Kurier B³a¿owski nr 117 listopad/grudzień 2010 - biblioteka.blazowa ...

48 Kurier B³a¿owski nr 117 listopad/grudzieñ 2010Langerhansa trzustki i w efekcie do niedoboruinsuliny. Branych jest pod uwagęwiele czynników środowiskowych, jednakżedotychczas nie udowodniono bezpośredniegozwiązku z żadnym z nich.Z tego powodu trudno jest prowadzićprewencję pierwotną cukrzycy typu 1.Wraz z narastającą częstością występowanianadwagi i otyłości oraz zmniejszającąsię aktywnością fizyczną, corazczęściej wśród dzieci i młodzieży obserwujesię rozwój insulinooporności, którawraz z postępującym zaburzeniem sekrecjiinsuliny może prowadzić do zaburzeńtolerancji glukozy oraz cukrzycy typu 2.W Polsce również coraz częściej rozpoznajesię ten typ cukrzycy w populacjiwieku rozwojowego.Hipoteza akceleratora oraz hipotezaprzeładowania zakładają, że insulinoopornośćmoże być jednym z czynnikówinicjujących procesy prowadzące do destrukcjikomórek beta i przyczyniać siędo rozwoju cukrzycy typu 1. Wyniki badańwłasnych wskazują, że u znacznegoodsetka dzieci z cukrzycą typu 1 występujeinsulinooporność w znacznej mierzeindukowana nadmiarem masy ciałaoraz małą aktywnością fizyczną. Należyrównież pamiętać, że insulinoopornośćprzyczynia się do rozwoju powikłań mikro-imikronaczyniowych u chorych nacukrzycę niezależnie od typu choroby.Te obserwacje epidemiologiczne i klinicznewskazują na konieczność wdrożeniadziałań profilaktycznych mającychna celu utrzymanie prawidłowej masyciała oraz odpowiedniej aktywności fizycznej.Bardzo istotne z punktu widzeniaefektywności profilaktyki jest inicjowaniejej jeszcze w okresie przedszkolnym.Działanie te powinny obejmowaćnie tylko dzieci, ale również ich rodziny.Model życia rodziców jest bardzo częstokopiowany przez ich potomstwo i manajwiększą siłę oddziaływania. Szczególnąuwagę należy zwrócić na dzieciz małą i dużą masą urodzeniową, bowiemsą one bardziej narażone na wystąpieniecukrzycy.W celu szybkiego rozpoznania cukrzycyszczególnie ważne jest uwrażliwienielekarzy pierwszego kontaktu na objawykliniczne choroby: wzmożone pragnienie,wielomocz, utrata masy ciała,osłabienie oraz pojawianie się zmian ropnychna skórze i zmian zapalnych narządówmoczowo-płciowych. U dzieciz szybko postępującą destrukcją komórekbeta, w ciągu kilku dni, a nawet kilkudziesięciugodzin może rozwinąć sięciężka kwasica ketonowa. Powikłanie tostanowi zagrożenie dla zdrowia i życiapacjenta. Z tego powodu każdy lekarzmający pod swoją opieką dzieci i młodzieżpowinien pamiętać, że cukrzycamoże występować nawet u jego najmłodszychpodopiecznych. W przypadku występowaniau pacjentów charakterystycznychobjawów cukrzycy konieczne jestjak najszybsze zbadanie poziomu stężeniaglukozy we krwi. Pomiar glikemii naglukometrze, który powinien być dostępnyw każdej poradni, może pomóc lekarzowiw weryfikacji rozpoznania, ale niemoże jej całkowicie potwierdzić lub wykluczyć.Jedynym badaniem, które pozwalana rozpoznanie bądź wykluczeniecukrzycy, jest pomiar stężenia glukozyw osoczu krwi żylnej dokonany metodamilaboratoryjnymi. U pacjenta zgłaszającegoobjawy kliniczne cukrzycy należyjak najszybciej oznaczyć glikemię przygodną,czyli wykonać badanie niezależnieod pory doby i czasu ostatnio spożytegoposiłku. Wynik badań >200 mg/dlpozwala na rozpoznanie cukrzycy.W przypadku uzyskania wyniku niższegonależy oznaczyć glikemię na czczo.Jeżeli poziom 2-krotnie wyniesie >126mg/dl, rozpoznaje się cukrzycę. Jeśli jedenz wyników glikemii na czczo wynosi100-125 mg/dl, należy wykonać doustnytest tolerancji glukozy.U pacjentów z zaburzeniami gospodarkiwęglowodanowej lub cukrzycą typu2 często nie obserwuje się żadnych objawówklinicznych. Zgodnie z aktualnymizaleceniami Polskiego Towarzystwa Diabetologicznegonależy prowadzić aktywnymonitoring u dzieci z grup ryzyka, czylidzieci otyłych, obarczonych dodatnimwywiadem rodzinnym w kierunku cukrzycy,u pacjentów z cechami insulinooporności,nadciśnieniem tętniczym czyzaburzeniami lipidowymi. U osób tychpowinno się raz na dwa lata wykonywaćdoustny test tolerancji glukozy. W przypadkustwierdzenia nieprawidłowej glikemiina czczo lub nieprawidłowej tolerancjiglukozy, badania należy przeprowadzaćco roku, wdrażając leczenie zachowawczemające na celu poprawęwrażliwości na insulinę.Wszystkie dzieci z rozpoznaną cukrzycąoraz z zaburzeniami tolerancjiglukozy, którym towarzyszą dodatkoweschorzenia, powinny być kierowane podstałą opieką specjalistycznych poradnidiabetologicznych. Poradnia powinnazapewniać im możliwość wdrożenia nowoczesnegoleczenia cukrzycy oraz przeprowadzeniaodpowiednich badań diagnostycznych.Dzięki postępom badańgenetycznych udało się bowiem wyodrębnići ustalić podłoże molekularne cukrzycmonogenowych. Uważa się, że cukrzycemonogenowe występują u ok.3-5% dzieci z cukrzycą. Pacjenci ci często,w zależności od rozpoznania, wymagająmodyfikacji sposobu terapii. Ścisławspółpraca lekarza pierwszego kontaktu(pediatry, lekarza rodzinnego) orazdiabetologa jest podstawą prawidłowegoleczenia dzieci chorych na cukrzycę.Specjalista pediatrii lek. med.Józef M. FranusGWIAZDA TRZECHKRÓLIZ Dalekiego Wschodupiaskami pustyni,jadą trzej królowiebardzo już znużeni.Od miasta do miastaw słonecznej spiekocie,rozpytują wszędzieo królewskie Dziecię.Nikt jednak im wskazaćnie potrafi drogi:w pałacach Go nie ma,bo to król ubogi.Zawierzyli przetogwieździe nad Betlejem,ona im stajenkęwskazała promieniem.Emilia BerndsenGWIAZDAŚwieciła gwiazda na niebiesrebrna i staroświecka.Świeciła wigilijnie,każdy ją zna od dziecka.Zwisały z niej z wysokadługie, błyszczące promienie,a każdy promień – to byłojedno świąteczne życzenie.I przyszli – nie magowiejuż trochę podstarzali –lecz wiejscy kolędnicy,zwyczajni chłopcy mali.Chwycili w garść promienie,trzymając z całej siły.I teraz w tym rzecz cała,by się życzenia spełniły.Leopold Staff