DHJETOR 2008 - Qendra për Arsim e Kosovës

DHJETOR 2008In medias resKu mund të zbatohen risitë në arsim ?Dijet dhe risitë paraqesin kapitalin kryesor të secilit vend dhe komb me të cilat mund të sfidohetme sukses koha postmoderne, jo vetëm në arsim, por edhe në fushat tjera. Risitë janëinstrumenti i rëndësishëm i përparimit të vazhdueshëm dhe i parandalimit të krizave nësistemin e arsimit.Shkalla e efikasitetit dhe të efektivitet të sistemit të arsimit është në përpjesëtim tëdrejtpërdrejt me shkallën e rinovimit të sistemit të arsimit. Të gjitha sistemet arsimore që janënë krizë, që janë të vjetruar dhe që nuk janë sinkron me zhvillimin teknik dhe teknologjik janësisteme që nuk kanë bërë inovime, që nuk kanë zbatuar risi pozitive.Risitë dhe rinovimet duhet të përdorën e në të gjitha fushat, në të gjitha etapat, në të gjithanivelet e sistemit të edukimit dhe të arsimit.Kështu për shembull, nëse për kriter marrim etapat e organizimit të sistemit të arsimit risitëmund të përdoren:a. në etapën përgatitore ose preparativeb. në etapën operative – zhvillimorec. në etapën e verifikimit dhe të vlerësimitNë etapën përgatitore risitë mund të përdoren në fushën e përgatitjes së planeve mësimore.P.sh. me qëllim të përgatitjes sa më të mirë për orë mund të përdoret teknikat bashkëkohore tëplanifikimit: Metodat e planifikimit rrjetor; metodat heuristike, metoda e gantogrameve, etj.Në fazën e përgatitjes është shumë me rëndësi shfrytëzimi i burimeve alternative. Inovacion nëetapën e përgatitjes mund të jetë përdorimi i internetit, përgatitja e skedave të ndryshme përindividualizmin e mësimit, përgatitja e testeve për pilot-vlerësime, përgatitja e transparencave,materialeve të ndryshme të shumëzuara, enigmave, rebuseve, etj. Në etapën përgatitorepërdoren risitë që do të zbatohen edhe në etapat tjera të punës edukative. Kështu, në këtë etapëpërgatiten metodologjitë e mësimdhënies, mjetet më të reja mësimore që mund të përdoren nëprocesin e edukimit dhe të arsimit, metodat, mjetet dhe instrumentet me të cilat bëhetvlerësimi i arritjeve në etapën e realizimit.Studimet bashkëkohore kanë konstatuar se në mësimdhënien bashkëkohore etapa që më sëshumti kërkon kohë, mund dhe angazhim është etapa preparative përkatësisht përgatitore. Nësistemet tradicionale të edukimit etapa në të cilën më së shumti ka qenë e fokusuar vëmendjaishte etapa operative. Këtu qëndron vija e demarkacionit - ndarjes ndërmjet mësimdhëniesbashkëkohore dhe të mësimdhënies tradicionale.Në etapën e realizimit mund të përdoren risitë e ndryshme që lidhen me metodologjitë emësimdhënies: Metodat e zhvillimit të mendimit kritik gjatë leximit dhe shkrimit, Metodologjiae Hap pas Hapit, Mësimi dhe të Nxënit e Programuar, Të Nxënit problemor, Të nxënit meprojekte, Të nxënit dhe mësimdhënia kooperative, Mësimdhënia dhe të Nxënit Ekzamplar,Mësimdhënia përmes zgjidhjes së problemeve; Mësimdhënia dhe të nxënit kooperativ; Mikromësimi,Mësimdhënia dhe të nxënit nëpërmjet Simulatorëve, Mësimdhënia distrbutive,Mësimdhënia ndërmjetësuese, Mësimdhënia dhe të nxënit me ndihmën e kompjuterit,Mësimdhënia dhe të nxënit kompjuterik; Mësimdhënia dhe të nxënit në distancë ose e- nxënia,apo të nxënit ON - Line. Risitë mund të bëhen në tekste, në kurrikula, në organizim etj. Sistemii arsimit në Kosovë, nuk mund të sfidojë kohën postmoderne, pa një sistem permanent tërinovimit.Shkroi: Halim Hyseni

2Përshkrimi i aktiviteteve sipas programeveMendimi Kritik gjatë Leximitdhe Shkrimit – MKLSh■ Në kuadër të Programit të MKLShsë,më 6-7 dhjetor është mbajtur seminarii tretë “Leximi, Shkrimi dhe Diskutimi nëçdo lëndë” për grupet e mësimdhënësveqë vijojnë trajnimin në Pejë, Ferizaj dheGjilan, ndërsa i njëjti seminar ështëmbajtur më 13-14 dhjetor për grupet emësimdhënësve që vijojnë trajnimin nëPrishtinë (2 grupe), në Mitrovicë dhe nëGjakovë. Nga raportimet e trajnerëvekuptohet se mësimdhënësit e pëlqejnëshumë programin e trajnimit dhepërgatitjen e trajnerëve. Në fund tëseminareve mësimdhënësit janë njoftuarse trajnerët do të bëjnë monitorimin nëklasa gjatë muajit janar.■ Më 6 dhjetor 2008 në lokalet eQendrës Didaktike në Gjakovë ështëmbajtur takimi gjysmë-ditor memësimdhënësit e grupit të dytë tëGjakovës, të cilët janë duke vijuarprogramin e MKLSh-së. Nga raporti itrajnerëve kuptohet se mësimdhënësitkanë treguar performancë të shkëlqyer nëzbatimin e teknikave dhe strategjive tëMKLSh në klasat e tyre. Trajnerët kanëinkurajuar mësimdhënësit që edhe mëtutje të vazhdohet me një përkushtim tëtillë. Ndërsa ky grup vijoi seminarin ekatërt “Teknika tjera për zhvillimin emendimit kritik” më 13-14 dhjetor 2008.Hap pas Hapi■ Gjatë muajit dhjetor kanë vazhduarmonitorimet nëpër institucione tëndryshme shkollore dhe parashkollore, tëcilat punojnë me metodologjinë Hap pasHapi.Krijimi i mjediseve të sigurta ,jo të dhunshme dhe humane nëshoqëri dhe shkolla■ Gjatë muajit dhjetor 2008 , ështëhartuar Raporti narrativ dhe financiarpër periudhën shator – dhjetor 2008. Medatën 10 dhjetor 2008, KEC nëbashkëpunim me UNICEF kanë organizuarnjë tryezë të rrumbullakët në pjesënveriore të Mitrovicës në temën: “Dhuna nëshkolla”. Në tryezë, kanë marrë pjesë 20pjesëmarrës. Në fillim organizatajoqeveritare “Amity” shkurtimisht kanëprezantuar hulumtimin e tyre.Mbi bazën e prezantimit ka filluar debati,në të cilën janë konstatuar shumëprobleme siç janë: besimi i luhatur inxënësve ndaj mësimdhënësve,komunikimi i pamjaftueshëm nërelacionin prindër mësimdhënës, mungesae përmbajtjeve alternative, politizimi ishkollave, mungesa e programeveedukative për mësimdhënës, sistemi ivjetruar i arsimit etj.■ Në Podujevë më 13-14 dhjetor kafilluar trajnimi me vetëfinancim i 36mësimdhënësve të komunës sëPodujevës. KEC me këtë rast ka dhuruarsi donacion kompletin e udhëzuesve 1-8për secilin pjesëmarrës si përkrahjeiniciativave të mësimdhënësve përzhvillim profesional. Raporti ngaseminari tregon se çdo gjë ka shkuarsipas planifikimit.Kompleksi i Shkollës "Mileniumi i Tretë", rr. "Isa Kastrati", p.n. 10000 Prishtinë, KosovëTel:+381 38 244 257; 258 203; Fax:+381 38 244 257; 258 203 (lok.109); www.kec-ks.org

3■ Me datën 18.12 2008, në lokalet eKEC është mbajtur tryeza e rrumbullakëtnë të cilën kanë marrë pjesë 26përfaqësues nga MASHT, dhe organizatatë ndryshme jo qeveritare. Në këtë tryezëështë bërë promovimi i dy publikimeve:“Barazia gjinore në tekstet e arsimit tëdetyruar në Kosovë” botuar nga KEC dhe“Parandalimi i delikuencës së miturve”,botuar nga Qendra për të drejta e njeriut.Në këtë tryezë të rrumbullakët janëparaqitur edhe këto prezantime:Hulumtimi i dhunës ndaj fëmijëve nëshkollat e Kosovës (UNICEF); Dhunadhe pasojat psiko-sociale të dhunës(Shoqata për Ndihmë Psiko-sociale përFëmijë dhe familje); Dhuna në shkolladhe mekanizmat për parandalimin edhunës (MASHT); Ngritja e kapacitetevepër parandalimin e dhunës (CareInternational)2009 të shqyrtohen dhe aprovohen ngaKëshilli për Aprovimin e GranteveShkollore. Pas aprovimit, shkollat do tërealizojnë projektet e tyre.Monitorimi i implementimit tëStrategjisë për integrimin ekomuniteteve RAE në arsim■ Në kuadër të projektit “Monitorimi iImplementimit të Strategjisë përIntegrimin e Komuniteteve RAE nëArsim”, këtë muaj është bërë edhemonitorimi i dytë i kësaj Strategjie.Rezultatet e monitorimit janë gërshetuarbashkë me një debat-diskutim publik tëmbajtur në Grand Hotel, në Prishtinë, më22 dhjetor 2008, ku u diskutua gjerë egjatë për punën e këtyre komuniteteve, dhemënyrën për implementim sa më të mirë tëkësaj Strategjie.Projekti për përmirësimin epjesëmarrjes në ArsimPPPA II■ Shkollat pjesëmarrëse në ciklinshtesë të Projektit për Përmirësimin ePjesëmarrjes në Arsim gjatë muajitdhjetor kanë përgatitur planetzhvillimore të shkollës dhe projektetshkollore. Këto plane e projekte janëvlerësuar në nivelin lokal nga EkipetKomunale për Grante Shkollore, ndërsapritet që në pjesën e parë të muajit janarPjesëmarrës në këtë takim ishin anëtarët egrupit për monitorim, përfaqësuese tëkomuniteteve RAE si dhe një numër ikonsiderueshëm i pjesëtarëve nga shoqëriacivile.Mentorimi i projekteve përpërkrahje të arsimimit tëkomuniteteve rom, ashkali dheegjiptian■ Gjatë këtij muaji janë ështëvazhduar me vizitat në terren. Pasiqë ështëKompleksi i Shkollës "Mileniumi i Tretë", rr. "Isa Kastrati", p.n. 10000 Prishtinë, KosovëTel:+381 38 244 257; 258 203; Fax:+381 38 244 257; 258 203 (lok.109); www.kec-ks.org

4muaji i fundit i këtij projekti këto vizita ubënë me qëllim të verifikimit tëfinalizimit te aktiviteteve që janë zhvilluarnga qendrat. Këto vizita janë zhvilluaredhe me përfituesit e projekteve.Në fund të këtij projekti do të hartohetnjë raport përmbledhës, ku do tëpërfshihen të gjitha aktivitetet dhearritshmëritë e këtij projekti.mënyra e punës së stafit, vështirësitë e tyregjatë zbatimit të projektit, etj. Menaxherëte projektit u ndanë shumë të kënaqur metë arriturat e deritanishme në këtë projekt.■ Në kuadër të projektit është mbajturedhe një takim me udhëheqësit, partnerëte projektit të cilët diskutuan për mënyrën eimplementimit të fazës së dytë të projektit.KOSOVISION Contest■ Në fillim të këtij muaji në Prishtinëështë hapur ekspozita e punimeve të tëgjitha klasave pjesëmarrëse në projekt.Ekspozita ishte në dispozicion për tëinteresuarit për pesë ditë radhazi.Pjesëmarrja e madhe e vizitorëve,respektivisht fëmijëve në ekspozitë kazgjuar kureshtje edhe më të madhe përnxënësit që edhe më tutje të vazhdojnëme projekte të tilla siç ështëKOSOVISION CONTEST.Access MicroschoolarshipProgram■ Gjatë dhjetorit ka vazhduar mbajtae testeve dhe intervistave për nxënësit einteresuar për programin AccessMicroschoolarship Program. Janëpërzgjedhur dy grupe nxënësish nëPrishtinë dhe një grup në Prizren.■ Me 15, respektivisht 17 dhjetor2008, në Prishtinë kanë filluar mësimin egjuhës angleze dy grupe me nxënësshqiptarë dhe serbë.■ Grupi i nxënësve në Prizren është ipërbërë nga nxënës shqiptarë, turq dheboshnjak. Ata kanë filluar mësimin me 23dhjetor 2008.Cilësia e arsimit në regjionin eDukagjinit (AVSI-CESAL)■ Po ashtu, në kuadër të këtijprojekti është mbajtur edhe një takimgjysmë ditor me stafin lokal-ndihmës tëkëtij projekti. Në takim u diskutuan dhe uanalizuan të gjitha vërejtjet, sugjerimet,■ Gjatë dhjetorit është hartuar listame emrat e shkollave të cilat do të marrinpjesë në këtë hulumtim. Pasi jemi në fundtë këtij gjysmëvjetori, mendohet qëplotësimi i pyetësorëve të filloj nëgjysmëvjetorin tjetër, do të thotë, nga data11 janar do të fillohet me distribuimin dheplotësimin e pyetësorëve.Përgatiti: Petrit TahiriKompleksi i Shkollës "Mileniumi i Tretë", rr. "Isa Kastrati", p.n. 10000 Prishtinë, KosovëTel:+381 38 244 257; 258 203; Fax:+381 38 244 257; 258 203 (lok.109); www.kec-ks.org