13.07.2015 Views

2. Praca w Belgii - Eures

2. Praca w Belgii - Eures

2. Praca w Belgii - Eures

SHOW MORE
SHOW LESS
  • No tags were found...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Warunki Ŝycia i pracy w krajach Europejskiego Obszaru GospodarczegoMinisterstwo Gospodarki i PracyDepartament Rynku Pracyzawodów rejestrują swą działalność w swych organizacjach branŜowych. Jednak, gdy prowadządziałalność w formie przedsiębiorstwa, podlegają równieŜ rejestracji w BCE.W <strong>Belgii</strong> pojęcie indépendants obejmuje nie tylko wolne zawody, ale takŜe przedsiębiorcówprowadzących firmy jednoosobowe, pełnomocników (zarządzających) w spółkach m.in.jednoosobowych, tzw. aktywnych wspólników (associés actifs).PoniŜej przedstawione procedury obowiązują wszystkich obywateli krajów członkowskich UE.W przypadku obywateli z krajów trzecich dodatkowym wymogiem jest uzyskanie tzw. kartyzawodowej (carte professionnelle).Federalna struktura <strong>Belgii</strong> stanowi pewne utrudnienie przy podejmowaniu działalnościgospodarczej zarówno z uwagi na rozdział kompetencji w administracji pomiędzy urzędy federalneoraz regionalne, jak i z uwagi na zróŜnicowaną strukturę językową (w <strong>Belgii</strong> w zaleŜności odregionów lub wspólnot językowych obowiązują 3 języki oficjalne: niderlandzki, francuskii niemiecki). Wymaga to uwzględnienia m.in. przy dokonywaniu tłumaczenia dokumentówskładanych przy rejestracji działalności gospodarczej w poszczególnych regionach (Flandrii,Walonii, Regionie Stołecznym-Brukseli).Samozatrudnienie czyli załoŜenie przedsiębiorstwa prowadzonego na rachunek własny(indépendant).Jest to najprostsza forma prowadzenia działalności gospodarczej i najczęściej podejmowana przezobywateli polskich. Podstawowe warunki dla podjęcia takiej działalności, to: ukończone 18 lat,zaświadczenie o niekaralności, zaświadczenie z gminy o zameldowaniu, zaświadczenie z bankuo posiadaniu konta bankowego.W kaŜdym przypadku przy tworzeniu firmy naleŜy dysponować lokalem odpowiednim doprowadzenia danego rodzaju działalności gospodarczej. Firma moŜe mieć równieŜ siedzibę w domu(mieszkaniu przedsiębiorcy).Osoba zakładająca przedsiębiorstwo powinna wykazać się znajomością co najmniej jednegoz oficjalnych języków urzędowych w <strong>Belgii</strong> (choć nie jest to warunek formalny). Nie jestwymagane posiadanie planu finansowego.Rejestracji dokonują "okienka przedsiębiorstw" (vide 5.1.), jeśli osoba zakładająca firmę posiadaodpowiednią zdolność do kierowania oraz odpowiednie kwalifikacje zawodowe, w przypadku gdyzakładana firma będzie prowadzić działalność w jednym z zawodów uznanych za reglamentowane.Zdolnością do kierowania firmą moŜe wykazać się: szef firmy, jego współmałŜonek lub pomocnik.Decyzję co do tego, czy osoba(y) zakładająca(e) firmę spełnia(ją) odpowiednie wymogi formalnedla kierowania firmą oraz wymogi profesjonalne (w przypadku zawodów reglamentowanych)podejmują "okienka przedsiębiorstw", które dokonują jej rejestracji.Potwierdzenie zdolności do prowadzenia firmy jest najłatwiejsze w przypadku ukończenia w <strong>Belgii</strong>odpowiedniej szkoły lub posiadania kilkuletniego doświadczenia zawodowego w tym kraju.Osoby legitymujące się świadectwami lub dyplomami otrzymanymi w Polsce lub - w przypadkubraku takich dokumentów - posiadające odpowiednie doświadczenie w pracy (m.in. na2


Warunki Ŝycia i pracy w krajach Europejskiego Obszaru GospodarczegoMinisterstwo Gospodarki i PracyDepartament Rynku Pracystanowiskach kierowniczych) w Polsce, które zamierzają utworzyć firmę w <strong>Belgii</strong>, powinny przedewszystkim nawiązać kontakt z jednym z "okienek przedsiębiorstw" w celu uzyskania informacji natemat wymogów, jakie będą zastosowane w danym przypadku. Mogą one takŜe zapoznać sięz dostępnymi informacjami na ten temat na stronach internetowych federalnego MinisterstwaGospodarki <strong>Belgii</strong> pod adresem:http://economie.fgov.be/fr/entreprises/vie_entreprise/Creer/Conditions/prof_commerciales/Competences_prof/diplo/index.jspW razie potrzeby moŜna skontaktować się z Ministerstwem Edukacji Wspólnoty Flamandzkiej,Francuskiej lub Niemieckojęzycznej i wystąpić z prośbą o zatwierdzenie równowaŜności polskiegodyplomu studiów, świadectwa ukończenia szkoły średniej lub zawodowej. ZatwierdzenierównowaŜności dyplomu studiów wyŜszych przez regionalne Ministerstwo Edukacji jest związanez dłuŜszą procedurą, gdyŜ podlega ono opiniowaniu przez miejscowe szkoły wyŜsze.NaleŜy podkreślić, Ŝe w przypadku braku posiadania właściwych dyplomów i braku doświadczeniaw prowadzeniu firmy w Polsce pozostaje ukończenie odpowiedniego szkolenia w <strong>Belgii</strong>. Informacjina ten temat udzielają równieŜ "okienka przedsiębiorstw".Procedura rejestracyjna trwa około tygodnia od złoŜenia w "okienku przedsiębiorstw" kompletuprawidłowo wypełnionych dokumentów. Gdy złoŜona dokumentacja została zaakceptowana,"okienko" wydaje wypis z rejestru handlowego (extrait) z La Banque-Carrefour des Entreprises.Przedsiębiorstwo uzyskuje w "okienku" numer rejestracyjny, który po dokonaniu rejestracjiw administracji fiskalnej ds. VAT staje się równieŜ numerem VAT."Okienko przedsiębiorstw" dokonuje w imieniu zainteresowanego przedsiębiorcy rejestracji w kasieubezpieczeń socjalnych dla kategorii indépendants. Centralną instytucją ubezpieczeniową dlakategorii indépendants jest Institut National d’Assurances pour Travailleurs Indépendants -INASTI, adres internetowy: www.rsvz-inasti.fgov.be.Osoba zakładająca firmę indywidualną dokonuje osobiście rejestracji w kasie ubezpieczeńzdrowotnych oraz załatwia formalności związane z uzyskaniem ewentualnych pozwoleń i licencjiniezbędnych w danym rodzaju działalności gospodarczej.Przedsiębiorca prowadzący firmę na rachunek własny podlega opodatkowaniu na podobnychzasadach, jak osoby fizyczne.Utworzenie spółki prawa belgijskiegoUtworzenie spółki wymaga opracowania statutu. W przypadku większości spółek (S.P.R.L. -prywatnej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, S.A. - spółki akcyjnej, S.C.R.L. - spółdzielczejspółki z ograniczoną odpowiedzialnością) opracowanie statutu wymaga aktu notarialnego.Dodatkowo u notariusza naleŜy zgłosić plan finansowy spółki, zaświadczenie z banku o posiadaniukonta bankowego oraz o dokonaniu wymaganej dla danego rodzaju spółki wpłaty na kapitałzakładowy.W przypadku niektórych rodzajów spółek (spółki jawnej, spółki komandytowej zwykłej) wystarczystatut sporządzony w formie aktu prywatnego i nie ma obowiązku sporządzania planu finansowego.Przy tworzeniu spółki prawa belgijskiego przepisy nie określają minimalnej wysokości kapitału.3


Warunki Ŝycia i pracy w krajach Europejskiego Obszaru GospodarczegoMinisterstwo Gospodarki i PracyDepartament Rynku PracyStatut musi być przedstawiony w administracji fiskalnej ds. VAT oraz w administracji katastrui rejestracji majątkowej. Następnie statut podlega zgłoszeniu w Trybunale Handlowym w celurejestracji oraz publikacji w Moniteur Belge. Kolejnym krokiem jest złoŜenie przez osobę wskazanąw statucie jako mandatariusz spółki wniosku o jej rejestrację w "okienku przedsiębiorstw".Wymagane w tym celu są następujące dokumenty:- zaświadczenie z banku o utworzeniu konta bankowego oraz o wpłacie kapitału zakładowegowymaganego dla danego rodzaju spółek,- dokumenty potwierdzające kwalifikacje profesjonalne i kierownicze osób odpowiedzialnych zakierowanie spółką,- adres lokalu spółki,- uzyskane ewentualne wstępne zezwolenia,- statut ze wstępnym numerem rejestru handlowego przyznanym przez Trybunał Handlowy,- świadectwo o zameldowaniu wydane przez gminę,- dokument potwierdzający numer rejestru narodowego (odpowiednik PESEL).Jeśli przedłoŜona dokumentacja zostanie zaakceptowana przez "okienko przedsiębiorstw",po tygodniu przyznawany jest numer rejestru handlowego oraz wydany zostaje wyciąg z rejestru(extrait), jak w przypadku firmy indywidualnej."Okienko przedsiębiorstw" dokonuje rejestracji spółki w instytucji ubezpieczeń socjalnych dlapracodawców czyli Office National Sécurité Sociale - ONSS, adres strony internetowej:www.rsz.fgov.beKolejnym krokiem jest zgłoszenie odpowiedniej deklaracji w administracji fiskalnej ds. VATwłaściwej dla siedziby spółki. Czynności tej dokonuje osoba upowaŜniona do prowadzenia spółki.Po dokonaniu rejestracji w administracji podatkowej naleŜy uzyskać dodatkowe zezwoleniai licencje wymagane dla danego rodzaju działalności.Podobne procedury obowiązują przy tworzeniu filii zagranicznej (polskiej) firmy w <strong>Belgii</strong>.Utworzenie oddziału zagranicznej firmy (spółki) w <strong>Belgii</strong>.Utworzenie oddziału zagranicznej firmy w <strong>Belgii</strong> jest przedsięwzięciem prostszym, choć wymagarejestracji w rejestrze handlowym. Zagraniczna firma tworząca oddział w <strong>Belgii</strong> zobowiązana jestdo złoŜenia w Trybunale Handlowym tłumaczenia statutu macierzystej firmy (wraz z apostille).Po uzyskaniu wyciągu z rejestru Trybunału Handlowego osoba, która posiada upowaŜnienie firmymacierzystej do kierowania oddziałem, składa w "okienku przedsiębiorstw" komplet dokumentacjipodając adres przyszłego oddziału oraz przedkłada dokumenty poświadczające jej kwalifikacjedo kierowania firmą oraz kwalifikacje zawodowe w przypadku, gdy oddział będzie prowadziłdziałalność podlegającą reglamentacji w <strong>Belgii</strong>. Wymagania w zakresie zdolności kierowniczych,w dostępie do zawodu oraz licencji i pozwoleń są podobne, jak przy tworzeniu firmy prawabelgijskiego.Zawody i działalność gospodarcza podlegająca reglamentacji.Reglamentacja w <strong>Belgii</strong> obejmuje szeroki zakres rodzajów działalności gospodarczej.Niektóre rodzaje działalności wymagają uzyskania zezwoleń wstępnych przed dokonaniemrejestracji w "okienku przedsiębiorstw" (rejestrze handlowym). Dotyczy to np. zgody naprowadzenie handlu obwoźnego oraz na handel i obróbkę mięsa (prowadzenie rzeźni).Zezwolenia na kierowanie firmą oraz na wykonywanie zawodów handlowych i rzemieślniczychpodlegających reglamentacji wydawane są przez "okienka przedsiębiorstw" przed dokonaniem4


Warunki Ŝycia i pracy w krajach Europejskiego Obszaru GospodarczegoMinisterstwo Gospodarki i PracyDepartament Rynku Pracyrejestracji firmy. Potwierdzenie zdolności kierowania firmą dotyczy wszystkich rodzajówdziałalności handlowej, rzemieślniczej i przemysłowej.Do zawodów reglamentowanych w zakresie działalności handlowej i rzemieślniczej naleŜy34 rodzaje zawodów, w tym wszystkie zawody budowlane.Odrębną reglamentacją objęte są tzw. zawody intelektualne, wykonywane w ramach świadczeniausług, jak adwokaci, notariusze, doradcy podatkowi itp. Wymogi związane z prowadzeniem tegorodzaju działalności ustalane są przez właściwe organizacje profesjonalne.Znaczna ilość rodzajów działalności gospodarczej wymaga licencji i pozwoleń, które wydawanesą bądź to przez administrację centralną, bądź to przez administrację regionalną (gminną).Dotyczy to na przykład produkcji i handlu w zakresie napojów alkoholowych, agencji podróŜy,prowadzenia restauracji, hoteli, usług taksówkowych itp. Tego typu zezwolenia (licencje)wydawane są po dokonaniu rejestracji firmy w rejestrze handlowym.Najbardziej skomplikowane procedury wymagane są w przypadku podejmowania róŜnego rodzajudziałalności, głównie produkcyjnej, mającej wpływ na środowisko naturalne.Pełny wykaz zawodów reglamentowanych oraz dziedzin wymagających uzyskania zezwoleńi licencji dostępny jest na stronie www.belgium.be/ (entreprises, création, professionsréglementées).Wykaz ten podlega okresowej aktualizacji.Uwagi praktyczne dla osób podejmujących działalność gospodarczą w <strong>Belgii</strong>Osoby pragnące rozpocząć jakąkolwiek działalność gospodarczą w <strong>Belgii</strong> powinny zgłosić się dojednego z "okienek przedsiębiorstw". "Okienka" te prowadzą szerokie usługi informacyjnei doradcze dla osób rozpoczynających działalność gospodarczą. Są one głównie nastawione naświadczenie usług dla mikrofirm oraz dla firm małych i średnich, zarówno na etapie początkowym,jak i na etapie prowadzenia działalności. Świadczą one usługi w zakresie informacji prawnych,finansowych, zarządzania firmą, ubezpieczeń socjalnych itp. Usługi doradcze i informacyjne sąw zasadzie bezpłatne, niewielka odpłatność obowiązuje przy rejestracji, wystawianiu róŜnegorodzaju dokumentów, np. wyciągów z rejestru handlowego.Istnieje 10 firm posiadających akredytację Ministerstwa Gospodarki na prowadzenie tego rodzajudziałalności. Posiadają one swoje biura na terenie całego kraju (około 230). Pełna lista biur wrazz adresami dostępna jest na stronach internetowych Ministerstwa Gospodarki:http://economie.fgov.be/fr/entreprises/vie_entreprise/Creer/Guichets_entreprises_agrees/#.UoXN29gxFkg .Jeśli chodzi o wymogi formalne dotyczące uprawnień do prowadzenia działalności gospodarczej, tonajłatwiejszy jest dostęp do zawodów niereglamentowanych takich jak handel detaliczny (niespoŜywczy), usługi ogrodnicze itp. Informacje na ten temat moŜna uzyskać przede wszystkimw "okienkach przedsiębiorstw".Jednym z dokumentów składanych przez polskich przedsiębiorców przy rejestracji przedsiębiorstww <strong>Belgii</strong> jest zaświadczenie o prowadzeniu działalności gospodarczej w Polsce wydawane przezDepartament Instrumentów Wsparcia Ministerstwa Gospodarki w Warszawie. Zaświadczenia tedotyczą wybranych rodzajów działalności w oparciu o postanowienia Dyrektywy 99/42/WEz 7.6.1990 r. Informacje na ten temat znajdują się na stronach internetowych MinisterstwaGospodarki http://economie.fgov.be/ .5


Warunki Ŝycia i pracy w krajach Europejskiego Obszaru GospodarczegoMinisterstwo Gospodarki i PracyDepartament Rynku PracyZ uwagi na występujące róŜnice między polskim i belgijskim systemem oświaty, przedrozpoczęciem procesu zakładania firmy w <strong>Belgii</strong> naleŜy uzyskać dokładne informacje na tematwymogów profesjonalnych oraz zdolności do kierowania firmą w "okienku" lub zapoznać sięz ogólnymi informacjami na ten temat. Generalnie rzecz biorąc, osoby, które posiadająwykształcenie średnie uzyskane przed 30 września 2000 r. mogą łatwiej spełnić wymogi w zakresiezdolności do kierowania firmą niŜ osoby, które otrzymały świadectwo ukończenia szkoły po tymterminie.Zarejestrowanie firmy nie jest równoznaczne z faktycznym podjęciem działalności gospodarczej.W niektórych przypadkach wymagających duŜej ilości zezwoleń oraz spełnienia wymogówsanitarnych, przeciwpoŜarowych, policyjnych, ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej itp.(na przykład przy otwarciu sklepu lub restauracji) rozpoczęcie normalnej działalności moŜenastąpić po okresie kilku miesięcy lub dłuŜszym. Specjalne zaświadczenia z policji wymagane sąm.in. przy działalności związanej z produkcją i handlem w zakresie wyrobów alkoholowych.Najbardziej wyczerpujące informacje na temat wszelkich aspektów zakładania firm i prowadzeniadziałalności gospodarczej w <strong>Belgii</strong> (prawnych, podatkowych, sposobów prowadzenia księgowościitp.) dostępne są na stronach internetowych federalnego Ministerstwa Gospodarki:www.economie.fgov.be (entreprises et indépendants, vademecum de l’entreprise) orazwww.belgium.be (entreprises, création, professions réglementées, financement, implantation,sécurité sociale, fiscalité et comptabilité).Prowadzenie działalności jako przedsiębiorca niezaleŜny (indépendant)Statusem przedsiębiorców niezaleŜnych (indépendants) objęta jest w <strong>Belgii</strong> szeroka lista zawodów.Pojęcie pracy niezaleŜnej (travail indépendant) obejmuje między innymi: handel, rzemiosło,rolnictwo, wolne zawody (lekarzy, adwokatów, architektów, aptekarzy itp.), ale takŜeprzedsiębiorców prowadzących firmy jednoosobowe, mandatariuszy (zarządzających) w spółkach,aktywnych wspólników, pomocników itp. Istnieją róŜne definicje pojęcia indépendant. Wedługjednej z nich, o statusie pracownika niezaleŜnego decyduje brak podległości słuŜbowejw rozumieniu umowy o pracę lub statutu. Często do kategorii tych przedsiębiorców zalicza sięrównieŜ osoby, które wykonują pracę na rzecz nie jednego, lecz róŜnych zleceniodawców.Istnieją dwie podstawowe kategorie przedsiębiorców niezaleŜnych:- przedsiębiorca prowadzący daną działalność jako podstawową (indépendant à titre principal) oraz- przedsiębiorca prowadzący daną działalność jako działalność dodatkową (indépendant à titrecomplémentaire np. pomocnik); działalność taka moŜe być prowadzona równocześniez wykonywaniem pracy najemnej (salarié), pracy funkcjonariusza państwowego (fonctionnaire),bądź równocześnie z pobieraniem renty lub emerytury.Przedsiębiorców rozpoczynających działalność na zasadzie indépendant dotyczą podobneprocedury i podobne wymogi formalne do tych, jakie obowiązują przy tworzeniu innych rodzajówprzedsiębiorstw np. spółek (w większości przypadków ukończone 18 lat, pełnia praw cywilnych,zdolność do czynności prawnych, uregulowane sprawy meldunkowe, posiadanie adresu i odrębnegokonta firmy, itp.).Dla przedsiębiorców rozpoczynających działalność w charakterze indépendant, w tym międzyinnymi dla osób poniŜej 30-go roku Ŝycia, przewidziano system specjalnych ułatwień, któregocelem jest zachęcenie młodych ludzi do podejmowania tego typu działalności. W ramach tegosystemu młodzi przedsiębiorcy otrzymują między innymi niskooprocentowane kredyty orazdodatkową pomoc przy tworzeniu i prowadzeniu przedsiębiorstwa. W niniejszej informacji6


Warunki Ŝycia i pracy w krajach Europejskiego Obszaru GospodarczegoMinisterstwo Gospodarki i PracyDepartament Rynku Pracyzwracamy uwagę na najwaŜniejsze obowiązki, jakie musi spełnić osoba tworząca firmę na zasadzieindépendant, a takŜe wybrane charakterystyczne dla tego rodzaju działalności kroki, jakie muszązostać podjęte, głównie w zakresie rejestracji firmy, podatków i ubezpieczeń.Rejestracja firmyPrzedsiębiorca niezaleŜny, który podejmuje działalność handlową lub rzemieślniczą zobowiązanyjest do uzyskania numeru w rejestrze handlowym La Banque-Carrefour des Entreprises (BCE).Większość formalności związanych z utworzeniem takiego przedsiębiorstwa, a takŜe uzyskanienumeru w rejestrze handlowym załatwia się w "okienkach przedsiębiorstw" (wybór okienka naleŜydo zainteresowanego). Lista akredytowanych okienek znajduje się na stronach internetowychfederalnego Ministerstwa Gospodarki <strong>Belgii</strong>.Zgłaszając się do okienka w celu utworzenia firmy i jej rejestracji naleŜy dostarczyć szereginformacji i dokumentów oraz wypełnić odpowiednie formularze wymagane przez prawo.Informacje te dotyczą zarówno samego przedsiębiorcy (dane personalne, stan cywilny, adres, itp.),jak i tworzonej firmy (data rozpoczęcia działalności, przewidywane obroty itp.).Wśród wymaganych dokumentów waŜne miejsce zajmują dyplomy, świadectwa orazzaświadczenia z dotychczas prowadzonej działalności, potwierdzające kompetencje profesjonalnepodejmującego działalność przedsiębiorcy. Dotyczy to głównie tych rodzajów działalności, którepodlegają reglamentacji. Okienko przedsiębiorstwa, oprócz czynności technicznych związanych zrejestracją w rejestrze handlowym BCE oraz w kasie ubezpieczeniowej, udziela wszelkiego rodzajuinformacji na temat róŜnych aspektów prowadzenia firmy, wymogów podatkowych, ubezpieczeńspołecznych itp.NaleŜy podkreślić, Ŝe wiele zawodów zaliczanych do kategorii indépendant (adwokaci, notariusze,lekarze, architekci, agenci nieruchomości itp.) nie podlega rejestracji w rejestrze handlowym BCE,lecz w odpowiednich organizacjach profesjonalnych (branŜowych).Opodatkowanie podatkiem VAT.Bardzo waŜną sprawą jest upewnienie się, czy podejmowana działalność podlega opodatkowaniupodatkiem VAT. Niektóre rodzaje działalności gospodarczej są zwolnione z podatku VATna podstawie art.44 Kodeksu VAT. Są to np. muzycy, artyści sportowcy, aktorzy itp.NaleŜy pamiętać, Ŝe oprócz zwolnień podmiotowych, zwolnione z opodatkowania podatkiem VATsą małe przedsiębiorstwa, których przychody nie przekraczają określonych progów.Po uregulowaniu formalności w okienku przedsiębiorstwa i zarejestrowaniu firmy naleŜy nawiązaćkontakt z Biurem Kontroli Podatku VAT, właściwym dla miejsca zamieszkania zainteresowanego.Adresy tych Biur figurują w ksiąŜce telefonicznej w rubryce "SPF Finances" lub na stronieinternetowej http://fiscus.fgov.be (adresses des administrations fiscales fédérales).Jeśli działalność podejmowana przez przedsiębiorcę niezaleŜnego podlega opodatkowaniupodatkiem VAT, składa on deklarację podatkową:- w terminach miesięcznych, jeśli obroty roczne firmy przekraczają 1 mln euro,- w terminach miesięcznych lub kwartalnych, jeśli obroty roczne nie przekraczają kwoty 1 mlneuro.Przy składaniu deklaracji VAT przedsiębiorca ten ma do wyboru dwie formuły:a/ Formularz 625 wypełniany ręcznie lub w trybie elektronicznym. Formularz ten jest dostępnyna stronie internetowej: http://fiscus.fgov.be/interfaoiffr/Publicaties/formulieren/formulieren.htm7


Warunki Ŝycia i pracy w krajach Europejskiego Obszaru GospodarczegoMinisterstwo Gospodarki i PracyDepartament Rynku PracyDeklaracja miesięczna powinna być przesłana najpóźniej do 20 dnia miesiąca następującego pomiesiącu, którego dotyczy deklaracja (np. do 20 kwietnia w doniesieniu do operacji miesiącamarca). Deklaracja kwartalna powinna być przesłana najpóźniej do 20 dnia miesiąca następującegopo kwartale, którego dotyczy (terminy te, to 20 kwiecień, 20 lipiec, 20 październik i 20 styczeń).Deklaracje powyŜsze powinny zostać dostarczone do odpowiednich komórek administracjifiskalnej w poszczególnych regionach .b/ Deklaracja przesyłana drogą elektroniczną za pośrednictwem systemu INERVAT lub EDIVAT(ta ostatnia dotyczy księgowych i doradców podatkowych) dostępna jest na stronie federalnegoMinisterstwa Finansów www.minfin.fgov.be/ (E-services, déclaration à la TVA). Procedura jejwysyłki jest tam dokładnie opisana. Pytania moŜna przesyłać drogą elektroniczną pod adresinfo.intervat@minfin.fed.beDla realizowania wysyłki deklaracji drogą elektroniczną naleŜy zainstalować na swym komputerzecertyfikat numeryczny klasy 3 (podpis elektroniczny).MoŜna go uzyskać w następujący sposób:- w systemie ISABEL (www.isabel.be/)- w systemie Global-sign (www.globalsign.eu/)Rozporządzenie (Arrêté Royal) z 7 lutego 2007 r. wprowadza w <strong>Belgii</strong> obowiązek składaniadeklaracji podatkowych VAT w formie elektronicznej Obowiązek ten wprowadzany w Ŝycie od1 lipca 2007 r. objął początkowo przedsiębiorstwa o największych obrotach (powyŜej 50 mln euro),a następnie pozostałe firmy.Równocześnie jednak rozporządzenie przewiduje wyjątki od powyŜszej zasady.Firmy, które nie będą dysponować odpowiednimi środkami technicznymi, będą mogły w dalszymciągu wypełniać formularze deklaracji VAT metodą tradycyjną.Płatność podatku VATNaleŜny podatek VAT trzeba wpłacić najpóźniej do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącuzłoŜenia deklaracji. W odniesieniu do operacji za miesiąc grudzień płatność powinna zostaćdokonana przed 24 grudnia.Przy formule deklaracji kwartalnych płatność zaliczki powinna nastąpić do dnia 20 drugiegomiesiąca kwartału i do dnia 20 trzeciego miesiąca kwartału. Zaliczkowa wpłata powinna być równaco najmniej 1/3 wartości VAT naleŜnej za poprzedni kwartał.Na przykład, w I. kwartale 2007 r. firma wpłaciła fiskusowi podatek VAT o wartości 300 euro.W tej sytuacji najpóźniej do 20 maja i do 20 czerwca naleŜy wpłacić zaliczkę w wysokości 100euro. Przy składaniu deklaracji za II. kwartał 2007 r. powinno być wpłacone saldo. Jeśli naleŜnafiskusowi wartość VAT za II kwartał wynosi 350 euro, naleŜy przed 20 lipca wpłacić kwotę 150euro (musi ona znaleźć się w dniu 20 lipca na koncie fiskusa). Wpłaty dokonywane są na bieŜącekonto pocztowe TVA Recettes Bruxelles nr 679-2003000-47 przy uŜyciu bezpłatnego formularza,który moŜna otrzymać w administracji fiskalnej. Roczne sprawozdanie (listing annuel) składane jestdo 31 marca za rok ubiegły. Zawiera ono wykaz klientów będących płatnikami podatku VAT,wartość dokonanych operacji oraz wartości naliczonego w fakturach podatku VAT.Wymóg ten nie dotyczy przedsiębiorców (indépendant) nie podlegających opodatkowaniupodatkiem VAT oraz klientów, w stosunku do których wartość fakturowana nie przekracza 250euro.Księgowość8


Warunki Ŝycia i pracy w krajach Europejskiego Obszaru GospodarczegoMinisterstwo Gospodarki i PracyDepartament Rynku PracyKsięgowość moŜe być prowadzona w sposób tradycyjny w postaci zapisów ręcznych lub przypomocy programu komputerowego.Przedsiębiorcy, którzy podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT, stosują dwa rodzaje rejestrów:- księgę przychodów (le facturier de sortie) oraz- księgę rozchodów (le facturier d’entrée).Oba rodzaje są do nabycia w sklepach papierniczych.Rejestracja w kasie ubezpieczeń społecznychPrzedsiębiorca rozpoczynający działalność w charakterze indépendant zobowiązany jest dokonaćrejestracji w jednej z kas ubezpieczeniowych w ramach systemu INASTI lub w samym INASTIw ciągu 90 dni od rozpoczęcia działalności.http://www.rsvz-inasti.fgov.be/fr/contact/list_insurance_companies.htmJeśli prowadzona działalność jest działalnością podstawową danego przedsiębiorcy, to objęty jeston innym systemem ubezpieczenia, niŜ przedsiębiorca prowadzący działalność na zasadzieindépendant jako działalność dodatkową. W przypadku, gdy działalność indépendant jestdziałalnością podstawową, do końca trzeciego roku funkcjonowania firmy składki na ubezpieczeniaspołeczne są wyliczane w sposób prowizoryczny na podstawie obrotów przewidywanych przyskładaniu deklaracji podatkowej. Składki opłaca się kwartalnie.Zobowiązania w zakresie podatków bezpośrednichPrzedsiębiorca niezaleŜny, który prowadzi przedsiębiorstwo indywidualne, podlega opodatkowaniupodatkiem dochodowym na podobnych zasadach, jak osoby fizyczne. Jeśli przedsiębiorcaniezaleŜny pracuje w spółce (np. jako zarządzający), to otrzymuje wynagrodzenie, które podlegarównieŜ opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Rozliczenia dokonuje sam zainteresowany.Pracownicy indywidualni płacą podatek dochodowy raz w roku, jednak prawo podatkoweprzewiduje moŜliwość dokonywania przedpłat z tytułu podatku dochodowego (nie jest to jednakobowiązkowe).Jeśli w odpowiednich terminach przedsiębiorca nie dokona przedpłat z tytułu podatkudochodowego, wymiar podatku ulega odpowiedniemu zwiększeniu (o 6,75% w 2007 r.).Dokonanie przedpłat na rzecz podatku dochodowego moŜe spowodować obniŜenie wymiarupodatku.Przedpłaty realizowane są w 4 terminach rocznych: 10 kwietnia, 10 lipca, 10 października i 20grudnia. W przypadku osób fizycznych terminowe dokonanie przedpłat powoduje obniŜeniewymiaru podatku odpowiednio o 4,5%, 3,75%, 3% i 2,25%.Przedpłaty dokonywane są na konto pocztowe 679-2002340-66 naleŜące do administracji fiskalnej:Service des Versements Anticipés North Galaxy Bd. Du Roi Albert II, Bte 421030 Bruxellestel.: 02/5764050.Po dokonaniu pierwszej wpłaty naleŜy podać swe nazwisko i adres, adnotację: "Nouveau" oraznumer narodowy (numéro national, będący odpowiednikiem polskiego numeru PESEL).Administracja fiskalna w odpowiedzi przesyła numer referencyjny oraz formularze wpłaty.W roku następnym zainteresowany otrzymuje wyciąg z konta przedpłat na podatek dochodowy,który stanowi załącznik do rocznej deklaracji podatkowej. Oprócz podatku dochodowegopracownicy niezaleŜni płacą równieŜ inne podatki: komunalne, dodatkowe (contributioncomplémentaire de crise, podatek od zanieczyszczenia terenu itp.). Dodatkowe informacje na tematstatusu "indépendant" oraz problemów dotyczących tej kategorii przedsiębiorców uzyskać moŜna:9


Warunki Ŝycia i pracy w krajach Europejskiego Obszaru GospodarczegoMinisterstwo Gospodarki i PracyDepartament Rynku Pracy- na stronach internetowych federalnego Ministerstwa Gospodarki http://economie.fgov.be/(entreprendre, vademecum de l’entreprise),- w "okienkach przedsiębiorstw", których wykaz znajduje się na stronach internetowychMinisterstwa Gospodarki jw. (entreprendre, guichets d’entreprises agréés)- na stronach internetowych Institut National d’Assurances Sociales pour TravailleursIndépendants (INASTI) : www.rsvz-inasti.fgov.be.- na stronach Fonds de Participation www.fonds.org/ (informacje na temat pomocy finansowej dlaindépendants.).*Wszystkie informacje nt. prowadzenia działalności gospodarczej w <strong>Belgii</strong> pochodzą ze strony Wydziału Promocji Handlui Inwestycji Ambasady Rzeczpospolitej Polskiej w Brukseli: http://www.brussels.trade.gov.pl.<strong>2.</strong>1.3. System Titres-Services/ dienstencheques (T-S)System Titres-Services/ dienstencheques (T-S) subwencjonowany przez rząd belgijski zostałwprowadzony w celu tworzenia nowych miejsc pracy oraz eliminowania „pracy na czarno”. Systemten pozwala osobom prywatnym na zatrudnienie pracownika - pomocy domowej na bardzokorzystnych warunkach.Osoby prywatne (uŜytkownicy)Z systemu usług titres-services/dienstencheques moŜe korzystać kaŜda osoba prywatnazameldowana w <strong>Belgii</strong>. Pierwszym krokiem jest uzyskanie numeru klienta w firmie Sodexo. MoŜnatego dokonać na kilka sposobów:• wypełniając aplikację on-line na stronie internetowej : http://www.dienstencheques-rva.be/lub www.titres-services-onem.be/ - dostępnej w języku francuskim, niderlandzkim orazniemieckim,• poprzez wysłanie formularza faxem pod numer: 02 547 54 96 ,• poprzez wysłanie formularza na adres: Sodexho Cellule Titres-Services. Rue CharlesLemaire 1 - 1160 Bruxelles,• za pośrednictwem jednej z zarejestrowanych w systemie T-S firm, które moŜna znaleźć zapośrednictwem strony internetowej www.titres-services-onem.be/ wybierając w wersjifrancuskojęzycznej enterprises agréée i wpisując kod pocztowy lub nazwę firmy.Następnym krokiem jest dokonanie wpłaty na konto firmy Sodexho. Koszt 1 czekuodpowiadającego 1 godzinie pracy wynosi 8.50 euro, a jego waŜność to okres 8 miesięcy.Od 1 stycznia 2014 r. cena 1 czeku wyniesie w roku kalendarzowym 9 euro jeśli liczba nieprzekroczy 400 czeków na osobę oraz do 900 czeków na gospodarstwo domowe. Po przekroczeniutych limitów koszt czeku będzie wynosił 10 euro, przy czym maksymalny limit to 500 czeków naosobę oraz 1000 na gospodarstwo domowe. Czeki papierowe wysyłane są do klienta pocztą.Natomiast czeki elektroniczne są dostępne na prywatnym koncie klienta na stronie internetowejsystemu T-S tzn. www.dienstencheques-rva.be/ lub www.titres-services-onem.be/ .Klient ma moŜliwość kontroli nad przepracowanymi u niego godzinami i ewentualnym ichzakwestionowaniem. Czeki elektroniczne wymagają posiadania telefonu przez klienta, gdyŜ pozakończonej pracy pracownik dzwoni na darmowy numer firmy i po podaniu indywidualnego kodupracownika oraz kodu wykonanej usługi potwierdza liczbę przepracowanych godzin. Przedwyborem formy czeku naleŜy się upewnić, czy dana firma T-S akceptuje czeki w formieelektronicznej. Od 1 lipca 2013 r. maksymalna kwota podlegająca odliczeniom od podatku za zakupusług w tym systemie wynosi 1380 euro na osobę rocznie. Zakres prac, jakie mogą byćwykonywane w ramach T-S, obejmuje między innymi:• sprzątanie, pranie, prasowanie• drobne prace krawieckie10


Warunki Ŝycia i pracy w krajach Europejskiego Obszaru GospodarczegoMinisterstwo Gospodarki i PracyDepartament Rynku Pracy• mycie okien• niewielkie zakupy• przygotowywanie posiłków• przewóz osób niepełnosprawnych, lub osób z ograniczoną sprawnością ruchowąFirmy działające w systemie Titres-ServicesW systemie Titres-Services moŜe funkcjonować praktycznie kaŜda firma usługowa, jednakw trakcie prowadzenia takiej działalności nie moŜe ona podejmować innych rodzajów prac.Do rozpoczęcia działalności w systemie T-S niezbędne jest specjalne pozwolenie MinisterstwaZatrudnienia. Formularz zgłoszeniowy moŜna uzyskać składając wniosek w Office National del'Emploi lub pobierając go ze strony internetowej L’ONEM http://www.rva.be/ . Wypełnionyformularz wraz z kompletną dokumentacją naleŜy wysłać faksem lub pocztą na nw. adres:Office National de l'EmploiSecrétariat de la Commission consultative d'agréments des titres-servicesBoulevard de l'Empereur 71000 BruxellesTél : 02 515 40 20Fax. 02 515 44 39Pracodawca zatrudnia pracownika o statusie robotnika (ouvrier) poprzez podpisanie z nim umowyo pracę w oparciu o zasady obowiązujące w komisji parytetowej 32<strong>2.</strong>01.PracownicyOsoby przebywające legalnie w <strong>Belgii</strong> mogą ubiegać się o zatrudnienie w systemie T-S zgłaszającsię do jednej z firm posiadających stosowne zezwolenia. Wyszukiwarka firm dostępna jest nastronie internetowej www.dienstencheques-rva.be/ lub www.titres-services-onem.be/. W celuznalezienia firmy działającej w systemie T-S lub sprawdzenia, czy dana firma jest zarejestrowananaleŜy w wersji francuskojęzycznej wybrać zakładkę enterprises agréée i wpisać kod pocztowy lubnazwę firmy.Podstawą zatrudnienia jest umowa o pracę podpisana pomiędzy pracownikiem, a firmą świadczącąusługi w systemie T-S. Umowa powinna zawierać dane pracownika oraz pracodawcy, numerpozwolenia firmy, datę rozpoczęcia pracy, datę zakończenia umowy - jeśli jest to umowa na czasokreślony, wymiar czasu pracy wraz z rozkładem godzin pracy. Pracownik wykonuje pracę narzecz wskazanego przez firmę klienta.Pracownik wykonujący pracę u klienta nie moŜe: być z nim związany więzami rodzinnymi(pokrewieństwo drugiego stopnia, małŜeństwo, zalegalizowany związek partnerski), świadczyćpracę na rzecz własnego gospodarstwa domowego lub posiadać wspólne z klientem miejscezamieszkania.Czas podróŜy do klienta i do domu nie jest wliczany do godzin pracy. Po wykonaniu pracy klientdaje pracownikowi uzupełnione bony jako dowód wykonanej pracy. JeŜeli klient wykupił czekielektroniczne moŜe potwierdzić wykonanie usługi telefonicznie lub poprzez system InteractiveVoice Server podając osobisty kod identyfikacyjny pracownika, kod wykonanej usługi oraz liczbęprzepracowanych godzin.Osoba zatrudniona na pełen etat jest objęta ubezpieczeniem społecznym, tak samo jak pracownicyinnych sektorów. W przypadku rezygnacji z pracy naleŜy przedłoŜyć pracodawcy list ze swojąrezygnacją. Przy umowach na czas określony istnieje moŜliwość rezygnacji poprzez niepodpisaniekolejnej umowy. W okresie późniejszym pracownika obowiązuje następujący okreswypowiedzenia: poniŜej 6 miesięcy pracy - 3 dni, powyŜej 6 miesięcy - 14 dni.11


Warunki Ŝycia i pracy w krajach Europejskiego Obszaru GospodarczegoMinisterstwo Gospodarki i PracyDepartament Rynku PracyW biurach tymczasowego pośrednictwa pracy (bureaux d’intérim) są to zwykle umowy odnawialneco tydzień. Osoby zatrudnione w systemie T-S pracują zwykle w niepełnym wymiarze czasu pracy(20 do 37 godzin tygodniowo) lub na pełen 38-godzinny etat. Od wymiaru faktycznieprzepracowanych godzin zaleŜy, czy i w jakiej wysokości przysługują danej osobie świadczeniaspołeczne, tj. emerytura, prawo do zasiłku, wysokość czeku wakacyjnego oraz okres płatnychwakacji. Prawo do zasiłku rodzinnego nabywa osoba pracująca powyŜej 19 godzin tygodniowo.Prawo do płatnego urlopu macierzyńskiego nabywa osoba, która przepracowała co najmniej 120dni w ciągu półrocza poprzedzającego urodzenie dziecka.<strong>2.</strong>1.4. <strong>Praca</strong> sezonowa<strong>Praca</strong> sezonowa w <strong>Belgii</strong> to praca krótkoterminowa przy uprawie i zbiorach warzyw, owoców,kwiatów, pielęgnacji drzew, a takŜe w gospodarstwach rolnych. Osoby podejmujące tego typupracę powinny mieć ukończone 15 lat oraz posiadać dobrą kondycję fizyczną.Ofert pracy sezonowej we Flandrii moŜna szukać poprzez stronę VDAB:http://www.vdab.be/seizoenarbeid/eng.shtml wybierając the jobdatabank.Pracownik sezonowy moŜe przepracować maksymalnie 65 dni w roku za wyjątkiem zbiorówcykorii, które nie mogą trwać dłuŜej niŜ 100 dni oraz pracy w gospodarstwie rolnym – do 30 dni.Dzień pracy nie moŜe przekraczać 11 godzin dziennie oraz 50 godzin tygodniowo.KaŜdy pracodawca ma obowiązek opłacić składkę na ubezpieczenie wypadkowe (wypadekw pracy). Natomiast pracownicy sezonowi nie mają prawa do zasiłku z tytułu niezdolności do pracy(choroba, wypadek poza pracą). Na terenie Flandrii pracodawca moŜe ubezpieczyć pracownikóww kasie chorych, a wówczas kasa refunduje koszty leczenia. Przed wyjazdem do pracyw <strong>Belgii</strong> naleŜy zaopatrzyć się w druk E 104 wydawany przez Narodowy Fundusz Zdrowia jeślidana osoba podlegała ubezpieczeniu zdrowotnemu w Polsce. Po przyjeździe druk E 104 naleŜyprzedłoŜyć w belgijskiej kasie chorych.Pracodawca nie ma obowiązku sporządzania umowy na piśmie, ale ma obowiązek wręczeniapracownikowi tzw. karty zbiorów (plukkaart / la carte de cueillette), karty rolnej (landbouwkaart /la carte agricole) lub formularza okolicznościowego. Pracownik uzupełnia dokument wpisującliczbę przepracowanych dni oraz godzin. Otrzymuje się jeden dokument niezaleŜnie od tego u ilupracodawców pracownik był zatrudniony. Kiedy karta jest całkowicie uzupełniona, pracodawcaodsyła ją do branŜowego Funduszu Socjalnego.<strong>2.</strong>1.5. Projekt LIMOSAZ dniem 1 kwietnia 2007 r. wszedł w Ŝycie projekt LIMOSA wprowadzający obowiązkowąrejestrację zagranicznych pracowników oraz zagranicznych przedsiębiorców indywidualnych(indépendants), wykonujących ograniczone w czasie prace na terenie <strong>Belgii</strong>.Obowiązek ten dotyczy m.in. pracowników delegowanych przez zagraniczne firmy oraz samodelegującychsię do <strong>Belgii</strong> przedsiębiorców indywidualnych z krajów trzecich, w tymz Polski, świadczących na terenie <strong>Belgii</strong> usługi transgraniczne.Dokonanie rejestracji musi mieć miejsce przed rozpoczęciem pracy.Kategorie pracowników objęte rejestracją12


Warunki Ŝycia i pracy w krajach Europejskiego Obszaru GospodarczegoMinisterstwo Gospodarki i PracyDepartament Rynku PracyObowiązkowa rejestracja dotyczy następujących kategorii pracowników czasowo zatrudnionych naterenie <strong>Belgii</strong>:• pracowników oddelegowanych do pracy w <strong>Belgii</strong> przez zagranicznego pracodawcę, którzynie podlegają belgijskiemu systemowi ubezpieczeń społecznych,• osób samozatrudnionych, które przybyły na terytorium <strong>Belgii</strong> w celu wykonaniaokreślonego zlecenia (nie na stałe), niezaleŜnie od tego gdzie odprowadzają składki dosystemu ubezpieczeń społecznych.Procedura zgłoszenia deklaracji LIMOSAZgłoszenie deklaracji moŜe nastąpić w formie elektronicznej na stronie internetowejhttp://www.limosa.be/. ZałoŜenie konta umoŜliwia rejestrację oraz wygenerowanie certyfikatuLIMOSA-1. Deklarację moŜna równieŜ wypełnić w formie papierowej i przesłać pocztą. W tymprzypadku potwierdzenie LIMOSA-1 przesyłane jest pocztą lub faxem. KaŜdy przedsiębiorca lubpracownik powinien przed podjęciem pracy przedstawić potwierdzenie LIMOSA-1 swemubelgijskiemu zleceniodawcy/partnerowi finansującemu przedsięwzięcie (commanditaire). Jeśliprace realizowane są bez belgijskiego zleceniodawcy, partnera finansującego lub belgijskiejjednostki wchodzącej w skład belgijskiej grupy międzynarodowej, dokument LIMOSA-1 naleŜyprzedstawić w przypadku kontroli np. belgijskiej Inspekcji Pracy.KaŜdy pracownik powinien posiadać potwierdzenie deklaracji przy sobie, by móc je natychmiastudostępnić organom kontrolnym. O braku dokumentu LIMOSA-1 partner belgijski zobowiązanyjest - zgodnie z prawem - poinformować odpowiednie władze tego kraju.Jeśli deklaracja LIMOSA dotyczy większej ilości pracowników, belgijski partner otrzymuje:- potwierdzenie ogólne wraz z listą wszystkich zgłoszonych pracowników,- odrębny dokument LIMOSA-1 dla kaŜdego pracownika.W przypadku przedsiębiorców indywidualnych (niezaleŜnych) deklaracja LIMOSA moŜe dotyczyćwyłącznie jednej osoby.Okres waŜności deklaracjiWaŜność deklaracji LIMOSA obejmuje cały okres prac realizowanych na terenie <strong>Belgii</strong>. Jeślidziałalność jest realizowana w <strong>Belgii</strong> i innych państwach, wówczas okres jej waŜności nie moŜebyć dłuŜszy niŜ 12 miesięcy oraz moŜe być przedłuŜony o kolejny rok jeśli zajdzie taka potrzeba.Jeśli oddelegowanie trwa dłuŜej niŜ pierwotnie zgłoszono, naleŜy zgłosić nową deklarację, a samozgłoszenie powinno nastąpić przed upływem waŜności deklaracji pierwotnej. Jeśli oddelegowanienie dochodzi do skutku, naleŜy anulować zgłoszoną deklarację najpóźniej w dniu zgłoszonegorozpoczęcia prac.Uproszczona deklaracja LIMOSAUproszczona procedura rejestracji LIMOSA obowiązuje pracowników reprezentujących delegująceich firmy i niezaleŜnych, mających rezydencję poza Belgią (na terenie innego kraju UE)i wykonujących pracę na terenie kilku krajów, w tym głównie w <strong>Belgii</strong>. Dotyczy to dla przykładuprzedstawicieli handlowych oraz niezaleŜnych konsultantów mających siedzibę poza Belgią,odbywających regularne podróŜe słuŜbowe do klientów w <strong>Belgii</strong>. Uproszczona deklaracja obejmujeokres 1 roku i w jej ramach mogą być realizowane wielokrotne słuŜbowe podróŜe do <strong>Belgii</strong> (moŜebyć ona przedłuŜona na kolejne 12 miesięcy). Zawartość deklaracji uproszczonej podobna jest dodeklaracji standardowej, nie ma obowiązku podawania miejsca oraz rozkładu zajęć pracownika.13


Warunki Ŝycia i pracy w krajach Europejskiego Obszaru GospodarczegoMinisterstwo Gospodarki i PracyDepartament Rynku PracyDeklaracja uproszczona nie jest stosowana w przypadku sektora budownictwa oraz przy formuletzw. travail intérimaire [w systemie tym pracownik będący przez cały czas pracownikiem agencjipracy czasowej (agence intérimaire) wypoŜyczany jest na czas określony do innej firmy, w którejwykonuje pracę].Wyjątki od zasady rejestracjiZgodnie z ogólnymi zasadami rejestracji nie podlegają:- pracownicy wykonujący krótkotrwałe misje w <strong>Belgii</strong>- pracownicy przygraniczni (zamieszkujący poza Belgią, a wykonujący pracę na jej terenie) orazprzedstawiciele handlowi, którzy wykonują pracę dla pracodawcy belgijskiego na terytoriumróŜnych krajów.W szczególności, z rejestracji zwolnione są następujące kategorie pracowników:- zagraniczni pracownicy świadczący międzynarodowe usługi w zakresie transportu osób i towarów(zwolnienie nie dotyczy kabotaŜu wykonywanego na terenie <strong>Belgii</strong>);- uczestnicy międzynarodowych kongresów naukowych trwających nie dłuŜej niŜ 5 dni;- zagraniczni pracownicy uczestniczący na terytorium <strong>Belgii</strong> w spotkaniach i rozmowachbiznesowych, jeśli ich pobyt nie przekracza 5 dni w miesiącu (dotyczy to m.in. podróŜyakwizycyjnych, spotkań z partnerami handlowymi, spotkań w ramach grup międzynarodowychitp.);- zagraniczni pracownicy dokonujący na terenie <strong>Belgii</strong> montaŜu urządzeń (maszyn) dostarczanychprzez reprezentowane przez nich firmy lub dokonujących naprawy (konserwacji) tych urządzeń,o ile ich pobyt w <strong>Belgii</strong> nie przekracza 8 dni w przypadku dostawy urządzenia oraz 5 dniw przypadku jego naprawy lub konserwacji (wyjątek ten nie dotyczy dostaw w ramach sektorabudowlanego);- zagraniczni przedsiębiorcy, niezaleŜni oraz zarządzający i mandatariusze (indépendants)uczestniczący w posiedzeniach organów statutowych przedsiębiorstw (spółek), o ile ich pobyt nieprzekracza 5 dni;- zagraniczni artyści odbywający występy w <strong>Belgii</strong>, o ile ich pobyt w tym kraju nie jest dłuŜszy niŜ21 dni w ciągu kwartału;- zagraniczni naukowcy, jeśli uczestniczą na terytorium <strong>Belgii</strong> w programach naukowychbelgijskich uniwersytetów i instytucji naukowych, jeśli ich pobyt w <strong>Belgii</strong> mieści się w granicach 3miesięcy w ciągu roku kalendarzowego;- przybywający do <strong>Belgii</strong>: przedstawiciele zagranicznych instytucji publicznych w celu wykonaniamisji słuŜbowych w ramach przedstawicielstw swych krajów usytuowanych w <strong>Belgii</strong>, a takŜezagraniczni pracownicy publicznych organizacji międzynarodowych w celu wykonania misjisłuŜbowych w ramach struktur tych organizacji mających siedzibę w <strong>Belgii</strong> (w ramachobowiązujących zasad);- dyplomaci (członkowie zagranicznych misji dyplomatycznych i konsularnych);- zagraniczni staŜyści odbywający staŜ w <strong>Belgii</strong> w ramach szkolenia zawodowego oraz staŜyściodbywający staŜ w ramach programów wymiany staŜystów, zatwierdzonych przez odpowiedniewładze.Korzyści z deklaracji LIMOSADeklaracja LIMOSA zastępuje dotychczasową (nieobowiązkową) deklarację delegowaniapracowników kierowaną do Inspekcji Pracy. Przedsiębiorcy dokonujący deklaracji LIMOSA sąw ciągu 12 miesięcy zwolnieni z obowiązku prowadzenia dokumentacji pracowniczejwg. wymogów belgijskich (szczegóły znajdują się na stronie http://www.limosa.be/ ). Muszą onijednak być w posiadaniu dokumentacji pracowniczej prowadzonej wg przepisów polskich, między14


Warunki Ŝycia i pracy w krajach Europejskiego Obszaru GospodarczegoMinisterstwo Gospodarki i PracyDepartament Rynku Pracyinnymi w celu okazania ich podczas ewentualnej kontroli. Przedsiębiorcy, którzy podlegająrejestracji nie są zobowiązani do zakładania indywidualnych kont ani do dokonywaniaindywidualnych wypłat wynagrodzenia pracowników pod warunkiem, Ŝe są w stanie przedstawićodpowiednie dokumenty wydane zgodnie z ustawodawstwem kraju pochodzenia. Przedsiębiorcyzwolnieni z obowiązku rejestracji LIMOSA korzystają takŜe z powyŜszych ułatwień. Przewidujesię, Ŝe korzyścią z deklaracji LIMOSA będzie poprawa pozycji i wiarygodności dokonującychdeklaracji zagranicznych firm - na rynku belgijskim.Konsekwencje niedopełnienia obowiązku rejestracjiKonsekwencje niedopełnienia obowiązku rejestracji LIMOSA są zarówno karne, jaki administracyjne. Pociągnięci do odpowiedzialności z tytułu uchybień w tym zakresie mogą byćzarówno sami zainteresowani przedsiębiorcy, ich pracownicy, mandatariusze, pracownicyniezaleŜni, partnerzy belgijscy, staŜyści oraz instytucje i uczelnie. Obowiązek kontroli posiadaniadokumentu LIMOSA-1 ciąŜy na belgijskich zleceniodawcach oraz instytucjach zaangaŜowanychw dane przedsięwzięcie z udziałem osób podlegających deklaracji (nie dotyczy to belgijskich osóbfizycznych).Inne zobowiązaniaDeklaracja LIMOSA jest krokiem w kierunku stworzenia w <strong>Belgii</strong> warunków zatrudnieniapracowników w pełni zgodnego z ustawodawstwem belgijskim i europejskim. Dokonanie deklaracjinie zwalnia jednak zagranicznych przedsiębiorstw oraz przedsiębiorców indywidualnychod obowiązku przestrzegania innych zobowiązań związanych ze świadczeniem usług w <strong>Belgii</strong>,wynikających z kodeksu pracy i warunków socjalnych (czasu pracy, pracy w niedziele i święta,minimalnych wynagrodzeń itp.), warunków bezpieczeństwa i higieny pracy, ubezpieczeńsocjalnych (np. dokument A1), dostępu do zawodów, uwarunkowań podatkowych itp.Niedopełnienie obowiązujących procedur przy delegowaniu pracowników i przy świadczeniutransgranicznych usług (poza deklaracją LIMOSA) pociąga za sobą równieŜ określone sankcjekarne i administracyjne.Informacje praktyczneW przypadku zagranicznych pracowników deklaracja LIMOSA powinna zawierać następująceinformacje (szczegóły na stronie http://www.limosa.be/):- dane identyfikacyjne pracowników najemnych lub pracowników niezaleŜnych,- datę rozpoczęcia i zakończenia okresu oddelegowania do <strong>Belgii</strong>,- rodzaj prac wykonywanych podczas oddelegowania lub branŜę,- miejsce faktycznego wykonywania tych prac.Jeśli deklarację w imieniu zagranicznej firmy składa belgijski pełnomocnik (mandatariusz),zobowiązany jest do podania równieŜ swych danych identyfikacyjnych.Dodatkowe informacje wymagane w odniesieniu do kaŜdego pracownika:- dane identyfikacyjne,- tygodniowy czas pracy,- rozkład zajęć pracownika.Centrum Kontaktowe LIMOSA.Dodatkowych informacji nt. projektu LIMOSA oraz. sposobu wypełniania deklaracji udzielaCentrum Kontaktowe LIMOSA, czynne od poniedziałku do piątku w godz. 7.00-20.00.Tel.: + 32 2 7885157 , Fax: + 32 2 788515815


Warunki Ŝycia i pracy w krajach Europejskiego Obszaru GospodarczegoMinisterstwo Gospodarki i PracyDepartament Rynku PracyE-mail: limosa@eranova.fgov.beAdres: P.O. Box 224, 1050 Brussels, BelgiumInformacje udzielane są w językach: francuskim, angielskim, niderlandzkim i niemieckim.<strong>2.</strong>1.6. Adresy stron internetowych zawierających więcej informacji z powyŜszego zakresuwww.employment.belgium.be/www.belgium.be/http://economie.fgov.be/www.brussels.trade.gov.pl/www.bruxelles.irisnet.be/www.wallonie.be/www.dglive.be/www.werk.be/<strong>2.</strong><strong>2.</strong> Sposoby poszukiwania pracy w <strong>Belgii</strong><strong>2.</strong><strong>2.</strong>1. Publiczne słuŜby zatrudnieniaDo zadań federalnego Ministerstwa Publicznych SłuŜb Zatrudnienia, Pracy i Dialogu SpołecznegonaleŜy m.in.:• Przygotowanie, promowanie i realizacja polityki w zakresie układów zbiorowych, dialoguspołecznego, przeciwdziałania oraz pojednania w sytuacji konfliktu społecznego,• Przygotowanie, promowanie i realizacja polityki zatrudnienia, rynku pracy orazzabezpieczenia na wypadek bezrobocia, a takŜe bezpieczeństwa w miejscu pracy,• Przygotowanie, promowanie i realizacja polityki równości.Service Public Fédéral Emploi, Travail et Concetration SocialeRue Ernst Blerot 11070 BruxellesTel.: 0032 (0)2 233 41 11Fax: 00 32 (0) 2 233 44 88E-mail: info@employment.belgium.bewww.employment.belgium.be/KaŜdy z 3 autonomicznych regionów oraz Wspólnota Niemieckojęzyczna posiadają swoje własnePubliczne SłuŜby Zatrudnienia:• w Regionie Stołecznym Brukseli - Actris www.actiris.beActris oferuje oferty pracy stałej i tymczasowej, pomoc w aktywnym poszukiwaniu pracy,doradztwo zawodowe, moŜliwość wzięcia udziału w kursach podnoszących kwalifikacje językoweoraz programach wspierających zatrudnienie osób bezrobotnych.Wszystkie osoby poszukujące pracy w Regionie Stołecznym Brukseli mogą skorzystaćz punktów Les Espaces Ressources Emploi (ERE) wyposaŜonych we wszystkie narzędziaumoŜliwiające samodzielne poszukiwanie pracy tzn.: komputery z dostępem do Internetu orazedytora tekstu, drukarki, gazety z ofertami pracy.ERE Anspach (ouverture le 8 avril 2010)Rue Marché aux Poulets 7 (1er étage)1000 Bruxelles16


Warunki Ŝycia i pracy w krajach Europejskiego Obszaru GospodarczegoMinisterstwo Gospodarki i PracyDepartament Rynku PracyTél . 02/ 800 43 00ereanspach@actiris.beWięcej informacji na stronie www.actris.be• w Regionie Walonii - Le FOREM www.leforem.beLe FOREM równieŜ oferuje internetową bazę ofert zatrudnienia, moŜliwość zamieszczenia swojegoCV on-line na stronie internetowej.• w Regionie Flandrii - VDAB Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling enBeroepsopleiding http://vdab.be/Osoby poszukujące pracy mogą zapoznać się ofertami zatrudnienia publikowanymi przez VDAB nastronie internetowej, otrzymać spersonalizowaną poradę zawodową, w przypadku imigrantów -poradę dotyczącą integracji. VDAB oferuje takŜe kursy i szkolenia zawodowe.Bazę ofert pracy sezonowej w języku flamandzkim wraz z ogólnymi informacjami na jej tematw języku angielskim moŜna znaleźć na stronie: http://vdab.be/seizoenarbeid/eng.shtml.• we Wspólnocie Niemieckojęzycznej - ADG www.adg.beArbeisamt der DG oferuje pomoc w znalezieniu zatrudnienia poprzez udostępnienie (równieŜosobom niezarejestrowanym w urzędzie) internetowej bazy ofert pracy, udziela porad dot.sposobów poszukiwania pracy, autoprezentacji, organizuje warsztaty, kursy przygotowawcze,ułatwia przekwalifikowanie.W celu uzyskania dostępu do wszystkich ofert zatrudnienia, programów i usług poszczególnychPublicznych SłuŜb Zatrudnienia naleŜy zarejestrować się jako osoba poszukująca pracy. RejestracjimoŜna dokonać osobiście odwiedzając najbliŜszy urząd pracy lub za pośrednictwem stroninternetowych, na których zostały równieŜ wyszczególnione jej warunki. Strony internetowePublicznych SłuŜb Zatrudnienia umoŜliwiają osobom niezarejestrowanym zapoznanie się z częściąofert pracy oraz zamieszczenia swojej aplikacji on-line w bazie CV.Za kwestie związane ze szkoleniami zawodowymi odpowiadają Wspólnoty Językowe:• w Regionie Stołecznym Brukseli:dla osób francuskojęzycznych: Bruxelles Formation - www.bruxellesformation.be/ oraz Doriforwww.dorifor.be/dla osób posługujących się językiem flamandzkim: VDAB http://vdab.be/• w Ragionie Walonii:dla osób francuskojęzycznych: Le FOREM www.leforem.be/dla osób niemieckojęzycznych: : ADG www.adg.be/• w Regionie Flandrii: VDAB http://vdab.be/17


Warunki Ŝycia i pracy w krajach Europejskiego Obszaru GospodarczegoMinisterstwo Gospodarki i PracyDepartament Rynku PracyL’Echo: www.lecho.beLaGazette: www.lanouvellegazette.beLe Soir: www.lesoir.beLe Soir Illustré: www.soirillustre.beLe Vif: www.levif.beTrends/Tendances: www.trends.beLa Meuse (Huy): www.lameuse.bePrasa niderlandzkojęzyczna:Nieuwsbal.be: www.nieuwsblad.beDe Financiëel-Economische Tijd: www.tijd.beDe Morgen: www.demorgen.beDe Standaard: www.standaard.beHet Belang van Limburg: www.hbvl.beGazet van Antwerpen: www.gva.beHumo: www.humo.beKnack: www.knack.beKranten: www.kranten.comPrasa niemieckojęzyczna:Belgischer Rundfunk: http://brf.be/<strong>2.</strong><strong>2.</strong>5. Inne sposoby poszukiwania pracyOsoby poszukujące pracy w charakterze pomocy domowej w systemie Titres - Services mająmoŜliwość zapoznania się z ofertami pracy na oficjalnej stronie T-S www.dienstencheques-rva.be(w wersji francuskojęzycznej - zakładka Travaillleurs, a następnie Les offers des d’emploi) orazzamieścić swoje CV on-line (w wersji francuskojęzycznej - zakładka Travaillleurs, a następnieAjourter votre CV).Ofert pracy moŜna poszukiwać poprzez serwisy internetowe poświęcone pracy:• www.references.be (j. francuski)• www.careerjet.be (j. flamandzki)• www.jobscareer.be (j. angielski, flamandzki, francuski)• www.moveup.be (j. angielski, flamandzki, francuski) oferty pracy m.in. dla studentówi absolwentów• www.monster.be (j. angielski, flamandzki, francuski)• www.stepstone.be (j. angielski, flamandzki, francuski, niemiecki) - oferty pracy m.in. dlastudentów i absolwentów• www.jobat.be (j. francuski, flamandzki)• www.medweb.be (j. flamandzki) - sektor medyczny• www.essenscia.be (j. angielski, flamandzki, francuski) - sektor chemiczny<strong>2.</strong><strong>2.</strong>6. Ubieganie się o pracę (wymagane dokumenty - CV, list motywacyjny i inne)Jednym z najbardziej efektywnych sposobów poszukiwania pracy w <strong>Belgii</strong> jest rozsyłaniedokumentów aplikacyjnych do firm, niezaleŜnie od tego, czy w danym momencie prowadząrekrutację, czy teŜ nie.Rozmawiając z Walończykami, posługuj się językiem francuskim, a do Flamandów zwracaj sięw języku holenderskim.19


Warunki Ŝycia i pracy w krajach Europejskiego Obszaru GospodarczegoMinisterstwo Gospodarki i PracyDepartament Rynku PracyOd belgijskiego pracodawcy moŜesz oczekiwać, Ŝe w trakcie rozmowy kwalifikacyjnej największynacisk połoŜy na Twoje doświadczenia zawodowe, motywację oraz zdolności interpersonalne.Jak zatem powinno wyglądać CV, Ŝeby skłonić belgijskiego pracodawcę do zatrudnienia Cię? najbardziej powszechnym w <strong>Belgii</strong> formatem CV jest układ odwrotnie chronologiczny(najpierw piszemy o wydarzeniach z teraźniejszości i stopniowo cofamy się w przeszłość), CV powinno się zmieścić na 2 stronach formatu A4, podaj tylko takie szczegóły dotyczące Twojego wykształcenia, które są związane zestanowiskiem, o które się ubiegasz.Kilka rad dotyczących sporządzania listu motywacyjnego: uŜycie właściwego języka jest niesłychanie waŜne dla belgijskiego pracodawcy(przestrzegaj wskazówek podanych w ofercie pracy), we francuskojęzycznej części <strong>Belgii</strong> listy motywacyjne pisane własnoręcznie (szczególniedotyczące określonych tradycyjnych zawodów) są powszechnie uznawane, podczas gdyw flamandzkojęzycznej części kraju częściej pisze się je na komputerze,podaj szczegóły dotyczące zajęć pozauczelnianych (dla Belgów są one bardzo waŜne),referencje zwykle podlegają weryfikacji, więc uprzedź osobę udzielającą Ci referencji, Ŝektoś moŜe się z nim skontaktować.<strong>2.</strong>3. Warunki pracy<strong>2.</strong>3.1. Rodzaje umów o pracęUmowy zawierane w formie pisemnej są pewną regułą przyjętą w <strong>Belgii</strong>. Umowa zwieranaw formie ustnej jest dopuszczalna.Umowy w <strong>Belgii</strong> zawierane są na dwa sposoby. Mogą to być umowy ustne oraz zawieranew formie pisemnej. Są to umowy zawierane równieŜ warunkujące róŜny okres trwania.Pamiętaj: Niektóre umowy muszą być zawarte na piśmie, na przykład: umowy ze studentami,umowy na czas określony, umowy na część etatu, umowy na wykonanie określonego zadania,umowy na zastępstwo, wszelkie umowy tymczasowe - włącznie z umowami zatrudnieniaczasowego oraz umowy o pracę w domu. Warunki dla okresu próbnego oraz klauzuleantykonkurencyjne są waŜne wyłącznie, jeŜeli zawarte są w formie pisemnej.W interesie osoby podejmującej zatrudnienie jest to, aby umowa zawarta została w formiepisemnej.MoŜna wyróŜnić następujące rodzaje umów: umowa na czas nieokreślony; umowa na czas określony; umowy o pracę w niepełnym wymiarze godzin: umowy na pracę w mniejszym wymiarzeniŜ 38 godzin tygodniowo, ilość przepracowanych godzin moŜe mieć wpływ na prawo doświadczeń z tytułu bezrobocia; umowa na czas wykonania określonego zadania , gdzie wykonywana praca jest precyzyjniezdefiniowana (np. praca aktora filmowego); umowa na zastępstwo; praca na zasadach „wolnego strzelca” przyjmuje zazwyczaj charakter umowysamozatrudnienia lub, jeŜeli tak nie jest, umowy na czas określony lub umowy nawykonanie określonego zlecenia; umowa zatrudnienia tymczasowego (interim) pracodawcą jest agencja pracy czasowej;umowa o pracę tymczasową moŜe być zawierana: na czas nieobecności zatrudnionego nastałe pracownika, w wyniku nagłego wzrostu ilości pracy lub powstania zaległości orazrealizacji zadań nie zakresu prowadzonej działalności - prace zlecone wynikającez nieprzewidzianej potrzeby ( np. organizacja targów, wystaw, konferencji, przyjęć)agencja musi podpisać umowę na kaŜdy okres zatrudnienia;20


Warunki Ŝycia i pracy w krajach Europejskiego Obszaru GospodarczegoMinisterstwo Gospodarki i PracyDepartament Rynku Pracy umowa o pracę w domu jest normalną umową, musi mieć formę pisemną i być sporządzonana zasadach indywidualnych; umowa na praktyki zawodowe: dla osób młodych w wieku pomiędzy 16 a 18 rokiem Ŝycia,które przechodzą szkolenie w firmie i uczęszczają do szkoły przez jeden lub dwa dniw tygodniu, okres próbny trwa od 1 do 3 miesięcy. Przed rozpoczęciem pracy naleŜypodpisać pisemną umowę; kursy „podwójne” („sandwich” courses), dla osób młodych w wieku pomiędzy 18 a 25rokiem Ŝycia bez wyŜszego wykształcenia - jest to standardowa umowa o pracę,z obowiązkiem szkolenia; Indywidualne Szkolenie Zawodowe (ISZ) to szkolenie przy pracy dla osób bezrobotnychuprawnionych do świadczeń, które przechodzą szkolenie praktyczne. Połączenie zasiłku dlabezrobotnych z premią od słuŜb zatrudnienia daje w sumie normalną pensję. Jest to środekpolityki zatrudnienia. Pracownicy ISZ, którzy nie otrzymują zasiłku dla bezrobotnych,otrzymują dodatkowe świadczenie; RóŜne środki polityki zatrudnienia mają zazwyczaj postać umów o pracę z subsydiami dlapracodawcy.Informacje temat obowiązujących w tym zakresie przepisów dostępne są :• w języku francuskim na stronie internetowej www.emploi.belgique.be• w języku flamandzkim na stronie: www.werk.belgie.beW <strong>Belgii</strong> rozróŜnia się tzw. white collar workers, czyli pracowników wykonujących pracęumysłową oraz blue collar workers - pracowników wykonujących pracę fizyczną.Zgodnie z belgijskim ustawodawstwem umowy muszą być zawierane:• w języku flamandzkim jeśli firma ma siedzibę w flamandzkojęzycznej części <strong>Belgii</strong>• w języku francuskim jeśli firma ma siedzibę we francuskojęzycznej części <strong>Belgii</strong>• w języku niemieckim jeśli firma ma siedzibę w niemieckojęzycznej części <strong>Belgii</strong>Firma usytuowana w Regionie Stołecznym Brukseli ma obowiązek przekazaniafrancuskojęzycznym obywatelom umowy w języku francuskim, a flamandzkojęzycznym w językuflamandzkim.<strong>2.</strong>3.<strong>2.</strong> Czas pracyBelgijskie ustawodawstwo nakłada podwójne ograniczenie godzin pracy. Czas pracy nie moŜeprzekroczyć 8 godzin dziennie oraz 38 godzin tygodniowo. RóŜne poprawki do przepisów skutkujątym, Ŝe w rzeczywistości limity wynoszą 9 godzin dziennie i 40 godzin tygodniowo. Dzień wolnyw niedzielę jest obowiązkowy.System i godziny pracy są określone w regulaminach pracy. Pracodawca musi doręczyć tendokument całemu personelowi. NaleŜy się upewnić, Ŝe rzeczywiście się go otrzymało i przeczytaćgo dokładnie. Jeśli czas pracy przekroczy godziny określone w regulaminie, wówczas pracownikma prawo do zapłaty za nadgodziny.Liczba nadgodzin w ciągu dnia nie moŜe przekraczać 11 godzin, a w okresie 3 miesięcy 65 godzin.Wynagrodzenie przysługujące pracownikowi za kaŜdą nadgodzinę stanowi: 50 % zwykłej stawki godzinowej, 100 % stawki godzinowej, jeŜeli praca w nadgodzinach obejmuje niedziele lub święta.Pracownik ma prawo do przerwy w trakcie pracy w wymiarze 15 minut po przepracowaniu6 godzin.21


Warunki Ŝycia i pracy w krajach Europejskiego Obszaru GospodarczegoMinisterstwo Gospodarki i PracyDepartament Rynku Pracy<strong>Praca</strong> pomiędzy 20:00, a 6:00 nie jest dozwolona, ale moŜliwe są wyjątki od tej reguły. <strong>Praca</strong>w nocy nie moŜe być wykonywana przez pracowników, którzy nie ukończyli 18 roku Ŝycia.<strong>2.</strong>3.3. Urlop wypoczynkowyLiczba dni urlopowych jest ustalana na podstawie faktycznie przepracowanych dni w okresiepoprzedniego roku kalendarzowego. Za cały przepracowany rok pracownikowi przysługuje pełnywymiar urlopu (24 dni w sześciodniowym tygodniu pracy, 20 dni w pięciodniowym tygodniupracy) oraz 10 dni płatnych, wolnych od pracy ze względu na święta państwowe i kościelne(z reguły praca w te dni jest zabroniona). Jeśli w poprzednim roku kalendarzowym okres pracywynosił mniej niŜ 12 miesięcy, wówczas urlop będzie obliczony proporcjonalnie doprzepracowanego czasu.Pracownik musi udowodnić prawo do urlopu, jeśli był zatrudniony u innego pracodawcy w rokupoprzedzającym rok ustalania prawa do urlopu, dostarczając zaświadczenie nowemu pracodawcy.Wymiar urlopu zaleŜy od długości okresu pracy:Wymiar urlopuDługość okresu pracy(w miesiącach)12 2411 2210 209 188 167 146 126-dniowy tydzień pracy(w dniach)Za czas urlopu pracownikowi przysługuje wynagrodzenie wypłacane bezpośrednio przezpracodawcę. Okres urlopu moŜe być ustalany kolektywnie, wówczas jest zamieszczanyw regulaminie danego przedsiębiorstwa (kopię powinien otrzymać pracownik) lub indywidualniez pracodawcą. Pracownicy mają prawo do otrzymania urlopu 2-tygodniowego w jednym ciągumiędzy 1 maja a 31 października. Dni urlopowe muszą być wykorzystane przed upływem rokukalendarzowego. Pracownicy posiadający dzieci w wieku szkolnym mają pierwszeństwow uzyskaniu urlopu w trakcie wakacji szkolnych.Inne urlopy:Urlop macierzyńskiUrlop macierzyński rozpoczyna się na prośbę matki, nie wcześniej niŜ na sześć tygodni przedprawdopodobną datą porodu lub osiem tygodni, jeŜeli kobieta jest w ciąŜy mnogiej. Od siódmegodnia przez spodziewanym porodem, przyszła matka jest zobowiązana przerwać wszelką pracęi powiadomić pracodawcę, a jeśli nie pracuje - urząd pracy. W tym celu musi przedstawićpracodawcy zaświadczenie lekarskie swojej instytucji ubezpieczeniowej. Warto poprosićpracodawcę o potwierdzenie odbioru zaświadczenia lub wysłać je za potwierdzeniem zwrotnympocztą.Zasiłek macierzyński przysługuje kobietom, które w okresie dwóch ostatnich kwartałówpoprzedzających kwartał w którym rozpoczął się urlop macierzyński przepracowały min. 400godzin lub równoznacznych z przepracowanymi godzin (np. okresy niezdolności do pracy opłacane22


Warunki Ŝycia i pracy w krajach Europejskiego Obszaru GospodarczegoMinisterstwo Gospodarki i PracyDepartament Rynku Pracyprzez pracodawcę, dni świąteczne). Osoby pracujące w niepełnym wymiarze czasu pracy powinnywykazać, Ŝe pracowały min. 400 godzin w okresie 18 miesięcy poprzedzających kwartał, którymrozpoczął się urlop macierzyński. Osoby, których liczba przepracowanych godzin w <strong>Belgii</strong> jestniewystarczająca do uzyskania zasiłku macierzyńskiego, a bezpośrednio przed podjęciem pracyw <strong>Belgii</strong> pracowały w Polsce mogą wystąpić o wydanie formularza E 104 do terenowej jednostkiorganizacyjnej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych właściwej ze względu na ostatnie miejscezamieszkania w Polsce. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydając druk E 104 potwierdzi okresyubezpieczenia w celu nabycia lub zachowania prawa do świadczeń pienięŜnych z tytułu chorobyi macierzyństwa w innym kraju Unii Europejskiej. Szczegółowe informacje na ten temat sądostępnie na stronie internetowej: http://e-inspektorat.zus.pl/ .Urlop macierzyński trwa w sumie 15, a w przypadku ciąŜy mnogiej 17 tygodni. Zasiłekmacierzyński wypłaca kasa chorych, tam teŜ po porodzie naleŜy dostarczyć akt urodzenia dziecka.W przypadku osób zatrudnionych wysokość świadczenia wynosi 82% płacy brutto przez pierwsze30 dni, a od 31 dnia - 75% płacy brutto i nie moŜe przekroczyć ustawowo określonej stawki(z wyjątkiem pierwszych 30 dni), która wynosi 118,36 euro dziennie .Urlop rodzicielskiZ okazji urodzenia się dziecka kaŜdy pracownik ma prawo do 10 dni urlopu. Urlop moŜna wybraćw całości lub dzieląc go na kilka części, ale nie później niŜ w okresie 4 miesięcy od dnia narodzindziecka.Za pierwsze 3 dni nieobecności pracownikowi otrzymuje pełne wynagrodzenie. Za nieobecnośćw pracy podczas 7 kolejnych dni pracownikowi nie przysługuje wynagrodzenie, a dodatekrodzicielski w wysokości 82% utraconego wynagrodzenia.<strong>2.</strong>3.4. Wynagrodzenie za pracęPłace są ustalane w układach zbiorowych, które zawierane są pomiędzy związkami zawodowymi,a przedstawicielami pracodawców. Układy zbiorowe regulują główne aspekty wynagrodzenia orazorganizacji pracy.W <strong>Belgii</strong> rozróŜnia się dochód netto i brutto. Dochód netto to kwota rzeczywiście otrzymana przezpracownika. Jest ona równa dochodowi brutto pomniejszonego o składki na ubezpieczeniaspołeczne oraz podatku pobrane bezpośrednio u źródła od pracowników przez pracodawcę. Płaceokreślane przez układy zbiorowe są płacami brutto.Pensje muszą być wypłacane co dwa tygodnie robotnikom oraz co miesiąc dla pracownikówzatrudnionych na pensjach miesięcznych. Datę wypłaty oraz częstotliwość wypłat, jak równieŜinformacje nt. minimalnej stawki wynagrodzenia, indeksacji wynagrodzeń, dodatków takich jak np.roczna premia, bony Ŝywnościowe, dodatek za pracę na zmiany, za pracę w nocy lub weekendokreślają układy zbiorowe.Jeśli zarobki nie są określone przez układy zbiorowe, wówczas pracownik ma prawo dogwarantowanej płacy minimalnej. Od 1975 r. jej wysokość jest wynikiem ustaleń międzypartnerami społecznymi. Gwarantowana płaca minimalna dotyczy pracowników w wieku powyŜej21 lat zatrudnionych na pełen etat w sektorze prywatnym. Osoby zatrudnione w niepełnymwymiarze czasu pracy otrzymują wynagrodzenie obliczone proporcjonalnie do liczbyprzepracowanych godzin.W 1988 r. partnerzy społeczni wprowadzili 2 dodatkowe stawki płac minimalnych dla osób, któremają 21,5 lat i pracowały przez okres min. 6 miesięcy, oraz osób w wieku 22 lat i więcejposiadających co najmniej 1 rok staŜu pracy.23


Warunki Ŝycia i pracy w krajach Europejskiego Obszaru GospodarczegoMinisterstwo Gospodarki i PracyDepartament Rynku PracyOd 1 grudnia 2012 r. minimalna gwarantowana płaca brutto dla osób zatrudnionych na pełenetat wynosi:wiek staŜ pracy kwota brutto miesięcznie €pow. 21 lat - 1 501,82pow. 21, 5 lat 6 miesięcy 1 541,67min. 22 lat 12 miesięcy 1 559,38PoniŜsza tabela przedstawia minimalne wynagrodzenie brutto obowiązujące od 1 kwietnia 2013 r.pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę w wieku od 16 do 20 roku Ŝycia. Płacaminimalna stanowi procent gwarantowanej stawki minimalnej lub płacy określonej przez układzbiorowy.wiek % płacy minimalnej kwoty min. € m-c / godzinę przy38 godzinnym tygodniu pracy20 lat 96% 1441,75 / 8,7619 lat 92% 1381, 67 / 8,3918 lat 88% 1321,60 / 8,0317 lat 76% 1148,38 / 6,9316 lat 70% 1051,27 / 6,38Inne stawki obowiązują osoby zatrudnione i jednocześnie uczące się:wiek % płacy minimalnej kwoty min. € m-c / godzinę przy38 godzinnym tygodniu pracy20 lat 94% 1411,71 / 8,5719 lat 88% 1321,60 / 8,0318 lat 82% 1231,49 / 7,48<strong>2.</strong>4. PodatkiPodatki w <strong>Belgii</strong> dzielą się na podatki bezpośrednie i pośrednie.Podatki bezpośrednie to:- podatek dochodowy od osób fizycznych,- podatek dochodowy od spółek, w tym:- opodatkowanie dywidend- preferencyjne opodatkowanie małych i średnich przedsiębiorstw,- preferencyjne opodatkowanie centrów dystrybucyjnych,- podatek dochodowy od osób prawnych,- podatek od nieruchomości i podatek gruntowy (katastralny)Podatki pośrednie obejmują m.in.:- podatek od wartości dodanej VAT,- podatek akcyzowy,- podatek od darowizn,- podatek spadkowy,- podatek od zakupu środków transportu oraz podatek tonaŜowy,- opłaty notarialne związane ze sprzedaŜą nieruchomości (droit d’ enregistrement),24


Warunki Ŝycia i pracy w krajach Europejskiego Obszaru GospodarczegoMinisterstwo Gospodarki i PracyDepartament Rynku Pracy- opłata od wpisu do ksiąg hipotecznych i rejestrów sądowych.W relacjach między Polską, a Belgią obowiązuje Konwencja między Rzeczypospolitą Polską,a Królestwem <strong>Belgii</strong> w sprawie unikania podwójnego opodatkowania oraz zapobiegania oszustwompodatkowym i uchylania się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątkuz 20.08.2001 r., opublikowana w Polsce (Dz. U. z 2004 r. nr 211 poz. 2139) oraz w <strong>Belgii</strong>(Moniteur Belge z 27.04.2004 r., nr 2004015054).Konwencja dotyczy podatków od dochodu majątku bez względu na sposób ich poboru. Konwencjadotyczy podatków płaconych zarówno w <strong>Belgii</strong>, jak i w Polsce. W <strong>Belgii</strong> obejmuje: podatekdochodowy od osób fizycznych, podatek dochodowy od spółek, podatek dochodowy od osóbprawnych oraz podatek od dochodów nierezydentów.Konwencja dotyczy sytuacji, w których podatnik, oprócz podlegających opodatkowaniu dochodówuzyskanych np. w Polsce, uzyskuje równieŜ dochody ze źródeł połoŜonych w <strong>Belgii</strong>.W Konwencji między Polską i Belgią do eliminacji podwójnego opodatkowania zastosowanometodę proporcjonalnego odliczenia. Polega ona na tym, Ŝe dochód uzyskany za granicą(tj. w <strong>Belgii</strong>) jest opodatkowany w Polsce, ale od naleŜnego podatku odlicza się podatek zapłaconyza granicą. Odliczenie to jest moŜliwe tylko do wysokości podatku przypadającego proporcjonalniena dochód uzyskany w <strong>Belgii</strong>.Więcej informacji na temat metod unikania podwójnego opodatkowania zastosowanychw umowach podpisanych przez Polskę z róŜnymi krajami jak równieŜ treści tych umów naleŜyszukać na stronach internetowych Ministerstwa Finansów w zakładce podatki( www.mf.gov.pl ).<strong>2.</strong>4.1. Podatek dochodowy od osób fizycznychRok podatkowy w <strong>Belgii</strong> jest zgodny z rokiem kalendarzowym. Urzędy skarbowe wysyłająpodatnikom formularz zeznania na którym widnieje data rozliczenia, która zazwyczaj nieprzekracza 30 czerwca roku następującego po roku podatkowym. W przypadku nie otrzymaniadruków – naleŜy zgłosić się samemu po odpowiednie formularze. Istnieje moŜliwość rozliczenia sięza pośrednictwem Internetu: www.taxonweb.be, przy czym z tej moŜliwości mogą skorzystaćosoby, które mają belgijską elektroniczną kartę pobytu lub kartę identyfikacyjną i kod PIN lubktóre uprzednio poproszą w upowaŜnionej do tego gminie o specjalne kody dostępu do aktelektronicznych. W celu właściwego wypełnienia zeznania podatkowego naleŜy zgromadzićwszystkie dokumenty dotyczące dochodów i wydatków za rok ubiegły. Wszystkie dokumentynaleŜy przechowywać na wypadek kontroli przez okres 7 lat.*Osoby fizyczne posiadające miejsce zamieszkania w <strong>Belgii</strong> obciąŜone są tzw. nieograniczonymobowiązkiem podatkowym. Większość dochodów podlega dopisaniu do łącznej bazyopodatkowania, do której stosuje się progresywne stawki podatkowe.Dochody podlegające opodatkowaniuW skład łącznych dochodów będących przedmiotem opodatkowania wchodzą m.in.:- przychody z nieruchomości,- wynagrodzenia ze stosunku pracy, nie tylko wynagrodzenie, ale takŜe wszelkie premie orazdodatki (samochód słuŜbowy, dofinansowane posiłki, bezpłatne zakwaterowanie, zwroty kosztówza dofinansowanie na dojazdy do pracy,- świadczenia społeczne – emerytury, zasiłki dla osób bezrobotnych, chorobowe, macierzyńskie,inwalidzkie, wychowawcze, zasiłki i odszkodowania z tytułu wypadków przy pracy, itp.- środki na utrzymanie – środki na utrzymanie otrzymane od bliskiej osoby, alimenty,*- przychody z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej (samozatrudnienie).25


Warunki Ŝycia i pracy w krajach Europejskiego Obszaru GospodarczegoMinisterstwo Gospodarki i PracyDepartament Rynku PracyWymienione rodzaje dochodów podlegają opodatkowaniu po odliczeniach (poza przychodamiz nieruchomości) kosztów uzyskania przychodów właściwych dla danego rodzaju działalnościprowadzonej przez podatnika.Podstawę opodatkowania osiąganego wynagrodzenia stanowi przychód pomniejszony o składki naubezpieczenie społeczne oraz koszty uzyskania dochodu.Skala podatkowa podatku dochodowego od osób fizycznych za 2013 rok wynosi:DOCHODY € PODATEK %0,01 - 8 590 25%8 590,01 - 12 220 30%12 220,01 – 20 370 40%20 370,01 - 37 330 45%powyŜej 37 330 50%PowyŜsza skala nie obejmuje dodatkowego podatku gminnego ani aglomeracyjnego oraz kwotzwolnionych od podatku.Podstawowa kwota wolna od podatku za rok 2013 wynosi 6990 euro. Jeśli dochód brutto nieprzekroczył kwoty 25 990 euro, wówczas kwota zwolniona od podatku wzrasta do 7 270 euro.Kwota dochodu zwolnionego z podatku wzrasta w zaleŜności od ilości dzieci przebywających nautrzymaniu podatnika:1 dziecko = 1 490 euro2 dzieci = 3 820 euroPonadto inne stawki dotyczą osób posiadających na swoim utrzymaniu osoby niepełnosprawne,czy osób samotnie wychowujących dzieci. Pod uwagę brana jest równieŜ sytuacja osobista danejosoby.Pozostałe odliczeniaPozostałe odliczenia dotyczą wpłat z tytułu ubezpieczenia na Ŝycie, spłat kredytów hipotecznych,ubezpieczeń grupowych, inwestycji w określone rodzaje akcji, niektórych darowizn, kosztówutrzymania bliskich członków rodziny i małŜonków będących w separacji itp.Odliczenia związane z rodzajem prowadzonej działalności gospodarczejWszelkie odliczenia podatkowe muszą być związane z prowadzoną działalnością. Odliczeńdokonuje się w oparciu o udokumentowanie poniesionych kosztów. Wysokość odliczeń jestograniczona i wynosi odpowiednio:- 75 % wydatków poniesionych na środki transportu (wydatki na paliwo i koszty utrzymania sąodliczane w całości), innych niŜ wydatki na dojazd z domu do miejsca zatrudnienia (w tymprzypadku odliczeniu podlega ekwiwalent 0.15 €/km).- 69 % wydatków poniesionych na posiłki w restauracji,- 50 % wydatków na cele reprezentacyjne.* przy opracowaniu informacji korzystano z informacji zamieszczonych na stronie www.gazetka.be<strong>2.</strong>4.<strong>2.</strong> Podatek VATPodstawowa stawka podatku od wartości dodanej (VAT) w <strong>Belgii</strong> wynosi 21%. Dodatkowowystępują stawki zredukowane w wysokości 12%, 6% i 0%. Stawką 6% objęte są produktypierwszej potrzeby, w tym produkty Ŝywnościowe, lekarstwa, woda, ksiąŜki i czasopisma, produkty26


Warunki Ŝycia i pracy w krajach Europejskiego Obszaru GospodarczegoMinisterstwo Gospodarki i PracyDepartament Rynku Pracyrolne, usługi transportowe, naprawy. Stawką 12% objęte są m.in. opłaty za węgiel, opłaty radiowotelewizyjne,budownictwo mieszkaniowe, margaryna, pieluchy dla dorosłych. Stawkę zredukowaną0% stosuje się do towarów eksportowanych oraz gazet codziennych.Deklaracje podatku VAT składane są miesięcznie lub kwartalnie. Istnieje moŜliwość przeniesienianadpłaconego podatku na kolejny okres rozliczeniowy, a w przypadku gdy kwota nadpłatyprzewyŜsza 1500 € otrzymać jej zwrot.Więcej informacji na stronach:• Ministerstwa Finansów <strong>Belgii</strong>:www.minfin.fgov.be• Komisji Europejskiej:http://ec.europa.eu/taxation_customs/taxinv/welcome.do<strong>2.</strong>4.3. Inne podatki i opłaty lokalnePodatek gminny w wysokości od 0% do 10% obowiązuje wszystkich mieszkańców, a jegowysokość ustalana jest przez lokalne władze.Podatki akcyzowePodatkiem akcyzowym w <strong>Belgii</strong> obciąŜone są papierosy, cygara i inne wyroby tytoniowe, napojealkoholowe i wybrane napoje orzeźwiające oraz kawa, paliwa, oleje ropopochodne, gaz ziemny,propan butan i inne nośniki energii.<strong>2.</strong>4.4. Adresy stron internetowych zawierających informacje z powyŜszego zakresu:www.brussels.trade.gov.pl - Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RPhttp://minfin.fgov.be - federalne Ministerstwo Finansów <strong>Belgii</strong>www.belgium.be/www.belgopocket.be/www.gazetka.be/www.bijob.be/<strong>2.</strong>5. Zabezpieczenie społecznePodejmując zatrudnienie w <strong>Belgii</strong> kaŜda osoba zobligowana jest do wnoszenia opłat na systemubezpieczeń społecznych. Odpowiada za to pracodawca, który powinien zgromadzić odpowiedniedokumenty. Osoba podejmująca zatrudnienie winna jedynie sama zadbać o ubezpieczeniezdrowotne (wybrać towarzystwo ubezpieczeń).Wysokość potrącanych składek na ubezpieczenie społeczne z części wynagrodzenia brutto (wrazz wszelkimi dodatkami) pracownika wynosi 13,07%. Składki, które opłaca pracodawcaw prywatnym sektorze wynoszą ± 32% i są wyŜsze niŜ w sektorze publicznym.System ubezpieczeń społecznych dotyczący pracowników najemnych obejmuje:1. chorobę i inwalidztwo: opieka medyczna oraz świadczenia pienięŜne<strong>2.</strong> bezrobocie3. emeryturę4. zasiłki rodzinne5. wypadki przy pracy6. choroby zawodowe7. wakacje27


Warunki Ŝycia i pracy w krajach Europejskiego Obszaru GospodarczegoMinisterstwo Gospodarki i PracyDepartament Rynku PracyPracodawca odprowadza składki co kwartał do Krajowego Urzędu Ubezpieczenia Społecznegowww.onssrszlss.fgov.be/, nie później niŜ przed upływem ostatniego dnia następnego kwartału.Pracodawca, który w ostatnim kwartale opłacał składki na ubezpieczenie społeczne przekraczającekwotę 6 200 euro, opłaca składki miesięcznie - nie później niŜ do 5 dnia następnego miesiąca.Krajowy Urząd Ubezpieczenia Społecznego wysyła składki do instytucji odpowiedzialnych zaposzczególne działy ubezpieczenia.<strong>2.</strong>5.1. Świadczenia z ubezpieczeń społecznych<strong>2.</strong>5.1.1. EmeryturaNarodowy Fundusz Emerytalny - RVP-Rijksdienst voor Pensioenen/ONP-Office National desPensions www.onprvp.fgov.be zarządza oficjalnym systemem ubezpieczeń emerytalnych w <strong>Belgii</strong>.W sumie istnieją 3 systemy emerytalne: systemy dla pracowników, system dla osób pracującychna własny rachunek, system dla mianowanych urzędników państwowych.Wiek emerytalny dla męŜczyzn oraz kobiet wynosi 65 lat. Liczba przepracowanych latuprawniających do pełnej emerytury wynosi 45 lat. Istnieje moŜliwość wcześniejszego przejścia naemeryturę w wieku min. 60 lat i 6 miesięcy , jeśli kariera zawodowa trwała co najmniej 38 lat. Od2016 r. wiek uprawniający do wcześniejszej emerytury wzrośnie do 62 lat, a staŜ pracy do 40 lat.Osoby uprawnione do ustawowej emerytury nie mogą pobierać zasiłków socjalnych. Natomiast teosoby, które przepracowały min. 42 lata mogą pobierać emeryturę i wykonywać dodatkową pracęzarobkową bez ograniczeń.Emerytura ustawowa jest obliczana na podstawie rocznego wynagrodzenia brutto pomnoŜonegoprzez współczynnik indeksacyjny i podzielona przez liczbę lat uprawniających do pełnej emerytury,czyli 45. W zaleŜności od sytuacji rodzinnej wynik moŜe zostać pomnoŜony przez 60%w przypadku osób samotnych lub 75% w przypadku osób, które mają na swoim utrzymaniu jednąlub większą liczbę osób.Na rok przed osiągnięciem wieku emerytalnego instytucja odpowiedzialna za kwestie emerytur tzn.RVP/ONP www.onprvp.fgov.be, rozpoczyna procedurę mającą na celu ustalenie wysokościemerytury. Osoby ubiegające się o emeryturę w innym terminie mogą złoŜyć wniosekelektronicznie www.pensioenaanvraag.be / www.demandepension.be, osobiście w urzędziemiasta/gminy lub bezpośrednio w instytucji RVP/ONP.*Istnieje maksymalna wysokość emerytury determinowana przebiegiem kariery zawodowej,wynagrodzeniem oraz sytuacją rodzinną, jak równieŜ minimalna wysokość emerytury przyznawanana podstawie określonych kryteriów. Więcej informacji na ten temat moŜna znaleźć na stronie:www.onprvp.fgov.be .Więcej informacji na temat koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego w zakresieświadczeń emerytalnych moŜna znaleźć na stronie: http://ec.europa.eu/social/ .*- informacje opracowano na podstawie artykułu pt. „Świadczenia emerytalne w <strong>Belgii</strong> w świetle prawa UniiEuropejksiej” zamieszczonego w dniu 9 listopada 2013 r. na stronie internetowej www.gazetka.be28


Warunki Ŝycia i pracy w krajach Europejskiego Obszaru GospodarczegoMinisterstwo Gospodarki i PracyDepartament Rynku Pracy<strong>2.</strong>5.1.<strong>2.</strong> Renta z tytułu niezdolności do pracyUbezpieczenie na wypadek inwalidztwa pomaga opłacić koszty opieki zdrowotnej, a takŜezapewnia świadczenia zastępujące płace dla pracowników tymczasowo zmuszonych do zaprzestaniapracy z powodu niezdolności do pracy.Świadczenia chorobowe trwające dłuŜej niŜ jeden rok mogą przekształcić się w świadczeniainwalidzkie. W zaleŜności od, między innymi sytuacji rodzinnej, wynoszą one 40-65% płacygodzinnej brutto. Świadczenia chorobowe i inwalidzkie są obliczane w ujęciu dziennym. Instytucjąodpowiedzialną za sprawy związane z rentą inwalidzką jest RIZIV - INAMI http://www.riziv.be/ .O inwalidztwie orzeka Rada Lekarska (Geneeskundige Raad).<strong>2.</strong>5.1.3. Świadczenia z ubezpieczenia chorobowegoKaŜda osoba przebywająca w <strong>Belgii</strong> legalnie i spełniająca ustalone warunki jest objętaubezpieczeniem chorobowym. Wymogi są następujące: członkostwo w systemie ubezpieczeńzdrowotnych, przepracowanie 120 dni w sześciomiesięcznym okresie poprzedzającym staranie sięo zasiłek (włącznie z okresami braku aktywności, takimi jak choroba, urlop płatny itp. orazokresami spędzonymi w innych państwach członkowskich - E104), przekazanie zaświadczeńo opłaceniu składek wydanych przez swoją instytucję ubezpieczeniową, przejście badańzorganizowanych przez instytucję ubezpieczeniową oraz posiadanie dowodu ubezpieczenia. BardzowaŜne jest zaopatrzenie się przed wyjazdem do pracy w <strong>Belgii</strong> w formularz E 104 wydany przezZUS słuŜący m.in. potwierdzeniu okresów ubezpieczenia z tytułu choroby. JeŜeli podczaspierwszych 120 dni pracy zachorujemy, wówczas formularz pozwoli na zsumowanie polskichi belgijskich okresów ubezpieczenia.Procedura zgłaszania choroby:Zapytaj swojego pracodawcę o ewentualne systemy szczególne. Zapoznaj się takŜe z regulaminemprzedsiębiorstwa. JeŜeli jesteś chory, musisz zazwyczaj przedstawić firmie ubezpieczeniowejzaświadczenie lekarskie do drugiego dnia choroby. JeŜeli zrobisz to później, ustawowy zasiłekchorobowy będzie wypłacany dopiero od tego dnia.Firmę naleŜy powiadomić o chorobie do godziny 10 rano pierwszego dnia choroby.Ubezpieczenie od choroby i inwalidztwa zapewnia świadczenia zastępujące płace dla pracowników,których praca ulega przerwaniu z powodu niezdolności do pracy. Wśród waŜnych aspektów sąmiędzy innymi: róŜnica pomiędzy umowami dla pracowników fizycznych i umysłowych, to, czychoroba rozpoczęła się w ciągu pierwszego miesiąca obowiązywania umowy, czy teŜ później,a takŜe długość okresu obowiązywania umowy.„Dzień bezpłatny” moŜe być płatny jeŜeli tak uzgodniono w Układzie Zbiorowym Pracy.System dla pracowników fizycznychWypadek lub choroba w Ŝyciu prywatnym.Do czasu, gdy dany pracownik nie przepracował miesiąca, nie ma uprawnień do jakiejkolwiekgwarantowanej płacy w przypadku niezdolności do pracy, ale moŜe mieć prawo do świadczeniaz funduszu ubezpieczeń zdrowotnych (patrz niŜej). JeŜeli okres miesiąca zostanie osiągnięty wtrakcie choroby, świadczenie jest wypłacane. JeŜeli choroba trwa krócej niŜ 14 dni, pierwszy dzieńchoroby nie jest płatny („dzień bezpłatny”).JeŜeli pracownik pracował przez co najmniej jeden miesiąc, otrzyma on świadczenie chorobowew wysokości 100% za pierwszy tydzień oraz około 85% za tygodnie od drugiego do czwartegowłącznie. Po 30 dniach do okresu jednego roku świadczenie jest wypłacane z funduszuubezpieczeń zdrowotnych (55-60%). Następnie uznaje się pracownika za osobę trwale niezdolną dopracy.29


Warunki Ŝycia i pracy w krajach Europejskiego Obszaru GospodarczegoMinisterstwo Gospodarki i PracyDepartament Rynku PracySystem dla pracowników umysłowychWypadek lub choroba w Ŝyciu prywatnym.Pracownikowi umysłowemu zatrudnionemu na okres krótszy niŜ trzy miesiące, a który nieprzepracował jeszcze jednego miesiąca, fundusz ubezpieczeń zdrowotnych wypłaca bezpośrednioświadczenie z tytułu niezdolności do pracy w czasie tego pierwszego miesiąca.Pracownik umysłowy zatrudniony na okres krótszy niŜ trzy miesiące, który przepracował więcej niŜjeden miesiąc jest objęty tym samym programem jak robotnicy fizyczni z podobnymi wartościamiprocentowymi. „Dzień bezpłatny” stosuje się do pracowników umysłowych w okresie próbnym.Pracownik umysłowy zatrudniony na okres co najmniej trzech miesięcy jest uprawniony donormalnej pensji przez okres pierwszych trzydziestu dni.Płaca gwarantowana i urlop rocznyPracownik (umysłowy lub fizyczny), który zachoruje w czasie urlopu, nie otrzymuje Ŝadnejgwarantowanej płacy za ten okres.JeŜeli okres niezdolności do pracy zacznie się przed urlopem wypoczynkowym, sytuacja jest róŜnaw zaleŜności od tego, czy chodzi o pracownika fizycznego, czy umysłowego oraz czy chodzio urlop indywidualny, czy zbiorowy.Pracodawca musi zapłacić pensję gwarantowaną pracownikowi umysłowemu, który zachorujeprzed swoim urlopem (indywidualnym lub zbiorowym) lub pracownikowi fizycznemu, który staniesię niezdolny do pracy przed swoim urlopem indywidualnym, a urlop, który jest zbieŜny z chorobą,moŜe zostać przeniesiony na później. Instytucja ubezpieczeniowa płaci pracownikowi, któryzachoruje bezpośrednio przed zamknięciem przymusowym za dni choroby zbieŜne z dniami urlopuzbiorowego.<strong>2.</strong>5.<strong>2.</strong> Inne świadczenia socjalne - beneficjenci i warunki uzyskania<strong>2.</strong>5.<strong>2.</strong>1. Świadczenia rodzinneŚwiadczenia rodzinne przysługują nie tylko obywatelom <strong>Belgii</strong>, ale takŜe cudzoziemcomprzebywającym legalnie na terenie <strong>Belgii</strong>, którzy wykonują pracę, prowadzą własną działalnośćgospodarczą oraz tym, którzy otrzymują świadczenia społeczne (np. zasiłek dla osóbbezrobotnych). Zasiłek rodzinny ma na celu częściowe pokrycie wydatków związanychz wychowaniem dziecka. Pracownikom oddelegowanym przez polskiego pracodawcę nieprzysługują belgijskie świadczenia rodzinne. Pracownik musi być zatrudniony u pracodawcypodlegającego belgijskiemu ubezpieczeniu społecznemu (ONSS). Ponadto, musi on byćzatrudniony w <strong>Belgii</strong> na rzecz pracodawcy lub w biurze spółki z siedzibą w <strong>Belgii</strong>, bądź zagranicąu pracodawcy mającego siedzibę w <strong>Belgii</strong>. W tym ostatnim przypadku, wymagane jest takŜe, by niemógł on otrzymywać dodatku rodzinnego w państwie, w którym pracuje. Musi być on zatrudnionyco najmniej na pół etatu. Zasiłek rodzinny przysługuje po miesiącu od daty rozpoczęciazatrudnienia i pobytu w <strong>Belgii</strong>.„Beneficjent” oznacza osobę uprawnioną do Dodatku Rodzinnego (DR) z tytułu wykonywanejpracy (lub podobnego). Ponadto, beneficjenta muszą łączyć więzy krwi z beneficjentem będącymdzieckiem. W większości wypadków beneficjentem jest ojciec dziecka.„Otrzymujący” to osoba, której DR jest wypłacany w praktyce. W większości wypadków,otrzymującą jest matka dziecka.„Dziecko - beneficjent”: jest to dziecko, na którego korzyść jest wypłacany DR.KaŜdy pracodawca zatrudniający co najmniej jedną osobę podlega przepisom dotyczącym DR. Jeston zobowiązany przystąpić do funduszu dla pracowników najemnych (Funduszu DR) wybranegoprzez siebie w ciągu 90 dni od daty rozpoczęcia pracy przez pierwszego pracownika.30


Warunki Ŝycia i pracy w krajach Europejskiego Obszaru GospodarczegoMinisterstwo Gospodarki i PracyDepartament Rynku PracyInne osoby mogą takŜe być beneficjentami, jeŜeli spełnione są pewne warunki. Mogą to być naprzykład: bezrobotni, więźniowie, studenci, niepełnosprawni, itp.Zasiłki rodzinne są przyznawane na dzieci do 18 lub 25 roku Ŝycia (pewne kategorie osób uczącychsię).Wysokość maksymalnych kwartalnych kwot zasiłków rodzinnych dla gospodarstw domowychprzypadających na:• 1 dziecko – 4 062,82 euro• 2 dzieci – 4 875,38 euro• 3 dzieci – 5 687,95 euro• 4 dzieci – 6 500,51 euro• 5 dzieci – 7 313,08 euro• 6 dzieci – 8 125,64 euroStawki obowiązują od 1 grudnia 2012 roku.Stawki Dodatku RodzinnegoPrzyznawane są dwa rodzaje świadczeń: dodatki rodzinne jako takie oraz dodatki z tytułu urodzeniadziecka.1) Dodatek RodzinnyUstawa z 2<strong>2.</strong>1<strong>2.</strong>1989 wprowadziła zasadę identycznej kwoty DR dla wszystkich (tj. kwotypodstawowej), niezaleŜnie od ilości pracy wykonywanej przez beneficjenta (ale w zaleŜności odstatusu dziecka w rodzinie - pierwsze, drugie, trzecie dziecko, itp.). Te dodatki podstawowe sąjednak podwyŜszane, np. w zaleŜności od wieku dziecka. Dodatki przyznawane są określonymkategoriom osób; mają one na celu uwzględnienie rzeczywistej sytuacji rodzin, w którychwychowywane jest dziecko lub są przyznawane w odpowiedzi na określone trudności(np. podwyŜszone stawki na dzieci bezrobotnych, inwalidów, rencistów, sieroty, itp.). Dodatki sąprzyznawane, pod pewnymi warunkami, dzieciom niepełnosprawnym (do wieku 21 lat).2) Dodatki z tytułu urodzenia dzieckaZ tytułu urodzenia się dziecka przysługuje dodatek do zasiłku w formie jednorazowej zapomogiw wysokości:• 1 223,11 euro za urodzenie pierwszego dziecka;• 920,25 euro za urodzenie drugiego i kolejnego dziecka;• 1 223,11 euro za kaŜde dziecko z ciąŜy mnogiej.Stawki obowiązują od 1 czerwca 2013 r.Szczegółowe informacje z powyŜszego zakresu moŜna znaleźć na stronie internetowej instytucjiRKW - ONAFTS www.rkw.be .<strong>2.</strong>5.<strong>2.</strong><strong>2.</strong> Świadczenia z tytułu bezrobociaWarunki nabywania prawa do zasiłku dla bezrobotnych w <strong>Belgii</strong>Narodowa Agencja Zatrudnienia (Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening, RVA - Office national del’emploi - ONEM ) bada i ustala uprawnienia do zasiłku dla bezrobotnych.O zasiłek dla osób bezrobotnych mogą ubiegać się osoby, które były zatrudnione przez belgijskiegoi utraciły pracę, tzn. zostały zwolnione nie ze swojej winy lub umowa wygasła. W innychsytuacjach na przykład gdy umowa została rozwiązana za porozumieniem stron, okres wypłatyzasiłku moŜe zostać skrócony, a w przypadku utraty pracy z winy pracownika - zawieszony.31


Warunki Ŝycia i pracy w krajach Europejskiego Obszaru GospodarczegoMinisterstwo Gospodarki i PracyDepartament Rynku PracyWszelkie uprawnienia do świadczeń tytułu bezrobocia zaleŜą od wieku oraz staŜu pracy:• jeŜeli masz mniej niŜ 36 lat, musisz udowodnić, Ŝe pracowałeś min. 312 dni roboczychw okresie 21 miesięcy przed złoŜeniem wniosku,• jeŜeli jesteś w wieku pomiędzy 36 a 49 rokiem Ŝycia musisz udowodnić, Ŝe przepracowałeśmin. 468 dni w okresie 33 miesięcy przed złoŜeniem wniosku,• jeŜeli masz 50 lub więcej lat, musisz udowodnić, Ŝe przepracowałeś min. 624 dni roboczychw okresie 42 miesięcy przed złoŜeniem wniosku.W jaki sposób występuje się o zasiłek dla bezrobotnych?W celu uzyskania szczegółowych informacji nt. procedury i dokumentów niezbędnych do ubieganiasię o zasiłek dla osób bezrobotnych naleŜy skontaktować się z centrum płatniczym związkuzawodowego (ABVV, ACLB lub ACV) lub Urzędem Socjalnym ds. Zasiłków dla Bezrobotnych(HVW - CAPAC) www.hvw.fgov.be, których pracownicy udzielą szczegółowych informacji nt.procedury ubiegania się o zasiłek dla osób bezrobotnych, dokumentów jakie naleŜy dostarczyć orazwręczą specjalną kartę kontrolną. Warto nawiązać kontakt jak najszybciej, nawet jeśli nieposiadamy jeszcze wszystkich potrzebnych dokumentów. Najczęściej wymagane dokumenty to:dowód toŜsamości, dokumenty wystawione przez pracodawcę (C4), a jeśli praca była wykonywanaprzed 1 maja 2009 r. - dowód posiadania zezwolenia na pracę B oraz pozwolenia na pobyt.Ponadto w ciągu 8 dni od rozwiązania lub wygaśnięcia umowy naleŜy równieŜ zarejestrować sięw najbliŜszym urzędzie pracy właściwym ze względu na miejsce zamieszkania.Osoba zarejestrowana w urzędzie pracy powinna być zdolna i gotowa do podjęcia pracy orazaktywnie jej poszukiwać - od tego zaleŜy utrzymanie prawa do zasiłku. Odmowa przyjęciaodpowiedniej oferty pracy oraz szkolenia bez uzasadnionej przyczyny wiąŜe się z zawieszeniemwypłaty świadczenia. W przypadku choroby naleŜy jak najszybciej powiadomić kasę chorych, a nakarcie kontrolnej zaznaczyć dni choroby. Jeśli choroba trwa dłuŜej niŜ 4 tygodnie, konieczne będzieponowne rozpoczęcie procedury rejestracji zgłaszając się do urzędu pracy oraz biura płatniczego.JeŜeli liczba przepracowanych dni w <strong>Belgii</strong> potrzebnych do uzyskania świadczenia z tytułubezrobocia jest niewystarczająca, moŜna wystąpić do właściwego wojewódzkiego urzędu pracyw Polsce o wydanie druku U1, który potwierdzi okresy przepracowane w Polsce i pozwoli na ichzsumowanie.Na wysokość zasiłku ma wpływ wiele czynników np. sytuacja rodzinna, prowadzenie działalnościgospodarczej, praca jako wolontariusz itp. Pod uwagę brana jest wysokość wynagrodzenia bruttoz ostatnich czterech tygodni poprzedzających okres bezrobocia do wysokości 2 370,76 euro.PoniŜsza tabela przedstawia wysokości kwot zasiłku dla osób bezrobotnych, które złoŜyły wnioseko jego nabycie po raz pierwszy:okres długość bezrobocia sytuacja rodzinnaI3 m-ceosobaw związku + rodzina nautrzymaniuosoba samotna%wynagrodzeniabruttomax. kwota65% 2418,23 €osoba w związku bez rodzinyna utrzymaniu32


Warunki Ŝycia i pracy w krajach Europejskiego Obszaru GospodarczegoMinisterstwo Gospodarki i PracyDepartament Rynku Pracy3 m-ce6 m-cyosobaw związku + rodzina nautrzymaniuosoba samotnaosoba w związku bez rodzinyna utrzymaniuosobaw związku + rodzina nautrzymaniuosoba samotna60% 2418,23 €60% 2253,83 €IIIII2 m-ce + 2 mce za kaŜdyprzepracowany rok = max.10 m-cy6 m-cy za kaŜde 2przepracowane miesiące =max. 24 -mcepo max. 48 miesiącachosoba w związku bez rodzinyna utrzymaniuosobaw związku + rodzina nautrzymaniu60 2106,15 €osoba samotna 55% 2060,32 €osoba w związku bez rodzinyna utrzymaniuosobaw związku + rodzina nautrzymaniuosoba samotnaosoba w związku bez rodzinyna utrzymaniuosobaw związku + rodzina nautrzymaniu40% 2106,32 €okres stopniowego obniŜania--- 1112,54 €osoba samotna --- 934,44 €Stan po 1 czerwca 2013 r.osoba w związku bez rodzinyna utrzymaniu--- 535,08 €Decyzję o przyznaniu zasiłku w <strong>Belgii</strong> podejmuje Narodowa Agencja Zatrudnienia w ciągumiesiąca od skompletowania wszystkich dokumentów.Osoba bezrobotna, której przyznano prawo do zasiłku w jednym państwie członkowskim UE/EOGoraz Szwajcarii moŜe poszukiwać pracy w innym państwie członkowskim i w tym państwieprzysługuje jej prawo do kontynuacji zasiłku przez okres 3 miesięcy, a w uzasadnionychprzypadkach przedłuŜyć jego wypłatę o kolejne 3 miesiące. Zasiłek jest wpłacany na kontowskazane przez osobę uprawnioną do zasiłkuOsoba bezrobotna musi jednak spełnić określone warunki, aby transferować zasiłek:• posiadać prawo do zasiłku• być zarejestrowana przez min. 4 tygodnie w urzędzie pracy państwa, które przyznało prawodo świadczenia• złoŜyć wniosek o wydanie formularza PD U2 / E 303, a po przyjeździe do wybranego krajuUnii Europejskiej w okresie do 7 dni od daty wyjazdu zgłosić się wraz z formularzem PDU2 / E 303 do najbliŜszego urzędu pracy.33


Warunki Ŝycia i pracy w krajach Europejskiego Obszaru GospodarczegoMinisterstwo Gospodarki i PracyDepartament Rynku PracyTransfer zasiłku dla bezrobotnych z Polski do <strong>Belgii</strong>Bezrobotny z prawem do zasiłku, zarejestrowany w powiatowym urzędzie pracy (przez minimum4 tygodnie) ma prawo poszukiwać pracy w innym kraju członkowskim UE oraz dokonać transferuzasiłku dla bezrobotnych za granicę przez 3 miesiące. Zasiłek jest wpłacany na konto wskazaneprzez osobę uprawnioną do zasiłku. Jeśli osobie bezrobotnej nie uda się w tym okresie znaleźćpracy, powinna wrócić do kraju przed upływem daty zakończenia transferu świadczeń widniejącejna formularzu U<strong>2.</strong> Istnieje takŜe moŜliwość ubiegania się o przedłuŜenie okresu transferu o kolejne3 miesiące, jednak pierwsze kroki powinny zostać podjęte przed upływem pierwszych trzechmiesięcy. Natomiast kompetentny organ nie ma obowiązku wyraŜenia zgody na wydłuŜenie okresutransferu .Przed wyjazdem bezrobotny musi złoŜyć odpowiednie zaświadczenie z powiatowego urzędu pracyoraz wniosek o wydanie druku PD U2 (potwierdzającego prawo do transferu za granicę) wewłaściwym na miejsce zamieszkania wojewódzkim urzędzie pracy.JeŜeli otrzymujesz juŜ zasiłek dla bezrobotnych i posiadasz formularz PD U2 powinieneś najpierwzarejestrować się w lokalnym urzędzie pracy bądź właściwym względem miejsca zamieszkaniacentrum ds. zatrudnienia (ACTIRIS jeśli przebywasz w Brukseli, FOREM w Walonii oraz VDABjeśli przebywasz na terenie Flandrii).<strong>2.</strong>5.3. Adresy stron internetowych zawierających więcej informacji z powyŜszego zakresuwww.onem.fgov.be/www.hvw.fgov.be/http://e-inspektorat.zus.pl/www.gazetka.be/Informacje pomocne w sporządzeniu tego rozdziału pochodzą głównie ze stron: Konsulatu Generalnego RP w Brukseli- www.brukselakg.polemb.net/ ; Wydziału Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Brukselihttp://www.brussels.trade.gov.pl/ Europejskich SłuŜb Zatrudnienia EURES - http://www.eures.europa.eu ; MinisterstwaFinansów w zakładce 'podatki' - www.mf.gov.pl ; Ministerstwa Finansów <strong>Belgii</strong> - http://www.minfin.fgov.be ; ZakładuUbezpieczeń Społecznych - http://www.zus.pl ; Narodowego Funduszu Zdrowia - http://www.nfz.gov.pl/ue/ ; instytucjibelgijskich: http://www.hvw.fgov.be/ , http://www.hvw.fgov.be/ , http://www.rkw.be/ , , http://www.onprvp.fgov.be/ ,http://www.emploi.belgique.be/ oraz innych: http://www.belgopocket.be/ , http://www.gazetka.be/.Data przygotowania informacji:Listopad 2013 r.Osoba przygotowująca informacje:Doradca EURES Aleksandra Kopczyk, Wojewódzki Urząd Pracy w Katowicach34

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!