kinapigsa tiPartido.Dagiti kameng ti sangay ti kolektibo a mangibakbaklayiti komprehensibo a panangidaulokadagiti rebolusyonaryo a trabaho iti tay-ak tiideolohiya, politika, ken organisasyon iti batayan atukad. Isu’t gapu a dagiti marekrut iti Partido kenmabukel kas sangay ket aggapu kadagiti pinakaabante,disiplinado, naanus, nagaget, ken naregta aseksyon ti umili. Ti minimum a bilang ti kameng tisangay ket tallo.Pumarpardas ti buelo ti pannakabukel dagitisangay kadagiti baryo iti rehiyon tayo. Adawen tayoti adal manipud iti dua a kapadasan dagiti kakaduanga NPA iti Ilocos ken Kordilyera.Barangay RimatIti maysa a baryo iti Ilocos (ikoda tayo iti nagana Rimat), dagiti umili ket addaan naimbannuaran apakasaritaan ti pannakidangadang laban kadagitikolonyalista nga Espanyol. Idi 1900s, aktibo anakilaok da kadagiti gerilya a pannakidangadang ngaindauluan da Fr. Gregorio Aglipay ken GeneralManuel Tinio idi panawen ti gubat ti umili a Pilipinokontra kadagiti panagraut ti imperyalista ngaAmerikano. Idi met panawen ti Hapon, timmipondagiti umili ti Rimat kadagiti gerilya a bolomen.Ket nagtultuloy ti rebolusyonaryo a tradisyon itibarangay Rimat idi sumangpet dagiti organisadornga NPA idi 1987. Aktibo dagiti masa a timmiponkadagiti naisayangkat a kampanya kas iti panagsuportaiti NPA, panangipangato iti presyo ti tabako,pannakilaok kadagiti rali, kdpy. Idi 1990 babaen ititignay masa, nabaelan ti umili a gun-oden tipannakaipangato ti tangdan dagiti mangmanggedtalonmanipud P60 nagbalin nga P80 kada aldaw.Idi 1992-93, awan ti epektibo a gawaing masa tiNPA iti lugar gapu iti panagkapsut ti organisasyonnga imbunga ti disoryentasyon. Idi 1995, nagrugi tirekoberi iti lugar. Nagorganisa ti kakadua kadagitigrupo a pangorganisa (GP) ken nalagom iti masadagiti napalabas a disoryentasyon. Ngem napanawanti NPA ti lugar idi 1999-2000 gapu iti nakaroa militarisasyon a saan a nasaganaan ti NPA kenmasa. Nupay kasta, nagtalinaed ti kinarebolusyonaryoti umili. Nasublian ti lugar idi Disyembre2000. Intuloy ti kakadua ti gawaing masa.Tapno maibangon ti sangay ti Partido iti baryo,kasapulan a maitudo dagiti pinakaabante ngaaktibista ken lider masa iti baryo ken masanay da.Panid 16 DANGADANG
Ti inaramid ti kakadua, nangbukel da ti maysa a“grupo dagiti aktibista” tapno masanay kenmapaneknekan no siasino dagiti napinget kennaregta. Isuda ti marekrut iti Partido ken mabukelkas sangay.Ti grupo ket naikkan ti nadumaduma nga innadalkas iti Araling Aktibista, oryentasyon para kadagitikandidato a kameng ti Partido,kdpy. Babaen iti praktika,naadal da nga agpataray timiting, agplano, agtasa, kenagidaulo iti kampanya.Medyo agduadua da itibukod da a kabaelan ididamo isu a nairut a tarabayti inted ti kakadua. Kadagitisimmaruno, nabaelan dannga ipatungpal dagitoy atrabaho uray no awan dagitikakadua.Kas kangrunaan a wagasti pannakatenneb da, naisabakda iti nadumaduma adangadang ken tignay masa.Nagsanay da a mangidauloiti nadumaduma a kampanyaiti tukad sitio kas itipannakaipangato iti presyo ti tabako,pannakilaok iti tignayan para itipanangrippuog iti rehimen ngaEstrada, panangipangato iti sueldodagiti mangmangged-talon, kdpy.Timmulong da iti panagbukel iti adupay a GP ken panangisimpa kadagitikontradiksyon iti intar ti masa kasilpoiti daga, irigasyon, kdpy. Itipanangidaulo da iti Komite a Pangorganisaiti Baryo (KPB), nasanay da met amangiyaplikar ti linya a masa ken husto a wagas tipanangidaulo – demokratiko ken mamagkaysa.Kalpasan ti maysa a tawen a praktika dagitiaktibista, idi Disyembre 2001 ket pinili dagiti kakaduano sino dagiti marekrut iti Partido ken mabukel kassangay: tallo a babbai ken dua a lallaki. Idi mailukatkadakuada ti sangay ken maipalawag dagitirebbengen daytoy, ti sungbat da ket, “Padasen mi,... napaneknekan tiumili a dagitimangidadaulokadakuada ket pudno amangisakit kenmangilablaban iti interesti masa. Nangato tiprestihiyo kenpanagrespeto ti umilikadakuada. Bigbigen tiumili dagiti panagusig daiti nadumaduma a banag.ah, no kabaelan mi!”Kas kameng ti sangay ti Partido, nanayonandagiti rebbengen da. Iti tay-ak ti ideolohiya,agtultuloy a paunegen ken pangatuen da ti kaammuanken kabaelan da kas iti panag-SI iti kasasaadken problema ti umili ken panagplano no kasano amarisut dagiti problema. Iti tay-ak ti organisasyon,agrekrut da iti dadduma pay a kamengti Partido. Adda pito a kailian da atinarget da nga irekrut.Iti panangitultuloy da iti politikal arebbengen da, itatta ket addan 16 a GPnga addaan agarup siyam a kamengkada grupo. Manipud pito ngaaktibista, nagbalin a 40.Para iti seguridad, nagtalinaed alimed ti sangay. Ti prente dagiti kamengti sangay ket simple a lider masa.Kadagiti simmaruno a kampanya kentignay masa, lallalo a napaneknekan tiumili a dagiti mangidadaulo kadakuadaket pudno a mangisakit ken mangilablabaniti interes ti masa. Nangato tiprestihiyo ken panagrespeto ti umilikadakuada.Bigbigen ti umilidagiti panagusig daiti nadumaduma abanag. Aglalo idinagballigi tiindauluan ti sangaya kampanya para itipannakaipangato tisueldo dagiti mangmangged-talonmanipud P100nagbalin a P120.Husto nga inyaplikar da ti linya ti nagkaykaysa aprente iti kaaw-awayan (naistorya iti Enero-Marso2002 nga isyu ti Dangadang).Iti agtultuloy a tarabay ti sangay, mabaelan dagitiumili a risuten dagiti problema, ilaban ti interes kenpagsayaatan da, ken gun-oden dagiti tarigagay da.Iti maudi a panagtasa, nakita a ngimmato kendimmur-as ti kabaelan ti sangay a mangidaulo itiumili – panangidaulo nga agserserbi saan a para itiAbril-hunyo 2002 Panid 17
Nakita a kasapulan a naannad tipanagpili no sino dagiti maisubli itiPartido, ken dakdakkel manen ngaannad iti panangpili no sino met dagitimaiparbeng a mabukel kas sangay.bukod nga interes, no di ket nairut a nakasilpokadagiti maidadauluan a masa ken para iti sapasapnga umili ken rebolusyon.nailinteg dagiti kamali.Agkedked ken agpili da no sinoti NPA a talken da - dagiti laengkano beterano a nabayagen itirebolusyon ken napaneknekana mapagtalkan, bayat a pagduaduaanda dagiti NPA abaro a sampa wennoagdadamo iti lugar. Amangankano no agsurender ket iyekspos da iti kabusor nosino dagiti kameng ti sangay.Gapu ditoy nga aktitud, adda ti dadduma akakadua nga NPA nga agbain ken awanan kumpiyansaa sumango ken makilangen kadagiti“beterano” a masa. Isanggir da kadagiti kadre tipanangsango kadagitoy a masa.Ngarud, naitantan ti panag-reactivate kadagitiaddaan reserbasyon. Nakita a kasapulan a naannadti panagpili no sino dagiti maisubli iti Partido, kendakdakkel manen nga annad iti panangpili no sinomet dagiti maiparbeng a mabukel kas sangay. Tiumuna nga addang, kasapulan a mailinteg dagitinegatibo nga aktitud dagiti prospek.Naisayangkat ti edukasyon masa no sadino anaipaadal manen dagiti batayan a prinsipyo arumbeng a maiggeman ken mapasingkedan. Dagitireserbasyon ket naanus a sinungbatan dagitikakadua. Iti kurso nga Araling Aktibista iti paset tirebolusyonaryo nga aktitud dagiti Komunista,natalmegan ti panagsupiat kadagiti negatibo ngaaktitud, aglalo ti “kapanunotan a beterano.”Kalpasan dagiti panagadal, nagrugi a rumimbawBarangay SellagMapan tayo met iti maysa a baryo iti amianan aKordilyera (ikoda tayo a barangay Sellag). Il-iliwenti umili dagiti panawen idi 1980s no sadino a naurnosti umili, nairut ti panagkaykaysa, marisrisut dagitiproblema iti baryo, ken naregta ti amin ngaagrebolusyon. Dimmanon iti nasurok 100 dagitiKomunista iti baryo a kameng ti Partido idi. Ngemnapukaw ti sangay idi panawen dagiti kamali kendisoryentasyon ken saanen a naibangon manen. Itipanaglabas ti mano a tawen, nakastrek dagitinadumaduma a negatibo a kapanunotan ken aktitud.Iti panangibangon manen iti sangay, nakita dagitikakadua nga NPA a kasapulan a maamiris no sinnokadagiti dati a kameng ti Partido ti pumasa itipamantayan tapno ma-reactivate wenno maisubli tikinamiembro da iti Partido. Nakita nga adda dakkela problema iti negatibo nga aktitud ti daddumakadagiti dati a kameng ti Partido: panagduadua itibukod da a kabaelan a mangidaulo gapuiti kinakurang ti pampartido ngaedukasyon, reserbasyon gapu kadagitinapalabas a kamali iti organisasyon, butenga maekspos manen kas iti napalabas nosadino ket sipaparang a naiyam-ammmoda iti publiko (“Agpattong ti sangay!”)Ti napalalo unay ket ti sumagmamanonga addaan “beterano a kapanunotan” -panagpannakkel iti bukod a bagí gapu itikinabayag da iti rebolusyon ken kinaadu tinaatendaran nga innadal, panangtagibassitkadagiti agdadamo nga NPA, ken pangsingirkadagiti nagkapuyan ti organisasyoniti napalabas numan pay nabayagen aPanid 18 DANGADANG
ti husto nga aktitud iti maysanmaysa, aglalo iti baetdagiti “daan” ken “baro.” Nagrugi a rumimbaw tipanagtitinnalek ken mamagkadua nga aktitud tiKomunista. Dagiti negatibo nga aktitud ket nadillawken nasupiat. Ditoy a pinili dagiti kakadua no sinodagiti ma-reactivate iti Partido – dagiti napudno,napinget, napakumbaba, ken agilinlinteg.Ngem adda pay maysa a problema iti panagbukeliti sangay: nasaknap dagiti internal a kontradiksyoniti intar dagiti umili ken kasta met dagitimarekrut iti sangay – risiris iti baetdagiti klan, personal a risiris,risiris iti daga ken sanikua,panagriribal gapu iti burgesnga eleksyon, kdpy. Ididamo, adda panagkita tikakadua a kasapulanpay a marisut dagitoy akontradiksyon sakbaya mabukel ti sangay itibaryo. Narigat samet apagtitiponen dagitisaan nga agkakaalaan,kuna da. Ngem naamirisa daytoy ketkamali – arig na ket“maiyun-una ti arado imbesa ti nuang.” Awan patingga tipanagraira ti kontradiksyon.Dagiti kontradiksyon ket natural apaset ti biag ken tumaud to latta dagitibaro a kontradiksyon uray no marisutdagiti daan. No mauray a marisut dagitikontradiksyon sakbay a maibangon tisangay, kaanon to pay ngarud a mabukelti sangay? Agtinnag kadagiti NPA ti agnanayona panangrisrisut kadagiti kontradiksyon,imbes koma a masanay kenmapanday ti masa a mangrisut kadagitikontradiksyon iti intar da.Ngarud, binukel dagiti kakadua tisangay ti Partido. Gapu kadagiti nasao akontradiksyon, ti napili a mabukel kassangay ket dagiti bigbigen ken respetuenti umili. Ti met napili a kalihim a mangidaulo itisangay ket diay saan a liberal, addaan kabaelan apagkaykaysaen dagiti agrisrisiris tapno sumurot itihusto a rebolusyonaryo a takder ken linya imbes ngaiti personal a batayan, ken mangparimbaw iti aktituda mamagkadua imbes a mamaggudua. Manamnamaa no makita ti umili ti nasayaat nga ehemplo dagitiKomunista a mangidadaulo kadakuada, agbalin apagwadan tapno marimbawan met ti umili dagitikontradiksyon ken mapataud ti rebolusyonaryo apanagkaykaysa iti baryo.Naragsakan dagiti kameng ti Partido idimadamag da a mabukel manen tisangay iti baryo. Itattan ketagsagsagana da para itipanagadal iti baro aBatayan a Kurso tiPartido (BKP), kastamet iti dadduma asangay kadagiti kaarrubaa baryo. Manamnamanga agturongdaytoy iti pannakabukeldagiti yunit timilisyang bayan, adadupay a sumampa itiNPA, ken pannakaibangonmanen dagiti... binukel dagiti kakadua tisangay ti Partido. Gapukadagiti nasao akontradiksyon, ti napili amabukel kas sangay ketdagiti bigbigen ken respetuenti umili. Ti met napili akalihim a mangidaulo itisangay ket diay saan aliberal, addaan kabaelan apagkaykaysaen dagitiagrisrisiris ...organo ti demokratikoa bileg pampolitika ngaagserbi iti interes tiumili ken rebolusyon.Iti daytoy akapadasan, maadaltayo a babaen iti prinsipyadoa panagkaykaysa,husto nga aktitud,ken panangpetpetkadagiti batayan aprinsipyo, marimbawandagiti internal apagkapuyan ken pagkurangan,mailintegdagiti kamali, kenmagun-od ti solido apundasyon ti Partido –saan a matumba dumteng man ti napigsa a bagyowenno ginggined.Abril-hunyo 2002 Panid 19
Pitoa kinaulbod tiimperyalistanga USAdu dagiti maisursuro iti burges ngaeskuelaan ken masmidya a kinaulbodmaipapan iti US. Rumbeng a maibutaktakken makorektar dagitoy, rumbeng a mailawlawag kenmaitandudo ti pudno ken husto a pakasaritaan kenagdama a kasasaad.1. Inuulbod nga US ti nangisalakankadagiti Pilipino manipud itikolonyalismo nga EspanyolDandanin agballigi ti Rebolusyon a Pilipino idi1899. Nakubkoben dagiti puersa nga Espanyol idiayIntramuros, Manila. Gapu ta ammo ti Espanya amaabak dan, inlako da ti Pilipinas iti US iti bargeyna gatad a $20 milyon babaen iti Treaty of Paris(tulagan a pinirmaan ti Espanya ken US idiay Parisidi Disyembre 1898). Nagisayangkat ti Espanya kenUS ti bogus a labanan - ti Mock Battle of ManilaBay. Aginlalaban da a dua; agin-aabak met tiEspanya iti ima ti US.Iti kasta, saan a maibabainti Espanya itipannakaabak na kadagitiPilipino, kenpagparangen a tiUS ti nangileppasiti gubat ken nangisalakankadagiti Pilipino.Gapu ditoy, ti balligiti daan a rebolusyon ti Katipunanket pinugsat ken inagawti US. Manipud idin, impakat ti US ti kolonyal a turayna iti Pilipinas. Nagtultuloy a limmaban ti umili aPilipino kontra iti panagserrek ti baro a ganggannaeta turay. Maibilang kadagiti bannuar a nangidauloiti gubat laban kadagiti managsakup nga Amerikanoket da Macario Sakay, Isabelo Abaya, GeneralManuel Tinio, Fr. Gregorio Aglipay, kdpy.Adu ti abuso ken ranggas nga impaáy dagitisoldado nga Amerikano kadagiti umili a Pilipino –masaker, panagpuor kadagiti komunidad, nadumadumaa tortyur, kdpy. Kalpasan ti gubat, pinadas tiUS nga ilimed ken punasen dagitoy nga abuso kenranggas na kadagiti panid ti pakasaritaan. Babaeniti nabileg a propaganda, insaknap ti US a nasayaatkano ti panggep na a nangsakup iti Pilipinas. Inlimedna dagiti pudno a panggep na - ti panangrames itikinabaknang ti pagilian, pananggundaway iti pigsa’ttegged ti umili a Pilipino, ken panangigabsuonkadagiti sobra a produkto na tapno makaakup ti super-ganansya.Panid 20 DANGADANG
2. Inuulbod nga US ti nangisalakankadagiti Pilipino idi tiempo ti Hapon.Idi rinaut dagiti Hapon ti Pilipinas idi Disyembre1941, ti US ket nangibaba iti patakaran a “lie-low”kadagiti nabatbati a puersa na ditoy Pilipinas. Kayatna a saoen, saan da a lumaban kadagiti Hapon. NiGeneral Douglas MacArthur ket napan naglemmengidiay Australia ken nangikari nga “I shall return”(Agsublin to kano. No nalpas ton ti labanan!)Ti nangipangpangruna iti gerilya a dangadanglaban iti Hapon ket ti Hukbalahap nga indauluan tiPartido Komunista ti Pilipinas, kasta met dagitigerilya, bolomen, ken WAS (Women’s Auxiliary Service)a binukel ti umili iti nadumaduma a lugar tipagilian.Nasurok tallo a tawen ti naimbannuaran a gubatti umili a Pilipino kontra kadagiti pasista nga Hapon.Idi marikna ni General Tomoyuki Yamashita a maababakenti nabatbati a 100,000 a puersa na, immatrasda iti Kordilyera. Nabigbig na ti estratehiko a pategti Kordilyera para iti preserbasyonkoma ti puersa na. Ngem gapu tamas kabisado dagiti gerilya apuersa ti tereyn ti Kordilyera, isudati nangkamkamat ken nangpadpadarakadagiti kabusor inggana10,000 laengen ti nabati.Idi asidegen a magammatan tiumili a Pilipino ti balligi, santolaeng immay ti puersa ti US.Manipud kadagiti eroplano kendadakkel a kanyon, binombabombati US dagiti syudad ti Manila,Cebu, ken Baguio, kasta met dagiti bambantay,no sadino ket awanen dagiti Hapon. Daytoy ketpanangipasikat kadagiti moderno nga armas ti US.Iti kasta, mailastog na nga isuda ti nangisalakankadagiti umili a Pilipino. Anian a kinaulbod!Ti pudno a nangisalakan kadagiti umili a Pilipinoket dagiti Pilipino mismo! Dagiti Ilokano a gerilya anangpatakias kadagiti Hapon idiay Ilocos Norte kenIlocos Sur idi Marso 1945, dagiti gerilya ti Kordilyeraa nakiranget kadagiti Hapon idiay Bessang Pass,Angkaki (Quirino itan), Matibuey, San Emilio, IlocosSur; idiay Pananuman kenTangadan, Abra; idiayMankayan-Lepanto, Benguet; idiay Bauko-Ti pudno a nangisalakankadagiti umili a Pilipinoket dagiti Pilipino mismo!... isuda ti rumbeng amabigbig kenmapadayawan, saan adagiti Amerikano.Sabangan,ken Bontoc,MountainProvince;ingganaidiay Mayoyao,Hungduanken Kiangannosadino a nakubkob ken nagsurender ni Yamashitaidi Setyembre 1945 – isuda ti rumbeng a mabigbigken mapadayawan, saan a dagiti Amerikano!Dagiti bomba ti US ket saan a nangisalakan nodi ket nangpatay kadagiti inosente a sibilyan kennangdadael iti adu a sanikua ken pagbiagan ti umili.Pudno nga adu a Pilipino ti pinatay dagiti Hapon itinasurok a tallo a tawen a gubat, ngem adayo ngaad-adu ti pinatay ti US gapu ti panagbombabombana iti sumagmamano a lawas.3. Inuulbod anangisangpet ti US itiprogreso ditoy Pilipinas.No adda man insangpet ti USa progreso ditoy Pilipinas, daytoyket bogus – progreso para kadagitibabaknang, pannakaidadanes metpara kadagiti marigrigat. Tedda kenmaregmeg ti matintinnag parakadagiti kaaduan a Pilipino.Pammaneknek ditoy dagitinasukisok a kongkreto a datos itibinilbilyon a ganansya a maal-ala dagiti agturturaykompara iti kanayon nga agkurkurang a sueldo dagitimangmangged ken marigrigat a biag dagitimannalon manipud pay nagrugi ti turay dagitiganggannaet nga agtultuloy inggana itatta. Tunggaldolyar nga iserrek ti US a puonan ditoy Pilipinas,nasurok uppat a dolyar ti ganansya nga iyawid na -ganansya a bunga ti bannog ken ling-et ti masa aPilipino. Isu nga iti maysa dolyar para iti “progreso”ti Pilipino, mamin-uppat ti gatad a mataktakawkadatayo nga umili.Progreso pay kadi dayta wenno in-inut apanangpapatay?Abril-hunyo 2002 Panid 21
Malaksid iti super-ganansya nga itartaray ti US,adu pay dagiti pagganansyaan da a proyekto amanagperdi ken manangidadanes kas iti dam, minas,logging, ken plantasyon. Nangnangruna ngaagprogreso dagiti komprador burgesya ken apo’tdaga, ngem mapukaw met ti daga ken pagbiagan tiumili.Ti demokrasya ngailaslastog ti US ketburges ademokrasya –demokrasya para itisumagmamano amangikuspil itikaaduan.4. Inuulbod nga US tikangrunaan amangsalsalaknib itiwayawaya kendemokrasya iti lubong.Kas iti bogus a progreso, tiwayawaya ken demokrasya ngaitantandudo ti US ket bogus –nawaya dagiti agturturay amanggundaway ken mangidadaneskadagiti marigrigat, kennawaya ti US a manggubat itianiaman a pagilian a kabusor na.Ti demokrasya nga ilaslastog tiUS ket burges a demokrasya –demokrasya para iti sumagmamanoa mangikuspil itikaaduan. Adda kano karbenganti tao, ngem saan nga agpapatas.Ipangpangruna na dagiti indibidwalista a karbenganno sadino a dagiti kababaknangan,kapipigsaan, ken adda iti ngato ti sigurado a makalamang,mangabak, ken agturay.Managimbubukod ti galad ti demokrasya ngaitantandudo ti US. Makita daytoy kadagitipatalastas, sine, kanta, ken kabuklan a kultura ngaisaksaknap ti US. Adda wayawaya ken karbenganti amin nga agpabaknang, gumatang ti kotse,agpasiar idiay abrod, agusar ti alahas, aginom ti importednga arak, agipatakder ti mansyon, manganiti restoran...no kabaelam! No marigrigat ka, basulmo no awan kuartam.Dagiti sine nga aggapgapu iti US ket tuso a propaganda– napintas ken naganas a buyaen, ngem tiisaksaknap na a kapanunotan ket makasabidong.Iladladawan na ti US kas umok ti wayawaya,kampeon ti demokrasya, ken paraiso ti naimas a biag.Ikalkalintegan na dagiti di-nainkalintegan a pananggubgubatna kadagiti marigrigat a pagilian. Ipaspasikatna dagiti moderno a teknolohiya, armas, kenramit militar na. Ti maimula iti panunot ti umili itisangalubongan ket US ti rumbeng a mabigbig,madayaw, ken matungpal iti amin a pagayatan na.Resulta: siwawaya ti US a mangisayangkatkadagiti managraut a gubat kadagiti babassit apagilian – Vietnam, North Korea, Cuba, Chile, ElSalvador, Nicaragua, Guatemala,Panama, Iraq, Cuba, Libya, Iran,Sudan, Pakistan, Afghanistan...atiddog ken nadara a listaan.Agarup walo a milyon a tattao itilubong (adu kadagitoy ket ubbingken babbai) ti pinatay dagitibomba, bala, kanyon, panagsabotahe,ken economic blockadeti imperyalista nga Amerikano.No adda gubaten ti US, agimbentodaytoy ti rason – kontraterorismo,kontra-droga, kontraarmasnukleyar,kontra-insurhensya,kontra-komunismo,wenno panangsalaknibkano iti wayawayaken demokrasya. Itiadu a kaso, mangbukelwenno mangtreyningti US iti lokal ngaarmado a grupokadagiti pagilian akabusor na (kaskadagiti Kontras idiayNicaragua) ken mangsugsogiti lokal a gubat(kas iti Yugoslavia ken Afghanistan). Kadagitoy,maymaysa ti aktwal a panggep na: magun-od ti totala kontrol kadagiti kinabaknang iti intero a lubong- langis idiay Middle East, prutas idiay LatinAmerica, balitok ditoy Pilipinas, diamante idiay Africa,naata a materyales iti dadduma, kenpagtagilakuan ti produkto na (kas ti armas) iti amina pagilian.Iti nakapalpalalo a kinaagum na, kayat tiimperyalista nga US nga isu laeng ti addaan armasPanid 22 DANGADANG
nukleyar, isu laeng ti addaan demokrasya, isu laengti addaan wayawaya, isu laeng ti baknang.Ti kinapudno, ti US ti numero uno a terorista itilubong, kabusor ti pudno a wayawaya ken demokrasya.5. Inuulbod a ti Balikatan ket tulong tiUS ken pagsayaatan ti Pilipinas.Kontra kano iti terorismo ti panggep ti Balikatan,dayta ti rason ti imperyalista nga US ken rehimen aMacapagal-Arroyo. Adayo daytoy iti pudno. Tipanggep tiBalikatan ketkontra-rebolusyon:ipakatti kontrolna iti aso-asonga AFP, kabisaduentitereyn ti Pilipinas,kenipasikat tisuperyoridadna iti armas,agturong itiopensibakontra itiNPA ken MILF gapu ta dagitoy ket makalapped kadagitiinteres na ditoy Pilipinas.Iti Balikatan 02-1, inlaslastog ti US a patakiasenna kano dagiti Abu Sayyaf iti uneg ti innem a bulan.Ngem kalpasan ti innem a bulan a treyning kenoperasyon, saan da a nawayawayaan dagiti tallo akinidnap ti Abu Sayyaf (dua nga Amerikano amisyonaryo ti New Tribes Mission ken maysa aPilipino).Numan pay moderno dagiti armas ken ramitmilitar da, numan pay agusar da ti Chinook helicopter(natnag ti maysa), night vision goggles, unmannedaerial surveillance (natnag met laeng timaysa), ken dadduma pay, saan da pay laeng anabirokan ti kampo a paglemlemmengan dagiti AbuSayyaf. Pabasolen da ketdi dagiti Pilipino nga awankano kooperasyon da. Isu a nagikari da a mangtedti $5 milyon a premyo para iti sinoman a makaited tiimpormasyon agturong iti pannakapaksiat dagitiAbu Sayyaf ken pannakawayawaya dagiti nakidnapnga Amerikano.Ngem iti operasyonmilitar amangisalbar komakadagiti nakautibo,natay ti dua kennasugatan ti maysakadagiti nakidnap.Ti Chinook helicopter nga ususarendagiti puersa ti US itiBalikatan6. Inuulbod nga awan makaabak iti pigsati US isu a rumbeng a saan tayo akalabanen isu na.Iti pakasaritaan dagiti gubat ken rebolusyon itilubong, napaneknekan a saan a ti kinapigsa ti armasti mapangngeddeng iti balligi, numan pay napategti armas. Ti mapangngeddeng ket ti umili mismo alumablaban para iti bukod da a karbengan kenwayawaya. Napaneknekan daytoy iti rebolusyon tiumili a Pilipino laban kadagiti Espanyol. Napaneknekandaytoy iti gubat tayo laban kadagiti pasistanga Hapon. Kasta met a napaneknekan daytoy itirebolusyon ti China, Vietnam, Cuba, North Korea,ken dadduma pay a pagilian.Agpayso a US ti kapigsaan itatta iti lubong ititay-ak militar. Isu’t kadakkelan ti gasgastosen abadyet militar. Iti aktwal, kumapkapsut ti ekonomyati US ngem mababaelan na pay a makalung-aw gapuiti maal-ala na a super-ganansya iti produksyon kenpanagilako kadagiti armas ken ramit militar iti lubong($23 bilyon kada tawen). Ngem ti pigsa iti militar,no mausar para iti killo ken di-nainkalintegan a panggep,ket saan a makapagtalinaed. Mabalin aNi US President George W. Bush iti panagibaon nakadagiti tropa ti US tapno manggubat.Abril-hunyo 2002 Panid 23
Maysa a rali kontra iti manangraut a gubat ti US .Naangay idiay sango ti US Embassy, Manila.mangabak ti US iti maysa, dua a labanan. Ngemtunggal dangran nga iyablat na, tunggal biag akeltayen na, ad-adu, rinibribu dagiti bumangon alumaban kenkuana.Iti agdama, nasaknap ti panagsupiat ti nadumadumaa pagilian kontra kadagiti gubat ti imperyalismonga US. Gapu iti “awan beddeng” a gubatti US, mabukbukel metten ti awan beddeng apanagkaykaysa ti nadumaduma a pagilian a kontraimperyalismo.Inggana amin to a suli ti lubong ketagbalin a silo a mangbekkel iti imperyalismo.7. Inuulbod a ti sosyalismo kenkomunismo ket kasupadi ken kabusorti demokrasya.Ti burges a demokrasya ket demokrasya para itisumagmamano a tattao. Ti demokrasya iti sosyalismoket para iti sapasap. Ti sosyalista ademokrasya ket addaan tallo a wayawaya:• nailian a wayawaya - kontra iti imperyalistaa panaggundaway ken panangidadanes• naindasigan a wayawaya - kontra kadagitimanaggundaway ken manangidadanes adasig• indibidwal a wayawaya - kontra iti aniamannga abuso ti awtoridad ti agturturay.Iti burges a demokrasya, bassit a paset laeng tiindibidwal a wayawaya ti mabigbig, ken kadawyanpay ket iti papel laeng. Dagiti panggimong kenpangsapasap a karbengan – dagiti karbengan timannalon, mangmangged, babbai, ubbing, kabataan,nailian a minorya, propesyonal, kdpy – ketmaisakripisyo, madalapus, ken maiyaw-awan. Ngemiti sosyalista a gimong, maitandudo kenmasalakniban dagitoy.Ti komunismo ket kangatuan a tukad tidemokrasya. Amin nga umili ket addaan direkta apartisipasyon iti panangikeddeng iti ekonomya,politika, ken kultura ti gimong. Ti isursuro,isaksaknap ken ilablaban dagiti rebolusyonaryo ketkontra iti amin a klase ti panangidadanes kenpanaggundaway. Ti historikal a misyon na ket tipanangpunas iti panaggundaway ti tao iti tao, tapnomagun-od ti gimong nga awanen ti aggugubat.Gapu ditoy, napalalo ti gura ken panangbusor tiimperyalista nga US kadagiti sosyalista kenkomunista. Adu a pammadakes ti isaksaknap ti propagandati US ken dagiti aso-aso na kontra itikomunismo. Awan kano ti Dios dagiti komunista,mammapatay tao, pagbalinen da a betsin dagitilallakay ken babbaket, ken dadduma pay a kinaulbod.Amin dagitoy a kinaulbod ket rumbeng ngaiyekspos tayo iti sellag ti kinapudno, rumbeng amaisubo iti apoy tapno maukasan ti agpayso.Agsukisok ken agamiris tayo. Iti kasta, matakwatantayo ti kinapudno ken wayawaya.Aggulo, mapaay, aggulo manen, mapaay manen. . . agingga a maparmek; dayta ti lohika dagitiimperyalista ken amin a reaksyonaryo iti interoa lubong iti panangtrato da iti tignayan dagitiumili, ken ni kaano man, saan da a kumontra itidaytoy a lohika. Maysa dayta a linteg tiMarxismo. No kuna tayo a “naranggas tiimperyalismo,” kayat tayo a saoen a saanpulos nga agbaliw ti galad na, saan pulos ngaibbatan dagiti imperyalista ti armasda...inggana a matay.Lumaban, mapaay, lumaban manen, mapaaymanen, lumaban manen . . . agingganaagballigi; dayta ti lohika dagiti umili, ken kastamet a saan da pulos a kumontra iti dayta alohika uray inton kaano man. Maysa paydaytoy a linteg ti Marxismo.- Mao Zedong“Ibelleng dagiti Ilusyon, Saganaan ti Dangadang” 1949Panid 24 DANGADANG
Ibutaktak kenSupiaten dagiti KontrasIBUTAKTAKDAGITITRAYDOR!a sumsumrek iti ICRKontra da iti CPP, NPA, ken NDF. Numanpay iti sao ket mamati da iti Marxismo-Leninismo (ML), iti aramid ket killo kenmaikaniwas iti ML. Isuda dagiti agtultuloy amangitantandudo kadagiti kamali a linya a militarista,insureksyunista, SCO, ken ti daan a tipo tirebolusyon. Dagitoy dagiti makunkuna a Kontrarebolusyonaryowenno Kontras. Naikkat da itiPartido gapu ta saan da nga agilinlinteg.Iti rehiyon nga Ilocos ken Cordillera (ICR),numan pay idi maudi a paset ti 1980s ingganaumuna a paset ti 1990s ket naapektaran tidisoryentasyon ti rebolusyonaryo a tignayan, dagitikontras ket saan a nakapuesto ken nakaagaw kadagitipuersa. Ngem idi 2000, pinadas da a sumrek,mangagaw iti puersa, ken manggulo kadagitiorganisasyon-masa tayo. Tapno makaawis,agpampammarang da a maka-mangmangged,maka-mannalon, ken maka-Pilipino.Ti KPD ken YNDIdi 1997, maysa a bassit a grupo iti CentralLuzon (CL) ti nagisaknap ti intriga ken gulo itiorganisasyon ti Partido. Idi damo ket nagpammarangda a mangitantandudo iti tignayan apanangilinteg ngem limed nga itantandudo da tilinya nga SCO. Dagiti nangidaulo ditoy ket dagititallo a traydor – Bill (Luisito dela Cruz), Olive(Caridad Magpantay), ken Nicolas Magdangal(Frank Pascual). Dagitoy a tallo ket naikkat itiPartido idi 1997 ken 1998.Binukel da ti maysa a ligal nga organisasyondagiti Kontras a maaw-awagan a Kilusan saPambansang Demokrasya (KPD). Da Sonia Sottoken Levi Balgos dela Cruz ti mangidadaulo ditoy.Panggep da a biagen ti linya ken programa ti daan atipo ti rebolusyon – ti panangidaulo dagiti burgesimbes a ti Partido dagiti mangmangged. Nagbukelda met iti agrurutap nga alyansa ti sumagmamanoa propesyonal. Kayat na a saoen, awan pulos ti massbase da.Idiay Baguio City, da Servillano “Serving” AbellaJr. ken Godofredo “Yody” Nebrija ti timmipon itiKontras. Ni Abella ti kangrunaan a tao da itatta amanggulgulo iti sektor ti kabataan nga estudyantekas iti ar-aramiden da iti Saint Louis University.Agrugrugi da met laeng nga agrekrut iti Youth forNational Democracy (YND), organisasyon tikabataan a nakapauneg iti KPD.Padpadasen da met a manggulo kadagitidadduma pay a sektor. Idi Pebrero 2002, dua a darasa napan dagiti KPD iti panangidaulo da LottaEstrada ken Danny Briones idiay Dalupirip, Itogontapno agpamiting ken agrekrut kadagiti umili.Kakuyog da pay ti 20 a Hapon a kontra kano itiglobalisasyon. Awan ti nakisango kadakuada ngaumili malaksid iti maysa a kontak da. Idi met Abril,adda organisador ti KPD a simrek iti Philex Mines.Aw-awisen da dagiti mangmangged nga agitakder tisabali nga unyon. Dagiti progresibo a mangmanggedket nakadlaw a Kontras dagiti simrek. Isu apinapanaw da dagiti kontras.Idiay La Union, padpadasen ni Crisanto Palabay,nagbalin nga organisador ti KPD gapu iti kuarta, aAbril-hunyo 2002 Panid 25
guluen ken guyoden dagiti pesante nga agur-urnongken agilako ti pangdekorasyon a bato nga aggapu itibaybay, kasta met dagiti organisado a mangngalap.Ti MLPP ken RHBMalaksid iti ligal nga alyansa, binukel met dagititallo a traydor a nailanad iti ngato ti Marxista-Leninista a Partido ti Pilipinas (MLPP). Daytoy ketmaysa a rebisyonista a partido – mangkilkillokadagiti suro da Marx ken Lenin bayat ngaagpampammarang a mangitantandudo kadagitoy.Binukel ken idadauluan da ti RebolusyonaryongHukbong Bayan (RHB) idiay CL.Bandido, lagalag, ken kontra-rebolusyonaryo tigalad ti RHB. Segun iti damag, AFP ken PNP timangar-armas kadakuada. Direkta a kumuykuyogken agserserbi da kas gayd kadagiti operasyon tikabusor laban iti NPA ken iti rebolusyonaryo a basea masa. Agpapausar da kas espiya dagiti militar kengoons dagiti reaksyonaryo a politiko.Idi 1999, maysa nga armado a grupo ti RHB anakabitbit iti bay-on ti nakita idiay Mankayan.Rinikus da dagiti balbalay tapno agrekrut para itiRHB. Awan pulos ti naawis da. Saan dan a nagsublipay manipud idi. Ngem, ita a 2002, padpadasen daa sumrek idiay Ifugao.Ti Alab KatipunanDaytoy ket maysa a ligal a grupo a binukel dagititraydor a da Nilo dela Cruz ken Arturo Tabara. Kasmet laeng kadagiti dadduma a rebisyunista a grupo,daytoy ket agpampammarang a maka-umili.Idiay Ilocos Sur, nakastrek ti Alab Katipunan(AK) babaen iti kameng da a ni Nestor Seguismundo,lider ti Save Ilocos Sur Alliance (SISA)-maysa agrupo a bumagbangga kenni Chavit Singson. Numanpay naariwawa ti SISA, sumagmamano laeng tinaawis da iti akikid a panggep ken panawagan dakontra kenni Chavit. Awan suporta ti masakadakuada.Idi Nobyembre 2001 simrek ti maysa a JimuelSikod, organisador ti AK a taga-Manila tapno direktaa manggulo kadagiti mannalon. Inusar na a kontakken nagrugian ti Sta. Cruz Land Tillers’ Association,maysa a organisasyon kano dagiti mannalon ngaiggem ni Vice-Mayor Jose Ping-ay ti Sta. Cruz. IdiDagiti linya dagitirebisyonista a traydor:• husto laeng kano ti linya nga SCO,ken ti nasapa a regularisasyon ti NPA• iti pannakialyansa, kuna da a san arumbeng nga inayon ti sosyalista aperspektiba tapno ad-adda a makaawiskadagiti akintengnga a puersa• iti pag-oorganisa kadagiti mannalon,ipilpilit da a ligal nga organisasyon tirumbeng nga ibangon nga isu timangisilpo iti amin a trabaho uraypay dagiti nalimed nga organisasyonken panagtignayPebrero 2002, magpamiting ni Sikod tapno iplano tipanangibangon iti Ilocos Sur Federation of Farmersand Fishermen (ISFFF). Saan nga imbaga ni Sikodti relasyon ti mabukel a grupo ken AK. Ngem adadua tinalakay na ti maipapan iti Alab Katipunaniti daydiay a miting.Idi met laeng Pebrero 2002, naangay ti asembleyati ISFFF idiay Narvacan. Simuporta ditoy dagitipolitiko ti maikadua a distrito ti Ilocos Sur. Tinagisponsor ket ni Edgar Zaragoza, agdama a bokalken maysa a narungsot a warlord. Nagatendar metda Efren Rafanan maysa a napeklan a kontrarebolusyonaryo a politiko ken taga midya, ViceMayor Jose Ping-ay ti Sta. Cruz, ken ti sekretaryani Congresman Eric Singson.Dagiti rason apay a naibangon ti ISFFF ket:Umuna, tapno manggulo iti intar dagiti organisadoa masa ken malapdan ti panagabante ti nalawa ngaalyansa dagiti mannalon, ti Stop Tobacco PlantersExploitation-Ilocos Sur (STOP-EX IS), a siguden amangitantandudo iti pudno nga interes ti mannalon;Maikadua, makaala ti pondo manipud iti RA 7171.Segun iti linteg, 40% iti pondo ti RA 7171 a bingay tiIlocos Sur ket diretso a mapan kadagiti organisasyondagiti mannalon. Daytoy ti puntirya ti AK.Panid 26 DANGADANG
Ti RPM-P ken RPA-ABBTi Rebolusyonaryo a Partido dagiti Mangmanggediti Pilipinas (RPM-P) ket maysa met laenga Partido nga binukel dagiti traydor a da ArturoTabara ken Nilo dela Cruz. Ditoy a nakasilpo ti AlabKatipunan.Ni Tabara ti lider ti Revolutionary ProletarianArmy (RPA) a sigud a nakabase laeng idiay Negros,Panay ken kaasideg nga isla. Nagbalin daytoy ngaahente ti ISAFP idi pay 1988.Ti met Alex Boncayao Brigade (ABB) ni SergioRomero (Nilo de la Cruz) ket simmina kenni PopoyLagman gapu iti panaglilinnuko da iti panagbingayiti kuarta a nakurakot da kadagiti pasuksok tikapitalista ken panagkikil kadagiti negosyante ngaIntsik.Ti ABB ket timmipipon iti RPA idi Marso 26,1997.Kas ti RHB, ti RPA-ABB ket bandido a grupomet laeng. Aramid ti Special Operations Unit da tipanagholdap iti bangko, kidnap for ransom, kendadduma pay a dakes nga aramid.Idi Disyembre 1999, nakikumplot ti RPA-ABB itigobyerno babaen iti bogus a saritaan iti kappia tirehimen nga Estrada. Nabayagen nga us-usaren timilitar ti RPA-ABB para iti panagtiktik ken panagsaywarkontra iti rebolusyon. Ilaklako da timersenaryo ken kriminal a serbisyo da kadagitireaksyonaryo a politiko ken komprador kas kadaLucio Tan ken Danding Cojuangco.Idi Pebrero 2002, pinadas ti RPA-ABB sumrekidiay Sta. Cruz Ilocos Sur. Maysa a QuinyangArquero ti inusar da a rangtay tapno agrekrut itisuporta kadagiti umili sadiay. Inlastog da a ti grupoda ket bukbuklen ti 14 nga armado. Ngem saan da anagballigi. Kagiddan daytoy, maysa a surat ti naibasaiti radyo, a ti RPA-ABB ket sumupsuporta iti SISAkontra kenni Chavit Singson.Idi Abril 2002, maysa nga armado a yunit ti RPA-ABB ti nakita idiay Burgos, Ilocos Sur ken Pilar, Abra.Ti grupo a (SISA) ti us-usaren da tapno makarekrut.Dagitoy a grupo ket rumbeng nga ibutaktak kensupiaten tayo. Iyadayo da ti umili iti husto adalan ti rebolusyon. Gapu iti killo a linya da,pannakairubo ti pangiturongan da kadagiti umili.Ngarud, rumbeng a maireport amin a garaw kenaramid da kadagiti kakadua ken mapatakias da.aMMOYO kADI?LCMC nabayagen a didigra iti umiliNadumaduma a didigra ti iyab-ablat ti LepantoConsolidated Mining Company (LCMC)kadagiti umili.• Iti 59 tawen a panagminas ti LCMC, rinibribu atonelada a rugit (sabidong, pitak, kdpy) ti ibelbellengti LCMC kada aldaw. Iti daytoy a rugit, talloa tonelada kada aldaw ti cyanide. Maurnongdaytoy iti tailings dam. Ibulos da dagitoy notiempo ti panagtutudo wenno bagyo. Masabidonganti karayan ken agbalin a brown, orangewenno yellow ti kolor na.• Ti rugit nga ibelbelleng ti LCMC ti nangpangatoti lansad (river bed) ti Abra River. Gapu taagtultuloy a rumabrabaw ti karayan, na-wash outken nagbalin a kabatbatuan ti 465 nga ektarya akataltalonan iti agsumbangir nga igid ti AbraRiver. Ti nabatbati a 750 ektarya ket agpggad metlaeng a mapunas.• Ti sabidong manipud LCMC ti mangpataykadagiti lames ti Abra river. Uray dagiti fishpond(piskarya) iti abay ti Abra river ket danonen tisabidong. Agarup 80% ti lames ti matay kadagitifispond. Isu nga iti kada 100 a lames, 20 laeng timabati.• Saan a nasayaat ti panagdakkel dagiti pagay gapuiti sabidong ken siltasyon (nakapimpino a pitak)manipud LCMC a maigabur kadagiti talon.Kagudua laeng iti sigud a kadakkel dagiti pagayti madanon dagiti raep. Mainayon pay, agarup30 laeng ti binukel ti kada dawa a kaaduan keteppes pay.• Agarup 100,000 umili iti 13 munisipyo iti tallo aprobinsya ti madangdangran iti operasyon tiLCMC.Abril-hunyo 2002 Panid 27
tay-ak ti GubatAmbus insayangkatti FZACSaanen a malappedan ti agtultuloy a panaggunodti rebolusyonaryo a tignayan kadagiti naawenga balligi ti dangadang!Inambus ti Fr. Zacharias Agatep Command,NPA-Ilocos dagiti puersa ti 50 th IB idi alas 5:15 itiagsapa ti Abril 19 idiay Sitio Cadamortisan, Brgy.Ugis, Nueva Era, Ilocos Norte. Ti ambus ketinsayangkat dagiti kameng ti maysa nga SYP ngaagtigtignay idiay Ilocos Norte.Dagus a napuntaan da Cpl. Roberto Bunag kenPfc. Dominador Mendoza iti umuna pay laeng aputok. Natay ni Bunag kabayatan a maag-agasanidiay hospital.Indauluan ni Lt. Ronaldo Mateo ti operasyon timaysa a yunit ti Alpha Coy ti 50 th IB a nakabaseidiay Bumitug, Banna, Ilocos Norte. Ti operasyonmilitar nga insayangkat ti bunggoy na ket naawaganiti Oplan Abante. Panggep daytoy a lappedan tipanagtignay dagiti Nalabaga a mannakigubat ken tilumawlawa ken umun-uneg a base a masa iti Ilocos.Bayat ti panagisaysayangkat ti kabusor iti operasyon,agraraira met dagiti bandido nga elemento a tengngeldagiti politiko iti Ilocos Norte ken intel officers tiISAFP. Insayangkat da ti Oplan Abante tapno kanoanupen da dagiti bandido ken tiliwen da dagitiagisaksaknap iti terorismo iti lugar, ngem ti pudno aranta da ket dagiti NPA.“Napartak ti panagpaturod dagiti kabusor,”kinuna dagiti kakadua iti FZAC “Ngem saan da lattaa nakalisi kadagiti bala mi.”“Balligi manen!” kinuna dagiti kakadua. Pudnonga awanen ti makaartap iti kinapursigido kenkinatured ti NPA iti panangiwayat ti gubat ti umilitapno maiyabante ti baro-demokratiko a rebolusyon.Kalpasan ti ambus, natalged nga immatras dagitikakadua ket intuloy da manen ti panag-gawaingmasa.Ipakpakaammo ti Amianan a Raya anaipablaaken ti <strong>Iloko</strong> a bersyon tiCARHRIHL, ti katulagan a pinirmaan ti NationalDemocratic Front of the Philippines(NDFP) ken ti Goverment of the Republic ofthe Philippines (GRP) kas resulta ti saritaaniti kappia.Numan pay naputeden ti saritaan ti kappia,agtultuloy a maipatungpal daytoy aKatulagan. Kasapulan nga adalen ken usarentayo dagiti probisyon daytoy para itipanangsaluad ken panangilaban kadagitipangtao a karbengan aglalo ita a kumarkaromanen ti militarisasyon iti kaaw-awayan.Alaen ti kopya iti kaasidegan a yunit tiNPA.Panid 28 DANGADANG
Damag ken AdalIntegrasyon ti Berdugo a CPLA iti AFP nairugiNgem mapukpukaw ti pondo ti integrasyonPormal a nairugi idi Mayo 24,2002 ti integrasyon ti 264 akameng ti berdugo a CPLAMolina ken Sawatang paksyon,kas regular a kameng ti AFP (249kas enlisted personnel, 15 ngaopisyal) ken ti 1,200 kas CAFGU.Madama itan ti panagtreyningdagiti napili. Ti integrasyon ketaddaan iti pondo a lima a milyona piso. Segun iti AdministrativeOrder 18 wenno ti Linteg itiIntegrasyon a pinirmaan niGloria Macapagal-Arroyo (GMA),ti pondo ket para iti sueldo dagitimaitipon iti AFP, Service Allowancedagiti CAFGU ken para itilivelihood programs. Daytoy apondo ti makagapu iti kumarkaroa maniobra-kontra-maniobradagiti nadumaduma a paksyon tiCPLA. Ti pondo a maala da ditoyket mausar a mangpapigsa itikumapkapsuten a grupo da.Kasla met ubing a nagpasugnodti Balweg paksyon. Ipilpilitda nga isuda ti pudno a CPLA.Rumbeng kano a ti integrasyonket sumurot iti Executive Order220. Segun iti daytoy a linteg, tiintegrasyon ti CPLA ket sumurotiti konsepto ti Cordillera RegionalSecurity Force. Iti kasta dagitilaeng dati nga CPLA ti rumbengkano a pagpilian kadagiti ma-integrate.Rumbeng kano nga agpiliti AFP manipud iti listaan ti CPLAsakbay ti pannakasinasina tigrupo (1987- 1994).Malaksid ditoy, ak-akusaranda a nagkukumplot ti AFP, niMailed Molina, ken ni ModestoSagudang tapno ilimita ti listaankadagiti kayat da a maitipon saanketdi a maibasar iti orihinal aCPLA. Gapu ditoy naikkat niModesto Sagudang alias Jet kasCPLA chief ti Balweg paksyon. NiLeonardo Bun-as alias Mando tisimmukat kenkuana. Naikkatmet ni James Kennep kas deputychief ken sinukatan ni MikeSuguiyao.Segun pay iti dadduma adamag, aktibo a nagrekrut niMailed Molina kadagiti CPLAidiay Kalinga tapno mapunuan tidakkel a kurang ti bilang amaisubmitar a pagpilian ti militar.Segun iti AFP, ti integrasyonti CPLA ket makatulong a mangsolbarkadagiti tribal war. Ngemkasupadi daytoy, agarup 60 akameng ti CPLA idiay Bugnay tinangnangruna a makagapu ititribal war iti baet ti Betwagan kenBugnay a bimtak idi Disyembre4, 2001 ken agtultuloy aginggaita. Itay laeng nabiit, nagpetisyondagiti taga Betwagan tapnodisarmaan ken saan a ma-integratedagiti CPLA. Kanayon lattaiti panagpaputok dagiti CPLAkadagiti paltog da a nakaturongiti Betwagan. Makita ditoy a tiCPLA ket saan a solusyon no diket mangpakaro iti tribal war.No ipapauneg pay a kitaen,nabayagen a timmipon ti CPLAiti pasista a militar. Manipud payidi simmuko ni Conrado Balwegiti gobyerno ni Corazon Aquino,nagbalinen daytoy nga ahente tireaksyonaryo a gobyerno. Kumuykuyogda kadagiti operasyonmilitar ken agar-aramid kadagitinadumaduma a kinaranggas itimasa ti Kordilyera ken uray itisyudad ti Baguio.Bayat nga agtultuloy ti riri itibaet dagiti nadumaduma a paksyonti CPLA, naireport metkadagiti lokal a dyaryo a mapukpukawkano ti P 2.5 milyon apondo ti integrasyon ti CPLA.Ditoy a makita a ti integrasyonti CPLA iti AFP ket pagkuartaanlaeng dagiti korap nga opisyal tiAFP. Kalpasan a makurakot da tipondo, ipasungalngal dan dagitiCPLA kadagiti labanan.Kabayatan na, impablaak niMartin Montana, tagapagsarita tiNPA-Ilocos Cordillera a saan ngaagpayso ti naireport kadagitidyaryo a nakatungtong kano niErnesto Garadoalias Sungar timaysa ngaopisyal ti CPP-NPA-NDF para itisispayr iti baet tiNPA kenCPLA.Abril-hunyo 2002 Panid 29
Kampanya Kontra itirekrutment ti CAFGU NagballigiAktibo manen ti AFP itipanagrekrut kadagiti umili,kangrunaan dagiti agtutubo,para iti CAFGU. Tapno makarekrutkadagiti nadumaduma abaryo ti Ilocos ken Kordilyera, ususarenda ti nadumaduma apamuspusan kas iti panangikariiti nangato a sueldo, pammutbuteng,kdpy.Tapno malappedan daytoy,inwayat ti umili ti Quirino, maysaa munisipyo ti Ilocos ti maysa akampanya kontra iti rekrutmentti CAFGU. Naadal dagiti umili ati gandat ti reaksyonaryo agobyerno nga agrekrut iti CAFGUket agturong iti pannakaitakderdagiti detatsment. Ket no maipatakderdagitoy, nalaklakan to asumrek iti ili da dagiti imperyalistaa kompanya ken proyektokas iti minas, dadakkel a dam,kdpy.Daytoy a posisyon dagitiumili ket nabukel babaen itipanagtutungtong dagiti umili ititunggal baryo. Iti maysa a baryo,apaman a naipakaammo ti panggepti militar nga agrekrut itiCAFGU iti lugar da, dagus atinungtong da daytoy iti Dap-ay,nainsigudan nga istruktura asosyo-politikal. Naibingay tikapadasan dagiti lallakay kenbabbaket idi panawen ti militarisasyoniti lugar da. Naikonektadagitoy kadagiti plano ti gobyernoa makadadael a proyektokas ti open pit mining, Iteb Dam.Balligi ti insayangkat ti maysaa yunit ti Alfredo Cesar Command-NPAIlocos Sur a panangdusaiti Philippine Tobacco Flue-Curing and Redrying Corporation(PTFC&RC), maysa a kompanyaiti tabako a nakabase iti syudadti Candon, Ilocos Sur. Ti panagdusaket naisayangkat idi Marso11, 2002.Sinerrek ken binomba dagitiNPA ti planta ti nasao a kompanya.Daytoy nga aksyon militarket pannusa iti PTFC&RC gapuiti saan na a panangbayad tirebolusyonaryo a buwis. Patakaranti rebolusyonaryo a tignayan ngaagkolekta iti rebolusyonaryo abuwis iti kabusor a dasig ngaSAAN MIA KAYAT T TIDETATSMENTISARDENG TIREKRUTMENTTI CAFGUNagkaykaysaan da nga awan tiag-CAFGU idiay lugar da. Nakidamagda iti takder dagiti sabalia baryo. Nagsisinnukat da itikapanunotan. Agingga a makitada a sangsangkamaysa gayam titakder ti umili iti intero a munisipyo.Ngarud, nagpanawagan tiumili ti Quirino iti pannakaibasurati panagrekrut iti CAFGU.Imbaga da a saan a pagsayaatanti umili ti panag-CAFGU dagitikakailian da.Panggep ti militar nga agrekrutti lima a CAFGU kadabarangay. Ngem gapu iti panagsupiatti umili, imbaba da tibilang iti tallo kada barangay.Dagiti naallilaw a narekrut ketkinatungtong ti umili. Naawis dakano gapu iti kari a nangato asueldo. Ngem kalpasan a malawlawaganda, immikkat da metlaeng.Impakaamo pay ti umili tipanagsupti integrasyon ti CPLAiti AFPiat da iti panangitakder timilitar kadagiti detatsment iti ilida. Gapu iti nasaknap a panagkaykaysati umili, awan iti narekrutti militar nga ag-CAFGU.PTFC&RC dinusa ti NPAagnegnegosyo iti sakup ti teritoryona. Ngem daytoy a kompanya ketket saan a mangikaskaso iti abiso .Daytoy a balligi iti tay-akmilitar ket pakakitaan iti kapasidadti NPA nga agusar ti bomba ngaawan ti madangran a masa wennomairaman a sanikua ti masa.Daytoy a balligi ket nagserbimet kas ballaag kadagiti daddumaa Trading Center iti syudad tiCandon ken kabangibang a munisipalidad.Iti bangir na, nabenepisyuanmet ti masa nga agmulmulaiti tabako. Iti uneg ti tallo ngaaldaw kalpasan ti aksyon militar,ngimmato ti presyo ti tabakoagingga iti P60 manipud iti P53kada kilo.Panid 30 DANGADANG
Treyning a Pulitiko MilitarInsayangkat ti CMCBalligi nga insayangkat tiNPA Kumand ti Ilocos Cordillerati maysa a treyning itiBatayan a Kurso Politiko-Militar ti NPA idi Abril 2002.Ti treyning ket naangay itimaysa a probinsya tiKordilyera. Daytoy ket paset tipanangpanday kadagiti baro asampa iti NPA tapno mabaelanda a sanguen ti nadumadumaa rebbengen da kas soldados tiumili.Iti kasta unay a darang tiinit iti aldaw, ken ti lamiis metti rabii, nasiglat ken naganaygaynga impakita dagitikakadua ti determinasyon da itikabuklan ti treyning – ehersisyo,nadumaduma a combattechniques, panagmaniobra,ken pananglasat kadagiti obstacles.Nagrupo dagiti kakaduaiti nadumaduma a platun keniskwad no sadino a ti kadagrupo ket naisabak kadagitinadumaduma a sitwasyon itiReady... Aim... Fire!Dagiti nagtreyning bayat ti target shootingaktwal a labanan– makubkobwenno madepensiba, mangkubkobwenno makaopensiba,ambus, kdpy.Marikna da ti bannog, kaslanabugbog a bagí kalpasan timaniobra ken kontra maniobrada. Saan a maliklikan dagitisumagmamano a gasgas itibagí, bullo, wenno sugat. Pasetna amin daytan. Ngem uraymabambannog da, pasaray lattamaangayiti rabii dagitikultural aprograma.Ngem urayania ti aktibidaditi rabii,kasapulan abumangon daiti alas kuatroiti parbangon.Idi malpas ti treyning, saana mailadawan ti kinaragsakdagiti kakadua a nagtreyning,kasta met dagiti instruktor da.“Daytoy a treyning ket armastayo iti inaldaw-aldaw apannangidur-as iti nadumadumaa rebbengen ken trabahotayo iti rebolusyon. Impakitayo iti treyning ti kabaelan yo asumango iti pulitiko-militar atay-ak iti trabaho ti NPA. Congratulations,Agbiag ti rebolusyon!”Daytoy ti mensahe tiinstruktor kadagiti kakadua itigraduation program iti panagleppasti treyning.Pinadayawan met dagiti kakaduati dakkel a suporta dagitimasa. Paset da iti balligi titreyning.Abril-hunyo 2002 Panid 31
Nailian a Minorya iti Baguioagngarngariet iti gobyerno“ITI AMIN NGA INDIKASYON,ikarkarigatan ti gobyerno apagtalinaeden ti saan a nainkalintegana panagtrato a naipalakamkadagiti ap-apong mi kenmaipalak-am to kadagiti sumarsarunopay nga henerasyon.”Daytoy ti ibagbaga itattan dagitinailian a minorya – Ibaloi kenKankanaey – idiay syudad tiBaguio gapu iti kinaawan respetoken panaglabsing ti gobyerno itikarbengan da iti nagtaudan adaga.Supsupiaten daytoy a grupoti wagas ti gobyerno iti panagpandayken panagipatungpalkadagiti linteg.Segun kadakuada, idi damoket nagnamnama da iti sinseridadti gobyerno a mangsango itipagsayaatan dagiti nailian aminorya. Idi 1986, impagarup daa ti gobyerno ni Aquino ketmangbigbig iti karbengan tinailian a minorya. Impagarup daa dagiti reaksyonaryo a linlintegMensahe dagiti NM idiay Baguiokas iti Indigenous People’sRights Act (IPRA) of 1997ket pabor iti nainsigudannga umili. Impagarup dapay a ti National Commissionon Indigenous Peoples(NCIP) ket mangisiguradomet iti pakaseknan dagitinailian a minorya.Naklaat ken nalukatan tipanunot da iti aktwal amapaspasamak kadagiti nailian aminorya. Kapirpirma pay laeng tiIPRA kas linteg, insigidan ngainatake dagiti maapektaran kasiti Chamber of Mines of the Philippines(CMP) ken tirimperyalista a kompanya kas itiWestern Mining Corporation(WMC). Kasta met a nagprotestauray ti dadduma nga ahensya tigobyerno kas iti DENR, kenBases Conversion DevelopmentAuthority (BCDA). Ditoy ngainadal dagiti abogado ti grupodagiti linaon ti IPRA, pinadas daa timmulong iti panangdepensaiti IPRA idiay Korte Suprema.Maysa a partikular a kaso ti CampJohn Hay. Inrason da iti KorteSuprema a rumbeng a maisublidaytoy kadagiti nailian a minoryasegun iti IPRA. Ngem uray tikangangatuan a korte tireaksyonaryo a gobyerno ket adaddaa pabor kadagiti imperyalistaken lokal a kakumplot da.Nakita da nga uray itipannakaaramid dagiti annurotenSumagmamano kadagiti NM a nagipila itikaso idiay Korte Suprema para iti IPRAket arbitraryo. Umuna, naaramiddagitoy a saan man laeng anakonsulta dagiti maseknan.Maikadua, maipatungpal kanolatta daytoy uray no protestaanti umili. Maikatlo, ad-adda apabor kadagiti kapitalista ngemiti umili.Naamiris itattan ti nasao agrupo dagiti nailian aminorya itiBaguio a ti reaksyonaryo a gobyernoket nalawag a mangpuspusiposlaeng iti alipuspos da.Daytoy ti naminpinsan a nangpugsatiti nabatbati pay a panagtalekda iti reaksyonaryo a gobyerno.Napaneknekan dan nga addalimitasyon ti ligal a pannakidangadang.Gapu ditoy, nakasaganadan a mangipangato ititukad ti pannakidangadang da.“Nakasagana kamin a mangarakupiti ultimo a pamuspusanpara iti pannakasalaknib iti dagaken ti umili agayos man ti darano kasapulan kas iti inaramiddagiti apong mi.”Panid 32 DANGADANG
Serbisyo MedikalImpatungpal ti FZACRumigrigat ti panagbiag. Tinawen a kiskissayan ti gobyernoti pondo para iti salun-at,edukasyon, pabalay, ken daddumapay, bayat a ti panagbayaditi utang na kadagiti imperyalistaken gastos militar ket ik-ikkan nati nangatngato a prayoridad.Agkurang ti serbisyo medikal ngait-ited ti gobyerno. Nguminnginati presyo dagiti agas.Dagitoy ket sumagmamanolaeng kadagiti isensennaay dagitimasa a nagpaagas iti medical missionnga impatungpal dagiti Nala-baga a mannakigubat ti Fr.Zacharias Agatep Command idiMarch 23, 2002.Sakbay ti medical mission,naited ti treyning medikal kadagitikakadua nga NPA. Paset titreyning ket ti panangipraktikakadagiti naadal da babaen itiserbisyo medikal iti intar dagitikakadua ken masa. Naigiddandaytoy iti pannakaselebrar timaika-33 nga anibersaryo ti NPA.Naiyaramid ti konsultasyon,general check-up, accupuncture,eye check-up, ken dadduma paya panagagas. Kabayatan daytoy,nagpalawag dagiti kakadua maipanggepiti nutrisyon, sanitasyon,epekto dagiti komersyal ngaagas, kinakurang ti serbisyomedikal ti gobyerno, ken nokasano a ti sakit ti tunggalindibidwal ket mangisarsarmingiti sakit ti gimong.Naimballigian a naisayangkatti aktibidad babaen ti panagtitinnulongti yunit ti NPA, sangayti Partido iti baryo, ken dagitikameng ti komite iti salun-at.Presyo ti TabakoNaingatoNgimmato ti presyo ti tabakoa Virginia ita a tawen. Daytoy ketgapu iti napinget ken pursigidoa kampanya nga insayangkatdagiti mannalon iti tabako itiintero a rehiyon ti Ilocos kendadduma nga ili ti Abra. Ti presyoa P53-55 kada kilo ket dakkel aballigi a naragpat da. Idi napana tawen, P43-45 laeng kada kiloti panaggatang dagiti TradingCenters (TC). Mainayon pay anagun-od dagiti mannalon ket tipannakaitantan ti panagbayad itiutang da a naurnong gapu itipannakalugi da iti tallo a tawen.Iti panangidaulo ti Stop TobaccoPlanters Exploitation(STOP-EX), inapit itay nabiitdagiti mannalon iti tabakokadagiti probinsya ti Ilocos Norte,Ilocos Sur, La Union ken Abra, tibunga ti nagbannogan da itiagtultuloy a kampanya da. Tikampanya ket koordinado anaisayangkat kadagiti sentrodagiti tallo a probinsya manipudpay idi Enero, 2002.Iti rali dagiti mannalon idiMarso 8, 2002, nagturong dakadagiti nadumaduma a TCtapno idanon ti kiddaw da. DagitiPUNASENDAGITI DINAINKALINTEGANNGA UTANGTC met laeng ti nangnangruna anaggapuan ti inutang da kadagitikoboy para iti pagpuonan da.Agarup 50 a mannalon tipannakabagí dagiti mannalon anangrikus kadagiti TC. Kasresulta, naingato ti presyo kenimmannugot dagiti TC amaitantan ti pannakabayad itiutang. Adda met dagiti immannugota mabaliwan ti kuentadagiti utang dagiti mannalon asaan a nakabayad gapu itipannakadadael dagiti mulada.Abril-hunyo 2002 Panid 33
SURAT ITI DANGADANGPIDBAKNagadu ti maadal, nangruna dagiti nasyonal nga isyu ken paspasamak kas kadagiti kinabuyokken korapsyon iti uneg ti gobyerno ti Pilipinas, ken kasano ti panangiyabante ti rebolusyon iti agdamaa panawen a kumarkaro ti rigat ken pannakailupitlupit iti kaaduan a masa.Makaawis ti Seksyon Kultural ta adu ti maadal. Maysa daytoy a napigsa nga armas ti lumablabannga umili.Saan ko pay a nabasa ken nakompleto a nabasa ti dadduma nga artikulo gapu kadagitinadumaduma a trabaho iti uneg ti pamilya.-Lucas, mannalon, KalingaMangted inspirasyon dagiti artikulo nga “Iyabante ti rebolusyon iti amin a benneg,” “Narimat aSalun-at,” ken “Seksyon Kultural.” Palawaen dagitoy ti kaammuan. Mangted impormasyon, adal, kenpraktikal a tulong aglalo iti panangaywan iti salun-at gapu ta nangina ti agas. Naipakita met akasapulan ti sakripisyo tapno magun-od dagiti panggep tayo.Kongkreto, nalawag, ken simple dagiti artikulo. Ngem adda dagiti nauneg a termino nga <strong>Iloko</strong> asaan ko a maawatan.-Margie, OSY, KalingaNagustuak ti artikulo a “Ti biag ken dangadang dagiti rebolusyonaryo a pamilya” gapu ta mabasaditoy dagiti mapaspasamak iti kakadua ken naibinsa-binsa met dagiti kapadasan dagiti armado. Tiartikulo a “Narimat a salun-at ket nangnayon iti kaammuak iti gawaing masa ti NPA.-Chanep, mannalon, AbraTi artikulo a “Rebolusyonaryo a Pamilya” ket adal ken inspirasyon para iti dadduma pay apamilyado a kakadua ken kadagiti addaan plano nga agpamilya iti uneg ti rebolusyon. Mayat ti Manuelkomiks makaparagsak ti drowing. Nalaka a maawatan, uray pay no nadagsen ti topiko daytoy.Napnuan impormasyon ti artikulo a “Sinno ni Ho Chi Minh” ken naimpanawenan gapu ta kumarkaroti pannakibiang ti US ditoy Pilipinas. Husto ti panagbigbig kadagiti martir tayo iti rebolusyon. Kumpletoiti impormasyon kasilpo kadagiti kadua a napadayawan. Isu laeng ta seryoso la unay ken stereotypeti estilo ti pannakaisurat kadagiti parangal. Mabalin koma a nanayonan kadagiti naragsak apaspasamak idi sibibiag da pay tapno nangpalag-an iti rikna dagiti agladladingit a kakadua, gagayyem,ken pamilya.Iti teknikal nga aspeto, naurnos ken nadalus ti lay-out wenno plastar, balansyado ti teksto kendagiti drowing, nalaka a basaen. Iti estilo dagiti panagsurat, simple ti lengguahe ken epektibo anaidanon ti mensahe. Iti linaon, napudno, signipikante, ken natadem a naiyaplikar dagiti panangamiris,linya, ken patakaran.-Ka Sofia, NPA-AbraOkey ti surat ni Ellaine ti Kalinga ken ti sungbat ti Dangadang kadagiti saludsod na.Koma ket ipablaak met ti biag dagiti rebolusyonaryo a martir a lokal ken nasyonal kas kadaChadli Molintas, Armando Teng, kdpy. Kasta met nga agtultuloy koma ti panangisalaysay kadagitinailian a tignayan a manangwayawaya iti dadduma a pagilian kas idiay Peru ken Nepal, artikulomaipanggep iti agrikultura, ken panangusar iti litrato malaksid pay iti drowing.-Ka Joven, NPA-AbraPanid 34 DANGADANG
Seksyon kulturalDaniw ko iti Anibersaryo ti NPAni Lexteristudyante nga aktibista idiay KalingaSakbay nga innak ibanatDaniw ko a medyo mayatKayat ko man nga iyebkas,Magandang araw sa ating lahatTawen 1969, 29 ti mabilang iti bulan ti MarsoSipud namulatak kanayon a mapampanunot koKumusta ngatan dagiti pudpudno a soldadoAglalo itattan, maika-33 nga anibersaryoNabayag nga inar-arapaap, kayat ko manen a makitaNangnangruna dakayo kakadua ditoy KalingaIsu nga iti daytoy nga anib ket addaak ita nga agkunkuna,Happy Anniversary kadatayo amin, awan labas naIti panagdaliasat karayan ken bakir, kayat ko man nga ibagaSaan met gayam a basta-basta ta medyo adda rigrigat naNgem saan a lapped, tuloy latta ti pagnaKet nasabat mi dua a natataraki a kaduaNarikna mi met bassit ti bannog ken rigat ti sumang-atNgem apagbiit ta dagus met laeng a napunasNangruna ta idi makadanon, naisem a kakadua ti makitakMakabang-ar, makaay-ayo kasla kayat kon a sumampaakNo mabalbalin kayat kon a mabatiakNgem kasapulan pay nga agsubli iti naggapuakTapno iproseso ti nagannak ken pamilyakNagangganas ton ti agarmas, isu nga ur-urayen dakItuloy tayo latta ti rinugian a dangadangItuloy tayo latta ti panagaddang iti nalinteg a dalanIn-inut a pakapsuten ti bileg ti kalabanInggana agballigi, rebolusyon nga ilablaban.Agbiag ti 33 rd anibersaryo ti NPAIAbril-hunyo 2002 Panid 35
manuelIDIAY MANKAYANSakbay nga immaydagiti kolonyalista ngaEspanyol, nawaya ti umili tiMankayan a mangtagikuaken mangsagrap kadagitikinabaknang ti daga.Idi 1856, simmangpet dagitiEspanyol a nangagaw iti minas.Imbangon da ti CantabroMetalurgicaSimmublat dagitiAmerikano idi 1933Nagibangon da itidua a minas. Imbangonda ti LCMCidi 1936Kukua dagiti apong tayo timinas. Itatta ket nagbalintayon ngaadipen nga umawawatlaengen itinababa a sueldo.Iyaw-awid ti imperyalistanga US ti bilyon-bilyon abunga ti bannogken ling-et dagitimangmangged. Anyati nabati kadatayo.Tuok ken didigra! Dayta tisagsagrapen tayo. Margaaydagiti bantay, mapukaw ti danum.Saan laeng nga iti kabambantayantiapektado. Uray iti kapatagan.Maperdi ti talon ken masabidonganti karayan!Daytoy ket gapu iti bilyonbilyona rugit nga ibelbellengti LCMC iti karayan.Agum dagiti kapitalista!Napeggad ken narigat ti trabahomi, nakababbaba met ti sueldomi. Adu pay ti kakadua mi ngaikkaten da iti trabaho.ISARDENG TIMapukpukaw wennomasabsabidongan ti irigasyonpara iti talon mi! Marmargaaydagiti pagnaedan mi!Kasapulan ti nalawa apanagkaykaysa ti mangmangged,umili ti bambantay ken patag --laban iti makadidigra ngaoperasyon ti minas!MAKAPERDI APANAGMINASPanid 36 DANGADANG
Change language