A

Türkoloji e-dergisi A Ğ I R L I K Sayfa 56
belirtilmiş, Dünya kadınlarının hakları ve Batı’ daki kadın hareketi hakkında bilgi
verilmiştir. 5
II. Meşrutiyet ile kadın dergilerinde önemli bir artış gözlenmiştir. 1908’ de ilk
olarak “Demet”, “Mehasin” ve “Kadın” dergileri yayınlanır. 26 Ekim 1908 – Mayıs 1909
tarihleri arasında Selanik’ te çıkan “Kadın” dergisi 30 sayı ile yayın hayatında can
bulmuştur. Derginin bildiri niyetindeki şu sözler kadın neşriyatı bakımından önem teşkil
etmektedir. “...Evet siyasi, edebi, fenni, ilmi... Risale-i Mevkute ve gayr-i mevkute o
kadar esef-engiz ve daraltıcı bir noksan vardı: Nisai bir gazete. Öyle nisai bir risale ki:
Umuma şamil olsun aristokrasi denilen o möevhum hayat- ı kibārāne- i hayalden,
muhayyilat- ı asabiyyeden ve ehemmiyet-i mārizāneden mümkün olduğu kadar uzak
bulunsun: Öyle bir nisai risale ki: kulübeden konağa, saraydan fakirhāneye, havāsdan
avāma, vasfen en ileriye bir nirengi çizerek küçük büyük, düğümlerle yapılmış bir fakir
ve malumat ağı gibi muhit-i nisaiyyemizi kaplasın (...) işte bu ehemm ve mutlak vazife-i
ictimaiyyeyi ifāya iştirak hevesiyle nāçiz kadın risalesi ilk numarayı vaz’ ederek el
birliğiyle terakki eylemeye çalışmak için bugünden itibaren arz-ı nisaiyye-i ictihād
eyliyor.” 6
Derginin yazı kadrosunda dönemin siyaset ve edebiyat alanındaki önemli
şahsiyetler vardır.Hanımlara Mahsus Gazete Abdullah Cevdet, A. Ulvi, A. Hamid,
Mehmet Emin, Celal Sahir gibi erkek yazarlara ve Emine Semiye Hanım, Ayşe İsmet,
Cavide Peyker, Nigar bint-i Osman gibi kadın yazarlara da ev sahipliği yapmıştır.
Bu mecmualardan başka II. Meşrutiyet’ ten Cumhuriyet’ e değin kısa ömürlü pek
çok kadın dergisi mevcuttu. Musavver Kadın, Kadınlar Dünyası, Erkekler Dünyası,
Hanımlar Ālemi, Kadınlar Ālemi, Kadınlık Hayatı, Türk Kadını, Genç Kadın, İnci,
Diyane, Kadınlar Saltanatı, Hanım, Süs Firuze dönemin kısa süreli dergilerine örnektir. 7
Kesin çizgilerle meselelerin tartışıldığı İkdam, Demet dergisiyle çağdaş olup
döneminde ses getirmiştir. Dergi çeşitliliğinin bu denli çok olduğu vakitte Mehasin 8
dergisi, bir kadın dergisi olarak ilk kez renkli ve resimli olma özelliği göstermiştir.
Derginin müellif kadrosunda Demet dergisinden Celal Sahir, İsmet Hakkı Hanım gibi
tanıdık isimler ile Emine Semiye, Münevver Asım, Fatma Sabiha, Şükūfe Nihal, Halide
Salih ve Zühre Hanım vardır.
5
Bu konuda bkz. Gülistan İsmet, “İslām ticarethanesi Meselesi ve Hanımlarımız”, HMG, 17
Mayıs 1317 / 11 Safer 1319, no. 310, s.24.
6
“İfade-i Mahsusa”, Kadın, 13 Teşrin- i Evvel 1324, no:1, s. 1-2.
7
Kadın dergilerinin künyeleri ve hangi kütüphanede nasıl bulunacağına ilişkin olarak bkz. İstanbul
Kütüphanelerindeki Eski Harfli Türkçe Kadın Dergileri Bibliyografyası, Haz. Zehra Toska, Serpil
Çakır, Tülay Gençtürk, Sevim Yılmaz, Selmin Kurç, Gökçen Art, Aynur Demirbilek, Kadın
Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı Yayınları: 5, Metis Yayınları, İstanbul, 1993
8
Mehasin: Müdür: Asaf Muammer, Muharrir ve Mürettep: Mehmet Rauf