13.07.2015 Views

SULONG! March 2013 Issue (Bisaya) - philippinerevolution.net

SULONG! March 2013 Issue (Bisaya) - philippinerevolution.net

SULONG! March 2013 Issue (Bisaya) - philippinerevolution.net

SHOW MORE
SHOW LESS
  • No tags were found...

Transform your PDFs into Flipbooks and boost your revenue!

Leverage SEO-optimized Flipbooks, powerful backlinks, and multimedia content to professionally showcase your products and significantly increase your reach.

5 EDITORYAL7 MENSAHEASDANG SA ESTRATEHIKONG PANAGPATAS8 2002-2012: Usa ka Malampusong Dekada saGubat sa Katawhan sa Mindanao!Pipila ka mga Signipikanteng Panghitabo saRebolusyonaryong Pakigbisog sa Mindanao[CENTERFOLD]ANTI-IMPERYALISMO17 Ang Pakigbisog sa Katawhan sa Mindanaobatok sa Imperyalistang Pagmina20 Silotan ta ang Higante ug Magun-ubongMinahan!24 Nakaamgo si Roning27 Kalihukang Masa batok sa ImperyalistangPagminaARPAK28 Ang mga “Regalo” sa Earthsaver31 Pinakilab!32 Inay, hadi pwede tag-amol-amolsu mga sibilyan daw armado dini!34 DAPECOL35 Kumpasanan!37 Walay Imposible kun Naay Suporta sa Masa!39 Engkwentro sa Bungloy41 Ambush sa Lukasan43 Operation Freedom46 Banagbanag sa Mapulang KasadpanPARANGAL50 Bantayog nga Dili Matarog51 O-16AGRARYONG REBOLUSYON54 Iasdang ang Antipyudal nga Pakigbisog, Pakusgonang Gubat sa Katawhan!


57 Puti nga Bulawan59 AGREB ang Yawe sa Pagkab-ot sa Lapad ug Lalomnga Baseng Masa61 ESK: Ekonomiyang Sarang-sa-KaugalingonBASENG MASA64 Sa KRB Labawng Kusgan ang Katawhan66 Kabahin sa Rebolusyunaryong Hustisya70 Ang Panimalay ni Nang Lydia72 Himoon tang Kalihukang Masa ang BKPKATAWHANG MORO74 ASDANG MINDANAO!: Ang MILF ug angKatawhang Moro Kinahanglang Igmat Batok saPagpanglingla sa Rehimeng US-Aquino76 Nahimugso sa Kagubot, Nahigmata sa Pakigbisog78 Awhag sa MRLO: Palihukon sa Pid-an ka Liboang Katawhang Moro alang sa Katungod saKaugalingong Paghukom79 Ang 9-ka Puntong Programa sa MRLOKATAWHANG LUMAD80 Ang mga Lumad sa MindanaoKONTRA-REBOLUSYON84 Mersenaryo! Desperado! Pasista! Ang ArmadongKusog sa Kaaway sa MindanaoKATAWHAN UG KINAIYAHAN92 Hampak sa Bagyong PabloLITERATURA SA KATAWHAN30 Paglaum kong Lunsay53 Sud-unga ang Lasang60 Tiyo Carding95 Radyo97 Sulat98 PaghotESPESYAL NGA SEKSYON [CENTERFOLD]• Mubong Pagpailaila sa Mindanao• Sa Baseng Gerilya (Mga Hulagway)


Sulong Padulong saEstratehikong Panagpatas!KUMUSTA,KAUBAN!Gusto ba kang masayodkun unsa na angdagan sa atong kalihukansa tibuok Mindanao?Ayaw kabalaka kay ania na,mga kauban ug masa, among ipailaila–ang Sulong!, ang pangmasangmantalaan nga mohulagway sa mgakalamboan sa rebolusyonaryong kalihukansa Mindanao.Nag-ulohan kini og Sulong!Kini ang atong masukulong panawaganaron iasdang ang nasudnonug demokratikong rebolusyon sakatawhan. Niining unang gula saatong mantalaan, gihulagway angnapulo ka tuig, gikan 2002 hangtud2012, nga nagdilaab nga kasinatianug kadaugan sa armadong pakigbisogsa isla sa Mindanao. Ato kiningmabasahan ug mabati sa mga gipasigarbonato nga mga saysay, sugilanonug balak; nagsadya sa mgakalamposan sa Pulang hukbo ugmasa. Nag-awhag kanato nga mahimongmas lig-on ug determinadosa pag-asdang sa gubat sa katawhan.Namantala usab dinhi ang pipila kasinulat nga kakutloan og mga pagtulun-anaron labaw pa natong mapalamboang atong paglihok.Reyd, ambus, isnayp– mga kulba-hinamnga mga sugilanon kabahinsa mga mamugnaong taktika ugteknika sa mga piniling taktikal ngaopensiba ang inyong mabasahandinhi! Isugilon kaninyo dinhi angmga mabayanihong aksyon sa atongPulang hukbo sa nagkalainlaing nataranggerilya sa Mindanao.Sulong! Kusganon ug lanognato kini nga panawagan ngadtosa katawhang gipahimuslan ug gidaugdaogsa mga lokal nga naghariug imperyalista. Kakuhaan dinhiog inspirasyon ang mga kalihukangmasa– mga kinabuhi-ug-kamatayongpakigbisog nga nagpaasdangsa agraryong rebolusyon. Tin-awang panawagan nga batokan angpagpahimulos ug pagpanglupig samga agalong-yutaan ug burgesyakomprador pinaagi sa pagpakusogsa mga anti-pyudal nga kalihukan.Sulong! Nagaawhag kini sakatawhang mamumuo, mag-uuma,Marso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao5


Lumad ug Moro ug halapad ngakatawhan nga gamiton ang rebolusyonaryongpanaghiusa aron iasdangang gubat sa katawhan. Kiningmaong kusog dili ug dili kanus-aman madugmok.Sa kasamtangan, nakati-on angpusil sa rehimeng US-Aquino batoksa katawhan pinaagi sa bangis ngaOplan Bayanihan (OPB). Humansa maduguong Oplan Bantay Laya1 ug 2, gipabwelo karon ni BenignoAquino III ang iyang kampanyangpagliyok ug pagsumpo batok sa rebolusyonaryongpwersa ug masa.Integral nga bahin niini ang mgalinuog nga pagpanglapas sa tawhanongkatungod sa katawhan sa islasa Mindanao sama sa gipahamtangsa estadong extra-judicial nga pagpataykang Fr. Fausto “Pops” Tentorio,Jimmy Liguyon, Margarito Cabal,Datu Juanito Diarog, Ramon Batoyug uban pa. Anaa usab ang grabengpagpamig-ot sa katawhan pinaagi saRSOT/ COPD.Taliwala niini nga kabangis,nagkaigting usab ang pagsukol sakatawhan tungod sa nagkagrabengekonomikanhong kahimtang nga nasinatisa padayong pagtaas sa presyosa lana, kuryente, batakang palalitonug serbisyo-sosyal. Makita angkalisud sa katawhan diha sa kawalaytrabaho, kaubos sa suhulan, ugkawalay pag-ila sa katungod ngamabuhi nga tawhanon.Samot nga naduot ang katawhantungod sa walay-pugong ngapagpangawkaw ug pagguba sakinaiyahan sa mga dagkung kompanyasa mina ug plantasyon, nganagbunga og mga katalagman samasa bagyong Sendong ug Pablo ngamikalas sa liboang kinabuhi ugmiguba sa panginabuhian sa gatusanka libo.Tungod niining tanan, walaylaing kapaingnan kundili ang mosukol!Kinahanglan kitang mo-Sulong!Kining balasahon alang sa mgakauban ug masa ug sa tanang naghagoug gipahimuslang katawhan.Basaha ug ampingi kini aron mapadayunonnga mahimong kapanalaminansa atong padayong paglawig sagubat sa katawhan. Kun mahumanka og basa niini, palihug ipasa dayonsa uban aron mahimong inspirasyonsa ilang inadlaw-adlaw ngapaglihok. Giawhag usab namo kamonga ipadangat ang inyong mga sugilanon,balak ug bisan unsangikatampo kabahin sa rebolusyonaryongpaglihok aron labaw pa natongmapalambo ang atong mantalaan. SAng BHB kinahanglan maglunsad og kusog ug kaylap ngagerilyang pakiggubat subay sa nagkalapad ug nagkalalom ngabaseng masa. Ang natingob nga mga kadaugan mopadulong sa masdagku ug kaylap nga mga operasyon sa NPA. Ang rebolusyonaryongarmadong pakigbisog kinahanglang hugot nga nalambigit sa reporma sayuta ug pagtukod sa mga base. Ang mga natarang gerilya kinahanglangmakonsolida pinaagi sa pagtukod ug pagpalambo sa mga lokal nga organosa pulitikanhong gahum ug organisasyong masa.Gikan sa Pamahayag sa ika-44 nga Anibersaryo sa PKP-MLM, “Ilogon angInisyatiba sa Tanang Porma sa Pakigbisog ug Pakusgon ang Opensibabatok sa Kaaway!”6Marso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao


Partido Komunista ng Pilipinas (PKP-MLM)Mensahe ngadto sa National Democratic Front-Mindanao sapagmantala sa Sulong!Gipasidunggan sa Partido Komunistang Pilipinas ang National DemocraticFront-Mindanao (NDF-Mindanao) samalampuson nga pagmantala sa unangisyu sa Sulong!.Pinaagi sa Sulong!, mahatagan sa NDF-Mindanao ang katawhang Pilipino og dugang mgakahigayonan sa pagpadayag sa ilang aligutgotbatok sa mapahimuslanon ug madaugdaugongkahimtang nga gipahamtang sa kontra-katawhangmga palisiya sa rehimeng US-Aquino, ug mapalanognila ang ilang mga pangandoy alang sa nasudnonug katilingbanong kalingkawasan, makapaambitsa mga balita kabahin sa mga pangmasangpakigbisog ug maghudyaka alang sa mgarebolusyonaryong kadaugan.Ang pagmantala sa Sulong! usa ka timaan sapadayong paglambo sa rebolusyonaryong kalihukansa Mindanao. Ang mga rebolusyonaryong pwersaug katawhan sa Mindanao nga gipangulohansa CPP ug sa NDF-Mindanao nanguna sarebolusyonaryong armadong pakigbisog ug kaylapnga pagsukol batok sa imperyalismo, pyudalismo ugburukrata kapitalismo.Epektibong gipangulohan sa NDF-Mindanaoang mga paningkamot nga palihokon ang mgamasang mag-uuma aron iasdang ang pakigbisogalang sa reporma sa yuta, ug ang katawhangLumad aron panalipdan ang ilang yutang kabilin.Ang mga mamumuo sa mga plantasyon ug ubanpang empresa giorganisa aron iasdang ang ilangpakigbisog alang sa makatarunganong suholan ugmas maayong kahimtang sa panarbaho. Nakakabotsila og sunod-sunod nga mga kadaugan batoksa mga magun-ubong minahan ug plantasyon,presensya sa mga tropang militar sa US ug pasistangpagpangatakeng walay tulubagon sa mga armadongpwersa sa estado ug sa mga paramilitar.Pinaagi sa Sulong!, labaw pang mahiusasa NDF-Mindanao ang katawhan sa Mindanaopinaagi sa paghatag og usa ka gambalay ngamogiya sa ilang mga rebolusyonaryong pakigbisog.Mamahimo usab kining dugang hinagiban sapagpalig-on sa alyansa ug pakigtinabangay talisa katawhang Moro sa ilang pakigbisog alangsa kaugalingong paghukom batok sa komonnga kaaway. Pinaagi sa Sulong!, mahatagan ogdugang inspirasyon ang bagang duot sa katawhannga pakusgon ug palamboon pa ang ilangrebolusyonaryong pakigbisog.Pinaagi sa Sulong!, napalapad sa NDF-Mindanao ang hataas nga tradisyon sa katawhangPilipino alang sa rebolusyonaryong gimbuhatongpropaganda. Samtang nagkakusog ang gubatsa katawhan sa Mindanao ug sa tibuok nasud,seguradong dungan nga mokusog usab angSulong! ug mamahimo kining usa ka hagitbatok sa pagpatigbabaw sa masmidyang burgisug komersyal.Mokomplemento ang Sulong! sa Ang Bayan,ang nasudnong pamantalaan sa CPP ug ingon mansa uban pang nagkalain-laing mantalaan gikan samga rehiyonal nga chapter sa NDF sa pagpakaylapsa maayong balita sa rebolusyong Pilipino. SKawanihan sa ImpormasyonPartido Komunista ng PilipinasMarso <strong>2013</strong>Marso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao7


8Marso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao


tubangan sa grabeka bangis ug walayhunongnga atakesa Oplan BantayLaya (OBL) ugOplan Bayanihan(OPB) sa nagharing hut-ong ugsa imperyalistang amo niini,mapangahason ug mabayanihongmiasdang ang rebolusyonaryongpakigbisog sa katawhan saMindanao niining miaging napuloka tuig, duyog sa kinatibuk-angnasudnong rebolusyon ngadtosa mas taas nga yugto sa atongmalungtarong gubat sa katawhan.SA SUNOD PAHINAMarso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao9


asdang sa espatMubong Pagbalik-lantawAng gubat sa katawhan saMindanao nga gipangulohan saPartido Komunista ng Pilipinas(PKP-MLM) unang nahimugsoniadtong tuig 1971, mikaylap kinisa nagkalainlaing probinsya saMindanao human sa usa ka dekadaubos sa balaud militar sa diktadurangUS-Marcos. Gikan sa tuig 1982hangtud 1985, paspas nga mikaylapug mikusog kini. Lig-on kitangnakaposisyon sa mga estratehikongerya sa mga rehiyon sa tibuok islaug naabot nato ang kabaybayonan,haywey ug kapatagan. Mikaylapug mikusog ang mga taktikal ngaopensiba sa mga kumpanya ugplatun sa Bagong Hukbong Bayan(BHB). Dungan niini, kaylap ugkusog ang agraryong rebolusyonsa kabukiran ug kabanikanhan, ugdayag nga kalihukang antipasista uganti-imperyalista sa mga sentrongkalungsuran ug kasyudaran saMindanao. Ginakumpleto nato angulahing subyugto sa estratehikongdepensiba sa gubat sa katawhan samaong panahon.Apan dungan niini, mitumawang sayop nga mga pang-ideolohiyaug pang-organisasyong linyasulod sa Partido nga mimugna samga dinagkung kasaypanan. Angadbenturismo militar sa kabukiranug insureksyonismo sa kasyudaranmimugna sa dagkung kadautsa armadong pakigbisog ug dayagnga kalihukang masa sa tibuok isla.Sa dayon nang pagbagsak ni diktadorMarcos, ang maong mga kasaypananmibunga pa gyud og laingkasaypanan– ang “KampanyangAhos”– busa labaw pang mikunhodang rebolusyonaryong kalihukan saMindanao. Misamot pa gyud kinidihang mipuli sa gahum ang reaksyunaryongrehimeng US-CorazonAquino nga nagtakubang progresiboapan milunsad sa bangis nga kontrarebolusyonpinaagi sa Oplan LambatBitag inabagan sa mga traydornga “kontras”. Sa pipila ka rehiyonmikabat sa 60-80% ang pagkunhodsa rebolusyonaryong pwersa.Atubangan niini nga kahimtangsa tibuok nasud, gikinahanglan angpaglunsad sa Ikaduhang BantugangKalihukang Pagtul-id (IBKP) niadtong1992. Partikular sa Mindanao,pormal nga nalunsad kini niadtongAbril 1993. Tungod sa kalihukangpagtul-id, napugngan nato ang hingpitnga pagkabungkag sa rebolusyonaryongkalihukan sa tibuok nasud,apil dinhi sa Mindanao. Apan tungodsa kagrabe sa dis-oryentasyonug sa kadaku sa kadaut sa rebolusyonaryongpwersa, sa tuig 1995 palang nagsugod ang atong inanay ngapagbalik-tubo.Dihang mipuli ang rehimengUS-Ramos, gilunsad niini ang bangisnga Oplan Lambat Bitag kaabag angmga traydor nga mga “kontras”, apansa gihapon wala makapugong kini sahinayhinay nga pagpahiuli sa kalagsiksa rebolusyonaryong kalihukan.Pagpuli sa rehimeng US-Estrada,milunsad usab dayon kini sa masbangis pa nga “all-out war” batok sapakigbisog sa katawhang Moro ugOplan Makabayan batok sa rebolusyonaryongpwersa nga gipangulohansa Partido. Apan nagpadayonpag-abante ang gubat sa katawhansa tibuok nasud apil dinhi sa Mindanao,hangtud nga napalagpot sagahum ang korap nga rehimengEstrada atubangan sa halapad ngakalihukang masa ug mipuli ang rehimengUS-Arroyo niadtong 2001.Tungod sa padayong pagabantesa rebolusyonaryong kalihukansa tibuok nasud, walamaglangan ang bag-ong mipuli ngarehimeng US-Arroyo; niadtong 2002,gilunsad dayon niini ang mas bangispa gyud nga Oplan Bantay Layanga nagtumong sa pagpuo na gyudsa rebolusyon. Apan inay mapuo,mas miabante pa ang rebolusyonaryongkalihukan, mao nga niadtong2007, gilunsad na usab sa pasistangrehimen ang mas gipabangis apannapakyas gihapon nga OBL 2.Aron pagpalong sa rebolusyonaryongkainit sa katawhan, gima-10Marso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao


niubra sa nagharing hut-ong ngamodaug si Benigno Aquino III pinaagisa kwestyonable nga eleksyonug paggamit sa unsa mang nabilinnga “karisma” ni Cory ug NinoyAquino aron sa makausa pa malinglaang katawhan. Nagpostura kini ngamahigugmaon sa kalinaw ug ubossa islogan nga “daang matuwid”ug “walang korap, walang mahirap,”nanghatag og limos pinaagisa programang 4Ps, PAMANA uguban pang panglingla. Sa pikas bahin,gilunsad dayon niini ang bangisnga Oplan Bayanihan (OPB) nga gipaluyohansa imperyalistang US ugnagpakita nga walay kalainan kini samga nangaging reaksyunaryo ug pasistanga rehimen.Daling nabutyag usab angpagka-agalong yutaan niini diha sakaso sa Hacienda Luisita ug pagbabagsa tinuod nga reporma sa yuta.Tin-aw ang pagka-itoy niini diha sapagpabor sa Mining Act of 1995 ugpagpakanaug sa E.O. 79 nga pulosnagpabor sa mga kumpanya sa mina,sa dagkung burgesyang kumpradorug sa mga imperyalista bisan kungiyatakan niini ang nasudnong patrimonya,grabeng gidaut ang kinaiyahanug gilimas ang atong kinaiyanhongbahandi. Padayong gipaboranusab niini ang mga halapad ngaplantasyon sa imperyalista sama saDole, Del Monte ug Sumifru, ug mipaluyosa imperyalistang interbensyonpinaagi sa Visiting Forces Agreement(VFA), pagpabalik sa US bases,mga Balikatan exercises ug direktangpagmanipula sa mga mahinungdanongpulitikanhong hisgutanan.Subo kaayong palandungonang grabeng kadaut sa kinabuhiug kabtangan nga gipahamtang sabagyong Sendong ug Pablo. Apantaliwala sa maong mga katalagman,gitugutan gihapon ni Aquino angpagpasulod ug pagpalapad sa mgamagun-ubong industriya sa imperyalistasama sa dinagkung pagminaug plantasyon.Bisan kanunay napakyas, walayhunong ang mga bangis nga kontra-rebolusyonaryonggubat gikansa panahon sa rehimeng US-Marcoshangtud sa rehimeng US-BenignoAquino. Sa kasamtangan, ubos saOPB, kapin sa 50 porsyento sa pwersasa AFP sa tibuok nasud ang gideploysa Mindanao, kun diin ang dakungbahin (dul-an 40 ka batalyon)ang anaa sa mga erya sa BHB, tungodsa padayong pagkusog sa rebolusyon.Halos mo-average sa usaka batalyon sa AFP ang gideploy samatag natarang gerilya sa tibuok isla.Mismo ang imperyalistang US nagadeploysa iyangmga tropa, militaryadvisers, espiya,drones ug mgainstalasyong militarsa Mindanao.Gisangkapan usabniini ang AFP samga kahimanangiggugubat samasa mga helikopter,eroplanong pangbomba,transport,mga elektronikongpangsurbeylans,K-9 units uguban pa.Sa kinatibuk-an,atong napakyaskiningwalay-hunong ngapagsulay sa lokal nga nagharing hutongug sa iyang among imperyalistanga pukanon ang rebolusyonaryongkalihukan sa Mindanao.Ang RebolusyonaryongPwersa sa MindanaoInay mapukan, mapangahasonggilabang nato ang mga kalisdananug sakripisyo, ug gikan sa pag-aginodsa unang dekada human natogilunsad ang IBKP, niining misunodnga napulo ka tuig (2002-2012) maspaspas nga miasdang ang gubat sakatawhan sa Mindanao ug nakatigomkita og mga dinagku ug gagmayngmga kadaugan, isip tamposa kinatibuk-ang nasudnong pagasdang,ug sukaranan sa dinagkungtikang paingon sa yugto sa estratehikongpanagpatas.Paspas nga napalapad ug napalig-onnato ang atong base satibuok isla. Daghan ang nadugangsa atong na langkob nga kalungsurangikan sa kapin 200 ka lungsodnga natala niadtong miaging tuig;ug gatusan ka baryo ang nadugangsa daan na natong na langkob ngakapin 2,000 ka baryo sa mao gihaponnga panahon. Mokabat sa 25% niiniang nakonsolida gikan sa ang-angsa Komiteng Tig-organisa (KTO) sabaryo hangtud saBalangay, uban nadinhi ang ubayubaynga natukodnga mga organo sapulitikanhong gahum(OPG) sa angangbaryo, seksyonug lungsod. Anggatusan ka libo ngaginsakpan sa mganatukod natongmga rebolusyonaryongorganisasyongmasa paspasnga nagkalapad.Napukaw ug naedukarkini saatong nasudnongdemokratikongpulitikanhong linyanga may sosyalistang perspektiba.Hinoon, may mga rehiyon nga kinahanglanpang moapas sa pagpalapadug pagpalig-on sa base, ug ang masabanteng rehiyon kinahanglang mopalig-onsa ilang mga base samtangginakumpleto ang pagpalapad.Ang agraryong rebolusyon ngamao ang nag-unang unod sa demokratikongrebolusyon sa katawhanug yaweng dugtong sa atong gimbuhatongmasa sa kabukiran, nalunsadsa nagkadaghang kabaryohansa tibuok isla. Gatusan ka libo angnakabenipisyo sa nagkalainlaingporma ug ang-ang sa anti-pyudalnga pakigbisog ug ubang mga kampanyangmasa.Nagkalapad ang mga erya diinasdang sa espatMarso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao11


yon ug sub-rehiyon. Kinahanglangmasangkad nato sa mga nataranggerilya ang tanang rehiyon. Kinahanglangduha sa matag tulo (2/3)niini nga mga nataran, kumpanyaang gidak-on, ug himoong SDGang 30% sa kinatibuk-ang pwersasa BHB sa rehiyon taliwala sa halapadnga katag sa mga SYP platunaron makumpleto ang latag sa atongpwersa, ug mahimong kaylap, sunson,ug largado ang atong gerilyangpakiggubat duyog sa pag-abante sagubat sa katawhan sa tibuok nasud.Pinasikad sa nagkalapad ugnagkalalom nga baseng masa, nalunsadnato ang mokabat sa 400 kataktikal nga opensiba sa tibuok islasa tuig 2012; nagkahulogan kini sakapin usa ka taktikal nga opensibamatag adlaw. Dul-an usa ka gatos niiniang mga aksyong militar nga nagtumongpagpuo sa kaaway ug nakasakmitsa dul-an 150 ka tag-as ngakalibre nga pusil. Kapin 70% sa 400ang mga atritibong aksyon lakip angmga isnayping, harassment ug pagsilot.Diha sa nagkalainlaing aksyongmilitar, apil na sa 40 ka mga depensibangaksyon kun diin inisyatibasa kaaway ang pag-ataki sa atongPulang hukbo, gibanabanang mokabatsa usa ka batalyon ang nakalasnga tropa sa kaaway, wala pay labotdinhi ang mga nasamdan. Sa kinatibuk-an,tin-aw nga pag-abante kinikung itandi sa nangaging mga tuig.Apan, ang gisobsobon ug gikusgonsa atong mga taktikal nga opensibaubos pa sa potensyal nga katakus sagidaghanon ug gidak-on sa atongmga yunit gerilya. Labing dakungbahin pa sa atong mga platun angwala makalunsad sa gitakda nga 2-3ka batakang taktikal nga opensibaug mga atritibong aksyon sulod sausa ka tuig.AlyansaMilapad ug mikusog angatong alyansa pinasikad sabatakang alyansa sa hutongmamumuo ug mag-uuma, ug sanapakita natong kusog sa armado ugpulitikanhong pakigbisog sa tibuokisla. Mas tataw kini diha sa mga suportangpulitikal ug materyal gikansa mga relihiyoso, mga magtutudlo,ug ubang mga propesyonal,lakip na ang mga negosyante.Mas midaghanusab karon ang nakigdugtongkanato gikan sa LGUug ubang pulitiko alangsa komon nga isyu batoksa rehimeng US-Aquino.Daku pa ang atong irekobersa ang-ang sa atongnaabot karon sa alyansakung itandi sa kinapungkayannga naabot nato sadekada 80.Namintinar nato angpakigdugtong tali sa MILF.Bisan pa man naay FrameworkAgreement kini tali sakagamhanang Aquino, padayongginaawhag natokini nga magmabinantayonnga dili hingpit mahulogsa laang sa reaksyunaryongrehimeng US-Aquino.Nakigdugtong usab kitasa ubang mga lihitimongpundok Moro nga padayong nakigbisogalang sa tinuod nga kaugalingongpaghukom sa Bangsamoro.PartidoGikan sa unang sanga sa Partidonga natukod niadtong 1971,karon halapad na ug lig-ongnakagamot ang Partido Komunistang Pilipinas sa mga mamumuo,mag-uuma, Lumad, kabatan-onan,kababayen-an, ug hatungang hutongsa 5 ka rehiyon sa halos tanangprobinsya sa Mindanao. Karong tuigalang, dul-an sa 50% ang pagtubosa ginsakpan sa Partido. Tin-aw ngakadaugan kini diha sa paglatag natosa Partido sa tibuok isla, apan, kinahanglangpilo-pilo pa natong palapdonug palig-onon ang organisasyonsa Partido aron mas epektibongmapangulohan nato ang mga bug-atug kumplikadong tahas sa mosunodnga mga tuig.Ang teorya ug praktika sa Marxismo-Leninismo-Maoismo(MLM)mas taas na ug lalom nga nakagamotkung itandi sa tibuok nangaging pa-asdang sa espatMarso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao13


asdang sa espatnahon sa kasaysayansa Partido saMindanao. Halostanang mga fulltimenga membrosa Partido angnakatuon na sabatakang kurso(BKP); ang mgakomite sa seksyonkasagaran nakatuonna sa intermedyangkurso (IKP);samtang ginaapasna nato nga angtanang mga membrosa komite sarehiyon ug subrehiyonmakataposna sa abantengkurso (AKP).Karong tuiga,mas paspas ang pagdaghan sa ihapsa mga nakatuon sa batakang kursosa han-ay sa mga lokal nga sangasa Partido. Kinahanglang pursigidopang ilunsad nato ang kalihukangmasa sa pagtuon sa BKP aronhingpit nga mogamot ang MLM salabing halapad nga katawhan ugmahimong materyal nga pwersa saatong gubat sa katawhan. Kinahanglanusab nga dugang paundan natoang kurso sa IKP sa mga nakutlo natongmga lambo nga praktika niiningmiaging mga tuig.Opensibang PosturaKondukta sa Pakiggubat sa IslaTukmang napangulohan natoang kinatibuk-ang gubat sakatawhan sa isla nga mahukmanonsa hingpit nga pagpakyas saOBL 1 ug 2, ug pasiunang pagpakyassa OPB. Nahuptan nato ang inisyatibataliwala sa kahimtang nga ania nasa Mindanao ang dagkung pokus saAFP ug dakung pagkunhod sa armadongpagsukol sa Moro.Nasilsil sa atong mga pwersaang opensibang postura sa natadsa militar ug pulitika. Kongkretonggipakita nato kini diha sa determinasyonug kamapangahasonnga suklan ugpakyason angbangis nga OBLug OPB sa reaksyunaryongrehimen,aron moasdangang gubatsa katawhan.Sa kinatibuk-an,atongnapatigbabawanang naglaygaynga konserbatismosa atonghan-ay, partikulardiha sa kalangansa paglunsad ogagreb ug pagpakusogsa kalihukangmasa sa kasyudaran,paglatag ug pagkonsolida sabaseng masa sa kabukiran ug sa WA,ug paglunsad sa mga taktikal ngaopensiba. Tumang kamapangahasonnga nalunsad nato ang nagkasobsobug nagkakusog nga mga taktikal ngaopensiba taliwala ug atubangan samga dinagkung kampanya militar sakaaway. Mapangahasonnga nalunsadusab nato ang mgatit-for-tat nga pulitikanhongaksyonbatok sa armado ugpulitikanhong atakesa kaaway.Nahimong kaylapug kusog anggerilyang pakiggubatpinasikad sanagkalapad ug nagkalalomnga basengmasa sa tibuok islaug sulod mismo samga rehiyon. Sa ingon,nalikayan ngahingpit nga mapokusang operasyonsa kaaway sapipila lang ka lugar.Dihang unang gipokussa EasternMindanao Command (Eastmincom)ubos sa OBL2 niadtong 2007 angatake niini sa Northeast MindanaoRegion (NEMR), napugos pagbaliang nag-unang atensyon niini ngadtosa Southern Mindanao Region(SMR) tungod sa mas dagku ug massobsob nga taktikal nga opensiba samaong rehiyon. Naglunsad usab ogmga hampak-sa-ulo nga mga taktikalnga opensiba ang mga rehiyongNorth Central Mindanao Region(NCMR), Far South Mindanao Region(FSMR) ug Western MindanaoRegion (WMR) mao nga wala hingpitnakonsentra sa Eastmincom angilang mga pwersa sa SMR ug NEMR.Sulod mismo sa SMR ug NEMR, nakatagang ilang taktikal nga opensiba.Ug samtang nagpokus angkaaway sa usa, duha o tulo ka rehiyon,nahatagan sa kahigayonan angubang mga rehiyon sa Mindanao sapagpahibalik sa kusog sa ilang rebolusyonaryongpwersa ug pagpabalik-lagsiksa ilang mga taktikal ngaopensiba ug kalihukang masa.Ang mga opensibang kampanyaug operasyon sa kaaway apil angilang mga Re-engineered Special Op-2011 2012TO 387 400HPR klining gikan sa kaaway 158 140+14Marso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao


erations Team (RSOT) nga karon CommunityOrganizing for Peace and Development(COPD) gitagbo sa atongaktibong depensa kun diin nalunsadnato ang mga anihilatibong aksyontaliwala sa halapad ug mapangahasongmga atritibong aksyon, ugnasustinir nato ang pagsukol atubangansa mga sustinidong kampanyaug operasyon militar sa kaaway.Kining atong aktibong depensamipahamtang sa dinagkung kadautsa mga armadong tropa sa kaaway,apil na ang pagdaut sa mga ekonomikanhonginteres sa imperyalistaug nagharing hut-ong nga dinagkungnangawkaw sa kinaiyanhongbahandi, grabeng nagadaut sa kinaiyahanug grabeng mipahimulos ugmidaugdaug sa katawhan.Napataas nato ang ang-ang sakatakus sa hukbo diha sa taktika ugteknika, koordinasyon ug pormasyon,ug kumplikadong mga target.Makita nato kini sa mga dinagkungaksyong militar nga atong nalunsadsulod sa panahon sa OBL ug OPB.Tataw kini diha sa pipila kahigayon sama sa malamposong nasudnongkoordinadongTO niadtong 2005 ug2006, ug mga kaugalingongkoordinadongmga TO sa mga rehiyon.Nalunsad usab nato anginter-rehiyonal nga mgahiniusang taktikal ngaopensiba sama sa raidsa Earthsaver SecurityAgency sa Butuan City,OMC Mining sa Rosario,Agusan Sur, PICOP ugPNP station sa Talacogon,Agusan Sur. Nalunsadusab nato ang mgamultiple target ginamitang pormasyong kumpanyaug pinagamay ngabatalyon sama sa raid saTaganito Mines (TMC),San Roque Minerals Inc.(SRMI), Siargao ug ubanpa. Nalunsad usab natoang ispesyal nga operasyonsama sa pag-rescue didto saQuezon, Bukidnon sa usa ka kaubangdinakpan. Nasulong nato angdaghang mga hedkwarters sa PNPsa munisipyo. Malamposon usabang atong mga atake batok sa mgadetatsment sama sa Mlang ug LunaSur sa North Cotabato, Binicalan,Agusan Sur, Maputi, Davao Oriental,Tagbina, Surigao del Sur ug ubanpa. Ubay-ubay usab nga mga regularnga tropa sa kaaway ang napuosa atong mga yunit, sama sa ambushsa Bungloy, New Bataan, CompostelaValley ug Lukasan, Cateel,Davao Oriental, Ginabsan ambushsa Buenavista, Agusan Norte, raid saCOPD sa Tandag City, ug uban pa.Gawas sa napadangat nga mgagiya sa nasudnong sentro, mahinungdanongpuntingon nga dakuusab og natabang ang nasudnongpanawagan niadtong 2001 sa pagtukodog platun sa matag lungsodisip batakang pormasyon nga magsilbinghorisontal nga pwersa, ugpagtukod sa mga Sentro de Grabedad(SDG) nga mga yunit isip bertikalnga pwersa sa ang-ang sa rehiyon,subrehiyon ug natarang gerilya.Apan sa kinatibuk-an, daku pa angatong gimbuhaton aron matukodang upat ka andana nga pwersa saBHB sa matag rehiyon. Kini mao angSDG, SYP Platun, partisanong yunitug mga MB-YDB.Nakatabang usab sa pagbuak sakahilom sa mga taktikal nga opensibaang nasudnong awhag nga ilunsadang koordinadong taktikalnga opensiba niadtong 2005 ug 2006.Apan may pipila ka rehiyon ngamiawop ang kadasig sa mga taktikalnga opensiba tungod sa sayop ngapagsagop sa relasyon tali sa atritiboug anihilatibong taktikal nga opensiba,naglaygay nga konserbatismosa mga kadre militar ug uban panghinungdan. Kinahanglang matun-an,masabtan ug hugot nga huptan angteorya sa Gubat sa Katawhan.Paglunsad sa Agreb ug Palabannga mga Anti-Pasista ug Anti-Imperyalistang Kalihukang MasaBisan sa panahon sa mga atakesa kaaway nalunsad nato angagreb sa nagkalapad nga mgaasdang sa espatMarso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao15


asdang sa espaterya nga nakadasig sa aktibo ugnagkakusog nga pagsuporta sa katawhansa armadong pakigbisog.Karong bag-o, ato nang gipuntingang mga pagkulang nato kalabot niininga hisgutanan.Hustong nakumbina nato angligal ug iligal nga mga porma sapakigbisog. Sa kinatibuk-an, hugotnatong nahuptan ang tukmang koordinasyontali sa armado ug dayagnga pakigbisog. Nakatabang kini sapagbutyag ug pagsukol sa katawhanbatok sa pasistang pagpangataki,paglunsad sa agreb ug anti-imperyalistangkalihukang masa. Gidusonato ang mga lehitimong demandasa katawhan, apan kinahanglan panatong ipahait ang pagdala sa pulitikanhonglinya, ilabina sa paglambigitaysa anti-imperyalista, anti-pyudalug anti-pasistang linya. Daku usabog natabang ang hustong pagkumbinasa ligal/dayag ug iligal/tagonga pamaagi sa paglihok diha sapagpalapad ug pagpalig-on sa atongbase, pagsustinir sa atong mga kalihukangkultural, ug katilingbanongserbisyo.Sa kinatibuk-an, daku ang nahimongpapel sa organisasyon saPartido ug sa hukbo sa tukmangpagpangulo sa tibuok pwersa dihasa gubat sa katawhan sa matag rehiyontaliwala sa grabeng atake saOBL ug OPB sa kaaway. Ang mga rehiyondunay tukma nga pagtuon sakinatibuk-ang balansi sa pwersa ugtukmang pag-ila sa kinaiya sa OBLug OPB ug paghupot sa inisyatibaug pleksibilidad sa pausab-usab ngapaglambo sa gubat, hugot nga pagdusosa mga prioridad, pagpursigesa pwersa ug pagkoordina sa armadoug dili armado nga pakigbisog ugubang mga mayor nga sangkap sagubat sa katawhan.Karong bag-o, atong dugang gipalig-onang mga Komite sa Rehiyonalang sa mas epektibong pagdumalasa gubat sa katawhan. Dunay nagbarugnga teritoryal nga Kumand saRehiyon sa BHB (ROC) nga lahi pa saKomite sa Partido, apan gikinahanglangpang palig-onon ug bansayonkini. Daghan pang mga sub-rehiyonang walay tin-aw nga teritoryal ngakumand sa Hukbo (SROC); ug sunodnga tagdon ang kumand sa nataranggerilya (FOC).Masuklanong mga TahasDinasig sa atong mga kadaugan, samtang nag-ila sa atong mga pagkulang ug limitasyon, kinahanglanghawiran nato ang mga tahas nga gitakda sa atong nasudnong pangulohan aron atong hingpit ngamapakyas ang OPB sa rehimeng US-Aquino ug moasdang ngadto sa estratehikong panagpatas:1. Puntingon ang estratehiko ug pundamental nga kahuyangan sa Oplan Bayanihan ug papet nga rehimengUS-Aquino, dut-an ang bentahi sa pulitika sa rebolusyon ug ibutang sa depensiba sa pulitika angkaaway.2. Pakusgon ang pag-asdang sa antipyudal nga kalihukang masa ug pakigbisog ug uban pang kampanyangmasa sa kabukiran.3. Ipursige ang pagtukod ug pagpalig-on sa mga sub-rehiyon subay sa arte sa operasyon sa gubat sa katawhanaron mamugna ang mas dagkung balud sa armadong pakigbisog nga mas kusgang molambossa kaaway.4. Pakusgon ang pagpangulo sa Partido ug hukbo sa ang-ang sa rehiyon ug sub-rehiyon.5. Huptan ang diwang opensiba. Pakusgon ang kaylap ug sunson nga gerilyang pakiggubat subay sanagkalapad ug nagkalalom nga baseng masa.6. Ipursige ang pagtukod sa upat ka andana nga armadong pwersa sa BHB.7. Ang tago nga istilo sa paglihok, kalihukang tago ug istriktong pag-atiman sa seguridad usa ka estratehikonghisgutanan sa pagsukol batok sa kaaway.8. Magbansay sa daghang ihap sa mga kadre.9. Tangtangon ang mga bagahe ug paandaron ang makina. Tul-iron ang mga sayop ug patigbabawanang mga kahuyangan aron dinagkung moasdang.Subay sa obhetibong kahimtang, moabante kita sa mas taas nga yugto sa gubat sa katawhan niining mosunodnga mga tuig, subay sa panawagan sa nasudnong pangulohan, inubanan sa nahimatngon ug hugot ngapagsalig nga atong makumpleto ang katapusang subyugto sa estratehikong depensiba sa gubat sa katawhan.Mao kini ang atong hinanaling tahas. Mao kini ang dakung tampo nato sa kinatibuk-ang pag-asdang sa gubatsa katawhan sa tibuok nasud. S16Marso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao


AAbunda ang Mindanao sa nagkalainlaingminerales. Ang mgakabukiran ug mga isla gikan sa Surigao delNorte paingon sa Davao Oriental nga nagatubangsa Dagat Pasipiko adunay dakungdeposito sa gold, copper, nickel ug iron. Dunaydakung deposito usab sa bulawan, chromite, ug coppersa Pantaron Range sa Bukidnon paingon sa kabukiranpalibot sa Mount Apo ug hasta sa Tanggali-Latian Rangesa Sarangani Province. Adunay dakung deposito usab sabulawan ug nickel ang mga kabukiran sa Zamboanga Peninsula.May deposito sa natural gas nga makit-an sa LiguasanMarsh ug sa Agusan-Compostela Valley Basin ug dakungdeposito sa coal sa Sultan Kudarat ug South Cotabato.Marso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao17


anti-imperyalismoBATOK SA IMPERYALISTANG PAGMINADugay nang nagmina sa bulawanang katawhan sa Mindanao ugnahimo na kining usa ka mayor ngaekonomikanhong aktibidad. Bisanpa man sa wala pa makaabot angmga Kolonyalistang Katsila sa nasud,nagabarter na og bulawan ang mgaAgusanon sa Butuan aron ibaylo salainlaing produkto sa mga Tsino sukadpa sa kapin libo ka tuig na angmilabay. Nahimo nang kabahin samga dekorasyon, kinabuhing pangkultura,pangpulitika, ug haladsa mga anito ang bulawan sadaghang mga Lumad sa Mindanaoug katawhang Moro. Anaasa mga komunidad sa daplin saAgusan River, Davao Gulf, SaranganiBay, Lanao Lake, TagoloanRiver ug Cotabato Riverang mga unang nagamina ogbulawan kaniadtong panahon.Sa kasamtangan nga nahimongsemi-pyudal ug semikolonyalna ang Pilipinas, daghangmultinasyonal nga kumpanya angnamuhunan dinhi aron minahon angmga dagkung depositong mineralessa atong nasud. Nagtapun-og angmga imperyalista ug magun-ubongminahan dinhi sa Mindanao.Ang rehiyon sa Caraga nahimong“Mining Capital of the Philippines”diin nagkonsentra ang mgahiganteng minahan sama sa BHP Billiton,Sumitomo, Nickel Asia, Red 5Ltd. Greenstone, Philsaga-Medusa,Philex Mining, ug daghan pang uban.Ang Diwalwal ug ang Pantukan saCompostela Valley usa sa nag-unangminahan sa Southern Mindanao diinanaa ang Russel Mines and MineralsInc., Indophil, Canada Sur American,ug Skynix. Sa quadri-boundarysa mga probinsya sa South Cotabato,Sarangani, Davao del Sur ug SultanKudarat sa Far South Mindanao anaaang Xstrata-SMI nga labing dakungproyekto sa mina. Anaa usab angToronto Ventures Inc. sa ZamboangaPeninsula sa Western Mindanao.REHIYON # MPSA/FTAA EKTARYASMR 23 37,000FSMR (Xstrata) 1 FTAA 99,400NEMR 55 135,000NCMR 10 52,621WSMR (TVI) 4,779TOTAL 89 328,800Sa milabay’ng duha ka dekada,paspas nga naguba ang mga kalasangansa mga estratehikong mountainranges sa Mindanao, naligsan niiniang mga watersheds ug kasubaannga mahinungdanong tinubdan satubig alang sa agrikultura ug tibuokecosystem. Nadaut ang puluy-anansa mga kahayopan ug mga tanom(fauna and flora) nga mipasamot saclimate change ug kinatibuk-ang pagkagubasa kinaiyahan.Liboan ka mga lumad ug maguumaang naabog gikan sa ilangmga komunidad tungod sa paspasug dinagkung pagsulod sa mga imperyalistangminahan. Sa ngalansa “kalamboan ug kalinaw” gigamitang AFP aron ilunsad ang bangis ngaclearing operations sa mga kabukiranalang sa pagsulod ug operasyon samga dagkung minahan. Sa unangtungang bahin sa tuig 2012, kapin1,000 ka pamilyang mga mag-uumaug lumad gikan sa Surigao del Norte,Surigao del Sur, Agusan del Norte,Zamboanga del Sur, North Cotabato,ug Bukidnon ang mibakwit gikansa ilang mga komunidadtungod sa mga dinagku ugsustenidong operasyon militarsa AFP aron panalipdan angmga langyawng kompanya samina.Pagsukol sa katawhan batoksa dinagku ug magun-ubongpagminaGisugat ang magun-ubon ugdinagkung pagmina sa pagbabagug pagsukol sa rebolusyonaryongkalihukan ug katawhan sa lainlaingdapit sa Mindanao. Pinaagi sa dayagug sustenidong pagprotesta sakadalanan, milanog ang hugot ngapagsupak sa katawhan batok sa mgalangyawng minahan.Pagsilot sa mga magun-ubongminahanUbay-ubay usab nga mga higantengminahan sa Mindanao ang18Marso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao


BATOK SA IMPERYALISTANG PAGMINAanti-imperyalismogisilotan sa rebolusyonaryong kalihukantungod sa pagguba niini sakinaiyahan ug panginabuhian samga mag-uuma ug Lumad. Giatakesa BHB ang mga tropang militar saAFP ug uban pang pwersang pangseguridadniining mga higantengkompanya sa mina. Pipila ka mgadagkung pagsilot mao ang mosunod:• Sa NEMR, Oktubre 3, 2011, dungan-dungannga giatake uggiguba sa BHB ang kapin 480ka mga makinarya ug instalasyonsa Taganito-Sumitomo(THPAL) ug PGMC sa Claver,Surigao del Norte. Gigubausab sa BHB ang mga makinaryasa SRMI sa Tubay, Agusandel Norte.• Sa FSMR, Enero 1, 2008, gisunogsa BHB ang basecampsa Xstrata-SMI sa Tampakan,South Cotabato. Pagkasunodtuig, gireyd sa BHB angTampakan Municipal PoliceStation tungod sa hugot ngapagpanalipud niini sa maongkompanya.• Sa WMR, Pebrero 2012, nagcheckpoint ang mga kaubanug nadis-armahan ang mgatag-as nga opisyal sa WesternMindanao Command sa AFPnga nag-unang tignalipod ugmga security consultant sa TorontoVentures, Inc.• Sa SMR, Pebrero 2006 gisilotansa BHB ang Apex Mining; pagka-Abril2006 giatake ang RonwilchMining sa New Corella,Davao Norte.• Niadtong 2011, gisilotan angPHILCO Mining sa New Bataan,Maragusan ug Nabunturan,tanan sa ComVal.Taliwala niining mga dinagkungpagsilot mao ang kaylap ngamga harassment ug pagdis-arma samga pwersang pangseguridad, lakipna ang pagsilot sa mga asset ug inteloperatibs niini nga mga kompanyasa lainlaing dapit sa Mindanao.Sa kasamtangang panahon niAquino, dakung hagit alang sarebolusyonaryong kalihukanang padayong pagsukol ug pagbabaghangtod mapalayas kining mgalangyawng magun-ubong minahandinhi sa isla sa Mindanao.Samtang maisogon natong gibabaganang mga imperyalistanglangyaw ug kakunsabo niini ngarehimen sa paglimas sa atong mineralesug pagguba sa kinaiyahan,padayon usab natong ginaedukarang katawhan kalabot sa rebolusyonaryongprograma sa husto ugmalungtaron nga pagmaksimisa saatong kinaiyanhong bahandi aronmoalagad kini sa nasudnong industriyalisasyonug alang sa umaabotnga mga henerasyon. SMarso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao19


BATOK SA IMPERYALISTANG PAGMINAanti-imperyalismoOOktubre 3, 2011,alas 10:30 sabuntag samtangnagsakaymi sa dumptruckpaingon sa target,dunay duha ka sikyu nga amodayong naabtan. Paghunong saamong sakyanan, “Pak! Prak! Prak!Prak!” Diretsong niluhod ang usa kasikyu ug nisurender sa iyang shotgunug ang usa mipataas sa iyangduha ka kamot. “Surender mi sir,surender!” Sulti sa usa.Abi nakog magkinaunsa na,naaksidental man diay si Mando saiyang AK-47 kay nabugto ang slingniini sa pag-ambak sa dumptruck.Maayo na lang walay naigo kay nagatubangman sa yuta ang buka saiyang pusil.“Go! Go! Naog na, naog! Diretsosa matag sektor ug kalma lang, kontrolna nato ni!” malanog nga mandosa among CO samtang paspas minga minaog sa dumptruck.“Skwad Uno, tapoka ug dalhadinhi sa landong ang mga sikyu ugilang mga armas! Skwad Dos, tapokaang mga masa ug dalha sabdinhi! Skwad Tres, i-andam ang mgaeksplosibo ug gasolina! Bilis Bilis!”Paspas kaming mituman saSkwad Dos nga akong nahimutangan.Diha-diha nanggawas ra puddayon ang ubang sikyu ug nisurenderpud sa ilang shotgun ug pistola.Nakontrol na namo ang compoundsa PGMC, nakontrol na sab sa mgablocking ang tulay ug haywey paingonsa Kilometro 80. Duna puyusa ka platun nga kauban sa pantalanalang sa pagguba sa mga bargeug tug-boat.Sa kasadpang bahin, mga pila kakilometro lang ang gilay-on, tua sabang kapin usa ka kompanya sa mgakauban para sa mga makinarya saTaganito Mining Corp sa Nickle Asiaug sa THPAL sa Sumitomo. Adunanay naplastar usab nga siyam kamga blocking gikan Bad-as paingonKilometro 80; ug gibutangan og mgasnipers aron mopugong sa reimporssa tulo ka detatsment sa RMG ngagwardya niining mga kompanya.Kini nga mga kompanya anggrabeng nakaupaw sa kabukiranug miguba sa katubigan sa Surigaodel Norte.Sa pipila ra ka minuto, pirtingdaghana nang mga masa ang miduolkanamo. Abi nakog nahadloksila sa among pag-abot; sa tinuoray,daghan kanila ang nagngisi samtangmipaduol kanamo. Wala nako damhanga mainiton nila kaming gisugat.Dunay mga nagdala og tubig, softdrinksug pagkaon“Ay salamat, gidungog na gyudsa Ginoo akong mga ampo! Kas, tabangitawon mi sa among sweldo!Mangtas gyud kaayo ‘ning PGMC!”sulti sa usa ka babayeng mamumuosamtang mipaduol kanamo.Marso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao21


anti-imperyalismoBATOK SA IMPERYALISTANG PAGMINA“Maayo ra kay nia na gyud mo,dugay na namo kamong gihulat.”Sulti sab sa usa ka trabahantenghamtong og panagway.Naglamanohay kami sa mgamasa, pinikpikay sa abaga ug dayoniya-iya nag sulti sa ilang mga mulokabahin sa kompanya.“Salamat kaayo sa inyong gipadayagmga kas, pero mas maayongmagpaduol ug magtapok kitaaron among ipasabot kung nganongamong silotan kining PGMC karongadlawa,” sulti sa among political instructor(PI) nga naggunit og megaphonengadto sa mga masa. Apil nganatapok ang mga sikyu ug pipila kamga opisyal sa maong kompanya.Samtang nagpasabot ang PI,nagmando na ang CO nga sugdanna dayon ang pagpangguba sa mgamakinarya sa kompanya. Miadto nami sa tagsa-tagsa namong mga sektor,nagbahin-bahin mi ngadto samga tim apan dili lang kaayo lagyosa matag usa. Duna puy misulod samga opisina aron kuhaon ang mgacombat boots, vhf radio ug kadtongmga butang nga dunay bililhongimpormasyon.Walay laing pamaagi nga magubakining mga makinarya kundiliang pagdaob ug pagpusil niini. Kininga makinarya ang gigamit sa kompanyasa pagguba sa atong kabukiranug paghakot sa atong mga mineralespaingon sa mga imperyalistangnasud.Sugod na mi og duslit sa mgasakyanan. Among giuna ang kapin 40nga naglaray nga mga dumptrucks.Taud-taod, dunay mga miduolkanamo: “Kauban, pwede namongpangahoyan kanang mga sakyanan?Maayo na lang makabaligya mi anadugang sa among kita..”“Ok ra, walay problema, Kas.Pagdali ra mo,” akong tubag.Dihang nakapangahoy na sila samga makinarya, ila kadtong gipangsuksoksa mga graba ugbalas nga gibubo sa mgadumptrucks kay ila langdaw balikon ug kuhaonining kagabii na.Taud-taod, miduolsila pag-usab: “Kas, tabangmi! Paandaron usanato ayha dagkutan paramaguba gyud. Imohana kining usa nako kalighter, o!” sulti sa usa kamasa samtang nagtan-awsa akong lighter nga dilimosiga. Nakuratan kosa ilang gipadayag ngamotabang sila pagpanggubasa mga sakyanan;maklaro sa ilang mgapanagway ang grabengkasuko sa kompanya.Nidiretso dayonkami pagpangabli sa mgatangke sa mga sakyanan;gipaagas ug gisalodnamo ang mga gasolinaug krudo, gipangbubo samga makina ug gipangdagkutan.Misilaob angdagkung kalayo ug nangbuto angmga air-tank ug makina. Miadto dayonkami sa uban pang mga sakyanangnaglaray.Tungod sa kalapad sa kompanya,pipila na lang kun tan-awon angusa ka platun nga BHB. Apan nindotnga talan-awon ang Pulang hukbonga gialirongan sa mga masa ngakalmadong naminaw sa pasabot samga kauban; mga tindera, mga mangingisdaug mga pamilya sa mgatrabahante gikan sa haywey ngagustong makighimamat, mga mamumuonga mitabang pagpas-an sanaklining nga mga combat boots uguban pang kagamitan pangmilitar.Human sa kapin upat ka oras,mga alas 2 sa hapon, halos nagubana namo ang kadaghanang mgamakinarya sa PGMC. Wala na namomahuna-hunaan ang pagpaniudtotungod sa kadaghang angay gub-onug mga masang atimanon. Nalipayusab kami kay gitunolan kami samga masa og mga biskwit ug ubanpang pagkaon. Dunay mga sikyunga mitunol usab kanamo og tubignga ilimnon. Matud pa nila duyogsila sa mga mamumuo tungod kaygamay ra usab ang suholan nilangmga security guards.Wala madugay, nadungog namoang dahunog sa helicopter. Amonggipaminawan; layo ra man diay ugdili angay kabalak-an. Sa mando saCO, hinay-hinay na kami og tapokug amo nang giandam ang mga sakyananalang sa pagwidro. Paingonna sab pag-intak kanamo ang usa kaplatun gikan sa pantalan diin kapinkun kulang 300 metros lang angdistansya niini. Sumala sa ilang pasiunangtaho, nagguba na usab nilaang mga barge ug mga tug-boats sakompanya.Samtang nagpaabot sa maongplatun, alerto kaming nagplastar ugpadayong nagpropaganda sa mgamasa. Niining taknaa, dunay trabahantenga mitunol og laptop. “Kasnia dinhi ang among pay-roll, tanawaninyo ug tabangi mi nga motaasang among sweldo,” sulti niya.22Marso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao


Among gipangsulat ang gipadayagsa mga masa ug nagpatabang silaunsaon kini pagsulbad. Taod-taodmiabot na ang usa ka platun ngaamong gihulat. Malipayon ang ilangmga panagway sa pagpatuman samisyon; hinay-hinay ug organisadona kaming misakay sa mga dumptrucksaron pagwidro.Sa among pagsaka sa mgadumptrucks, miduol ang mga mamumuokanamo dala ang ilangmga unipormi ug helmet: “Kas,sul-oba ninyo kining among mgaunipormi ug helmet para kun dunagyuy helicopter, makaingon ngatrabahante ra mo.” Gipanghubo nasab sa uban pang trabahante angBATOK SA IMPERYALISTANG PAGMINAilang mga unipormi ug helmet uggipangtunol kanamo.“Salamat kas, salamat kaayo niini,”sulti sa usa ka nahimuot ngakauban. Nimando dayon ang COnga ipangsul-ob ang maong mga unipormiug helmet ug dayong lamanona usab sa mga masa alang sa panagbulag.Balon namo ang malipayonnilang mga panagway.Dihang andam na kami sapaglarga, misinggit ang mga kauban:“Mabuhi ang BHB!” “Mabuhi!,”malanugong tubag sa mga masa.“Mabuhi ang mga masang nakigbisog!”“Mabuhi!”Samtang hinay-hinay kamingmipalayo sa PGMC, padayon kami sapag-adyit; malipayon ang matag usanga luwas ug malampusong napatumanang misyon nga pahamtanganog silot kining dagkung minahannga padayong gakawkaw sa atongbahandi ug nagadaut sa kinaiyahan.Dili sab nako kalimtan angmalipayong panagway sa mga masasamtang dasig silang misalmot saaksyong militar sa ilang hukbo. Santi-imperyalismoKoordinadong T.O. batuk sa langyawng minahan malampusonNiadtong Oktubre 4, 2011 dungan dungan nga gireyd sa New People’s Army ang mga pasilidad sa tuloka dagkung minahan sa Caraga— ang THPAL-Sumitomo, Platinum Group Metals Corp. ug Taganito MiningCorporation tungod sa grabeng kadaut nga nahatag niini ngadto sa kinaiyahan ug ekonomiya sa Caraga ugsa tibuok nasud. Naguba sa maong pagreyd ang mosunod:**200 ka mga dagkung makinaryas nga gilangkuban sa mga dump trucks, backhoes, bulldozers,ug 7 ka barge nga gipanag-iyahan sa Tag-anito Mining Corporation (TMC) ang naguba.**Ang mga upisina sa TMC, lakip ang ilang laboratoryo, nangaguba gihapon.**Ang bag-ong-natukod nga heavy-duty nga pantalan sa TMC-THPAL gipabuthan usab sa mgaeksplosibo.**Ang power plant sa THPAL ug 1 ka vertical tank para sa gasolina grabeng pagkaguba. AngTHPAL compound kasikbit ra sa TMC compound.**152 ka makinarya nga gipanag-iyahan sa Platinum Group Metals Corporation (PGMC) ngagilangkuban sa mga bulldozer, payloader, crane, pison, gridder, dump trucks , lakip**10 ka barge ug 6 ka tugboat ang naguba.**Mokabot sa 484 ka makinarya ug instalasyon nga panag-iya sa 3 ka kumpanya ang nadaut.Kining tanan gibanabanang nagkantidad og dili moubos sa $2.5 B ang total damages sa mga kumpanyanggrabeng nagguba sa atong kinaiyahan ug nagdaut sa panginabuhian sa katawhan. Kini ang usa salabing dakung taktikal nga opensibang gilunsad sa mga Pulang manggugubat sa BHB. SMarso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao23


anti-imperyalismoBATOK SA IMPERYALISTANG PAGMINAMitagaktak ang singot niRoning pas-an ang tunga sa sakongbugas. Pag-abot sa bodega,“Pastilan, kahangak ‘ningkinabuhia!” Kalit gibundak angsako, nakurat ang iyang mga kaubansa tim sa nagmug-ot niyangnawong, nagkunot niyang agtang.Pag-ases inigkahapon. “Bagulbolanman gyud ko,” pag-angkonniya.” Di ko kasabot nganong sigelang tag hakot bugas?” Mi-eksplikarang iyang mga kauban sa tim.“Kabahin kini sa atong tahas.”“Hunahunaa Kas, duha ka sakoang atong konsumo sa matag adlaw.”“Kabahin sa sakripisyo.”“Lahutay lang, masabtan ra nimo,”sulti ni Kas Mon ang tim lider. Duhaka bulan pa lang nga FT si Roning, hatungangmag-uuma ang gigikanannga namat-an na niyang aktibo dihasa rebolusyonaryong kalihukan sailang baryo.Nagpatawag asembleya angplatun. Adunay ipahigayon nga pagbansay,crash course sa Batakang KursongPulitiko-Militar o BKPM. Limaka adlaw ang pagbansay, padayonbisan magbunok ang ulan. Unom kaplatun ang nagbansay. Dagan, hapa,kamang, katkat, lukso-lukso, ambakambaktaliwala sa minugbong mgalektyur ug instruksyon. Nalipay siRoning,”Kana gyud akong ganahan,mokat-on sa mga pamaagi sa gubat.”Lakip sa pagbansay ang mgapagtuon sa: mga tahas sa BHB, tuloka lagda ug walo ka punto, ang pagpangulongmilitar ug ang problemasa pagmina. Gipunting ang grabengkadaut sa kinaiyahan ug ilabina sakatawhan sa magun-ubong pagminadinhi sa Caraga.Human sa pagbansay nagpahibaloang kumand, “ Mo-relaks langta og duha ka adlaw, usa ka adlawigahin nato pag-andam sa balon,molakaw na dayon kita tanan. Dugangoryentasyon, didto na sa atongabtan.” Hakot na sad. Apan nadasigsi Roning.Usa ka semana ang gilakaw satibuok pwersa. Kinahanglan sekreto.Layo ang giagian. Gilikayan ang mgakomunidad ug tapok sa kabalayan.Tabok sa dagkung kasapaan, katkatsa kabukiran ug kalasangan. Giwahing-wahingang mga bagon, babagsa dalan. Ikis-ikis sa dagkung tunoksa kauwayan. Walay dag-anan anghait nga bagang agsam sa kusgangtunob sa abtik nga mga hukbongnag-apas sa takdang iskedyul.Sa staging post, gipatin-aw sasentrong kumand ang tumong salakaw,”atong ipakita ang determinasyonsa rebolusyonaryong kalihukansa pagpanalipod sa kinaiyahan,pagpakigbisog sa mga katungodsa Lumad, mga mag-uuma ug mgamamumuo. Gamiton ang atong armadongkusog aron ipahibalo sa mgadagko ug gahi nga mga kumpanyanga dili mahimong makapatuyangsila ug dili morespeto sa rebolusyonaryongmga palisiya.”Nakahinuktok si Kas Roning sagipamahayag sa kumand nga napalalompa sa pagtuon nga ilang gilunsad.Nibalik sa iyang panumduman angpait nga kasinatian sa ilang pamilya24Marso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao


nga nailogan og yuta sa usa ka multinasyonalnga kumpanya aron ipahimutangang plantasyon sa palm oil.Kulba hinam, dili na masabtan ni KasRoning ang iyang pagbati. Mao kiniang unang TO nga iyang ubanan.“Masilotan na gyud nato kininggrabeng magpahimulos sa atongkinaiyahan ug katawhan!” Mialsaiyang kumo nga gisumbag sa hangin,“Nakaamgo naman ko, ipadaug gayudang DRK, mao ang sulbad sa tanan.”Nianang gabii, sa iyang poste gitutukanniya pag-ayo ang iyang patignga uniporme, gisukod-sukod. Gipunitang iyang pusil nga AK47, gigakos-gakos.Nagkutib-kutib. Gilowaang tulo ka lagda sa BHB: Sunda angtanang kamanduan. Ipasentro angtanang nakumpiska. Ayaw pagkuhaog dagum o bisan usa ka putol ngatanud gikan sa masa…“Oy, Kas, andam na ka?” nakahigmataang ulitawo, “Ugma, mo-advanceatong tim para istoryahon angmasa. Kita usab ang mo-sekyu pagabotsa mga sakyanan nga gamitonsa approach.”Banag-banag. Miabot na sila sabalay sa masa. Mikumand si Kas Mon,duha ang moposisyon diha,”gitudloang kasadpan nga bahin,”ikaw kas,diha ra ka sa tugkaran magbantay,kita Roning ang moistorya sa masa.”“Maayong buntag, Kas!” Lamanohay.Maabi-abihon ang tagbalay,nag-andam og kape. “Mamahaw ’ta”.“Sige, ‘tay, nay human na mi,kape na lang.”“Maayo kay ania kamo. Pwertena gyung lisura sa among panarbahodiha sa kumpanya” sumbong sa masa.Ayha pa nakasulti si Kas Mon sa ilangtuyo, giyagyag na sa masa ang iyangkaguol ug kasuko sa ilang kahimtang.Dili regular ang sweldo. Kanunay kulang,daghan na ang utang. May sakitiyang kinamanghuran. Kinahanglanx-ray ingon sa doktor, walay kwarta.Grabeng paghutoy, ilabina sa gabii.Naningkamot mi, makatanum, peroang talong pwerteng niwanga. Grabena ang polusyon, pwerte nang lubugasa dagat, dili na mi makapanginhas.Dili na magamit ang mga katubigan,mangoykoy mi diha kilid sa kabukiranaron makakita’g tubig para inom, ligoug laba.Sama sa isda ang mga matangnalansang sa kun asa, way korap-korapsi Roning. Natandog siya pag-ayosa gisaysay sa masa. Biktima gyud angmasa sa kahakog sa kumpanya. Karonka lang imperyalistaha ka, karon kalang magun-ubong kumpanya.Alas-10 sa buntag, sa taas ngadalan naglumbay ang kapin sa 10 kamga dagkung trak ug van sakay angmga Pulang mangugubat. Pwertengaboga sa dalan. Tabon sa mga babaug ilong. Sus, mahanggab man gyudnato oy! Kabaga sa abog, di na mailhankinsa’y nagsunod ug atong gisundan.Gamita ang kontrasenyas. Ayos,duol na sa target.Nakaubo si Roning. “Huu! Kinigyung aboga ang makapilit sa baga.”“Relaks lang, kas.” Pokus kita satagsa-tagsa nato ka mga tahas.Makita na ang gate sa TaganitoMining Corporation, ang kumpanyangpinakaberdugo sa kalikopan saCaraga. Sama sa iring nga wala mamatikdi,nakasulod sa compound sakumpanya ang nakauniporme’g patignga mga NPA. Paspas nga naokupar samga Pulang manggugubat ang tagsatagsanilang sektor. Halos dungan-dungannga nakontrol ang tibuok pwersasa Blue guards, laboratoryo, opisina,BATOK SA IMPERYALISTANG PAGMINAkantina, istap house ug uban pangdapit sa compund. Walay misukol.Gipagawas dayon ang tanang trabahanteug mga empleyado. Gitapok samain gate sa compound.Giapod-apod ang sinulat nga pamahayag,nag-inilogay kay limitadoang kopya. “Kas, mangayo mi’g usaka kopya, bi? Kami na mopadaghan,”hangyo sa usa ka trabahante. “Amoipa-xerox.”Laing kauban gunit ang megaponnamahayag sa tumong sa maongpagsulong sa BHB. Gibutyag angkongkretong kahimtang, ang kawalayrespeto sa katungod sa Lumad ugmga apektadong mamumuo ug maguuma,ang paghakop sa binilyong ganansya,ang pagkonsabohay sa mgalangyawng kumpanya sa mina ug salokal nga dagkung burgesya kompradorug korap nga gobyerno. Nagubaang kinaiyahan, nabiktima ang katawhan,imperyalista nabulahan!Inay mahadlok, namalakpakang may unom ka libong mamumuongnagtapok. May nagbolunterkuha’g tubig imnonon sa mga kauban.May Blue Guard nanghagad ogisnak. May nagyagayaga sa maonggwardya,”Pabuot-buotan pa kayniay NPA”.Sa wala damha ni Roning, “Kas,pwede pa-picture?” Duha ka trabahanteang miduol kaniya, ang usanaghawid og celfon nga dunay camera.Klik. Klik! “Salamat! Sobiner.”“Pa-picture-picture pa!” kantyawsa ubang trabahante ngadto saisigka-trabahante.“Kas, apila pag-istorya angmanedyer kay strikto, wala pa gihatagamong sweldo!” singgit sa usaka mamuuo.“Isakay sa bucket ug ibitay sa bakho!”sugyot sa nasukong trabahantesa ilang manedyer.“Patas-an ang suhulan!”“Kas Roning, paadtoon ka ni KasLoyd, karon na.” Paspas nga mipatumanang kauban nga nakaagaptaang pusil.Sa head office, na-hold angmanager ug iyang mga asistant.“Sir,”hangyo sa manedyer kangKas Loyd, “pwede matawaganang Mayor?”“O, sige hangyoa ang Mayor ngapondo lang ang tanang pulis, walaanti-imperyalismoMarso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao25


anti-imperyalismoBATOK SA IMPERYALISTANG PAGMINAsiya’y pagawason,” pagsugo ni KasLoyd sa manedyer. Si Kas Loyd angnag-CO sa kinatibuk-an.“Tawagi ang gobernador, ingnanga nia mi sa inyo, iyang orderan angmga militari nga magpondo lamangaron walay mahitabo nga dili maayo,”“Sir, makig-storya daw sa inyoang gobernadora”Gikuha ni Kas Loyd angselpon,”Hello, maayong buntag Gob”kalmado apan maisugon ang tingog.“Hello, unsa’y problema, diay!”“Ah, walay problema Gob miarilang mi aron ipabati sa kompanya ngagrabe na ilang kadaut sa kinaiyahan.Hangyo lang mi, ayaw paduola angmilitar ug PNP aron walay ma-crossfirenga mga sibilyan, walay kinabuhingmakalas.”“Aw, sige, salamat hangyoon nako,hangyoon gyud nako,” nagkagar angtingog sa nakuratang gobernadora.“Sir,” nabalaka ang manedyer,“ang Presidente sa kumpanya naasa linya.”“Maayo,” gikuha dayon ang selponni Kas Loyd.“Palihog lang, makig-istorya mi sainyo,” nagpakiluoy sa telepono angpresidente sa kumpanya nga mao siMr. Gerard H. Brimo.“Kas Roning,” ni Kas Loyd,” layasonusa ka karon, ingna si Kas Marlonnga iandam na ang mga eksplosibo,ingna kanunay abli sa komunikasyon.Mawala-wala man siya salinya.” Paspas nga milakawni Roning, midagan sa pikasnga bilding. Sa mgaopisina. Gipangkompiskaang mga kompyuter, samtangpadayong gipasabotang mga empleyado didto.Sa dakung wanangnga nag-atubang sa dagatkamulo pang gitukodang planta sa TaganitoHigh-Pressure Acid LeachingPlant. Gitauran saeksplosibo ang lapad ngapundasyon niini. Gipabuto.Miulbo ug nadugmok angmga bato dungan sa kadyotnga pag-uyog sa yuta, maypagpanghimaraot diha sapagdilaab sa nagpungasingpulbura sa bomba.“Mao kana ang hayteknga plantang mobuga’gmakahilong kemikal,”eksplikar ni Kas Marlonkang Roning.Nianang higayona,ubay-ubay nang makinaryasang gipanggubasa mga Pulang mangugubat– nalukob sa dagkungaso ang tibuok compoundsa Taganito. Mihuyop angmapulang hangin, may aligutgotnga mibuskag sa dagkung mga damtrak,bakho, sakyanan sa Volvo ugCaterpilar, may pagsegurong dili namapuslan sa kumpanyang mangtassa kinaiyahan.“Mao kini’y maayo sa kumpanyangway busganan sa ganansya,” niKas Mon.“Kas, nia pa. banati ninyo,” usaka trabahante ang mitudlo sa usa paka bakho.Sa pantalan, ang siyam ka barge,gitauran usab og mga eksplosibo uggiswits. Milanog ang makabungognga mga buto dungan pag-ulbo sadakung kalayong gibuga pagbusikadsa bomba. Milupad ang mga atop ugpalo. Pagkataud-taod miunlod.“Mirisi!” sulti sa usa ka trabahante.”Atong mga helmet ug jacketnga uniporme, atong hubuon” kumbensisa usa sa isig-ka-trabahante.Tuod man, dayon nilang gipanghuboug gitunol sa mga kauban.“Kas, isuot ninyo kini, aron kunmay helikopter moabot, dili mo mailhan.”Nahimuot ang mga Pulangmangugubat nga nagpasalamat sa inisyatibasa mga trabahante. Si Roningnga naglantaw, mipahiyum, gitaasang kamao, giwara-wara ”Mabuhiang gubat sa katawhan!”“Mabuhi!” tubag sa mga trabahantengmipataas usab sailang kamao.Alas singko sa hapon miatras naang tibuok pwersa. Usa ka dakungmensahe ang gibilin sa BHB. Natay-ogang magun-obon ug hakugang mgakumpanya sa mina.Sayo pa sa buntag sa rallyingpoint, paka-paka ang mga balitasa tanang istasyonan sa radyo.Naaghat ang mga kauban sa pagpaminaw.Mihunghong si Roning kangKas Mon,”palagpoton gyud natokining mga imperyalistang kumpanya.”Apan wala kapugngi, “Mabuhiang BHB! Mabuhi ang BHB!” Singgitni Roning.“Kagwang, paghilom!”sagda niKas Mon,”naniid pa kita sa kaaway.”“Sori, kas. Nasabtan ko na angduha ka bulan nga paghinakot nato’gbugas, di na gyud ko mobagulbol.”“Sa bisan unsang tahas wala’ybagulbolay!” Nangatawa ang tanan.Misubang na ang adlaw, samot kahaitang sidlakan. S26Marso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao


Marso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao27


arpakOPENSIBANG POSTURANnagtigum ang mgaresponsablengkadre gikan sa duhaka rehiyon alang sakoordinasyon sa idapatnga taktikal nga opensiba (TO) sa syudadsa Butuan niadtong Abril 5, 2012. Human mahisgotiang datos sa paniktik, giplastar ang pagtinabangay,gitudlo ang molangkob sa komand ug ang plano saTO. Dinhi pa daan, may pasiunang pagtan-aw na asadapit ang malagmit nga panukaran, disenyo sa atake,agianan ug withdrawal sa pwersa.Gipadangatan dayon ang mga kauban nga mopapelsa TO. Ang dakung bahin sa mga operativesmaggikan sa rehiyong North Central. Nagbansaysila samtang naghulat kun kanus-a ipabyahe. Sa usaka subrehiyon, gipa-cancel ang tanang operasyon satibuok langkob ug gipokus ang pwersa sa pagtagad saumaabot nga special operation. Wala na gidayon angplanong TO nga malunsad na unta sulod sa duha kaadlaw kay kinahanglan na moadto ang nalambigit ngamga yunit sa gitakda kanila nga tahas. Sa pikas bahin,gawas sa ilang papel nga motabang pag-ayos og mgasakyanan alang sa operasyon, gipadangatan ang lainpang subrehiyon nga molunsad og mga banat. Gitinawkanila nga i-pin down ang mga tropa sa 58th ug75th IB nga nag-Op sa mga baryo sa Gingoog. Apil saerya sa 58th IB ang Butuan City.Abril 12 nagkita pag-usab ang mga kadre sa NorthCentral ug Southern Mindanao (SMR). Human mahisgotiang kalambuan sa paniktik, nahiusahan nga pagka-ugma,modikit na ngadto sa platun nga naglihok sabukiran sa Butuan para didto madetalye pag-ayo angmga plano.ReconnaissanceMay intel group gikan sa SMR nga naga-surveillancesa target. Nahimo niini ang pagsustini sa kontakngadto sa kutay, direktang pag-adto ug pagkuha ogvideo ug ritrato sa target, plastar sa kaaway ug pagsuhetosa iyang hinanaling palibot pinaagi sa aktwalnga pagsuroy ug sa inter<strong>net</strong> (Google earth). Gisuhetousab ang bukiran sa Butuan pinaagi sa direktang pagsuroyug pakig-istorya sa mga kauban kun diin nasulodsa ilang erya ang target.Nahimo ang commander’s recon sa target ug sa tibuokhinanaling langkob sa operasyon. Nag-una dinhi ang pagsusisa plastada, sa tereyn ug mga kalsada ug pagtakda sanag-una ug alternatibong mga ruta atol ug pagkahumansa atake.Nakahimo usab og recon ang mga skwad lider ugtimlider sa mga pwersang pang-block sa ilang tagsa-tagsaka asaynment.28Marso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao


Pagduol sa TargetPetsa 22 sa gabii, miadto na saloading point ang pwersa. Pagkaugma,samtang naghulat nga mongitngit,gikomandir ang mga sakyanannga gamiton sa pagduol satarget. Ang Isuzu-Forward nga maounta’y mamahimong back-up o kahapangbabag nga sakyanan nadautna pag-abot sa loading point ug dina makadagan. Ngitngit na miabotang ubang mga sakyanan nga gamiton(Strada, pick-up ug 2 ka Starexvans) mao nga wala na masusi kungaduna ba’y mga kulang ug makahimopa sab og dry-run ang pwersapagnaug sa sakyanan. May powerblackout niadtong tungora sa syudadgikan alas 6 ngadto sa alas 9.Paborable ug kumpasanan gyud kiniOPENSIBANG POSTURAnga kahimtang. Lain panga nakalangan mao angpaghulat sa mga kaubannga mobantay sa mgadrivers human makomandirang mga sakyanan.Ang plano man unta ngaipahatud sila og motorug didto pagunitan saplatun nga naghulat sarallying point. Apan tungodkay mas madugayman kung ipahatud pasila didto og motor, maonga nagpadala na lang ogtim nga mobantay kaniladidto sa loading point.Pinaspasay na gyud kayapsunon na ang oras.Nakalarga angmga sakyanan, alas 8sa gabii. Unang milargaang mga sakyanan sa assaultsubay sa plano ngamay interval ug dili magsumpotang mga sakyananpara dili matingadan.Mosunod na unta angStarex sa Blocking 1 apannahutdan na diay kini ogtubil busa gipasuyopanna pud og diesel kadtongForward truck. Nakasunodna dayon sa Assault ang duhaka vans nga gisakyan sa Blocking 1& 2, ingonman ang 4 ka motor ngagisakyan sa mga teams nga mo-blocksa uban pang agianan. Apan pagabotsa Bonbon, na-flat ang ligid sasakyanan sa blocking 2. Busa gitawaganang naasayn nga liboter, ngamaoy tigsubaybay sa tanang pwersangblocking ug lookouts, ug ilanggisulbad ang problema pinaagi sapagpabalhin sa squad sa blocking 2sa ilang gisakyang van. Samtang nagkaduolsa target mireport ang tanangpangbabag nga pwersa nga nakaplastarna sila sa ilang tagsa-tagsa ka posisyon.Laing problemang mitumawmao ang pagkawala sa gasolina ngapangsunog sa ligid didto sa posisyonsa mga blocking sa Diversion Road.Gisulayan pagsulbad pinaagi sa pagsuyopog gasolina gikan sa ilang gisakyangmotor.Pag-atakeMihunong ang sakyanan saTeam A- assault sa door 5 sa apartment.Tulo ka tawo ang naa sa gawas—2ang naglingkod, 1 angnagtindog. Yanong minaug ang mgakauban sa Team A, miduol sa tuloka tawo, largo ti-on sa mga armas,taud sa posas ug nagpaila nga silamga opisyal sa NBI. Wala makalihokang mga gwardya. Miplastar usabang Team B ug C nga nakasakay saStrada sa ilang posisyon sa door #4.Wala diha ang sinaligan sa managernga Tagalog, tua diay sa iyangkwarto. Gitoktokan ang iyang kwartoapan wala mangabli. Sa dihangmorag malangan na, midesisyon angSquad Lider sa Assault nga gub-onang pultahan ug nagpa-back-up og2 ka long. Gitindakan ang pultahanug naabre ra. Ang Tagalog diay maopa’y pagmata gikan sa grabeng pagkatulogkay gikan nakainom. Largosiya giposasan, girekisa ang kutsonsa iyang katre og nakuha ang usa kaAK 47. Dihang kontrolado na natoang target, mi-radyo na dayon angCO ngadto sa tanang pwersa nga“Plan A”.Gipursige ang Tagalog ngaihatag ang susi sa Unit #4 ug sailang pick-up. Hugot siya nga milimodnga anaa kaniya ang mga susi.Busa midesisyon ang komand ngabalbagon na ang pultahan sa Unit4. Dali ra naabre ang mga pultahanginamit ang maso ug bolt cutter.Misunod na dayon ang paspasnga hinakotay sa mga himan militarngadto sa mga sakyanan. Napunoang likod sa pick-up sa mga himanmilitar ug may uban nga didto nakargasa Strada. Sulod sa 8 ka minutos,nahuman ang atake.PagwidroNasubay ang plano sa withdrawalsubay sa pagkasunod: as-arpakMarso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao29


arpakOPENSIBANG POSTURAsault, blocking 1, motor 1, blocking 2,motor 2 & 3 dayon . Ang direksyon:balik sa agi ngadto sa loading point.Unang nakaabot ang mga sakyanansa assault sa loading point ug paspasnga gipang-agapan dayon ang mgabag-ong kuha nga mga pusil.Pagtabok sa Crossing Delta, angsakyanan sa blocking 2 gipabaliksa liboter. Ang sakyanan sa blockingnga mga motor ang gipagamitsa blocking 2 ug nagbaktas na silapabalik sa loading point. Dose silatanan ang nagbaktas kay may 2 ngataga-blocking 2 nga dili na makargasa mga motor.Didto sa loading point, midesisyonang komand nga ipauna angpick-up nga gikargahan sa mga armasngadto sa platun nga naghulatsa rallying point. Gidesisyonan ngaang VCO ug PO ang mokuyog sapick-up samtang magpabilin ang COsa loading point aron hulatan angmga kauban nga nagbaktas ug gunitanang pwersa nga magbaktas napadulong sa rallying point.Mga alas onse sa gabii, natapokna ang tanang pwersa sa rallyingpoint. Giplastar na dayon ang pagdalasa mga gamit. May team ngagiasayn aron pagtago sa mga motor,ug pagbutang sa pick-up sa layo ngalugar aron dili ma-trace sa kaaway.Giihap ang tanang naklining nato:66 tanan nga nagkadaiyang HPR (46ka mga AK 47; tulo ka CZ 550 cal.308 sniper rifle; napulo ka Karataypump action shotguns ug pito ka CZ9mm pistols).Grabeng lipaya sa mga kaubanug masa sa klining nga pusil.Usa gayud ka kompanyasa Pulang manggugubat ang atongnatukod. Salamat sa mga “regalo”gikan sa Earthsaver! Daku usab angpasalamat sa mga masa ug alyadonga napahamtangan og aksyon angEarthsaver nga nailang tig-ilog ogmina sa bulawan ug tigpanalipod samga makadaot nga minahan. SPaglaom kang LunsayDaw balang mitisok sa akong dughanAng bidlisiw mo sa layong sidlakanMiligwat sa bug-at kong mga tuhodMiagak sa tiil nga nag-aginodIbabaw sa yuta nga gipadug-anMibuhagay ang liboan ka bulanDaw bulawan nga mikab-ot sa langitMibugkos sa kabus sa tanang dapitDaw binhi nga gisabwag sa kamad-anMiturok sa pabrika, sa umahanNanalingsing ug namulak sa ting-ulanTaliwala sa baha mitubo ug nanaghanGibungkag mo ang rehas sa among huna-hunaGilangoy mo ang dagat nga mihimulag sa amoaGilugit man among mata, gitusaok ug gitabunanAng kahayag mo nagpahigmata kanamong tananDili sayang ang dugo kong gipamalasKung sa pag-antos kita malingkawasDili sayang ang kinabuhing gitahanKung sa pagsubang sa adlaw may kadauganMabuhi ka paglaum kong lunsayMabuhi ka giya kong tiunayKadenang gapos atong gun-obonGubat sa katawhan atong padaogon30Marso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao


BBag-ong gitukod angCAFGU detatsmentsa Dole-Stanfilco– isippwersang tigpanalipodsa kumpanya. Dili mosugotang masa nga ibutangsa ilang dapit ang detatsment.Nasayod na sila daan kun unsangmga risgo ug kalisdanan ang idulotniini ilabina nga duol kini sa ilangmga balay. Nahibaloan usab ngaang usa sa mga CAFGU mao kadtongrapist sa gigikanan nga barangayug nahadlok sila nga basinunya mabiktima ang ilang mga anaknga dalaga.Aduna pud lalom nga kasukoang mga masa sa kumpanyang Dole-Stanfilco tungod sa agresibong pagsulodniini sa probinsya kun diinubay ubay nang umahan ang nailogsa kumpanya pinaagi sa pagrenta okaha growership.Bisan unsang hangyo sa tagakumpanya, wala misugot ang mgamasa nga mosagol ang detatsmentduol sa sentro sa sityo. Busa, napugosang CAFGU nga didto na langusa mopuyo sa ‘tabuanan’ o talipapasa barangay.Sigeg mulo ang masa ngadto samga kauban ug giduso nila nga birahangyud ang mga CAFGU.Sa pagplano, nahiusahan ngatipong “pinakilab” ang estilo. Buotipasabot pinaspasay gyud ilabinakay gawas sa kaduol niini sa mgaArmy detatsment, alerto ang DoleOPENSIBANG POSTURAtungod bag-opa kini giharas.Tungod sakaikag sa masanga mabirahanang kaaway, daghan ang napalihoknato sa paniktik. Nakuhanato ang pattern sa mga CAFGUgikan sayo sa buntag hangtudgabii. Nasayran nato sa pinakalast-minute dyitu kun unsayginabuhat sa mga CAFGU pilalang ka minutos ayha idapat angTO. Nakita sa mga kauban unsaka disorganisado ang kaaway ugang kasuko sa mga masa kanila.Sa pagdapat, misakay angoversized platun sa mga kaubanpadulong sa target. Adunasab mga tim nga gibutang satulo ka dapit isip blocking force.Tukma sa oras sa pag-atake kayang napulo ka CAFGU tua salahi nga erya nga kun diin itukodang detatsment. Busa, pitolang ka CAFGU ang naa niadtongtungora. Ang usa nakasukolug napusilan siya. Angusa nakadagan. Ang uban misurender.Ug 17 ka tag-as ngakalibreng pusil ang naklining sa kauban.Human sa singko minutos sibatdayon. Gipabuthan sa M79 ang detatsmentsa duol nga naagian sa mgakauban pagwidro.Ang trak nga gisakyan sa kaubanmao pud ang gigamit sa kaawaysa ilang “hot pursuit” ug nabuthankini sa command detonated explosive(CDX) nga gitaud sa yunitmilisya apan ang luyo lang sa trakang naigo.Hilabihang lipaya sa mga masanga nabanatan ang mga kaawaynga manalipod unta saDole-Stanfilco. “Angay lang silangsilotan kay mga goons sila sa numerounong landgrabber. Ug rapist pagyud.” matud pa sa usa aktibistangmasa nga malipayong milamano samga kauban. SarpakMarso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao31


arpakOPENSIBANG POSTURASaysay sa usa ka Pulangmanggugubat sa pagreydsa detatsment sa 23rdIBPA sa Barangay Binicalan,San Luis, Agusan del Sur.NNag-tiniil ug nagkamangkami aronmakadikit sa detatsmentnga dili kamimamatikdan tungodkay walay mga dagkungkahoy nga kakoberan sa pagapproach.Kapin 60 mi ka mga Pulangmanggugubat ug 60 usab angamong HPR. Ang among target: 23rdIBPA nga gipanghambog ni Maj.Osias sa 4th ID nga ilang “pinakaligong”detatsment sa Agusan. Subaysa among pakisusi, duna kini 24 kaHPR, ug 9-10 CAFGU ang nagpuyosa maong detatsment. Gidumalakini sa usa ka kadreman nga ginganlagSgt. Meol. Dinhi usab nagpuyoang tulo ka pamilya sa mga CAFGU.Kini nga detatsment dugaynang gipangandoy sa mga masa ngaamong atakehon tungod sa mga kasosa pagpangilkil ngadto sa mga nagkahoy-kahoyug pagpangabuso samag-uuma sa maong lugar. Kini usabang detatsment nga gisaligan ni Cpl.Benhur Mansulonay, ang gikahadlukanug gikasilagan nga saligando saAFP, nga nagapamugos nga pauyunonsa iyang CADT claim ang mgaLumad nga Banwaon, Manobo ugTalaandig. Arbitraryo niyang giangkonang 6,896 ektarya ug gihanyagsa mga langyawng kumpanya samina ug mga dagkung plantasyon,nga klarong nagyatak sa kolektibongkatungod sa yutang kabilin samga tribu.Mahinumduman nga niadtong2003, ang kadreman niining maongdetatsment ug ang iyang assistant,mitahan sa ilang 9 ka tag-as nga kalibrengpusil ngadto sa mga NPA tungodsa dili na nila maantus nga pagpangdaugdaugkanila sa ilang mgaupisyal, pagkawat ug paglanganlangansa mga alawans sa CAFGUug pagpahimulos sa mismong asawasa kadreman. Dugang niini, gimulousab niadto sa mga masa ang paghamlet,pugos nga pagpa-CAFGU,ug pagpasurender sa mga Lumadaron pangwartahan sa Balik-BarilProgram. Ang maong pagpanglapassa tawhanong katungod gipasang-atsa masa ngadto sa NPA. Busa niadtongHunyo 2005 malampusong gisulongsa NPA ang detatsment saGalong-galong ug pagka-Hunyo13, 2010 ang detatsment na pud saPigdosoan, nga parehong sakop saBrgy. Binicalan. Aktibong misuportaang mga masa niining mga taktikalnga opensiba.Sa kasamtangan, tungod sa nagpadayongproblema kang Mansulonayug sa yuta, amo dayong gitun-ankini nga detatsment ug giplanohan.Nagbansay ang tibuok yunit alangsa disposasyon ug deployment sapwersa sa pag-atake, makuti ngapagplano sa pag-atake nga gikonsideraang presensya sa mga sibilyansa sulod sa target.Mayo 29, 2012. Nagsugod mi ogpaduol sa target mga alas 10 sa gabii32Marso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao


tungod kay niining orasa mohayagang bulan nga mahimong iwag sapagkamang. Gibahin sa tulo ka gruposa matag iskwad ang pagkamangapan dili ra magkalagyo sa matagusa aron walay mabulag. Wala nanamo panumbalinga ang hugaw uglapok sa among lawas, mga tunoksa sagbot nga among maagian ugang kahago sa dugayng pagkamangalang sa kalamposan sa maong TO.Kapin kun kulang alas 3 na sakaadlawon kami nakadikit sa targetug hilom ang matag iskwad sa tagsa-tagsanila kasektor ayha ang pagatake.Kulba-hinam samtang nagpaduolkami pasulod sa detatsment.Ang plano, hulaton ang pagrelyibosa gwardya ug paspas nga mosulodsa sikretong dalan sa detatsment,sikretong ikontrol ang mopulinga gwardya ug moadto na sa matagsektor sa sulod ayha mo-komandog “fire!” Ang duha ka iskwad angmosulod sa sikretong dalan samtangang usa ka iskwad modagan paingonsa bungtod o habog nga bahinsa detatsment aron pugongan angkaaway kun ugaling mopatong ugmamusil kanamo.Apan taud-taod misinggit anggwardya sa detatsment: “Hoy! Kinsaman ng nagkamang-kamang dira.Klaro kaayo ang ulo o! Hawa dihapabuthan ta ka ron!”Nakulbaan ang mga kauban ugmay usa mihunghong: “Kas, widrona ta kas, bisto na ta. Bulabog na ni.”“Ayaw!” Ingon sa among CO.“Ana gyud ng ilang pamaagi dirikung maggwardya!” ug nikalma angmga kauban.Sa dihang magrelyibona ang gwardya, paspas kamingmisulod sa sikretongdalan ug sa wala pa nakagawassa iyang payag ang bagonggwardya, nakation nakami sa among mga sektorug taodtaod mikomand angCO: “Fire!”“Pak! Prak! Prak! Pak!Pak! Prak!” Volume fire angmga kauban sa ilang mgasektor ug nakapatong na pud angusa ka iskwad nga mopugong sabungtod. Wala makalihok ang kaawayug nagsige na lang og pamusilgikan sa sulod sa ilang mga payag.Prak! Prak! Pak! Pak! Human sa mga5 minutos nakontrol na namo angdetatsment ug nihunong na ang mgabuto. Nanurender ang mga CAFGU.Pagpanggawas sa ilang mgapayag, nakurat kaming dunay 6 kamga menor-de-edad nga naggunit ogpusil ang misurender kanamo. Angusa niini nasamdan. Gihimo diay silangmga CAFGU ug CVO sa ilangmga amahan nga CAFGU usab!Amo dayon silang gidis-armahanug gitapok sa kusina.“Pila man tanan kabuok batanatulog diri kauban ninyo nay?”Pangutana sa among PI.“Yan da hai (Kini lang),” tubagsa usa ka tigulang nga inahan saCAFGU nga mitudlo sa mga menorde-edadnga armado. “Aduy. Oghangyo a inyo sa had i kaw un ogpabuto.(Aguy. Hangyo ko ninyo ngaayaw na mo magpabuto.) hangyosa inahan.“Ba sa palisiya sa gubat inay,hadi pwede tag-amol-amol su mgasibilyan daw armado.” (Apan sa palisiyasa gubat nay, dili pwede mosagolang mga sibilyan ug armado.)”pasabot sa PI.Samtang nagpasabot ang PIgitambalan usab sa mga kaubangmedic ang mga samdon, apil ang usaka menor-de-edad nga CAFGU ugasawa sa CAFGU nga nagunit usabog pusil og nagpabuto kanamo.OPENSIBANG POSTURANakadaganang kadremanapan nabilin angiyang M16. Nakliningnamo ang18 ka armas (usaka M16, tulo kaM14, 12 ka Garand, usa ka Carbine,usa ka 9 mm ug daghang bala ugmga magasin.)Banag-banag na dihang nahumankami sa TO ug nagdesisyon angkomand nga mowidro na aron dilimaabtan sa reimpors sa kaaway. Luwaskami nga nagwidro ug malipayonang tanan tungod sa naangkonnga kadaugan.Malipayon usab ang mga masasa maong TO. Natubag angilang pangandoy nga tapusonang pagpangilkil ug pagpangabusosa maong detatsment. Ugbisan kun nagpabilin ang hulga sapagsulod sa mga dagkung minahan,ang TO nahimong usa ka pahinumdumsa mga tribung Lumad sa padayongpagpanalipod sa ilang yutangkabilin batok sa mga mangingilogog yuta ug mga langyawng tigpangawkawsa atong natural nga bahandi.Tungod sa init nga pagsuportasa masa sa ilang Hukbo, determinasyonug hustong taktika sa BHB,nahimong malampuson ang pagreydsa gipasigarbo ni Maj. Osias nga“pinakalig-on” nilang detatsment.Nabutyag usab ang pagpangrekrutsa AFP sa mga menor-de-edad ngaklarong paglapas sa internasyunalnga mga balaod sa gubat. SarpakMarso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao33


arpakOPENSIBANG POSTURAAAto siyang gikuhaanog impormasyon.Ingnon ta langnga paryente siya sakauban. Matud pa nyanga dili gayud moubossa 100 ka armas ang naa sa sulod.Siyam daw ka M4, duha ang sasuperintendent. Plus armalite, carbine,shotgun, ug uban pa.Gitun-an nato kini sa katapusansa 2006. Pagka-Enero 2007 naghimotag mga partikular nga lakang pagbisitasa mga piniriso didto. Gipaubanang atong mga intel. Kausa,kaduha ug dayon katulo miadtokuyog sa dalaw.Ako mitan-aw tan-aw pud. Maagiman sa dalan kun magmotor. Pagka-Pebrerounsaon kaha nga makitagyud mismo sa komand. Pwede batang makasulod didto mismo, gipangutananako si Paryente. Ok daw.Kunohay mangomprahay ko sa mgaproject sa piniriso. Ug didto nakahimamatang guard. Nakasuroy-suroysa grounds. Ug nakita gyud ang kahimtangsa sulod. Ug nahibaloan asadapit ang armory, asa ang tower ugasa ang mga gate.Gikita namo ang pinakaduolnga yunit-gerilya para sa koordinasyon.Ug nagprepara na dayonkami sa mga panginahanglan. Mgabag-ong uniform, boots, patches, uguban pang panginahanglan. Usa kaplatun ang mogamit niini.Ug giprepara na dayon sa mgakauban ang staging. Sa sagingan!Haskang lisura. Didto mi nagbansaybansay.Abtik gyudang paglihoksa mga masaaron dili mimamatikdansa kaaway. Grabeng disiplinaang kinahanglan. Dilipwedeng magbanha. Dilipwedeng patakag suroy-suroy.May oras lang sa pagkaligo.Pero nakayanan ra manhinuon sa mga kauban.Ug bisan pa man bag-opa ang yunit, nakalunsadta og agreb. Natabangan ogpagpataas sa presyo sa sagingan,pagpataas sa suholsa mga trabahante. Nahimokining kabahin sa konsolidasyonsa baseng masa. Sapagkatinuod, pagbaba sakaaway gikan sa ilang OP,wala sila magdahum nganaay mga kauban sa duol.Grabeng pag-amping sa mgamasa nga dili ma-ekspos angmga kauban.Niadtong panahona, nakatabangpud ang palisiya sa mga growersnga bawal mosulod ang mgatawo sa sagingan kay basin magkasakitang mga saging. Mao nga dilibasta-basta makasulod ang kaaway.Ang responsableng kauban pressuredna kaayo, mao nga usahaymamintik na siya sa mga kauban ngasobra ka banha. Samtang naghulatpa pud sa hustong tayming, nakalunsadta og PADEPA.Ang sunod nga problema, ngadugay namong giplanohan– unsaonkaha pag-abli sa gate? Steel gatenga taas ang DAPECOL. Taas gyud.Akong giingnan ang kaubang driver.Naa man gyud laing detachmentdiha sa atbang. Mga five to ten meterspa gikan sa gate, i-neutral na angsakyanan. Unya mosinggit nga nadaotanta. Mosinggit sa guard.Sa aktwal, mao gyud ang nahitabo.Lima mi ka sakyanan.Karon ang atbang nga gate sa wala34Marso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao


iya kang Floirendo. Naa man pudarmado didto“Sulod, sulod. Asa diay mo sir?”pangutana sa gwardya nga daw gikanpa nagmata. Sinaw ang amongmga botas ug patches nga TF Davao,samtang gipikpik ang gwardya.Tulak-tulak ang sakyanan. Perokinahanglan nga wala’g tuo ang sektoran.Pagtan-aw nato nga nakasektorna ang squad uno, whistle na.Gipangita dayon namo ang mgapusil. Naglimod ang gwardya. Ingonniya “wala wala.” Apan sayod manko. Kini ang armory. Nakuha dayonnato ang pito ka M4 ug mga M16.Kun nakasulod na ta sa first gate,sayon na sa second gate. Pwede naunta ta mosulod sa presohan. Unomka M4 ug upat ka M16 tua didto.Pero naa pay tower nga napulo pa kabuok apan alanganin na ang pagpursigipaingon didtoWala na mi nagpursigi sa ikaduhanggate. Medyo katag ang kauban.20 minutos na man. Kopya nato angtanang mga armas. Pero sayangangyud ko nga wala makuha ang M4.Gikan kadto sa Balikatan Exercises.Ug niining tungora, kapin 100 na saOPENSIBANG POSTURAHPR ang naklining sa kauban.Pagkaugma, nahimong dakungbangi tali sa PNP ug Army angpanghitabo. Nagbinasolay sila.Nganong wala daw namatikdan anglihok sa mga rebelde diha mismo sailang balwarte. Gibombahan nila anglugar kun diin gi-abandona ang mgavan nga gisakyan sa kauban. Samtangkami, luwas na mi sa sulod sabase. Lipay kaayo ang mga masa ngamiingon “Uy, pagkadaghan ba niiningmga armasa. Paingon na manseguro ‘ta sa patas-patas.” SarpakSSamtang dili pa ligonang kampo sa AdvancedPatrol Basenga dunay tag-as nga kalibrengarmas, samtangpadayon kining nangilkilug nanghasi sa maong lugar ug samtangadlaw-adlaw nga nanghulga samga masa, kinahanglang atakehonna kini sa Bagong Hukbong Bayan.Kini nga kaaway naggwardiyasa Maverick Construction Companynga maoy nagkontrata sa paghimoog kalsada sa Brgy. Maputi, Banaybanay,Davao Oriental. Gamiton kininga kalsada alang sa mina aron sapaspas nga paghakot sa chromite gikansa maong barangay.Isip patrol base sa daplin sakalsada, giarmasan kini og mga K3light machine gun, M203 grenadelauncher, M14 ug mga garand. Kiniang ilang ginagamit aron kanunayngmanghasi ug mangilkil sa ginagmayngabot sa masa sama sa mgamangahoyay og sugnoron. Ug kinisab ang ilang ginagamit aron mogukodsa rebolusyonaryong kalihukan.Sa among pag-maswork, angpatrol base ang nag-unang suliransa mga masa sa lugar ug gusto nilakining atakehon na sa BHB arondili na sila mahasi sa ilang panginabuhi;sama sa pagbira kaniadto sausa ka asset sa kaaway sa mao gihapongbaryo nga nahimong babagsa ilang panaghiusa.Pinaagi sa aktibong pagtabangsa mga masa sa lugar ug lalom ngapagtuon sa kauban, nakuha namoang mosunod nga datos:Marso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao35


Iskwad 1 nga ni-asolt sa walang bahinsa kampo.“Klining na, klining!” mando saCO dihang naklaro na nga wala nayhinanaling hulga. Human sa pipilaka minuto, naklining namo ang 11 kaHPR: 2 ka K3 light machine gun, 2 kaM203 grenade launcher, 3 ka M14, 3ka garand ug 1 ka M16.“Tapoka ang mga samdon kayatong patambalan sa medik,” mandosa COLuwas kami nga nagpalayo saamong target human sa operasyon.Nalipay ug nagpasalamat ang mgamasa tungod kay natubag ang ilangpangayo nga dili na sila mahulgasa ilang panginabuhi. Nagpadangatusab sila sa ilang pangasubo sa kamatayonni Kaubang Tony.OPENSIBANG POSTURAPinaagi sa hustong pagtasa sakomand, masukolon nga postura saBHB ug aktibong suporta sa mgamasa, malampuson ug paspas nganapahigayon ang maong taktikalnga opensiba samtang wala pa nakapalig-onsa depensa ang kaawaysa iyang kampo. “Nakumpasan ragyud nato ang kahimtang,” matudpa sa CO nga nagpahiyom. SarpakNNAkuha ang pattern sa buntag ug pagkahapon gihatag dayonsa mga masa ngadto sa kauban.Usa ka pattern nga ang detatsment kumander mogawas tagduha ka oras sa buntag ug hapon adlaw-adlaw kay magpakaon saiyang mga pato didto sa umahan, mga 500 metros distansya gikansa detatsment. Sa buntag, mga alas-6 ngadto sa alas-8 ug sa haponalas-3 ngadto alas-5. Usahay pud agdahon sa masa ngadto sa imnanan ang duhaka kadreman samtang ang mga CAFGU pwede sab dad-on aron mamukot sa subatungod kay walay sud-an. Ang wala manapa mag-andam og ilimnon. Dayon magtapokang tulo ngadto sa lima ka CAFGU. Gawas pa sa regular nga pagpakaon samga pato, pirmi usab nagagawas ang detatsment kumander kay manabong o kahamagbaraha. Adunay regular briefing sa tanang kadre ngadto sa ilang batalyon HQpara sa gitawag nilang periodic local campaign.Marso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao37


arpakOPENSIBANG POSTURANagtukod ang komand sa nataranog intel tim– tulo ka masa ugusa ka pultaym intel operative. Angmasa may paryente nga tigsuroy ogbinangkal sa maong lugar. Ang nahimongsuki sa last-two sa detatsmentnahimo sab nga kontak sa masa.Ug hasta ang pangayoanan sa mgaCAFGU para sa ilimnon nakuhaangihapon nato og impormasyon.Gitun-an ang mga nag-unangdatos. Sa plano, nakita nga adlawgyud ang paborable ug pinakahaomnga ang pagreyd pinaagi sa pagsakay.Apan tungod sa kaduol samga detatsment sa Army, pulis salungsod ug mismo ang provincialheadquarters, nasabotan nga kinahanglan10 ngadto sa 15 minutoslang ang atake. Ug aron haom gyudug paborable kanato, giatol nga saopening sa lokal nga kampanyangelektoral itunong ang pag-atake.Ang moatak, tulo ka tim nganaglangkob sa 16 ka personel ugmay duha ka tim sa internal vicinitysupport ug laing duha ka tim sa externalvicinity support nga gilangkobansa mga yumil ug duha kapultaymer. Giandam usab ang medicsa first station (duha nga kuyog sasakyanan) ug tulo sa second stationkuyog ang barrio medical trainees.Nangandam sila og clinic ug sakyananpang-rescue.Ang aser sa last-2 ang last-minutedyitu, ug ang mamaligyaay ogbinangkal ang mopalalom sa sulod.Kadtong masa nga suki sa inom samga CAFGU gitahasan nga anangadlawa, agdahon niya ang mgaCAFGU para mag-inom sila. Atolsab nga adunay bunyag sa duol ugnormal lang nga mag-inom kay naamay sumsuman.Ang lain pang masa maoy natahasanmangita og balay o lugar ngastaging post nga naa ra sa duol parapaspas gyud. Ug ang nagdumala samga masa mao ang pultaym nga inteloperative.Giapil sa plano nga ang gate luaganna daan sa masa aron pagsulodsa kauban sayon ra.Gibutangan og CDX sa duolnga dalan. Naa pud giatang nga usaka tim sa mga milisya dapit sa usa kaexit point.Petsa 25, giandam na ang stagingpost haduol sa target. Sa gabiimisulod didto ang usa ka platun ngamga kauban ug tungod gamay raman ang balay, haskang inita. Apankinahanglang tago gyud; dili pwedengmagsuroy-suroy. Busa, ang nahimona lang sa mga kauban tagsatagsangnaligo. Hugot nga gitagoanang mga kauban sa sulod hangtudniabot ang oras sa atake. Ang tanannagtamod sa disiplina sa oryentasyonmilitarSa unahan, gikomandir sa mgakauban ang duha ka trak. Ang mgamasa nga na-asayn sa pagdyitu walayhunong sa pagpadala og mensahekabahin sa lihok sa sulod. Nag-inomna sila. Naglakaw na ang usa sa tuloka CAFGU kauban ang ilang kadreman.Human sa 20 minutos migawasang masa subay sa sabot. Lastminute dyitu nagreport na. Kwatrominutos na lang ang distansya satarget. Paghunong sa trak, volumefire. Nasorpresa ang kaaway. Walaynakasukol bisan isa. Misurender angmga CAFGU. Simpleng gihakot samga kauban ang 35 ka high poweredrifles, mga bala , mga boots, mga unipormeug uban pang kahimanan militar.Paglakaw sa kauban giduslitanang mga payag-payag sa CAFGU ugmisilaob ang kalayo, daw init ngapagtimbaya sa kadaugan sa mga Pulangmanggugubat.“Salamat gyud sa mga masa ngamitabang kanato” sulti sa kaubansamtang nagwidro sila, malipayon,palayo sa nahitaboan. S38Marso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao


AAlas kwatro sakaadlawon, mingawpa ang palibot.Magsayo ko og hiposaron mapukaw nakoang mga kauban parasayo nga makaluto. Hinay-hinayko nga naglakaw samtang ginapukawnako ang skwad lider (SL). “Kas,mata na alas kwatro na. Mas maayomapukaw na ang mga kauban paramakapangandam og sayo. Maglutolang daan og pamahaw dala paniudto,“tugon nako sa SL. Mipadayonko sa unahan sa skwad uno aronmatsek kon naka SOP na ba.Hinay-hinay nang misubangang adlaw, maayo ang panahon.Haom kini sa lakaran karong adlawa.“Kas, dali na mo,” tawag nako kanila.Lima mi nga membro sa platun komand.”Kumusta ang mga kauban?Napaabtan na ba sila sa atong nahiusahankagahapon? Gilimpyohan baang tanang mga pusil?”“Napaabtan na Kas, apan walanako gisulti ang direksyon. Akongbasa, excited na sila makaabot sabag-o nilang erya,” tubag ni Ka Prapra,ang among CO.“Maayo pa ang kahimtang,wala pay pasa sa mga masa sa palibot.Apan naay istorya sa baryo ngamaglunsad daw og dakung operasyonang 60IB. Manimalos daw sila samga kauban. Pero wala pay lihok sapagkakaron,” saysay nako kanila.“Sige Kas. Mga alas-8 sa buntagmaggikan na ta. Ipaabot sa mgakauban nga alerto sa tanang panahon.Maniid sa palibot. Dili magsabasamtang maglakaw. Hugot natonggunitan ang batakang oryentasyonmilitar,” pahinumdum ni Ka Prapra.“Ipasa ang atubang mao kanunay angalas-12.“Hilom na kaayo ang palibot.Tinagaktak lang sa botas ug hoyohoysa hangin ang imong madunggan.Apan sa kalit lang, ”Kaaway sa alas12, skwad uno ilogon ang tagaytaybilis!” Dinaganay mi. Halos mabugtoang akong gininhawa. Gibalewalanako ang mga sampinit. Tungas sabakilid. “Ambi imong kamot dawatonta ka.” Gitunol nako ang akongkamot. Igo ko nakapatong sa bakilid,“Walay magpabuto; molihok subaysa komand.”Ay! Salamat dry-run ra diay .Kaingon nako kaaway na. Kinatawanay.Buanga oy! Perti man nakongkulbaa nga nagsabot man diay minga mag dry-run karong adlawa.Mipahiyom ko sa hilum. Naanad nagyud ang mga kauban sa dry-run.OPENSIBANG POSTURA“Humaaaaanda! Mga skwadlider, itsek ang mga ginsakpan konkompleto ba. Ipadayon nato ang paglakaw,”paabot ni Ka Prapra. Abtikgyud kaayo ang mga kauban molihok.Mga tuig na pud nga naandanna ni sa mga kauban mao dili nalisud ang pagpalihok kanila. Muragnatural na lang.Ikaduha ka adlaw na namonglakaw. Medyo kapoy na. Totot. Totot.Totot. Mitingog ang akong celfon.Sunod sunod ang pagsulod sa mgatext. “Pakipasa usa diha, kun naaymaayong posisyon kay magpundokita. Basahon usa nako ang text basinimportante ni kaayo.” Taod-taodhinto usa.“Oy! Naa daw kaaway nga nisulodsa New Bataan, naa pud saPananzalan, naa pud sa Compostelaug naa pud sa Nabunga. Mag istoryausa ta.” Dali daling naghisgotang komand. “Unsay tan-aw ani ngapasa? Magpadayon pa ba ta?”“Kaya pa ni. Magbutas lang ta.Dili ta magsubay sa naandan natongagianan. Bilis-bilisan lang nato.Ipaabot sa tanang kauban nga magalertokay naay lihok sa kaaway.”Padayon mi sa paglakaw. Paspas ugdagko na ang among mga lakang.Gamayng kanaas, mohunong mi ugmaniid. Wala na mitingog ang akongcelfon. Niabot na mi sa lugar ngawala nay signal.“Mas maayo siguro Pra nga i-open na daan ang mga Icom nato kaymosulod na ra bata sa kritikal ngalugar,” sugyot niKa Jean.“Mga 5 kaoras na langabot na ta saatong direksyon.arpakMarso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao39


arpakOPENSIBANG POSTURAGamayng sakripisyo na lang. Dugangkadasig!” mensahe nga akonggipasa sa mga kauban panahonmopahulay mi. “Sa unahan moagita og patag ug hawan nga darohan.Dili ta magkompyansa kay basin nisulodang kaaway nga naa sa NewBataan kagahapon. Ipasa sa tananmga kauban.”Alas-4 na sa hapon, padayon misa paglakaw. Nagbaba na mi padulongsa may sapa. Medyo likuon angmaong dalan ug nakasandig pa mi’gbukid. Sa kalit lang, kas, wala nasiya’y tingog, igo na lang nagsenyasog pikpik sa bukton og sabay tudlosa unahan. Sus! Nisugod dayon pagbutobutoang akong dughan. Patay,kaaway! Ug sa kalit lang …Bang!Bratataatat! Bratataatat! Sus buto tosa kaaway ah! Maayo na lang untaog walay naigo sa kauban.“Break Alpha 1... Go! Go, Alpha!Unsay kahimtang? Kumusta angmga kauban!”“Kaaway sa alas 12. Okey ra mitanan walay naunsa sa mga kauban,”tubag ni Ka Prapra. “Alpha 1 volumefire! Alpha 2 ug 3 ilogon ang tagaytaybilis!” Dinaganay mi, halos mabugtona among ginhawa sa pagsakasa tagaytay. Murag pinakilab lang ,nailog dayon namo ang tagaytay.“Alpha 2, plastar namo? Alpha3, inati pa pag ayo aron maplastaranang tibuok tagaytay. Dili natotagaan og lugar ang kaaway ngamakamaniobra. Bang! Prakk! Bong!Bratatatattttttt! Alpha 3, Alpha3, kahimtang…kaaway sa among atubangan...Okey pugong!” Pastilan!Miilog pud diay ang kaaway satagaytay, maayo lang nakauna miog plastar.Bang! Bang! Prakkk! Paborkaayo namo ang pagpamusil. “Dong,hapa!” Nibalos ang kaaway. “Ayawtindog tindog,” hunghong sa timlider nga naa sa akong tapad. Hapami tanan. Bang! Uy natumba siDodong. “Alpha, Alpha, naay naigodiri.” “Ipaatiman sa medikal samtangmagpugong ang uban. Alpha5 distansya mo ug pangita og maayongplastar aron matarget ang kaaway.”“Roger!”Dagan dayon ang mga sniperpaingon sa mas pabor nga posisyon.Tinubagay na ang mga buto. Bang!Bang! Bang! Prakkk! Prakkkkk! Paborang pagpamusil namo kay bantangkaayo ang kaaway.Human sa 10 minutos nga pinusilay,nihunong kadiyot ang buto.Hilum kaayo. Bisan gagmay mgakasikas wala kay madungog. ”Surrender!Mga NPA mi! Kung samaronmo amo mong tambalan!” singgit niPrapra sa mga kaaway.Taod taod naay niisa sa iyangkamot, apan sa kalit lang, Bang!Bang! Bang! Kita gyud namo ngagipusil sa kaaway ang ilang kaubannga mosurender na unta. Ayay!Naay nakatabi.Bang! Uy buto to gikan sa distansya.Bang! Bang! Bang! Paisa-isanga buto.“Alpha 5, Alpha 5.Kumusta diha?”“Okey lang mi.”Paisa-isa nga gi-targetsa atong mga sniperang mga kaaway ngananingkamot ngamakaikyas. Hilumna pud.Wala na gyudkoy madungog ngabuto gikan sa kaaway.“Moklining ta! Alpha1 ug Alpha 2 dasdas,Alpha 3 bantayan anginyong atubangan.”Murag magduha duha gyud angmga kauban sa pagdasdas apan sadihang gipangunahan ni Ka Prapra,nangisog na ang mga kauban. Hinayhinaymi nag-duck walk. Dili magkompyansabasin naa pay nakatabi.Gapang na pud mi hangtud nga naklininggyud namo ang mga pusil.Sulod sa 20 minutos, nahumanang binuthanay ug 14 ang namataysa kaaway apil na ang CO samtangang uban nanagan. Ang naklining 14pud: siyam ka M16, upat ka M14, usaka baby armalite ug mga backpack.Sa among bahin, usa ang samaron,si Dodong nga naigo sa batiis. Perokaya ra. Luwas mi nga nakaatras!Padayon mi sa paglakaw. Pagabotnamo sa direksyon dili gyudmapugngan ang kalipay sa mga kauban.“Sus! Maayo na lang gyud kaynailog nato ang inisyatiba!” matudni Ka Prapra.“Buanga oy! Kulbaa na ko ganina,pero mura ra gyud ta og nag-dryrunlang,” tubag usab ni Ka Dindin.“Pero ako nakaihi gyud ko sa kakuyaw.Pero nakabawi ra man pud kodayon. Kaya ra gyud nato pouhonang kaaway basta alerto, organisadoug paspas ta nga molihok,” dugangni Kasamang Daday.“Wow, chocolate ug lechonpaksiw! Naa pay corned beef! Ugdaghang yosi!” Nagkagubot angmga kauban nga giablihan ang nakliningnga backpack sa opisyal. Samtangang mga backpack sa Cafgu,bugas nga NFA ug bulad nga “goodbyehead”. Kalooy sa CAFGU. Nakapanglingo-lingoko sa hilum.Nitan-aw ko sa unahan samtangnagsud-ong sa nagtapok ngamga kauban. Nakita nako ang isanga naghangos nga nagdagan—angPO sa subrehiyon. Sus, gikulbaan napud ko. Kaaway naman pud siguroni? Hangak ang kauban dugay kalitoksamtang sige og lamano, hugotpa gyud nga pagkalamano. “Congrats,Kasama. Makompleto na gyudnato ang pagtukod sa bag-o nato nganataran!” ingon niya nga daku kaayoang pahiyum. S40Marso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao


OPENSIBANG POSTURAarpakAAng 30th IB ug 27thSFC aktibo kaayosa operasyon militarug kugihan samga strike operationug commando nga lihukdiha sa base. Makadaghan nakini naka reyd og mga kauban ugmay mga kauban ang napatay ugnadakpan. Mga siyam na ka HPRang nailog sa kaaway gikan sa atoa.Miabot ang panahon nga magduhaduhana molihuk ang mga ArmedPropaganda Team (APT) sa Cateeltungod kay sige na sila maigo sa SFkay paspas daw ilang mga barangayintelligence <strong>net</strong>work (BIN).Ang pipila ka mga masa hadlokna magpasaka og kauban kaybasin maabtan sa kaaway. Angkadaghanang masa sige na oghangyo sa mga kauban nga pabanatanna ang kaaway kay grabe na kabangis. Daghan nang mga masaang gipangkulata, gitulisan sa mgakabtangan, gikuha ang ilang mgabinuhing baboy ug manok, ubp.May mga tigulang Lumad nga pugosnga gipangtuli. Daghan pa kaayongmga abuso ang gihimo sa SF. Samakadaghang higayon, aktibo sabkaayo sila sa pagresponde kun dunayihold nga ekwipo sa mga negosyantenga wala magtuman sa mgarebolusyonaryong palisiya sa atongbase. Kini nga mga kinaiya ug kahuyangansa SF gitun-an sa komandsa nataran.PagplanoUsa ka ambush ang tipo sabanat nga nahiusahan. Ang pamaagi,katihon ang kaaway. Dunay usaka iskwad magtsekpoynt sa Km. 22sa tibuok adlaw ug ipang-hold angmga sakyanan sa mga negosyantengwala nagbayad og rebolusyonaryongbuhis. Tumong niini nga ipareaksyonang kaaway.Samtang nagtsekpoint, angusa ka platun mag-ambush posisyonsa Lukasan, magtaud og duhaka anti-tank command-detonated explosive(CDX) ug lahutay nga magpaabotsa kaawaynga mosaka gikansa Cateel.Aduna usabusa ka tim ngablocking force saAliwagwag aronbantayan ang reinforcement kungmaka ambush na ang main body.Magtaud og usa ka anti-tank ug tuloka CDX. Lain pang tim ang gi-asaynnga blocking sa Km. 8, ang kalsadagikan sa Compostela. Ang papel samga blocking mobira kung dunayreinforce nga tangke, o siksbay.Dunay usa ka tim nga naasaynsa komunikasyon nga maoy nagtowersa taas nga bungtod isip sentrosa komunikasyon.Marso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao41


arpakOPENSIBANG POSTURAPagpangandamGikonsentreyt ang FrontGuerilla Unit (FGU), tulo ka sandatahangyunit pampropaganda (SYP),ug ang Local Guerilla Unit (LGU) sanataran. Naglunsad og duha ka semanangwar games nga nakadesinyosa ambush ug mga dry-run sapaspas nga maniubra sa indibidwalug yunit.Nag-andam og suplay sa lugarnga ambusan. Gipundo daan angbugas para sa pipila ka adlaw ngapagpaabot sa kaaway. Nag-andampud og mga suplay sa lugar ngaatrasan human sa TO. Samtang nagwargamesug nagprepara og suplay,ang mga komand maoy nangunaypagtan-aw sa lugar nga lunsaransa ambush. Ug ang ordnans nagproduksyonog mga eksplosib parasa himoong operasyon.Sa aktwalNobyembre 15 sa buntag nagsugodna pagtsekpoint ang usa kaiskwad sa Km. 22. Daghang naholdnga mga sakyanan. Pagka alas-3 sahapon gibuhian ang mga sakyanan.Pagkaugma sa 1:00 sa kaadlawon misakaang duha ka dumptruck punoog kaaway nga 30SFC.Wala kini naambush sa main body kay ngitngitman. Mideretso ang kaaway saKm. 22. Pero walana didto ang usaka iskwad. Pagkaalas 6:00 sa buntagmibaktas angkaaway padulongsa Spardos. Nagsugyotang komandnga ipa-harasna lang kini gamitanog CDX. Angtumong niini ngapara duna pay laingyunit sa kaawaynga mosakanga reinforce sanaharas, kung diliman mobalik angkaaway humanmaharas para maigosa main body.Pagka alas-10 sa buntag naharasang kaaway; dunay lima ang naigosa CDX, tulo ang samdan, duhaang napatay.Nagpundo ang kaaway sasentro sa Spardos ug pagka alas 2:00miabot ang upat ka helicopter -- duhaka MG520, ug duha ka UH IH helicopter.Namomba kini pero pugonglang gihapon ang mga kauban kaygipaabot pa kun dunay mosaka ngalaing yunit o mobaba ra kadtong naasa Spardos.Nobyembre 17, mintinar pa gihaponang kaaway sa Spardos. Pagkaalas 9:25 sa buntag mitawag angmonitoring sa Cateel nga dunay usaka truck nga puno sa kaaway pasubida.Gitawagan dayon ang main bodynga handa na. Wala ray 10 minutos,nagsugod na ang pinusilay.Unang mibuto ang duha kaanti-tank CDX dayon gisabayan samain body sa volume fire. Nakadaganpa og 20 metros ang truck humanmabuthan sa CDX. Samtangnagdagan kini, gisabayan na pagpamusilsa mga kauban. Nabangga kinisa kilid sa pangpang. Mi-asolt dayonang striking subay sa kalsada samtangkober buto ug ang sa ibabawpadayon ang pagpamusil sa kaaway.Wala gipaginhawa ang kaaway samga buto sa mga kauban. Humansa 36 minutos nakliningan na angtanang kaaway.Dunay 18 ka patay sa kaawayug may tulo ka samdon nga nakadagan.Sa 18 ka patay, ang 12 gikan sa27th SFC ug unom ang gikan sa 30thSFC. Naklining ang 2 ka baby M60machinegun, 2 ka M203, 16 ka M16,2 ka 77 VHF radio, 21 ka militarypack, 7,500 M60 bala, 1 night visiongoggles. Duna pay bala sa M16 apanwala naklining sa mga kauban kaynadat-ogan sa mga patayng lawas sakaaway. Walay tatsa ang kauban.Luwas nga nakawidro ang mgakauban.Wala gyod kahibalo ang kaawaysa Spardos nga na wipe outna ilang mga kauban sa Lukasan ugmga alas 3:00 sa hapon na sila nasayodsa dihang may miagi nga motorpasaheroan nga nagpahibalo sahitabo. Grabeng pagkademoralisa sakaaway sa Spardos sa gidangatan sailang mga kauban.ResultaSa pag-assess nakita nga positiboang TO, natuman ang plano bisankun komplikado na ang kahimtang.Determinado ang komand nga ipadayonbisan dunay mga reinforcesa kahanginan. Maayo pagkaplanoug pagpili sa lugar nga gilunsaransa banat.Lipay ang mga masa nga natubagang dugay na nilang pangayonga banatan ang SF. Hinungdan ngabisan nagdugay sa ambush posisyon,ug may mga masang nakakita, perohugot gyud nilang giampingan angsekreto; wala gyod kini mihungawsa kaaway.Mitaas ang moral sa mga kaubanilabina kay napalihukang pwersa apil ang mgaSYP. Nakita sa kasinatian nga bisanang giingon nga ‘elite force’ sa kaawaykaya ra gyud puohon bastamaayo ang pagtuon ug pagplanosa taktikal nga opensiba, husto angpagpalihok sa masa ug labaw satanan determinado ang mga kaubannga suklan ang kaaway. S42Marso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao


RReclusion perpetua.Gikuyawan ko pag-ingonsa Judge. Buot ipasabot:“habang-buhaysa bilanggoan.” Unsayakong sala? Giduol dayonko sa akong abogado, ug miingonsiya, “Naa pa ‘tay laban saCourt of Appeals, iduso nato nga inaogang imong kaso ngadto sa mga4 hangtud 5 ka tuig.”Wala gyud ako magdahum ngama-convict ko. Gipasakahan ko ogkasong illegal possession of explosives.Nakakuha kuno sila’g bomba saakoa. Planted kadto. Ug naa pa’y usaka murder case. Gipasaka kini batoknako nga walay klarong testigo ughuyang ang prosecution. Kamingtanan mituo nga ma-acquit ko. Angnakaparat lang kay ang judge suodnga higala ni Col. Akorda sa 55th IB.Nasayran nako nga sa oras nga gidakopko ug wala pay kaso nga gi-filebatok nako, nagsabot na daan silasa huwes.Sa akong nahibal-an, isalbeydsunta ko nila. Galing lang, sa sinugdananpa sa pagdakop, gipanghingusogdayon nako ang akong legalidad.Sa dihang mihunong ang motor ngaakong gisakyan, ila dayon kong gikapkapan.Paspas nga daw kilatnako nga gipangutana, “Naa moysearch warrant sir?”“ID,“ ingon sa sundalo. Gihatagnako and akong ID. Gi-assert nakoang akong trabaho isip usa ka yanongnegosyante. Giabrehan nila uggiukay ang akong bag. Nakatawagpa ko sa akong sister-in-law nga nagtrabahosa mantalaang Inquirer, kangBishop, ug kadtong pulis nga firstcousin sa akong Mama. Bisan wala pakaayo mi nag-ila sa pulis, gitawagannako siya.Dayon gipangita nako ang opisyalsa maong detatsment. MigawasINISYATIBA UG PLEKSIBILIDADang CO uggipaistoryanako sa pulisnga akong gitawagan.Giassertnakopag-usab angakong legalidad.Nag-istorya sila. Ako silanggiingnan nga dapat i-blotter ang hitabo.Ug naghangyo ko, “Kun pwedemagpasundo ko.” na langay sila. Gipaestoryapud nako sa taga-Inquirer.Gi-assert lang gyud nako ang akonglegalidad. Mga alas-5 sa kaadlawonkadto. Sa may alas-8, gikuha na ko.Ila unta kong isalbeyds apan nagalanganinsila.Gidala ko nila sa usa ka safehouse.Ug dayon sa batalyon hedkwarters.Pagka-gabii nag-scenariosila nga patyon ko. Gisakay ko nilaog sakyanan; human, gidala sa usaka balay. Nanimahog dagat. Abi konga ako na gyud ang sunod ilabay sadagat sama sa gihimo nila sa ubangkauban. Pagsulod nako, akong nadunggannga daw may miandarnga ‘barko.’ Diay, usa ka dakungsafehouse. Sa akong hunahuna: Naami sa Tudela. Kanang resort ngadaghang nagkayab-kayab nga flags.Hangtud sa dalan nga paingon saTangub, nakit-an nako ang Tudela.Fast forward. Sa Tangub. Illegalpossession of explosives ang akongkaso; gibutang-butangan ko nila. Dayongi-transfer ko sa Ozamis. Didto,nakadawat kog info nga patyon kosa gikahadlukang “Hari sa Kuratong.”Gikuyawan ko kay hadlokarpakMarso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao43


arpakINISYATIBA UG PLEKSIBILIDADgani ang warden; ang Mayor amigokaayo sila. (Baniog nga ang mayorsa Ozamis nga si Paruhinog maoynaga-pinans sa mga bank robbery.)Didto hinuon nagsugod ang among‘panaghigalaay,’ kay kun makagawassiya mag-uban daw mi mangawat sabangko. Nasulbad ang akong problema,dili ra diay ko ipapatay.Pagpakanaug sa desisyon ngaconvicted ko, naa pa gyud koy laingkaso nga idungog mga bulan pa.Wala man gud ang complainant, maonga gihatagan sa ko og provisionarydismissal. Sa maong higayon, walamisugot ang akong abogado. Apanmisugot ko tungod kay kahibalo konga giplano ug ginaandam na samga kauban ang rescue.Wala ko maputli og koneksyonsa kauban. Sa mga kauban sa SMR(Southern Mindanao Region) ko nagasumpaypinaagi sa cellphone (CP).Nahimong usa ka importantenghinagiban ang CP alang sa rescue.Apan, didto sulod sa selda, bawalang CP; kada semana naay search. Samga adlaw nga mandakop ang mgagwardya sa prisohan sa mga naay CP,iyahay dayon mi’g tago. Apan kaymaayo man ang pakig-amigo namokanila, madiskartehan ra gyud.Sa selda, gihimo kong ‘bosyo.’Ubos nako ang mga ‘mayor.’ Nahimokong lider-lider sa gang didto.‘Mayor de mayores’. Gitun-an gyudnako ang maayong massline paramasuod nilang tanan. Naghimo pudmi’g mga palisiya; usa niana ang kabahinsa CP. Mitugot raog usa ka CP matag selda,ug tinabangay ang tanannga dili kini makuha sawarden. Baynte-kwatrooras mi mag-gwardya.Kun manimhot na angmga gwardya, tinagoayog CP. Sa unang higayonnga gi-reyd mi, daghannakuha. Gihugtan namoang pagbantay. Sa sunod,wala nay nakuha.Convicted ko. Reclusionperpetua ang silot sakorte. Nanawag ko sa abogado: “Naabay purohan nga ma-reverse ang desisyon?”Treynta porsyento lang, matudniya. Kun convicted, didto ka namasulod sa Dapecol. Human, akonghunahuna, naa koy dakung oportunidadnga makagawas didto kay sauna na-reyd man gani ang Dapecolsa mga kauban. Ug makakontak raman ko sa mga kauban kay naa mankoy CP. Nag-text ko kang Ka Max.Ingon niya: “Dili! Dugay na kaayona!”Nagtapok ang Regional OperationsCommand (ROC) sa SMR uggidisenyo ang trabaho. Sinumpayayna dayon mi sa mag-CO sa trabaho.Nagsulay ko og hangyo sa mganagdumala sa prisohan og specialtrip. Nangutana ko kun mahimo banga ubanan ko sa media ug mga relihiyoso,aron maseguro nga luwasko. Apan, alanganin man. Mao ngawala nako nag-pursigi og special trip.Gihulat na lang nako ang walo ngaconvicted nga ibyahe ug sabay nako. Kay kinahanglan, gitrabaho nakonga masabay gyud.Hulyo 15. Adlaw na sa byahe.Giingnan ko sa kauban: “Dili papwede.” Matud pa niya, “Bahalaunsay imong buhaton, kaon tae, pasakit-sakit,basta dili pa gyud pwederon.” Diay, tua pa sa layong dapitang mga kauban nga motrabaho.Unsaon na lang ni kun madayon koug wala pa nakaandam?Nagsulay dayon ko’g diskarte;kayanon ra ni. Ang naorganisa nakonga inmate akong gitahasan. Giingnannako siya, “Tagaan ka nakoog number ni Father Bob ug FatherJames. Dayon, inig abot nako sa Dapecol,maseguro lang nga dili ko mabalhin.So, ipahibalo gyud nimo siFr. Bob nga naggikan na ko.” Lainglider sa gang gihatagan pud nako ognumber, kay kun mapalpak ang isanaa pay laing back-up. Gipaadtonako ang usa ka kauban, ug giingnansila sa posibleng ruta, ugposibleng sakyanan.Sa dihang, miingon ang wardennga wala koy labot. Naguol ko sa hilom.Nag-andam na ang mga kaubanunya dili daw ko iapil?Mimenor lang ang akongkaguol dihang mihunghong angusa ka kontak sa sulod, “Ayaw tuokay nakita ko ang imong ngalan nganumber 7; kuyog gyud ka sa mobyahe.”Gi-‘decoy’ na pud ko nila ngaHulyo 15 ibyahe na ko. Apan kaynagtipid man, mao nga kadugayannasayran nako nga ‘decoy’ lang.Nagkontra-‘decoy’ ko. Aron masilsilsa ilang panumduman nga andamna ko magpa-Dapecol: nagpakaylapkog istorya nga naapil ko sa peacetalks ug posible nga iapil ko’g releasepinaagi sa peace negotiations.Treynta porsyento sa mga gwardya,adik. Ang shabu, sayon ra ipasulod.Mao nga sige nako sila lawganaron mag-shabu. Resulta: ang mgagwardya ang nagsulti sa ako nga 12ang ipakuyog nako. Kunohay walanako kini gi-entertain. Ug nagkontra-‘decoy’ na sab ko. Nagpatabang kunohayko sa gwardya nga maila ko sahead sa Dapecol nga mayor-mayordidto. Ingon ko niya, “Pwede ba konimo ipaila-ila, sir?” Gitawagan niyadayon ang mayor sa Dapecol. Gitagaanko niya’g t-shirt aron mailhanko sa mayor. Hunahuna gyud nilanga Dapecol gyud. Nagpapalit pudkog mga habol, ginamos, para kunohaypreparasyon nga pasalubongpaadto sa Dapecol. Daghan gyudang akong giandam.Nag-andam kog CP; gipatagonako ni sa pinakasuod nakong nabu-44Marso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao


tasan. Giingnan nako nga i-text gyudni nga number. Number kadto sakauban aron masayod sila sa orassa akong paglakaw. Sa sulod pudsa akong sapatos naay mga numeronako sa kauban.Alas-4 na. Adtong tungora,makulbaan na ko nga mag-textsa kauban. Gipapirma na mi. Posiblenga mobyahe na gyud miadtong adlawa.Padulong na pagbyahe. Wala nakoy komunikasyon sa kauban. Maonga kadto nang nahabilin nga higalaang nagakontak. Walay pagduda saakoa ang mga gwardya. Salig silasa amoa. Unang higayon kadto ngawala giposasan ang mga pinireso.Kilom-kilom. Giandam na angsakyanan. Nag-decoy na pud sila: giingnanmi nga naay duha ka six-bynga mokuyog namo. Gidili nila ngamodikit mi didto sa may garahian.Nagpadayon sab ang akong diskarte;gilibre nako sila og liyempo uglechon. Panihapon sa mga gwardya.Unya, midikit dayon ko sa gibinlansa CP. Ingon niya sa akoa, “Ako nanggi-text si Fr. Bob ug Fr. James. Akonang gi-text apil ang plate number.”Mga 6:30 PM, byahe na gyudmi. Mibabay pa silang tanan. “Kumander!”Singgit pa nila. Wala koytulog sa byahe. Pag-abot namo saCagayan de Oro, mihapit mi sa RegionalOffice. Patay. Sayo ra mankaayo miabot.“Sir, magkapi usa ta,” pangagdanako sa mga warden. Midagan dayonsa akong huna-huna: Kay dawsayo kaayo, unya, alas-3 pa sa kadlawonmi moagi sa gitakdang lugar…basin dili ko makit-an. Unya naa pagyud didto…Nangandam nako sa posiblengmahitabo. Ako nang gisuksokandaan og habol aron mobaga, kay kunmagbuto-buto, ako gyud una makakober.Wala koy tulog, bisan gamay.Gipugos nako ang akong kaugalingonnga dili mopiyong. Kakulbakanunay akong gibati. Pagduol nasa Bukidnon, sige na ko og bantay.Naggikan mi sa Valencia, naa koyINISYATIBA UG PLEKSIBILIDADnamatikdan nga sakyanan. Mao naba kadto ang mga kauban? Di nakomaklaro. Lingi ko sa wala, sa tuo.Wala pa man gihapoy kisaw. Patay,wala gyud tingali sila kabantay!Diyes porsyento na lang angpaglaum ko nga ma-rescue. Gidasignako ang akong kaugalingon: saDapecol na lang ko magpa-rescue.Taud-taod, pagtan-aw nako…naaynag-ambush position…hayag man.Checkpoint na gyud. Aay, maona gyud!Hunong dayon. Paghunong,migawas ang mga sundalo. “Gipangitanamo si…checkpoint lang ni,Sir!” Gidikitan dayon sa pipila kakauban ang naa sa unahan sa van.Gitioanan. “NPA ni!” Giispatan dayonni Ka Bob ang mga opisyal.Milihok dayon ko, ug gipukawang mga opisyal. “Mata na sir, akoana nang imong pusil. Mga kaubannako na. Ayaw mo’g sukol. Ihatagang inyong pusil.” Nakuratan angmga gwardya. Naalimungawan. “Sir,ihatag ang susi,” akong hangyo. Walasilay mahimo kun dili ihatag angsusi. Dayon gipanaogsila og tagsa-tagsa, uggiposasan.Nalingaw angmga kauban sa pusil.Upat ka M16, unomka Cal. 45 ug usa ka9mm ang nakliningsa mga kauban. Dayon,gibuhian na angsakyanan aron makadiretsona kini pa-Dapecol, kuyog anguban pang mga opisyalsa BJMP (Bureauof Jail Managementand Penology) ugmga piniriso.Sa kalipay, nahalokannako ang mgakauban. Mao na segurokadto ang happiest moment saakong kinabuhi. Ambak-ambak kosa kalsada.Taliwala sa mga maisugonnga mga kauban, misinggit ko og,“FREEDOOOOOM!”Pagwidro, gidala sa mga kaubanang upat ka opisyal sa BJMP, isipmga POWs (Prisoners of War). Giapilog dala kadtong intel sa presohan,kadtong istrikto kaayo. Mi-widro mipaingon sa base, uban sa mga POW.Wala kaayoy kaaway nga nag-‘hotpursuit’. Ingon pa, dili daw nila concernang mga warden ug gwardya saprisohan. Apan, naa gihapon OP ngagipahigayon ang kaaway, hinungdannga pagkasunod bulan pa na-releaseang mga POW. Isip baylo, na-releasepud ang tulo ka political detaineesnga mga kauban.Sulod sa selda, perti gyud lipayasa mga piniriso nga nakaikyas ko.Pagtawag ko didto, ingon nila, “Sus,nagkagubot dire! Naka-hearing nami nimo oy. Pa-Father-Father ka padiha, NPA diayng daku!” SarpakMarso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao45


arpakOPENSIBANG POSTURADDIli mapugngan ang pagdilaab sa rebolusyonaryong determinasyonsa mga kauban sa rehiyon sa Western Mindanao (WMR); sa dugayng panahon, walaniini magamit ang tinuod nga potensyal sa pagpaasdang sa gubat sa katawhan,partikular ang paglunsad og mga taktikal nga opensiba. Gihuptan ang mga batakangrebolusyonaryong prinsipyo sa MLM, ug pagpalambo sa katakus pinaagi sa pagbansaymilitar ug makanunayong pakisusi, miarangkada sa miaging tuig ang kalagsik ug kadasig sa mgaPulang manggugubat nga sud-ongon ang bag-ong mga hagit sa rebolusyonaryong pakiggubat.Determinado nga patas-an angang-ang sa taktika og teknikasa pakiggubat, usa sa mga nagbansiwagnga kalampusan sa mgaPulang manggugubat sa WMR samiaging tuig mao ang raid sa TigbaoPolice Stationsa probinsya saZamboanga delSur niadtongAbril 29, 2012.Daplin saNational Highwayang nahimutangansapolice station, apan nakadikit ra sabukid. Duha ka intel operative anggigamit sa paniktik, ug gituyo ngawala magkailhanay ang matag usanila. Matag semana, naga-reportang maong mga intel sa komand ugkanunay gina-assess ang mga datosnga ilang nakalap.Unang lakang nga gihimo samga operative mao ang pagpahaumsa lugar. Nangamigo sila og mga sibilyannga anaa sa palibot sa target.Kabahin sa kamamugnaon sa ilangpakana mao ang pagkuyogkuyogkun manulo og baki, pagdula og basketboldiha duol sa target, ug, siyemprepa, sabaysabay sa mga gimik sapalibot. Sa dihang nakapahaum nasila sa lugar, pokus na sa pagtuon saerya. Nangarkila lang og lainlaingboarding house ang mga intel.Pagtibuok sa DatosNagbunga ang pagkugi sa mgaoperatib. Pulido ang mga datos ngailang nakalap. Sulod sa maong policestation, adunay 24 ka personnel;kasagaran nila nag-edad og 30 ngadtosa 40. Naay usa kanila babaye.Ang Chief of Police adunay pito (7)ka anak, ug taga-Zamboanga City.Adlawng Miyerkules o Sabado lang46Marso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao


ang iyang duty. Wala sa nagatulog saistasyon ang maong Chief, nangarkilalang siya og boarding house duolsa istasyon.Kabahin sa lihok sa sulod samaong police station: matag duhaka adlaw ang shifting sa duty. Angmga personnel nga lagyo og balay,didto na matulog samtang ang uban,nagauli. Alas-7 sa buntag ang pagabotsa mga personel gikan sa ilangbalay. Kasagaran, mga alas-8 sa buntag,magdula og baraha ang naa sasulod; ang uban, magsuroy-suroysa gawas, ug dili magdala og HPR(high-powered rifle). Pagkaudto, angubang personnel sa gawas maniudto.Kasagaran lima ang mahabilin sa sulod.Pagkahapon, kung iskedyol nasa relyebo, relaks-relaks na, ug magsinibilyanna samtang magpaabot sailang puli. Alas-7 sa gabii, mangabotang ilang mga asawa, sa istasyonna manihapon. Naay panahon ngamag-inom sa sulod.Gisusi usab ang gilay-on sapinakaduol nga pwersa sa kaawaynga naay katakus mo-reinpors. Kasagaran,mga 1–2 sa hapon, adunayusa ka 6x6 truck nga naay limangadto sa pito ka personnel ngamoagi sa haywey gikan sa PagadianCity; may dili kini nga usa ka M203.Usa ka oras ang daganon sa sakyanan,mao na ang kampo sa 53rd IB saGuipos, Pagadian City; usa ka oraskapin, maabot na ang 1st Tabak Divisionsa Pulacan, Labangan,PagadianCity; ug, 20 minutos, ang Upper Nilodetatsment nga adunay squad sizeang personnel.DisposasyonBase sa maong kahimtang satarget, giplastar na dayon sa komandang pwersa sa mga Pulang manggugubat.Usa ka kumpanya ang gidakonsa mopatuman niinini, yunit ngaadunay 60 ka high-powered rifles.Naay squad nga mo-approach, moagisa highway largo sa atubangansa police station. Naay laing squadmoagi sab sa highway kuyog sa naguna,largo sektor sa mga balay sa Policeug Military, ug ang videokehannga naa sa daplin sa kalsada. Humannga makontrol nila ni, magpahigayondayon og checkpoint. Naay backupsa nag-unang squad ingkasomagkabinuthanay, sa likuran moagi.Ang ika-upat nga squad mag-babagsa agianan padulong sa eskwelahannga mulapos sa sentro, dikit kini saikatulong squad.Gawas niini, naay mga tim ngamo-sektor sa munisipyo ug sa mgamasa sa palibot. Naay tulo ka harassmenttim nga naa sa interior nagplastar;usa ka demolition tim nga nakaplastarsa crossing sa highway; duhaka tim nga nagposisyon sa agianannga mulapos sa barangay road (kunasa moagi og balik ang main body);ug, usa ka tim nga nagbarog isip repeaternga mokontrol sa tanang monitoringsa highway ug, sa aktwal,direkta niya ang komunikasyon samga harassment tim.PagpangandamGituyo sa komand nga ilunsadang maong TO human sa serye sabatakang edukasyon nga gipahigayonsa gerilyang nataran, aron ngamasangkapan sa ensaktong teoryaang pagalunsaron sa mga kauban.Samtang nagtuon, ang ubang membrosa komand nagpadayon sa nagkadaiyanilang tahas sa pagtibuoksa datos ug plano kabahin sa target.Nagpahigayon og pagbansay militar;nagpasulod sa ubang panginahanglan;nagpatuman sa gimbuhatongmasa sa posibleng ruta samain body, dala plastar og supply;nag-survey og ambush position, alternatenga ruta ingkaso adunay hinanalingpag-usab sa kahimtang; ug,nagpalambo og mga posting ug agiananpadulong sa target. Uban panggiandam mao ang suplay, uniporme,tambal, monitoring, komunikasyon,ug kaandaman sa masa.Naglunsad og dry-run panahonsa adlaw ug gabii. Gibansay angtanang mga posibilidad. NagtakdaOPENSIBANG POSTURAog Plan A, B, C ug D. Apil usab ngagibansay ang posibleng mahitabokung may masamdan, kung unsaunpagkuha sa mga pasyente padulongsa 2nd station. Gibansay usab angsaktong kondukta sa paghimo ogcheckpoint. Kada buntag nag-ehersisyo;duha ka oras ang jogging. pokussa gimbuhatong militar ang yunit.Gikumpleto ang tanang mga andamonon,apil ang pisikal ug mentalnga kaandaman sa yunit. Naglunsadog dress rehearsal.PagdapatIsip taktika, giplano nga magbaktasang main body padulong satarget ug magpakana nga gikan sacombat operation. Alang sa last dyitu,gawas sa duha ka intel, nagbutangpod og laing personnel nga nagmonitorsa palibot sa target.Sa aktwal nga pagdapat: tulo kaadlaw ang lakaran; pagka alas-5 sahapon sa ikatulong adlaw sa lakaw,naa na sa last staging ang yunit. Dinhina nag-ilis og uniporme. Mga 6:25,kanus-a nag-ilog na ang kahayag ogkangitngit, hinayhinay na og dikitsa target. Eksakto mga 7:00 sa gabiikontrolado na ang police station,plan A ang nakab-ot kun asa walaybuto nga naggunitan ang target.Adunay tulo ka personnel sa kaawayang naa sa istasyon. Ang ubannaa sa gawas kay nagresponde sausa ka sakyanan nga nabangga, uggidala ang ubang mga tag-as nga pusil.Ang laing personahe usab naginomsa gawas, daplin ra sa highway.Samtang nagpatuman og checkpointang laing iskwad, nakakuha og usaka baby M16 ug usa ka Cal.45. Baynte-singkominutos, clear na; human,withdraw ang yunit dala ang usaka POW (kon Prisoner of War) nga siSPO1 Faizahl Juhaili. Pagkasunodbulan, human sa proseso kalabot samga POW, girelease siya ngadto sakamot sa mga ulama (Muslim lider)gikan sa syudad sa Zamboanga.arpakMarso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao47


arpakOPENSIBANG POSTURAResultaTungod sa determinasyon, kaisogug kakugi sa mga Pulang manggugubat,ug sa walay puas nga pagtabangug pagsuporta sa mga masa,nahimong malampuson ang taktikalnga opensiba.Naklining nato ang walo kaM16, usa ka M14, usa ka 9 mm, usaka .45 ug mga uniporme ug bala. Naka-widroang mga kauban nga walaykakulian, ug taas ang morale, apannag-andam sa maong takna alang saposibleng hot pursuit sa kaaway.Apan, taliwala sa mga kabalaka,tin-aw sa tanan nga dili ug dili kapugnganang padayong pag-asdangsa gubat sa katawhan. Nagbanagbanagna ang mapulang masanagongkaugmaon sa Kasadpan. SAdunay dakung langyawnga kumpanyasa mina, ang TorontoVentures Inc. (TVI), nganaga-operate sulod sa eryasa usa ka nataran sa WMR.Naay 200 ka SCAA angnagbarog isip security personnelilalom sa pagdumalasa 18th IB, 1st Tabak Division.Naa usab daghangarmado sa palibot; haloskada adlaw adunay klaseklasengarmadong pundokang naga-agi sa kalsada.Pinaagi sa atong mga inteloperative, ug mga masanahibaloan usab nga opisyalsa kumpanya ug saAFP ang nagasakay sa mgapribadong sakyanan samasa Hilux ug Strada ngagipanag-iyahan sa TVI.Aron kanunayng masayranang kahimtang,nagbutang og monitoringteam. Sa maong higayon,ang Hukbo pa ang nangunaypag-monitor. Upat katim sa PuMa ang gitahasanniini, duha sa matag kilid.Sa plano, unanga moplastarang main bodysa kalsada kungnaa nay timbregikan sa monitoringteam.Kabahinsa taktika angpagbutang ogtarpaulin sa kalsadanga adunaymga hulagwaysa mga gikatahapangsuspetsadosa Maguindanaomasaker. Haumkini kay ani ngapanahon paspasang panawagansa katawhanalang sa hustisyasa mga biktimasa mangilngig nga Maguindanaomasaker. Nagtaudusab og ID sa kaawayang mga kauban.Sa pagplastar sa mgaPuMa, usa ka squad angnag-advance sa widrohananpara sa pagpangandamog supply; 4 ka tim angmonitoring; usa ka squadang pindown sa kalsada;ug laing duha ka squadang miatang sa kalsada.PangandamIsip kabahin sa pagpangandam,naglunsad ogdry-run sa pag-approach,mga partikular sa linyasa istorya ug unsaun dihasa aktwal mapakita angsaktong gawi ug lihoksa pag-checkpoint. Nagrole-playang mga kauban,hilabi na sa ilang mgaipamulong panahon sapag-checkpoint (Naaynag-tinagalog, naay naginingglis).Gibansay usabang himuon kun magdungansa pag-abot ang sakyanansa kaaway . Gitin-awug gipraktis kun unsaunnga magka-suportahanayang matag squad. Mamugnaonggipanday ang “stopsign” sa checkpoint.PagdapatAlas-3 sa kadlawon,nakadikit na sa kalsadaang yunit. Nag-ilis dayonog uniporme ang mga Pulangmanggugubat. Angmonitoring ug ang repeaternakaplastar na. Ang himanpang komunikasyon,naka- andam na.Alas-6 sa buntag, miabotna ang target. Paspasnga miplastar ang mainbody sa kalsada. Plastadona dayon ang “checkpoint.”Unom ka kaawayang sakay sa usa ka silvernga Strada. Gipahunongkini sa mga kauban.Nag-tinagalog ngagisulti sa usa ka kaubangnagpakana, “Sir, naghahanaplang po kami ng48Marso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao


Maguindanao massacre.”Nahimuot ang mgakauban pagkadungog niini,apan nahimo kiningepektibo (maayo ra gyudkay nakapraktis).Taud-taod: “Sir, mgaNPA mi, ayawg sukol, armasra ang among tuyo!”Wala nakasukol ang kaaway.Kadtong tungora,nakab-ot ang plan A– TOnga walay buto.ResultaDiha-diha nakliningsa mga kauban ang tuloka M16, usa ka M14, tuloka Cal .45 , usa ka 9mm.Lakip usab niini ang 800 kamga bala sa M16, tulo kaGranada, ug usa ka computer.Giguba ang Stradaug Hilux nga iya sa TVI.Nakadakop og limaka aktibong pwersa sa kaawaynga naka-asayn sagimbuhatong paniktik, ugusa ka retired Master Sergeantnga nagtrabaho isipliaison officer. Usa sa mgaopisyales mao si Maj. RamonTorres, Apan ulahinato nailhan nga siya diayang Intelligence Officer sa102nd Bde ug sa samangpanahon Regional Directorsa MIG 9. Sa dihangpa-withdraw na ang yunit,nakaambak si Maj. Torressa pangpang. Nabaliansiya og kamot, apan humansa duha ka adlaw nakadangopra sab sa iyangmga kaubanan.Taliwala sa pipila kamga limitasyon, nakab-otang tumong sa TO hilabina sa pagsilot sa pwersa sakaaway nag-protektar samagun-ubong pagmina samaong dapit, ug naduganganang armory sa Hukbo.OPENSIBANG POSTURALampos kini tungod samaayo ang pag-dyitu satarget, ensaktong pagtantiyasa oras ug pagpili salugar ug, siyempre pa, tungodsa hugot nga paggunitsa diwa sa sakripisyo,determinasyon ugkamapangahason sa mgakauban. SarpakMarso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao49


Atong pasidunggan ang mga rebolusyonaryong martir nga naghalad sailang kinabuhi tungod ug alang sa katawhang gipahimuslan ug linupigan.Emmanuel Lacaba • Taquing Lanzona • Nick Solana • Ben Esparagosa • Edgar Jopson (KaGimo) • Merardo Arce (Ka Sol) Magtanggol Roque (Ka Vic) • Boy Ipong ug ang Cassandra 13• Cesar Cayon (Ka Andy) • Fr. Bert Salac (Ka Sid) • Ka Sendong • Ka Boyboy Roa • HerminioAlfonso • Raymundo “Rhyme” Petalcorin • Valentin Palamine • Wilfredo Zapanta • ConradoHeredia (Ka Goody) • Antonio Antao (Ka Nerio) • Alfredo Dumandan (Ka Ramsy) • 21 martyrssa Calapagan, Davao Oriental Reyd (1985) • Alex Orcullo • Nonoy Librado • Oscar Bantayan •Larry Ilagan • Danilo Villacorta • Rosendo Pedro Ybanez • Ireneo Baquero • Felicisimo Lovitos• Edilberto Canoy • Randy Erecre • Babette Prudencio • Michelle Oya • Florante Caw-it •Crispulo Herbolingo • Ryan and Victor Lascuna • Allan de la Cruz • Fr. Frank Navarro (Ka Migo)• Godofredo Guimbaolibot (Ka Paking) • Benjaline Hernandez • Julito Tiro • Ruperto Tuyac •Ka. Prapra • Ka Isang/Ka Letlet • Catalino Tacadao (Ka Joey) • Valerio Mante (Ka Richard) •Amerin Saripadan • Crispino Uballas (Ka Nonoy) • Fr. Wilfredo Galleto (Ka Gil) • Kimberly Luna(Ka Kimay) • Mga martir sa Zamboanguita raid sa Bukidnon • Ka Jay (Leo Velasco) • Ka Boni •Ka Wilma • Ka Loida • Ka Trigger • Ka Ebyang • Ka Nelly • Billy Berana (Ka Ebyong/Ka Toklai)• Ka Lalay • Jolito Ginang (Ka Charlie) • Abelardo Magpatoc (Ka Nards) • Dante Arellano (KaGeril Manggubat) • Ka Bandy • Fr. Fausto (Pops) Tentorio • Maria Eleanor Perez (Ka Milet)Parsyal lamang kini nga listahan sa mga martir sa rebolusyon.50Marso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao


O-16 ang ngalan niiningakong pusil. Dili kini bag-ongmodel sa pusil nga ginama sa imperyalistao atong gi-improvisebusa ayaw kamo’g kaintriga. Bitaw,magmatinahuron ko sa pagpamulong.M16 gyud kini sa tinuod. Akolang ang nasayud nga O-16 kiningM16 nakong agap.Kining M16 ko tuod nga agap,M16 kini ni Ka Omar. Buot pasabotsa O-16, Omar’s M16. Agap kininiya ‘tong una. Karon, nia na kanako.Tungod kay daan kong gustonga agapan ang nabuhiang M16 niKa Omar; naghilak gyud ko nga mihangyosa akong kolektib sa dihangsa ubang kauban unta kini idispos.“Sa unsa mang hinungdan,maayo nga diri kanako ang pusil niOmar. Pasaligan ko ang pag-atimanniini og maayo. Sayud na kamokung ngano,” akong pagpanghingusog. Wala ko damhangmitulo na diay ang akong luha, nahulog tunongsa cocking sa O-16. “Trapuhi imong pusil, Kas; basintaya-on,” pinakomedyang ingon sa usa ko nga kakolektibdayun mipahiyom ang uban. Sukad niadto, agap kona ang M16 ni Ka Omar.Si Ka Omar, Ismael “Maeng” Magbanua, Jr. satinuod niyang ngalan, mihalad sa iyang kinabuhi sa rebolusyonsa edad nga 23 anyos. Ikatulo nga tuig na niyakadto isip pultaymer sa BHB. Pinangga ug dali siya ngamahinumdoman sa mga masa ug mga kauban tungodsa iyang aktibong kinaiya diha sa mga gimbuhaton ugdiha sa pakigsandurot sa uban.Nagsugod si Ka Omar sa kalihukan isip batan-ongakitibista sa Kabataang Makabayan. Nakonektahansiya sa usa ka unibersidad, second year college siya adtongtungura. Ang pagtaas sa matrikula ug balayrononsa pag-eskwela maoy iyang unang kalihukang masanga natambungan ug nakitaan dayon siya’g kaseryososa pagpapel sa mga tahas. Picket rally kaniadto atubangansa CHED office nga gipili niyang kanunayngipataas ang placard sinulatang “I LOVE MY PARENTS,NO TO TUITION FEE INCREASE!” Nasundan kini samga isyung Oil Price Hike. Mahinumduman ko angnamula niyang panagway tungod sa tibuok adlaw ngapagkabulad niya sa init kaayong persuasion points saNational Highway. Walay kapura sa pagpangumbinsisa mga motorista nga moduyog sa Transport Strike adtongadlawa.Wala ra magtuig human siya makonektahi, midesisyonna dayun siyang mo-pultaym sa kalihukan saBANTAYOG NGA DILI MATAROGurban. Mibiya siya sa pag-eskwela. Wala na niya gipadayonang iyang business course. Imbes nga palambuonkuno niya ang iyang pagka-petibi, mas gipili niyang subayonang kinabuhing proletaryo ug pagpangalagad samasa. Sukad sa iyang pagpultaym, miarangkada na siyasa pagbarug sa matag isyu sa katawhan. Madunggan siyasa mass media ug maisugon sa iyang mga pamulong dihasa mga rally.Dali ra siyang nainitado sa kaaway. Nabutang siyasa listahan sa death squad. Nagdesisyon ang komite saurban nga ipabugnaw usa ang mga nagbagang mga masliderug usa si Ka Omar sa mga nagpa-CS aron na podmaka-integrate sa Hukbo.Hunyo 2006, dungan kaming misampa sa BHB usaka semana human sa among kasal sa urban. Ingon paniya nga ang among pagsampa dili pagtago ug pag-atraskundili pagpanukad ug dugang pagsukol.Sa yunit SYP ang una namong deployment. Duso saplano niadto ang pagbutas og mga bag-ong erya sa nagkakanitnga komunidad ug baryo sa Kalumaran. Mabatikong dili sayun alang kaniya ang kinabuhi sa bukid uglasang. Adunay mga panahon nga mangutana siya kana-parangalMarso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao51


parangalBANTAYOG NGA DILI MATAROGko kung hangtud kanus-a ang paglahutaynamo sa Hukbo. Mga panahonkini human sa mga tag-as ngatagosan, bug-at nga dalhonon lakipsa kamingaw sa naandang kinabuhisa urban. Dali ra man usab makabawisi Ka Omar ug makaresolba saiyang kahigwaos. Nasabtan niya ngaang among nasagubang nga mgakalisdanan ug sakripisyo gamay raug gani tuldok lang ikumpara sataas nang katuigang pag-antus sakatawhan. Himuon niyang panghupayang pagbinayloay namo’g ideya,usahay magdebate ug matingala nalang ko kay wala na siya’y ikatubag,tulog na diay. Pag-ugma, presko nausab ang iyang disposasyon. Balik sanaandang kalagsik ug kadasig ngamakatakod sa uban.Marso 31, 2009, alas dose sa udtokapin-kon-kulang. Balinis sa pusilsa kaaway ang mipahunong ni KaOmar sa ikaduhang hugna na untaniyang pag-assault. Reyd kadto sausa ka detatsment sa AFP ug Cafgu.Kilid sa walang bahin sa iyang pusonang igo. Daw ngabil kadako angsamad ug walay lutsanan sa bala.Dul-an tunga sa oras adeser narescuesi Ka Omar tungodsa pagsige’g pamiktos saisnayper sa kaaway duolsa iyang nalup-ogan. Sapaningkamot sa kaubannapagawas siya sa killingzone ug nadapatanog unang panambal. Nakatungana siya sa iyangdextrose adeser pa niyanamatikdan nga ubayubayang mga nasamdannga kauban. Sama niyaang uban nga may dagkungsamad ug dili namakabarug. Isnayper sakaaway nga misagol samga panimalay sa sibilyan maoygidudahang nangigo og ayo sa mgakauban.Pa-widro na ang mga kaubanug kinahanglang magdali-dali. Adunaysakyanan nga magamit apanangol ang drayber ug gani abi’gpatay na. Nangutana ang CO kungkinsa ang makapuli og drayb. Walaynitubag. Si Omar, bisan luspad nakaayo ug dili pa kaayo makahibalosa pagdrayb og dagkung sakyanan,nagpaalsa sa kauban aron makapahilunasa driver’s seat.Gisugdan ni Ka Omar sa pagsikadang gasolinador sa makausa.Sa makaduha gitabangan na siya ogkauban sa pagduot sa gasolinadorkay moping-it na man siya sa kasakitkung mainat pa ang iyang tiil. Pagandarsa sakyanan mihatag dayunsiya’g OK signal. Dali-dali dayonnga gipasakay ang mga samaron,mga medik, mga nabuhiang armasug uban pang mga gamit.Sa matag pangambyada sa likuon,sa matag uginod sa sakyanansa subidahon ug matag dagan saminuto adunay motubod ug motulonga dugo sa kapin oras nga paningkamotmakaabot sa gitakdang rallyingpoint. Paghunong sa enginemao usab ang pagkahulos sa ulo niKa Omar ngadto sa manibela. Dawnahutdan siya og kusog. Wala nagani siguro niya madungog ang pasalamatsa mga kauban. Gitabang nausab siya sa mga medik.Pagkaugma, migaan ang akongpamati ug medyo nakalmado na humannilapas sa 24 oras gikan sa iyangpagka-igo, buhi pa si Ka Omar. Maoman kuno kini ang kasagarang timailhansa usa ka gunshot woundsurvivor. Mugbo lang ang iyang mgaistorya, mao usab ang iyang kinatulgan.Gibati niya ang kahapdos saiyang igo samtang padayon kini sapagdugo.“Wala ka’y pahulay sukad gahapon,katulog ‘sa, ” ingon niya nako.“Unya na kung moabot na angmga medik,” tubag nako. Gihatagansya’g tubig aron makainom.Ako man sab gud nabantayan magorasna siyang sige og sid-ok. Dawmosabay sa matag irog sa minutehand sa akong relo ang matag sidokniya. Alas 9:30 na kadto sa gabii.Nahinanok na ang kadaghanan sakauban. Ikaduhang gabii na gikansa pagwidro ug wala pa gihaponmakabawi ang mga kauban gikan sakakapoy. Hilom na unta ang palibotkung wala pa ang indigay sa limbaysa mga gangis.Nawad-ag gahum ang mgalagpad nga punoan sa kahoy aronpugngan ang bugnawng huyopsa hangin nga modapat sa amonglapoy nga kalawasan. Miduol ko’ggamay ni Ka Omar aron inaton anggihabol niyang duyan. Duyan nalang ang nagsilbeng habol niya tungodkay nabasa na sadugo ang duha namo kamalong. Pitsido ang gitasonsa duyan ug milabawang iyang mga tiil ngagisootan ko na lang ogmga medyas ug bon<strong>net</strong>usab para sa iyang ulo.Mipahiyom ko kangKa Omar tungod kay maopa kadtong panahon nakitako siyang behave kaayo,daw si Amir, among kinamagulangan,naghulat saiyang katulogon. Kungdili pa siguro sa pagsigeniya’g sid-ok ug panalagsangpagpangluwa basin makatulogra siya. Buot unta kong motupadniya sa paghigda sa iyang stretcherkung dili lang unta siya malimitahansa iyang pagtakilid, tuyhad ug ubanpang posisyon niyang buhaton aronmaibsan ang kahapdos sa iyang igo.52Marso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao


BANTAYOG NGA DILI MATAROGMibalik ko sa akong duyan,mga usa lang ka dupa gikan sa iyangstretcher ang gilay-on. Una, milingkodpa ako. Sunod mipahiluna na saduyan kay misinyas na man siyangipakatulog na ko. Mihigda kong naningkamotnga dili mopiyong angmga mata samtang naghulat sa pagabotsa mga medik.“Kas, ayaw ninyo pasagdi siAmir…” naghangos nga istorya niKa Omar. “Si Amir, among baby,”mipukaw sa naalimukawan konghunahuna. Nakatagpilaw na diay ko.Alas-10 na kadto sa gabii.“Mar, Mar!” sangpit sa medikug giduot ang taas nga parte saiyang ngabil.“Bangona ko ninyo, lisud kaayoiginhawa,” ingon niya. Nagsige nasiya’g suka sa daw acid nga koloryellow sama niadtong panalagsa niyangiluwa sa una. Gipalingkod uggipasandig siya sa kauban nga mihilotusab sa iyang ulo ug mga kamot.Naghangos siya nga nag-apas saiyang ginhawa. Wala madugay nisulirapiyang mga mata, daw nasudipansa iyang ginhawa dayon nidukoang iyang ulo. Gipahigda ug gi-CPRsiya sa medik.“1,2,3…” dayun gihoypan oghangin ang iyang babà. Giusban ogpump ang iyang dughan, “1,2,3…”Wala ko na paabutang mahumanang ikatulong hugna sa CPR,mihilak nako’g kusog aron maibsanang kapuot sa akong dughan. Akongdangoyngoy mipahilom sa kabanhasa mga gangis. Alas-10:45 kadto sagabii, unang gabii sa Abril 2009.Sukad niadto, gibati ko ang walaytupong nga kasilag sa kaaway.Sukad niadto gipangantikong ang sunod nga mga buto saM16 ni Omar mopahuyang sa mgamapahimuslanon. Nga ang matagtagobtob sa makablitang bala niinimagsilbing tambol nga moduyogsa among pagsaludo sa imong mabayanihongtampo sa pagkab-otsa kadaugan. SSud-onga ang LasangSud-onga ang lasanglikod sa halapad nga kakognangnagdilaab sa pag-igting sa pakigbisog:dako pa ang atong trabahoon, kauban— dili pa panahon maglingaw-lingaw— dili pa panahon magpahulaykini panahon sa pagpalig-on sa han-aysa atong baruganan, makanunayong pagpanday.Dali! Kauban duyogi akoug akong kantahon ang matam-isnga huni sa kadaugang gihandom— dili lang para sa ako— dili lang para sa imoang kasaysayan atong mugnaonalang sa atong mga anak, sa ilang kaugmaon.Dali! Kauban duyogi akoug atong pandayon ang bag-ong ugma— wala nay tiyang gakutoy— wala nay huna-hunang gihiloanduyogi ako ug dungan kitang motikangmagmalig-on ug dugang pang moasdang. S(balak nga gikutlo gikan sa Lantawan,ang rebolusyonaryong balasahon gikan sa NCMR)Marso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao53


AAng pag-asdang sa mgapakigbisog alang sa tinuodnga reporma sa yuta kabahinsa mga kritikal nga tahasaron iasdang ang gubat sa katawhanpaingon sa mosunodnga yugto sa estratehikong pagkapatas.Ang bag-ong gilapdon, ang-ang ug gikusgonsa mga antipyudal nga pakigbisog ugpaglihok sa minilyong mag-uuma ang pundasyonaron abton ang bag-ong ang-angsa gerilyang pakiggubat ug tukuron angmga organo sa pulitikanhong gahum.Ang programa sa reporma sa yuta angnag-unang unod sa demokratikong rebolusyonsa katawhan. Kini ang nag-unang singgitsa hut-ong mag-uuma, ang nag-unang pwersasa demokratikong rebolusyon. Kini angyaweng dugtong sa pag-asdang sa rebolusyonaryongkalihukang masa sa kabanikanhanaron mapalihok ang minilyong mag-uuma sadalan sa DRK.54Marso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao


Sa kinatibuk-an, ginaasdangang minimum nga programa sareporma sa yuta nga naglangkobsa pagpakunhod sa abang sa yuta,pagpapataas sa suholan sa mgamamumuong panguma, pagpataassa presyo sa mga produktosa mga mag-uuma, pagpapataassa produksyon ug kita ug pagawhagalang sa lainlaing pormasa kooperasyon.Kutob sa makaya, ginapatumanang maksimum nga programasa kumpiskasyon sa yuta,pagpusisyon sa mga pampubliko,abandonado o gidonar nga yuta,pagpailalom niini ubos sa OPGK,pagdumala sa mga kapunongangmag-uuma ug pagpatuman sa lainlaingdagway sa kolektibisasyon.Sa kapin na upat ka dekadasa demokratikong rebolusyon saPilipinas, klaro nga ang pagpatumansa programa para sa repormasa yuta maoy yawe sa pag-asdangsa rebolusyonaryong kalihukangmasa sa kabanikanhan.Gipangunahan sa mga taasnga komite sa Partido hangtudsa ang-ang rehiyon ang kasamtangangmga paningkamot para sareporma sa yuta. Ginagiyahan ugginabansay nila ang bag-ong mgakadre ug Pulang manggugubat samga platun sa BHB, mga sanga saPartido sa lokalidad ug mga kapunongangmag-uuma. Nagalunsadsila og mga katilingbanong pakisusiaron mapunting ang kongkretongkundisyon sa masang mag-uuma sailang langkob ug tibuokon ang mgaplano sa pag-asdang sa mga pakigbisogpara sa reporma sa yuta sa nagkalapadnga langkob, gikan interbaryopataas.Niining miaging katuigan, nakalunsadsa ilalom niini nga mgakomite og lagsik nga mga antipyudalnga pakigbisog sa nagkalainlaingnatarang gerilya sa tibuok kapupud-an.Subling milagsik ang aktiboug militanteng paglihok sa masa sailahang mga lugar. Sa paglunsad sailang mga pakigbisog, subling nadasigang kanhing nagluya nga sangasa Partido ug mga kapunongangmag-uuma. Walay kakapoy ang mgapaningkamot nga hapsayon angilang organisasyon, maglunsad ogmga asembliyang masa, magsusi ugmagtuki sa hut-ong. Nahimong biboang mga panaghisgut, pagtuon, pagpropagandaug pag-organisa.Pinaagi sa pagpalihok sa mgamasa aron mag-SICA sa baryo, angmga kapunongang mag-uuma sublingnatukod subay sa kusog sa mgabatakang saring sa hut-ong mag-uuma.Natukod ang mga komite parasa koordinasyong inter-baryo aronpalapdon ang pakigbisog. Nahimugsoang dinamismo sa mga kapunongangmag-uuma ug milagsik angorganisasyon sa mga kabataan ug kababayen-an.Milig-on ang militansyasa mga daan ug bagong lider-masaug maayo nilang nadala ang interessa mga mag-uuma sa pakignegosasyonug kumprontasyon sa mga agalongyutaan ug komersyante.Sa maong mga lugar, nakakabotog mahinungdanong mga kalampusansa ekonomiya lakip na angubos nga abang sa yuta, mas taasnga suhol alang sa mga mamumuongpanguma, mas ubos nga interessa pautang, ug ubp. Naayos usabang mga palisiya sa timbangan ugpagpresyo sa mga produkto sa mgaKALIHUKANG MASANG ANTIPYUDALmag-uuma ug mas ubos nga presyosa mga palaliton sa mga tindahan.Napatuman ang lainlaing porma salusong/hunglos o kolektibong pagtrabahosa mga komunal nga yutapara sa indibidwal o kolektibo. Niiningmiaging tuig, pid-an ka libongpamilya ang nakabenepisyo gikan samaong mga kadaugan.Daw kalayong mikuyanap angmga balita kabahin sa kadaugan samga antipyudal nga pakigbisog samga munisipalidad kung diin gilunsadang kampanyang antipyudal.Nakaagni kini sa paglihok sa mgamag-uuma sa lainlaing duol ngamga nga lugar. Mitaas ang prestihiyoug naila ang awtoridad sa mgakapunongang mag-uuma hangtudsa mga sentrong lungsod. Napaligonug napalapad ang pakig-alyansaniini sa mga hatungang pwersa samtangnasulayan ang suporta sa mganahigmatang mga agalong yutaan.Maisogong giatubang sa mgaorganisasyong masa nga napandaysa antipyudal nga pakigbisog angmilitarisasyon sa ilahang baryo. Nakahimosila og plano sa paglihok aronaktibo ug militanteng atubangon angpresensya sa mga pasistang sundalo,magpropaganda sa masmidya ugtigumon ang tabang sa lainlaing personaheug organisasyon ug dalhonhangtud sa ebakwasyon ang isyuagrebMarso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao55


agrebKALIHUKANG MASANG ANTIPYUDALsa mga pagpanglapas sa tawhanongkatungod sa mga berdugong sundalosa rehimen. Natukod nila ang ilangmga komite sa depensa ug yunit samilisyang bayan ug nakigtinabangaysa lokal nga yunit sa BHB. Samot ngamilagsik ang rekrutment sa bag-ongmga Pulang manggugubat.Ang kasinatian sa mga natarannga malampusong nakalunsad sakampanyang antipyudal kinahanglantun-an og maayo sa mga komiteug myembro sa Partido. Kutloan nilakini og mga leksyon aron mahimonggiya sa hustong kombinasyon sakampanyang antipyudal, pagpaligonsa baseng masa ug pag-asdangsa armadong pakigbisog. Himoonkining inspirasyon sa masang maguumasa tibuok nasud aron iasdangnila ang pakigbisog para sa tinuodnga reporma sa yuta ug pakusgonang gubat sa katawhan.Huptan nato ang mga pagtulunansa pagtukod sa demokratikanhongkusog sa masang mag-uuma pinaagisa pagpukaw ug pangpulitikangedukasyon ug pagpalagsik sa inisyatibasa mga kapunongang mag-uumailalom sa gabay ug hustong pangpulitikangpagpamuno sa Partido ugsuporta sa hukbong bayan.Tinuod nga reporma sa yuta angpadayong singgit sa minilyong maguumangPilipino. Samot kini nganagkakusog atubangan sa nagkagrabengmga dagway sa pyudal ugmalapyudal nga pagpahimulos.Padilaabon nato ang kalayo samga antipyudal nga pakigbisogsa tibuok isla ug sa tibuok nasud.Palihokon ang minilyong maguumasa dalan sa armadong rebolusyon.Ang bag-o ug dakung pag-alsasa hut-ong mag-uuma, kauban samasang anakpawis ug sambayanangPilipino ang mohatud sa gubat sa katawhanngadto sa bag-ong yugto sapag-asdang. SMULTINASYONAL PRODUKTO ERYA EKTARYADOLE STANFILCO banana Comval 15,000DOLE STANFILCO banana North Cotabato 1,732DOLE STANFILCO banana Bukidnon 14,000DOLE STANFILCO banana Tboli area 10,000SUMIFRUbanana & South Cotabato &14,000pineapple ComvalSUMIFRU banana North Cotabato 1,579TADECO, MARSMAN, UBP banana Comval, Davao Norte, 30,000Davao SurDOLE pineapple South Cotabato 18,000DEL MONTE pineapple Bukidnon 23,000FILIPINAS PALM OILPLANTATIONoil palm Rosario, Agusan Sur 9,000AGUSAN PLANTATIONS(AGUMIL)oil palmTrento, Agusan Sur &Sultan Kudarat6,000KENRAM oil palm Sultan Kudarat 10,000FIRESTONE, GOODYEAR rubber North Cot &32,066ZamboangaFILINVEST (GUTIANON), ZUBIRI sugarcane Bukidnon, Davao Sur, 50,000North Cot & South CotT O T A L 234,37756Marso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao


AAng puti nga bulawanmao ang kaplamo duga sa punoan ngagoma (Hevea brasiliensis)o sa simplengginatawag nato ngarubber. Makit-an dinhi sa Mindanaoang pinakalapad nga plantasyonsa rubber sa tibuok nasud,sa North Cotabato, ZamboangaSibugay, Sulu ug Basilan. Adunaymga ginagmayng plantasyon usabsa Agusan ug sa Bukidnon.Kapin sa usa ka siglo na angindustriya sa rubber sa Pilipinas.Niadtong 1905, gipasiugda angpagpananom og rubber (plantasyonasyenda)sa Mindanao. Sa sayongbahin sa dekada 1920 duna nay mgarubber mills nga natukod sa Basilan,sumpay kini sa produksyon sa mgakumpanya sa US sama sa Firestoneug Sime Darby. Pagka-1950’s anglokal nga mga pribadong korporasyonug mga asyendero dinhi saPilipinas namuhonan na sa pagpundarog mga planta sa goma dinhisa Mindanao. Hangtud karon, angmga dagkung plantasyon ug prosesorsa rubber sa kalibutan sama saGoodyear, Michelin (nga tag-iya saGoodrich) ug Bridgestone (nga tagiyasa Firestone) nakagamot na dinhisa nasud kasosyo ang lokal ngamga korporasyon.Mokabat sa US$42 million angkinatibuk-ang export sa rubber niadtong2007 ug US$56 million niadtong2008. Programa sa reaksyunaryonggobyerno nga kab-oton ang usa kamilyong ektaryang plantasyon sarubber aron makab-ot ang US$960million sa tuig 2020. Aduna kiniproduksyon nga 17.4 million toneladaniadtong 2010 ug buot kab-utonniini ang 28.1 million tonelada sa tuig2020. Ang atong mga produktongrubber ginatumod paingon sa US,China, Taiwan, Japan ug sa Europe.Ang 70% sa total produksyon sanatural rubber sa tibuok kalibutanmipaingon sa industriya sa ligid ugkonstruksyon sama sa mga kalsada,mga tulay, mga buildings, sportsrace tracks, ug uban pa. Samtangang 30% nahiadto sa non-tire ngamga produkto sama sa gloves, himanmedikal, sports wares, sapatos, mgabola, rubberwood para sa tiles, furniture,plywood ug mga dulaan. Adunapay kapin 50,000 ka mga kagamitansa rubber.Apan ang 95% sa mga maguumaug tapper sa rubber, mga gagmayngnanag-iya og yuta ug nagsaligsa duga sa rubber. Pananglitan,nag-unang produkto ug panginabuhiankini sa katawhan sa probinsyasa North Cotabato ug ZamboangaKALIHUKANG MASANG ANTIPYUDALSibugay. Partikular sa lungsod saMakilala, North Cotabato nga dunay24,458 ektaryang kayutaang agrikultural,33% niini gitamnan sa rubber.Ang mga mag-uuma sa rubberkasagaran kulang o walay yutangmatikad, nabuhi lang isip tapper salapad nga gomahan nga giangkonsa pipila ka adunahang pamilyadinhi sama nila Sandique, Martinez,Bandala, Molato, Nartia ug ubanpa. Nabiktima sila sa dili makatarunganongbahinay nga gidikta samga agalong yutaan ug sa ubos ngapresyo nga gikontrol sa mga burgesya-kompradorug imperyalista. Gi-agrebMarso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao57


agrebKALIHUKANG MASANG ANTIPYUDALhikawan sila sa pagpili sa ilang mgabuyer ug gilimbungan sa presyo saacid ug sodium nga gamiton diha sapagpanaping.Niadtong Disyembre 2008hangtud Enero 2009, gibagsak samga DBK ang presyo ngadto sa P9matag kilo. Duna pay mga klasipikasyonnga dinhi gipasubay angpresyo, sama sa senemana nga 10-days ug 15-days, ang dili pagbayadsa gramo nga mosubra sa timbangan,awtomatikong dedaksyon sa matagusa ka sako o bokag nga 1-2 ka kiloug uban pang panikas sa timbangan.Anaa sa Makilala nakonsentraang mga dagkung planta sa rubberayha pa itumod sa laing nasud: angStandard Rubber Development Corporation(SRDC) sa agalong-yutaannga si Pacheco, ang DAVCO (DavaoCoop), ang MRDI (Mindanao RubberDev Industry), ang Pharma Rubberni Boni Tan, ang Pioneer, ang MJni Amado Dy ug ang Sandique ni Dr.Carlota Sandique.Niadtong Oktubre 22, 2008, gilunsadsa katawhan ang mobilisasyonsa Kidapawan, apan mitaas langog 3 pesos ang presyo sa kaplam.Pagka Enero 22, 2009 subli nilanggibutyag ang issue sa kaplam uggikompronta ang mga agalong yutaan-kumpradoralang sa pagpataassa presyo. Nagpadala usab sila ogdelegado ngadto sa mga opisina saLGU, aron ipasang-at ug ilhon angilang mga mulo. Ilang gipanawaganang mosunod:1. Ipataas sa presyo sa kaplamtugbang sa bili sa usa ka kilonga bugas!2. Bayaran ang matag gramo ngamosobra sa kilo!3. Wagtangon ang dili makatarunganongklasipikasyon nga7 days, 10 days ug 15 days ugipasubay ang klasipikasyon saaktwal nga kalidad sa kaplam!4. Wagtangon ang awtomatikongdedaksyon sa sako ug bokagug himoon ang aktwal ngapagtimbang niini!5. Ihatag sa mga tappers ang insentibonga lahi pa sa presyo!6. Himoon ang regular nga checkingsa timbangan aron walaytikas!7. Ipatuman ang tinuod nga repormasa yuta!Pagkahuman sa matag mobilisasyon,ilang giawhag usab ang hiniusangaksyon alang sa pag-usabsa bahinay tali sa agalong yutaanug sa saop nga mga tappers. Pinaagisa sunod-sunod nga mga mobilisasyongmasa sa pagpataas presyo sarubber, gikan P9 sa Disyembre 2008,nahimong P24 sa bulan sa Abril 2009,ug miabot sa P52 sa ikatulong kwartersa 2009. Mitaas pa kini ngadto sakapin P60 sa mosunod pang mga bulansa tibuok North Cotabato ug maousab nga pagtaas sa presyo sa ZamboangaSibugay ug Basilan. S58Marso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao


KALIHUKANG MASANG ANTIPYUDALagrebMMiawhag angPartido nga kumpletohonang mgarekisitos alangsa pagpataas saang-ang sa gubatsa katawhan. Mibaton dayon og kalagsikang mga masa aron nga aktibongmakatampo sa pagpadaug sagubat sa katawhan. Nagtangag kiniog pangutana kun unsaon. Kadungansa naga-abante nga armadongpakigbisog ug pagtukod sa base,usa sa mahinungdanong tubag niinimao ang agraryong rebolusyon,kon agreb.Sa miagi, tataw nga miani angagreb og mga kadaugan alang samasa sa natad sa ekonomiyaug, ilabina, sailang pulitikanhong konsolidasyon.Isip resultaniini, daghan ang misampasa hukbo, milapad ugmilalom ang baseng masa,ug midaghan ang membrosa Partido. Naghatagkini og kasinatian saanam-anam nga pagsukolsa katawhan batok sapyudal ug mala-pyudalnga pagpahimulos.Kun hugot kita nganaggunit sa linyang masa,kun masabtan nila angkahimtang ug kun matinawansila sa pagkab-ot sailang mga interes, lagsikug dinaghan gyud ngamolihok ang masa. Ug,diha sa pagsugod nila sapaglihok , mapangahasonsilang mopatuman sailang mga tahas alang sa rebolusyon.Nasinati kini nga pakigbisog samasa sulod sa 49 ka baryo sa rehiyongNorth Central Mindanao. Bayntedos (22) ka baryo ang gilunsaranog anti-pyudal nga kalihukang masabatok sa 32 ka mga agalong yutaan.Mi-impluwensya ang maong kalihukangmasa sa lain pang 27 ka baryo.Tungod sa lapad nga agreb,napatas-an ang suholan sa mga mamumuongpanguma gikan sa 100pesos ngadto sa 120 pesos ang inadlawansa maisan, ug libre na angpaniudto. Sa humayan ug katubhan,nahimong na kining 150 pesos. Angsuholan sa mga tapasero nausbawanusab gikan sa 120 pesos matag tonelngadto sa 150-200 pesos matag tonel.Kun tan-awon, gamay pa kini kunitandi sa gitugot nga minimum alangsa mga mamumuong agrikulturalnga 252 pesos matag adlaw, apandili ikalimod nga nagbansiwag nakini nga panugod alang sa mga masa.Nahinay-hinayan usab ang pagpaubossa usura sa usa ka baryo. Gikansa makabuktot nga gipatong ngainteres sa utang nga 20% matag bulan,napaubsan kini ngadto sa 7% nalang matag 1-4 ka bulan.Sa 657 ka mga masa nga milihoksa pagpakig-atubang sa mga aglaonaron pakigbisogan ang makiangayongsuholan, 6,234 ka pamilya o31,170 ka indibdwal ang nabulahan.Marso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao59


agrebKALIHUKANG MASANG ANTIPYUDALNagpakita lang kini sa gilapdon salangkob ug impluwensiya sa agreb.Pinaagi niini, naka-amgo angmga masa nga mas epektibo anghinunglosay nga paglunsad- nilumpongang pwersa aron daghansila nga makig-atobang sa mga agalongyutaan. Nakabaton usab angkatawhan og katakus sa pagpakigalyansa,ilabi na ngadto sa han-ay samga hatungang hut-ong, mga opisyalessa baryo, mga relihiyoso ug indibidwalnga naminaw, misuporta ugmiduyog kanila.Labihan ka dasig ang katawhannga mi-ani sa kadaugan pinaagisa ilang anti-pyudal nga kalihukan.Busa, lipay usab kaayo ang mga Pulanghukbo sa anam-anam nga nagkalapadug nagkakusog nga agreb.Sa dihang gigunitan ug gilihok kinisa mga masa ug mikab-ot sa ilangkaayohan, tin-aw dinhi nga kasinatiannga nahimong materyal ngapwersa ang agraryong rebolusyonsa pagpalambo sa lain pang duha kasangkap sa gubat sa katawhan, angarmadong pakigbisog ug pagtukodsa base.Sa pagkakaron, nagpabilin pagihapon ang mga batakang problemasa masa. Ang gasto sa pagkaonsa matag pamilya mokabat na sa 500pesos matag adlaw, apan ang kita samatag pamilya anaa lang sa 120-200pesos. Ang mga mamumuong-pangumasa balanghoy mokita lang og 35pesos matag adlaw, samatang angmga mintenir sa basakan makabahinlang og 15% matag kutsitsa. Nagpabilingtaas gihapon pletehan sa galinganug sakyanan. Naa pay mgabaryo nga 20% pa gihapon ang patongnga iteres sa utang matag bulan.Dugang pa, mahal kaayo ang tambal,hospital, bayranan sa doktor, ug eskwelahan.Angay pa kining lihukontanan sa katawhan.Dakung hagit kini alang sa mgamasa. Ang walay kakapoy nga pagagrebalang niini mao ang dakungtampo sa katawhan sa pagkab-ot sarekisitos sa pagpataas sa ang-ang saarmadong rebolusyon. Ang mapadayunongpaglihok sa masa alangsa agreb naghatag og konkretongdagway sa gubat sa katawhan. Sapaghupot niini,seguradong dungankita sa pagmartsa sa pagkab-ot saginamithi nga kadaugan. STiyo CardingNagpadala og mensahe si Tiyo CardingAng tiyo nato nga dili tiyoMay mensaheng gipaabotNagsuksuk og 45Kulang daw iyang bahin sa humay nga gianiPag-ingon ko nga gidumog ang tanomSa peste ug ilaga.Gihatagan tag semana aron mag-alsa-balutanDugay na daw gani ang semanaKay wala man tay mga gipanag-iyahanO, husto siya. Wala tay gipanag-iya bisag unsaAng yutang dugay na natong gitikad dili atoaAng kabaw nga gialimahan dili atoaHasta ang humay ug mais dili sab atoa.Wala kitay gipanag-iya gawas sa kusogNga naglatay sa atong kaugatanUg kining sundang nga gitakinug dugay nang gibaid niining malungtarong pag-alsa60Marso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao


PRODUKSYON SA BASEbaseng masaP”Patas sa hago, patassa kita.” Mao angnaasoy ni Ka Tomas, dihangnangutana ko unsayiyang pakahulugansa ESK, usa ka adlaw saamong pag-inambitay.Si Ka Tomas ang pangulo sakomiteng rebolusyonaryong sabaryo (KRB) sa usa ka hilit nga dapitsa kabukiran sa Surigao del Norte.Akong matibuok sa iyang pagsaysaynga dako ang kausaban sa ilang kinabuhidihang milampus sila pagpundarsa ilang ekonomiyang nakasarangsa kaugalingong pagkaon.Mobalik pa kaha ang pait nilangkasinatian? Wala sila’y abot gikan sailang mga tanum ug hayopan ngagidaut sa bangis nga militarisasyonniiningmiaging katuigan. Wala silamatarog sa bisan unsang pagpanghurawug pagpang-ipit sa militarapan nabiyaan ang ilang mga uma.Kun mabagyohan may mahagdawpa, pero sa militarisasyon, nawad-ansila’g umahan.Milungtad pa og hapit tuigayha pa nakakita’g kapuy-an ugkaumahan. Importante gayud ngamaplastar ang ilang panginabuhian,kinahanglan himoon kini sapinakapaspas nga pamaagi. Nagasesug nagplano ang ilang nangulongkomite. Ilunsad nila ang ESKo ekonomiyang sarang sa kaugalingon—usaka kalihukang masa. Mayhiniusang uma (komonal) ug maymga indibidwal nga uma. Planado.Kolektibo ang pagtrabaho. Gihuptanang tulo ka prinsipyo: komprehensibo,maksimisado, pagdaginot.Komprehensibo sa pagplano,gitan-aw ang tanang bahin, lalomnga gihisgotan ug detalyado angmga pamaagi. Maksimisado ang panahonsa pagtrabaho, mosalmot kutobsa makaya ang tanang membrosa pamilya. Ang pagdaginot nagpasabotnga planado ang paggasto ngaMarso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao61


aseng masaPRODUKSYON SA BASEdili molabaw sa kita. Hingpitnga molikay sa paturagasnga paggasto.Gitisok sa matagindibidwal ang gitudlosa Partido nga unom kasangkap sa pagpananum:batakang pagkaon, durante,gulayan, herbal, hayopanug sideline o pangwartagikan sa wild abakaug palkata.Ang islogan sa mgahiniusang umahan: “patassa hago, patas sa kita.”Yawe ang papel sa lider.Tungod kay dili parehasang lihok ug hunahuna satawo adunay mga palisiyaug disiplina. Gisagupang “work points”—anggidapat nga oras sa pagtrabahomao usab angmadawat nga abot sa indibidwal.Dunay time recorddiin ginalista ang tanang“work points”. Sa hiniusangabakahan, ang tanangmembro sa organisasyongmasa otomatik nga membroniini. Kun mogawas,dili na makabenipisyo.Kun mobalik, ang timerecord nga naa,pwede na usabipadayon.Humanmahiluna sailang kapuy-an, gisugdanang pagtrabaho. Giunaog lihok ang maisan isipprinsipal nilang produkto.Misalmot ang tanan—lalakiug babaye apil mgabata ug tigulang nga maykatakus motrabaho. Sulodsa duha ka semana—lampas,hinlo ug tanum—nahuma’g pugas ang 16ganta nga similya sa mais.Giatiman na usab sa matagusa ang ilang indibidwalnga umahan diin matagluna mopugas og pinakamenusupatka gantangnga similyasa mais. Walaylimitasyonang pag-ugmad,kutob samakayang tikaron,gitikad.Kolektibogihaponang pamaagisa indibdiwalnga mga umahan—Hungos.Matag umahangihugopansa pinakauboslima ka pamilya.Gihimonila ang maongpamaagiaron makaapas ang mgaindibidwal nga umahansa hiniusang umahan ugdili ra gayud madelatar sagikinahanglang panahonnga makapugas. Humanmaplastar ang nag-unangtanum, trabaho pa gihapon.Ang matag pamilyatumang kamadasigonnga mipatuman sa oryentasyon—magtanumog 200ka punuan sa kamotengkahoy; 200 ka punuan sakarlang; tunga sa ektaryangkamoteng bagon; uguban pa. May nagtanumusab og palaw ug pipila kapunuan sa lubi. Duganganpa ang kakugi, sakmitonang matag higayon.Pagkahuman mapugsanang hiniusang maisanug mga indibdiwal ngaumahan, naghinlo na usabog luna aron katamnan nilasa abaka. Gipangunahankini sa kalalakin-an, isiphiniusang abakahan. Mikabatsa 7,000 ka punuanang ilang gitanom sa dyes(10) ektaryang yuta. Maokini ang himoon nilangdurante ug malahutayongkapangwartahan. Karongtuiga, nagsaha na ang may2,000 ka punuan ug ilana usab kining ihulip sanadaut nga bag-o nilanggitanum. Mas napalamboug napapaspas pa angpagpundar sa ilang mgahiniusang umahan dihangadunay kabaw.Gibahin ang mga adlawsa usa ka semanangpagtrabaho. Usa ka adlawsa pagmintinar sa hiniusangumahan, tulo (3) kaadlaw sa indibidwal ngamga umahan ug 3 usab kaadlaw alang sa pagpangwarta.Buot ipasabot sapagpangwarta mao angpagpanghag-ot, pagpamalkata,pagpanglit-ag,pagpangayam o pagpasuholsa gawas sa komunidad/baryo.Ang puntosa palisiya, bug-at ngapagtagad alang sa napundarnga umahan kay maoang pundasyon sa ilangpanginabuhian.Aron maseguro ngamapatuman ang mgatahas ug mga palisiya, dunaygitudlo nga mga lidernga molantaw sa tibuokdagan—lider sa pinansya,lider sa produksyon.Matag semana adunaykonsultasyon ang mataggrupo diin gina-ases anggidagan. Dinhi usab ginahimoang pagpuna ugpagpuna sa kaugalingon,pagkahuman ginahimoanog mga lakang ang mitumawnga problema ugginatul-id ang makit-ang62Marso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao


sayop o mga kakulangon.Nahimo na kining sistemasa tibuok komunidad.Ang matag myembronagahatag og binulan ngabutaw alang sa nagkadaiyangorganisasyong masa.Ang matag indibidwal ngaumahan adunay gigahinnga 20% gikan sa iyangkinatibuk-ang abot nga ginatungasa komunidad ugsa KRB. Diha sa paghag-ot,60% ang makuha sa indibidwal;30% sa komunidadug 10% sa KRB.Gawas sa pag-atimansa ilang panimalay, angkababayen-an naghimosab og hiniusang gulayandiha sa usa ka ektaryangyuta. Gitamnan nila kiniog talong, batong, okra,kalabasa, sibuyas, atsal,sibudying, radis ug ubanpa. Sa unang ani sa hiniusanggulayan, nakakuhasila’g limpyong kita ngakapin libo ka pesos. Ilakining gihimong kapitalsa pagtukod og usaka gamayng kooperatiba.Dinhi makapalit og sabon,asin, asukar, gas, tresbi,posporo ug uban panggagmay apan inadlaw-adlawnilang galamiton. Saingon, maalkontrahan angkamahal sa presyo sa mgapalitonon ug sa pletehan samotor nga bugtong transportasyonsa ilang lugar.Human sa tulo ka bulanmikabat na sa P8,000ang ilang kapital. Nagdesisyonsilang ipalapadpa ang ilang tindahan.Gawas sa una nilang ginakumprangbatakan sainadlaw-adlaw, namalitna sila og tinapa, pansit,bihon, sigarilyo, kape, asukar,lighter, uyap ug ubanpa. Pagka-Enero 2011, mikabatna sa P80,000 angnatibuok nilang kapital.Mitikang na ang ilang kooperatiba!Nagmarketingna sila. Diha sa kooperatibaginabagsak ang mgaproduktong sama sa mgagulayon ug ang kooperatibana ang mobaligya niiningadto sa merkado sasentrong lungsod. Gikansa kita sa kooperatiba adunayginagahin nga “socialfund” diin ang 5% alangsa panglawas ug ang ubanpa alang sa edukasyon ugkulturanhong aktibidad.Kausa matag bulan dunaykalingawan sama sabasketball ug volleyball.Matag semana adunaytabo sa mga produkto (ngamas ubos ang presyo kaysa kasagaran) nga diin ginaimbitarusab nila ang silingannilang komunidad.Ang kababayen-angihapon ang nanguna sapaghayopan—baboy ugmanok, ug pagpundar samga herbal garden, mayhiniusa ug may indibidwal.Dili lamang pagkaonPRODUKSYON SA BASEug panglawas alang sa kaugalingongpamilya anggilantaw, kundili alang satibuok komunidad.Niining tanan, giseguroang makanunayongpagpataas sa pulitikanhongkahimatngon satanang miyembro pinaagisa tukmang paggiya saPartido. Kini aron malikayannga mahikot sa“ekonomismo” ug aron labawpang mapalagsik angkaakuhan sa pagpaasdangsa gubat sa katawhan.Sa tanang mga problemaug kalisdanan, angPartido ug hukbo sa nataranggerilya anaa kanunaysa pagtuki ug pagpatinawsa komplikadong mgaproblema ug hisgutanan,paglatid sa direksyon ugpaggiya ilabina panahonsa mga apike ug ipit ngakahimtang sama sa bagyo,operasyon militar ug ubanpang mga kalamidad.Hapit nang magtuloka tuig sukad sa ilang pagsugodsa ESK. Kalihukangmasa kining miusab sailang kinabuhi, mipandaysa ilang katakus ug kamamugnaon,mipamatuodnga kaya nilang mugnaonang ilang kasaysayan ugkapadulngan.Matalikdan na kahanila sa hingpit ang atrasadongpanginabuhi? Taaspa ang pakigbisog, samakini sa pagpangita’g bulawansa Bukid Diwata.Apan nakaplagan na nilaang bina sa bulawan…anaa na sa ilang mga kamotang bina nga mogiyakanila sa gimithing bulawannga mao ang katilingbannga gawasnon,abunda ug malinawon. Sbaseng masaMarso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao63


aseng masaSSa mga kabaryohan saMindanao ug sa ubanpang bahin sa nasud,anam-anam nang gitisoksa rebolusyonaryong kalihukanang tinuod ngagahum sa masang kabus— ang mgaorgano sa pulitikanhong gahum sakatawhan. Sa pakighinabi kang KaNaryo, tsirman sa usa ka KomitengRebolusyonaryo sa Baryo (KRB) sahilit nga barangay sa Caraga, masayrannato ang pipila ka kasayurankabahin niining gahum sa masa opundasyon sa panggobyerno ngaatong ginatukod.Vener Sto. Domingo (VS): Isiptsirman sa KRB, pwede ba nimongisaysay unsa kining KRB?Ka Naryo (KN): Ang KRBpag-usab sa sistema sa gobyerno.Itransporma ang burgis nga gobyernongadto sa gobyerno nga katawhanna ang mopadagan sa pulitika,ekonomiya ug kultura. Ug sa karongyugto, mosuporta sa armadongpakigbisog. Isip nangulo sa bag-onggobyerno, kinahanglan malahutayon,lig-on, palaban. Kanang mosukolgyud. Kay daghan kaayong problemangmaagian. Daghang problemasa ginsakpan. Giseguro sa pangulonga napatuman ang gimbuhatonsa usa ka gobyerno pinaagi sa mgamembro niini, pananglitan ang mgabalaodnon nga ginahimo sa KRB.VS: Giunsa ka nila pagpiliisip tsirman?KN: Pinaagi sa eleksyon,apan walay kampanyahay, angnaa prinsipyohay.VS: Sa imong tan-aw, ug subaysa imong kasinatian, nganongang usa ka myembro mapili ngatsirman sa KRB?KN: Sa akong kabahin, tingalikay nasinati na nila ako gikan pasa sinugdanan pagtukod sa PKM(kapunongang mag-uuma) hangtudnatukod ang KRB. Sa taas ngapanahon, nasinati na sa mga tawoang matag kandidato, kay silinganra gyud. Nailhan na ang mga gawi,ug prinsipyo sa matag usa. Sa prosesosa pagdumala, ang katakus ugpagsalig naila na sa katawhan. Dilisila motuboy niadtong daghan pangbagahe sa iyang kaugalingon.VS: Lahi gyud diay angeleksyon sa KRB kun itandi saeleksyon sa barangay?KN: Dakung kalahian. Sa burgisnga eleksyon, wala pa gani nag-fileog candidacy naa na didto nagsugoksugoksa mga tawo, tua na naginom-inom,namalit na. Ang uban,kabubut-on pero kasagaran gyudkwartahay. Ang ilang pagdagan pinulitiko,dili para sa serbisyo kundili para sa ilang kaugalingon. Dinhisa KRB nga eleksyon ang kandidatogiandam para sa serbisyo. Diha sapagdaug, maguol kay daghang serbisyonggiatubang, ang wala midaugnalipay (katawa). Sa burgis ang napildiguol, ang midaug lipay.VS: Guol diay ka?KN: Wala uy, dili man gyudikaguol ang daghang responsibilidad.Ang pag-alagad man gyud angatong gipanumpaan.VS: Maayo kay wala malainang kapitan sa barangay ug ubanpang opisyal sa baryo nga gitugyansa gobyerno? Ug unsa nayilang papel karon nga naa naang KRB?KN: Ang mga opisyal sa baryodugay nang gaila nga may duha kagobyerno sa Pilipinas. Kun naay mgabangi sa baryo, dili barangay captainang direktang modawat. Ingnanniya, “adto ra na sa inyong mga datuang inyong mga problema kay didtora na masulbad”. Ug ang pangulona sa KRB ang morekomendar ayhapa siya molihok. Nalipay sila, kaywalay labad nila, kay wala sila’y husayon.(katawa)Yate, dawat ra sila’glimpyo. (katawa) Dinhi sa amoa walaymokiha sa among kapitan. Dinhigyud moanhi sa KRB. Kun dunayisang-at o ikoordinar sa iya, motubagdayon siya. Ang mga opisyal sa barangaygatabang sila sa pagdepensasa katawhan, ilabina panahon sa militarisasyon.Dali ra silang duolon.VS: Human sa eleksyon, unsapud ang inyong mga aktibidadisip namuno sa barangay?KN: Naay plano-programa.Matag bulan adunay miting. His-64Marso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao


gotan ang mga balaodug palisiya sulod sagobyerno ug baryo,pagpalambo sa ekonomiya,iskedyul samga husayon. Padayonsa paglihok para makabenepisyoang tanan.Maghisgot og mgapamaagi nga molambo.VS: Unsay kasamtangangprojectsa KRB karon dihakun dili serbisyo. Daghang natingalasa tagaubos, nga mas barato manang sa bukid. Pananglitan ang mgapolitikong makaanhi, makuratan kaymas barato. Among tubag nila, tungodmay kooperatiba.Sa pagmintinar o pag-ayo sa kalsadaginahimo pinaagi sa paghangyosa pagtabang sa mga negosyante ngamosulod sa erya para magnegosyosama sa uway, palkata, uban pa.Tanang proyekto naay gipasakaalang sa armadong pakigbisogPAGTUKOD SA GOBYERNO SA KATAWHANnga wala masumpo sa gobyerno.Nagprograma ang rehimeng Aquinokaron nga iyang dugmokon; iyanggobyerno naman hinuon ang nagkaanamkadugmok. Kay lagi iya sakatawhan ang gobyerno ug mismoang mga tawo maoy nagpadagan.Disiplinado, planado. Sa panagsangkapildi man gyud ang kaaway.Sangka sa pusil pildi ang kaaway.Sangka sa propaganda pildi ang kaaway.Tungod sa giya sa Partido ugmao kini ang masubay sa katawhanbaseng masasa inyong baryo? Nakatabang bagyud kini sa katawhan?KN: Mga proyekto daghan. Repairsa eskwelahan, makina sa hagotan,makina sa chainsaw; galingansa mais; kooperatibang tindahanug marketing; abakahan; maisan;kamotehan. Nakatabang gyud saamoa. Ang mga makina sa hag-otannakapapaspas sa pagprodukto ugmas taas ang presyo. Sa chainsaw,dili mi madak-an sa pagtukod ogbalay, gasolina ug opereytor lang angbayran ug donation sa maintenance.Tabangan sa KRB ang walay balay okulang ang katakus sa pagbalay. Tungodmay galingan, dili na mi makagastosa dakung pletehan pagpagalingsa lungsod.Ang kooperatiba dakung natabangsa katawhan sa ilang inadlawadlawnga panginahanglan; pananglitannaa siya’y usa ka gatos ngakwarta, alangan iya pang ilugsongsa baryo; ang pletehan 400 pesos pasulodug 50 pesos paggawas. Labawsa tanan, tungod kay iya sa katawhanang kooperatiba, dili negosyo,subay sa panginahanglan sa mgakauban; sama sa produkto sa mgahiniusang uma.VS: Unsay mga kalisdanannga inyong nasugatan ug giunsakini pag-atubang?KN: Masulbad ra man ang mgakalisdanan. Militarisasyon gyudang amo nga pinaka-kalisdanan kaymapondo man ang pagpadagan sagobyerno. Nakita nilang nilambona kami, gub-on sa mga sundaloni Aquino.VS: Natural nga dili malilongsa military nga kamo organisadogayud. Giunsa ninyo pag-atubangpanahon sa mga pag-atakesa kaaway?KN: Kinahanglan kaisog sapagharong diha sa mga pakigbisog.Kaisog sa pakig-atubang sa kaaway.VS: Sa tan-aw nimo, kaya bagyud motunhay niining gobyernosa katawhan sa baryo?KN: Oy, nganong dili man?Nagsugod ang rebolusyonaryongkalihukan dinhi 1981, mikabat 30na katuig, nakapundar na, milambomolampus sa kadaugan ug molambongadto sa sosyalismo.VS: Unsay imong mensahesa uban pang baryo nga gusto sabmotukod og KRB?KN: Sa KRB atong kab-oton angatong estado, ang estado sa katawhan.Mobarog kita, mopalig-on sabaruganan ug panglantaw. Sa atonggidahum ug gipundar nga KRB,mawagtang ang mga mapahimuslanonug madaugdaugon, mapildinato sila pinaagi sa pinakalapad ngapanaghiusa sa katawhan. Busa sawalay kukahadlok ipundar nato anggobyerno nga iya sa katawhan aronilisan ang burges reaksyunaryonggobyerno nga dili pangkatawhan,kun dili iya sa nagharing hut-ong.Akong awhag sa tibuok ginsakpanug linupigan nga mobarog ug suklanang dunot nga sistema sa reaksyunaryongpanggamhanan aron kabotonang tinuod nga demokrasya,kagawasan ug kalamboan nga dugaynang pangandoy sa katawhan. SMarso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao65


aseng masaSSa tanang dapit sa tibuok kapupud-an,mainantusong ginatukod sa rebolusyonaryongkalihukan ang mga Hukumang Bayan.Unsa ang buot ipasabot sarebolusyonaryong hustisya?Isip usa ka gubyernong nagtunhayug may mga organo sa pulitikanhonggahum nga nagsubay sa mgabalaod ug palisiya sa katawhan, angrebolusyonaryong kalihukan adunaykaugalingong sistemang hudisyal uglegal kun diin gibase ang pagpahamtangsa rebolusyonaryong hustisya.Nag-unang tumong sa rebolusyonaryonghustisya mao angpaghatag og tinuod nga hustisya sakatilingban ug ilabina alang sa mgalinupigan ug pinahimuslan. Hugotkining gipatuman subay sa mgasumbanan ug lagda sa rebolusyonaryongkalihukan ug nagaila sa mgainternasyonal nga balaod sa gubatsama sa Protocol 1 & 2 sa GenevaConvention, ug sa CAHR-IHL.66Marso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao


Unsay kalahian sa hustisyanggipahamtang sa estado karon ugsa hustisya sa rebolusyonaryongkalihukan?Managlahi kini sa esensya. Angtibuok sistemang ligal sa reaksyunaryonggubyerno nagpakaaron-ingnonnga kini para sa katawhan, ugnagpatigbabaw sa tanang hut-ongapan sa tinuod nagaduot sa katawhanilabina sa masang anakpawis ugnagapabor/nagadepensa sa nagharinghut-ong.Giasdang ug gipatuman sa mgabalaod sa demokratikong gubyernosa katawhan ang mga batakangdemokratikong interes sa katawhan,labi na sa masang linupigan ug gipahimuslan.Pananglitan niini ang mgabalaod para sa tinuod nga repormasa yuta nga pabor sa labing kabusnga mag-uumang walay yuta .Sa kinatibuk-an, ang rebolusyonaryonghustisya mao ang pagpuntingsa kamatuoran ug panginahanglansa hustisya; nagtinguhasa pag-asdang sa rebolusyon, nagasumposa kontrarebolusyon, nagapahamtangog silot subay sa gibugatonsa kasal-anan, ug nagasulbad sasuliran sa tibuok katawhan.Gipasumanginlan sa kaaway ngausa ka ”kangaroo court” o hinimohimolang ang Hukumang Bayan(People’s Court). Unsay imongikasulti bahin niini?Dili kana tinuod. Kung kangaroocourt ang Hukumang Bayan,walay mahitabong kasulbaran sadaghan kaayong mga kasong ginasulbaddiha sa atong mga gerilyangnataran ug baseng gerilya pinaagi sahudisyal nga sistema sa rebolusyonaryongkalihukan.Sa tanang dapit sa tibuok kapupud-an,mainantusong ginatukodsa rebolusyonaryong kalihukan angmga Hukumang Bayan. Importantenginstrumento kini sa sistema sademokrasya sa katawhan, usa ka institusyonnga nagpaluyo ug nananalipodsa mga katungod sa katawhanbatok sa malupigon ug mapahimuslanongmga hut-ong ug nagasulbadsa mga panagbangi sa han-ay sa katawhan.Ang labing importante nganasulbad ang mga kasong gipasangatsa Hukumang Bayan ug natagbawang makatarunganong pangayosa katawhan. Subay sa sistemanglegal ug hudisyal nga gipatunhayang kalihukan.Unsay mga lig-ong basehan ngaang mabutang sa HukumangBayan aduna gyud katakus sapag-analisa ug paghusga?Kinahanglan ang mamyembrosa Hukumang Bayan adunay maayongrekord isip namuno sa organisasyongmasa ug nailhan sa ilangpagkamaayo, ug may hait nga salabutan.Kasagaran, mao kini angmga responsableng masa ug myembrosa Partido diha sa lokalidad nganasulayan na sa pagpamuno ug paglihokug nagasubay sa mga pundamentalnga prinsipyo sa gubyernosa katawhan. Ginaseguro usab ngaang mabutang sa Hukumang Bayandili paryente o higala o kaaway saakusado o sa nagpasaka og reklamo.Aduna pud mga pagbansay nga ginahimosa mga nagalingkod sa HukumangBayan.REBOLUSYONARYONG HUSTISYASa mga erya sa Lumad, importantengmasabtan ang sistema sahustisya nga ginapraktis sa tribu,unsa ang ilang konsepto sa salaod ugunsay haom nga mga silot ug lakangkabahin niini. Kasagaran, anaa silaymga matikadong (elders) nga labawngnasayod sa mga balaod ug palisiyasa tribu. Sa erya sa mga Moro,ginaila sab nato ang ilang mga korte(Shariah) ug ang sistema sa hustisyangnagdagan sa ilang komunidad.Importante gyud nga masabtan angnagkalainlaing matang sa politikanhonug kulturanhong hisgutanan samga nasudnong minoryaUnsang mga kaso, pananglitan,ang inyo nang naatubang saHukumang Bayan?Pagkadaghan na gayud, dependesa salaud. Adunay mga krimenbatok sa mga batakang balaodsa Demokratikong Gubyerno sa Katawhan,batok sa pampublikong kahapsayug kalinaw, ug mga salaodbatok sa interes ug seguridad sa katawhan.Klase-klaseng mga krimenang ginapasang-at sa hukmanan sakatawhan. Sa among kasinatian lang,adunay mga kaso kabahin sa paglapassa tawhanong katungod, rape,baseng masaMarso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao67


aseng masaREBOLUSYONARYONG HUSTISYAincest, landgrabbing, grabeng pagpahimulosug pagdaudaog sa mgamamumuo, murder, pagpangawatog kabaw, pagpangawkaw sa pundosa katawhan, kidnapping, pagbaligyaog druga, ug daghan pang uban.Kun naa ka sa teritoryo, ugnagamass-work, dili kalikayan nganaa gyud masugatan nga mga kasonga isang-at sa katawhan aron sulbaron,husgahan. Anaay mga bugat,ug duna pud gaan ra. Ang mgagaan nga kaso arbitrasyon ra angginahimo o panagsabot-sabot. Angmga bug-at nga kaso gipasang-atsa mas taas nga korte. Kinahanglanmaila kun ang akusado prinsipalnga nakahimo sa krimen, kakonsaboo mitabang lang. Kinahanglan gyudkanunay ang makuting pagtuon ugpagtimbang-timbang. Adunay ginasubaynga sistemang hudisyal.Tanan bang mga kaso nga inyongmasugatan ginapasang-at saHukumang Bayan?Dili man. Daghang kaso sama samga panagbangi sa han-ay sa katawhannga makuha ra sa arbitrasyon opanagsabot. Mga kaso kini nga diliantagonistiko o madala ra sa estorya,sama sa bangi sa managsilingan,pananom nga nadaot tungod nakasulodang mga kanding o kabaw sasilingan, o kaha bangi sa rendero,utang nga wala nabayran, ug ubanpa. Sa maong kahimtang, mamahimongang mga responsableng masaUnsa ang pagtratar sa HukumangBayan sa mga kaaway ngamadakpan?Kun kaaway ang madakpan, pananglitanmga sundalo sa AFP, ilhonsila nga mga Prisoners of War o POWug taralon sila sa military court saNPA, dili sa Hukumang Bayan. Ginalantawsa maong korte kun dunabay iyang mga war crimes ug/omga krimen batok sa internationalnga mga balaod sa gubat sama saProtocol 1 & 2 sa Geneva Convention,o kaha mga paglapas sa CAHR-IHL.Military Court sa NPA ang may otoridadniini ug dili pa ang HukumangBayan. Apan kun may mga muloang katawhan batok nianang sundalo,mamahimo nilang ipasang-at kinisa hingtungdang korte. Kining tanankabahin sa sistemang legal ug hudisyalsa rebolusyonaryong kalihukan.Unsa diay kining ginaingon ngasistemang legal ug hudisyal sarebolusyonaryong kalihukan?Mao kini ang sistema aronmakab-ot ang rebolusyonaryonghustisya. Taliwala sa kusog ngaatake sa kaaway ug subay sa itugotsa kahimtang, gipatuman nato anghustong proseso sa sistemang hudisyal.Ang maong proseso nagaseguronga mapadagan ang kaso ngawalay paglangan-langan, makahimoog syentipikong pagtuki bahin sakaso, makab-ot ang kamatuoran ngadili na mag-agi sa mga makalanganug bisan sa pipila ka korte ug husgadosa reaksyunaryong panggamhanan.Ang kinatibuk-ang prosesongginasubay naglangkob sa:a. pasiunang imbestigasyon sakaso, pagpasaka og sumbong,pagtukod og Hukumang Bayanpara sa pagbista sa kaso;b. paghatag sa akusado sa pasiunangpahibalo sa sumbongkaniya ug sa mga kasong gipasakabatok kaniya ug, kun kriminalang kaso, paghangyo ngaboluntaryong mosurender samga rebolusyonaryong awtoridadug moatubang sa HukumangBayan para sa pagbista.c. paghatag og higayon sa sinumbongnga makapanalipod ugpagseguro nga makabaton siyaog abugadong tigpanalipod;d. pagpagawas sa hukmanan sawarrant of arrest o mandamyentode aresto para arestuhon angsinumbong sa kasong kriminalkun dili boluntaryong moatubango magdumiling iatubangang kaugalingon sa hukmanan;e. paglunsad sa patas ug obhetibongpagbista (kasagaran ginahimoatubangan sa publiko ugmahimong mopartisipar angmga lumulupyo aron maghatagsa ilang opinyon. Dinhi sapagbista ipagawas ang mgaebidensya ug mga panghitabo.Ipresentar usab ang ebidensyaug kontra-argumento o mgaang mag-ayos niini. (Basaha ang lakipnga artikulo, Ang Panimalay ni NangLydia). Apan naa puy mga bug-atnga kaso sa han-ay sa katawhansama sa homicide, sexual harassmentug rape nga kinahanglan na gyudipasang-at sa Hukumang Bayan.nga teknikalidad, ug labaw sa tanan,mapahamtang ang hustisya. Gilantawpud niini ang politikanhon ugkulturanhong konteksto sa kaso ughangtud sa rehabilitasyon sa akusado.Tungod sa kaepektibo ug kamaayosa sistemang hudisyal, hugotkining ginaila sa mga masa, alyadobag-ong ebidensya. (Article 4,Batakang Katungod ug Katungdanansa Demokratikong Gubyernosa Katawhan)f. paghukom kun sad-an o walaang akusado. Kab-oton ang desisyonpinaagi sa pagboto samga hukom. Ang matag hukom68Marso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao


mosaysay sa mga katarunganbahin sa iyang boto. Ang 2/3majority gikinahanglan parasa death penalty. Ang tanangdesisyon ipasabot sa presidingjudge. (Article 5, GEPDG)g. pagbuhi sa nahukman ngawalay sala;h. paghatag og higayon sa nahukmangsad-an nga iparebyu ugiapela ang kaso;i. pagpatuman sa hukom humanmakumpirma, marebyu ugmapildi ang apela.Aduna pud ba ginaila nga mgakatungod sa akusado sama saburgis nga korte?Aduna gyud. Girespeto sa rebolusyonaryongkalihukan ang mgakatungod sa usa ka akusado ugnaghatag-dalan sa hustong prosesosa pagpatuman sa hustisya sa iyangkaso. Kalakip dinhi ang:a) katungod nga ilhong inosentehangtud mapamatud-angsad-anb) katungod batok sa arbitraryongpag-aresto nga walay nahaunangkasong gipasaka (gawaskun nadakpan sa akto sapaghimo sa krimen)c) katungod nga mahibaloan angkasong gipasaka kaniyad) katungod nga moatubang sapasiunang imbestigasyone) katungod nga moagi sa patasug makatarunganong pagbistaf) katungod sa depensag) katungod nga iapela ang desisyonsa hukmananKun pananglitan may mgaNPA o myembro sa Partido ngamakasala, kabahin ba niiningsistemang hudisyal? Masilotan basab sila sa Hukumang Bayan?Adunay kaugalingong mga balaodang NPA alang sa striktong pagpatumansa disiplina sama sa PuntoIV sa Batakang Lagda sa BHB. Samga krimen kalambigit sa gubat (warcrimes and crimes against humanity ugpaglapas sa IHL), anaa ang CAHR-IHLug mga Protocol 1 & 2 sa Geneva Convention.Dili Hukumang Bayan kundili Military Court and nagataral samga myembro sa NPA nga nakahimoog salaod. Apan lantawon gihaponkun unsa ang kinaiya sa salaod nganahimo ug ang mga makapabug-atug makapagaan nga sirkumstansya.Kun myembro sa Partido angmakahimog salaud, ipailalom siya samga proseso ug aksyon pangdisiplinasa Partido.Kun silot kamatayon ang hukomsa kaso, unsa sab ang prosesongginasubay?Awtomatik ipasang-at ang desisyonsa mas taas nga korte o sa labingtaas nga organo/korte sa rehiyon ugi-refer kini sa Supreme HukumangBayan o kasamtangang katugbangniini. Sa mgamayor ug komplikadongkaso,kinahanglan9 ka husgadoang maglangkobsa korte ug2/3 ang kinahanglangbotosa desisyonnga maksimumnga silot. Apankinahanglangyud ang makutingpagtimbangtimbang,kinahanglantang dugangmagkat-on ugmagpalambosa sistemanghudisyal.Unsa ang pinakalisudnga nasinati ninyo dinhasa pagpahamtang sarebolusyonaryong hustisya?Kulang pa gyud ang mga kaubansa makuting pagtuon ug dokumentasyonilabina sa mga bug-at ngakasong kriminal ug sibil nga gipasakasa mga rebolusyonaryong awtoridad.Kulang pa sab ang pagbansay saREBOLUSYONARYONG HUSTISYAmga Hukumang Bayan. Importanteang dokumentasyon aron mahimokining kabahin sa bahandianong kabansa mga kasinatian sa revolutionaryjurisprudence ug mapalambo paang sistema sa hustisya sa rebolusyonaryongkalihukan ug sa DemokratikongGubyerno sa Katawhan. Apantungod sa kadaghan sa gimbuhatonsa mga panggubatan, ug sa sobsobnga lihok sa kaaway, dili usahaymahatagan og prayoridad ang pagdocumentsa mga kaso. Dakung ikatabangang mga kaubang abogado ugang mga kadre ug masa nga adunayigo-igong kasinatian sa revolutionaryjurisprudence aron padayongmatukod ug mapalambo ang mgaHukumang Bayan sa ang-ang baryo,lungsod, rehiyon ug hasta sa People’sSupreme Court. SHugot kiningginaila sa mgamasa, alyado ugbisan sa pipila kakorte ug husgadosa reaksyunaryongpanggamhanan.baseng masaMarso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao69


REBOLUSYONARYONG HUSTISYAAANg panimalay ni Nang Lydia dilimahutdan og bisita. Mga bisita ngamidangop sa iya aron mangayog adbayssa nagkadaiyang hisgutanan. Angubang aktibistang masa moduol usabkaniya aron magpatambag unsaon papagpahapsay sa mga organisasyong masa. Di pudmasipyat ang mopasang-at og mga reklamo o kaso.“Naanad nako sa akong kabisi. Dunay mgahigayon nga ang mga problema na ang mopukawnamo sa sayong kabuntagon. Gikan sa nagmaoynga silingan, gibato nga balay, gibugbog nga asawa,bangi sa rendero, kahoy nga giputol, gisabsab ngatanom sa kabaw sa silingan, hangtud sa mga bug-atnga kaso sama sa reyp, kawat sa kabaw ug pagpatay.Basta klase-klase gyud.”Sa pahiyom ni NangLydia di makita nga siyanabug-atan. Resolbadoang iyang dagway ngakabahin na kini sa iyangkaakuhan ngadto sa katawhannga susama usabniya nga pinahimuslan.Sa pagkatinood lang,dili solo ni Nang Lydiaang maong gimbuhaton.Ang tanang gipasang-atnga kaso o ang mga problemanga gipadangat saiyang panimalay, kolektibongginahisgutan saKomiteng Rebolusyonaryosa Baryo (KRB) ngamaoy organo sa pulitikanhonggahum sa katawhan.Naatol lang ngaang iyang balay nahimutangdiin agianan ngadtosa silingang sityo ugmga barangay. Pabornga maoy daling maduolansa mga tawo. Gawaspa nga usa si NangLydia sa mga unangaktibistang masa niadtongnagsugod pa ogpundar ang rebolusyonaryongkalihukan sailang barangay.Sa ordinaryongmolupyo, makit-annga ang mga susamanila Nang Lydia ngaresponsableng masanga mogahin gyud ogpanahon sa pag-atimansa kaayohan samasa. Ang nagkadakonilang gimbuhatonnaugmad kini subaysab sa pagkusog sailang organisasyon.Usa sa giila nilanghinungdan nganongnabutang sa taas-ngadungogang ilang organisasyonnagsugod sadihang ilang giatubangang mga dagkung tindahansa magkakanitnga sityo aron paubsanang presyo sa batakangpalaliton. Ilang nakab-otang maong tumong. Sukadniadto, nagkadaiyangkaso o husay na ang ilangginaatiman. Way hunongang moadto sa ilang balaynga daw nahimo na usabnga upisina sa ilang organisasyon.Kadungan sapagkusog sa ilang organisasyon,napanday usabang ilang rebolusyonaryongkaakuhan diha sapag-alagad sa katawhan."Tong una, morag hilasanmi nga moatubangsa mga tawo ug magpatungaaron mahusay angduha ka nanagbangingpartidos. Unsa ra man70Marso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao


gud ning akong dagway. Layo rasa dagway ni Miriam Santiago.Nahimo namong tungtungan niininga gimbuhaton nga inanaymawala ang pagpahimulos subaysab sa kinatibuk-ang tumong sarebolusyon. Sa pagsugod namosa pag-atubang sa mga husay,dunay mga kalisdanan. Apan sapaggiya sa mga kauban ug sa mgapagtuon nga among gitambongan,makaingon kita nga madumalaanra ang mga kaso o problema ngaipadangat sa amoa. Dugang pa,ang rebolusyon nagatumong sapagkab-ot og hustisya. Hustisyaaron maangkon sa katawhan angbunga sa ilang kahago. Tungodniini nga tumong, dili malikayandunay mga tawo nga mopasang-atsa ilang mga kaso ngadto kanamo.Mga tawo nga gusto makakab-otog hustisya sa paghikaw sa ilangpanginabuhian. Ug ang paghikawsa panginabuhian nagkadaiyaman ang dagway maong daghankaso ang among maatubang. Saamong kasinatian, nahimo sabkini nga epektibong pamaagi ngamahiusa nato ang mga tawo alangsa rebolusyon ug usab makita nilanga pwede na sila makabaton oghustisya samtang nag-asdang paang atong pakigbisog.”Sa daghang mga komunidadsa Pilipinas diin anaa ang organisasyongmasa kaylap ug daghanang midangop aron magpahusay.Sa pagdumala niini wala kini nanukadnga mohangad sa langitug magpaabot og giya. Gawas saprinsipyong pagkab-ot sa katilingbanonghustisya nga gihuptansa rebolusyon, sa tuig 1977gipagawas na sa Partido ang Giyasa Pagpabarog sa DemokratikongGobyerno sa Katawhan. Langkobniini ang mga hisgutanan sama sasistema sa gubyerno, ang HukumangBayan ug ang Mga BatakangKatungod ug Katungdanan sa Katawhan.Sa susamang tuig usabgipagula ang RebolusyonaryongPrograma alang sa Reporma saYuta. Kini ang nahimong basehansa mga demanda sa mga mag-uumabatok sa mga agalong yutaanug pag-asdang sa ilang katugodalang sa yutang matikad.Sa kasinatian nila NangLydia, kasagaran sa mga kasomga bangi sa han-ay sa katawhanug gisulbad pinaagi sa arbitrasyon.Usa ka husay o prosesosa pagresolba sa panagbangi ngagawas sa gambalay sa pormal ngahukmanan. Ginadumalahan kinisa mga organo sa pangpulitikanggahum sa katawhan uban sa giyasa Partido ug representante saPartido. Sa mga kasong kriminalnga bug-at nga kinahanglan angtaas nga proseso ug pagpangandam,ila kining ginapasaka sa HukumangBayan. Ang pagtukod ugpagpadagan niini nga korte nasulatna usab niadto pang 1977 ugpadayong ginapalambo sa aktwalnga praktika.Wala gidahum ni Nang Lydianga daghang moduol kanila aronmagpahusay. Sa iyang huna-hunatungod kini sa naangkong katagbawansa nagpasang-at sa kaso ugsa gipasang-atan. Gawas nga walakini gasto, paspas pa ang husayug ang desisyonnanukad sa balaodug palisiya nganakatungtong sakaangayan ug hustisya.Ang kapaspassa pagkab-otog mga desisyonkabahin sa kinatibuk-angproseso.Ginasiguro ngamapaminawanang magkaatbangnga hingtungdanug kon dunay mgadili matagbaw sanaabot nga desisyon,duna mayluna alang sa pagapila.Ug kiningapila paminawonna sa mas taas ngaREBOLUSYONARYONG HUSTISYAkorte . Ang paspas nga pagkabotsa desisyon tungod pa kini kaywalay mga babag sa pag-agos sahustisya. Sa burges nga korte,kwarta man ang nag-unang babagsa dagan sa kaso. Dugay ang mgabista ug kon duna may bista, langan-langanonaron mas daghangkwarta nga kitaon. Ug labaw satanan ang balaod nga maoy tungtungansa mga desisyon, pabor nadaan sa mga nagharing hut-ong.“Ang padayong pagpasang-atsa mga problema ngadto sa atongorganisasyon nagpakita lang nga,sa usa ka bahin, giila na kiningatong kusog nga makapahamtangkitag tinuod nga hustisya ngadtosa mga linupigan. Mga binhisa atong gitukod nga gobyernosa katawan.“Usa kini ka kalingkawasanpara kanako ug sa tanang katawhannga linupigan. Usa ka pagpagahum.Gahum nga motingogug mohukom sa dalan nga angaynamong sundon ug kab-oton. Gahumnga ilingkawas ang amongkaugalingon sa gambalay sa hustiyanga pabor kanunay sa nagharinghut-ong.” Sbaseng masaMarso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao71


aseng masaHUPTAN ANG MLMPPagtalikod sa platungerilya nagtigumdayon ang mganabiling myembro saseksyon komite aronplanuhon ang paglunsadsa Batakang Kurso sa Partido(BKP). Ang BKP mao ang unangang-ang sa teoretikal nga edukasyonpara sa mga membro saPartido. Ug isip nangulo sa Sangasa Partido, gitahasan silang mobrektrusa paglunsad niini.“BKP? Kita’y mohatag? Lisodka na, kulba. Ilabina perstaym!”Sukad-sukad, karon pa langmahitabo nga sila-sila ang maglunsadsa BKP, walay motambongo moabag nga platun gerilya.“Mag-agreb na lang mi kas! Peromag-BKP?” nagkulismaot ang nawongsa usa. Mora ma’g dako nagyud kaayong problema.Masabtan nako ang ilanggibati, sa unang salmot nako saBKP, kulba-hinam nga dili masabtanang akong gibati. Ang amongmga instruktor mga iskolar gikansa dakung unibersidad. Dako angkalahian karon. Walay mga iskolar,walay mga intelektwal angmotabang sa pagpasabot, walaymga politikal instruktor sa Hukbo.Kalihukang masa! Kalihukangmasa sa pagpakaylap sa BKPang programa sa natarang gerilya.Salig ug sandig sa masa, paandaronang tanan nilang katakus uginisyatiba.Mga mag-uuma kining grupoha,mga hamtong sa pangidaron.Abunda sa kasinatian sa praktikalnga kinabuhi. Dugay nang mgalumilihok, kanhi mga FTs perotungod sa nagkalainlaing rason,wala na makabalik pag-FT, apanaktibo sila sa tagsa-tagsa nilangmga erya. Sila maoy nagpapel sapagkonsolida ug pagpalapad sateritoryo. Nakalunsad na sila ogagreb ug sa ilang erya napataasna ang suhulan ug napakunhodang usura. Napangulohan nilaang mga kalihukan ug kampanyangmasa ug nasubaybayan angmga organisasyong masa sa ilanglangkob. Nakahusay ug nakasulbadog mga problema sa han-aysa masa. Apan karon lang silamaglunsad og BKP nga sila ra.May mga pagduhaduha. Apanila kining napatigbabawan. Hugotsilang nagtinabangay. Inspirasyonnila ang ilang hukbo nganag-atiman sa gimbuhatong militar.Detalyado silang nagplano.Pito ka adlaw ang pagtuon. Unsaonpagtambong sa mga sakop ngaang pangita “kakha-tuka”? Taasang mga panaghisgot hangtudnakakita og solusyon. Ang pamilyasa mga kauban nilang walaymakunsumo hatagan og tagtungasa sakong bugas ug 300 pesos parasa panud-an. Gikwenta gayudnila ang badyet per indibidwal samatag pamilya. Unsaon pagtubagniini? Hangyoon nila ang mgaorganisasyong masa nga mohatagog pondo, mangutang usa sa mgahigala, tutal anihan na man sunodbulan, adtoon nila ang ilang mgaalyado sa lungsod. Suma total nakatigumsila og 40,000 pesos.72Marso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao


Naandam nila ang lunsaranansa pagtuon: balay nga walapuy-i daplin sa suba nga nagatubangsa lapad nga humayan.Ang ilang prente: mga trabahantesa irigasyon. Naplastar nila angmga monitoring tim sa tulo kaerya. Milihok ang mga membro sayunit depensa sa baryo (YDB) ugmilisyang bayan (MB). Naay mgaalternatibong kabalhinan ingkasomousab ang kahimtang. May giandamnga plano ang MB ingkasosorpresa nga mosulod ang sundalosa baryo aron paspas ngamakalikay ang mga naga-BKP.Naandam ang suplay nga pinangalapug ang uban pinalit: bugas,isda, kape, ginamos, gulay, mongos,sayote, kalabasa, ug uban pa.Sa aktwal nga pagtuon, 29ang miabot: 22 magtutuon gikansa lima ka mga baryo, siyam kakabatan-onang estudyante ngaaktibista sa baryo. Walo ang nahimonilang instruktor. Tananginstruktor may kopya sa libro saBKP, aduna usab silay mga biswalug tsart nga gihatag kanila sanataran. Dala nila kini gikan sapagtambong nila sa BKP instructorstreyning nga gipahigayon sanatarang gerilya.Sa unang adlaw sa klase,mipahiyom ang adlaw sa kabuntagon,bugnaw ang hangin sa Abril.“Gusto natong usbon ang atong lisodnga kahimtang, nagrebolusyonkita, busa mag-BKP kita,” pasiunangpamulong ni Ka Toni.Sa aktwal nga paghatag, basa-tukiang pamaagi subay sa giyasa nataran. Ang tanan nagtambongsa tibuok sesyon bisan diliiyang topiko, modugang ug motabangpagpatin-aw kun maglisodang prinsipal nga instruktor. Angmga magtutuon nga magparokparokkuhiton sa katapad. Manindog,moaksyon, mosayaw kun dilina gyud madala. Padaplin angmanigarilyo.Sa Materyalismong Diyalektiko(MD), gihisgutan ang pasabotsa kontradiksyon ug nganong mahinungdanonang praktika isip tinubdansa hustong mga ideya. SaPol Eko, buhi ang diskusyon kundiin gilambigit kini sa instruktorsa pagpahimulos nga iyang nasinatisa 20 anyos niyang pagtrabahosa palm oil isip drayber. Nalisdansila sa topikong Imperyalismotungod dunay mga terminonga karon lang nila maagii samasa terminong conzern, merger uguban pang iningles nga layo sailang mga kasinatian. Pero paytslang gihapon. Gilista ang mga dilimasabtan. Gikargahan og loadang usa ka ispesyal nga selpon,aron kun may kalibog motawagdayon sa mga kauban. Pinakabiboang topiko sa Hut-ong ug Krisisadunay dili magklarog tug-an saiyang hut-ong apan nabisto humankini gihimong ehemplo. Komentaryosa usa, “Brayt kini si Mao,bisan tagoan nako akong hut-ong,mahibaw-an lang gihapon.”Ulahing gabii. Naay pasa.Dunay mga sundalo nga nag-inumsa sentro sa baryo. Walay segundo,milihok ang tanan. Pinaspasayhipos sa mga butang. Alsasa mga sako sa suplay. Mobalhinsila. Alas-9 na sa gabii, ngitngit,ulan-ulan, milakaw sila. Mitaboksa suba, taga-dughan ang tubig.Walay plaslaytay, hilom, subay samangitngit nga dalan. Usa ka oraspa, nakaabot na sa alternatibongposte, usa ka balay tunga-tungasa basakan. Nagkataw-anay, gumikansa nagkalainlain nilang posisyon,nga ingon pa nila dili masabot.Pagkaugma, gisusi sa MBang palibot, milakaw ra ang naasoyngmga sundalo. Gisusi usabang gibiyaang benyu, wala’y nabiyaangbutang, hinlo ang balay.Nahuman ra gayud nilaang siyam ka topiko sa BKP. Saebalwasyon, daghang mga realisasyon.Mas lalom nga nasabtansa mga magtutuon nganongDRK lamang ang makasulbad sadunot nga semikolonyal-semipyudalnga katilingbang nag-uliponkanato. Duna pa’y mga kulang,angay pang dugang ipatin-awapan sa praktis na kitaon. Anaa raang mga kauban. Malungtaron paang gubat sa katawhan.Sa akong pagbalik, si Ka Toniang misugat kanako ug nagkasharingmi’g maayo. Gisaysayniya ang nahimong dagan sa ilangbrektru. Tumang kamadasigon,puno sa pagsalig sa kaugalingonang iyang tingog: “Walay dili kayakun may kalihukang masa!” SMarso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao73


katawhang moroKATUNGOD SA KAUGALINGONG PAGHUKOMni Ka OrisAng MILF ug ang KatawhangMoro Kinahanglang Igmat Batok saPagpanglingla sa Rehimeng US-AquinoAng ulahing pinirmahaysa Framework Agreementon the Bangsamoronag-abli sa bag-ongmga luna sa panaghisgottali sa MILF ug GPH, ug nagdalaog mas dagkung mga hagit alang sakatawhang Moro. Apan kung molurangna ang kasibot niini, ang katawhangMoro, nga sa kasamtangannaghangad sa liderato sa MILF, diliangay motugot sa Framework kaymahimo silang bulnerable sa pagpanglinglaug dautang laraw sa rehimengAquino ug sa imperyalistangamo niini.Kinahanglang molikay angMILF nga malansis aron dili kinimahulog sa bung-aw sa kapildihan–dili lamang sila kun dili ang tibuokkatawhang Moro nag-atubang niininga peligro. Busa, ang NDFP Mindanaonagaapilar sa liderato ug mgapwersa sa MILF ug sa ubang patriyotikongpundok ug sa katawhangMoro mismo nga dili masaag sa barugananniini nga ipadayon ang lehitimongpakigbisog alang sa katungodsa kaugalingong paghukom.Samtang nagatuo ang MILF sakahusto sa Framework, kinahanglangmag-amping kini sa pakigharong sagobyernong Aquino tungod sa mgarisgong angay ikonsidera.Ang tibuok Framework naghatagog pagduda sa “bilateral” nga kinaiyaniini tungod kay gipasulod kini samga utlanan nga gidikta sa Konstitusyonsa reaksyunaryong gobyerno.Ang mga nag-unang probisyon niini,sama sa paghimo sa BangsamoroBasic Law, panalapi ug bisan angpagmentenar og armadong pwersa,sa tinuoray napailalom sa gahum saehekutibo, lehislatibo ug hukmanansa reaksyunaryong estado. Kini ngadili panag-angay nagpasabot nga angMILF dili makahimo ug makaimplementarog iyang mga balaod sa kahusay,pinansya, ug sistema sa hukmanan(gawas kadtong langkob saShariah Law) nga walay kontrol sa“sentral nga panggamhanan.” Dugangniini, ang maong “sentral ngapanggamhanan” dunay kapasidadnga mobabag sa bisan unsang palisiyasa Bangsamoro kung mosukwahikini sa iyang interes.Pananglitan, usa sa tino nga probisyonubos sa “Pagpangitag Kita ugPag-ambitay sa Bahandi” (Part IV,No. 4) naghawan sa dalan alang sapagkawkaw sa mga lokal nga naghariug langyawng monopolyo kapitalistadiha sa mga natural nga bahandisama sa natural gas ug minerales74Marso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao


sa mga erya sa Moro. Ang pulongnga “makatarunganon ug patas ngabahinay sa kita gikan sa paggamitsa natural nga rekurso” dili makahatagog proteksyon sa katungod sakatawhang Moro alang sa katungodsa kaugalingong paghukom mahitungodsa ekonomiya, tungod kaytanang palisiya nga nalambigit niinimamahimong magsalig “sa mgalakang nga nasabutan tali sa mgapartidos,” o sa tinuoray, sa gobyernongAquino.Makaalarma kini tungod kaybisan walay partikular nga “annexes”mahitungod sa “decommissioning”(o pagtangtang sa gahum-militar)sa armadong pwersa sa MILF (angBangsamoro Islamic Armed Forces),nagsugod na ang gobyernong Aquinosa pagpahuyang ug sa pagbungkagsa pinaka-importanteng “alas”sa MILF pinaagi sa pagbutang saBIAF sa pasibong posisyon diha sadinugay nga ceasefire agreements.Dili usab angay mailad sa kamatuorannga ang AFP, PNP ug tropangKano magpadayon sa ilang opensibaug walay tumong nga mohunonghangtod dili mapildi ang MILF uguban pang armadong pwersangMoro. Busa, sa dili pa mahitabo ang“decommissioning,” kinahanglangtin-aw nga ang mga nasabutan dilimakabalda sa katakus sa MILF-BIAF,makawalag inisyatiba ug hangtudmahimong pangpulis na lang kiniubos sa kontrol sa PNP. Kung walayBIAF, ang MILF mohuyang ugmawad-ag katakus nga panalipdanang katawhang Moro nga girepresentahanniini.Ang MILF kinahanglang magmabinantayonbatok sa mga kontra-taktikanga gigamit ni BenignoAquino III ug sa iyang amo nga imperyalistangUS nga nagtumong ngapitolon ang inisyatiba sa proseso sapaghanyag og tinuod nga pag-ila sakatungod sa kaugalingong paghukomsa katawhang Moro, lakip naang pagkab-ot sa tinuod nga kalinawsa Mindanao. Sa samang higayon,nagsaulog ang rehimeng Obama saUS niining pinakabag-ongpagpanglinglabatok sakatawhang Morokay nagasilbi kinisa imperyalistanggeo-politikal ngainteres niini saSoutheast Asia.Sa kasamtangangang-ang sapanaghisgot saMILF-GPH, angNDFP-Mindanaonagaawhag saMILF nga segurohonnga ang katawhangMoro dilimatukmod paingon sa kapildihanpinaagi sa pagseguro nga ang rehimengAquino dili mopakyas sa mgaproseso nga gikinahanglan aron angFramework mamahimong mabungahonug tinuod nga alang sa katawhangMoro.Pinaagi sa pagtuon sa nangagi,ang MILF dili angay mobuhi saiyang epektibong katakus-militar tungodlang sa imposasyon sa reaksyunaryonggobyerno ug sa imperyalismongUS. Kinahanglang padayonnga makapreserba ug makapanalipodang MILF sa interes ug kaayuhansa iyang organisasyon ug, labawsa tanan, sa tibuok katawhang Moro.Kinahanglang hugot niining huptanang mga tinuod ug tiunay nga pangandoysa dugay nang nag-antosnga katawhang Moro.Ang NDFP-Mindanao nagawhagsa uban pang lehitimong armadonggrupo sa Moro ug sa tibuokkatawhang Moro nga palig-ononang pakigbisog alang sa ilang katungodsa kaugalingong paghukomsa duha ka nataran: Una, ang labawpang pagpakusog sa armadong rebolusyonaryongpakigbisog sa katawhangMoro batok sa komon ngakaaway– ang pasistang estado ugang imperyalismong US; ug ikaduha,ang pagduso sa tawhanon ug pulitikanhongmga katungod pinaagisa lapad ug lahutay nga kalihukangKATUNGOD SA KAUGALINGONG PAGHUKOMmasa sa mga Moro. Ang pag-asdangniini nga mga nataran, ilabina gyudang nauna, mao lamang ang garantiyasa katawhang Moro, ug sa tibuokkatawhang Pilipino, sa pagkab-ot satinuod nga kagawasan gikan sa nasudnonug imperyalistang pagpangdaug-daogug pagpahimulos.Ang pagsukol alang sa kagawasanug katungod sa kaugalingongpaghukom sa katawhang Moro maoang esensya sa atong pormal ngaalyansa tali sa MILF. Ang “Pangkinatibuk-angKasabutan tali sa NDFP ugMILF alang sa Kooperasyon ug Myutwalnga Pagtinabangay sa RebolusyonaryongPakigbisog” gipirmahanniadtong Pebrero 14, 1999 sa CampAbubakar, Maguindanao. Busa, angNDFP-Mindanao naglaum, ngabisan pa sa pinirmahang Framework,ang MILF magpadayong makigbisogalang sa tinuod nga pangandoy uginteres sa katawhang Moro.Ang Partido Komunista ngPilipinas, Bagong HukbongBayan ug tanang alyadongorganisasyon ubos sa NDFP sublingnagapalig-on sa kaakohan nga labawpang mosukol, duyog sa ubanpang lehitimong grupong Moro ugkatawhang Moro alang sa katungodsa kaugalingong paghukom bisan paman kung unsa ang mamahimongresulta sa Framework. Skatawhang moroMarso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao75


KATUNGOD SA KAUGALINGONG PAGHUKOM“Apo!" nagakurog nga tingog niRashid samtang nagdagan nga giisaang iyang tuong kamot ngadto saapohan. Otso anyos lang si Rashidniadtong higayona, apan natisok nasa iyang hunahuna ang panghitaboniadtong gabhiuna.Alas-7 sa bag-ong kagabhionsamtang anaa ang tanan nga mgatawo sa sulod sa Mosque, sa CampAbubakar ug magsambayang dihangsa kalit...Bang! Bratatatat! Brat! Pakpakpak!Bong! Nakuratan ang tanan,dihang giyanghad niya ang iyang ulogikan sa pagtakubo tungod sa kinasingkasingnga pag-ampo, nakitaniya nga nanghay-ad na ang tanan saiyang palibot lakip na ang iyang amahannga usa ka Imam. Sa kalit, mayhugot nga migunit sa iyang tuong kamotug gibira siya aron sa pagtindog."Dagan...dali!” Paglingi niya, nakitaniya ang iyang apohan, nga bisannagkadugo, naningkamot sa pagbarugaron makaikyas sa tino nga kamatayon.Gitakubo ang lawas, nagdalisila pagdagan ug milipot sa luyongbahin sa Mosque ug paspas nga mikagiwpalayo sa kampo.Nanglabay ang mga adlaw ug nahimongkatuigan. Nadak-an na niyaang makanunayong buto sa mga nagkalainlaingarmas, bisan pa tuod nganagpuyo na sila sa usa ka komunidadnga halayo sa Kampo Abubakar nganailog na sa mga sundalo. Wala pagihapon mapapas ang maong makalilisangnga panghitabo sa iyanghunahuna, ilabina kung mahinumdumanniya nga igo lang sila nakaabotsa usa ka komunidad, nakabsan naog kinabuhi ang iyang apohan. Sukadniadto, migitib ang dili matukib ngakasilag nga gibati niya alangsa mga walay kasingkasing ngakasundaluhan sa gobyerno. Kanunayngmosantop sa iyanghunahuna ang mga pangutana,"Nganong gisulong sa mga sundaloang Mosque? Nganongkanunay na lang silang gitargetsa rehimen? Ginakanyon, ginabomba,gipabakwit. Tungod bakay Moro sila?" Mga pangutananga sa iyang kaugalingon langniya ikapangutana. Ug sa mataghigayon nga mosulod siya saMosque, subling mobalik saiyang panumduman kadtongmangilngig nga mga panghitabo.Dihang nagdako, nag-anamkatin-aw usab kang Rashid angmga hinungdan sa kagubot ngaiyang namat-an. Usa ka adlawngByernes, human sa ilangsambayang sa alas-12 sa udto,wala dayon molakaw si Rashidtungod kay buot niyang ikahinabiang ilang Imam.Dihang nagkaatubang nasila, “Imam, buhi pa sa akongpanumduman nga ikaw angamong gipangayuan og tabangni Apo una siya namatay,niadtong gisulong ta sa mgasundalo. Ngano man to?” Wala pamahuman og pangutana si Rashid,dali-daling mitubag si Imam.“Nagsukad pa sa atongkaapu-apuhan ang pakigbisog aronmakaangkon ta’g kagawasan. Sukadpa sa panahon sa mga langyawngmanunulong, misukol na ang atongkatigulangan. Daghang insidente sapagpangdaugdaug, pagpahimulos ugmasaker. Sa Bud Dajo ug Bud Bagsak;sa Marawi ug Manili sa Carmen;sa Pata Island ug sa Palimbang. Salugar sa imong mga kaparyentihansa Buldon. Sa gikamatyan sa imonguyoan sa Jabidah.“Kaniadto, panahon ni Marcos,nagrekluta ang gobyerno og kalalakinangMoro aron bansayon ug himoonkunong sundalo para sulungon angSabah. Wala sila misugot. Apan wala76Marso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao


sab sila makabalik, gawas sa usa.Didto sa isla sa Corregidor mibanawang ilang dugo – kapin 30 ka mgabatan-ong Tausug. Kini ang ginganlagJabidah Masaker. Apil ang imong uyoandidto, side sa imong inahan. Ugdili lang Jabidah. Daghan pang mgamasaker nga gihimo batok sa Bangsamoro.Daghang mga pagpanglupig,pagpihig, pagyatak sa atong katawhan.Ug taliwala sa mga gipasiatabsa rehimen nga peace agreement, diligyud seryoso kini nga sulbaron angproblema sa katawhang Moro.“Apan sa tibuok kasaysayankaniadto ug karon, wala nahunongang pakigbisog sa Bangsamoro.Naa ang mga kabatan-onang samanimo nga andam makigbisog alangsa atong kaugalingnan.” Diha dihagikuha ni Imam ang Qur-an nga miablisa usa ka karaan na kaayongpahina. Daw nangurog ang iyangtingog nga nagkanayon, ‘Samtangnaghari ang adunahan ug gamhanan,dili makab-ot ang hustisya. Angtinuod nga Jihad mao ang pagpadayagsa kamatuoran atubangansa usa ka tirano.’”“Kay tinuod pud. Ang pagsukolbatok sa usa ka mapahimuslanonug madaugdaugong sistemausa ka katungod nga dili pwedengihikaw kanato, kanimo ug sa tanannimong kabanay,“ kini usab angsaysay sa iyang suod nga higala saMSU nga si Efren.Si Efren usa ka aktibista ngakanunay makig-istorya kaniya bahinsa kahimtang sa mga Moro. Dilisiya Moro, usa siya ka Ilonggo, perosuod gyud kaayo sila. Sa sinugdanan,maglagot siya maglantaw sa klasmeytnga sa iyang pagtuo kabanaysa mga “Ilaga” (kadtong gikasilagannilang mga tawo nga sa ilang pagtuomaoy nagpasiugda og kagubot sailang dapit) – hangtud nga diha saklase nila sa History, napahayag niEfren unsa gyud ang tinuod nga mgapanghitabo.“Sa panahon sa diktaduryangMarcos nahitabo ang panagsabongsabongsa mga Moro ug <strong>Bisaya</strong> – usaka sikretong laraw sa estado aronsayon na lang kaayo nga makuha sanagharing hut-ong ang resources saKATUNGOD SA KAUGALINGONG PAGHUKOMMindanao,” saysay ni Efren nga misugilonsa mga panghitabo subay saiyang nabasa ug sa kasinatian mismonila niadtong panahon sa dekada 70hangtud 80.“Blackshirt ug Ilaga ang gisabong-sabongsa estado. Gipatuo angmga <strong>Bisaya</strong> nga kalaban nila ang mgaMoro ug ingon man ang mga Moro gitudloannga masilag sa <strong>Bisaya</strong>. Perodiay luyo niining tanan mao ang mgalangyawng multinasyonal nga buotmoilog sa halapad natong kayutaan,ilabina ang logging ug plantasyon.Ang akong uyoan mismo nahimongbiktima niini. Mga settler sila nganailogan og yuta pag-abot sa Dole.””Dili gyud diay angay mag-awayang Moro ug <strong>Bisaya</strong> kay parehoman sila biktima sa estado,” sultini Rashid kang Efren. “Kaming mgaMoro biktima usab”.Human niadto, nagkasuod naang duha. Hangtud usa ka adlaw, giimbitani Efren si Rashid nga magtambongsa usa ka pagtuon. Naa puddaw uban pang Moro nga moapil niininga pagtuon. Unsang topiko? SpecialMoro Course, ingon pa ni Efren nganagpahiyom. Kabahin kini sa atongkasaysayan diri sa Mindanao, ug saBangsamoro. Nagpahiyom usab siRashid. Ganahan gyud siya motuonsa Moro History. “Ang pagsukol batoksa usa ka madaugdaugon ug mapahimuslanongrehimen katungod sakatawhan.” Introduction pa lang sapagtuon, excited na kaayo si Rashidmaminaw, masayod ug magkat-on niiningunang kurso niya sa grupong gitukodnila Efren— ang MRLO. Skatawhang moroMarso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao77


katawhang moroKATUNGOD SA KAUGALINGONG PAGHUKOMAng NDFP-Mindanaonag-awhag sa MoroResistance and LiberationOrganization(MRLO), usa sa alyadongorganisasyonniini, nga mapangahasong pukawon,organisahon ug palihukon angkatawhang Moro aron ipaasdangang ilang pakigbisog sa katungodsa kaugalingong paghukom ubos sagambalay sa nasudnon ug demokratikongarmadong rebolusyon.Samtang maingon nato nga angpagpirma sa Framework Agreementon the Bangsamoro usa ka mahukmanongtakna alang sa pakigbisog sakatawhang Moro, dili malimod ngaang kasabutan mismo nagtangagog makalibog ug makiusa-ka-bahinnga mga probisyon pabor sa disenyosa mga nagharing hut-ong, sareaksyunaryong gobyerno ug imperyalismongUS aron hingpit ngapahupayon ang dugay nang armadongpagsukol sa katawhang Morobatok sa nasudnong pagpahimulosug pagpangdaug-daog.Luyo sa mga interpretasyonsa maong kasabutan, maluibonggipatigbabaw sa rehimeng US-Aquino ang kahakog sa mga lokalug imperyalistang monopolyo kapitalistasa kinatibuk-ang ekonomikanhonug sosyo-politikal ngakaayohan sa dugay nang nag-antosnga katawhang Moro aron molimassa superganansya. Human sa pagpirma,pipila ka mga korporasyongmultinasyunal ang diha-dihang mipadayagsa ilang interes nga mamuhunanug mopahimulos sa halapadnga natural nga rekurso, sama satabunok nga kayutaan, natural gasug mga minerales sa mga erya ngaubos sa kontrol ug impluwensya saMILF. Sa iyang pagbisita sa laingkanasuran, gihimong lisensya niAquino ang MILF-GPH nga kasabutanaron moimbita og daghan pangtigpamuhunan sa nasud.Nakita nga ang kinadak-angproblema sa Framework mao ang tumongnga ipaubos ang BangsamoroIslamic Armed Forces (BIAF) saang-ang sa paramilitar nga pwersanga dunay limitadong gimbuhatongpangpulis ubos sa kontrol saPNP, kun dili man kini hingpitnga lusawon sa pinakadalingpanahon. Kung walayarmadong pwersa sama saBIAF, walay bisan unsa angkatawhang Moro.Bisan pa sa pagpirmasa kasabutan, ang mga yunitsa AFP ug PNP nga gideploysa mga erya sa MILF padayongnagalunsad og mgaopensibang kombat ug ubanpang mangilngig nga kalapasansa tawhanong katungodnga miresulta sa dinaghangpagpamakwit sa katawhangMoro niining pipila ka bulanang milabay. Mas grabepa, walay planong i-pull-outkining mga pasistang pwersa.Sa tinuoray, gipakusog saAFP ang pagdeploy sa iyangpwersa sa pasangil nga mogukodsa mga teroristang grupoug sa giingong mga “bandi-78Marso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao


dong” pwersa ni Ameril Umra Kato.Apan ang nagpaluyong hinungdanniini mao ang pagpakgang sa gilantawnga reaksyon sa katawhangMoro batok sa makiusa ka bahin ngaFramework, ug posibleng pagkusogsa armadong pag-alsa sa lainlainggrupo sa Moro.Tungod niini, ang NDFP-Mindanaonagaawhag sa MRLO ngadoblehon niini ang paningkamotsa pagpukaw sa liboan nga katawhangMoro mahitungod sa mgaimplikasyon sa Framework ug sa kamahinungdanonsa pagpadayon ugpagpalig-on sa armadong pagsukolaron iasdang ang pakigbisog alangsa katungod sa kaugalingong paghukomsulod sa konteksto sa demokratikongrebolusyon sa katawhan.Mahinungdanong pakusgonang pag-organisa sa han-ay sa mgamag-uuma, mamumuo ug kabatanonangMoro aron labaw nilang masagopang kolektibong kahiusahannga makigbisog batok sa nasudnongpagpahimulos ug pagpangdaugdaog,ug batokan ang mga pagsulaynga pakyason ang tiunay nilangtinguha isip katawhan. Kinahanglangmagpabarug sila og myutwalug praktikal nga pakigtinabangaysa uban pang lehitimong armado ugdili-armadong pundok sa mga Moronga matinud-anong nakigbisogalang sa katungod sa kaugalingongpaghukom sa Bangsamoro.Kinahanglang mainantuson silangmoedukar sa katawhang Moroubos sa gambalay sa semi-pyudal ugsemi-kolonyal nga kahimtang sa Pilipinas,ang kombinasyon sa armadoug dili-armadong pakigbisog maoang lohikal nga paagi aron makab-otang pangandoy sa Bangsamoro. AngMRLO kinahanglang anaa sa atubangansa pagpukaw, pag-organisa ugpagpalihok sa pid-an ka libong katawhangMoro sa pakigbisog batoksa pagdaug-daog ug pagpahimulosnga gipasiugdahan sa mga lokal nganagharing hut-ong ug ilang mga imperyalistangamo. SKATUNGOD SA KAUGALINGONG PAGHUKOM1. Hiusahon ang katawhang Moro alang sa demokratikongrebolusyon sa katawhan.2. Makighiusa sa tanang katawhan sa Pilipinas; aktibong mosalmotsa pagtukod sa Demokratikong Republikang Bayanng Pilipinas.3. Iasdang ang armadong rebolusyon; palig-onon ang hukbongbayan ug tukuron ang sistema sa depensa sa Bangsamoro.Tukuron ang mga yunit sa Bagong Hukbong Bayan(BHB) sa han-ay sa Bangsamoro. Ipabarog usab angMRLO Self-Defense Corps isip segundaryong pwersa ngasuporta sa BHB sa pagdepensa sa interes sa Bangsamoro.4. Makigbisog aron tukuron ang tunay nga awtonomiya saBangsamoro ug demokratikong gubyerno sa katawhan.Ilalom sa Demokratikong Gubyernong Koalisyon, tukuronang rehiyunal nga awtonomiya sa mga lugar nga konsentradoang mga Moro; ug ang lokal nga demokratikongkoalisyon sa mga lugar nga dili konsentrado apan igo-igoang ilang gidaghanon.5. Panalipdan ang katungod sa yutang kabilin ug naturalnga bahandi sa Bangsamoro; ipatuman ang rebolusyongagraryo. Awhagon sa MRLO ang dakung ihap sa katawhannga mapatuman ang rebolusyonaryong agraryo aronmaseguro nga ang mga masang mag-uumang Moro angnag-unang mabulahan sa yutang kabilin sa Bangsamoro.6. Duyog ang katawhang Pilipino, ipatuman sa MRLO angprograma sa nasudnong industriyalisasyon. (Segurohonang mga katungod ug kaayohan sa mamumuong Moro.Tapuson ang diskriminasyon sa hisgutanang pang-empleyo,suhol ug benepisyo, promosyon, ubp).7. Iasdang ang nasudnon, pangmasa ug siyentipikong edukasyonug kultura. Maglunsad usab ang MRLO og kampanyasa literasiya ug numerasiya, adult education ug mgaedukasyong pangkomunidad.8. Maglunsad og mga programa ug proyekto sa katilingbanongserbisyo aron matubag ang mga batakang panginahanglansa katawhan ilabina ang mga kabus sa han-aysa Bangsamoro.9. Labawng pakusgon ang pakiglambigitay ug pakighiusa satanang progresibo ug rebolusyonaryong pwersa, grupoug organisasyon sa sulod ug gawas sa nasud aron maangkonang labing lapad nga suporta para sa rebolusyonaryongpakigbisog sa Bangsamoro. Skatawhang moroMarso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao79


80Marso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao


Ang mga Lumad sa Mindanao mao kadtong komunidad sa mga tawo kansang kaapu-apohannagpuyo dinhi sa isla sa wala pa miabot ang mga Katsila nga hangtud karon nagapatumangihapon og kinaraan nilang tradisyon ug kultura nga lahi sa mga Muslim ug Kristyano. Pananglitansa mga tradisyon: aduna silay mga datu, mga bagani/alimaong, kaugalingong sinultihan,nagatuo sa mga diwata/anito, nagahimo og tampuda, ug uban pang katilingbanon o kulturanhong kinaiya.Kadtong mga komunidad sa mga tumindok sa wala pa nag-abot ang mga Katsila apan sa proseso sa pagpanakopnabungkag ang ilang lumadnong sosyo-ekonomikanhon ug pulitikanhong mga sistema ug ang nabilin nalamang karon mao ang pinulongan, dili na malakip sa kasamtangang gitawag nato nga mga Lumad. Pananglitan,ang Kamayo ug Butuanon.Ang mga Lumad naglangkobsa 18 ka pundok nga mao ang mosunod:Ata, Bagobo/Ubo, Banwaon,B’laan, Dibabawaon, Kalagan, Kaulo,Higaonon, Mamanwa, Mandaya,Mansaka, Manobo, Mangguwangan,Matigsalog, Subanen, Talaandig, Tiboliug Tiruray.Kasagaran sa mga Lumadmakit-an gikan sa tiilan sa kabukiranngadto sa mga bukiron, lasangonug kahilit-hilitan sa Mindanao, uggamayng bahin sa kapatagan. Bisankun paspas ginailogan sa ilang yutangkabilin, nagpuyo sila sa lapadnga kayutaan nga paborable alangsa gerilyang pakiggubat. Anaa sila sa19 ka probinsya sa kinatibuk-ang 25ka probinsya sa Mindanao-Sulu.Nakapabilin ang mga Lumadsa ilang mga etnikong kinaiya ngalahi sa ubang populasyon bunga sailang pursigidong paningkamot ngamahuptan ang ilang katungod sa kaugalingongpaghukom.Apan tin-aw ang mga kabagohansa ilang mga katilingban subaysa gidaganan sa panahon. Angkasaysayan sa mga langyaw ngapagpanakop nakahimo og dakungkausaban sa ilang lumadnong mgasistema. Ang nagapadayon usabnga nasudnong integrasyon sa mganasudnong minorya sulod sa maslapad nga katilingban mibunga ogmahinungdanong mga kausaban sailang pulitika, ekonomiya ug kultura.Bisan sa hilit nga mga lugar ngagipuy-an sa mga Lumad nakasulodna ang ekonomiyang salapi nga mibungkagsa lumadnong produksyonnga alang sa kaugalingong konsumo.Sa daghang lugar, ang pananomalang sa kaugalingong konsumo gipulihano ginapulihan na sa pananomog mga igbabaligyang gulayon,kape, kakaw, mani, lubi ug uban pa.Ang pagkahoy-kahoy ug pangowaynga ginabaligya sa mga negosyanteusureromikaylap na.Marso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao81


katawhang lumadKATUNGOD SA KAUGALINGONG PAGHUKOMAng pagpahamtang sa burukrasyasa reaksyonaryong panggamhananug uban pang konohaydemokratikong mga proseso, samasa barangay, eleksyon, hukmanan uguban pa, miresulta sa pagkaguba sailang lumadnong sosyo-pulitikanhongsistema. Ang nagakusog ngamilitarisasyon sa mga lugar sa Lumadnakadislokar kanila gikan sailang mga pinuy-an ug misangpot sasistematikong paghuyang ug pagkabungkagsa ilang mga tradisyon.Ingonman, ang pagsulod samga konserbatibong simbahan ugrelihiyon sa mga lugar sa Lumadnagpahuyang sa lumadnong kultura.Ginadid-an sa maong mga institusyonang mga tawo sa komunidadnga mopatuman sa ilang lumadnongmga tinuohan tungod kono kay kanamga “buhat sa yawa”. Ang komersyalisasyonusab sa lumadnong kulturagipasamot pa sa turismo. Nagkadaghanang mga pista nga maymga bongga nga pasundayag sa lumadnongsayaw para makadani ogmga turista.Ang transpormasyon ug pagkawalasa ubang mga tradisyon,kustombri ug kinaiya sa kinabuhisa matag etnolenggwaheng pundokadunay lahi-lahi nga ang-ang.Adunay mga komunidad nga lalompa ang dulot sa ilang karaang mgatradisyon kun diin aduna pay mgadatu/manigaon nga ilang ginasangatansa mga problema ug tighusaysa mga bangi, adunay mga bagani/alimaong nga armadong tigpanalipodsa komunidad o sa datu, ugaduna pay mga baylan/balyan ngatigdumala sa ilang ispiritwal ngamga aktibidad ug panambal. Adunaymga komunidad nga aduna paykayutaan nga giilang gipanag-iya/gidumala sa tibuok klan samtangadunay uban nga wala na kay gibahin-bahinna ngadto sa matag pamilyaug ang pagtikad sa uma subay nasa matag indibidwal nga pamilya.Adunay uban nga pila na lamang sailang kulturanhong mga kinaiya angnagpabilin. Pinasikad niini, mabahinang ilang mga komunidad ngadtosa duha: 1) kadtong dominante paang mga tradisyon ug kultura; 2)kadtong nagpatigbabaw na ang bagongsosyo-pulitikanhong sistema ugpaspas ang pagkabungkag sa lumadnongsistema.Ang Mga DemokratikongKatungod sa mga LumadSama sa ubang mga nasudnongminorya, ang mga Lumad adunaymga katungod nga kinahanglanpanalipdan ug ipakigbisog aronmapalambo ang ilang interes ugkaayohan. Kini nga mga katungodnagsumikad sa ilang kahimtang isippundok sa katawhan ug sa ilangpartikular nga kasaysayan sa pagkanasudnong minorya. Isip pundok sakatawhan aduna silay mga batakangkatungod sa kinabuhi, kagawasanug panag-angay. Ug isip adunay lahi82Marso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao


nga etnikong mga kinaiya aduna silaydili-mahikaw nga katungod sakaugalingong paghukom ug ubanpang kasumpay nga mga katungodsa natad sa panginabuhi ug kultura.Apan, tungod sa kasamtangangkatilingbanong sistema nga nagasilbisa ekonomikanhon ug pulitikanhonginteres sa mga imperyalista uglokal nga reaksyonaryong nagharinghut-ong, ang mga demokratikongkatungod sa mga Lumad ginalapas,ginayatakan sa nagkalainlaing paagi.Busa anaa ang panginahanglan ngadepensahan ug ipanghingusog kininga mga katungod.Katungod saKaugalingong PaghukomKini ang katungod sa pagtakdasa kapalaran sa ilang kinabuhi. Kiniang nagahatag og kahigayonan sailang gawasnong paglambo isip komunidadsa katawhan. Nag-unangnagpunting kini sa katungod sa pagpalamboog sosyo-pulitikanhong istrukturanga haom para sa kinaiya sakinabuhi ug pag-uswag nila.Alang sa mga Lumad sa Mindanao,ang haom nga mga porma sakatungod sa paghukom sa kaugalingonmahimong magkahulagway saawtonomiya, representasyon ug espesyalnga mga balaod. Tungod kinisa nagkalainlaing ang-ang sa gidakonsa mga komunidad ug sa pagpabilino pagkabungkag sa ilang lumadnongmga tradisyon ug kultura.Diha sa pagtukod sa mga organosa pulitikanhong gahum sa unsamannga langkob, kanunay adunayespesyal nga pagtagad sa partikularnga mga kinaiya ug interes sa mgaminorya ug alang sa lokal nga awtonomiyaug tukmang gidaghanonnga representasyon diinman nagsagolang katawhan nga adunay nagkalainlaingetnikong kinaiya.Ang pagbulag dili haom tungodkay gagmay ang ilang populasyonug sosyo-ekonomiya. Natagik na silasa nagtunhay nga katilingbanongsistema sa nasud. Sige na silang kaubansa mga tagapatag diha sa patriyotikongarmadong pakigbisogbatok sa mga langyaw nga madaugdaugon.Ang ilang kalingkawasangikan sa pangdaugdaog ug pagpahimulosnadugtong sa bag-ong demokratikongrebolusyon sa uban ngakatawhang Pilipino.Katungod sa Yutang KabilinKatungod sa mga Lumad ngailhon ang ilang teritoryo isip ilangpinuy-anan ug panginabuhian sukadpa sa ilang kaapo-apohan. Angmga Lumad kinsa sa dugay nang katuigannag-angkon sa kayutaan ngailang gipuy-an ug pangabuhian maona hinoon ang nahimong mga iskwatersa ilang yuta. Ang ilang yutangkabilin giilog o padayong ginailogsa mga imperyalista, komprador,agalong yutaan ug burukrata kapitalistapinaagi sa armadong pwersaug sa tataw nga mga maniobra sapagpatitulo og yuta. Nawad-an o ginahikawansila sa tinubdan sa ilangkinabuhi. Sama kini nga gihikawansila sa katungod nga mabuhi. Angmaong katungod nila kinahanglanKATUNGOD SA KAUGALINGONG PAGHUKOMdepensahan ug ipanghingusog aronmasiguro ang pagtunhay ug pag-uswagsa ilang mga katilingban.Katungod nga Ilhon ug Palamboonang Lumadnong KulturaKabahin sa kinabuhi sa mgaLumad ang ilang kultura. Kini angnagsalamin sa ilang panginabuhi ugkatilingbanong relasyon. Diha usabnila ginapadayag ang ilang mgapagbati ug pangandoy. Busa, alangsa malangkubong pag-ila sa mgaLumad isip katawhan, mahinungdanonang pag-ila ug pagrespeto sailang lumadnong kultura. Katungodsa mga Lumad nga palamboon angilang kultura ug ubang mga positibongbahin sa ilang mga lumadnongtradisyon.Ang pag-ila ug pagrespeto salumadnong kultura naglakip sa pagsupaksa bisan unsang mga paagi sapagguba, pagbiay-biay, pagyatak ugpagkomersyalisa sa lumadnong kultura.SKinutlo gikan sa Ispesyal nga Kursosa Lumad (IKL), Komisyon sa Mindanao(PKP-MLM, 1999)katawhang lumadMarso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao83


kontra-rebolusyonIMPERYALISTANG INTERBENSYON UG PASISMO SA ESTADOAng mga Kontra-rebolusyonaryong Oplan sa KaawaySa sayong bahin sa dekada 70 sukad sa pagkatukod sa unang sanga saPartido Komunista ng Pilipinas (PKP-MLM) ug mga unang yunit sa BHBsa Mindanao, wala nay hunong ang atake militar sa kaaway batok sa rebolusyonaryongkalihukan. Sa tuig 1971 hangtud sa dayon nang pagsulod sadekada 80, gilunsad ang mga kampanya ug operasyong militar sa mga batalyonsa Philippine Constabulary (karon PNP) ug Armed Forces ofthe Philippines (o AFP). Ang maong mga kampanya ug operasyondunay kinaiya nga “nip-in-the-bud” o sa laing pagkasulti, puohonsamtang huyang pa. Mao nga kung asa namatikdan sa kaaway nganaay yunit sa BHB, bubuan dayon niya kini og dinaghang pwersasa tumong nga puohon dayon kini samtang dili pa makasanay ugdili pa molig-on. Daghang mga rebolusyonaryo ang bayanihongnakalas apan sa kinatibuk-an, wala mapugngi sa kaaway ang pagkaylapsa armadong rebolusyon sa mga probinsya sa Mindanao.Sa pagsugod sa dekada 80 paspas nga mikaylap ang rebolusyonaryongkalihukan sa kasyudaran ug kabukiran sa tibuok nasud,apil dinhi sa Mindanao. Aron mapugngan ang padayong pagkaylapug pagkusog sa rebolusyonaryong kalihukan, nagmugna angmga reaksyonaryong rehimen sa mga gitawag nga National InternalSecutiy Plan (NISP) ug subay niini dunay ilang kinatibuk-angInternal Security Operation (ISO) nga maoy naga-implementar samga plano sa operasyon o Oplan. Kini nga mga NISP-ISO dunaykinaiya nga kumprehensibong pulitiko-militar nga sa batakan nagsubaysa mando sa imperyalistang US pinasikad sa ilang kasinatiansa Byetnam ug ubang nasud kun diin nagalunsad kini og giyeranga “Low Intensity Conflict” (LIC) o dili-deklarado ug “limitado”lang nga gubat. Sa kasaysayan, ang LIC unang gigamit sa Pilipinassa CIA nga si Edward Lansdale aron puohon ang Hukbong Mapagpalayang Bayan (HMB) panahon sa rehimeng Magsaysay niadtongsayong bahin sa dekada 1950.Ang mga Oplan sa tanang miaging reaksyonaryong rehimenhangtud sa pagkakarong rehimeng US-Aquino sa batakan, gibasesa US counter-insurgency program batok sa mga kolonya ug semikolonyaniini sa tibuok kalibutan, sama sa Byetnam, Laos, Cambodia,Latina Amerika, Africa ug uban pa.84Marso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao


Ang Deployment sa Pwersa, Estratehiyaug mga Pamaagi sa Operasyon sa KaawayDunay upat ka infantri dibisyon sa AFP sa tibuokMindanao, gawas pa kini sa Deep Reconaissance batalyonmatag dibisyon, mga Cadre Batalyon, mga SpecialForces Batalyon, mga Scout Rangers Batalyon ug Marinebatalyon. Gigamit usab sa reaksyonaryong rehimen sakontra-insurhensya ang mga Special Action Forces, Regionalug Provincial Safety companies sa PNP, ug mgaCAFGU units. Dunay mga field artillery ug light artillerybrigades, Engineering brigades, ug Airforce (transportug attack helicopter ug bomber planes), apil na ang mgaK-9 units. Nakabaton usab kini og mga abanteng pangkomunikasyonsama sa Harris radio ug pangsurbeylansnga mga kahimanan sama sa drones nga nakuha niini gikansa imperyalistang US.Sa pagsugod sa OBL2 sa rehimeng US-Arroyo niadtongulahing bahin sa 2006, gi-re-organisa ang AFP saMindanao gikan sa usa lang ka kumand (Southern Command)nga milangkob sa tibuok Mindanao ngadto saduha: Ang Eastern Mindanao Command (Eastmincom)nga molangkob sa tanang BHB erya sa kinadak-ang bahinsa Mindanao; ug ang Western Mindanao Command(Westmincom) nga molangkob sa tanang Moro erya apilWestern Mindanao Region sa BHB sa Zamboanga Peninsula.Ang Eastmincom gilangkoban sa tibuok pwersa sa10th ID, 4th ID, ug kabahin sa pwersa sa 6th ID; samtangang Westmincom gilangkoban sa 1st ID ug kabahin sapwersa sa 6th ID.Sa pagsugod sa OBL2 gigamit niini ang estratehiyanga win-hold-win. Plano sa kaaway nga unang gub-onang Southern Mindanao (SMR), samtang pugongan angubang mga rehiyon sa Mindanao; isunod ang North EasternMindanao Region (NEMR) samtang pugongan anggidahom nga maguba nga SMR ug ubang mga rehiyonsa Mindanao; ingon gihapon ang himoon sa ubang mgarehiyon hangtud nga mahurot na pagguba sa kaawayang tanang mga rehiyon sa isla ug ibalhin na ang pagatimansa maong mga rehiyon sa PNP. Ingon ani usabang buhaton sulod sa mga rehiyon, unang pokusan angusa o duha ka natarang gerilya, samtang gipugongan anguban, unya ibalhin ang pokus sa usa o duha ka nataransamtang pogungan ang uban, hangtud nga nahurot napagguba ang tanang mga nataran sa usa ka rehiyon. Saproseso mogamit kini sa konseptong Clear, Hold, Consolidate,Develop (CHCD) kun diin ilunsad niini ang dinagkuug sustinidong kombat nga operasyon aron “hawanan”Marso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao85


kontra-rebolusyonIMPERYALISTANG INTERBENSYON UG PASISMO SA ESTADO(clear) ang erya, “hawiran” (hold)ug “ikonsolida” (consolidate), unya“palamboon”(develop) kini.Sa yugto sa “paghawan” gilunsadang sobsob, sustinido ug dinagkungmga operasyon militar sa usaREGIONDIVISIONSMR 10 TH , 4 TH ,6 THFULL BATTALION(nakonsentra sa usa kapartikular nga rehiyon)28 TH , 67 TH , 71 ST , 66 TH , 60 TH ,25 TH , 84 TH , 69 TH SRBNEMR 4 TH , 10 TH 29 TH , 36 TH , 30 TH , 3 RD SF, 6 TH SRC,5 TH SFC, EB coy,FSMR 10 TH & 6 TH 73 rd , 27 th , 2nd EB, 2ndMBLTNCMR 4 TH 8 th , 58 th , 52 nd ECBWMR 1 ST 10 th , 55 th , 53 rdTOTAL37 BNS + 15 BNSka natarang gerilya o sub-rehiyonaron “hawanan” kini sa mga pwersanggerilya. Kung malamposon angilang paghawan, “hawiran” (hold)nila ang erya pinaagi sa pagpundarsa Integrated Defense SystemNADEPLOY SALAINLAINGREHIYON39 TH , 7 TH ,46 TH , 75 TH26 TH , 6SRC,23 RD , 2 ND SF93 RD SF5 TH , 33 RD18 TH, 4 TH DRB72 ND IB10 TH DRBsama sa pagtukod sa mga CAFGUdetatsment, barangay tanod ug mgaintelligence <strong>net</strong>work. Mosunod niiniang yugto sa pagkonsolida, kundiin, ilang kontrolon ang lokal ngakagamhanan ug tukoron ang mgakontra-rebolusyonaryong mga organisasyon.Kung sa ilang pagtuokontrolado na nila ang lumpong samga baryo o tibuok natarang gerilyailang ilunsad ang mga “pangkalamboang”programa sama sa pagtukodsa mga impra-istruktura, mga sosyoekonomikongproyekto, 4Ps ug ubanpa. Sumala pa, human niini, ipasa nanila ang pagdumala sa erya ngadtosa PNP aron mobalhin na usab silasa laing target nga teritoryo. Apan,ubos sa OBL 1 ug 2 wala mahitabonga napasa nila ang responsibilidadsa pagmintinar sa mga erya sa BHBngadto sa PNP, usa kini ka tin-awnga timailhan nga pakyas ang AFP.Apan sa dagan, dakung pakyasang kaaway tungod kay wala magubaang SMR ug ubang mga rehiyonsa Mindanao; malamposong nalunsadsa mga rehiyon sa Mindanao angaktibong depensa, napreserba ugmitubo ang mga rebolusyonaryongpwersa. Bisan sa nag-unang targetnga rehiyon walay usa ka higayonnga nalukop o nadungan niini pagatakiang tanang mga nataran tungodkay kulang kini sa mga tropabusa usa-usa o pipila lang ka nataranang dungan-dungang giatake niini,ug sa ingon, nakalugar ang mga nalugakannga mga nataran sa pagkonsolidaug pagpalapad, paglunsad saagreb ug mga taktikal nga opensiba.Ang mga operasyon sa AFP nagasubayusab sa konseptong TRIAD(Intelligence operation, Civil MilitaryOperation o CMO, ug CombatOperations). Sumala pa, kining tuloka operasyon managlambigitay.Gikinahanglang ilunsad nilaang operasyong intelligence aron dunayilang igong kahibalo sa basengmasa nga ilang gustong bungkagon,ug sa mga gerilyang pwersa ngabuot nilang puohon. Gawas sa mgaregular nga intelligence operatives,86Marso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao


nagatukod kini og mga impormersa mga kabaryohan (BIN o Barangayintel <strong>net</strong>work), apil sa mga eskwelahanug komunidad sa kasyudaranaron maoy panukaran sa ilang mgaoperasyong militar sa kabukirano kasyudaran.Ang CMO mao ang sangkapalang sa mga operasyong psywar(panglingla inubanan sa panghulga).Sa miagi ang nag-unang pamaagi niinimao ang RSOT (Re-engineeredSpecial Operations Team) nga sa kasamtangangipulihan sa pangalangCOPD (Community Organizing forPeace and Development) o Peaceand Development Team kon PDT.Ginalunsad nila kini diha sa mgalumpong sa kabaryohan kun diin gituohannila nga aktibo ang rebolusyonaryongkalihukan aron gub-onang atong rebolusyonaryong baseug hikawan sa suportang masa angmga gerilyang pwersa. Sa kasyudaranginalunsad usab ang COPD oPDT sa mga komunidad ug eskwelahanaron hikawan sa base ug suportaang dayag ug demokratikong kalihukangmasa sa kasyudaran. Angilang mga COPD direkta usab nganagakolekta sa mga impormasyonkalambigit sa mga baseng masa uggerilyang pwersa aron magamit samga kombat nga mga operasyon.Kabahin sa kalihukan sa COPDang pagdani sa mga kabatan-onanpinaagi sa paghatag og mga suholsa kwarta o celfon, pakigrelasyonsa mga sundalo ngadto sa kababayen-an,may mga kaso sa pag-rape,pagtortyur aron makakuha’g impormasyon,ug mga pagpatay sa mga gikatahapangmasang lider. Ang mgayunit sa COPD tinuyong mipuyo sasentro sa baryo o komunidad, anguban mipuyo sa balay sa mga masaaron himoong taming ang masa okomunidad batok sa atake sa BHB.Tungod niini, nahimulag ug gikasilagankaayo kini sa katawhan nga mgayunit sa AFP. Halos tanang COPDang nabirahan sa atritibong o kahaanihilatibong aksyon sa mga yunit saBHB, samtang dili usab epektibo kinisa mga lugar kun diin lig-ong nakonsolidanato ang baseng masa, busa sakinatibuk-an, pakyas kini.Kabahin usab sa CMO, naghimoang kaaaway og klase-klasengkatikaran sa pagpangilad aron mabag-oang pasistang imahe niini samata sa katawhan. Lakip na dinhiang mga pagpahigayon og massclinic, ibot ngipon, pagpanglimpyosa eskwelahan, pagpapel kun dunaykalamidad, pagpanghatag og mgabugas, ug uban pa. Gipakusog niiniang pagdaut sa kalihukan pinaagi samass media, pagpasundayag nila ogmga kontra-komunistang mga video,ug pagparada sa mga gitawag nilang“surrenderees.” Anaa usab ang mgapagpang-psywar sa mga pamilya samga rebolusyonaryo ug progresibo,ug pagpanghasi sa mga masanglider. Aktibong nagapakatag og mgabakak ug tinumotumong istorya angilang mga spokesperson gikan saang-ang sa Eastmincom ug Westmincom,hangtud sa mga dibisyon, brigadeug batalyon. Gigamit sa CMOug sa tibuok Oplan Bayanihan angmga ahensya sa gobyerno, mga pulitiko,mga negosyante ug uban panggitawag nilang “stakeholders”ngakontra-katawhan.IMPERYALISTANG INTERBENSYON UG PASISMO SA ESTADOMga Tipo sa Operasyong Pangkombatsa AFPAng kombat nga operasyon ginalunsadaron sa pagbagat, paglukongug pagpuo sa mga gerilyangpwersa. Ginalunsad usab kini aronsa paghawan sa erya sa mga gerilyaisip pagpangandam ug paghatag ogseguridad sa COPD sa usa ka targeterya. Sa panahon sa kombat ngaoperasyon, nagakolekta usab angtropa sa kaaway sa mga impormasyongikan sa ilang mga <strong>net</strong>work saimpormer sa erya.Nagkalainlain ang mga konseptoug taktika sa operasyon ngagisulayan sa mga yunit sa AFP. Dunayilang ginganlan og “KeyholeApproach”, kung diin ilang unahonpag-ataki ang gituohan nilangpinakapusoran nga erya sa usa kaSRC o Natarang Gerilya, aron abugonang mga gerilya sa relatibonghuyang nga mga baryo/erya sa palibotnga gawas sa “keyhole”, ug didtokini bagaton ug puohon sa ubanpang mga kombat yunit nila samasa nahitabo sa OBL2 sa Front 14. Sasinugdanan naglisud pag-adjust angmga gerilyang pwersa sa BHB saF14, apan dihang mikatag sa tibuokkontra-rebolusyonMarso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao87


kontra-rebolusyonIMPERYALISTANG INTERBENSYON UG PASISMO SA ESTADONEMR ang mga dinagkung T.O. saBHB, milugak ang pokus sa kaawaysa F14. Imbes nga mapuo, mas midakuug mikusog ang maong natarankung itandi sa panahon human gikuso-kusokini sa OBL2. Wala magamitsa kaaway ang “Keyhole approach”ngadto sa SMR tungod kay dili kiniepektibo batok sa mas katag ug sobsobnga mga banatan sa mga sub-rehiyonug nataran.Gisulayan usab nila ang konseptong“Cougar” kun diin ginaabogpinaagi sa sobsob, sustinido ugdinagkung operasyon kombat angrebolusyonaryong pwersa gikan sabaseng gerilya ngadto sa mga lugarkun diin kusog ang kutay sa paniktiksa kaaway. Sa mga lugar diin huyangang ilang paniktik, ginalunsad gihaponnila ang operasyong kombatug intelligence, ug limitadong CMOaron manguha og impormasyon ugabogon ang gerilya ngadto sa lugarkun diin kusog ang ilang paniktik.Tinuyong dili nila lunsaran saoperasyong kombat ug COPD anglugar kun diin kusog ang ilang kutaysa paniktik aron magkumpyansa angpwersang gerilya ug masayon nakini puntingon sa ilang mga kutay saintelligence, ug paspas ug sorpresakining atakehon.Daghan pang mga pamaagisa operasyon ang gilunsad sa AFPsa mga rehiyon sa Mindanao samasa “venus fly trap”, bloke-matagbloke,pagsudlay sa erya ug uban pa,nga sa pipila ka higayon nakadulotog kadaut sa atong mga pwersanggerilya, apan wala kini makabungkagog bisan usa ka natarang gerilyasa Mindanao.Ang gidak-on, gisobsobon uggidugayon sa mga operasyon saAFP sa Mindanao nagadepende saang-ang sa kumand nga nagalunsadniini. Ang mga operasyon ngagipangulohan mismo sa ang-ang saEastmincom o kaha sa ang-ang saDibisyon kasagaran binatalyon ngapwersa ang ginamobilisa, apil angScout Rangers company, test missionsa Scout Rangers, Special Forces ngasuportado sa mga armored ug artillery,airforce ug ubang mga yunit ugnagalangkob sa mga erya sa targetnga sub-rehiyon. Kasagaran niinimoluntad sa duha ka semana hangtudsa usa ka bulan, apan halos ginalunsadka usa o kaduha sa usaka tuig.Sulod ning miaging pipila katuig, ang mga operasyon ubos saOBL2 ug OPB nga gipangulohanmismo sa Eastmincom nag-unangnagpokus sa SMR. Niining tuig 2012sa upat ka sunod-sunod nga higayon,milunsad ang Eastmincom og dibisyonnga operasyon sa NEMR ngamilungtad og tagtulo ka semana, 30ka hugna nga brigada nga operasyonug 10 ka hugna nga batalyon ngaoperasyon.Ang tanang reaksyonaryongrehimen nagtumong nga sulod satermino sa ilang administrasyonmahukmanong pukanon ang rebolusyonaryongkalihukan pinaagisa ilang mga NISP. Apan human sasiyam ka tuig nga termino sa rehimengUS-Arroyo, ang bangis niiningOBL 1 ug OBL 2 napakyas nga pukanonang rebolusyonaryong kalihukan,gani dugang mikusog pa gyudang mga rehiyon sa Mindanao. Walamatangtang ang pokus niini sa SMRug ingon man sa NEMR tungod kaymabayanihon ug mapangahasongmisukol ang katawhan ug tibuok rebolusyonaryongpwersa. Napakyasusab kini sa pagpugong sa ubang rehiyonsa Mindanao sa pagpahibaliksa kalagsik ug kusog sa mga rebolusyonaryongpwersa sa maongmga rehiyon.Pagpuli sa rehimeng US-Aquino, milunsad dayon kiniog bag-ong NISP, ang OplanBayanihan (OPB). Sama samga gisundan niini, ang reaksyonaryongrehimen nagtakdanga pahuyangon hangtud sahingpit nga pukanon ang rebolusyonaryongkalihukan gikantuig 2011 hangtud sa <strong>2013</strong>.Ang tuig 2014 hangtud 2016gitakda niini nga yugto sa pagkonsolidaog pangkalamboangprograma, unya ipasa na saPNP ang hingpit nga paglutossa mga nahibiling BHB, aron88Marso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao


motutok na ang AFP sa mga suliransa nasudnong seguridad batok sapanggawas nga hulga.Dugang gipakusog niini angmga pwersa sa AFP nga ibatok saBHB sa Mindanao. Sa kasamtangan,mokabat sa 12 ka batalyon ang gideploysa SMR, 7 ka batalyon sa NEMR,5 ka batalyon sa North Central MindanaoRegion (NCMR), 4 ka batalyonsa Far South Mindanao Region(FSMR), ug 4 ka batalyon sa WesternMindanao Region (WMR). Apil mgareserbang pwersa sa mga dibisyon,mokabat sa 40 ka batalyon tananang gideploy sa AFP sa mga erya saBHB sa Mindanao. Mokapin lang sa10 ka AFP batalyon ang nag-atubangsa mga Moro erya. Kini nga pagbahinaysa pwersa nagpakita nga giilasa kaaway nga mas dakung hulga saMindanao ang pwersa sa BHB, ilabinakay mikunhod ang armadongpag-alsa sa mga Moro.Aron mahulipan ang dakungkakulang sa pwersa batok sa BHB,gipakusog ang pagrekluta sa mgaCAFGU ug direktang gipasalmotkini sa mga opensibang operasyon.Ang Public Safety Batallion ug PublicSafety Company sa PNP sa mga rehiyonug probinsya direktang ginamobilisana usab karon batok sa BHB.Apan bisan pa niini, kulang gihaponang pwersa sa AFP alang sa epektibongpaghikaw sa inisyatiba sa mgagerilyang pwersa.Aron piangan ang dayag ugdemokratikong kalihukang masasa kasyudaran, ang mga specialnga pundok sa AFP ug mga “deathsquad” mipatay sa mga aktibista ugmga personalidad sa dayag nga kalihukangmasa, taga mas-midya, mgarelihiyoso ug mga aktibistang kontrasa dinagkung pagmina ug magunubongmga industriya . Daghan usabang giapil sa mga tinumo-tumongkaso, apil mga membro sa pamilyasa mga rebolusyonaryo. Grabe usabang mga bangis nga paglapas sa tawhanongkatungod diha sa mga operasyongmilitar sa AFP sa kabukiran.IMPERYALISTANG INTERBENSYON UG PASISMO SA ESTADOWala kini makasumpo sa masukolongdiwa sa katawhan, gani, samakadaghang higayon ang mga katawhansa kabukiran nga nadislokarmibakwit ug militanteng miprotestabatok sa militarisasyon sa kabukiranug kaylap nga mga kalapasan satawhanong katungod.Direktang Interbensyonsa Imperyalistang USNagkaigting ang direktang interbensyonsa armadong pwersa saUS sa Mindanao. Gikan sa orihinalnga 600 nga tropa sa US nga gideploysa Pilipinas matag tuig, nadugangankini pinaagi sa “Balikatan Exercises”.Gawas pa kini sa mga military advisersnga direktang nagamando samga operasyon sa AFP. Direktangnagasuplay ang imperyalistang USsa mga kahimanang iggugubat saAFP sama sa gunship helicopters ngadunay katakus moataki bisan gabii,bomber plane, artillery, high-poweredrifles, elektronikong pangsurbeylansug mga bala, apil mga iro para saK9 units. Mismo ang mga tropa saUS nagtabang sa pagsurbeylans ugubay-ubay na ang mga report ngadirekta silang miapil sa mga operasyongkombat sa AFP batok sa NPA.Dili halayo sa posibilidad nga direktana gyud nga manginlabot angpwersang militar sa US niining mosunodnga mga tuig, ilabi na kungmakita niini nga wala nay katakusang kasamtangang rehimen sa pagpugongsa padayong pag-asdang sarebolusyon ug mameligro ang ekonomikanhonginteres sa imperyalistasa nasud.kontra-rebolusyonMarso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao89


kontra-rebolusyonIMPERYALISTANG INTERBENSYON UG PASISMO SA ESTADOPakyas ang Unang Duha ka Tuigsa OPB sa Rehimeng US-AquinoKung himoong sukdanan angunang duha ka tuig sa labihan kabangis nga OPB sa rehimeng US-Aquino, tataw nga pakyas kini tungodkay mitubo ang tanang rehiyonsa isla sa halos tanang natad sarebolusyonaryong pakigbisog. Samosunod nga kapin sa tulo ka tuignga nahibilin sa termino sa rehimengUS-Aquino, masaligon kita nga dililang pagpakyas sa OPB ang atongmakab-ot kun dili, labaw sa tanan,ang pagkumpleto sa mga rekisito saatong gubat sa katawhan aron motikangkita sa estratihikong yugtosa panagpatas.Tin-aw nga nagkagrabe angpangkalibutang krisis sa kapitalismonga direktang nagapahuyangusab sa rehimeng US-Aquino satanang natad. Paspas nga nahimulagkini sa katawhan tungod sapagdumili niini nga ipatuman angilang demanda kalabot sa agraryongreporma, nasudnong industriyalisasyon,patrimonya ug soberenyasa nasud, pagpanalipod ug pagpahiulisa kinaiyahan, pagsilot sa mganakalapas sa tawhanong katungod,pagpakgang sa korapsyon, ug ubanpang katilingbanong isyu.Kining ekonomikanhong krisissa kasamtangang rehimen nagalimitausab sa iyang katakus sa pagsumposa nagaasdang nga gubat sakaawhan, apan tungod sa iyang reaksyonaryongkinaiya, himoon niinikutob sa mahimo nga i-prayoridadang pagpakusog sa iyang militararon sumpuon ang pag-asdang sagubat sa katawhan. Gipadaku niiniang infantry battalion, scout rangerug mga special forces, ug magtukodog mekanisadong mga batalyon.Sa nagapadayong pagkusog saarmadong pakigbisog, mahimongpadak-on pa ang mga pwersa sa AFPsa Mindanao batok sa NPA. Mahimongmodugang sila gikan sa Luzonug <strong>Bisaya</strong>s ug paggamyon angilang pwersa nga nag-atubang samga Moro erya tungod sa dakungpagkunhod sa armadong pakigbisogsa Moro. Hinoon, kinahanglanpa nilang atobangon angmga nagkatag pa nga mgaarmadong pundok sa hanaysa katawhang Moro nganagpabiling aktibo sama saBangsamoro Islamic FreedomFighters (BIFF). Limitadolang usab ang makuhaniya nga tropa gikan saLuzon tungod kay nipis nakaayo ang deployment saiyang tropa niining duha kadagkung mga isla.Gubat sa katawhan angatong tubag sa OPB! Dunayinternal nga kapasikaransa mga rebolusyonaryongpwersa sa Mindanao aronmoabante. Atong dugangnapalig-on ang mga sangkapalang sa mas dinagkungpagtikang niining miagingmga tuig. Paspas nga nalatagnato ang atong base,napakusog ang hukbo, nalunsadang agreb, nalatag ang pundasyopnsa dayag demokratikongkalihukang masa sa kasyudaran,napalapad ug napalig-on ang alyansaug napalapad ug napalig-on angPartido sa mga rehiyon sa Mindanao.Hugot natong huptan ang diwangmasukolon ug posturangpalaban sa pulitika ugmilitar ug tumanon ang mga masukulongtahas nga gisangon kanatosa nasudnong sentro, apil na angmga partikular nga tahas nato samatag rehiyon.Ingon pa ni Sun Tzu, “ilhonang kaugalingon, ilhon ang kaawayaron gatusan ka libo nga sangka angatong madaug”. Busa, bisan kungsa estratihikong pagtan-aw “tigrengpapel” lamang ang reaksyonaryongrehimen, sa taktikal nga pagtan-awatong seryosohon ang pagtuon sa kalig-onug kahuyangan niini, dungansa pag-ila sa atong mga kahuyanganug kalig-on aron dili kita masugamaksa mga kapakyasan. S90Marso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao


1983-1990Sa South Eastern Mindanao, nahitabo ang panagsangka sa Bo. Libay-libay,Maco, Com Val;Sa KMD, napuo ang detatsment sa 9th IB diin napatay si Col. Somera;Ambus sa Bo. Rebe, Godod, Zamboanga del Norte, diin napuo angnagsakay nga usa ka kumpanya nga tropa sa kaaway ug nakuha ang kapin50 ka armas;Sa North Central Mindanao Region (NCMR), sunod-sunod ang banat dihasa hi-way padulong Butuan-Cagayan de Oro, diin nabanatan sila Col.Arriola ug si Col. King niadtong Pebrero ug Marso 1983;Sa North Eastern Mindanao Region (NEMR), gi-raid ang PC coy sa Arasasan,Surigao Sur ug Siargao Island nakakuha’g kapin 40 ka HPR.1990-19991990 Abril 19. Gubat sa Sumait, Marihatag, SS; 23 kaaway patay; 37HPR klening; 14 ang POW1992 Pebrero 14. Aras-asan ambus 49 ka HPR ang klining, 52 ka sundalosa 3rd IB ang namatay ug 5 ang POW.199_ Ambus sa Lukasan2000-20122001. Raid sa Mabini PNP, kun diin kapin 30 ka HPR ang naklining.200__. Ambus sa Bongloy200__. Night fighting/ ambus sa Nabunga, Lingig o Boston ; Sgt. Lawasna-POW.200__. Raid PNP sa Lingig ug ambus sa reinforcement.2003. PICOP raid, kun diin 96 ka HPR ang nakumpiska.2007. Abril. Raid sa Dapecol , kun asa kapin 100 ka armas ang nakumpiska.2008. Dungan nga pag-raid sa Gen. Luna ug Dapa PNP stations sa SiargaoIsland.2008. Raid sa Luna Sur2009. Raid sa PNP Station sa Mlang, North Cotabato.2008. Raid sa Bagangga2011. Raid sa tulo (3) ka higanteng mina (TMC, THPAL, PGMC) sa Claver,Surigao del Norte.2012. Raid sa Tigbao, Zamboanga del Sur2012. Raid sa Army/Cafgu detatsment sa Binicalan, Agusan sel Sur.2012. Raid sa Earthsaver Security Agency, kun diin 66 ka HPR ang nakuha.Marso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao91


katawhan ug kinaiyahanAng NDFP-Mindanao nagpadangat sa pahasubosa mga pamilya sa mga biktima ugmga nakalingkawas sa bagyong Pablo, ilabina ang katawhan nga pinakagrabeng naigosa kalit nga pagbaha ug pagdahili sa yuta sa DavaoOriental, Compostela Valley, Surigao del Sur, ug dakungbahin sa Mindanao, apil ang Palawan ug kabahinsa Kabisay-an. Buot usab namong ipadangat angamong simpatiya sa mga nagbangutang mga pamilyaug kahigalaan sa mga sundalo sa AFP nga namataydihang naanod sa lapukon nga baha sa New Bataan,probinsya sa Compostela Valley.Resulta sa bagyong Pablo, ang namatay sa Mindanaomokabat sa 1,200, liboan ang naangol ug gatusanpa ang nawala. Ang kadaut ngadto sa tanomgibanabanang mokabat na sa P37 bilyon sa Davao delNorte pa lang ug P4 bilyon sa uban pa, ug nagbilin salinibong mag-uuma nga grabeng nag-antus ug magulanon.Gibahaan usab ang mga syudad diin daghan angnakalas, samtang linibo ang napugos pagbiya sa ilangmga nangaguba nga balay.Isip tubag niining grabeng katalagman, ug sangalan sa mga rebolusyonaryong pwersa, ang NDFP-Mindanao mideklara ug kaugalingong hunong-butopara sa BHB sa mga eryanga apektado sa kalamidadaron mahimong luwas,walay babag ug paspas angpagluwas sa mga biktima,ug sa pagpahigayon sa paspasug walay bara nga pagtunolsa serbisyong reliefsa mga apektadong komunidad.Kini nga ceasefire hinanalingipatuman sa alas12 sa udto sa Disyembre 5hangtud sa alas-12 sa udtosa Enero 3, <strong>2013</strong>, ug mahimongipadayon kun gikinahanglandepende sa mahimongresulta sa pag-assesssa kondukta sa ceasefire.Sa pakigkonsultahaysa Komisyon sa Mindanaosa Partido Komunista ngPilipinas ug sa mga hingtungdangKumand sa BHBsa mga apektadong erya,ang tanang mga yunit saBHB nga langkob niiningdeklarasyon sa ceasefire gimandoannga dili maglun-92Marso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao


sad og taktikal nga opensiba sulodsa gitakda nga petsa. Hinoon, amonggiawhag ang AFP-PNP-CAFGU ngadili gamiton ang kalihukan sa pagluwas,pagkuha sa mga patay, pagapod-apodsa relief nga hinabang,pagpahiuli sa kadaut sa komunidadug paglunsad sa COPD isip pangtabonsa ilang mga operasyon militarbatok sa BHB ug sa katawhansa erya. Sa ingon niini nga kahimtang,ang tanang yunit sa BHB dunaykatungod nga panalipdan angilang kaugalingon ug ang katawhannga grabeng nag-antus na tungodsa kalamidad.Nanawagan usab kami satanang mga yunit sa BHB sa mgaapektadong erya, nga motabang,kung ikatugot sa kahimtang sa seguridadug ilang rekurso, sa pagluwassa mga biktima, pagkuha samga patay, pag-apod-apod sa mgahinabang ug pagpahiuli sa kadaut.Sa samang paagi, among gi-awhagang tanang mga rebolusyonaryongpwersa ug katawhan nga tipononang ilang mga hinabang aron samakausa pa atong ipakita ang atongpagpakabana alang sa mga biktima.Ang pinakadakung kadaut ngadunay malahutayong epekto, ngamahimong dili dayon maamgohan,mao ang giguba sa bagyong Pablonga gatusan ka libong ektarya samga nahibiling mabagang kalasangansa Southern ug Northern Mindanao.Kini nga kadaut maoy resultasa dakung pag-usab sa klima, ngagimugna, sa usa ka bahin sa dilina-mahibaliknga kadaut ngadtosa kinaiyanhong palibot sa kalibutansa mga imperyalistangmina, logging ug agri-bisnis ngamga plantasyon. Sa pikas bahin,ang sobrang pagpainit sa kalibutantungod sa sobrang pagbugasa carbon sa kahanginan gikansa sobrang pagkunsumo sa fossilfuel sa ngalan sa sobra kaayongganansya. Karon nga nahanawna ang nahibiling mabagang kalasangan,atong dahumon angkapid-an nga negatibong epektongadto sa atong kinaiyahan nga mahimongmosangpot sa mas subsobug mas kusgan nga mga bagyo saumaabot, apil na ang posibilidad samas dinugay nga La Nina ug El Nino.Ang kagamhanang Aquino walagyud makakat-on gikan sa mapaitnga mga pagtulun-an sa bagyongSendong, sa kalit nga pagbaha sa Ormoc,ug sa ubang susamang hinimoansa tao ug natural nga mga kalamidad.Mipasigarbo kini nga andam sabisan unsa mang kalamidad, apan sakamatuoran, grabeng gipakyas angkatawhan diha sa kapakyas sa pagpanalipodkanila batok sa mga naturalnga kalamidad.Ang grabeng naigo mao angmga lungsod sa Bagangga, Cateelug Boston sa Davao Oriental; NewBataan ug Monkayo sa CompostelaValley; ug Lingig ug Hinatuan saSurigao del Sur. Kini mao ang nahimutangansa mga halapad nga mgaplantasyon nga gipanag-iyahan saDole ug Sumifro, apil mga dagkungmina sama sa Indophil. Ang kabukiransa Diwata nga nagdugtong niininga mga kalungsuran, napayhag nasulod sa miaging 50 ka tuig sa dinagkungpag-logging nga gitukod saimperyalistang US ug Hapon, kakunsaboang mga lokal nga dagkungburgesyang kumprador sama nilaValderama, Alcantara ug Andres Sorianosa PICOP.Pipila ka adlaw sa wala pamohasmag ang bagyong Pablo, siNoynoy Aquino napikon nga miingon,“dili kini ti-aw-ti-aw lang”, dihangwala dayon misugot ang mgakatawhan nga mobakwit. Atong tinawondinhi nga inay basulon ang katawhan,angayang molihok dayonsiya sa pagbakwi sa iyang luag ngapalisiya kalabot sa mina, logging ugagri-bisnis nga mga plantasyon. Sapagpasa sa EO 79, ang maki-usa kabahin nga Mining Act of 1995 gipasamotug mibutyag lang sa pakigkunsabosa gobyernong Aquino sa mgalangyawng kapitalistang monopolyonga mga kumpanya sa kaalautan sakatawhan nga sumala pa iyang gia-katawhan ug kinaiyahanMarso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao93


katawhan ug kinaiyahanlagaran ug sa unogan sa katawhansa kalibutan.Dili ti-aw-ti-aw lang kung angkatawhan miawhag sa hinanalingpag-undang sa operasyon ug pagpahawasa dagkung mina sama saXstrata-SMI sa mga utlanan sa SouthCotabato, Davao del Sur ug SultanKudarat; Toronto Ventures, Inc. saZamboanga Peninsula; TaganitoMining Corporation, THPAL, PGMC,Phelix Mining ug SRMI tanan samga probinsya sa Agusan-Surigao,nga tin-aw nga hulga sa mga komunidadsa Lumad, Moro, mag-uumaug mangingisda sa mga apektadongerya. Tin-aw nga dili ti-aw-ti-aw dihangang katawhan misupak ug nagawhagsa pag-undang sa pagpalapadsa mga plantasyon nga gipanag-iyasa Dole, Del Monte ug Sumifru, ngamaoy hinungdan sa halapad ngapagdahili sa yuta ug ubang timailhansa pagkadaut sa kinaiyahan. Diliti-aw-ti-aw dihang ang US, Chinaug ubang imperyalistang nasud padayongnagdumili sa pagpirma saKyoto Protocol nga nagtumong sadakung pagpakunhod sa carbon ngaibuga sa kahanginan.Sa mga nangaging dekada, angDavao ug Bukidnon sulagma langnga maigo sa bagyo. Apan, dinasig saway katagbaw nga kahakog alang sasobra kaayong ganansya, ang imperyalistaug lokal nga nagharing hutongnagtinabangay sa pagmugna sakahimtang nga nag-usab sa klima sakalibutan. Busa, nag-awhag kami sakatawhang Pilipino sa pagpakusogsa kalihukan sa pagpaundang sa imperyalistangpagmina, logging, ugagri-bisnes nga plantasyon karon na.Kinahanglang maghiusa ang katawhansa kalibutan aron pagpaundangsa imperyalista pagpainit sa atongpla<strong>net</strong>a. Kinahanglang kita magmalig-onug molihok na aron dili kawangang tanan, sa dili pa modangatang mas kusgan pa sa bagyong Pabloug hurricane Sandy nga miigo saNew York City, USA, ug papaon kitangtanan hangtud sa kahangturan!Maghiusa ug luwason angkinaiyahan! Maghiusa ugmakigbisog batok sa dinagkungpagpangawkaw sa atong kinaiyanhongbahandi sa imperyalista uglokal nga nagharing hut-ong! S94Marso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao


Blag! “Agay, djaw, ahak!” Unapa nakong gabii sa poste natagakna ‘ko sa akong duyan. Hay, kalahira gyud sa kinabuhi sa NPA. Di nakomalikayang makabati og kamingawsa akong pamilya apil sab sa kalaaydinhi sa bukid. Maayo ra pudnatagak ko, naputol ra tong mgahuna-hunaa.“Kas, ok ra ka diha, lagubo lagi?”Nakabati diay akong silingan, matayulaw man.“Lagi bay, namabaw nako’g ugsok‘tong kahoy.” Hay, iugsok napudnako ug balik, hinuon di pa man pudko katulgon.“Ali na lang di ari dobol ta, ugmana lang na ayoha.”“Daghang salamat bay.” Salamat,ugma na tika problemahon, akonghuna-huna sa naibot nga kahoy.“Ako diay si Jamal, katulgonnaka?” ila-ila dalang pangutana sakaubang magpadobol nako.“Ako diay si Martin. Di pa, nganoman?”dungan kamusta.“Maayo, soundtrip sa ta,” gipakusganniya gamay ang bolyumsa radyo. “Asa man ka stretcher,duyan?”Pangutana na pud niya.“Dinhi lang ko sa sako bay, walaman ko maanad anang duyan,” dalingtubag nako.Taod-taod mi nag-sharing ni Jamal,sabay paminaw sa iyang radyo.Gipasabot ko niya bahin sa pakigbisog,sa katilingban ug sa kinabuhi sa hukbo—bagdak diay ang ngalan atongkahoy. Nisaysay sab siya sa iyang mgakasinatian kadtong naa pa siya sa gawasug apil na sab sa iyang paglihok.Makatandog ang iyang kasaysayanpero dili ni talagsaon sa atong katilingbansa mga iskwater sa kasyudaran.Dali ra ko nasuod niya ug nisalignako niya. Niabli sab ko sa kapait samga katubhan sa kabanikanhan.“Hay…kinabuhi sa kabus, may pagmaminaw sa ta og sounds,”storyangJamal.“Awitin ng kabataan, awitin ngpanahon,” kanta sa radyo.“Ilisan untang lyrics ba?”“Unsa pud ang iilis?” pagutananako.“’Awit ng kalayaan, awit ng rebolusyon…hehe tulog na sa ta,ugma napud,” gipalong dayonniya ang radyo.“Sige nagduka napud ko,ugma napud,” mipiyong nako ug natulog….“Mata na Tin, alaskwatro trenta na,”dala pikpiksa ako.“O,” tubag nako. Bilargyud kaayo ko, unsa kahaming orasa nakatulog.“Paminaw sa ta sa JUANRADIO, makuha man angDabaw di ari. Dili bitaw tapindown, hehe,” gi-on niyaang radyo, gipahinayan uggibalhin dayon sa AM.“Star FM lang ta kas,”akong hangyo.“Unya lang, mamalita sata aron dili ta mahimong bakinga nahulog sa tabay,” kalitsiya nga mihilom ug seryosonga namati sa hedlayn.“Giambus sa mga rebeldengNew People’s Army ilalum sa AmeranSaripada Command ang mga nagpatrolyangsundalo sa 57IB sa TalaingodDavao Del Norte” hedlayn sa balita saradyo.“Duol ra ni sa ato, kadaugan kas,”ilhan ang kalipay sa iyang dagway ugdili pud nako malikayang madasig sabalita. Migunit si Jamal sa iyang AK.“Motampo sab ta Tin, pero sapagkakaron tagdon sa nato ang mgadetalye,” ug nagsugod na dayon siyaog panghipos.“Kas pwede makigdobol na langko nimo,” hangyo nako.“Ngano gung dili,” tubag niyangnakapagaan sa akong huna-huna,naa na gyud ko’y tinuod nga amigoug suod nga kauban sa paglihokalang sa katawhan….Bulan na sukad sa akong pagsampa.Daghan na ko’g naila ug nasuodnga kauban sama kang siawon ngaMoke, sipaton nga si Bill, kugihan ngasi Lisar, ug si hilomon nga Roy. Peroang pinakasuod pa gyud nako kay siJamal. Hinay hinay na sab ko nga na-Marso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao95


mao man gud na ang nahitabo saakong manghod,” lungkoy siya ngamitubag.Daghan pa gyud diay kong walamahibal-an bahin kang Jamal, peronakita nako pareha ra mi nga pait ogkasinatian sa burges nga katilingban.“Kabantay ka sa mga klase sakanta nga nanggawas karon Tin?”kalit niyang pangutana samtang nagkaonmi sa posti.“Ngano man?” pangutana nakokay wala kaayo nako nasabtan iyangpangutana.“Paminawa gud kining kanta.”Gipakusgan dayon niya ang bolyumsa radyo. Nagtukar ang Upuan.“Unsa man ang imong nabantayan?”pangutana niya utro.“Nagkumpara sa datu ug pobre,murag naa nay bahin sa kalisod.” Muragnakasabot-sabot nako sa iyangpangutana.“Wala hinuoy sulbad pero naghulagwayna og kalisod ba?” storya niya.“ Dili lang ni ang kanta nga napaminawannako nga naghulagway sa kalisod,”dungag pa niya.“Pero sa una ra man tingali nangmga ingon ana,” akong tubag.“O, pero mas daghan ug maskuyaw ang mga mensahe karon. Timailhanni nga daghan na ang walagiganahan sa katilingban.”“Ngano man?” akong pangutana,nalibog napud ko.“Ang mga kanta kabahin sa kulturaug ang kultura salamin sa pulitikaug ekonomiya,” nagngisi siya nga mitubag.Didto mi nanukad nga mitaastaaspa among pag-sharing bahin sakahimtang, problema ug kasulbaransa atong problemadong nasud.Sunod adlaw sama sa ubangadlaw, apan– BOOOM! Bratatatatat!BOOM! BOOOM! Bratatatat!“Kaaway sa alas-12! Primo babag!Pugngi na diha!” singgit sa kumand,nadikitan nami sa sundalo.“Tin OK raka?” pangutana ni Jamalsa ako.“Asa man ta?” nagkurog nako saakong unang reyd.“Hapa lang diha, mag-agad tasa kumand,” kalmado niyang tubagsa ako.“Tersera maniobra sa wala!” singgitsa kumand.“Ali na,” giingnan ko niya ugako siyang gisundan. Pero ang mgasunod nga mga panghitabo dili nagyud nako malimtan sa akong enterokinabuhi. Naigo sa dughan si Jamalsamtang nagmaniobra mi. Naratol koug gisulayan pa nako siya og luwas.Nagahilak na lang kong nagaguyodsa iya paingon sa pwede kakoberan.Nagasuka na siya og dugo wala na kokabalo kung unsay buhaton.“Tin….” Hinay na iyang tingog.“Lahutay…dad-a ni.” Mitulo ang luhasa iyang mata ug gibutang niya angiyang kamot sa iyang beltbag.Namatay siya uban sa isa pa kakauban nga ako gihapong nahigala.kapahaum sa paglihok isip sundalo sakabus. Sa mga ED nga akong nakuhalabad man ang ulo malipayon mansab ko ilabina nga naa sila Jamal ugamong PG nga si Linda nga tigpatinawug tig-sharing sa ako pagkahumansa mga pagtuon. Dugang sabnakapadasig nako ang akong agapnga M14 nga gahapon lang gi-isyu sakauban. Adtong higayona hapon nami nakabalik gikan sa - kung si Mokepa ang moestorya, OS— OperationSupply. Diretso ko nga miuli sa postearon maka-ilis.“Dali, nindot ang kanta,” malipayongtawag ni Jamal pagkakita sa akoa.“Musta ang supply?” iyang pangutana.“Naay trisbe ug kape,” nagtisngiko nga mitubag.“Kana! Mabahin na unta dayonsa mga SO,” nalipay pud siya nga miabotna ang tabako, tulo na pud mi kaadlaw nga walay likit-likit.Samtang nag-ilis ko kalit langsiya nga mi-istorya sa ako, “Pamati-aang mensahe aning kantaha.” Magdalenaang sonata. “Daghan na saakong gigikanan, dili nimo sila mabasolnganong naingon ana sila.” Walakaayo nako siya masabtan. Sa akonghuna-huna hugaw man nang mgaburing.“Ngano man? Nakatlan lang mantingali na sila,” pasiaw nako siyanggitubag.“Sobinismo kana! Ang gobyernoug ang sistema ang angay nga basulon,”seryoso siya nga mitubag.“Wala pa ko’y nailhan nga giganahananang trabaho-a. Napugosrana sila sa kalisod, sa walay pulosnga pagka SP-SK aning nasura!” muragsuko na siyang naga-istorya.“Joke ra to oy, ayaw ka highblood,”nahibulong ko, karon ra nakoni nasinati sa iya.“Pasaylo-a lang ko Tin. Hay…Luwas mi nga naka-withdraw apanbug-at ang akong kasing-kasing. Dina ko kahilak, nahurot na ang luhaapan ang kasakit ug ang dagway sapagkamatay ni Jamal wala pa mawala.Sa among gipahulayan, walanako madala akong bag pero naaang beltbag ni Jamal nga nagkadugo.Akong gilantaw ang sulod. Naa angiyang radyo. Nitulo ang akong luhanaglantaw labina nga nakita nakoang tatak: “Para sa imo Kuya.”Jamal dili gyud taka kalimtan.Mopadayon ko sa atongnasugdan. Namartir man ka,imong handumanan ug radyo padayonnakong dad-on uban saatong gipakigbisogan. S96Marso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao


Dear Mahal ko,Kumusta? (Hehehe…Mora mansab wala ‘ta magkita gahapon no?)Matud pa sa mga burgis nakongbarkada, ingon ini gyud daw ang“pre-wedding jitters”—kana bangmag-alingasa samtang nagkaduolang kasal. Excited ra gyud sigurokaayo ko nga morag kanunay kongdi mahiluna. Sayod ka na man gyudsa atong kasaysayan, pero tuguti konga isaysay usab nako kini pinaaginiining sulata.Samtang gisulat-kamot nako kini,mibati gyud kog kakalma. Labawngnatibuok ang akong pagbati alangkanimo ug perspektiba para sa atongrelasyon. Walay duda nga ikaw angakong tinuod nga minahal ug resolbadoko nga makauban ka isip asawaug kauban sa atong pagrebolusyon…Kaniadtong yanong estudyantepa ko sa kolehiyo, nangandoyko nga makahuman sa akong kursoaron makatabang sa pamilya ug mamahimongpropesyunal. Nagtoo konga kini lang ang mamahimong dagansa akong kinabuhi, susama saubang yanongestudyante ngaanaa sa mga tulunghaan. Dihangnahimo kong lider-estudyante saakong kolehiyo, giduolan ko’g usa kaaktibista ug gipasabot ko nganongdunay nangdaug-daog ug dinaugdaug.Napaklaro sa akoa nga 1% angnanag-iya sa bahandi sa atong katilingbanug 99% ang gihikawan niini.Akong nasabtan nga mailog lang sakatawhan ang gihikaw kanila pinaagisa armadong pakigbisog.Sukad niadto, nahimo na akongaktibong miyembro sa KabataangMakabayan ug sa ngadto-ngadto, saPartido isip lumilihok sa YS.Dakong kasorpresa nako dihanggipaabtan ko sa usa nako ka kolektibnga adunay kaubang Moro nga nagpadangatkanako og programa paramag-integrasyon.Samtang nagkaduol na angadlaw sa pagplastar sa atong integrasyon,dili nako masabtan akonggibati. Naay kakulba ug kahinam ngamahimamat ka ug mailhan, dili nako kahulat nga makita ka. Miabot nagyud ang adlaw sa atong panagkitaug pagplastar sa atong integrasyon.“Ikaw diay na?” kini ang una nakongnalitok dihang nagtagbo ‘ta tungodkay pamilyar nako imong nawong.Akong nahinumduman nga ikaw mandiay ‘tong instruktor sa Pol-Eco saBKP namo.Kulba usab tungod kay parehongfirst time nato nga masulod sa prosesosa proletaryong relasyon. Nahiusahansa mga namunong kauban ngakausa sa usa ka semana ang atongadlaw sa integrasyon. Ako naa saprimera Abe ug ikaw naa sa segundaBaking; mao nga usahay dili kalikayannga magboluntir gyud ko og kabo’gtubig aron makita ka, ilabina sayo sabuntag (hehe).Subay sa rekomendasyon kanakosa sentro sa urban ug sa personalusab nako nga hangyo nga mabutangko sa gimbuhatong militar, gipakuyogko sa trabahong milungtad og kapinbulan; maong usa ka semana lang ‘tanagkahimamat sa CS. Dihang layo naang tagsa-tagsa natong nahimutangan,dili nako mapugngan nga magsulatsa imoha adlaw-adlaw sa akongdala nga notebook, bisan nga dili panimo kini mabasa ug bisan ngitngitna, sa pagdahum kanunay nga dunaykauban nga moadto sa imong nahimutangan,ako na lang ipadala. Hangtudnga imo pud kong gisulatan. Nalipayko sa atong sistema sa komunikasyonkay makita nimo ang effort sa atongmatag-usa aron mas magkailhanay ta.Tungod kay kritikal among trabaho,nabati nako imong kabalaka. Kanunayko nimong ginatugunan nga hinautmagmalampuson ang among trabahoug walay mahitabo nga dili maayosa amoa. Sa pagpadayon sa atongpagsinulatay, nagkahiusa ta ug naginambitaynga ang katawhang Morosusama pud sa ubang katawhang gipahimuslanug angay maghiusa aronmatagamtaman ang katungod sa kaugalingongpaghukom ug maangkonsa tibuok katawhan ang hingpit ngakalingkawasan.Marso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao97


Nasabtan na pud nako nganonglunod-patay ang katawhang Moro sapakigbisog tungod kay makasaysayanonang grabeng pagpahimulos ugpagpihig kanila sa natad sa ekonomiya,politika ug sa mismong relihiyon.Sulod sa kapin tulo ka bulan,nagkalalom ang atong panag-ilhanaymaong pagkahuman sa upat ka bulan,gihisgutan nato ang atong integrasyon,kun aduna na bay pagbati.Nakita nga positibo, lambo ug minglamposatong integrasyon. Gihulatna lang nato ang assessment para sapormal nato nga pagsulod sa relasyon.Tungod lagyo atong mga teritoryongnahimutangan maonggipaniguro na nato daan nga pagnaugnato gikan sa CS, plastadoang atong komunikasyon. Subayman gud sa kasinatian sa mga magkarelasyonnga layo og yunit, nahimongbagahe ang distansya ug dilimakanunayong komunikasyon.Dihang gisulod nato ang relasyon,wala nakoy laing pangandoy kundili ang labaw pang pagpalambo niinisamtang padayong nagaserbisyosa katawhan ug sa rebolusyon. Sapagdagan sa mga adlaw, nahimongmas lambo atong paggunit sa atongmga tahas sa pag-asdang sa pakigbisogug mas mihugot atong baruganansa pag-alagad sa katawhan.Dako nakong kalipay nga ikaw akongkarelasyon tungod kay gugma sa katawhanug sa rebolusyon ang nahimongpundasyon nato ug nahimongsaksi ang masang kabus sa atongpanaghigugmaay.Ug tuod, sa kapin tulo ka tuignato nga magkarelasyon, labaw kitangmilambo sa atong mga kahiusahanug panagbangi nga prinsipyadonatong giresolba, taliwala sa kalayosa atong mga ginalihukan. Samtangpadayong nagapalig-on ang atongrelasyon, wala na koy laing ginahulatkundili ang pakaslan ka sulod saPartidong naggiya ug naghiusa saatoa ug sa katawhan. Ako na siguroang pinakamalipayong tawo dihangnaiskedyul na ang atong kasal. Andamnakong magkuyog kita hangtudsa kadaugan nga atong dungan ngagipanday. Salamat sa giya sa Partido.Salamat sa masa ug sa mga kauban.Nagmahal kanunay,Ka. John PaulPaghotKahilom sa kagabhion gibuakSa paghot sa mga iro nga andam mopaakMga tunob naggukod ang tikangNagdali pagpalayo sa iro nga sabaan.Paghot lang gihapon bisan walay nakitaHait nga panimhot nakatimaho bisan nakalabay naSinati sa tereyn ug mga masaNaglihok nga yunit gerilyaSa eryang rekoberi, paghot sa kaadlawonKaaway nagsulod may dakung operasyonBuntod ug mga lubas suhironPagpangita ug pagpuo sa gerilyang platunKusog nga paghot taliwala sa kahinanokTimbakuwas, abtik, kalit og bakudDetenido nagdamgo, nahigmataKagawasan nanawag sa baseng gerilyaPaghot sa sentro sa baryo o hilit nga purokMadungog hangtud sa pikas buntodMata nga tagbalay sa iro nagbadlongIpabiling sekreto asa ang gerilya padulongGerilya sa paghot alertoKinahanglang tago ang paglihok aron dili mabistoKung magginaspang kaaway dili masurprisaSa pagpadayag-dayag daghan na ang nadisgrasyaSa konsolidadong erya paghot kontroladoWala nay bantayan nga kawatan o dautang tawoNagbantay sa kahusay ug kalinaw sa baryoGrupo sa depensa ug milisya nga armado98Marso <strong>2013</strong>NDF-Mindanao


Kumpletohonang mga rekisitossa pagkab-ot saestratehikongpagkapatas!

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!