metody, formy i programy kształceniaświecie odnoszą się do tych samych aspektów (por.zasady OECD 16 ):! preambuła lub klauzula wstępna – podkreślająca,iż tworzenie wartości dla akcjonariuszyjest podstawowym celem działania spółki, choćnaturalnie spółka w swoim funkcjonowaniupowinna brać pod uwagę także prawa interesariuszy(np. pracowników, kredytodawców);! zapewnienie praw akcjonariuszy – w tym przedewszystkim prawa do informacji, uczestnictwaw WZA (informacje wysłane odpowiedniowcześniej, WZA w wygodnym miejscu i czasie),wpływania na losy spółki (głosowanie na członkówdo rady), prawa do dywidendy;! równe traktowanie akcjonariuszy – zakładające,że spółka w żaden sposób nie może dyskryminowaćposiadaczy tym samych serii akcji,co najczęściej odnosi się do ochrony prawakcjonariuszy mniejszościowych (dywidenda,informacja, przedstawiciel w radzie). Częstokwestia ta odnosi się także do realizacji zasady„jedna akcja – jeden głos”, czyli eliminacji akcjiuprzywilejowanych. Jednak zarówno dobrepraktyki w krajach Europy kontynentalnej 17 ,jak i zasady OECD nie uznają stosowania akcjiuprzywilejowanych za łamanie dobrych praktyk;! udział interesariuszy w nadzorze korporacyjnym– oznacza współpracę spółki i uwzględnianieprzez nią interesów różnych grup (banki,dostawcy, klienci, społeczności lokalne). Wartojednak zaznaczyć, iż rzeczywisty udział tychgrup w procesie podejmowania decyzji czyrealna obecność ich przedstawicieli w radzienależy do wyjątków, a główne działanie w tymobszarze dotyczy inicjatyw CSR i wyczerpującychraportów z funkcjonowania firmy;! przejrzystość – dotycząca prowadzenia jawneji szerokiej polityki informacyjnej. Zgodnie z dobrymipraktykami, spółki powinny informowaćo strukturze własności, sytuacji finansowej(raporty), składzie i strukturze organów spółki(imię, nazwisko, życiorys), wynagrodzeniukadry menedżerskiej (struktura i wysokość),o pożyczkach udzielonych członkom zarząduprzez spółkę, transakcjach spółki i podmiotówzależnych z członkami zarządu, procedurachwyboru i rotacji biegłego rewidenta badającegosprawozdania finansowe spółki. Wszystkiete informacje powinny być łatwo dostępne zapośrednictwem strony relacji inwestorskich,najlepiej w kilku językach, w tym po angielsku.Dodatkowo, na stronie powinny być takżezamieszczone dokumenty korporacyjne, takiejak: regulamin pracy walnego zgromadzeniaakcjonariuszy, zarządu i rady, prospekt emisyjny,informacje nt. programów motywacyjnychdla menedżerów i pracowników, oświadczeniespółki o przestrzeganiu zasad dobrych praktyk;! rekomendacje rady (nadzorczej, dyrektorów)– dotyczą sformułowania i publikowania regulaminurady, przygotowania procedur głosowania,zasad współpracy, w tym głównie wymianyinformacji z zarządem i menedżerami orazpodejmowania decyzji, opracowania proceduryoceny pracy zarządu oraz samej rady, określeniastruktury rady (np. liczba mandatów dlainteresariuszy, udział członków niezależnychwraz ze szczegółową definicją niezależności)czy wspomnianej wcześniej procedury wyborui rotacji biegłego rewidenta badającego sprawozdaniafinansowe spółki;! pozostałe rekomendacje z zestawu dobrychpraktyk – dotyczą relacji z podmiotami trzecimi(np. mediami) oraz zasad postępowania przytransakcjach przejęć i fuzji (ochrona akcjonariuszy,relacje wymiany akcji).Ostatnią kwestią dotyczącą dobrych praktyk, którawymaga komentarza, jest pytanie o ich efektywność.Ze względu na dowolność w przestrzeganiu zasad,na które spółki przecież wcale nie muszą się godzić,a co więcej, mogą wspólnie bojkotować cały dokumentalbo najbardziej niewygodne rekomendacje 18 .Ogólnoświatowa praktyka pokazuje jednak, iż spółkibędące często także współautorami dobrych praktyk,w znakomitej większości stosują sformułowane zasady.U podstaw tego działania leży przeświadczenie(potwierdzone wieloma badaniami empirycznymi),iż w długim okresie spółki stosujące się do opracowanychzasad są lepiej postrzegane przez ryneki traktowane jako bezpieczniejsze. Warto dodać,iż reputacja na rynku kapitałowym ma kolosalne16OECD, op. cit.17Kraje Europy kontynentalnej nie traktują akcji uprzywilejowanych jako łamania dobrych praktyk corporate governancez uwagi na dominację skoncentrowanej struktury własności – w wielu europejskich spółkach kontrola pozostajew rękach rodziny lub założyciela, co jest możliwe głównie poprzez stosowanie akcji uprzywilejowanych. Dziękiakcjom uprzywilejowanym zachowują oni silną pozycję, a jednocześnie mogą pozyskiwać kapitał potrzebny na rozwójprzedsiębiorstwa. W Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych takie praktyki są krytykowane ze względu naz definicji słabszą pozycję posiadaczy akcji zwykłych, mimo takiego samego lub czasem wyższego zaangażowaniakapitałowego w spółkę.18Problem ten zaobserwowano na giełdzie niemieckiej, gdzie spółki bardzo niechętnie udzielały informacji o wysokościi strukturze wynagrodzeń swoich członków zarządu i to pomimo dobrych praktyk rekomendujących przejrzystośćw tym obszarze. Spółki podawały jedynie wysokość dla całego zarządu, bez uwzględnienia struktury płac. Wedługszacunków około 5 proc. spółek notowanych na giełdzie we Frankfurcie stosowało niniejszą zasadę. W efekcie częśćdobrowolnych zapisów dobrych praktyk objęto statusem twardego prawa i do tych zapisów wprowadzono właśniezapisy ujawniania wysokości i struktury indywidualnych wynagrodzeń członków zarządu.20 e-<strong>mentor</strong> nr 2 (24)
Dobre praktyki corporate governance...znaczenie. W efekcie spółki takie są oceniane jakote, które bardziej chronią interesy inwestorów, notująniższe ryzyko i mogą przynieść większą wartość akcjonariuszom.Według badań prowadzonych w wielukrajach (USA, rynki europejskie, Korea Południowa),spółki przestrzegające dobrych praktyk notują lepszewyniki i zwiększają wartość dla akcjonariuszy 19 .Dobre praktyki w PolsceHistoria ruchu dobrych praktyk w Polsce sięga2001 roku, kiedy rozpoczął działalność powstały naGiełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie KomitetDobrych Praktyk. W tym samym roku zaczęłotakże działać Polskie Forum Corporate Governanceprzy Instytucie Badań nad Gospodarką Rynkowąw Gdańsku. Oba ośrodki prowadziły liczne dyskusje,spotkania i konsultacje, których wynikiem były dwadokumenty dobrych praktyk – Dobre praktyki w spółkachpublicznych 2002 20 autorstwa Komitetu DobrychPraktyk GPW oraz Kodeks nadzoru korporacyjnego dlaspółek publicznych 21 przygotowany przez Polskie ForumCorporate Governance IBnGR, także z 2002 roku. Cowięcej, w dłuższej perspektywie oba zestawy rekomendacjiposłużyły do przygotowania rankingównadzoru korporacyjnego (sformułowanych zarównoprzez Polski Instytut Dyrektorów 22 , jak i IBnGR), któreobejmowały ocenę spółek notowanych na GPW z perspektywyprzestrzegania zapisów tych dokumentów.Ze względu na uwarunkowania instytucjonalne, wiążącydla spółek giełdowych był oczywiście dokumentprzygotowany na GPW, który doczekał się kolejnychzmian w 2004 23 i 2007 24 roku. Z tego też powodudalsza analiza będzie dotyczyła jedynie dokumentówprzygotowanych przez Komitet Dobrych PraktykGPW, aczkolwiek należy podkreślić istotne znaczenieinicjatywy IBnGR, która nie tylko stanowiła doping dlaGPW, ale równocześnie była interesującym punktemodniesienia w zakresie poszczególnych rekomendacjii budowania rankingu. Inicjatywa ta stanowiła takżeimpuls do prowadzenia badań z zakresu nadzorukorporacyjnego oraz niewątpliwie przyczyniła się dopopularyzacji tego zagadnienia w naszym kraju.W 2001 roku oraz w latach kolejnych Komitet DobrychPraktyk działający przy GPW postawił sobie zacel przybliżenie polskiemu rynkowi zasad corporategovernance i wprowadzenie pewnych rekomendacji,które zwiększyłyby efektywność nadzoru i poprawiłybyramy działania spółek, inwestorów i innychuczestników rynku. Ideą było prowadzenie szerokiegodialogu środowiskowego, w którym uczestniczyłybyspółki, banki, fundusze, instytucje, regulatorzy, domymaklerskie i środowiska naukowe, a efektem byłobysformułowanie zestawów dobrych praktyk nadzorukorporacyjnego, które wyznaczyłyby standardy praktykigospodarczej, obowiązujące spółki notowane nagiełdzie 25 . Sformułowane dotychczas trzy dokumentydobrych praktyk wskazują na ciągłe zmiany w obszarzenadzoru korporacyjnego i pojawianie się nowychwyzwań dotyczących praktyki działalności spółek.Z tego punktu widzenia, dobre praktyki w Polscestawiają sobie za cel – z jednej strony – osiągnieciekompromisu poprzez przyjmowanie zasad w porozumieniuze spółkami, które potem będą je stosować.Z drugiej zaś strony dokumenty te starają się odpowiadaćna jak najbardziej aktualne potrzeby rynkui jego uczestników.Warto w tym miejscu zaznaczyć, iż idea dobrychpraktyk i formułowania rekomendacji dla polskiegorynku kapitałowego nie została entuzjastycznieprzyjęta przez większość spółek. Choć, zgodnie z założeniamileżącymi u podstaw dobrych praktyk, napodniesieniu standardów powinny skorzystać wszyscyuczestnicy rynku, to dla wielu z nich inicjatywa ta byłaniezrozumiała i traktowano ją czysto instrumentalnie,jako wymysł władz GPW. W tym okresie świadomośćznaczenia zasad corporate governance była bardzoniska. Spółki obserwowały nieetyczne (często nagranicy prawa) działania akcjonariuszy i nie znajdywałypowodów dla ochrony inwestorów. Dominującyakcjonariusze z kolei nie byli zmuszeni, by brać poduwagę żądania czy oczekiwania inwestorów mniejszościowych.Ponadto przyswojenie i wdrożenie dobrychpraktyk wiązało się w początkowych okresach zeznacznymi kosztami i zmianami organizacyjno-strukturalnymi,umożliwiającymi np. efektywne raportowanieprzestrzegania lub nieprzestrzegania dobrychpraktyk. Co więcej, polski rynek kapitałowy, charakteryzującysię znaczną koncentracją własności, niedawał żadnej gwarancji, iż ewentualne wysiłki spółekw obszarze dobrych praktyk zostaną w jakikolwieksposób dostrzeżone przez inwestorów. Przełomemw postrzeganiu zasad nadzoru korporacyjnego byłyniewątpliwie lata 2004–2005, choć i dzisiaj zapewne19Por. przegląd w: M. Aluchna, Does good corporate governance master? Best practice in Poland, „Management ResearchNews” 2009, t. 3/29 [w druku].20Dobre praktyki w spółkach publicznych 2002, Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie, 2002.21Kodeks nadzoru korporacyjnego dla spółek publicznych (2002). Polskie Forum Corporate Governance, Instytut Badań nadGospodarką Rynkową. Prawnicy zwracają jednak uwagę, by nie używać terminu ‘kodeks’ w odniesieniu do zestawówdobrych praktyk, gdyż termin ‘kodeks’ opisuje twarde prawo o wysokim statusie wśród pozostałych aktów prawnych,np. Kodeks cywilny, Kodeks postępowania administracyjnego.22Więcej informacji dostępnych na stronie: www.pid.org.pl.23Dobre praktyki w spółkach publicznych 2005, Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie, 2004. Dokument zacząłobowiązywać od 2005 roku.24Dobre praktyki spółek notowanych na GPW, Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie, 2007. Dokument zacząłobowiązywać od 1 stycznia 2008 roku.25A. Nartowski, Dobra praktyka 2005, „Gazeta Bankowa” 2004, 06/12, s. 41.kwiecień 2008 21
- Page 2 and 3: 3 Od redakcji3 Aktualności4 Noweli
- Page 4 and 5: Nowelizacja regulacji dotyczących
- Page 6 and 7: metody, formy i programy kształcen
- Page 8 and 9: metody, formy i programy kształcen
- Page 10 and 11: metody, formy i programy kształcen
- Page 12 and 13: metody, formy i programy kształcen
- Page 14 and 15: metody, formy i programy kształcen
- Page 16 and 17: metody, formy i programy kształcen
- Page 18 and 19: metody, formy i programy kształcen
- Page 22 and 23: metody, formy i programy kształcen
- Page 24 and 25: metody, formy i programy kształcen
- Page 26 and 27: metody, formy i programy kształcen
- Page 28 and 29: metody, formy i programy kształcen
- Page 30 and 31: metody, formy i programy kształcen
- Page 32 and 33: e-edukacja w krajuBadanie eye track
- Page 34 and 35: e-edukacja w krajuRysunek 2. Szybki
- Page 36 and 37: e-edukacja w krajuEdukacja w służ
- Page 38 and 39: e-edukacja w krajuu podstaw któreg
- Page 40 and 41: e-edukacja w krajuPonadto zawiera l
- Page 42 and 43: e-edukacja w krajuDrugi panel, pod
- Page 44 and 45: e-edukacja w krajuwymi. Dane zebran
- Page 46 and 47: e-edukacja w krajugdyby uniwersytet
- Page 48 and 49: e-edukacja w kraju! barierę mental
- Page 50 and 51: e-edukacja w krajurespondentów mo
- Page 52 and 53: zarządzanie wiedząRozwój organiz
- Page 54 and 55: zarządzanie wiedząpotrzebowali fi
- Page 56 and 57: zarządzanie wiedząpoparcia dla ni
- Page 58 and 59: zarządzanie wiedządejmowania decy
- Page 60 and 61: zarządzanie wiedząRysunek 1. Lini
- Page 62 and 63: zarządzanie wiedzą! licencja niew
- Page 64 and 65: zarządzanie wiedzą! fazę kreowan
- Page 66 and 67: zarządzanie wiedząprzez indywidua
- Page 68 and 69: zarządzanie wiedząpowszechnie bez
- Page 70 and 71:
kształcenie ustawiczneMotywy uczes
- Page 72 and 73:
kształcenie ustawicznemiasto powy
- Page 74 and 75:
kształcenie ustawiczneTabela 5. Ko
- Page 76 and 77:
e-biznesOcena zachowania użytkowni
- Page 78 and 79:
e-biznesRozwiązaniem wartym uwagi
- Page 80 and 81:
e-biznesRysunek 3. Dzienna liczba r
- Page 82 and 83:
e-biznespojawiających się na konc
- Page 84 and 85:
e-biznesi edytować w wewnętrznym
- Page 86 and 87:
e-biznessystemu zarządzania wiedz
- Page 88 and 89:
e-edukacja na świecieValidating a
- Page 90 and 91:
e-edukacja na świeciehave been fou
- Page 92 and 93:
e-edukacja na świecieintegration a
- Page 94 and 95:
e-edukacja na świecieused in this