Κλινικές εφαρμογές στη διάγνωση & θεραπεία της οστεοπόρωσης

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗΤο καθιερωμένο Ετήσιο Σεμινάριο του Ελληνικού Ιδρύματος Οστεοπόρωσης(ΕΛΙΟΣ) στην Αθήνα, επικεντρώνεται τη φετινή χρονιά στη θεωρητική και πρακτικήενημέρωση των μελών του Δικτύου Ιατρείων Οστεοπόρωσης του ΕΛΙΟΣ.Μέχρι σήμερα 120 περίπου χρήστες του Ηλεκτρονικού Ιατρείου Οστεοπόρωσηςσυμμετέχουν πανελλαδικά στο δίκτυο αυτό. Η καινοτομία που προσφέρεται αφοράιδιαίτερα στην ελευθερία των χρηστών για συμμετοχή στο δίκτυο χωρίς την ανάγκησυμμετοχής τους σε συστηματικά οργανωμένα σεμινάρια.Επιπλέον υπάρχει η δυνατότητα της άμεσης επικοινωνίας των χρηστών για συγκεκριμέναπεριστατικά που καταχωρούνται στο Ηλεκτρονικό Ιατρείο Οστεοπόρωσηςκαι για τα οποία ζητείται συμπληρωματική, συμβουλευτική βοήθεια.Ελπίζουμε ότι στα πλαίσια του Σεμιναρίου αυτού θα δοθεί η ευκαιρία για γνωριμίακαι σύσφιξη σχέσεων των χρηστών, καθώς επίσης και για ελεύθερη συζήτηση σταερωτήματα που θα προκύψουν.Με συναδελφικούς χαιρετισμούς,Καθηγητής Γεώργιος Π. ΛυρίτηςΠρόεδρος ΕΛΙΟΣ3

ΕΠΙΤΡΟΠΕΣΔιοικητικό ΣυμβούλιοΠρόεδρος:Γεν. Γραμματέας:Ταμίας:Μέλη:Γ. ΛυρίτηςΣ. ΤουρνήςΑικ. ΚατσαλήραΧρ. ΖαφείρηςΝ. ΠαπαϊωάννουΓ. ΤροβάςΕ. ΧρονόπουλοςΕπιστημονική ΕπιτροπήΠρόεδρος:Μέλη:Ν. ΠαπαϊωάννουΙ. ΔοντάΧρ. ΖαφείρηςΑικ. ΚατσαλήραΧρ. ΚοσμίδηςΓ. ΛυρίτηςΧρ. ΜπαλτάςΣ. ΤουρνήςΓ. ΤροβάςΕ. Χρονόπουλος4

ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣΤο Διοικητικό Συμβούλιο του Ελληνικού Ιδρύματος Οστεοπόρωσης ΕΛΙΟΣ & η ΕπιστημονικήΕπιτροπή του Σεμιναρίου, ευχαριστεί θερμά τις παρακάτω εταιρείες για την ουσιαστικήσυμβολή τους στην πραγματοποίηση του σεμιναρίουΧορηγός Επικοινωνίας5

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ08.00 - 09.00 ΕγγραφέςΣάββατο 23 Φεβρουαρίου 201309.00 - 11.10 Κλινικά παραδείγματα στα Μεταβολικά Νοσήματα των ΟστώνΠροεδρείο: Γ. Τροβάς09.00 - 09.50Μετεμμηνοπαυσιακή γυναίκα 62 ετών (Α 161 εκ, Β 88 κιλά) με σοβαρή ΓΟΠ, μακρόχρονηλήψη πραζόλης και πρόσφατη εν τω βάθει θρομβοφλεβίτιδα της γαστροκνημίαςμε λήψη αντιπηκτικών, υπέστη προ μηνός μετά ανύψωση βάρουςσφηνοειδές κάταγμα του 2ου οσφυϊκού σπονδύλου. Κλινικά έντονη οσφυαλγία μεαποτέλεσμα την ακινητοποίησή της.09.00 - 09.15 Απεικονιστική εκτίμηση του οστεοπορωτικού κατάγματοςκαι διαφορική διάγνωση - Α. Μπαλανίκα09.15 - 09.30 Άμεση αντιμετώπιση του οστεοπορωτικού σπονδυλικού κατάγματος- Ι. Τριανταφυλλόπουλος09.30 - 09.45 Σχεδιασμός μακρόχρονης αντικαταγματικής αγωγής- Σ. Τουρνής09.45 - 09.50 Σχόλια - Γ. Λυρίτης, Γ. Τροβάς09.50 - 10.30Γυναίκα 36 ετών πάσχει από Μικροδρεπανοκυτταρική αναιμία, παρουσιάζεται με μιαμέτρηση χαμηλής οστικής πυκνότητας. Αναφέρει ότι παθαίνει μια με δυο κρίσεις τοχρόνο αλλά δεν παίρνει αγωγή για τη βασική της νόσο. Ακολουθεί ομοιοπαθητικήαγωγή και παίρνει περιστασιακά φυλλικό οξύ. Δεν έχει παιδιά έχει καλή έμμηνο ρύσηκαι δεν αναφέρει άλλα προβλήματα από το ατομικό ή κληρονομικό ιστορικό.Υ=168cm, Β=58Kg, ωχρότητα προσώπου χωρίς άλλα συμπτώματα.Εργαστηριακός Έλεγχος:• Ht=27%, ΤΚΕ=15, Λ=4500(καλo τύπο), Αιμ=160.000• Glu=80, kr=0.4, SGOT=17, SGPT=15, GT=29, Bilt=1.8, Bild=0.2, Ca=9.0,Alb=4.5, P=2.6, SAP=60, OC=12 CTX=0,012, PTH=27,25, OHD3=22,• ΟΠ ΟΜΣΣ Ζscore=-2.7• Α/α ΘΜΣΣ-ΟΜΣΣ=Ενίσχυση των οστικών δοκίδων με σκληρυντικά στοιχεία09.50 - 10.20 Ποια είναι η προσέγγιση της προεμμηνοπαυσιακής νέαςγυναίκας με χαμηλή οστική πυκνομετρία και η αντιμετώπισήτης με χαμηλή οστική μάζα; - Ε. Λαμπρινουδάκη6

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ10.20 - 10.30 Σχόλια - Γ. Λυρίτης, Γ. Τροβάς10.30 - 11.10Άνδρας 75 ετών παραπονιέται για πρόσφατη χαμηλή οσφυαλγία βγάζοντας βόλτατο σκυλί του. Παίρνει θεραπεία για υπερπλασία του προστάτη και υπέρταση• Α/α ΣΣ : Σφηνοειδή παραμόρφωση θ12• ΟΠ ΙΣΧΙΟΥ t score=-3.7• Εργαστηριακός έλεγχος Ht=40%, ΤΚΕ=9, ΚΡ=1, Ca=8.3, P=2.8, ALB=4.5,Ηλεκτροφόρηση πρωτεϊνών ορού = Μονοκλωνική γαμαπάθεια10.30 - 10.45 Διαφορική διάγνωση της ανδρικής οστεοπόρωσης- Ι. Σταθόπουλος10.45 - 11.00 Θεραπεία της ανδρικής οστεοπόρωσης - Γ. Γκούζιας11.00 - 11.10 Σχόλια - Γ. Λυρίτης, Γ. Τροβάς11.10 - 11.30 ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ11.30 - 12.00 ΔΙΑΛΕΞΗΒιταμίνη D - Γ. ΤροβάςΠροεδρείο: Ε. Χρονόπουλος12.00 - 13.00 Φαρμακευτική αντιμετώπιση της οστεοπόρωσηςΠροεδρείο: Γ. ΛυρίτηςΔΟΡΥΦΟΡΙΚΕΣ ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ12.00 - 12.30 Ξεκινώντας την αντιοστεοπορωτικήαγωγή με ρανελικό στρόντιο- Ν. Παπαϊωάννου12.30 - 13.00 Διαχείριση της μετεμμηνοπαυσιακήςοστεοπόρωσης: Προκλήσεις καιδιλλήματα - Σ. Τουρνής13.00 - 13.30 ΕΛΑΦΡΥ ΓΕΥΜΑ7

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ13.30 - 14.10 Κλινικά παραδείγματα στα Μεταβολικά Νοσήματα των ΟστώνΠροεδρείο: Γ. Τροβάς13.30 - 14.10Άνδρας 59 ετών υποβλήθηκε προ έτους σε χολοπανκρεατικό by-pass και έχασε56 κιλά. Εξαιτίας κάκωσης στον ώμο έχει διαπιστωθεί ακτινολογική οστεοπενίακαι στη συνέχεια ΟΠ ισχίου Τscore=-2.5 και ΟΜΣΣ T score=-2.7. Ο ίδιος δεν αναφέρειιστορικό καταγμάτων, αλλά η μητέρα του έπασχε από οστεοπόρωση. Αναφέρειένα γενικό εργαστηριακό έλεγχο χωρίς ιδιαίτερα ευρήματα και του δόθηκεαγωγή με Ασβέστιο 1000mg + vitD 800UI ημερησίως εβδομαδιαίο Διφωσφονικό.Τρεις εβδομάδες αργότερα παρουσιάζει έντονα μουδιάσματα, κράμπες και μυϊκούςπόνους και ο έλεγχος αποκαλύπτει Ca=7mg /dl, P=2,1, ενώ πριν είχεCa=8,913.30 - 13.45 Συνέπειες της Βαριατρικής Χειρουργικής στο μυοσκελετικόσύστημα - Θ. Γεωργούλας13.45 - 14.00 Ορθοπαιδική αντιμετώπιση των καταγμάτων του πυελικούδακτυλίου - Α. Παστρούδης14.00 - 14.10 Σχόλια - Γ. Λυρίτης, Γ. Τροβάς14.10 - 15.30 Το Ηλεκτρονικό Ιατρείο Οστεοπόρωσης και η Οργάνωση του ΠιστοποιημένουΕλληνικού Δικτύου Οστεοπόρωσης - Γ. Λυρίτης, Στ. Ρίζου15.30 - 16.00 Συμπεράσματα 1ης ημέρας8

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΚυριακή 24 Φεβρουαρίου 201309.00 - 10.15 Μεθοδολογία και εξοπλισμός ιατρείου οστεοπόρωσηςΠροεδρείο: Αικ. Κατσαλήρα10.15 - 10.45 ΔΙΑΛΕΞΗ09.00 - 09.20 Ανθρωπομετρικές μέθοδοι σε οστεοπορωτικούς ασθενείς- Σ. Στάση09.20 - 09.40 Ερωτηματολόγια ποιότητας ζωής σε ασθενείς με παθήσειςτου μυοσκελετικού συστήματος - Α. Συμεωνίδης09.40 - 10.00 Κλινική εκτίμηση της σαρκοπενίας και του κινδύνου πτώσεων- Κ. Αθανασόπουλος10.00 - 10.15 ΣυζήτησηΠροεδρείο: Χρ. ΚοσμίδηςΕίναι απαραίτητος ο απεικονιστικός έλεγχος σε μη καταγματίεςοστεοπορωτικούς ασθενείς; - Χρ. Μπαλτάς10.45 - 11.15 ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ11.15 - 12.10 ΑντιπαράθεσηΠροεδρείο: Γ. ΛυρίτηςΠρέπει να προγραμματίζεται προσωρινή ή μακρόχρονη διακοπή τηςφαρμακευτικής αγωγής σε οστεοπορωτικούς ασθενείς;11.15 - 11.35 Ναι - Π. Μάκρας11.35 - 11.55 Όχι - Κ. Σταθόπουλος11.55 - 12.10 Συζήτηση12.10 - 13.20 Αντιμετώπιση του οστεοπορωτικού ασθενούς με ειδικά προβλήματαυγείαςΠροεδρείο: Ι. Δοντά12.10 - 12.30 Ο οστεοπορωτικός ασθενής με ενεργό νεοπλασματικήνόσο - Γ. Κλούβας9

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ12.30 - 12.50 Ο οστεοπορωτικός ασθενής με νεφρική ανεπάρκεια- Α. Γεράκης12.50 - 13.10 Ρευματικά νοσήματα και οστεοπόρωση - Αικ. Κατσαλήρα13.10 - 13.20 Συζήτηση13.20 - 13.30 Συμπεράσματα και κλείσιμο του Σεμιναρίου10

Τόπος και χώρος διεξαγωγήςΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣΞενοδοχείο CROWNE PLAZA ATHENS CITY CENTREΜιχαλακοπούλου 50, 115 28 Αθήνατηλ.: 210 7278000, fax: 210 7278600www.cpathens.comΗμερομηνία διεξαγωγής σεμιναρίουΣάββατο 23 Φεβρουαρίου 2013Κυριακή 24 Φεβρουαρίου 2013Γλώσσα σεμιναρίουΗ επίσημη γλώσσα του σεμιναρίου θα είναι η ΕλληνικήΕγγραφέςΠροεγγραφές γίνονται μέχρι 20/02/2013Κόστος εγγραφήςειδικευμένοι 100,00 €ειδικευόμενοι 80,00 €λοιπές επιστήμες 50,00 €Το δικαίωμα εγγραφής περιλαμβάνει:Παρακολούθηση όλων των εργασιώνΕίσοδο στον εκθεσιακό χώροΈντυπο υλικό του σεμιναρίουΠιστοποιητικό συμμετοχής εφόσον κάθε συμμετέχων παρακολουθήσει το 60% του σεμιναρίουΚαφέ στη διάρκεια των διαλειμμάτων του σεμιναρίουΕλαφρύ γεύμα το Σάββατο το μεσημέριΓραμματεία σεμιναρίουΚα Σοφία Ψυχογιού, Κα Γαρυφαλλιά ΣτεφάνουΑγίας Βαρβάρας 5, 145 61 Κηφισιά, τηλ.: 210 6120382, 6946 188511, fax: 210 8015889email: info@heliost.gr, Web site: www.heliost.gr11

Κωνσταντίνος ΑθανασόπουλοςΙατρός Φυσικής Ιατρικής & Αποκατάστασης, PT, MD, PhD. SFEBP&RM, Δ/ντής ΕΣΥ,Β’ Κλινικής ΦΙΑπ ΚΑΤ-ΕΚΑΑλέξανδρος ΓεράκηςΝεφρολόγος, Νεφρολογικό Τμήμα Διαγνωστικό & Θεραπευτικό Κέντρο Αθηνών «ΥΓΕΙΑ»Θωμάς ΓεωργούλαςΕνδοκρινολόγος - ΔιαβητολόγοςΓεώργιος ΓκούζιαςΟρθοπαιδικός Χειρουργός, Msc Μ.Ν.Ο., υποψήφιος Διδάκτωρ Πανεπιστημίου ΑθηνώνΙσμήνη ΔοντάΚαθηγήτρια Πειραματικής Χειρουργικής Έρευνας ΕΚΠΑΑικατερίνη ΚατσαλήραΡευματολόγος, Επιστημονικός Συνεργάτης Εργαστηρίου Έρευνας Παθήσεων ΜυοσκελετικούΣυστήματος (ΕΕΠΜΣ)Γεώργιος ΚλούβαςΠαθολόγος - Ογκολόγος, Αναπληρωτής Β΄ Ογκολογικής Κλινικής Νοσοκομείο «METROPOLITAN»Χρήστος ΚοσμίδηςΟρθοπεδικός, ΕΟΠΥΥ Λεωφ. ΑλεξάνδραςΕιρήνη ΛαμπρινουδάκηΕπίκουρος Καθηγήτρια Β’ Μαιευτική & Γυναικολογική Κλινική ΕΚΠΑΕΥΡΕΤΗΡΙΟΓεώργιος ΛυρίτηςΟμότιμος Καθηγητής Ορθοπαιδικής ΕΚΠΑ, Πρόεδρος Ελληνικού Ιδρύματος Οστεοπόρωσης ΕΛΙΟΣ12

ΟΜΙΛΗΤΩΝΠολυζώης ΜάκραςΕνδοκρινολόγος, Επιμελητής «251» Γ.Ν. ΑεροπορίαςΑλεξία ΜπαλανίκαΑκτινολόγος, Επιμελήτρια Α’, Τμήμα Αξονικής Τομογραφίας Γ.Ν.Α. «ΑΣΚΛΗΠΙΕΙΟ ΒΟΥΛΑΣ»Χρήστος ΜπαλτάςΑκτινολόγος, Επιμελητής Α’ Κέντρο Ακτινοδιαγνωστικών Απεικονίσεων, Γ.Ν.Α. «Γ. ΓΕΝΝΗΜΑΤΑΣ»Νικόλαος ΠαπαϊωάννουΑναπλ. Καθηγητής Ορθοπαιδικής Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, Δ/ντής ΕργαστηρίουΈρευνας Παθήσεων Μυοσκελετικού Συστήματος (ΕΕΠΜΣ)Αλέξανδρος ΠαστρούδηςΟρθοπαιδικός, Αναπληρωτής Δ/ντής 6ο Ορθοπαιδικό Τμήμα Νοσοκομείο «ΑΣΚΛΗΠΙΕΙΟΒΟΥΛΑΣ»Σταυρούλα ΡίζουΒιολόγος, MSc, Σύμβουλος Οργάνωσης Επιστημονικών Μελετών (ΕΛΙΟΣ)Ιωάννης ΣταθόπουλοςΕιδ. Ορθοπαιδικής Γ΄Πανεπιστημιακής Κλινικής Νοσοκομείο «ΚΑΤ», Μεταπτυχιακός ΣυνεργάτηςΕργαστηρίου Έρευνας Παθήσεων Μυοσκελετικού Συστήματος (ΕΕΠΜΣ)Κωνσταντίνος ΣταθόπουλοςΟρθοπαιδικός Χειρουργός, Επιστημονικός Συνεργάτης Μονάδας Μεταβολισμού Οστών,Α’ Ορθοπαιδική Κλινική Πανεπιστημίου ΑθηνώνΣοφία ΣτάσηΦ/Θ, Εργαστηριακή Συνεργάτης ΤΕΙ Αθηνών, Msc Μ.Ν.Ο.13

Αθανάσιος ΣυμεωνίδηςΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΟΜΙΛΗΤΩΝΔ/ντής Κ.Υ. Νέας Μηχανιώνας, Αντιπρόεδρος ΕΛΕΓΕΙΑΣυμεών ΤουρνήςΕνδοκρινολόγος - Διαβητολόγος, Επιστημονικός Συνεργάτης Εργαστηρίου Έρευνας ΠαθήσεωνΜυοσκελετικού Συστήματος (ΕΕΠΜΣ)Ιωάννης ΤριανταφυλλόπουλοςΛέκτορας Ορθοπαιδικής ΕΚΠΑ, MSc M.N.O.Γεώργιος ΤροβάςΕνδοκρινολόγος - Διαβητολόγος, Επιστημονικός Συνεργάτης Εργαστηρίου Έρευνας ΠαθήσεωνΜυοσκελετικού Συστήματος (ΕΕΠΜΣ)Ευστάθιος ΧρονόπουλοςΕπίκουρος Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών, Β’ Ορθοπαιδική Κλινική ΕΚΠΑ, ΚωνσταντοπούλειοΝοσοκομείο Ν. Ιωνίας14