Chú thích:1. Watabe Tadao, Con đường lúa gạo, NXB Khoa học Xã hội, Hà Nội, 1988, Tr. 83 - 90.2. Trần Quốc Vượng, Mấy nét khái quát lịch sử cổ xưa về cái nhìn về biển của Việt Nam, Biển vớingười Việt cổ, Viện Nghiên cứu Đông Nam Á, NXB Văn Hoá Thông tin, Hà Nội, 1996, Tr. 6 - 42.3. Nguyễn Việt - Vũ Minh Giang - Nguyễn Mạnh Hùng, Quân thủy trong lịch sử chống ngoại xâm,NXB Quân đội Nhân dân, Hà Nội, 1983.4. Diệp Đình Hoa, Thực tiễn và triết lý sinh thái nhân văn của người Việt trong nông nghiệp, Tạp chíNghiên cứu Lịch sử, số 1, 1992.5. Phan Đại Doãn, Làng Việt Nam một số vấn đề kinh tế xã hội, Nxb Khoa học Xã hội Hà Nội - NXBMũi Cà Mau 1992, Tr. 115.6. Chử Văn Tần, Những đặc trưng cơ bản của văn minh Việt Nam thời khai sinh, Tạp chí Khảo cổhọc, số 2, 1994.7. Hà Văn Tấn: Các hệ sinh thái nhiệt đới với tiền sử Việt Nam và Đông Nam Á, Tạp chí Khảo cổ học,số 3, 1994.8. Dẫn theo Đặng Thế Phi, Mác và cây búng báng, Tạp chí Xưa & Nay, số 51, tháng 5 - 1998 (Mác -Ăng-ghen toàn tập, Tập 23, Tr.725).9. Cristophori Borri, Xứ Đàng Trong năm 1621, NXB Tp. Hồ Chí Minh, 1998, Tr. 88.10. Shigeru Ikuta, Vai trò của các cảng thị vùng ven biển Đông Nam Á từ đầu thế kỷ thứ II đến đầuthế kỷ XIX; Đô thị cổ Hội An, NXB Khoa học Xã hội, Hà Nội, 1991, Tr. 248.11. Sakurai Yumio, Thử phác dựng cấu trúc lịch sử của khu vực Đông Nam Á (Thông qua mối liên hệgiữa biển và lục điạ). Bài viết trình bày tại Đại hội các nhà nghiên cứu ĐNA toàn Nhật Bản, 1996;Tạp chí Nghiên cứu Đông Nam Á, số 4, 1996.12. Đại Việt sử ký toàn thư, Tập I, NXB Khoa học Xã hội, Hà Nội, 1993, Tr. 317.13. Hồng Thái, Vài nét về quan hệ giữa Việt Nam và các nước Đông Nam Á trong lịch sử, Tạp chíNghiên cứu Lịch sử, số 3, 1988, Tr. 66.14. Trần Quốc Vượng, Mấy nét khái quát lịch sử cổ xưa về cái nhìn về biển của Việt Nam, Biển vớingười Việt cổ, Viện Nghiên cứu Đông Nam Á, NXB Văn Hoá Thông tin, Hà Nội, 1996, Tr. 14.15. Li Tana, The Inner Region: A Social and Economic History of Nguyen Vietnam in the XVIIth andXVIIIth Centuries, Thesis Doctor, Australian National University, Sep. 1992.16. Vũ Minh Giang, Người Nhật, phố Nhật và di tích Nhật Bản ở Hội An, Đô thị cổ Hội An, NXBKhoa học Xã hội, Hà Nội, 1991, Tr. 206 - 207.17. Trần Quốc Vượng, Về một nền văn hoá cảng thị ở miền Trung, Tạp chí Nghiên cứu Văn hoá Nghệthuật, số 9, 1995.18. Anthony Reid, Southeast Asia in the Age of Commerce 1450-1680, Yale University, 1988.
19. Grand K. Goodman, Japan - The Duch Experience, The University of Cambridge, London 1986,p. 240.20. Anthony Farrington, English East India Company documents relating to Hien and Tonkin, PhoHien - The Centre of International Commerce in the XVIth - XVIIIth Centuries, The Gioi Publishers,Ha Noi 1994, p. 155 - 157.21. C.R. Boxer, Portuguese Merchant and Missionaries in Fuedal Japan, 1543 - 1640, VariorumReprints, Lodon 1968, Chapter III, p. 76 - 77.22. W.Z. Muler, Hollanders in Hirado, Fibula-Van Dishoeck-Haarlem, ISB No. 90 (228-38897), p.263 - 301.23. Phan Đại Doãn - Trương Hữu Quýnh, Về sự suy tàn của phố Hiến, và Lê Bá Thảo, Những khíacạnh địa lý của vấn đề Phố Hiến, Phố Hiến - Kỷ yếu Hội thảo khoa học, Sở Văn hoá TT -TT HảiHưng, 1994, Tr.30 - 35.24. Vũ Văn Phái, Đặng Văn Bào, Đặc điểm, địa mạo khu vực Hội An và lân cận (Vùng cửa sông ThuBồn), Đô thị cổ Hội An, NXB Khoa học Xã hội, Hà Nội, 1991, Tr. 87 - 100.25. Shigeru Ikuta: Vai trò của các cảng thị ở vùng ven biển Đông Nam Á từ đầu thế kỷ II TCN đếnđầu thế kỷ XIX, Đô thị cổ Hội An, NXB Khoa học Xã hội, Hà Nội, 1991, 1991, Tr. 251.26. Thành Thế Vỹ, Ngoại thương Việt Nam hồi thế kỷ XVII, XVIII và đầu XIX, NXB Sử học, Hà Nội,1961, Tr. 227.27. Lê Quý Đôn, Phủ biên tạp lục, NXB Khoa học Xã hội, Hà Nội, 1977, Tr. 234.28. Phạm Quốc Quân, Kết quả khai quật tàu cổ đắm ở vùng Cù lao Chàm (1997 - 2000), Tạp chí Xưa& Nay, Hội Sử học Việt Nam, số 76 tháng 6 - 2000, Tr. 20 - 22.29. Phan Huy Lê, Về quá trình dân tộc của lịch sử Việt Nam, ĐH Tổng hợp Hà Nội 1990, Tr. 45 - 46.