Là một ngành khoa học xã hội, lý luận v ề nhà nước và pháp luật có đối tượngnghiên cứu riêng của mình. Việc nghiên cứu làm sáng rõ đối tượng nghiên cứu củakhoa học lý luận v ề nhà nước và pháp luật có ý nghĩa quan trọng v ề nguyên tắc, bởi vìđối tượng nghiên cứu không ch ỉ nêu rõ những nội dung c ơ bản của khoa học đó màcòn xác định c ả khuynh hướng nghiên cứu và nhiệm v ụ của nó, đưa ra c ơ s ở cho sựphân định s ự khác biệt giữa khoa học này với khoa học khác.Nhà nước và pháp luật là những b ộ phận thuộc kiến trúc thượng tầng, có mốiquan h ệ mật thiết với những hiện tượng, b ộ phận khác trong thượng tầng kiến trúccũng nh ư c ơ s ở h ạ tầng, vì th ế nó được nhiều ngành khoa học khác nhau nghiên cứu.Lý luận v ề nhà nước và pháp luật với t ư cách là một ngành khoa học pháp lý nhấtnghiên cứu đồng thời c ả hai hiện tượng nhà nước và pháp luật.Nhà nước và pháp luật là hai hiện tượng xã hội có quan h ệ mật thiết, gắn bólẫn nhau, tồn tại không th ể thiếu nhau. Trong s ự xuất hiện và phát triển, giữa nhànước và pháp luật có mối quan h ệ hữu c ơ, chúng tạo thành hạt nhân chính tr ị - pháp lýcủa thượng tầng kiến trúc của xã hội, nhà nước tồn tại không th ể thiếu pháp luật, bởivì theo nghĩa chung nhất, nhà nước là một t ổ chức có h ệ thống c ơ cấu nhân s ự trênmột trật t ự pháp lý được hình thành t ừ những quy định của pháp luật. Và ngược lại,pháp luật là sản phẩm của quyền lực nhà nước, th ể hiện ý chí hợp quy luật và điềukiện khách quan mà nhà nước nhận thức được, nhưng chính nhà nước lại ph ụ thuộcvào pháp luật xuất phát t ừ nguyên tắc xã hội hợp pháp.Lý luận v ề nhà nước và pháp luật nghiên cứu nhà nước và pháp luật một cáchtoàn diện. Đối tượng nghiên cứu của nó là những vấn đ ề chung, khái quát và c ơ bảnnhất, nh ư:- Các khái niệm, phạm trù v ề nguồn gốc, bản chất, chức năng, hình thức, vaitrò, giá tr ị xã hội của nhà nước và pháp luật.- H ệ thống các tri thức chung v ề nhà nước và pháp luật trong lịch s ử: nhà nướcvà pháp luật chiếm hữu nô l ệ, nhà nước và pháp luật phong kiến, nhà nước và phápluật t ư sản.- H ệ thống các tri thức chung của kiểu nhà nước và pháp luật xã hội ch ủ nghĩa.T ừ thực tiễn nhà nước và pháp luật của các nhà nước xã hội ch ủ nghĩa, đặc biệt làthực tiễn của nhà nước và pháp luật xã hội ch ủ nghĩa Việt Nam đ ể hình thành nhữngkhái niệm, những phạm trù th ể hiện các mặt khác nhau của nhà nước và pháp luật xãhội ch ủ nghĩa.H ệ thống các tri thức nói trên là các tri thức chung, gi ữ vai trò ch ủ đạo, làm nềntảng cho việc nghiên cứu các khoa học pháp lý chuyên ngành và khoa học pháp lý ứ ngdụng. Nó cũng là h ệ thống tri thức lý luận cần thiết cho hoạt động quản lý nhà nước.Tóm lại, đối tượng nghiên cứu của khoa học lý luận v ề nhà nước và pháp luậtlà những quy luật đặc thù của s ự ra đời, hình thành, phát triển, những đặc tính chungvà những biểu hiện quan trọng nhất của nhà nước và pháp luật.III. PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU CỦAKHOA HỌC LÝ LUẬN V Ề NHÀ NƯỚC VÀ PHÁP LUẬTĐ ể có quan niệm đầy đ ủ v ề phương pháp luận của khoa học lý luận v ề nhànước và pháp luật, trước hết cần làm rõ khái niệm phương pháp.Theo định nghĩađược đưa ra trong T ừ điển tiếng Việt của Viện ngôn ng ữ học- Viện Khoa học xã hộiViệ t Nam thì :”phương pháp là cách thức nhận thức, nghiên cứu hiện tượng của tự
nhiên, đời sống xã hộ i”, qua đó, dưới dạng chung nhất phương pháp được hiểu làphương thức giúp tìm hiểu s ự vật, hiện tượng và quá trình.Phương pháp luận của lý luận v ề nhà nước và pháp luật là phương thức (lậptrường xuất phát và quan điểm tiếp cận) nghiên cứu các hiện tượng nhà nước và phápluật .Ch ủ nghĩa duy vật biện chứng và ch ủ nghĩa duy vật lịch s ử cung cấp cho lýluận v ề nhà nước và pháp luật phương pháp luận. Nói một cách chính xác, các quyluật, nguyên tắc, phạm trù, khái niệm của triết học duy vật biện chứng và triết họcduy vật lịch s ử đã cung cấp kh ả năng nhận thức được một cách chung nhất, khái quátnhất và đầy đ ủ nhất hiên tượng nhà nước và pháp luật, vì th ế nó tr ở thành phươngpháp luận của lý luận chung v ề nhà nước và pháp luật.Phương pháp luận Mác - Lênin đòi hỏi khi nghiên cứu nhà nước và pháp luậtphải xuất phát t ừ hai quan điểm sau:- Quan điểm duy vậ t: nhà nước và pháp luật phải được nghiên cứu trong mốiliên h ệ với đời sống vật chất của xã hội, coi đó là nguồn gốc sâu xa của s ự xuất hiện,tồn tại và phát triển của nhà nước và pháp luật.- Quan điểm biện chứ ng: nghiên cứu nhà nước và pháp luật phải đặt trong sựvận động, phát triển, biến đổi, trong những mối liên h ệ biện chứng và những mâuthuẫn vốn có của nó.Những yêu cầu c ơ bản của phương pháp luận Mác - xít đòi hỏi:-Th ứ nhấ t, nghiên cứu nhà nước và pháp luật phải ở trong s ự phát triển lịch sửc ụ th ể. Nhà nước là t ổ chức quyền lực chính tr ị của một quốc gia trong một giai đoạnlịch s ử c ụ th ể. Pháp luật là h ệ thống quy tắc x ử s ự có tính bắt buộc chung do nhànước ban hành hoặc thừa nhận trong từng giai đoạn lịch s ử c ụ th ể. Vì th ế, việc nghiêncứu chúng phải gắn với các điều kiện lịch s ử c ụ th ể, tức là phải cân nhắc tất cảnhững đặc điểm và điều kiện đặc thù của s ự tồn tại, phát triển của thực tiễn lịch sửc ụ th ể trong giai đoạn phát triển của nhà nước, của các quan h ệ xã hội, chống giáođiều, rập khuôn, máy móc.-Th ứ hai, nghiên cứu nhà nước và pháp luật phải trong mối liên h ệ biện chứngvới các yếu t ố quy định chúng. Nhà nước và pháp luật là những yếu t ố thuộc kiến trúcthượng tầng của xã hội, bởi th ế nó phải được xem xét trong mối quan h ệ với c ơ sởkinh t ế - yếu t ố quy định nó. Trong điều kiện nền kinh t ế th ị trường nh ư hiện nay,càng cần phải chú ý tới mối quan h ệ không tách rời giữa nhà nước và pháp luật vớicác quan h ệ kinh t ế, quan h ệ s ở hữu. Mặt khác, vấn đ ề quan h ệ giữa các giai cấp, cácgiai tầng và các nhóm xã hội cũng là những nhân t ố tác động mạnh m ẽ tới nhà nước vàpháp luật. Bên cạnh đó, các yếu t ố truyền thống dân tộc, tình hình quốc t ế, hoàn cảnht ự nhiên cũng có những tác động nhất định tới s ự tồn tại và phát triển của nhà nước vàpháp luật. Do đó, khi nghiên cứu nhà nước và pháp luật chúng ta cần chú ý tới tất cảcác yếu t ố đó.Th ứ ba, nghiên cứu nhà nước và pháp luật phải trong trạng thái “động”, tức làphải đặt nhà nước và pháp luật trong trạng thái vận động và phát triển của môi trườngxã hội mà nó tồn tại. Thực t ế đời sống xã hội và thực t ế đời sống pháp lý đóng vai tròquan trọng trong việc nghiên cứu nhà nước và pháp luật. Phải t ừ thực tiễn thực hiệnquyền lực nhà nước, hoạt động sáng tạo pháp luật, bảo v ệ và áp dụng pháp luật củac ơ quan nhà nước đ ể hình thành, b ổ sung và phát triển h ệ thống các khái niệm, phạm
- Page 2 and 3: Lý luận v ề nhà nước và p
- Page 6 and 7: trù lý luận chung, ch ỉ đạ
- Page 9 and 10: ản chất của nhà nước và
- Page 11 and 12: tắc t ổ chức quyền lực tr
- Page 13 and 14: nước, giai cấp thống tr ị
- Page 15 and 16: nhất của nó được th ể hi
- Page 17 and 18: Tính tất yếu khách quan của
- Page 19 and 20: Các yếu t ố hợp thành b ộ
- Page 21 and 22: Có hai hình thức cấu trúc nh
- Page 23: CHƯƠNG IVNHÀ NƯỚC CH Ủ NÔ
- Page 26 and 27: Toà án cũng được hết sức
- Page 28 and 29: Nhà nước phong kiến có các
- Page 30: c ơ quan với các chức v ụ q
- Page 33 and 34: Âu, hợp thành giai cấp thốn
- Page 35 and 36: Đây là hoạt động thường
- Page 37 and 38: triển của ngh ị viện t ư s
- Page 39 and 40: Nhà nước T ư sản có các h
- Page 41 and 42: CHƯƠNG VIS Ự RA ĐỜI, BẢN C
- Page 43 and 44: - Song song với việc xoá b ỏ
- Page 45 and 46: CHƯƠNG VIIHÌNH THỨC VÀ CHỨC
- Page 47 and 48: Liên bang Cộng hoà xã hội ch
- Page 49 and 50: Tất c ả các nhà nước xã h
- Page 51 and 52: -Phương pháp quản lý kinh t
- Page 53 and 54: CHƯƠNG VIIIB Ộ MÁY NHÀ NƯỚ
- Page 55 and 56:
Theo quy định của Hiến pháp
- Page 57 and 58:
dân cấp dưới, đồng thời
- Page 59 and 60:
nhằm đảm bảo phát huy tính
- Page 61 and 62:
CHƯƠNG IXNHÀ NƯỚC TRONG H Ệ
- Page 63 and 64:
động của toàn b ộ b ộ má
- Page 65 and 66:
- Các quyết định của các t
- Page 67 and 68:
- Tăng cường hiệu qu ả côn
- Page 69 and 70:
Giai đoạn đầu giai cấp th
- Page 71 and 72:
lao động tiến b ộ, giai cấ
- Page 73 and 74:
chỉnh của pháp luật lên cá
- Page 75 and 76:
diễn ra theo trình t ự: pháp
- Page 77 and 78:
CHƯƠNG XIIPHÁP LUẬT CH Ủ NÔ
- Page 79 and 80:
II. PHÁP LUẬT PHONG KIẾN1. B
- Page 81 and 82:
CÂU HỎI ÔN TẬP1. Hãy phân t
- Page 83 and 84:
pháp luật phong kiến, pháp lu
- Page 85 and 86:
ngày càng được m ở rộng.
- Page 87 and 88:
Trong giai đoạn đầu của nh
- Page 89 and 90:
CHƯƠNG XIVBẢN CHẤT, VAI TRÒ
- Page 91 and 92:
giai cấp công nhân, dưới s
- Page 93 and 94:
xã hội, hướng các hành vi x
- Page 95 and 96:
- Giáo dục ý thức tôn trọn
- Page 97 and 98:
Văn bản quy phạm pháp luật
- Page 99 and 100:
điểm phát sinh hiệu lực c
- Page 101 and 102:
H ệ thống cấu trúc của ph
- Page 103 and 104:
những người tham gia t ố t
- Page 105 and 106:
H ệ thống hoá pháp luật là
- Page 107 and 108:
vai trò to lớn. Ví d ụ nhữn
- Page 109 and 110:
- Ý thức pháp luật của cá
- Page 111 and 112:
- M ở rộng dân ch ủ, công k
- Page 113 and 114:
Ngoài những đặc tính chung c
- Page 115 and 116:
3. Ch ế tài: là một b ộ ph
- Page 117 and 118:
Quy phạm pháp luật dứt khoá
- Page 119 and 120:
- Nội dung của quan h ệ pháp
- Page 121 and 122:
tịch.Ch ủ th ể quan h ệ ph
- Page 123 and 124:
- Căn c ứ vào tiêu chuẩn ý
- Page 125 and 126:
CHƯƠNG XVIIITHỰC HIỆN PHÁP L
- Page 127 and 128:
Th ứ ba, áp dụng pháp luật
- Page 129 and 130:
Áp dụng pháp luật tương t
- Page 131 and 132:
chúng ta cần phải tiến hành
- Page 133 and 134:
2. Cấu thành vi phạm pháp lu
- Page 135 and 136:
- Vi phạm dân s ự: là những
- Page 137 and 138:
Th ứ ba, v ề ch ủ quan đó l
- Page 139 and 140:
Pháp ch ế xã hội ch ủ nghĩ
- Page 141 and 142:
t ổ chức và hoạt động b
- Page 144 and 145:
CHƯƠNG XXIĐIỀU CHỈNH PHÁP L
- Page 146 and 147:
Giai đoạn th ứ nhất, quá tr
- Page 148 and 149:
luật, một yếu t ố nào đó