Iloko - philippinerevolution.net

BARINGKUARINGKUASASREBOLUSYONARYO A DYARYO TI UMILI TI CAGAYAN VALLEY2010 OKTUBRE-DISYEMBRE P10.00DAGITI MAPANGLABAN A REBBENGEN TIAMIN A REBOLUSYONARYO A PUERSAEditoryalNaragpaten ti Partido Komunista ti Pilipinas ti 42 a tawen--kaipapanan na ti 42 tawen a husto apanangidaulo babaen ti nairut a panangsalimetmet iti teorya a Marxismo-Leninismo-Maoismo,panagramut iti masa nga anakling-et ken napudno a panangyaplikar ti teorya iti husto a praktika.Panangidaulo daytoy a padpadayawan ti umili a magunggundawayan saan laeng iti Pilipinas, no di ket itisangalubungan. Iti unos dagitoy a tawen, pudno ti panawagan ti nailian a daulo ti Partido a natibker anaidatagen dagiti basaran tapno gandaten ken ragpaten ti estratehiko a panagpapatas ti gubat ti umili, itimasungad a lima a tawen.Iti tukad a panagpapatas, mayabante ti gubat ti umili manipud iti agdama a depensiba a tukad. Agpangdaytoy a kabayagan ken karigatan iti gubat, ta ngay napigpigsa ti reaksyunaryo a turay ngem dagitirebolusyonaryo a puersa. Tapno maragpat ti panagpapatas, kasapulan la unay a ragpaten ti naan-anay anatibker, nalawa ken nasagedsed a pigsa ti rebolusyon.Kabayatan na, adda met laeng agdama a panggep dagiti agtuturay a dasig kanaig iti gubat ti umili.Kas iti adu a naglabas a gandat da, plano ti gobyerno nga US-Aquino II apulbusen ti rebolusyonaryo a puersa iti uneg ti Oplan Bayanihan. Usar da tinapipintas a pannao: "gobyerno para iti umili," mangdayaw kano itikarbengan kas tao ken dumngeg kano iti tarigagay ti umili.Ngem kaarngi daytoy nga oplan ti Oplan Bantay Laya tinaglabas a rehimen US-Arroyo--panggep na a lipiten tipopulasyon tapno agulimek ken saan a lumaban.Dumandanog manen iti angin dagiti kabusor iti dasig. Ngemawan kapadana't kinakapsut ken kinainutil ti danog da ita: taadda iti kakaroan a riribuk ti mismo nga Armed Forces of thePhilippines gapu iti naduma-duma nga isyu ti kinakunniber.Magunggunggon saan laeng ti mersenaryo nga armado apuersa, no di ti mismo a panagturay dagiti aso-aso ken rinuker apannakabagi dagiti mananggundaway a dasig. Mapaspasamakdaytoy iti tengnga ti nakaro nga unget ti umili a Pilipino itikumarkaro latta a pammarigat gapu kadagiti imperyalista a polisyanga isu't gapu ti ngumatngato a presyo ti langis; kangrunaan agagatangen, ken bayad iti kuryente ken danum.

14LINAON6EDITORYALTAKTIKAL NGAOPENSIBAKompanya tipanagminas, dinusa tiNPAMaysa seksyon ti 17IB,natay kadagiti labananNapaay ti umili ti agarup sangapulo a tawen a panangranggas tiOplan Bantay Laya, ken ti adu pay a kontra-insurhensiya a programamanipud pay 1968. Di tay agpangngadua a mapaay tayo manen tiOplan Bayanihan, iti uneg ti estratehiko a plano ti panagragpat tipanagpapatas iti uneg ti lima tawen. Natibker tayo a tungpalen tirekisito iti nasaknap a gerilya a pannakidangadang babaen tipananggundaway iti nakaro a krisis iti ekonomya ken pulitika itipagilian ken intero a lubong. Iti baet dagitoy a kondisyon, masapul apairtengen dagiti taktikal nga opensiba ti NPA, ipatungpal ti agraryoa rebolusyon ken buklen ti baseng masa ken dagiti organo ti bilegpampulitika iti kaaw-awayan, iti tukad a nadurdur-as ngem agdama.Magun-od tayo dagitoy basar iti agdaman a pigsa ken napalabasa nagun-od a balligi iti ideolohiya, pulitika ken organisasyon. Iti interoa pagilian, nairussuat dagiti kurso ken pag-aadal ken dadduma pay atrabaho a pang-ideolohiya uray iti nairut a todo-gera ti naglabas asiam a tawen ti rehimen Arroyo.71012AGDAMA AKASASAADUbbing ken mannalon,inaramat a trensera timilitarPanangdidigra ti NIAkadagiti mannalon ti dayaa CagayanPAMMADAYAWBenevic ‘Ka Bagnos’ deLeonBannuar dagiti mannalon,bannuar ti umili a PilipinoKULTURADulaLimmaban da Lakay Illo!Nagtultuloy a nangidaulo ti Partido iti panagriing, panagorganisaken panagpatignay iti umili babaen ti naduma-duma a langa kenpamuspusan laban iti kabusor ken intero nga agar-ari a sistema.Natibker latta ti tignayan masa iti syudad man wenno kaaw-awayan.Agtigtignay itan ti NPA iti agarup 120 larangang gerilya, iti 800nga ili iti 70 a probinsya. Iti maymaysa a panawen, saan a kabaelan tikabusor a konsentraan daytoy a pigsa ti NPA uray iti apagsangapulolaeng a saklaw na.Iti napalabas a tawen, iti Cagayan Valley, nagtinnulungan dagitirebolusyonaryo a puersa ti pananggun-od kadagiti balligi, no paybassit ken nakapsut pay ti rehiyon tayo.Dumakdakkel ti puersa ti BHB no pay bassit ti bilang a nainayon.Bassit met ti panagdakkel ti baseng masa, ngem agtultuloy latta alumawlawa daytoy.Nagun-od ti NPA dagiti balligi iti taktikal nga opensiba--ti ambussadiay Benito Soliven iti Isabela ken sadiay Piat ken Sto. Nino itiCagayan. Sinalakniban ti NPA ti karbengan ti umili, dinusa da dagitiimperyalista a korporasyon a mammerperdi iti aglawlaw ken kabiaganti masa, kas ti Monte Alto Logging Company iti Jones, Isabela ken tiUnimaster Conglomeration Inc. iti Gonzaga, Cagayan.Maipablaak ti BARINGKUASmaminsan kada tallo a bulan.Ipadanon ti aniaman a singasing,dillaw wenno kontribusyon ngaartikulo ken damdamag iti kaasitgana yunit ti BHB, Sangay ti Partido,wenno rebolusyonaryo ngaorganisasyon masa. Mabalin met ngaag-email iti baringkuas@gmail.com.2Nainspiraran ti militante a panaglaban ti umili laban itipanagminas sadiay amianan a daya a Cagayan ken laban iti panagagumti daga ti ethanol project sadiay San Mariano, Isabela. Inrupir kennaiballigi dagiti mannalon ti kampanya nga anti-usura iti Piat, Cagayan.Kabayatan na, tinarabayan met ti Partido ti panagtignay dagitimannalon tapno magun-od dagiti pagsayaatan. Nairussuat dagitikampanya tapno agasan ken lapdan ti tuberkulosis ken malarya,

makaala ti naan-anay a relip kenrehabilitasyon iti tiempo tikalamidad, ken naitakder dagitiproyekto a sosyo-ekonomikodagiti mannalon.Bassit man, kasilpo dagitoy aballigi iti panagragut ti intero arebolusyonaryo a puersa itipanangyabante ti gubat ti umili.Ita a tawen, rumbeng nga ipaaytayo ti amin a kabaelan tapnomagun-od ti daddadakkel apanagabante, agturong itiestratehiko a patas agingga'tballigi:Umuna, agrekluta tayo tiginasut a kameng ti Partido bayata siguradoen tayo nga awan timakastrek a saan a nasayaat ngaelemento. Tapno magun-oddaytoy, masapul a papigsaen kenparegtaen ti rebolusyonaryo atignayan masa, ta isu ti ubbogdagiti agbalin to a kameng tiPartido. Dagiti nadudur-as ngaaktibista ti kangrunaan a mabalina pagsapataen, ket saan apabayagen ti panawen ti kinaaktibistawenno kina-kandidato akameng ti Partido no la ketdimatungpal dagiti rekisito anailanad iti Konstitusyon tiPartido. Ilinteg tayo ti nasaknap akakurangan iti nabayag unay apannakaitantan ti panagsapatadagiti aktibista wenno kandidatoa kameng.Nalidem ti dalan a saan amasilawan; nabuntog ti panagdur-asno bassit dagiti mangidauloa kameng ti Partido iti masanga anakling-et. Kasta ti kinapategti panagrekluta ti kasapianti Partido. Tapno maragpat tipatas, kasapulan ti 200, 000 baroa kameng ti Partido. Tapnomagun-od daytoy, masapul tisistematiko a panagplano kenpanangipatungpal iti trabaho apang-ideolohiya, pampulitika kenpang-organisasyon.Maikadua, tarabayan tiPartido ti NPA tapno makapagpaaduti kameng ti hukbo ti umili.Tunggal larangang gerilya ketmasapul nga addaan ti pigsa akatukad ti maysa a kompanya manlaeng. Tapno mapadur-as dagitilarangang gerilya, masapul tinasayaat a panagtitipon ti armadoa pannakidangadang, panangirussuatti agreb ken panagbukelkadagiti baseng masa.Magun-od ti panagadu dagitiyunit ti NPA babaen ti pannakilabaniti kabusor ken panangagawiti armas da. No makirangetti NPA, saan laeng a pigsa kenarmas ti maala da, maadaw da metti kapadasan a napateg la unaypara iti panagdur-as. Ngemkasapulan a mangirussuat kadagitilaban a sigurado ti balligi na,babaen ti panagkonsentra tipuersa iti nakapkapsut a paset tikabusor, panagusar ti sorpresa,paborable a kadagaan kenpaborable met laeng a kondisyon.Ipangruna dagiti labanan ngaanihilatibo; kayatna a sawen,dagiti labanan a no sadinno ketmaburak ti armado a kabaelan tikabusor, no pay nasayaat atamingen dagiti maaresto wennosinnoman nga elemento ngaawanan-kabaelan nan a lumaban.Iti masungad a panawen,irussuat tayo dagiti espesyal apagsasanay tapno lumaing kenumadu ti makaammo nga NPA,pada a pultaym ken milisya, itipanag-rekorida, isnayp, panagpasabogken dadduma pay akabaelan a maaramat iti panangdadaelkadagiti lugan, armas, kenramit-pangmilitar ti AFP.Ipatungpal ti NPA dagitiaddang-pannusa kadagiti kompanyaa lumabsing kadagitipagalagadan ti demokratiko agubyerno ti umili, umabusowenno rumabngis iti karbenganken pagsayataan ti masa.Karaman ditoy dagiti kompanya tinasaknap a logging ken panagminas,ken aniaman a negosyo amangdadael ti aglawlaw kenmangagum ti daga. Target met itiaksyon militar ti NPA dagiti puersati militar ken ahensya ti security amangguardia kadagitoy.Ikkan tayo ti talmeg tipanagitakder ken panagpaadukadagiti yunit ti milisya, selfdefenseunits (SDU) kadagiti sityoken self defense corps kadagitirebolusyonaryo nga organisasyonmasa. Rumbeng nga agiggemti armas ti amin nga umili amagunggundawayan, kas pasetda iti panangiyabante ti gubat tiumili.Maikatlo, patibkeren tipanagkaykaysa ti dasig a mangmanggedken mannalon. Babaenti Partido, ti dasig a mangmanggedti mangidadaulo a puersa tirebolusyon ta isu ti mangiturongiti sosyalista a masakbayan. Ngemmasapul a nairut ti silpo na itidasig a mannalon, ta isuda tikaaduan a magunggundawayaniti gimong a Pilipino. No natibkerti panagkaykaysa da, kabaelan daa maawis ti dadduma pay a dasigken sektor a magunggundawayanmet. Ti panagkaykaysa daamin, iti naduma-duma a tukadken langa, ti basaran iti mabukel agobyerno ti umili apaman agballigiti rebolusyon. --B3

Kompanya ti ganggannaet apanagminas, dinusa ti NPADinusa ti maysa a yunit ti Henry Abraham Command-New People’s Army (HAC-NPA) ti kompanya itipanagminas a Unimaster Conglomeration Incorporated (UCI) idi Disyembre 2, 2010, 7:30 ti rabiisadiay Barangay Pateng, Gonzaga, Cagayan. Pinuoran dagiti Nalabaga a mannakigubat ti dakkel abodega a pagimbakan dagiti ramit ken piesa ti UCI, maysa a backhoe, maysa a pay loader ken dua a 1000-kva a generator. Aggatad dagitoy ti saan a nababbaba ngem P20 milyon.Kinumpiskar dagiti kakaduamanipud kadagiti guardia ti duanga “Street Sweeper” shotgunken maysa a 9 mmpistola. Sinigurado da asaan a nadangran dagitiguardia.Manipud pay 2008a mangdaddadael tiaglawlaw ken kabiagandagiti umili itiGonzaga ti panagminasti UCI a kukuani Wilson Chan,maysa a kapitalista aTaiwanese, ken ti kasosyo naa SANTIM Company ti Taiwan.Nairut a kasilpo ti panagminas tiUCI ti manangagum a proyekto aCagayan Export Zone Authority(CEZA) ti dinastiya nga Enrile itiprobinsya. Nagpasuksok ni Chanti P25 milyon a pundo a pangkampanyaiti eleksyon ni CarlitoPentecostes Jr., ti agdama amayor ti Gonzaga nga aso-asodagiti Enrile. Bayad daytoy itipannakikumplot ni Pentecostes itipanangdadael iti aglawlaw,kabiagan ken biag dagiti umili tiGonzaga.Pambar ti UCI a para kanokadagiti proyekto a pangimprastrakturati panag-quarry itiWangag River. Ngem ti darat apaggapuan ti magnetite ken4batbato a maala da manipud itiWangag River ket nalawag apagkuartaan laeng dagiti ganggannaeta negosyo,kasukat tinapalalo adidigra itiumili kenaglawlaw.Ti magnetitea maala manipud itikadaratan ti WangagRiver ket us-usaren dagiti ganggannaetkadagiti aramiden atagilako, nangruna iti landok,kompiuter, cellphone, ken daddumapay a banag elektroniko.Dagiti met darat ken narumek abato ket ipan ti UCI sadiay PortIrene, Sta. Ana, ket maidiretsodagitoy sadiay Taiwan kendadduma pay a pagilian. Usarendagiti ganggannaet dagitoy paraiti naduma-duma a negosyonangruna iti construction.Gapu iti pannakapukaw tidadakkel a bato a sigud a bangenti danum ken darat, napartak adumakkel ti danum ti WangagRiver no matutudo manipudnagminas ti UCI. Gapu itoy,malaylayus dagiti komunidad itiGonzaga. Uray no awan tudo,matebtebbag ti dagdaga iti igid tikarayan. Adun ti nadadael akoman ken talon dagitimasa; adu pay a balbalay tinargaayen. Pinakaro tipanagminas ti UCI tiproblema iti daga ti masa amannalon.Nayon na pay,naurnong ti darat itipagayusan dagiti padanumpara kadagititaltalon, banag anakalapped iti panagtalondagiti masa ngaagbibiag asideg itiWangag River. Itay damoa panagtatalon ita a tawen,kaaduan kadagitoy a dagdaga ketsaanen a namulaan aglalo tasimmangbay ti tikag. Rinugitanmet ti panagminas ti UCI tiWangag River a dati a naibilangkas kadalusan a karayan iti interoa pagilian.Ket tapno maipatungpal tipanagminas uray no saan apagayatan ti tattao, inusar ti UCI

ken Mayor Pentecostes ti aso-asoa militar ken dagiti bukod da agoons. Nakabantay dagiti armadoa taw-an da iti minasan, kenregular a nagoperasyon ti 17 thInfantry Battalion iti Gonzagatapno butbutngen ken lapdandagiti tattao a lumaban. Addadagiti mannalon a binugbog kenpinabakwit da manipud itiBarangay Pateng ken BarangayFlourishing.Manipud 2008, adu a rali,barikada ken dadduma pay atignay-protesta ti insayangkatdagiti umili ti Gonzaga kenkabangibang nga il-ili tapnomalabanan ti panagminas ti UCI.Nagrugi daytoy iti panagpirma tirinibu nga umili iti petisyon amapasardeng koma iti panagminas.Ngem awan aksyon tigobyerno ta isu ti mismo amangipalpalubos iti panagminas(kitaen ti kaabay nga artikulo).Isu a napalalo ti ragsak dagitiumili ti Gonzaga ken dadduma paynga ili iti amianan a daya tiCagayan iti napasamak a panangdusaiti UCI. Kalpasan ti aksyonpannusa,inwaragawag ti 17 th IB tikinaulbod a dumawdawat kano tiNPA ti kuarta manipud iti UCIngem saan a nangted, isu apinuoran da dagiti makinarya na.Ngem inaramid laeng ti NPA tirebbengen na a salakniban tiinteres ti umili ken mangipatungpaliti taktakderan tirebolusyonaryo a tignayan labaniti nagkumplutan ti rinuker agobierno ken ganggannaet apanagminas a mamerperdi itiaglawlaw, biag ken kabiagan tiumili, ken iti integridad kensoberenya ti umili a Pilipinas. --BTi agtultuloy a laban dagitiumili ti GonzagaHulyo 2007- binukel dagiti umili ti Save the Wangag RiverMovement, maysa nga alyansa dagiti personahe ken grupo alaban iti panag-quarry iti Wangag RiverAgosto 2007- rugi ti barikada dagiti umili. Binantayan dagitimannalon ti panag-quarry ti UCIAgosto 2008-Environmental InvestigativeMission iti Gonzaga anangsukisok ken nangpaneknekkadagiti manangdadaelnga epekto ti panagminas.Ginandat a lapdandagiti pulis ti Regional MobileGroup daytoy nga aktibidad.2008- naipasardeng ti panagminas babaen ti TemporaryRestraining Order (pangkabiitan a mandar nga isardeng tioperasyon) nga inyetnag ti Mines and Geosciences Bureau gaputi pigsa ti protesta ti umili.Pangkabuklan ngaAsembliya ti Save the Valley,Serve the People, maysa ngaalyansa dagiti organisasyon kenpersonahe a mangilablaban itipannakasalaknib ti aglawlaw.Disyembre 2008- rali iti Sangalubungannga Aldaw ti Karbengan Tao. Dimmar-ay ti nasurok 100 a katao itisentro Gonzaga.2009- panagbarikada manen dagiti masa iti Wangag River.Nagsampa ti UCI ti pammerperdi a kaso laban iti lider da a ni DoctorLouie Sunico. Imbaga ti UCI a masapul nga iyatras dagiti masa tipanagbarikada da tapnosaan a maibalud niSunico. Intuloy dagiti mannalon ti barikada.Marso 2009-panagrugimanen ti UCI itioperasyon da.Disyembre 2010-panangparusa ti NPA iti UCI.5

Maysa seksyon ti 17IB,natay kadagiti labananSangapulo ket lima a soldado ti 17th Infantry Battallion “Alpha”Company ti natay ken dua pay a sarhento ti mapukpukawkalpasan ti tallo a nagsasaruno a labanan iti baet da ken dagitiNalabaga a mannakigubat ti Danilo Ben Command-New People’s Army(DBC-NPA) sadiay Sto. Niño ken Piat, Cagayan idi Nobyembre kenDisyembre.Nasurok tallo a lawas tinairussuat a ga-brigada ngaoperasyon militar ti AFP kadagitiili ti Sto. Niño, Piat, Rizal kenLasam iti laud a Cagayan. Nagkukuyogkadaytoy nga operasyondagiti puersa ti 17th IB, SpecialAction Force, Special WarfareTactics (SWAT), Regional MobileGroup ti PNP ken CAFGU.Idi Nobyembre 20, ala-una timalem, naglaban ti maysa a yunitti DBC-NPA ken maysa a yunitkomando ti 17th IB iti nabakir apaset ti Barangay Balanni, Sto.Niño. Tallo ti natay a soldado kennapukaw ti dua pay a sarhentomanipud iti “elite force” ti 17th IB.Iti kabigatan na, idiNobyembre 21, 9:20 ti rabii,6tinambangan manen ti maysa atim ti NPA ti reimporsment tikabusor. Naglugan ti lima a siksbayken innem a Kennedy jeepdagiti soldado. Adda dala da a duanga 105 mm howitzer ken maysanga Armed Personnel Carrier(APC). Saan dan a nakaserrek payiti Sto. Nino ta sadiay BarangayVilla Reyno, Piat pay laeng ketinambus idan dagiti kakadua.Sangapulo ti sigud a natay asoldado. Ti dadduma ket natay itiospital a nakaitarayan da.Ilimed koma ti militar tipanangiruar kadagiti bangkaybabaen ti pannagna sadiayBarangay Calaoagan, Piat idiNobyembre 22. Ngem saan da amailimed ti pannakaabak damanipud iti adu a nakaimatangnga umili.Inrussuat manen ti maysanga oversized squad ti NPA tihasty ambus idiay BarangayBalagan, Sto. Nino,Cagayan idiDisyembre ti alaskuatroiti malem a nakatayan tidua a pwersa ti 17th IB kennakasugatan ti dadduma pay.Saan da a nayatras dagiti natay apwersa da gapu ti buteng da, isunga inuray da pay kabigatanna tiipapan panangala ti helikopterkadagiti kaswalti da.No pay ipangpangas ti 17th IBa “maibus” da ti NPA, nasurokmaysan a platun ti natay iti 17th IBmanipud Enero 2010 gapu itinaduma-duma nga aksyon-militarti NPA iti Laud a Cagayan. Ad-adupay ti nasugatan. Iti kasumbangirna, awan pulos ti nadangran itibenneg dagiti NPA. --BUbbing ken mannalon, inaramat atrensera ti militarDagiti mannalon ti inusar a kas trensera dagiti soldado iti panag-operasyon da iti Gonzaga, Cagayan.Daytoy ti maysa kadagiti nailista a panaglabsing iti karbengan kas tao dagiti militar manipudSetyembre agingga Disyembre.Sinerrek dagiti agop-operasyon a tropa ti "Bravo" Company ti 17th Infantry Battalion nga idadauluanni Lt. Cordova ti Sityo Fugo, Barangay Pateng, Gonzaga idi Setyembre 29, 2010, alas-singko ti malem.Pinatalaw da ti mannalon a ni Dante Tolentino, anakna a ni Jerry ken ti manugang ni Tolentino a ni Rowenaiti bukod da a balay. Ngem inayaban da ken saan a pinaruar iti uneg ti balay ti dua nga ubbing a da Ramil kenBebot Tolentino tapno aramaten a kas trensera.

Na-engkwentro dagiti mannakigubat ti NPA ti tropa dagiti militarnga adda iti asideg ti nasao a balay iti alas-siete ti rabii. Gapu iti nairuta panangsurot dagiti kakadua iti disiplina, saan da a pimmutok tapnosaan a madangran dagiti ubbing. Ngem pimmutok latta dagiti militar,banag a nangted peggad kadagiti sibilyan.Kastoy manen ti inaramid ti 17th IB iti kabigatan na, Setyembre30. Nagnaed da iti kalapaw ni Markly Baclig, mannalon a taga-Barangay Flourishing. Pinatalaw da ni Baclig ngem saan da apinalubusan nga agawid ti adingna a ni Oliver.Idi Oktubre, adu dagiti pinagbakwit dagiti soldado a mannalonmanipud kadagiti kalkalapaw da iti likod ti Barangay Pateng, Rebecca,Flourishing ken Calayan uray no kapigsa ti panagapit ti pagay.Panggep dagiti militar a butbutngen ti bumaryo tapno saan a lumabaniti nalawa a mapangdadael a panagminas kadagitoy a lugar.Nagsukain da pay kadagiti kalkalapaw, ken napukaw tisumagmamano a dingnguen ken alikamen dagiti mannalon.Kagiddan na, manipud Agosto agingga Oktubre ket nagbase dagiti soldado iti barangay hall ti BarangayVilla Cielo, Buguey. Makipagluglugan da kadagiti pampubliko a lugan, kakuyog dagiti sibilyan, uray nomadama ti operasyon da. Amin dagitoy ket mangted riribuk kadagiti bumaryo. --BPadanum a manglungsot iti bunubon,Utang a manglemmes iti mannalonPanangdidigra ti NIA kadagitimannalon ti daya a CagayanManipud pay idi un-una na, ti padanum ti maysa kadagiti kangrunaan a pakakumikoman ti mannalon.Babaen iti nainsigudan a kinasirib ken kinamanagpamuspusan, pinasayakan da ti taltalon manipudkadagiti nangangato a dissuor ken nababa nga alug, babassit nga aripit ken dadakkel a karayan.Ngem kas iti aniaman pay a banag a maipaiggem kadagiti agari-ari a dasig, ti padanum a paggapuan komati kabiagan ken nasayaat nga apit ket agbalin nga armas dagiti buklis tapno didigraen ken irurumen dadagiti mannalon. Kadagiti ili ti Daya a Cagayan, maysa ti National Irrigation Authority (NIA) a mangdiddidigrakadagiti mannalon.“Agpayso nga idi awan pay tiNIA, urayen mi pay ti tudo tapnomakapagtalon kami. Isu anaayatan kam’ met idi damo ngaagpadanum da,” kuna ni TatangSalus, mannalon iti maysa a baryosadiay ili ti Alcala.Idi maudi a paset ti dekadasitenta, sinakup ti proyekto aCagayan Integrated AreaDevelopment Plan (CIADP) dagitiili ti Amulung, Alcala ken Iguig.Panawen dayta ti diktadurya a US-Marcos, ket ti kadakkelan akakumplot ni Marcos, ni JuanPonce Enrile, ti nangimatonkadaydi a proyekto. Saan a kas itigagangay a puttot wenno damnga agayus ti danum ngaagpababa kadagiti taltalon, tisistema ti padanum nga intakderti NIA iti AMALIA (Amulung-Alcala) ken IGAM (Iguig-Amulung) ket higante a waterpump nga agsusop ti danum tiCagayan river.7

Manaktak a kas tikag,manglungsot a kas layusNangato ti abang itipadanum ti gobyerno manipudpay idi. Ita a panawen, balor ti 200kilo ti irik ti abang tunggal ektaryadagiti mannalon iti NIA kadacropping. Ngem saan a kayat ti NIAti umawat ti irik, no di tikatukad na iti kuarta.Kadaytoy 2009,inkeddeng ti NIA a tipagkuwentaan a presyoti irik ket P15 kadakilo. Ti adat na, saan meta P15 ti presyo noagilako dagiti mannalonti irik da kadagiti treyder.Kadawyan na, P10 laengti presyo kada kilo talinungsot dagiti nagnaa bagyo ti apit a pagayken mais iti intero aCagayan. Isunga ti 200kilo nga ilako ni asi amannalon iti treyder,agbalor laeng iti P2, 000.No agbayad da ti abangiti irigasyon, yawat da itiNIA ti P3, 000. Iti daytoya pamuspusan, kanayonnga abunado dagitimannalon.Pagrebbengankuma a gatangen tiNational Food Authority (NFA) tiirik dagiti mannalon. Ngem awanmet ti nabati a pundo daytoy ngaahensya gapu iti napalalo apanagkurakot ti gobyerno. Nayonna pay, naupayen dagiti mannalonnga agilako iti NFA gapu itinagadu a rekisitos a dawdawatenti NFA kadakuada.Ngem dakdakkel a problemano awan pulos ti mailako nga irikdagiti mannalon—gapu metlaeng iti panangbaybay-a ti NIA.Ngamin, taktaken ti NIA tipanagpasayak uray naileppasen tiamin a mannalon ti panaggapasda ket nakasagana da komamanen nga agarado. “Saan dakano a makapagrugi agingganasaan a kumpleto ti koleksyon da,ta awan kano ti pundo para itioperasyon,” kuna ni Tata Salus.Idi 2006, kasta ti talaga anapasamak. Awan ti padanummanipud iti NIA, saan a nakapagtalonni Tata. Kasta koma manenti pasamak idi 2007 ken 2008.“Ngem idi nagtudo ketnagbunubon kami, kellaat met anagpadanum ti NIA. Nalnalmesmet dagiti bunubon mi!” Gapukadaytoy, nagdoble ti ginastos daTatang Salus iti panagbunubonkadagidi a tawen.Malaksid pay kadagitoy,kadawyan a saan a mangmangtedti masnup a resibo ti NIA kadagitimanna-lon ngaagbayad ti abang.No bilang manmakalagip da, isuratda laeng ti resibo itinagtaka-san tisigarilyo wen-nopinigis a kalendaryo.Naur-urnong apanagdarugasKasta ti wagasti operasyon ti NIA itinasurok 20 a tawen.Timmaud dagiti“back accounts,”wenno balanse dagitimannalon manipudkadagiti croppinga saan da anakabayad, wennokurang ti imbayadda. Aganak paydagiti utang ti 1%kada bulan. Ketdayta nga anak,agan-anak pay ti 1% manenagingga saan a mabaybayadan. Itikaaduan a kaso, dakdakkelmanen ti interes (penalty) ti backaccount ngem ti aktual nga utang.“Sinno pay ngarud ti makabayadno kasta met ti pampamayanda? Bassit la ngarud ti inapitmon ta naglayus, agsingir da paylaeng. Saan kam’ met a makapag-8

AGARUP KAGUDUA MILYON PARAITI AGARUP MEDYA EKTARYAResibo ni Tatang Salus.Bill No. 2101, Lot No. 2418.Nobyembre 18, 2009Utang, 2 nd cropping:P1,024.80Back account: P105,546.60.Penalty:P216,759.30TOTAL UTANG:P323,330.70Kasano kalawa ti Lot No. 2418? Segun iti resibo, ti “service area” naket 0.316HA, wenno nakurang a medya ektarya laeng!sadiay manipud pay idi Abril, duaa bulan sakbay ti panaggagapaskoma da Tatang Salus ken adu paya mannalon.Kuna pay ni Tatang Salus,“Biruken da ti resibo kadakami.Ngem awan ti maiparang mi taawan met ti inted da idi. No dawatenmi ti lista da, ibaga da met anatayen dagiti sigud a parasingirda. Natayen dagidi nakautang,natay met laengen dagidinagsingir. Rumbeng pay laengngarud a baklayen dagiti sibibiagti ut-utang dagiti nagawan?”Panaglaban para iti kabiagantalon ti nasapa ta taktaken dakami met. No agtudo ket makapagbunubonkami, isu met tipanagpadanum da. Di ngarudmalmes ti bunubon mi?” sennaayni Tatang Salus.Kaaduan kadagiti mannalona naaddaan ti back account ketsimmalda wenno gimmatanglaeng ti talon a naibbetan dagitiagsuksukay gapu iti nangato agastos iti panagtalon. Pagpipinnasaandagiti mannalon ti dakkela krus nga impabagkat ti gobyerno.Segun ngamin iti NIA, saankano a mannalon ti nakautang, nodi ketdi ti mismo a daga. Daytoy tikapadasan ni Bastian, maysa akalugaran ni Tatang Salus.“Idi 1998 ti damo a panagtalonko, ta inggatang mi iti tersyaektarya a talon ti napastrek mi idinagboda kami kenni Baket. Ti saanko ammo, adda gayam ti backaccount ‘diay Dios-ti-alwad-na agimmatangak. Ita ket siak mettenti singsingiren ti NIA ti backaccount a nangrugi pay idi 1985,”kuna ni Bastian.Mano kadi ti back account niBastian? “Idi 1998 ket P19,000 paylaeng. Saan ko a binayadan, a, tasaan ko ket ngarud nga utang. Idinaminsan a tawen, pinatulodandakmanen ti papel, ket P117,000kano metten ti utang ko!”Ita, ipangpangta ti NIA amabalud dagiti mannalon no di damabayadan dagiti back accountda. Iti mandar ti reaksyunaryo akorte, intulod payen dagiti pulis tisubpoena kadagiti mannalon ititallo a baryo ti Amulung.Uray tiempo ti nakaro a tikag,insardengen ti NIA ti padanumKinaagpayso na, obligasyonti aniaman a gobyerno tipanagpadur-as iti agrikultura tipagilian, no pudno a mangisakitdaytoy kadagiti mannalon kensibubukel nga umili. Saan a nainkalintegana makautang dagitimannalon iti NIA ta dagita ngautang ket bunga ti bulok a sistemati panagpataray ti gobyerno itisistema ti irigasyon.Pagsarmingan ti nakaro apanangbaybay-a dagiti agtuturayiti agrikultura daytoy a kapadasandagiti mannalon iti daya a Cagayanken intero a paset ti pagilian.Nalawag a dagiti ahensya tigobyerno ket saan a tumulong,no di ket manguarta laeng kenmangirurumen kadagiti annakling-et.Nainkalintegan ngarud alabanan dagiti mannalon ti nalausa pannakagundaway da iti uneg timaanomalya a sistema ti NIA kenti intero a gobierno. --B9

Pammadayaw kenni Benevic ‘Ka Bagnos’ de LeonBannuar dagiti marigrigat a mannalon,bannuar ti umili a PilipinoNatay iti maysa nga aksidente ni Kadua a Benevic de Leon idi agsapa ti Setyembre 23 sadiay BarangayPiggatan, Alcala, Cagayan. Idi maitabon isuna, ginasut a tattao ti napan nakipamunpon; addanaggapu iti kabangibang a baryo ken ili, adda ti naggapu iti Isabela ken dadduma pay nga adayo alugar. Iti puot dagiti kalakayan iti lugar da, ti pumpon ni Ka Bagnos ti kadakkelan a naimatangan dagitibumaryo.Siasinno niBenevic de Leon?Apay a padayawanti nakaad-adu a taoti bangkay ti maysaa kas kenkuana?Naiyanak itinarigat a biag ni KaBagnos idi Disyembre11, 1985 sadiayBarangay Cunig,Gattaran, Cagayan.Bassit laeng a daga tisuksukayen dagiti nagannak na.Saanen a naka-turpos ti Grade 4,kinadakkelan na ti nadagsen apanag-trabahotapnomakatulong iti nagannak na amangisakad iti panagbiag kenpanagbasa ti uppat pay a kakabsatna. Uray ubing pay, naglaplapitogenti im-ima na, nakupkuplatanti saksaka na, gapu iti awansardenga pannakiraep, pannakitabas,pannaki-apit ken daddumapay a trabaho. Idi agangay, nagbagkatti nadadagsen a tinabla anarra mapan iti baryo aggapukadagiti kabambantayan ti SierraMadre iti Baggao. Nagbalin pay akargador kadagiti bodega ti maisti dadakkel a komersyante sadiayBulacan.Nasapa met a naimula itipanunot ni Ka Bagnos ti rebolusyon.Adu dagiti naam-ammo na anagbalin nga aktibista, kameng tiPartido, organisado wenno kamengti NPA. Ti kapadasan ni KaBagnos iti nakurapay a panagbiag,pannakaggungundaway kennaimatangan a rebolusyonaryo atradisyon ti nangimuli iti kamulatanna a pudno la unay--masapula baliwan ti ay-ay a kasasaad, ketawan sabali a pamuspusan no diti rebolusyonaryo a panaglaban.Nagbalin nga aktibista ni KaBagnos idi 2004. Isuna ti timliderti maysa a grupong pang-organisati Kabataang Makabayan iti baryoda. Iti maysa a pulong, nagmitingandagiti agtutubo no mano tireklutaen da a sumampa iti NPA.Kinuna na, kas tim lider, "No awanto pay ti sumampa, siak to timangbusat ta sumaruno tidadduma!"Tinungpal na dayta a sao na,ket kalpasan ti mano a bulan, idiMarso 2005, sinurot na ti tugotdagiti dadduma a kabagian,kabaryoan ken kadasig. Nagbalina mannakigubat ti NPA ni KaBagnos.Saan a bimmayag, nagbalinmetten a kameng ti PartidoKomunista isuna. Ngimmato tikaamuan, kabaelan ken determi-10

nasyon na a makiranget kentumungpal iti naduma-duma aresponsibilidad. No pay nababa tinagadalan na, saan na a sinamir tinarigat a proseso ti panagadal kenpanagtrabaho. Immakem kasinstruktor ti edukasyong masa,Opisyal iti Suplay, Tim Lider,Iskwad Lider, ken Maikadua aPlatun Lider iti naduma-duma apanawen.Saan a sumagmamano laengdagiti rigat ken sakripisyo ngaimpaay na kas hukbo ti umili. Kasti panaganus na iti narigat a biagidi sibilyan pay laeng, inawat na tinarikut a kasasaad iti Baggao kenGattaran idi tiempo ti OplanBantay Laya, a no sadinno kettinalmegan ti panagatake ti 5th IDti nasao a lugar idi 2004 agingga2006. Adu dagiti aktibista kenmasa a pinarigatan ken rinanggasanti kabusor. Kassampa paylaeng ni Ka Bagnos, addan tipannubok iti kinasagana kenkinatibker na. Napalaban ti yunitda iti mismo a baryo na, ketnagbuis ti maysa a kadua kennatiliw ti tallo pay a kakadua,karaman ti maysa a kabaryoan na.Pinaneknekan na daytoy akinatibker iti lima tawen a panagrebolusyonna sakbay a nagbuisiti napasamak nga aksidente.Natured a kimmuyog kadagitinaballigian a taktikal nga opensibalaban iti kabusor tapnomasalakniban ti masa ken mayabantepay ti gubat ti umili. Saanpay a nabayag a simmampa idikimmuyog iti panagreyd tisafehouse dagiti paniktik tikabusor iti Centro Baggao idi2006. Maysa isuna kadagitinagdis-arma kadagiti pulis itidisgays nga operasyon ti maysanga iskwad nga NPA sadiay PTUdetatsment iti Baybayog, Alcala;ambus laban kadagiti tropa tipasista a 53rd ReconnaissanceCompany sadiay Caruppian,Baggao idi 2006; ken ambus iti17th IB “Charlie” Coy sadiay PenaEste, Gattaran idi 2008.Mapagnamnamaan a kaduani Ka Bagnos iti tengnga ti narigata kasasaad, uray no adda itilabanan. Iti depensiba a labanansadiay Gonzaga idi 2006, indauluanna ti maysa a tim ti kakadua anagmentena iti tengnga tikalsada, iti kapuskulan ti putok tikabusor, tapno masuportaan tidakdakkel nga umat-atras apormasyon ti NPA. Iti maysa paynga ambus sadiay Sta. Ana idi2008, sinigurado na a saan amabati ti maysa a kadua anadaplisan ti bala iti barukong.Ken iti ambus a nakatayan daydiKa Bal, isuna ti umuna a nagboluntaryonga agsubli tapnoakupen ti bangkay, uray nonapuskol idin ti putok ti kabusor.Kasta ti kinatured na asinango met laeng ti dadduma abanag a paset ti panagserbi itiumili--naririgat a depensiba alabanan, panagbuis ti dadduma akakadua a naasideg kenkuana,pannakaitantan ti dadduma atrabaho, bisin, bannog, iliw itipamilya a saan unay makitkitan,ken dagiti risiris a tumataud gapukadagiti di pay naan-anay anailinteg a kamali ti kakadua kenbukod na.Dakkel ti boses na, kaslamakaung-unget a kuna ti dadduma.Ngem kadagiti masa kenkakadua a napasig kenni KaBagnos, ammo da a naangaw kenmanagtulong a kadua isuna.Seryoso no agadal kadagitipampartido ken pangmilitar akurso, saan a mabain nga agdamagno adda dagiti saan na amaawatan. Nadanon na saanlaeng ti panagbalin a maysakadagiti Iskwad Lider iti maysa aPlatun iti Cagayan, nagbalin paynga alternate a kagawad tiKomiteng Seksyon ti Partido itimaysa a larangang gerilya.Sakbay a nagbyahe agturongiti Cagayan nga isu't nakasabatanda ti aksidente, nagsurat ni KaBagnos iti anak na a sikog paylaeng ti ingungoten na nga asawa.Imbilin na, "No dumakkel ka, anakko, tuladen na kami kenni inangmo a nagrebolusyon."Kasta ti ladawan ti biag kenpannakidangadang ni Ka Bagnos.Napnuan-talek iti nainkalintegana gubat ti umili, napnuan-tured anagserbi kadagiti magunggundawayana dasig.Isu't gapu na nga immay da--dagiti mannalon, mangmanggedtalon,estudyante, propesyunal,kakabagian, kabaryoan, gagayyemken uray dagiti saan na ngaam-ammo. Pinadayawan da ti 25-anyos a bannuar a kabataan akomunista ken natured a komanderti NPA a nangipaay ti pigsa,sirib ken kakaysuna a biag.Nagsaludo da iti martir a kadasigken kadua da iti panaglaban itipannakagundaway ken pannakaidadanes.Ken inkari da nga ituloyda, ituloy da latta, ti nailiandemokratikoa rebolusyonagingga't balligi. --B11

DULALimmaban da Lakay Illo!DAGITI TAW-AN:Lakay Illo- marigrigat a mannalon,kameng ti GSM ti PKM.Ando- tagapangulo ti GSM,gayyem ken kakolektibo ni Lakay IlloDelia- asawa ni Lakay IlloKomersyante-usureroAbugadoMangmangged iti bodegaMannalon iti baryoPANGLUKAT.KANTA. Tono: AgbabaketAMIN:Adda ti istoryak, pudpudno a pasamakPanggep iti kapadasan ti pada tay’ nga umut-utangLakay Illo ti nagan na, marigrigat a padaIsu’t agparparikut ita ta nagdakkelan ti utang na(Koro) Ay, ay piman ti gasat ti umut-utangPiliten da ka nga agbayad uray nalawag a nasayadAy, ay piman ti gasat ti umut-utangPiliten da ka nga agbayad uray nalawag a nasayadBUMABA TI TELON.UMUNA NGA EKSENA. ADDA SUMMON PARA KENNI LAKAY ILLO.Adda iti balay da ni Lakay Illo ken ni Baket Delia nga asawa na. Daan ken manmano dagiti alikamen iti balaygapu ta napanglaw da la unay. Nakatugaw met ni Baket Delia nga agdadait. Bigla a sumrek ni Lakay Illo.Iwalin na dagiti kaserola a nakaparabaw iti daan a lamisaan.Delia: Ne! Apay imburais mon dagiti kaserola ken kaldero, ngay?Illo: Ket no natikagan dagiti mula! Ania pay ngarud ti ibayad ta iti utang?Sumrek met ti kaarubba da a ni Ando. Kumpare isuna ni Lakay Illo ken kakolektibo iti timpuyog dagitimannalon iti baryo da.Ando: Agtitinnulong tayo!Delia ken Illo (makigtot): Ania?Ando: Adda surat mo, Pare. (Iruar na ti maysa a papel manipud iti pagmamaan na.) Impaw-it da kaniak.12

Illo: (agkissiim) Apay, naggapuan na, Pare?Ando: Ay, diak ammo. Summon sa daytoy.Delia/Illo: Summon?KANTA. Tono: Agkebba-kebbaIllo: Agkebba-kebba man daytoy barukong koAnia ngata’t nagyan na, daytoy a summon ko?Kalkalpas pay lang ‘tay bagyo a naudiIta, tikag metten! Ay, datayo’t kakaasi!Delia:Illo:Daytoy ti rigat na, di kan sa met agip-ipanTi bayad ta, lakay, sabalin sa’t pappapananDiay pag-bidyokyan, inkan sa dagdagusanAgpudno ka lakay, sabalin sa’tbaybayadam!Agtaltalna ka man, baket, ket seryosoDaytoy a summon, naggapu ken CentenoAdda pay pirma na ni Atty. CayosaKet daytoy ngatan ti pakaibaludan ta!Ando (agkudkod ti ulo): Aysus! Nagkaro metten,Pare, no mabalud ka, a.Illo: Kitaem gamin, a, Pare. (ipakita na ti papelkenni Ando, ngem pabalinsuek.)Ando: Hah!Illo: Ay, balinsuek, Pare.Ando: Hah! (Agsanaltek)KANTA. Tono: Nagimas Kan, MayyangAndo: Nagkaro nga utang, dakkel ti patong naDakkel ti patong na, agraman ti interes naNagkaro ket ngatan no intay’ maramananPor Dios, por santo, ti mabalud ti utangMalagip mo pay idi ti intay’ panagtignay?Iti ili ti Baggao, sango ti paglakoanInrupir tayo ti nainkalinteganPinirmaan da pay ti calamity demandsIllo: Wen ngarud, Pare. Ammok, a, nga nagballigitay’ idi. Ngem madanaganak latta...KANTA. Tono: Dua a TammiIllo:Adda dua ribu nga udikSayad ko pay idi 2006Ta apit ko idi’t madiNabagyo pay ngarud, ketdiDitoy summon ni AtorniBente a ribu kano’t udikNarigat ti di agsubalitMadi kano ti agtangsitMabutengak a makiririTa adda pay pirma ni AtorniBaka dumakkel pay ti utangMaguyod ‘ta maymaysa a nuangAndo: Daytoy met a kaarrubaBainti a tumbo nga’d impan naOtso mil la nga udi naOtso mil met latta itaDelia:Intay’ latta makisaritaKet denggen ti kunadaSa tay’ to isaganaIrupir tay’ kadakuada...RUMMUAR DA A TALLO.BUMABA TI TELON.MAIKADUA NGA EKSENA. SINANGO DAGITIMANNALON NI BUKLIS NGA ATORNI.Aglukat ti telon. Makita ti adu a mannalon nga addaiti maysa nga opisina ni Atorni. Pada ni Lakay Illo idaa nakaawat ti summon ket immay da makisango.Nakapalawlaw da iti lamisaan ti nakatugaw ngaatorni. Sumrek da Lakay Illo, Ando ken Baket Delia.KANTA. Tono: BayagraAtorni:Naawat yo ngata metten ti surat ko?Imbag man pay ngarud ta immay kayo nakisangoAmmoyo met ngata a dakkel ti utang yo?Agyaman kay’ kanyak, ta siak ‘toy katinnulong yoAndo: Di met sika idi ti kadua mi a nagrali?Nagbaliw sa metten ti maris yo, AtorniNapanan ngata ngarud nasam-it a karkariA makikaykaysa ken tumulong kadakami?Atorni: Ay, gagangay ti agpautangPangalaan na, ngay, ti ganansya na?Dakay’ met ngamin, uray no makaapit dimakalagipUray koma sangatumbo iti maitulod yo13

KANTA. Tono: Gold diggerMasa 1:Pulting, ukis, inleppas koAgraman pay pabulnos koTapnon innak makisangoKen Atorni panggep ti utang koMasa 2:Ad’toyak nga’d a nagtugawenTa umay ka koma denggenMamatiak komanNgem madmadlaw ‘ta sarsarita naIllo:Masdaawak man ‘ta ugalimNakikadua ka’t sabalinDagiti utang mi, sika payen ti mangiriri(MAKASANGSANGIT)“Ay, awan ton ti bagas, kape, asukar, bagoong kenbetsin...Daydiay manteka, asin ken sardinas apagbibingayan mi a sangapulo‘Tay gatas ti putot ko, apokok, kaanakak kenkatugangakDatay sabon tapno nabangloak a makisango(MAKAUNGETEN)Maumaakon! Maumaakon a mangibaga tinapukaw panggep kadaydi nga utangNgem sika, sika pay a talaga ti mangikulboGold digger!Di ka pay la agkurad!Di ka pay la agbalin a bulprag!Atorni: Ammo yo kadi nga inkissay ko pay laengmet ti attorney’s fee iti utang yo…Ando: Inkissay? Ket no 20% ti lekkabem iti ibayad mi!Attorney: Ania? Ket no ....Delia: Ops! Di ka nga agpalusot!KANTA. Tono: BaklaDelia: Sao nga sao,manangallilawUmili, makadkadlaw!Ti saosaoem, saan a pudno14Inuulbod, salawasawAMIN: Sao nga sao,manangallilawUmili, makadkadlaw!Ti saosaoem, saan a pudnoInuulbod, salawasaw!Madanagan ni Atorni. Pumanaw a makaunget dagitimannalon.BUMABA TI TELON.MAIKATLO NGA EKSENA. AWANEN TI MASIDA DALAKAY ILLO.Aglukat ti telon. Agtungtong ti agassawa iti kusinada.Delia: Ala, Lakay. Awan masidan.Illo: Ket, addanak pay laeng met.Delia: Salawasaw! Ket uray bugguong awanen!Illo: Madi daydiay, naangpep.Delia: Uray asin, awanen.Illo: Madi met laeng daydiay ta makapa-hayblad.Hayblad ka la ngaruden, ket.Delia: Ala, a, ket, uray bagas, awanen. No ibagampay laeng a madi daydiay, uray baket, awan monton!Illo: Di ka la maangaw metten. Ala, innak ngarudipakilo dayta nabatbati kenni Calimaran. Barengkayat da ti joker.BUMABA TI TELON.MAIKAPAT NGA EKSENA. MANGILAKO NI LAKAYILLO TI MAIS.Aglukat ti telon. Makita ti bodega a paglaklakuandagiti mannalon. Adda ti treyder a nalukmeg,agseselpon bayat a sangsangoen na dagiti naisako alako dagiti mannalon. Adda met dagiti helper nanga agbagbagkat. Sumrek ni Lakay Illo. Ibagkat na titallo a sako ti mais na.Trader (nakangato ti kiday, naunget ti ikikita nakenni Illo): La, iserrek daytan. Kurang dayta. Aniapay la ur-urayem, aya?Illo: Ket, kasano a kurang, no madi yo met pay

nakilo, ser.Trader: Basta kurang ngarud! Ispated pay.Illo: Ket, madi yo met pay linuktan, ser, ti sako na.Trader (makaunget): Ket ispated to pay ‘ta kudilmo. Anian to laengen dayta mais mon, aya?Illo (nabainan): Ser, dila mabalin ti....Trader (ingato tiima na): Hep!KANTA. Tono:Bassit a TrakTrader: Apay kunam, umanayen?‘Ta mais mo a binukbok payenUray agkinnuentar ta’t ganansyaLugiak pay gapu kenkaNalipatam sa met gaminDaydi innalam a Triple-1416-20, Power ken 24DDua a bag ti bin-iDaytay’ pay met a nakangin-nginaTi kaykayatam nga imulaImbag koma no agbayad kaMangitulod a nasapaApay, kunam, diak nadamag?Dita bangir ti naglakoam, laglag!Ania’t pangkitkitaan yo kaniak?Pangkis? Bulding? Agmumukat?‘Tatta ngarud, ibagam manNo adda pay rupam nga umutangKagimongan a pagtangtangsit yo idi,Naminpinsanen a napeste!Ala, inka pumanawen!Ti oras ko, di mon sayangenen!Bibiang ko no awan isaang yo?Buwisit kayo ti negosyo!(Alaen ni Lakay Illo ti sako dagiti naglakoan na,ngem rabsuten ti treyder)Dayta sakok, saan mo italaw!Ipabalud kan to pay, agtatakaw!(Rummuar ti treyder nga agung-unget)KANTA. Tono: Naglemmes iti ArakIllo:Naulpit a dawel ti simmangbay kaniakSakok ‘tay inagaw na, ken apit ko, awan nat’daNabayag a panawen nga itultulodakTikag ken bagyo, awanlabas a sagabakNagkas-ang, apo, ti intedyo a kalak-amakTa awan payen payeninyawid ko anagbannogakAwanen mapanunot apagturongakTignayan a masa,isulaeng timapagsanggirakBUMABA TI TELON.MAIKALIMA NGA EKSENA. NAGMITING DAGITIMANNALON.Aglukat ti telon. Adda ti miting dagiti mannalon itiarubayan da Lakay Illo. Adda ti lamisaan iti tengnga.Nakatugaw met dagiti mannalon. Idauluan ni Andoti miting. Allukuyen na dagiti dadduma tapnomairussuat ti rali-kumprontasyon.KANTA. Tono: IsemMasa 1: Di met nalpas daytan a nailaban?Awan met gayam pagbambanagan!Bambannog tay’ lang a mangirupirDagiti a treyder talaga a sukir!Masa 2: Uray man no agdadataDagiti mula, awan nagbalinan daUray man no aglua ka’t daraNo madi da, awan lattaAndo: Ay na, apoKasla tay’ la agdadamoGagangay lang ti treyder a manglimlimoPanaglaban, adda kad’ patingga na?Agtultuloy agingga a kastoy ti sistemaMasa 3: (makumbinsir)Uray man no agsao-sao daBasta saan tay’ nga agsisina15

Pulis, soldado pay ti ayaban daSangoen tayo a sangsangkamaysaIllo: Ay, pudno daytaIti naglabas ket kastaAwan lapped no mannalon ket agkaykaysaAmin: Ala ngarud, intay’ isaganaKumprontasyon, paramanan tay’ man ida!Amin: Intayon!16BUMABA TI TELON.MAUDI NGA EKSENA. KUMPRONTASYON.Aglukat ti telon. Aldaw ti kumprontasyon itisentro ti ili. Adu dagiti balatengga kensako a nakasab-it. Adda iti nalawa agym ti ili dagiti mannalon kentreyder. Agsarita ni Ando itisango, bayat a nakatugaw metti treyder.KANTA. Tono: RiribukAndo:Ammom la ngarudena sayad kam’ manenDi na kam’ met kaasiana singsingirenPanunotem koma,awan inapit mi itaGapu’t tiempo anangdadael iti mulaAmin: (KORO)Punasenen ti interes iti utangPrinsipal lang ti bayadanDua cropping a maitantanIsardeng pay panagguyod iti nuangIkkaten ti patuonTapnon makalung-aw ti mannalonRabsuten ti treyder ti mikropono manipud kenniAndo.KANTA. Tono: Basol Mo, LalakiTrader: Basol mo mannalon,Utang mo ket ginabsuonDi ka met tultulodan,Ta am-amang pay a liblibasanBasol ko kad’ a nagtikag?Sayaaten yo’t panagbangkag!Tapnon inkay’ maliklikanSaanak pay mairamraman!Sumungbat dagiti masa.KANTA. Tono: Dayang-dayangMasa 1: No sika met tay’ makautangSan to matikaganPanunotem, ala manNo ania’t pagsapulanMasa 2: Naknakset dagiti mulam…Masa 3: Sa pay la interesamPatayen na kami metten, aya, nokastan!Ando:PANGSARA A BILANG.No di ka pay a pirmaanDayta a katulaganIllo: Ammom metten nosinnon toInkam’ pagkamanganAmin: Agpirma daytanAgpirma daytan...Agpirma ti treyder.Treyder (mapilpilitan): Wen.Ngem lagipen yo, saan la amaymaysa ti aldaw!Agragsak dagiti mannalon.Agpalakpak da.Bumaba ti telon.KANTA. Tono: Koro ti AgbabaketSaan tay’ a maupayA lumaban ken agtignayAdda kadatayo ti pigsaNo nairut ti panagkaykaysaSaan tay’ a lipatanNarimat a pakasaritaanDagiti balligi ti tignayanIntay’ idur-as ken salakniban!BUMABA TI TELON.GIBUS.