Języki Obce w Szkole - Biblioteka Cyfrowa Ośrodka Rozwoju Edukacji

Języki Obce W Szkole n r 3/2008 m a j/czerwiec(Sadownik 1999:38). Język dziecka kształtuje sięwięc przez reakcje na najbliższe otoczenie. Teoriebehawiorystyczne traktują uczenie się jako procesmechaniczny, jako reakcje na bodźce audytywnelub wizualne (Roche 2005:15), imitację usłyszanychkonstrukcji językowych. Zdaniem A. Szulca(1984:25) dziecko zaczyna stopniowo wyróżniaćz percypowanych kontinuów fonicznych określonestałe elementy mające wpływ na koordynację(re)produkowanych dźwięków z konkretnymicelami i potrzebami w określonych sytuacjachżyciowych.Natywistyczna teoria uczenia się wychodzinatomiast z założenia, że przyswajanie językajest zdeterminowane genetycznie, to znaczy, żezakodowane w mózgu określone konstrukcje językowemają charakter uniwersalny i są specyficznedla każdego człowieka. Cechy dziedziczne sąprymarne w opozycji do doświadczeń nabytychw kontaktach ze środowiskiem fizycznym i społecznym.Według B. Sadownik (1999:44) procesuczenia się języka jest współzależnością biogenetycznejstruktury kognitywnej i konkretnego doświadczeniajęzykowego. N. Chomsky (1975:172)twierdzi natomiast, że język ma inną strukturę niżzachowanie i dlatego człowiek nie może przyswoićsobie wszystkich zdań, które wcześniej wypowiadaprzez naśladowanie i powtarzanie. Ludzietworzą raczej nowe zdania z ograniczonegozasobu słownego i stałego systemu reguł. Uczeniesię języka przez dzieci jest procesem kompleksowym,wymaga dużo czasu, a wyjaśnienie modeluprzyswajania reguł gramatycznych i leksykalnychjest możliwe jedynie dzięki wrodzonemumechanizmowi przyswajania języka o statusieidei wrodzonych i niezależnych od inteligencjiposzczególnych osób uczestniczących w procesieglottodydaktycznym (language acquisition device= LAD). Pozwala to dzieciom nauczyć się językaniezależnie od ich rozwoju kognitywnego,intuicyj nie i nieświadomie, a ich otoczenie odgrywapodrzędną rolę. Można zobrazować to zapomocą następującego schematu:Nowoczesna glottodydaktyka wskazuje naróżnice ilościowe i jakościowe między akwizycjąjęzyka prymarnego i uczeniem się języka obcego,ponieważ język ojczysty determinuje w zasadniczysposób proces przyswajania języka. Według teoriipsychobiologicznych, podobnie jak u N. Chomsky’ego,zdolność językowa jest uwarunkowanagenetycznie. E. Lenneberg (1967:108) ujmujeto jako proces dojrzewania. Stoi on na stanowisku,że rozwój mózgu jest bardzo ważny dla rozwojuprzede wszystkim sprawności językowych.Poziom języka i zdolności językowych człowiekajest według niego zależny od poziomu procesudojrzewania i specyficzny dla każdego człowieka.Badacz wychodzi z założenia, że przy narodzinachi we wczesnym dzieciństwie dwie półkule mózgowew równej mierze uczestniczą w przetwarzaniui gromadzeniu informacji. Obie półkule mózgowesą biologicznym składnikiem organizmu i są niezależneod doświadczenia. Przyswajanie językajest możliwe tak długo, jak długo mózg jest plastyczny,czyli do okresu dojrzewania.Kognitywna teoria uczenia sięPierwszy wkład do rozwoju kognitywnej hipotezyrozwoju dziecka znajdujemy u J. Piageta,który zajmował się problematyką procesówmyślowych u dzieci. Rozróżnił on cztery fazyrozwoju kognitywnego dzieci. Pierwsza faza,sensomotoryczna, osiągana w wieku 2 lat, tookres, kiedy dzieci uczą się nowych pojęć, poznającformy, wielkości i inne właściwości otaczającejich rzeczywistości za pomocą zabaweki innych przedmiotów (Roche 2005:108). Drugafaza, preoperacjonalna (2-7 lat), to faza rozwojuinteligencji symbolicznej, dziecko uczy się symbolireprezentujących koncepty i obiekty i jestw stanie nazywać pewne przedmioty ze swojegootoczenia (Roche 2005:108-109). Trzecia,faza operacjonalna (7-11 lat) stanowi fazę rozwojuinteligencji symbolicznej na poziomie myśleniawerbalnego. Dziecko uczy się myśleć lo-INPUTdane językoweotoczenie społeczneLED:mechanizmnabywania językaOUTPUTgramatyka4