10.10.2016 Views

Fachowy Instalator 5/2016

Brrrr… sezon grzewczy czas zacząć! Przez ostatnie lata wiele się w branży grzewczej zmieniło. Z dużą pewnością miała na to wpływ dyrektywa ErP, ale nie tylko. Wyższy standard życia i coraz większe oczekiwania inwestorów co do komfortu obsługi instalacji grzewczych wymusiły na producentach rozwiązania pozwalające na niemal „bezobsługowość” tych systemów. Priorytetem przy projektowaniu nowych rozwiązań jest też energooszczędność i… wygląd. Jak się okazuje, estetyka ma duży wpływ na decyzję zakupową. Sterowanie ogrzewaniem nie wymaga już przełączania zaworów i regulowania skomplikowanych układów. Wystarczy przycisk na panelu sterowania lub wejście w specjalną aplikację na smartfonie. Aby więc rozpocząć sezon grzewczy wystarczy jeden klik… z dowolnego miejsca na świecie. Miłej lektury życzy Redakcja. SPIS TREŚCI Informacje pierwszej wody 8 Nowości 10 Reduktory ciśnienia HERZ 2682 13 Podtynkowe systemy instalacyjne do WC – rozwiązania szyte na miarę 14 Gwarantowany poziom hałasu 20 Rozdrabniacze pompujące do WC 22 Odprowadzenie skroplin z klimatyzatorów i kotłów kondensacyjnych 28 Izolacja termiczna i akustyczna instalacji wodnych 32 Sterowanie pomp obiegowych 36 Termostatyczne zawory miejszające 40 Pytania czytelników 42 Ciepło, które wzbogaca wnętrze 48 Nowoczesne regulatory temperatury 52 Zestawy nagrzewnic LEO FB V z wentylatorami 3-biegowymi 56 Kotły gazowe a dyrektywa ErP 58 Kotły kondensacyjne De Dietrich 64 Detektory nieszczelności – niepozorne, ale niezbędne 6 Kontrola pracy kotłów grzewczych. Jak wybrać odpowiednie przyrządy pomiarowe 70 Przegląd kurtyn powietrznych z wodnym wymiennikiem ciepła 72 Właściwy dobór i montaż kurtyn powietrznych. Praktyczny poradnik dla instalatora 76 Rekuperatory przeciwprądowe 78 Jak budować kanały wentylacyjne przy pomocy silikatów 80 Warsztat 82

Brrrr… sezon grzewczy czas zacząć! Przez ostatnie lata wiele się w branży grzewczej zmieniło. Z dużą pewnością miała na to wpływ dyrektywa ErP, ale nie tylko. Wyższy standard życia i coraz większe oczekiwania inwestorów co do komfortu obsługi instalacji grzewczych wymusiły na producentach rozwiązania pozwalające na niemal „bezobsługowość” tych systemów. Priorytetem przy projektowaniu nowych rozwiązań jest też energooszczędność i… wygląd. Jak się okazuje, estetyka ma duży wpływ na decyzję zakupową. Sterowanie ogrzewaniem nie wymaga już przełączania zaworów i regulowania skomplikowanych układów. Wystarczy przycisk na panelu sterowania lub wejście w specjalną aplikację na smartfonie. Aby więc rozpocząć sezon grzewczy wystarczy jeden klik… z dowolnego miejsca na świecie.
Miłej lektury życzy
Redakcja.

SPIS TREŚCI
Informacje pierwszej wody 8
Nowości 10
Reduktory ciśnienia HERZ 2682 13
Podtynkowe systemy instalacyjne do WC – rozwiązania szyte na miarę 14
Gwarantowany poziom hałasu 20
Rozdrabniacze pompujące do WC 22
Odprowadzenie skroplin z klimatyzatorów i kotłów kondensacyjnych 28
Izolacja termiczna i akustyczna instalacji wodnych 32
Sterowanie pomp obiegowych 36
Termostatyczne zawory miejszające 40
Pytania czytelników 42
Ciepło, które wzbogaca wnętrze 48
Nowoczesne regulatory temperatury 52
Zestawy nagrzewnic LEO FB V z wentylatorami 3-biegowymi 56
Kotły gazowe a dyrektywa ErP 58
Kotły kondensacyjne De Dietrich 64
Detektory nieszczelności – niepozorne, ale niezbędne 6
Kontrola pracy kotłów grzewczych. Jak wybrać odpowiednie przyrządy pomiarowe 70
Przegląd kurtyn powietrznych z wodnym wymiennikiem ciepła 72
Właściwy dobór i montaż kurtyn powietrznych. Praktyczny poradnik dla instalatora 76
Rekuperatory przeciwprądowe 78
Jak budować kanały wentylacyjne przy pomocy silikatów 80
Warsztat 82

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

www.fachowyinstalator.pl<br />

WRZESIEŃ <strong>2016</strong> NAKŁAD 6000 EGZ. WYDANIE NUMER 5/<strong>2016</strong><br />

WYPRZEDZA<br />

KONKURENCJĘ<br />

949 PLN<br />

NOWE<br />

EC<br />

SILNIKI EC<br />

I TRÓJBIEGOWE<br />

NOWY DESIGN<br />

I TYPOSZEREG MOCY<br />

BEZKONKURENCYJNA<br />

RELACJA JAKOŚCI DO CENY<br />

w w w . V O L C A N O b y V T S . p l


Wybierz dla Klienta odpowiedni<br />

<br />

<br />

PROMOCJA<br />

<br />

ƒ<br />

ƒ Wilo-Star Z NOVA A<br />

<br />

ƒ<br />

ƒ Wilo-Yonos PICO 25/1-6<br />

ƒ Wilo-Star Z NOVA A<br />

<br />

ƒ 2 x Wilo-Yonos PICO 25/1-6<br />

ƒ Wilo-Star Z NOVA A


R.<br />

OD REDAKCJI<br />

Brrrr… sezon grzewczy czas zacząć! Przez ostatnie lata wiele się w branży<br />

grzewczej zmieniło. Z dużą pewnością miała na to wpływ dyrektywa ErP,<br />

ale nie tylko. Wyższy standard życia i coraz większe oczekiwania inwestorów<br />

co do komfortu obsługi instalacji grzewczych wymusiły na producentach<br />

rozwiązania pozwalające na niemal „bezobsługowość” tych<br />

systemów. Priorytetem przy projektowaniu nowych rozwiązań jest<br />

też energooszczędność i… wygląd. Jak się okazuje, estetyka ma duży<br />

wpływ na decyzję zakupową. Sterowanie ogrzewaniem nie wymaga<br />

już przełączania zaworów i regulowania skomplikowanych układów.<br />

Wystarczy przycisk na panelu sterowania lub wejście w specjalną aplikację<br />

na smartfonie. Aby więc rozpocząć sezon grzewczy wystarczy jeden<br />

klik… z dowolnego miejsca na świecie.<br />

Miłej lektury życzy<br />

Redakcja.<br />

Wydawca:<br />

Wydawnictwo Target Press sp. z o.o. sp. k.<br />

Gromiec, ul. Nadwiślańska 30<br />

32-590 Libiąż<br />

Biuro w Warszawie:<br />

ul. Przasnyska 6 B<br />

01-756 Warszawa<br />

tel. +48 22 635 05 82<br />

tel./faks +48 22 635 41 08<br />

Redaktor Naczelna:<br />

Małgorzata Dobień<br />

malgorzata.dobien@targetpress.pl<br />

Dyrektor Marketingu i Reklamy:<br />

Robert Madejak<br />

tel. kom. 512 043 800<br />

robert.madejak@targetpress.pl<br />

Dział Promocji i Reklamy:<br />

Andrzej Kalbarczyk<br />

tel. kom. 531 370 279<br />

andrzej.kalbarczyk@targetpress.pl<br />

Ryszard Staniszewski<br />

tel. kom. 503 110 913<br />

ryszard.staniszewski@targetpress.pl<br />

Dyrektor Zarządzający:<br />

Robert Karwowski<br />

tel. kom. 502 255 774<br />

robert.karwowski@targetpress.pl<br />

Adres Działu Promocji i Reklamy:<br />

ul. Przasnyska 6 B<br />

01-756 Warszawa<br />

tel./faks +48 22 635 41 08<br />

Prenumerata:<br />

prenumerata@fachowyinstalator.pl<br />

Skład:<br />

As-Art Violetta Nalazek<br />

as-art.studio@wp.pl<br />

Druk:<br />

MODUSS<br />

www.fachowyinstalator.pl<br />

inne nasze tytuły:<br />

Redakcja nie zwraca tekstów nie zamó wionych, zastrzega sobie<br />

prawo ich re da gowania oraz skracania.<br />

Nie odpowia da my za treść zamieszczonych reklam.<br />

4 <strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong>


ST.SPIS TREŚCI<br />

Fot.: DeDietrich<br />

temat numeru<br />

KOTŁY GAZOWE<br />

ZGODNE Z DYREKTYWĄ ErP<br />

czytaj od strony<br />

58<br />

Informacje pierwszej wody ...................................................................................................................................................... 8<br />

Nowości ......................................................................................................................................................................................... 10<br />

Reduktory ciśnienia HERZ 2682 ............................................................................................................................................ 13<br />

Podtynkowe systemy instalacyjne do WC – rozwiązania szyte na miarę .............................................................. 14<br />

Gwarantowany poziom hałasu ................................................................................................................................................................ 20<br />

Rozdrabniacze pompujące do WC ....................................................................................................................................... 22<br />

Odprowadzenie skroplin z klimatyzatorów i kotłów kondensacyjnych ................................................................. 28<br />

Izolacja termiczna i akustyczna instalacji wodnych ....................................................................................................... 32<br />

Sterowanie pomp obiegowych ............................................................................................................................................. 36<br />

Termostatyczne zawory miejszające ................................................................................................................................... 40<br />

Pytania czytelników ................................................................................................................................................................... 42<br />

Ciepło, które wzbogaca wnętrze .......................................................................................................................................... 48<br />

Nowoczesne regulatory temperatury ................................................................................................................................. 52<br />

Zestawy nagrzewnic LEO FB V z wentylatorami 3-biegowymi .................................................................................. 56<br />

Kotły gazowe a dyrektywa ErP ............................................................................................................................................... 58<br />

Kotły kondensacyjne De Dietrich ......................................................................................................................................... 64<br />

Detektory nieszczelności – niepozorne, ale niezbędne ............................................................................................... 66<br />

Kontrola pracy kotłów grzewczych. Jak wybrać odpowiednie przyrządy pomiarowe ..................................... 70<br />

Przegląd kurtyn powietrznych z wodnym wymiennikiem ciepła ............................................................................ 72<br />

Właściwy dobór i montaż kurtyn powietrznych. Praktyczny poradnik dla instalatora ..................................... 76<br />

Rekuperatory przeciwprądowe ............................................................................................................................................. 78<br />

Jak budować kanały wentylacyjne przy pomocy silikatów ........................................................................................ 80<br />

Warsztat ......................................................................................................................................................................................... 82<br />

6<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong>


www.pro-vent.pl<br />

<br />

<br />

Slim<br />

<br />

<br />

Rodzaje central MISTRAL Slim od 300 do 1100 m 3 /h<br />

Sprawność odzysku ciepła MISTRAL Slim 91–84%<br />

Klasa energetyczna A, SFP ~ 0,19 W/(m 3 /h)<br />

Wbudowany 100% szczelny bypass wymiennika w standardzie<br />

Płynna niezależna regulacja wydajności wentylatorów<br />

Wąska obudowa i lekka konstrukcja doskonała w strefach<br />

sufitu podwieszanego<br />

PRO-VENT SYSTEMY WENTYLACYJNE


IP.<br />

INFORMACJE PIERWSZEJ WODY<br />

Geberit w drodze<br />

Już po raz piąty Geberit On Tour ruszył w trasę! Akcja to<br />

26 spotkań dla instalatorów w całej Polsce. Uczestnicy szkoleń<br />

mogą poszerzać swoją wiedzę, zdobywać praktyczne umiejętności,<br />

wymieniać się doświadczeniami, a także poznawać<br />

innowacje i trendy panujące na rynku.<br />

Możliwość spotkania ze specjalistami i doradcami Geberit<br />

to znakomita okazja na zadanie nurtujących pytań i wymianę<br />

zawodowych doświadczeń. W trakcie szkoleń, rozmów<br />

i warsztatów uczestnicy akcji dowiadują się, jak oszczędzać<br />

czas podczas montażu, a co za tym idzie zwiększyć efektywność<br />

swojej pracy. Poznają także zalety aplikacji Geberit<br />

ProApp, która odszukuje pasujące części zamienne, rozpoznaje<br />

spłuczki wyprodukowane po 1975 roku oraz skanuje<br />

kod kreskowy i identyfi kuje produkt. Dodatkowo uczestnicy<br />

w krótkiej ankiecie mogą podzielić się swoimi oczekiwaniami<br />

wobec produktów oraz programu Certyfi kowany <strong>Instalator</strong><br />

Geberit.<br />

Trasie Geberit On Tour towarzyszy także akcja sprzedażowa<br />

dla najlepszych instalatorów sezonu. Za dokonanie zakupów<br />

produktów Geberit za określone kwoty czekają gwarantowane<br />

nagrody. Wystarczy wysłać zgłoszenie w okresie 30 dni od<br />

wydarzenia. Do odbioru czekają, między innymi: odzież robocza,<br />

smartfon Samsung Galaxy lub tablet, bilety na Grand Prix<br />

w żużlu w Toruniu, wejście na mecze Ligi Światowej w Piłce<br />

Siatkowej, a także zaproszenie na imprezę fi nałową, na której<br />

można przeżyć motoryzacyjną przygodę życia.<br />

Źródło: Geberit<br />

Nowa promocja dla instalatorów Panasonic<br />

Wraz z początkiem września wystartowała promocja Panasonic<br />

dedykowana akredytowanym instalatorom urządzeń<br />

z linii Aquarea. Aby wziąć w niej udział wystarczy zgłosić<br />

zakup kompletu Aquarea typu split i zarejestrować kartę<br />

gwarancyjną, a zdobyte w ten sposób punkty wymieniać<br />

na nagrody. Do zdobycia są telewizory, aparaty cyfrowe<br />

i golarki.<br />

<strong>Instalator</strong>, który w czasie trwania promocji, od 1 września<br />

<strong>2016</strong> r. do 31 marca 2017 r. nabył bądź nabędzie któreś<br />

z wymienionych urządzeń u autoryzowanego dystrybutora,<br />

może zarejestrować jego kartę gwarancyjną na stronie<br />

http://www.panasonicproclub.com/. Wówczas zostaną<br />

mu przyznane punkty, które będzie mógł wymienić na nagrody,<br />

czyli kupony rabatowe obniżające cenę produktu<br />

do kwoty 1 zł.<br />

Za każdy zarejestrowany komplet Aquarea instalator otrzymuje<br />

jeden punkt. Uzyskany w ten sposób kupon rabatowy<br />

będzie mógł wykorzystać w sklepie internetowym<br />

Panasonic.<br />

Źródło: Panasonic<br />

8<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong>


INFORMACJE PIERWSZEJ WODY IP.<br />

Magia ciepła<br />

Wystartowała kampania reklamowa marki PURMO. Kampania<br />

ma na celu poinformowanie i zachęcenie klientów<br />

indywidualnych, budujących lub remontujących dom lub<br />

mieszkanie, do zapoznania się z pełną paletą rozwiązań<br />

grzewczych marki Purmo: wszystkimi modelami grzejników<br />

oraz systemami ogrzewania płaszczyznowego i systemami<br />

rurowymi.<br />

REKLAMA<br />

Międzynarodowe Targi<br />

Systemów Grzewczych,<br />

Wentylacji, Klimatyzacji,<br />

Systemów Wodnych,<br />

Sanitarnych i Basenów.<br />

Elementem wzmacniającym przekaz jest informacja o konkursie<br />

i nagrodzie 5000 PLN – zadanie polega na zaproponowaniu<br />

hasła na 25-lecie obecności Purmo na rynku polskim,<br />

które zostanie ocenione przez Jury. Aby wziąć udział w konkursie,<br />

należy zamówić projekt instalacji grzewczej u polecanego<br />

projektanta Purmo, co jest równoznaczne z otrzymaniem<br />

bonu promocyjnego o wartości 250 PLN.<br />

Źródło: Purmo<br />

Prywatne źródło wody<br />

Idea smart living z każdym rokiem cieszy się coraz większą<br />

popularnością. Sprytne i inteligentne rozwiązania przekonują<br />

również Polaków. Czy dźwiganie wielkich butli ulubionej, gazowanej<br />

wody i zwiększanie ilości plastikowych śmieci o kolejne<br />

kilogramy brzmi rozsądnie? Zdecydowanie nie. Dla wszystkich,<br />

którzy cenią swój czas, pieniądze oraz środowisko naturalne,<br />

GROHE przedstawia wyjątkowo sprytne rozwiązanie – GROHE<br />

Blue® Home. Dzięki GROHE Blue® Home otrzymywanie krystalicznie<br />

czystej, gazowanej<br />

i idealne schłodzonej wody<br />

prosto z kuchennej baterii<br />

staje się możliwe – w dodatku<br />

z funkcją wyboru natężenia<br />

bąbelków! Bateria składa<br />

się ze specjalnej chłodnicy<br />

z wbudowanym filtrem i saturatorem,<br />

które umożliwiają<br />

otrzymanie perfekcyjnie<br />

gazowanej, chłodnej wody<br />

w ułamek sekundy.<br />

Źródło: Grohe<br />

16 - 18 listopada <strong>2016</strong><br />

Expo XXI, Warszawa<br />

Opracowany przez:<br />

Więcej informacji na:<br />

www.aquatherm-warsaw.pl<br />

Organizowany przez:<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong><br />

9


N.<br />

NOWOŚCI<br />

Grupa pompowa dla<br />

bezpieczeństwa instalacji solarnej<br />

Systemy solarne to już niemalże standard. Na kompleksową<br />

i funkcjonalną instalację solarną składa się szereg<br />

elementów i urządzeń. Zawory,<br />

zestawy i grupy solarne firmy<br />

Ferro zapewnią stabilną, a co<br />

najważniejsze, bezpieczną<br />

pracę całego systemu. Warto<br />

pamiętać, że temperatura<br />

paneli solarnych może osiągać<br />

nawet 200°C. Skutki braku<br />

odpowiednich zabezpieczeń<br />

przed przegrzaniem instalacji<br />

solarnych mogą być więc daleko<br />

idące. Warto zwrócić uwagę<br />

na grupę solarnę GZ3/4” 0,5-<br />

-15 l/min z pompą elektroniczną.<br />

Montując grupę solarną<br />

zyskuje się kompaktowe i estetyczne urządzenie<br />

z odpowiednią izolacją termiczną oraz z właściwie dobranymi<br />

podzespołami. Zastosowana pompa elektroniczna o współczynniku<br />

efektywności energetycznej EEI ≤0,20, zapewnia<br />

oszczędność energii elektrycznej. Oprócz tego na grupę składa<br />

się przepływomierz, manometr oraz 2 przyłącza przeznaczone<br />

do napełniania instalacji. Dla prawidłowej pracy urządzenia<br />

konieczne są zawory: odcinający, bezpieczeństwa (6 bar), odpowietrzający,<br />

2 kulowe odcinające (zasilanie i powrót) z wbudowanymi<br />

w pokrętła termometrami, które również wchodzą<br />

w skład grupy solarnej firmy Ferro.<br />

www.ferro.pl<br />

Nowy sterownik systemowy<br />

z programatorem<br />

Panasonic zaprezentował najnowszy sterownik systemowy<br />

CZ-64ESMC3 z wbudowanym programatorem. Rozwiązanie<br />

pozwala na centralne sterowanie maksymalnie<br />

64 jednostkami wewnętrznymi i jest kompatybilne<br />

z układami PACi, ECOi oraz ECO G. Umożliwia optymalizację<br />

pracy systemu grzewczo-chłodzącego i dostosowanie<br />

jej do określonych wymagań użytkowników.<br />

www.panasonic.pl<br />

Designerskie piece wolnostojące<br />

Koza to urządzenie grzewcze, które<br />

staje się coraz bardziej popularne<br />

ze względu na szybki i tani<br />

montaż oraz wyjątkową mobilność.<br />

Nowe modele kóz marki<br />

Kratki wyróżniają się dodatkowo<br />

nowatorskim designem i parametrami<br />

technicznymi, które zapewniają<br />

efektywne i ekologiczne<br />

spalanie. Do produkcji kozy VEGA<br />

użyto zarówno wysokiej jakości<br />

stali, jak i żeliwa. Zapewnia to długotrwałą<br />

eksploatację oraz wyjątkową<br />

odporność na wysokie temperatury.<br />

Kozy VEGA to gwarancja<br />

komfortowej obsługi i wygodnej<br />

regulacji intensywności spalania.<br />

Zapewnia to regulator dolotu<br />

powietrza umieszczony poniżej<br />

drzwi pieca. Zwiększenie efektywności<br />

spalania uzyskano dzięki zastosowaniu<br />

potrójnego systemu<br />

dopowietrzania komory spalania.<br />

To innowacyjne rozwiązanie pozwala<br />

też ograniczyć osadzanie<br />

się zanieczyszczeń na szybie.<br />

Codzienne utrzymanie urządzenia<br />

w czystości oraz komfortową<br />

obsługę umożliwia wyjmowany<br />

ruszt oraz popielnik.<br />

www.kratki.pl<br />

10<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong>


GRUNDFOS ALPHA3 SYSTEM<br />

“Nowy<br />

System ALPHA3<br />

zmniejsza rachunki<br />

za energię aż o 20%”<br />

POPRAWNE ZRÓWNOWAŻENIE<br />

INSTALACJI POWODUJE OSZCZĘDNOŚCI<br />

Właściwe zrównoważenie hydrauliczne instalacji grzewczej<br />

przyczynia się do zmniejszenia rachunków za energię elektryczną<br />

nawet o 20%. <strong>Instalator</strong> wyposażony w smartfon, Alpha Reader i<br />

najbardziej wydajną energetycznie pompę obiegową ALPHA3 może<br />

to zrobić szybko i prosto.<br />

Poznaj System ALPHA3 tutaj:<br />

grundfos.pl/alpha3<br />

*ALPHA3, ALPHA Reader oraz smartfon należy<br />

nabyć osobno. Aplikacja Grundfos Go Balance do<br />

równoważenia hydraulicznego jest darmowa.<br />

ZA ZAKUP<br />

SYSTEMU ALPHA3<br />

ZYSKASZ<br />

DODATKOWE<br />

PUNKTY W<br />

MASTER CLUB<br />

GRUNDFOS


N.<br />

NOWOŚCI<br />

Zawory probiercze pomogą kontrolować jakość wody<br />

W dniu 13 listopada 2015 roku weszło<br />

w życie Rozporządzenie Ministra Zdrowia<br />

w sprawie jakości wody przeznaczonej<br />

do spożycia przez ludzi, które<br />

szczegółowo określa, jakim wymaganiom<br />

powinna odpowiadać woda pitna,<br />

a także reguluje sposoby jej monitorowania.<br />

Prawidłowy pobór próbek<br />

wymaga trzymania się ściśle określonych<br />

zasad, a także korzystania ze specjalistycznej<br />

armatury, jak nowe zawory<br />

probiercze SCHELL. Zawory probiercze<br />

SCHELL są przeznaczone do poboru<br />

sterylnych próbek z punktów poboru<br />

znajdujących się wewnątrz budynku.<br />

Kombinowana armatura składa się z zaworu<br />

kątowego oraz zaworu do poboru<br />

próbek wody pitnej wg wymagającej<br />

normy DIN ISO 458. Rozwiązanie jest<br />

bardzo odporne zarówno na uszkodzenia<br />

mechaniczne, jak i wymaganą<br />

przez laboratoria procedurę sterylizacji<br />

poprzez opalanie.<br />

www.schell.eu<br />

Moda na metal – nowe przyciski spłukujące<br />

Przycisk to jedyny widoczny element<br />

instalacji sanitarnych z wykorzystaniem<br />

stelaża podtynkowego. Dlatego<br />

tak ważny jest jego odpowiedni dobór.<br />

TECEplanus to przyciski w kolorze antycznej<br />

miedzi i mosiądzu, stworzone<br />

z myślą o łazienkach urządzonych zarówno<br />

w stylu klasycznym, loftowym,<br />

jak i rustykalnym. Nowe przyciski znajdą<br />

zastosowanie także w pomieszczeniach<br />

nowoczesnych, w których dominują<br />

naturalne, ponadczasowe materiały –<br />

drewno, beton, metal. Współgrają stylistycznie<br />

z elementami wyposażenia<br />

wnętrz, takimi jak armatura sanitarna<br />

z efektem kontrolowanej korozji. Przyciski<br />

uruchamiające TECEplanus wykonane<br />

zostały ze stali szlachetnej. Są przeznaczone<br />

do spłuczek TECE i mogą być<br />

uruchamiane z przodu lub od góry.<br />

www.tece.pl<br />

Przyłącze zaprasowywane do instalacji ze stali grubościennej<br />

Dzięki systemowi Megapress od ubiegłego roku można<br />

stosować technikę zaprasowywania również przy montażu<br />

i remontach rur ze stali grubościennej, które wciąż są powszechne<br />

w instalacjach grzewczych i przemysłowych. To<br />

dużo szybszy, bezpieczniejszy i bardziej ekonomiczny sposób<br />

niż spawanie. Najnowszym rozwiązaniem w ramach systemu<br />

Megapress jest unikalne na rynku przyłącze zaprasowywane<br />

z innowacyjnym elementem pomocniczym do precyzyjnego<br />

ustawiania.<br />

Do zainstalowania przyłącza zaprasowywanego Megapress<br />

wystarczą zaledwie dwie minuty. Musimy jedynie założyć<br />

uchwyt do prowadzenia wrzeciona wiertarskiego, wywiercić<br />

otwór, ustawić przyłącze zaprasowywane z idealną dokładnością<br />

za pomocą nowego elementu pomocniczego i zaprasowywać.<br />

Działa to również w instalacjach wypełnionych<br />

wodą i w miejscach o ograniczonej przestrzeni, na przykład<br />

na rozdzielaczach ogrzewania o niewielkich wymiarach.<br />

www.viega.pl<br />

12<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong>


instalacje I.<br />

Reduktory ciśnienia HERZ 2682<br />

W 1896 roku w Wiedniu Franz Gebauer i Viktor Lehrner założyli zakład produkujący<br />

wszelkiego typu armatury. Po 120 latach HERZ należy dzisiaj do<br />

grona najbardziej rozpoznawanych marek w swojej<br />

branży, oferując nowoczesną armaturę i systemy instalacyjne,<br />

a także wysoko zaawansowane urządzenia z zakresu<br />

odnawialnych źródeł energii.<br />

Warto zaznaczyć, że wszystkie produkty<br />

marki Herz wytwarzane są wyłącznie<br />

w 22 europejskich zakładach<br />

produkcyjnych. W przeciwieństwie<br />

do większości firm konkurencyjnych,<br />

to właśnie z Europy produkty<br />

z symbolem serca trafiają do ponad<br />

80 krajów świata.<br />

Reduktory ciśnienia HERZ 2682<br />

Aby zaspokoić stale rosnące wymagania<br />

rynku instalacyjnego, firma<br />

Herz wprowadziła do sprzedaży<br />

nowe reduktory ciśnienia serii 2682.<br />

Zakres regulacji ciśnienia nowych<br />

reduktorów został dopasowany<br />

do obowiązującego w Polsce prawa<br />

budowlanego, zgodnie z którym<br />

maksymalne ciśnienie w instalacji<br />

wewnętrznej nie powinno przekraczać<br />

6 barów.<br />

Korpusy reduktorów wykonywane<br />

są jako odkuwki z mosiądzu odpornego<br />

na wypłukiwanie cynku<br />

CW626N, a wszystkie elementy<br />

mające bezpośredni kontakt z wodą<br />

pitną spełniają najbardziej restrykcyjne<br />

wymagania w zakresie dopuszczalnej<br />

zawartości ołowiu (zgodnie<br />

z regulacjami europejskimi i polskim<br />

prawem budowalnym).<br />

Membrany reduktorów HERZ wykonywane<br />

są z tworzywa sztucznego<br />

EPDM, a stalowe trzpienie mające<br />

bezpośredni kontakt z wodą – ze<br />

stali szlachetnej odpornej na korozję.<br />

Elementy z tworzywa sztucznego<br />

odporne są na działanie ciepłej<br />

wody użytkowej o temperaturze<br />

do 40°C.<br />

Reduktory ciśnienia HERZ-2682<br />

wyposażone zostały w pokrętło<br />

Fot. 1. Reduktor ciśnienia Herz z nowej<br />

serii 2682<br />

Fot. 2. Budowa nowego reduktora<br />

ciśnienia Herz serii 2682<br />

z pionowym wskaźnikiem zadanej wartości<br />

ciśnienia wyjściowego oraz manometr.<br />

W dolnej części korpusu zastosowano filtr<br />

siatkowy w przezroczystej obudowie. Dzięki<br />

temu można w łatwy sposób kontrolować<br />

i usuwać ewentualne zanieczyszczenia<br />

wpływające do instalacji.<br />

Reduktory ciśnienia HERZ mogą być stosowane<br />

w instalacjach wodnych – w tym wody<br />

pitnej – oraz w instalacjach, w których wykorzystuje<br />

się inne płyny nieagresywne, sprężone<br />

powietrze lub azot. Reduktory znajdują<br />

zastosowanie również w instalacjach centralnego<br />

ogrzewania dla ochrony urządzeń<br />

przed nadmiernym wzrostem ciśnienia.<br />

Zastosowanie reduktorów serii HERZ-2682<br />

w instalacjach wody pitnej wpływa korzystnie<br />

na żywotność armatury oraz zmniejsza<br />

straty wynikające z nieszczelności instalacji.<br />

Dzięki ograniczeniu zużycia wody pitnej<br />

(zimnej i ciepłej) reduktory pozytywnie<br />

wpływają na środowisko naturalne. Reduktor<br />

ciśnienia HERZ montowany jest najczęściej<br />

za licznikiem wody, pomiędzy dwoma<br />

zaworami odcinającymi, a kierunek jego<br />

zabudowy musi być zgodny ze strzałką<br />

na korpusie i kierunkiem przepływu wody.<br />

Fabryczna nastawa reduktorów wynosi<br />

3 bary. Przekręcenie pokrętła w prawo<br />

(zgodnie z kierunkiem ruchu wskazówek<br />

zegara) powoduje zwiększenie nastawy ciśnienia<br />

po stronie wtórnej.<br />

Reduktory Herz serii 2682 nie wymagają<br />

szczególnych czynności serwisowych i konserwacyjnych.<br />

Aby zabezpieczyć urządzenie<br />

przed zanieczyszczeniami zalecana jest<br />

zabudowa przed reduktorem filtra siatkowego<br />

o wielkości oczek 0,5 mm.<br />

Produkowane w szerokim zakresie średnic<br />

(DN 15, 20, 25, 32, 40, 50) reduktory HERZ<br />

charakteryzują się wysoką niezawodnością<br />

i oferowane są w bardzo atrakcyjnej cenie.<br />

Podobnie jak wszystkie produkty marki<br />

HERZ, również reduktory objęte są standardową<br />

5 letnią gwarancją producenta.<br />

Warto zaznaczyć, że okres gwarancji można<br />

wydłużyć nawet do 10 lat, jeżeli instalacja<br />

zostanie wykonana przez instalatora posiadającego<br />

autoryzację firmy Herz.<br />

Aby uzyskać więcej informacji o innowacyjnych<br />

produktach i rozwiązaniach marki<br />

HERZ zapraszamy do czytania prasy branżowej<br />

oraz regularnych odwiedzin strony<br />

www.herz.com.pl. Zapraszamy również<br />

do udziału w organizowanych cyklicznie<br />

szkoleniach produktowych – zarówno<br />

w centrali firmy HERZ w Wieliczce, jak również<br />

w każdym dogodnym dla Państwa<br />

miejscu w Polsce.<br />

•<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong><br />

13


I.<br />

instalacje<br />

Podtynkowe systemy<br />

instalacyjne do WC<br />

– rozwiązania szyte<br />

na miarę<br />

Fot. Geberit<br />

14<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong>


instalacje I.<br />

Podtynkowe systemy instalacyjne do WC ułatwiają aranżację łazienki,<br />

a jednocześnie pozwalają na uzyskanie jednolitej linii ściany oraz zaoszczędzenie<br />

cennych centymetrów. Wprowadzenie ich na rynek zapoczątkowało nowy,<br />

wyraźny trend w projektowaniu i budownictwie. Producenci nieustannie<br />

udoskonalają swoje rozwiązania, rozszerzają asortyment, wysuwają kolejne<br />

warte rozważenia propozycje.<br />

W ciągu kilku ostatnich lat producenci<br />

zaproponowali nowe rozwiązania<br />

umożliwiające zagospodarowanie<br />

przestrzeni w łazience zarówno standardowej,<br />

jak i „nietypowej” czy wymagającej.<br />

Na rynku pojawiły się więc<br />

stelaże niskie oraz wąskie (o głębokości<br />

zabudowy np. 8 cm), a także dostosowane<br />

do potrzeb osób niepełnosprawnych<br />

czy też nowoczesne, multifunkcjonalne<br />

terminale WC. Niezależnie od<br />

konstrukcji czy dodatkowych funkcjonalności<br />

cały mechanizm takiego urządzenia<br />

ukryty jest w ścianie.<br />

Fot. Geberit<br />

znajdujące zastosowanie w pomieszczeniu,<br />

w których priorytetem jest klarowny<br />

rozkład stref oraz oszczędność<br />

miejsca. Głębokość zabudowy wynosi<br />

jednokrotnie jedynie 8 czy 9 cm. Od<br />

projektanta instalacji wodno-kanalizacyjnej<br />

w tym przypadku zależy zaplanowanie<br />

odpływu blisko ściany w osi<br />

stelaża lub w ścianie. Mimo niewielkich<br />

rozmiarów układu możliwe jest<br />

tu zastosowanie np. dwuobjętościowego<br />

systemu spłukiwania.<br />

Elastyczne podejście<br />

do projektowania<br />

Stelaże podtynkowe dają projektantom<br />

i instalatorom nowe możliwości aranżacyjne<br />

i montażowe. Poza standardowymi<br />

sposobami instalacji, tzn. np. równolegle<br />

do ściany, możliwy jest również montaż<br />

do ściany bocznej, pod kątem 45° czy też<br />

w lekkich ściankach gipsowo-kartonowych.<br />

W łazienkach o wymagającej architekturze<br />

z pewnością sprawdzą się stelaże<br />

o niewielkiej wysokości – np. 830 mm,<br />

dzięki którym miskę WC zamontujemy<br />

np. pod oknem czy skosem.<br />

Co interesujące, na rynku dostępnych jest<br />

coraz więcej rozwiązań pozwalających<br />

na zamontowanie do posadzki, czyli jako<br />

wolnostojąca wyspa. Dzięki nim w łazience<br />

można zaprojektować ścianki o różnej<br />

wysokości oddzielające od siebie strefy<br />

o danym przeznaczeniu, chociażby WC<br />

oraz wannę i prysznic. W podobny sposób,<br />

np. po drugiej stronie ścianki, możemy<br />

zamontować umywalki, tworząc<br />

interesujący układ pomieszczenia oraz<br />

dostosowując je do indywidualnych potrzeb<br />

użytkowników.<br />

Warto zwrócić uwagę także na stelaże<br />

o małej głębokości zabudowy,<br />

Rys. 1. System montażu podtynkowego pozwala na osiągnięcie przejrzystego, komfortowego<br />

projektu wnętrza łazienki.<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong><br />

15


I.<br />

instalacje<br />

Fot. Geberit<br />

Rys. 2. Producenci oferują systemy odciągu zanieczyszczonego powietrza bezpośrednio<br />

z toalety – także w przypadku rozwiązań podtynkowych.<br />

jest możliwość regulacji ustawień ilości<br />

spłukiwanej wody. Spłuczka podtynkowa,<br />

ustawiona fabrycznie np. na 3 bądź<br />

6 l spłukiwanej wody, umożliwia redukcję<br />

nawet do 4 / 2 l. Pamiętajmy, że jeśli<br />

priorytetem inwestora jest oszczędność<br />

wody, należy to uwzględnić już na etapie<br />

kupna nie tyle systemu podtynkowego,<br />

co miski WC – musi być ona przystosowana<br />

do spłukiwania małą ilością wody. Na<br />

szczęście na rynku jest dostępnych coraz<br />

więcej tego typu rozwiązań. Producenci<br />

wyposażają układy spłukiwania również<br />

w wymienne tuleje służące zmianie natężenia<br />

strumienia, co ogranicza rozpryskiwanie<br />

wody podczas spłukiwania.<br />

Podtynkowy sposób montażu sprawia,<br />

że tym większą rolę odgrywa szczelność<br />

systemu. Spłuczki podtynkowe są tu montowane<br />

fabrycznie oraz plombowane.<br />

Spłuczkę można otworzyć dopiero na końcowym,<br />

„najczystszym” etapie prac – przy<br />

montażu przyłącza wody nie musimy otwierać<br />

klapy rewizyjnej. Istotna jest także<br />

budowa samego zbiornika podtynkowego.<br />

Wyróżniają się tu rozwiązania, w których<br />

zbiorniki produkowane są z jednego<br />

fragmentu materiału (np. PE-HD), dzięki<br />

Ciekawą opcją są z pewnością stelaże z regulacją<br />

wysokości zawieszenia miski WC<br />

już po zabudowaniu stelaża. Dzięki temu<br />

można dostosować położenie przyboru<br />

sanitarnego do wieku czy możliwości ruchowych<br />

użytkownika. Wysokość zawieszenia<br />

ceramiki zmienia się np. poprzez<br />

odpowiednie przekręcenie śruby w otworze<br />

serwisowym. Niektóre rozwiązania<br />

umożliwiają wyregulowanie i ustawienie<br />

położenia WC na stałe (ewentualnie<br />

do czasu kolejnej modyfikacji), inne zaś<br />

– w dowolnym momencie. Po naciśnięciu<br />

przycisku miska płynnie przemieszcza się<br />

w górę lub dół (np. na odcinku 8 cm).<br />

Co masz w środku?<br />

W związku ze sposobem oraz miejscem<br />

instalacji system podtynkowy musi być<br />

niejako „skondensowany”, niejednokrotnie<br />

zmniejszony w stosunku do tradycyjnych<br />

rozwiązań, zachowując jednak<br />

dobre parametry techniczne oraz oferując<br />

standardowe funkcjonalności.<br />

Interesującym rozwiązaniem, także<br />

w przypadku systemów podtynkowych,<br />

Fot. Viega<br />

Rys. 3.<br />

Jedynym widocznym elementem systemu podtynkowego jest panel z przyciskiem.<br />

16<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong>


instalacje I.<br />

czemu osiąga się maksymalną szczelność,<br />

żywotność oraz bezpieczeństwo użytkowania.<br />

Kolano spłukujące może stanowić<br />

integralną część spłuczki (w odróżnieniu<br />

od systemów, w których jest połączone<br />

na uszczelkę), wskutek czego zbiornik tworzy<br />

jednolitą, zwartą konstrukcję.<br />

Kolejną istotną kwestią jest akustyka.<br />

Nowoczesne, dostępne na rynku stelaże<br />

podtynkowe zostały tak zaprojektowane,<br />

aby zapewnić maksymalną ochronę<br />

przed hałasem. Służą temu m.in.<br />

poduszki na popychaczach, wkładki<br />

w obejmie kolana odpływowego, zestawy<br />

do izolacji muszli wiszącej oraz<br />

membranowe zawory napełniające.<br />

Fot. Viega<br />

Fot. Viega<br />

Rys. 5. Niektóre rozwiązania umożliwiają wyregulowanie i ustawienie położenia WC<br />

na stałe.<br />

Fot. 4. W pomieszczeniu o skomplikowanym<br />

układzie docenimy rozwiązania<br />

pozwalające na montaż narożny.<br />

Nowe opcje<br />

Uwagę inwestorów przyciągają nowe<br />

funkcjonalności stelaży podtynkowych.<br />

Jednym z przykładów jest funkcja higieny<br />

intymnej – wiele stelaży projektuje się<br />

i znakuje w sposób pozwalający na łatwe<br />

podłączenia urządzeń z funkcją podmywania.<br />

Dzięki trójnikowy zainstalowanemu<br />

na zaworze kątowym w zbiorniku<br />

jedno źródło wody będzie wykorzystywane<br />

zarówno do spłukiwania, jak i zasilania<br />

urządzenia myjącego. Konieczne<br />

jest tu oczywiście doprowadzenie instalacji<br />

elektrycznej w okolice stelaża.<br />

Kolejnym usprawnieniem jest odciąg<br />

zanieczyszczonego powietrza. Załącza<br />

się on automatycznie, po wykryciu osoby<br />

w pomieszczeniu lub standardowo –<br />

za pomocą przycisku. Zanieczyszczone<br />

powietrze przepuszczane jest przez fi ltr<br />

węglowy, a następnie ponownie wtłaczane<br />

do pomieszczenia.<br />

Co w temacie spłuczki?<br />

Oczywiście, należy zwrócić uwagę także<br />

na same przyciski uruchamiające<br />

do instalacji podtynkowych, które w ciągu<br />

ostatnich kilku lat uległy wyraźnych modyfikacjom.<br />

Nowoczesne przyciski są dyskretne<br />

i eleganckie, stają się zatem jednym<br />

z istotnych elementów aranżacji wnętrza.<br />

Wymiar przycisku nie musi już być dostosowany<br />

do dość dużego otworu serwisowego<br />

w zbiorniku, tak jak miało to<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong><br />

17


I.<br />

instalacje<br />

Funkcjonalności systemów podtynkowych<br />

są zazwyczaj znacznie bardziej<br />

rozbudowane niż w przypadku tradycyjnych<br />

WC. Wspomnijmy chociażby<br />

o wygodnym i higienicznym sposobie<br />

uruchamiania spłuczki – bezdotykowym<br />

lub jedynie dzięki muśnięciu palca. Po<br />

zbliżeniu dłoni przez użytkownika płytka<br />

może podświetlać się, umożliwiając wybór<br />

jednego z dwóch przycisków – trybu<br />

pełnego i niepełnego spłukiwania. Poza<br />

tym przyciski spłukujące mogą być też<br />

montowane poza stelażem, np. z boku<br />

przy WC, a nie bezpośrednio za nim.<br />

Jeśli klient wybiera przycisk elektroniczny<br />

zasilany z sieci, instalator nie może<br />

zapomnieć o doprowadzeniu instalacji<br />

elektrycznej do zasilacza montowanego<br />

poza zbiornikiem.<br />

Nie popełniaj błędów!<br />

Choć montaż stelaży podtynkowych<br />

przebiega szybko i bezproblemowo, czasami<br />

nawet bez użycia profesjonalnych<br />

narzędzi, należy pamiętać o kilku podstawowych<br />

zasadach, dzięki czemu unikniemy<br />

błędów wpływających na jakość<br />

użytkowania układów. Kluczowe jest dostosowanie<br />

wysokości stelaża do grubości<br />

warstw podłogi czy planowanej posadzki.<br />

Zdarza się, że wysokość obliczana jest<br />

Fot. TECE<br />

Fot. TECE<br />

Rys. 6. Mimo niewielkich rozmiarów układu możliwe jest tu zastosowanie np. dwuobjętościowego<br />

systemu spłukiwania.<br />

miejsce wcześniej. Jeśli zaś chodzi o materiały<br />

i wzornictwo, wybieramy spośród<br />

szkła, metalu lub tworzywa - dostępnych<br />

w wielu wariantach kolorystycznych. Możliwe<br />

jest też wypełnienie własnym materiałem<br />

lub zlicowanie z płytkami na ścianie.<br />

Miejmy na uwadze, że dane modele<br />

przycisków dedykowane są danym<br />

stelażom do WC – nie można mieszać<br />

wyrobów od różnych producentów.<br />

Dlatego, jeśli klientowi wyjątkowo zależy<br />

na estetyce, należy go wcześniej<br />

poinformować o dostępnych możliwościach.<br />

Ciekawą opcją jest tu ponadto możliwość<br />

zmiany wysokości montażu przycisku<br />

spłukującego – w rozwiązaniach jednego<br />

z producentów. Dzięki temu dostosowujemy<br />

go do poziomu płytek. Warto<br />

zwrócić uwagę także na płytki z koszem<br />

do aplikacji kostek czyszczących pomagających<br />

w utrzymaniu higieny i świeżego<br />

zapachu w łazience oraz zapobiegających<br />

powstawaniu osadów wapiennych na ceramice.<br />

Ramka z koszem montowana jest<br />

bezpośrednio w otworze rewizyjnym<br />

spłuczki, a następnie przykrywana ozdobną<br />

płytką przycisku spłukującego.<br />

Fot. 7. Stelaże podtynkowe dają projektantom<br />

i instalatorom nowe możliwości<br />

aranżacyjne i montażowe.<br />

18<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong>


instalacje I.<br />

Fot. TECE<br />

w stosunku do podłoża technicznego, surowego,<br />

wskutek czego stelaż okazuje się<br />

być zamontowany zbyt nisko. Poza tym<br />

niewskazane jest stosowanie zbyt cienkiej<br />

warstwy płyt gipsowo-kartonowych<br />

– zaleca się montaż dwóch warstw płyt<br />

gipsowo-kartonowych o grubości 12,5<br />

lub jednej o grubości 18 mm. Inaczej<br />

osiągniemy niewystarczającą sztywność<br />

konstrukcji, co doprowadzi do uginania<br />

się pod ciężarem ceramiki oraz pękania<br />

płytek. Ponadto należy sięgać po elementy,<br />

np. wsporniki dystansowe, oferowane<br />

przez producenta w ramach jednego<br />

rozwiązania. Zagwarantuje to nam spełnienie<br />

wymogów związanych z wytrzymałością<br />

stelaża na obciążenie.<br />

Iwona Bortniczuk<br />

Fot. 8. Popularność zyskują spłuczki bezdotykowe – wystarczy zbiżyć do nich dłoń, aby<br />

przyciski podświetliły się.<br />

Na podstawie materiałów fi rm:<br />

TECE, Geberit, Viega<br />

Konsultacja merytoryczna:<br />

Małgorzata Rycaj-Dąbrowska,<br />

Product Manager Geberit<br />

REKLAMA<br />

Viega Eco Plus<br />

Jakość w każdej sytuacji<br />

viega.pl<br />

Zalety w praktyce<br />

Prosta instalacja, wytrzymałe materiały wysokiej jakości, cztery wysokości montażu ceramiki i możliwość<br />

łączenia stelaża ze wszystkimi płytkami uruchamiającymi Visign. Funkcjonalność, technologia<br />

i uniwersalność: Viega Eco Plus – jeden system, tak wiele korzyści. Viega. Connected in quality.


I.<br />

instalacje<br />

Gwarantowany poziom hałasu<br />

Rozwój tworzywowych systemów kanalizacyjnych o zwiększonych parametrach<br />

akustycznych umożliwia znaczną redukcję hałasu pochodzącego<br />

od instalacji zamontowanych w budynku.<br />

PROMOCJA<br />

Wybór odpowiedniego systemu<br />

kanalizacji wyciszonej nie jest<br />

jednak sprawą prostą. Wielkością<br />

reklamującą system jest zazwyczaj<br />

ilość dB, czyli poziom hałasu<br />

generowany przez system. W zależności<br />

od producenta systemu<br />

podawane są wartości od +20 aż<br />

do -2 dB. W rzeczywistości wielkości<br />

te niewiele mówią o wartości<br />

systemu.<br />

Podawane przez producentów<br />

wyniki badań wykonanych we<br />

Fraunhofer Instytut zgodnie<br />

z normą DIN 14366 dają jedynie<br />

możliwość porównania „rury<br />

z rurą”. Nie dają odpowiedzi<br />

na pytanie, jaki poziom hałasu<br />

będzie rejestrowany w pomieszczeniu<br />

chronionym w warunkach<br />

rzeczywistych, gdzie zwykle<br />

ani ściana działowa, ani strop nie<br />

mają tak wysokich parametrów<br />

(izolacyjność itd.), jak na stanowisku<br />

pomiarowym w niemieckim<br />

laboratorium.<br />

Niewątpliwie najlepszym rozwiązaniem<br />

jest stworzenie w laboratorium<br />

takich warunków, jakie<br />

panują w rzeczywistości w budynkach<br />

obecnie wznoszonych,<br />

a następnie wykonanie pomiarów,<br />

które uwzględniają również<br />

wymagania stawiane przez normy<br />

krajowe dla izolacji akustycznej<br />

budynków. W efekcie można<br />

otrzymać poziom hałasu od całej<br />

ścianki instalacyjnej, w tym również<br />

od spłuczki oraz instalacji<br />

wodociągowej.<br />

Firma Geberit zbudowała tego<br />

typu stanowiska we własnym laboratorium<br />

akustycznym w Szwajcarii,<br />

gdzie przy współudziale<br />

Fraunhofer Instytut przeprowa-<br />

Rys. 1. Stanowiska zbudowane w laboratorium Geberit, w których przeprowadzono<br />

badania akustyczne.<br />

dzono badania uzyskując realne do osiągnięcia<br />

wartości.<br />

Badania przeprowadzono dla systemów<br />

kanalizacji sanitarnej wyciszonej Geberit<br />

Silent-PP, Geberit Silent-db20 w różnych<br />

sytuacjach budowlanych. Rys. 1 przedstawia<br />

najpopularniejsze w Polsce rozwiązanie,<br />

czyli lekką ściankę instalacyjną<br />

przed ścianą masywną, z zastosowanym<br />

systemem Geberit Silent-PP.<br />

Cechy wyróżniające<br />

system Geberit Silent-PP<br />

W przypadku systemu Geberit Silent-PP<br />

słowo „system” oznacza nie tylko asortyment,<br />

ale również gotowe rozwiązania<br />

oparte na badaniach prowadzonych<br />

z uwzględnieniem rzeczywistych sytuacji<br />

budowlanych, gwarantujące osiągnięcie<br />

założonych w projekcie dopuszczalnych<br />

poziomów hałasu.<br />

Kolejną cechą wyróżniającą system jest<br />

wysoka jakość materiału, optymalizacja hydrauliczna<br />

i akustyczna, bogaty asortyment<br />

kształtek i materiałów izolacyjnych, a wizualnie<br />

również kolor, ożebrowane kształtki<br />

oraz nieskazitelnie gładka powierzchnia.<br />

Wysoka odporność rury<br />

Rury trójwarstwowe wykonane są z kopolimeru<br />

PP, a zwiększony ciężar w stosunku<br />

do rury PP zawdzięczają środkowej<br />

warstwie, do której w procesie<br />

produkcji dodano talk. Dodatek talku<br />

oprócz ciężaru zwiększa również sztywność<br />

obwodową rury.<br />

20<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong>


instalacje I.<br />

Montaż ułatwiają takie cechy jak:<br />

• mała wydłużalność termiczna<br />

• system połączeń wtykowych<br />

• wysoka odporność na uderzenia (montaż<br />

nawet w temperaturach do -10 o C)<br />

Kolor czarny charakteryzuje wszystkie<br />

systemy kanalizacyjne firmy Geberit<br />

i oznacza odporność na promieniowanie<br />

UV. Dzięki dodatkowi sadzy<br />

w procesie produkcji, rury Geberit Silent-PP<br />

mogą być bez szkody dla materiału<br />

magazynowane aż do dwóch<br />

lat w warunkach atmosferycznych.<br />

Bezpieczne połączenia<br />

Wysokiej klasy materiał – EPDM, z którego<br />

wykonane są wszystkie uszczelki<br />

systemu gwarantuje szczelność, długowieczność,<br />

podwyższoną odporność<br />

chemiczną, odporność na wysoką i niską<br />

temperaturę (do +90 o C)<br />

Zoptymalizowane kształtki<br />

Kształtki systemu Geberit Silent-PP wyróżnia<br />

szereg rozwiązań niespotykanych<br />

w innych systemach:<br />

• ożebrowanie, które w miejscach uderzenia<br />

ścieków dodatkowo zmniejsza poziom<br />

hałasu emitowanego przez system<br />

Fot. 3. Do montażu podejść kanalizacyjnych w wielokondygnacyjnym budynku mieszkalnym,<br />

jak również całego systemu kanalizacji w budynku jedno- lub dwurodzinnym. System wtykowy<br />

Geberit Silent-PP idealnie nadaje się do szybkiej, oszczędnej, zoptymalizowanej instalacji<br />

kanalizacyjnej. Można go również bezproblemowo łączyć z systemem Geberit Silent-db20.<br />

Fot. 2. Oszczędne wymiarowanie dzięki<br />

hydraulicznie zoptymalizowanym rurom<br />

o dużej przepustowości. Geberit oferuje<br />

również oprogramowanie ProPlanner<br />

pozwalające na wykonanie obliczeń hydraulicznych<br />

i zwymiarowanie systemu.<br />

• specjalny kształt uszczelki ułatwiający<br />

montaż mufy przesuwnej<br />

• kontrola głębokości wsunięcia bosego<br />

końca kształtki w kielich zapewniająca<br />

prawidłowe połączenie<br />

• wszystkie kształtki wyposażone są<br />

w znaczniki kąta co 30 o , co przyspiesza<br />

montaż<br />

• konstrukcja wewnętrzna kształtek<br />

(czyszczak, trójnik łagodny) wpływa<br />

na znaczne polepszenie warunków<br />

hydraulicznych, co skutkuje wyższą<br />

przepustowością przewodów w porównaniu<br />

z innymi systemami<br />

Elementy uzupełniające<br />

Asortyment Geberit Silent-PP zawiera<br />

również materiały uzupełniające,<br />

które gwarantują prawidłową pracę<br />

systemu, ochronę przed hałasem<br />

materiałowym i powietrznym oraz<br />

ochronę ppoż:<br />

• systemowe obejmy rurowe z wkładką<br />

izolacyjną<br />

• materiały izolujące rurociąg od konstrukcji<br />

(wąż izolacyjny, taśma izolacyjna)<br />

• ciężkie maty izolacyjne Geberit Isol,<br />

znacznie redukujące emisję hałasu<br />

powietrznego<br />

• tuleje ogniochronne<br />

• napowietrzniki<br />

Pełny asortyment<br />

Rury i kształtki dostępne są w zakresie<br />

średnic od 32 do 160mm, dzięki<br />

czemu instalację kanalizacji sanitarnej<br />

można wykonać praktycznie w każdym<br />

budynku.<br />

Najlepszy system rurowy to jednak<br />

tylko część rozwiązania. Aby prawidłowo<br />

wykonać instalację, która spełni<br />

oczekiwania klienta warto skontaktować<br />

się ze specjalistami Geberit,<br />

którzy dysponują poważną wiedzą<br />

w tym zakresie i służą swoim klientom<br />

pomocą przy rozwiązywaniu szczegółowych<br />

problemów.<br />

•<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong><br />

21


I.<br />

instalacje<br />

Rozdrabniacze pompujące do WC<br />

Systemy rozdrabniająco-pompujące znajdują zastosowanie w miejscach,<br />

gdzie nie ma możliwości zamontowania miski ustępowej i przyborów<br />

sanitarnych w efekcie braku grawitacyjnego odprowadzania ścieków.<br />

22<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong>


instalacje I.<br />

Fot. Wilo<br />

Rozdrabniacze montuje się w pomieszczeniach<br />

takich tak jak WC, kuchnia czy<br />

łazienka oraz w innych lokalizacjach,<br />

niezależnie od przebiegu pionów kanalizacyjnych.<br />

Nowoczesne rozwiązania<br />

w zależności od modelu umożliwiają<br />

nie tylko rozdrabnianie ścieków ale<br />

również ich pompowanie na wysokość<br />

do 10 m oraz w poziomie na odległość,<br />

która, w zależności od modelu, może<br />

przekraczać 100 m.<br />

Jak działa typowy rozdrabniacz pompujący?<br />

W momencie użycia toalety<br />

i uruchomienia spłuczki lub odkręcenia<br />

wody w przyborach, ścieki spływają<br />

do rozdrabniacza. Inicjowane jest<br />

zadziałanie czujnika uruchamiającego<br />

napęd pompy rozdrabniającej. Ścieki<br />

są rozdrabniane i wypompowywane<br />

z wodą. W zależności od wysokości i odległości<br />

pompowania operacja ta trwa<br />

od kilku do kilkunastu sekund.<br />

Cechy rozdrabniaczy<br />

Oferowane na rynku systemy rozdrabniająco-pompujące<br />

osiągają wydajność<br />

do 350 l/min. Ważna jest przy tym konstrukcja<br />

poszczególnych podzespołów,<br />

która bazuje na specjalnych komorach.<br />

Dostęp do części nie zatopionych<br />

w zbiorniku jest suchy i czysty. Należy<br />

przy tym podkreślić brak przecieków<br />

przy spiętrzaniu ścieków, a także spawany<br />

zespół zbiornika i odporność na ciśnienie.<br />

Szereg rozwiązań, w tym zawory<br />

odpowietrzające z fi ltrem węglowym,<br />

eliminują wydzielanie nieprzyjemnych<br />

zapachów. Pompa uruchamia się przy<br />

niskich poziomach załączania. Poszczególne<br />

podzespoły są odporne na działanie<br />

gorącej wody. Estetykę instalacji<br />

zapewniają niewidoczne króćce podłączeniowe.<br />

Nowoczesne urządzenia<br />

bazują na sterowaniu elektronicznym<br />

obejmującym m. in. dwa cykle robocze<br />

– normalny i ekologiczny.<br />

Wybór<br />

Na etapie wyboru odpowiedniego<br />

urządzenia rozdrabniająco-pompującego<br />

bierze się pod uwagę kilka parametrów.<br />

Przede wszystkim należy<br />

przeanalizować obroty i moc silnika<br />

elektrycznego, które zależą od maksymnalnej<br />

odległości przepompowywania<br />

ścieków w poziomie (m) oraz<br />

w pionie (m). Odpowiednie rozwiązanie<br />

jest dobierane pod kątem średniej<br />

temperatury wody wlotowej (°C),<br />

a także średnicy króćców przyłączeniowych<br />

i wymiarów. Warto podkreślić,<br />

że odprowadzanie ścieków zyskuje<br />

się już przy średnicy rury 22-32 mm,<br />

co eliminuje potrzebę wykonywania<br />

przeróbek instalacji sanitarnej. Jako<br />

odprowadzenie wykorzystuje się trady-<br />

Fot. Wilo<br />

Fot. 1. Nowoczesne rozdrabniacze<br />

pompujące cechują niewielkie wymiary.<br />

Fot. Wilo<br />

Fot. 2. Nabywając konkretny system<br />

zyskuje się kompletny zestaw przygotowany<br />

do montażu.<br />

Fot. Wilo<br />

Fot. 3. Na etapie wyboru systemu należy<br />

wziąć pod uwagę przede wszystkim wydajność<br />

oraz wysokość i odległość pompowania.<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong><br />

23


I.<br />

instalacje<br />

Fot. Borysowski<br />

Rys. 4.<br />

Specjalne rozwiązania oferuje się z myślą o montażu pod powierzchnią podłogi.<br />

cyjną instalację ściekową lub szambo,<br />

bowiem przewód wyjściowy łączy się<br />

bezpośrednio z instalacją kanalizacyjną.<br />

Na etapie wyboru odpowiedniego<br />

urządzenia trzeba wziąć pod uwagę<br />

rozstaw króćców wejściowych oraz<br />

ilość przyborów jakie można podłączyć<br />

do systemu. Ważna jest ilość ścieków<br />

jakie będą napływały do urządzenia,<br />

częstotliwość korzystania z przyborów<br />

oraz ich lokalizacja w stosunku do urządzenia<br />

przepompowującego.<br />

Oferowane na rynku systemy rozdrabniająco-pompujące<br />

stanowią kompletne<br />

rozwiązania przystosowane do<br />

montażu.<br />

podkreślić, że dzięki niewielkim wymiarom<br />

urządzenie potrzebuje do zabudowy<br />

tyle miejsca ile wymaga tradycyjna<br />

miska ustępowa. Wraz z naciśnięciem<br />

Fot. Borysowski<br />

przycisku spłukiwania otwiera się elektrozawór<br />

doprowadzający czystą wodę.<br />

Oprócz tego załączana jest pompa zasysająca<br />

i rozdrabniająca oraz następuje<br />

Rodzaje rozdrabniaczy<br />

pod względem miejsca montażu<br />

Niejednokrotnie zastosowanie znajdują<br />

miski ustępowe, które są zintegrowane<br />

z rozdrabniaczem pompującym. Należy<br />

Fot. 5. Na etapie wyboru odpowiedniego urządzenia trzeba wziąć pod uwagę rozstaw<br />

króćców wejściowych oraz ilość przyborów jakie można podłączyć do systemu.<br />

24<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong>


instalacje I.<br />

wypompowanie ścieków nagromadzonych<br />

w misce ustępowej. Po wykonaniu<br />

tych czynności w misce znajduje się<br />

wyłącznie czysta woda tak, jak w tradycyjnych<br />

instalacjach.<br />

Dużym uznaniem cieszą się agregaty,<br />

które montowane są w podłodze. Króćce<br />

podłączeniowe znajdują się w tylnej,<br />

dolnej części po lewej i prawej stronie<br />

urządzenia. Ważny jest obracalny króciec<br />

tłoczny znajdujący się w górnej<br />

pokrywie. Dzięki zastosowaniu specjalnego<br />

króćca napływowego można<br />

podłączyć jedną lub kilka misek ustępowych<br />

zamontowanych na tej samej<br />

kondygnacji. Oprócz tego można wypompować<br />

ścieki spływające z wyższych<br />

pięter budynku.<br />

Specjalne rozdrabniacze są produkowane<br />

z myślą o montażu za WC przy<br />

bezpośrednim podłączeniu do muszli.<br />

Wykorzystuje się przy tym wyjście<br />

uniwersalne. W zależności od modelu<br />

wybrać można rozdrabniacz podłączany<br />

do muszli oddalonej nawet o 1 m.<br />

Oprócz tego podłącza się przybory<br />

– natrysk, wanna, umywalka itp. Należy<br />

podkreślić łatwy dostęp do części<br />

rozdrabniającej, co zapewnia szybkie<br />

usunięcie zatoru. Dzięki specjalnym<br />

rozwiązaniom zmniejszono ryzyko zatkania<br />

instalacji. Ważna jest przy tym<br />

technika rozdrabniania wykorzystująca<br />

noże i specjalny koszyk z zewnętrznym<br />

dostępem. Do części sterującej, która<br />

nadzoruje załączanie systemu, również<br />

łatwo się dostać.<br />

Interesujące rozwiązanie stanowią stelaże<br />

podtynkowe z wbudowanym rozdrabniaczem.<br />

Tym sposobem do urządzenia<br />

można podłączyć każdą miskę<br />

ustępową, umywalkę, pisuar, bidet czy<br />

prysznic. Specjalna konstrukcja umożliwia<br />

montaż rozdrabniacza jako wbudowaną,<br />

ruchomą ramę rewizyjną. Podczas<br />

montażu wykorzystuje się cztery<br />

śruby mocujące. Rewizję można zabudować<br />

np. płytą gipsowo-kartonową<br />

lub glazurą.<br />

Specjalne zestawy rozdrabniająco-<br />

-pompujące przeznaczone do pracy<br />

w obiektach komercyjnych pozwalają<br />

na pompowanie ścieków w dużych<br />

ilościach nie zawierających fekaliów.<br />

Chodzi przede wszystkim o miejsca<br />

Fot. Grundfos<br />

Fot. 6. Do zestawów rozdrabniająco-pompujących można podłączyć również przybory.<br />

Fot. 7. Zestaw może być zamontowany w szafce kuchennej.<br />

Fot. Grundfos<br />

Fot. 8. Zestawy rozdrabniająco-pompujące bardzo często montuje się bezpośrednio za<br />

miską ustępową.<br />

Fot. Grundfos<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong><br />

25


I.<br />

instalacje<br />

Fot. SFA<br />

Fot. SFA<br />

Oferowane na rynku systemy rozdrabniająco-pompujące<br />

osiągają<br />

wydajność do 350 l/min. Są to<br />

kompletne rozwiązania przystosowane<br />

do montażu.<br />

Fot. 9. Nowoczesne konstrukcje zapewniają<br />

łatwy dostęp do poszczególnych<br />

elementów.<br />

takie jak restauracje, bary, pralnie itp.<br />

Niektóre zestawy wykorzystują dwa napędy<br />

elektryczne, z których każdy osiąga<br />

moc wynoszącą nawet 1500 W.<br />

Warto zwrócić uwagę na odpowiednie<br />

urządzenia sterujące pracą zestawów<br />

rozdrabniająco-pompujących. Dzięki<br />

nim zyskuje się możliwość współpracy<br />

Fot. 10. Pompy o dużych wydajnościach<br />

znajdują zastosowanie np. w hotelach czy<br />

restauracjach.<br />

chociażby z centralą systemu alarmowego,<br />

systemami zabezpieczeń pompy,<br />

modułem GSM czy sterownikami systemów<br />

budynków inteligentnych.<br />

Montaż zestawu<br />

rozdrabniająco-pompującego<br />

Montując rozdrabniacz i podłączając go<br />

do instalacji kanalizacyjnej należy pamiętać<br />

aby rury fragmentów kanalizacji<br />

grawitacyjnej miały odpowiedni spadek,<br />

który zazwyczaj wynosi od 1 do 3%.<br />

Jeżeli jest przewidziane podłączenie<br />

ścieków powyżej rury kanalizacyjnej to<br />

rura tłoczną łączy się z kanalizacją za<br />

pomocą trójnika zamontowanego od<br />

góry. Należy ograniczyć do minimum<br />

montaż kolanek ze względu na straty<br />

w podnoszeniu słupa ścieków. Pamiętać<br />

należy, że inne urządzenia rozdrabniająco-pompujące<br />

znajdą zastosowanie<br />

w miejscach publicznych a inne<br />

w gospodarstwach domowych. Różne<br />

są bowiem w zależności od aplikacji<br />

metody rozdrabniania fekaliów, środki<br />

chemiczne oraz wydajność i moc zastosowanych<br />

podzespołów.<br />

Ważne jest odpowiednie zasilanie czystą<br />

wodą. Zazwyczaj wykorzystuje się<br />

przy tym, podobnie jak i w tradycyjnych<br />

rozwiązaniach z miską ustępową,<br />

podłączenie z zaworami odcinającymi.<br />

Dla skutecznego spłukiwania ciśnienie<br />

Fot. Grundfos<br />

Fot. 11. Systemy rozdrabniająco-pompujące sprawdzają się przede wszystkim w miejscach gdzie instalacja kanalizacyjna jest oddalona.<br />

26<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong>


instalacje I.<br />

Fot. SFA<br />

Fot. SFA<br />

Fot. 12. Specjalne rozwiązania przeznaczone są do montażu<br />

z zabudową.<br />

Fot. 13. Montaż zestawu przewiduje specjalny stelaż.<br />

w instalacji zasilającej powinno mieć<br />

określoną wartość. Jeżeli woda jest zanieczyszczona<br />

to warto zastosować fi ltr<br />

montowany pomiędzy zaworem odcinającym<br />

a zestawem rozdrabniająco<br />

-pompującym. Tym sposobem zapobiega<br />

się blokowaniu elektrozaworu.<br />

Systemy rozdrabniające mogą być wyposażone<br />

w czujnik poziomu ścieków<br />

działający elektronicznie. W przypadku<br />

gdy zostanie przekroczony dopuszczalny<br />

poziom ścieków przy braku zasilania<br />

lub przy uszkodzeniu rozdrabniacza zostanie<br />

zainicjowanie działanie sygnalizacji<br />

dźwiękowej.<br />

Jeżeli system rozdrabniająco-pompujący<br />

wykazuje nieprawidłową pracę to<br />

w pierwszej kolejności warto sprawdzić<br />

zasilanie elektryczne, wartość ciśnienia<br />

wody oraz czy nie nastąpiła przerwa<br />

Fot. SFA<br />

w dostawie wody w instalacji zasilającej.<br />

Trzeba sprawdzić czystość fi ltra wejściowego<br />

a w razie potrzeby wyczyścić go<br />

lub wymienić. Ważna jest poprawna<br />

praca elektrozaworu, a także szczelność<br />

syfonu. Należy poddać kontroli szczelność<br />

spłuczki oraz armatury w przyborach.<br />

Poprawnie powinno działać sterowanie<br />

a silnik musi być drożny pod<br />

względem ciał obcych, które mogą blokować<br />

jego pracę.<br />

Korzystając z rozdrabniacza nie ma<br />

potrzeby wykonywania czynności konserwacyjnych<br />

urządzenia. Zaleca się<br />

jedynie systematyczne czyszczenie<br />

i odkamienianie. Zastosowanie znajduje<br />

przy tym specjalny środek do usuwania<br />

kamienia. Częstotliwość operacji<br />

zależy od twardości wody. W przypadku<br />

rozdrabniaczy przystawkowych mogą<br />

być używane klasyczne produkty jakie<br />

są stosowane przy czyszczeniu misek<br />

ustępowych. Ważne jest jednak aby<br />

nie stosować agresywnych środków<br />

chemicznych przeznaczonych do odtykania<br />

zatkanych przewodów lub kwasów.<br />

Mogą one bowiem spowodować<br />

uszkodzenie wewnętrznych elementów<br />

rozdrabniacza. Z myślą o czyszczeniu<br />

zestawów rozdrabniająco-pompujących<br />

oferowane są specjalne preparaty.<br />

Dzięki nim zyskuje się ochronę i zapobieganie<br />

powstawaniu kamienia zarówno<br />

obudowy jak i części ruchomych.<br />

Podsumowanie<br />

Na etapie wyboru i montażu systemu<br />

rozdrabniająco-pompującego należy<br />

pamiętać, że w zależności od modelu<br />

maks. odległość pompowania może<br />

przekraczać 100 m, natomiast maks.<br />

wysokość podnoszenia osiąga 10 m.<br />

Do pompowania ścieków używany jest<br />

rurociąg o średnicy 32-42 mm. Specjalne<br />

rozwiązania są przeznaczone<br />

do pracy ze ściekami o podwyższonej<br />

temperaturze. Ścieki mogą zawierać<br />

kwasy, tłuszcze i papier toaletowy. Odpowiednia<br />

wersja urządzenia jest dobierana<br />

m. in. w zależności od położenia<br />

i ilości króćców doprowadzających.<br />

Wykorzystuje się przy tym istniejącą<br />

już instalację kanalizacyjną. Wybierając<br />

odpowiednie rozwiązanie bierze się<br />

pod uwagę kilka czynników. Najważniejsze<br />

z nich to wydajność oraz zasięg<br />

pionowy i poziomy.<br />

Fot. 14. Zestaw rozdrabniająco-pompujący wymaga zasilania elektrycznego.<br />

Damian Żabicki<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong><br />

27


I.<br />

instalacje<br />

Odprowadzenie skroplin<br />

z klimatyzatorów i kotłów kondensacyjnych<br />

Wszyscy wiemy jak wiele problemów mogą sprawiać skropliny powstałe<br />

w wyniku pracy klimatyzatora lub kotła kondensacyjnego, zwłaszcza jeżeli<br />

miejsce montażu urządzenia jest oddalone od pionów kanalizacyjnych.<br />

W przypadku braku możliwości odprowadzenia skroplin do istniejącej<br />

kanalizacji pozostaje nam odprowadzenie ich poza budynek na zewnątrz.<br />

Co jednak w sytuacjach gdy i takiej możliwości nie mamy, ze względu<br />

na usytuowanie urządzenia lub pomieszczenia w którym się on znajduje?<br />

Rozwiązaniem tego problemu jest zastosowanie specjalnych pompek<br />

dedykowanych do tej kategorii urządzeń.<br />

PROMOCJA<br />

Francuska fi rma SFA z centralą<br />

w Paryżu jest światowym liderem<br />

w produkcji pomporozdrabniaczy<br />

i pomp. W swojej ofercie posiada<br />

również pompki do skroplin<br />

z klimatyzatorów typu SPLIT<br />

jak i wysokowydajne pompki do odprowadzania<br />

skroplin z urządzeń chłodniczych<br />

oraz kondensatu powstałego<br />

w wyniku pracy kotłów kondensacyjnych.<br />

Od ponad 55 lat dostarcza gotowe<br />

rozwiązania dla inwestorów.<br />

SFA proponuje trzy rodzaje produktów<br />

do współpracy z klimatyzatorami<br />

typu SPLT. Różnią się one przede<br />

wszystkim sposobem instalacji. Pozwala<br />

to na dobranie optymalnego<br />

rozwiązania w zależności od rodzaju<br />

Fot. 1.<br />

Sanineutral<br />

28<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong>


instalacje I.<br />

Fot. 2. Sanicondens Best Fot. 3. Sanicondens Pro Fot. 4. Sanicondens Plus<br />

klimatyzatora oraz miejsca jego instalacji.<br />

Sanicondens CLIM MINI to mała<br />

pompka o mocy 22 W. Zasilana 220-<br />

-240 V/50 Hz. Jest wykonana w klasie<br />

ochrony IP20. Chroni przed zawilgoceniem<br />

pomieszczenia i stosowana<br />

jest tam, gdzie nie ma możliwości<br />

odprowadzenia skroplin grawitacyjnie<br />

lub muszą być one przetłoczone<br />

w pionie lub poziomie. Pompka przetłacza<br />

skropliny na maksymalną wy-<br />

REKLAMA<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong><br />

29


I.<br />

instalacje<br />

Rys. 2. Magnes pływaka musi być<br />

bezwzględnie skierowany ku górze.<br />

Rys. 1.<br />

Schemat budowy urządzenia Sanicondens Clim Mini<br />

sokość 6 m (przy odległości tłoczenia<br />

w poziomie = 0 m) lub 60 m w poziomie<br />

(wysokość podnoszenia = 0 m)<br />

cienką rurką elastyczną o średnicy<br />

8 mm. Oczywiście oba te parametry<br />

są ze sobą ściśle związane, to znaczy<br />

im wyższa wysokość tłoczenia skroplin<br />

tym odległość tłoczenia w poziomie<br />

się zmniejsza. W zestawie znajduje<br />

się moduł pompowy oraz moduł<br />

sterujący. Pompka załącza się automatycznie<br />

poprzez pływak w momencie<br />

pojawienia się skroplin z tacy<br />

ociekowej klimatyzatora. Urządzenie<br />

montowane jest wewnątrz obudowy<br />

klimatyzatora. Jego maksymalna wydajność<br />

to 15 l/h.<br />

Sanicondens CLIM Pack to urządzenie<br />

Sanicondens Clim MINI zaopatrzone<br />

dodatkowo w listwę montażową<br />

do instalacji pompki poza<br />

klimatyzatorem. Pozwala ono na odprowadzanie<br />

skroplin w przypadku<br />

klimatyzatorów, które ze względu<br />

na swoją konstrukcję uniemożliwiają<br />

montaż pompki bezpośrednio<br />

w obudowie.<br />

Sanicondens CLIM DECO to pompka<br />

ze zintegrowanymi modułami sterującym<br />

oraz modułem pompowym. Moc<br />

silnika 16 W. Zasilana 220-240 V/50Hz.<br />

Występuje w klasie ochrony IP24. Całość<br />

znajduje się w jednym elemencie<br />

montowanym bezpośrednio pod<br />

klimatyzatorem. Niewielkie wymiary<br />

oraz nowoczesne wzornictwo tworzą<br />

wrażenie pełnej integralności z klimatyzatorem.<br />

Jego wydajność to 12 l/h<br />

a maks. wys. tłoczenia to 6 m lub 60 m<br />

w poziomie. Podobnie jak we wcześniejszych<br />

modelach parametry te są ze<br />

sobą ściśle związane.<br />

Kilka istotnych uwag montażowych<br />

Podczas instalacji pompek do klimatyzatorów<br />

typu Sanicondens CLIM mini<br />

i CLIM PACK składających się z dwóch<br />

modułów należy pamiętać aby moduł<br />

załączający był zamontowany w poziomie.<br />

Należy unikać sytuacji w których długość<br />

przewodu tłocznego prowadzonego<br />

w poziomie, jest krótsza niż długość<br />

przewodu tłocznego w dół. Taka<br />

sytuacja może doprowadzić do zapowietrzenia<br />

się przewodu tłocznego.<br />

Brak odpowietrzenia instalacji może doprowadzić<br />

do pracy pompki na sucho<br />

i powodować jej przegrzanie, a w konsekwencji<br />

jej uszkodzenie.<br />

Informacje dotyczące doboru<br />

pompki do klimatyzatora<br />

Przyjmuje się, że ilość skroplin z klimatyzatora<br />

wynosi około od 0,5 do 0,8 l/h<br />

na kW chłodzenia (wartość ta może<br />

się znacznie zwiększyć w pomieszczeniach<br />

o bardzo wysokiej wilgotności).<br />

Dla przykładu klimatyzator 5 kW, ilość<br />

skroplin z tego klimatyzatora będzie<br />

wynosiła od 2,5 do 5 l/h. Aby wykonać<br />

funkcjonalną instalację dostosowaną<br />

do klimatyzatora należy brać pod uwagę<br />

straty ciśnienia: odległość modułu<br />

sterowania od pompki, wysokość tłoczenia<br />

i odległość pozioma tłoczenia.<br />

Rys. 3. W celu zapewnienia prawidłowej<br />

pracy pompki instalacja musi zostać odpowietrzona.<br />

Należy usunąć powietrze z przewodu<br />

tłocznego podczas pierwszego uruchomienia.<br />

Rys. 4. Schemat instalacji pompki Sanicondens<br />

CLIM MINI<br />

Rys. 5. Tabela wydajności pompki Sanicondens<br />

CLIM MINI i PACK<br />

Rys. 6. Przykład montażu modułu pompowego<br />

Sanicondens CLIM MINI.<br />

30<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong>


instalacje I.<br />

SFA w swojej ofercie posiada również<br />

urządzenia Sanicondens przeznaczone<br />

do odprowadzania kondensatu z kotłów<br />

kondensacyjnych oraz odprowadzania<br />

skroplin z dużych agregatów<br />

chłodniczych i lad chłodniczych, itd.<br />

Pompy Sanicondens MINI, PLUS,<br />

PRO i BEST pozwalają na bardzo<br />

proste i szybkie podłączenie do kotłów<br />

kondensacyjnych. Dzięki nim nie<br />

ma problemu z kondensatem powstającym<br />

w wyniku pracy kotła.<br />

Zdarza się, że piony kanalizacyjne<br />

oddalone są od kotła i odprowadzenie<br />

skroplin w sposób grawitacyjny<br />

nie jest możliwy. Częstym przypadkiem<br />

jest instalacja kotła w piwnicy.<br />

Gdy instalacja wod-kan znajduje<br />

się powyżej kotła, urządzenia z serii<br />

Sanicondens są niezbędne do prawidłowego<br />

funkcjonowania kotłowni.<br />

Rozwój techniki kondensacyjnej<br />

spowodował, że wielu inwestorów<br />

modernizuje swoje dotychczasowe<br />

kotłownie, instalując kotły kondensacyjne.<br />

O ile zamiana samego kotła<br />

nie jest niczym skomplikowanym, to<br />

problemy napotykamy w momencie<br />

pracy urządzenia, które generuje<br />

kondensat. Urządzenia Sanicondens<br />

rozwiązują te problemy pozwalając<br />

na przetłoczenie kondensatu cienkimi<br />

rurkami zarówno w pionie jak<br />

i poziomie do oddalonych pionów<br />

kanalizacyjnych i zapewniają prawidłowe<br />

funkcjonowanie urządzeń bez<br />

kosztownych i pracochłonnych prac<br />

adaptacyjnych. Ma to ogromne znaczenie<br />

dla inwestora, gdyż w sposób<br />

prosty, tani i mało inwazyjny pozwala<br />

na modernizację istniejącej kotłowni.<br />

Sanicondens Mini jest najmniejszym<br />

urządzeniem. Przepompowuje<br />

skropliny do wys. 2 m i na odległość<br />

do 20 m, posiada moc 35 W. Sanicondens<br />

Plus większe i mocniejsze<br />

urządzenie o mocy 60 W pozwala<br />

na przetłaczanie kondensatu: 4,5 m<br />

w górę i do 50 m w poziomie. Można<br />

podłączyć do niego alarm (dźwiekowy<br />

lub wizualny). Sanicondens PRO<br />

– nowość w ofercie – jest to urządzenie<br />

o nowej konstrukcji i zwiększonym<br />

zbiornikiem na kondensat do 2 l,<br />

parametry tłoczenia jak w przypadku<br />

Fot. 5.<br />

Fot. 6.<br />

Fot. 7.<br />

Sanicondens Mini<br />

Sanicondens Clim Pack<br />

Sanicondens Clim Deco<br />

PLUS, wydajność to 345 l/h. Sanicondens<br />

Best jest to pompa zaopatrzona<br />

w neutralizator skropli, moc 60 W.<br />

Przetłacza skropliny do 4,5 m w pionie<br />

i do 50 m w poziomie. Dzięki 4<br />

wejściom, przystosowuje się do każdego<br />

typu instalacji. Dodatkowy kabel<br />

umożliwia dołączenie urządzenia<br />

sygnalizującego awarię (np. żarówka,<br />

syrena, dzwonek 220 V).Pompa Sanicondens<br />

Best składa się z pompy Sanicondens<br />

Plus i pojemnika neutralizującego<br />

wypełnionego granulkami.<br />

Kwaśny kondensat przechodzi przez<br />

czynnik zobojętniający (węglan wapnia<br />

i magnezu), gdzie dalej tłoczony<br />

jest z neutralnym PH. SANINEUTRAL<br />

przeznaczony jest do neutralizacji<br />

kondensatu z kotłów kondensacyjnych.<br />

Produkt ten służy do eliminacji<br />

kwaśnego kondensatu, przed jego<br />

odprowadzeniem do kanalizacji,<br />

szamba lub oczyszczalni ścieków.<br />

Działa na zasadzie grawitacyjnego<br />

przepuszczenia kondensatu przez<br />

złoże neutralizujące bez użycia<br />

pompy. Może być stosowane razem<br />

z pompami Sanicondens MINI, PLUS<br />

I PRO.<br />

Ile kondensatu produkuje kocioł<br />

Dokonując wyboru pompki ważne<br />

jest aby wziąć pod uwagę ilość<br />

kondensatu, który będzie wytwarzany<br />

przez kocioł. Teoretycznie ze<br />

spalania 1 m³ gazu ziemnego może<br />

powstać 1,2 dm³ wody (kondensatu).<br />

W praktyce powstaje 0,8-1,0 dm³<br />

wody. W domu jednorodzinnym wyposażonym<br />

w kocioł kondensacyjny<br />

o mocy 20-25 kW w wyniku skraplania<br />

powstaje przeciętnie 20-25 dm³<br />

kondensatu w ciągu doby.<br />

Wszystkie urządzenia SFA produkowane<br />

są w fabrykach na terenie Francji, co<br />

gwarantuje najwyższą jakość potwierdzoną<br />

przez ISO 9001 AFAQ i objęte są<br />

dwuletnią gwarancją.<br />

SFA Poland posiada sieć 55 punktów<br />

serwisowych rozmieszczonych na terenie<br />

całego kraju.<br />

Więcej informacji na stronie internetowej<br />

www.sfapoland.pl<br />

•<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong><br />

31


I.<br />

instalacje<br />

Izolacja termiczna i akustyczna<br />

instalacji wodnych<br />

Wykańczanie domu lub remont to znakomity moment, aby dobrze przemyśleć<br />

wykonanie jak najlepszej izolacji termicznej i akustycznej instalacji<br />

wodnych. Podpowiadamy, jak to zrobić…<br />

Zgodnie z przepisami prawa to<br />

na inwestorze spoczywa obowiązek<br />

ograniczenia do racjonalnego<br />

poziomu strat ciepła<br />

przy przesyłce ciepłej wody<br />

użytkowej i w przewodach cyrkulacyjnych<br />

oraz w przewodach<br />

zasilających i powrotnych centralnego<br />

ogrzewania i instalacji<br />

wodnych. Dobra praktyka<br />

w tym zakresie zabezpieczy<br />

instalacje nie tylko przed utratą<br />

ciepła, ale także przed uszkodzeniami<br />

mechanicznymi, które<br />

wpływają na żywotność instalacji.<br />

Za sprawą właściwej izolacji<br />

instalacji kanalizacyjnych można<br />

też ograniczyć hałas towarzyszący<br />

ich użytkowaniu oraz<br />

ochronić użytkowników przed<br />

poparzeniami (w przypadku<br />

izolacji instalacji prowadzonych<br />

po wierzchu ścian). Dobra izolacja<br />

zabezpiecza też przed wykraplaniem<br />

się wody w wodociągach<br />

ze stali. Warto jest więc<br />

ją dobrze przemyśleć.<br />

Po pierwsze jakość<br />

Izolacje, czyli mówiąc fachowo,<br />

otuliny, produkowane są według<br />

rożnych technologii i z rozmaitych<br />

materiałów. Dzięki temu<br />

posiadają zróżnicowane parametry<br />

techniczne, dedykowaną<br />

do konkretnych zastosowań jakość<br />

i trwałość, oraz mogą być<br />

stosowane w różnych instalacjach,<br />

także wodnych. Jednak<br />

aby dokonać adekwatnego doboru<br />

otulin, należy kierować się<br />

kilkoma kryteriami, takimi jak: typ<br />

Fot. Paroc<br />

Fot. 1. Izolacja z wełny skalnej bardzo dobrze izoluje rurociągi grzewcze, c.o., ale przede wszystkim<br />

rurociągi wody użytkowej oraz przewodów klimatyzacyjnych, instalacji przemysłowych<br />

i przewodów kominowych.<br />

32<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong>


instalacje I.<br />

Fot. Armacell<br />

Fot. 2.<br />

Otulina kauczukowa charakteryzuje się wysoką odpornością na dyfuzje pary wodnej oraz niskim przewodzeniem ciepła.<br />

instalacji, zakres temperatur medium,<br />

odporność mechaniczna i na czynniki<br />

zewnętrzne (woda, promieniowanie<br />

UV…) oraz koszt izolacji.<br />

Izolacje dedykowane<br />

Izolacje należy podzielić ze względu<br />

na ich funkcje. Istnieją więc izolacje<br />

przemysłowe, które mogą być stosowane<br />

nawet w temperaturze do 750 o C. Następnie<br />

na uwagę zasługują izolacje wysokotemperaturowe,<br />

które sprawdzają<br />

się w temperaturze nawet do 1870 o C,<br />

ale takie izolacje nie są z reguły wykorzystywane,<br />

podobnie jak izolacje<br />

przemysłowe, w domach mieszkalnych.<br />

Na rynku znajdziemy też izolacje zimnochronne,<br />

które wytrzymają nawet -270 o C.<br />

Otulina? Tak? Ale jak...<br />

Albo raczej – z jakiego materiału powinna<br />

być izolacja instalacji wodnych,<br />

aby jak najlepiej spełniała swoje dwie<br />

podstawowe funkcje: termiczną i akustyczną?<br />

W budynkach mieszkalnych<br />

znakomicie sprawdzi się kauczuk. Charakteryzuje<br />

się on wysoką odpornością<br />

na dyfuzje pary wodnej oraz niskim<br />

przewodzeniem ciepła. Stosuje się<br />

go w izolacji, ochronie rur. Doskonale<br />

redukuje dźwięki materiałowe na instalacjach<br />

wodnych i kanalizacyjnych.<br />

Alternatywą dla otuliny kauczukowej<br />

będzie izolacja z wełny skalnej, która<br />

bardzo dobrze izoluje rurociągi grzewcze,<br />

c.o., ale przede wszystkim rurociągi<br />

wody użytkowej oraz przewodów<br />

klimatyzacyjnych, instalacji przemysłowych<br />

i przewodów kominowych.<br />

Ma więc wszechstronne zastosowanie.<br />

Taka izolacja jest odporna na warunki<br />

atmosferyczne, uszkodzenia mechaniczne<br />

oraz promieniowanie UV.<br />

Zastosowanie tej izolacji w znaczący<br />

sposób skraca czas wykonania izolacji<br />

wszelkich użytkowych rurociągów.<br />

Otuliną szczególnie zalecaną do izolacji<br />

kolan i zagięć na rurociągach jest<br />

otulina z wełny skalnej pokryta płaszczem<br />

ze zbrojonej folii aluminiowej,<br />

wyposażona w zakładkę samoprzylepną.<br />

Dzięki tej izolacji każdą otulinę<br />

można uelastycznić w dowolnie wybranym<br />

miejscu bez naruszania okładziny<br />

zewnętrznej i bez konieczności<br />

cięcia na segmenty kolanowe. To tylko<br />

przykłady powszechnie stosowanych<br />

otulin, które doskonale sprawdzają się<br />

w domach, mieszkaniach a także budynkach<br />

przemysłowych.<br />

Kilka zasad w pigułce<br />

Aby instalacja działała sprawnie, należy<br />

pamiętać, by dokładnie łączyć<br />

wszystkie jej elementy tak, aby nie<br />

powstały między nimi mostki ter-<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong><br />

33


I.<br />

instalacje<br />

Fot. Paroc<br />

Fot. 3.<br />

Otuliny z wełny skalnej dobrze pochłaniają dźwięk z instalacji wodnych.<br />

miczne oraz potencjalne ogniska korozji.<br />

Zalecamy też, aby zadbać o to,<br />

by miejsce połączenia otuliny znajdowało<br />

się od spodu rury, co w razie<br />

obluzowania się rurociągu umożliwi<br />

wypłynięcie cieczy spod izolacji. Warto<br />

też sklejać izolację w temperaturze<br />

otoczenia, ale nie niższej niż 15 o C.<br />

Poza tym nie należy nigdy izolować<br />

pracującej instalacji, a po jej otuleniu<br />

należy odczekać pełną dobę, aby móc<br />

ją uruchomić. W przypadku izolowania<br />

rur ułożonych na podporach albo<br />

zamocowanych wcześniej obejmami<br />

warto zabezpieczyć również wszystkie<br />

mocowania, bo w przeciwnym razie<br />

będą one przyczyną dużych strat<br />

ciepła albo skraplania się pary wodnej<br />

i w rezultacie zmniejszenia skuteczności<br />

całej izolacji. Ale o tym zapewne<br />

wie każdy kompetentny fachowiec.<br />

Korzyści płynące... rurociągiem<br />

Na koniec warto zapamiętać, że dobrze<br />

dobrana otulina do wodociągu, który<br />

z d a n i e m<br />

E K S P E R T A<br />

Właściwy dobór izolacji instalacji<br />

Andrzej Taradyś, Doradca Techniczny w ROCKWOOL Polska<br />

Wełna skalna jest zazwyczaj postrzegana jako izolacja<br />

do wysokotemperaturowych instalacji. W zależności<br />

od rodzaju wyrobu, izolacje z wełny skalnej mogą być<br />

stosowane w zakresach temperaturowych od powyżej<br />

12 o C do temperatury przekraczających 700 o C. Wartości<br />

współczynnika przewodzenia ciepła λ kształtują się<br />

na dobrym poziomie. Warto jednak wspomnieć, że izolacyjność<br />

termiczna to jedno z kilku wymaganych kryteriów.<br />

Produkty z wełny skalnej spełniają wymóg nierozprzestrzeniania<br />

ognia (klasa nie gorsza jak BL- s3-d0)<br />

dla izolacji jaki jest wymagany w Rozporządzeniu o Warunkach<br />

Technicznych. Dzięki swojej masie i włóknistej<br />

strukturze dobrze sprawdzają się także jako układ pochłaniający<br />

dźwięk z instalacji wodnych, słyszalny zazwyczaj<br />

jako szumy o średniej i wysokiej częstotliwości.<br />

Często też w projektach lub bezpośrednio przy montażu<br />

obserwuje się wypełnianie wolnych przestrzeni<br />

w przejściach instalacyjnych przez stropy międzykondygnacyjne<br />

lub też ściany międzylokalowe, skrawkami<br />

gęsto ubitej wełny skalnej. Nawet niewielki otwór<br />

może pogorszyć akustykę całej przegrody, spełniającej<br />

wymagania normy akustycznej. Zazwyczaj przy średnicach<br />

≤ 80 mm stosuje się otuliny, które bardzo ułatwiają<br />

i przyspieszają izolację instalacji liniowych. Przy<br />

większych średnicach ≥ 80 mm można już korzystać<br />

z mat lamelowych lub mat na siatce stalowej. Stosując<br />

te materiały należy większą uwagę zwracać na precyzję<br />

mocowania i spasowania sąsiadujących elementów<br />

izolacji. Przy stosowaniu płaszcza z blachy aluminiowej<br />

na podkonstrukcji, jako zewnętrznej okładziny, zaleca<br />

się stosowanie przekładek termicznych w celu zminimalizowania<br />

strat ciepła.<br />

34<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong>


instalacje I.<br />

Fot. Armacell<br />

Fot. 4.<br />

Otuliny izolacyjne chronią przed kondensacją pary wodnej, korozją, utratą energii i hałasem.<br />

Fot. Rockwool<br />

Fot. Armacell<br />

Fot. 6. Produkty z wełny skalnej spełniają<br />

wymóg nierozprzestrzeniania ognia (klasa<br />

nie gorsza jak BL- s3-d0) dla izolacji jaki jest<br />

wymagany w Rozporządzeniu<br />

o Warunkach Technicznych.<br />

mamy izolować, niesie ze sobą wiele<br />

bezsprzecznych korzyści. Po pierwsze<br />

– znacznie ogranicza straty ciepła. Po<br />

drugie, nie pozwala wodzie wyciekać<br />

– co również zmniejsza nam koszty<br />

eksploatacji rurociągów i z pewnością<br />

zostanie docenione przez naszego<br />

zleceniodawcę. I wreszcie po trzecie<br />

– ogranicza akustykę, a co za tym idzie,<br />

zwiększa komfort używanego pomieszczenia.<br />

I nie zawsze warstwa izolacji<br />

musi być gruba, czasem świadczy<br />

to po prostu o tym, że została ona źle<br />

dobrana lub założona. Do obliczenia<br />

prawdziwej grubości dedykowanej<br />

izolacji producenci podają zazwyczaj<br />

specjalne wzory lub tabele przeliczeniowe.<br />

I warto to mieć na uwadze.<br />

Fot. 5. Prawidłowo dobrana i zamontowana izolacja instalacji to duże oszczędności energii<br />

i większa trwałość całej instalacji.<br />

Małgorzata Szcześniak<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong><br />

35


I.<br />

instalacje<br />

Sterowanie pomp obiegowych<br />

Pompy obiegowe są nieodzownym elementem wyposażenia niemal każdej<br />

instalacji grzewczej i przygotowania c.w.u. W nowoczesnych pompach<br />

stawia się na oszczędność energii, a co za tym idzie, odpowiednie,<br />

elektroniczne sterowanie.<br />

Fot. Wilo<br />

36<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong>


instalacje I.<br />

Jako najważniejszą zaletę pomp sterowanych<br />

elektronicznie należy wymienić<br />

właśnie energooszczędność.<br />

Z uwzględnieniem odpowiedniego<br />

trybu pracy pompa może mieć zapotrzebowanie<br />

na energię elektryczną nawet<br />

o 2–5 razy mniejsze w porównaniu<br />

do tradycyjnych rozwiązań, zapewniając<br />

taką samą wysokość podnoszenia.<br />

Tym sposobem w ciągu około dwóch<br />

lat pracy powinna zwrócić się różnica<br />

w koszcie zakupu pomiędzy pompą ze<br />

sterowaniem elektronicznym a ze sterowaniem<br />

tzw. manualnym.<br />

W pompach elektronicznych wykorzystuje<br />

się sterownik mikroprocesorowy,<br />

który odpowiada za analizowanie parametrów<br />

i warunków pracy. W zależności<br />

od potrzeb konkretnej instalacji<br />

dobierana jest nie tylko wydajność ale<br />

i moment obrotowy pompy , a co za<br />

tym idzie, zużycie energii elektrycznej.<br />

Oprócz tego do dyspozycji jest potencjometr<br />

pozwalający na bezstopniowe<br />

regulowanie wydajności pompy<br />

i wysokości podnoszenia, co również<br />

przekłada się na odpowiednio mniejsze<br />

zużycie energii.<br />

Przydatne rozwiązanie stosowane<br />

w nowoczesnych pompach elektronicznych<br />

stanowi redukowanie wydajności<br />

pracy pompy w porze nocnej<br />

kiedy to zapotrzebowanie na ciepło<br />

jest mniejsze. Wraz z wykryciem spadku<br />

temperatury w instalacji pompa<br />

przełączy się na charakterystykę minimalną.<br />

Z kolei powrót do normalnego<br />

trybu pracy następuje wraz ze wzrostem<br />

temperatury cieczy w instalacji.<br />

Należy pamiętać, że korzyści w zakresie<br />

oszczędności energii nie uzyska<br />

się w instalacjach wodnego ogrzewania<br />

podłogowego w efekcie długiego<br />

czasu inercji takiego układu.<br />

Pompy elektroniczne sprawdzą się<br />

zwłaszcza w instalacjach wyposażonych<br />

w zawory termostatyczne przymykane<br />

i otwierane automatycznie<br />

pod wpływem zmian temperatury<br />

w pomieszczeniach. Jak wiadomo<br />

przymykanie zaworów jest przyczyną<br />

zmiany charakterystyki instalacji prowadzącej<br />

do głośnej pracy pompy ze<br />

względu na konieczność pompowania<br />

ze zmienną wydajnością.<br />

Fot. ESBE<br />

Fot. 1. Grupa pompowa z zabudowaną<br />

pompą elektroniczną.<br />

Konstrukcja typowej pompy elektronicznej<br />

bazuje na żeliwnym korpusie<br />

kataforezowanym, stojanie z pierścieniem<br />

wykonanym ze stali chromowoniklowej,<br />

a także wirniku z magnesem<br />

trwałym umieszczonym w płaszczu<br />

ze stali nierdzewnej. W konstrukcji<br />

urządzenia ważne jest koło wirnikowe<br />

z polimeru technicznego, wałek ceramiczny,<br />

łożyska ceramiczne oraz aluminiowa<br />

obudowa głowicy.<br />

Fot. Ferro<br />

Fot. 3. Potencjometr pozwala na<br />

bezstopniowe regulowanie wydajności<br />

pompy i wysokości podnoszenia.<br />

Fot. ESBE<br />

Fot. 2. Cechą nowoczesnych pomp elektronicznych<br />

jest dostosowanie parametrów<br />

do bieżących wymagań instalacji.<br />

Przydatne rozwiązanie w niektórych<br />

pompach stanowi specjalny system<br />

odpowietrzania. Automatyczne odpowietrzanie<br />

trwa około 10 min. a przy<br />

jego wykonywaniu może być słyszalny<br />

delikatny szum.<br />

Zewnętrzne sterowniki pomp<br />

Najprostsze zewnętrzne sterowniki<br />

pomp c.o. to urządzenia elektroniczne,<br />

które automatycznie załączają<br />

i wyłączają pompę obiegową w oparciu<br />

o zadaną temperaturę. Sterownik<br />

współpracuje z instalacjami wyposażonymi<br />

w kocioł węglowy lub gazowy<br />

bez układu sterującego pracą pompy.<br />

Regulator ma czujnik mierzący temperaturę<br />

wody na zasilaniu instalacji c.o.<br />

W instalacjach c.o. z kotłem węglowym<br />

sterownik wyłączy pompę obiegową<br />

po wygaśnięciu płomienia w piecu.<br />

Z kolei w systemach instalacyjnych c.o.<br />

z kotłami gazowymi temperatura ustawiona<br />

na regulatorze powinna być niższa<br />

od temperatury ustawionej na termostacie<br />

kotła c.o. Ustawienie pokrętła<br />

sterownika na temperaturę przekraczającą<br />

punkt rosy zapobiega poceniu<br />

się kotła w trakcie rozgrzewania wody<br />

w instalacji c.o. Układ Anty-Stop uruchamia<br />

pompę co kilka dni na kilkadziesiąt<br />

sekund zapobiegając jej blokowaniu<br />

w wyniku zastawania wody.<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong><br />

37


I.<br />

instalacje<br />

Fot. Ferro<br />

Sterowniki pompy c.w.u.<br />

Specjalne urządzenia produkuje się<br />

pod kątem sterowania pracą pomp<br />

c.w.u. Typowe urządzenie tego typu<br />

bazuje na dwóch czujnikach temperatury.<br />

Regulator załącza pompy<br />

w przypadku gdy różnica temperatur<br />

czujników przekroczy zadaną wartość<br />

uwzględniając minimalny próg<br />

załączenia pompy. Pompy wyłączają<br />

się jeżeli próg minimalny załączenia<br />

pompy nie będzie przekroczony lub<br />

gdy zostanie osiągnięta temperatura<br />

zadana. Dzięki pracy sterownika<br />

zapobiega się niepotrzebnej pracy<br />

pompy oraz niepożądanemu wychłodzeniu<br />

zbiornika w momencie<br />

gdy temperatura zasilania spadnie.<br />

Oszczędzana jest więc energia elektryczna<br />

oraz wydłuża się trwałość<br />

pompy.<br />

W sterownikach pomp c.w.u. również<br />

uwzględnia się system zapobiegania<br />

zastaniu pompy podczas dłuższego<br />

postoju. Niektóre sterowniki mają<br />

funkcję ochrony instalacji przed zamarzaniem.<br />

W efekcie jej działania<br />

wraz ze spadkiem temperatury poniżej<br />

6°C na czujniku kotła pompa załączy<br />

się na stałe, natomiast jej wyłączenie<br />

nastąpi wraz z osiągnięciem przez<br />

temperaturę wartości 7°C.<br />

Tryby pracy pomp<br />

elektronicznych<br />

Typowa pompa elektroniczna może<br />

pracować w kilku trybach. W trybie<br />

automatycznym następuje samoczynne<br />

dostosowanie ciśnienia i wydajności<br />

pompy do zapotrzebowania<br />

na ciepło ze strony instalacji. Tym sposobem<br />

zużycie energii elektrycznej<br />

jest optymalne.<br />

Tryb HPP (High Proportional Pressure)<br />

wykorzystuje wyższy poziom charakterystyki<br />

proporcjonalnej: ciśnieniewydajność.<br />

Taki rodzaj pracy zaleca<br />

się stosować jeżeli w trybie automatycznym<br />

wydajność pompy jest zbyt<br />

niska. Z kolei tryb LPP (Low Proportional<br />

Pressure) zapewnia niższy poziom<br />

charakterystyki proporcjonalnej: ciśnienie-wydajność.<br />

W tym trybie praca<br />

pompy sprawdzi się jeżeli w trybie<br />

automatycznym wydajność pompy<br />

będzie zbyt wysoka.<br />

W trybie HCP (High Constant Pressure)<br />

pompa zapewnia wyższy poziom<br />

charakterystyki, która utrzymuje stałą<br />

wysokość podnoszenia pompy niezależnie<br />

od wydajności. Ten tryb bardzo<br />

często stosuje się w przypadku instalacji<br />

wymagających utrzymania stałego<br />

ciśnienia niezależnie od aktualnej<br />

pozycji zaworów termostatycznych.<br />

Niższy poziom charakterystyki utrzymującej<br />

stałą wysokość podnoszenia<br />

pompy niezależnie od wydajności zapewni<br />

tryb LCP (Low Constant Pressure).<br />

Pompa elektroniczna może pracować<br />

również w trybie ręcznym, tak jak<br />

tradycyjna pompa, zapewniając przy<br />

tym stałą wysokość obrotową.<br />

Fot. 4. Elektroniczna pompa obiegowa jest montowana identycznie jak pompa ze sterowaniem<br />

tzw. manualnym.<br />

Sterowanie kilkoma pompami<br />

Specjalne sterowniki znajdują zastosowanie<br />

w instalacjach przygotowania<br />

c.w.u. wyposażonych w trzy pompy.<br />

Regulator załącza pompy w przypadku<br />

gdy temperatura przekroczy progową<br />

wartość załączenia, natomiast wyłączy<br />

gdy kocioł zostanie wychłodzony. Dla<br />

drugiej pompy, oprócz temperatury<br />

załączenia, użytkownik może ustawić<br />

temperaturę zadaną, do osiągnięcia<br />

której pompa będzie pracowała. Można<br />

przy tym ustawić priorytety pracy<br />

pomp. Przydatne rozwiązanie stanowi<br />

38<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong>


instalacje I.<br />

możliwość współpracy z regulatorem<br />

pokojowym.<br />

Wymiana danych<br />

W nowoczesnych pompach stawia<br />

się na szerokie możliwości w zakresie<br />

wymiany danych. Niektóre urządzenia<br />

mogą być sterowane za pomocą<br />

specjalistycznego oprogramowania<br />

komputerowego. Oprócz tego niemalże<br />

standardem jest sygnalizacja<br />

optyczna informująca o funkcjach realizowanych<br />

przez urządzenie. W wielu<br />

modelach pomp uwzględnia się<br />

wyświetlacz. Można odczytać błędy<br />

w pracy urządzenia oraz ilość przepracowanych<br />

godzin. Przydatne rozwiązanie<br />

stanowi parametryzowanie<br />

pompy przy użyciu pilota zdalnego<br />

sterowania. Wiele urządzeń wykorzystuje<br />

wymianę danych w standardzie<br />

RS-485.<br />

Parametry pomp obiegowych<br />

Pompy obiegowe określa przynajmniej<br />

kilka parametrów. Przede<br />

wszystkim ważny jest zakres funkcjonowania<br />

(np. maks. 2,4 m³/h), wysokość<br />

podnoszenia (np. 4,1 m) oraz<br />

temperatura cieczy (np. 2°C–110°C).<br />

Ważny jest rodzaj pompowanego<br />

czynnika roboczego. Najczęściej jest<br />

to ciecz czysta, nie zawierająca ciał<br />

stałych, włókien i substancji oleistych<br />

mineralnych. Pompowana ciecz nie<br />

powinna być lepka. Czynnik roboczy<br />

musi być neutralny, nie korozyjny i nie<br />

wybuchowy o parametrach zbliżonych<br />

do wody. Celem zapobiegania<br />

kondensacji wilgoci w skrzynce sterowniczej<br />

i rotorze temperatura medium<br />

pompowanego przez pompę<br />

powinna być utrzymywana na poziomie,<br />

który jest wyższy od temperatury<br />

otoczenia.<br />

Parametrem określającym pompę<br />

obiegową jest również minimalne<br />

ciśnienie na wlocie w zależności<br />

od temperatury cieczy (np. 0,50 bar<br />

do 85°C, 0,30bar do 90°C, 1,00 bar<br />

do 110°C). Na etapie wyboru pompy<br />

analizuje się maksymalne ciśnienie<br />

(np. 1,0 MPa), klasę ochronności (np.<br />

IP 42), klasę izolacji (najczęściej H),<br />

a także współczynnik efektywności<br />

Fot. Wilo<br />

Fot. 5. Zapotrzebowanie na energię elektryczną pomp obiegowych ze sterowaniem<br />

elektronicznym jest o 2–5 razy mniejsze w porównaniu z tradycyjnymi pompami.<br />

energetycznej (np. EEI ≤0,23). Trzeba<br />

uwzględnić sposób montażu (np. wał<br />

w pozycji poziomej, dławik kabla skierowany<br />

w dół lub w bok). Ważne jest<br />

napięcie zasilania (najczęściej: ~230 V,<br />

50 Hz), a także pobór mocy (np.<br />

5 – 22 W; 0,05 – 0,19 A), rozstaw przyłączy<br />

(np. 180 mm), średnica przyłączy<br />

(np. 1 1/2”) oraz parametry otoczenia<br />

(np. 0°C – 40°C; RH


I.<br />

instalacje<br />

Termostatyczne zawory mieszające<br />

Termostatyczne zawory mieszające przeznaczone są głównie do regulacji<br />

temperatury wody użytkowej dostarczanej do baterii umywalkowych, prysznicowych<br />

i innych. Ich stosowanie zwiększa bezpieczeństwo użytkowania<br />

instalacji, gdyż zawory zaprojektowane są do utrzymywania stałej temperatury<br />

wody na wyjściu nawet w sytuacji szybkich zmian temperatury lub ciśnienia<br />

na przyłączach dolotowych. Inną funkcją termostatycznych zaworów<br />

mieszających jest regulacja temperatury medium w instalacjach ogrzewania<br />

podłogowego, gdzie mogą zastąpić rozbudowane układy regulacyjne.<br />

PROMOCJA<br />

Zawory stosowane w instalacji<br />

wody użytkowej wyposażone powinny<br />

być w funkcję „bez oparzeń”.<br />

Zabezpiecza ona użytkowników<br />

przed poparzeniami gorącą wodą<br />

w sytuacji, gdy dojdzie do awarii<br />

w instalacji wody zimnej (wodociągowej)<br />

i dostępna będzie jedynie<br />

podgrzana woda z zasobnika. Dzięki<br />

zastosowaniu termostatycznych<br />

zaworów mieszających można<br />

również bezpiecznie przeprowadzać<br />

przegrzew wody w zasobniku<br />

wody użytkowej. Idealnie sprawdzają<br />

się też w instalacjach z odnawialnymi<br />

źródłami energii, np. kolektorami<br />

słonecznymi, gdzie woda<br />

w słoneczne dni potrafi osiągać<br />

temperatury przekraczające nawet<br />

90°C. Mając w instalacji odpowiednią<br />

armaturę nie musimy martwić<br />

się o bezpieczeństwo swoje<br />

oraz innych użytkowników. Aby<br />

dodatkowo zabezpieczyć użytkowników<br />

przed skutkami niebezpiecznej<br />

sytuacji nowa generacja<br />

zaworów termostatycznych ATM<br />

daje możliwość zabezpieczenia<br />

pokrętła poprzez zaplombowanie<br />

pokrywki, tak aby niemożliwe<br />

było operowanie pokrętłem bez<br />

konieczności zerwania plomby.<br />

Nastawa zawsze jednak będzie widoczna<br />

przez okienko do podglądu<br />

nastawy.<br />

Wybór odpowiedniego zaworu<br />

uwarunkowany jest wielkością instalacji<br />

oraz przepływem jaki musi<br />

Fot. 1. Termostatyczne zawory mieszające<br />

ATM NOWEJ GENERACJI.<br />

obsłużyć. Drugim istotnym parametrem<br />

jest zakres temperatury możliwy<br />

do uzyskania na wyjściu z zaworu. Najbardziej<br />

popularne zakresy to 35÷60°C<br />

oraz 20÷43°C. Zakres wyższy zalecany jest<br />

właśnie do instalacji wody użytkowej. Zawory<br />

z niższym zakresem idealnie nadają<br />

się do zastosowania w instalacjach ogrzewania<br />

podłogowego i nie tylko. W nowej<br />

generacji zaworów ATM na dużym, wygodnym<br />

pokrętle została nadrukowana<br />

podwójna skala punktowa, odnosząca<br />

się do konkretnych temperatur z instrukcji<br />

obsługi oraz dodatkowa, orientacyjna skala<br />

temperaturowa, która umożliwia łatwe<br />

sprawdzenie aktualnej nastawy lub szybkie<br />

ustawienie zaworu.<br />

Dobrą praktyką w budynkach wielorodzinnych<br />

lub budynkach użyteczności<br />

publicznej jest stosowanie kilku zaworów<br />

mieszających w instalacji. Pierwszy,<br />

o dużym przepływie (kvs 3,2 lub 4,2 m 3 /h),<br />

umieszczony bezpośrednio przy zbiorniku<br />

ciepłej wody oraz mniejsze zawory (kvs 1,6<br />

lub 2,5 m 3 /h) przed zespołem baterii. Zawór<br />

o większym kvs wstępnie miesza<br />

wodę i obniża jej temperaturę, a zawory<br />

przed punktami doprowadzają jej temperaturę<br />

do żądanego poziomu. Mniejsze<br />

różnice temperatur pomiędzy wartością<br />

ustawioną na zaworze a gorącą wodą dopływającą<br />

do zaworu wpływają na zwiększenie<br />

dokładności regulacji, a przede<br />

wszystkim wydłużenie żywotności elementu<br />

termostatycznego w zaworze.<br />

W nowej generacji zaworów ATM element<br />

termostatyczny zabezpieczony jest dodatkowo<br />

sprężyną, która chroni go przed<br />

nadmiernym rozprężeniem i uszkodzeniem,<br />

kiedy zawór poddany jest chwilowo<br />

zbyt wysokiej temperaturze, co również<br />

wydłuża jego żywotność i trwałość.<br />

Zawory termostatyczne mieszające mogą<br />

też być stosowane w instalacji ogrzewania<br />

podłogowego, gdzie czynnikiem grzewczym<br />

jest glikol do stężenia 50%. Czynnik<br />

w takich instalacjach z reguły jest w różnym<br />

stopniu zabrudzony, jednak dzięki<br />

ulepszonej konstrukcji wewnętrznej<br />

nowa generacja zaworów ATM będzie<br />

się spisywać w takich warunkach jeszcze<br />

lepiej. Należy pamiętać, że montaż pompy<br />

obiegowej za zaworem mieszającym<br />

w tego typu instalacji jest wymagany<br />

do poprawnej jej pracy.<br />

Zalecane jest również zawsze używanie<br />

odpowiednich fi ltrów oraz wyposażenie<br />

zaworów mieszających w zawory zwrotne<br />

we wszelkiego typu instalacjach. Za-<br />

40<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong>


instalacje I.<br />

wory zwrotne mogą być zintegrowane<br />

w śrubunkach przeznaczonych do montażu<br />

zaworów termostatycznych. Takie<br />

rozwiązanie gwarantuje wygodę oraz<br />

ułatwia późniejszą ewentualną konserwację<br />

lub wymianę armatury. Funkcją<br />

zaworów zwrotnych jest niedopuszczenie<br />

do grawitacyjnego przepływu wody<br />

w instalacji.<br />

Termostatyczne zawory mieszające mogą<br />

być montowane w nowych, jak i istniejących<br />

instalacjach, z różnym układem rur.<br />

W nowej generacji zaworów o mniejszym<br />

przepływie, można użyć gniazda na klucz<br />

typu imbus do dokonania nastawy, jeśli<br />

zawory montowane są w trudno dostępnych<br />

miejscach lub operowanie pokrętłem<br />

jest utrudnione z innej przyczyny.<br />

Dla naszych klientów została przygotowana<br />

specjalna strona internetowa, na której<br />

w jednym miejscu zebrane zostały wszystkie<br />

informacje dotyczące termostatycznych<br />

zaworów mieszczących ATM nowej<br />

generacji. Strona jest dostępna pod adresem<br />

www.atm.afriso.pl<br />

•<br />

Fot. 2.<br />

Termostatyczne zawory mieszające ATM NOWEJ GENERACJI.<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong><br />

41


O.<br />

ogrzewanie<br />

Wodne ogrzewanie<br />

podłogowe<br />

PYTANIA CZYTELNIKÓW<br />

Ciepła jesień nie sprawiła, że nasi czytelnicy przestali myśleć o nadchodzącej<br />

zimie. Tym razem ich uwaga skupiła się na systemach wodnego<br />

ogrzewania podłogowego. Poniżej odpowiadamy na najczęściej zadawane<br />

pytania dotyczącego tej coraz popularniejszej technologii grzewczej.<br />

1. Czy każde źródło ciepła<br />

może zasilać ogrzewanie<br />

podłogowe?<br />

Tak, każde źródło ciepła może<br />

zasilać ogrzewanie podłogowe.<br />

Należy jednak zwrócić uwagę<br />

na to, że systemy ogrzewania podłogowego<br />

projektuje się na temperatury<br />

zasilania w zakresie od<br />

35 do 45°C. Jest to temperatura<br />

optymalna dla pracy pomp ciepła<br />

czy kotłów kondensacyjnych,<br />

ale (z uwagi na możliwość kondensacji<br />

pary wodnej w komorze<br />

spalania urządzenia) zbyt niska<br />

dla bezawaryjnej pracy tradycyjnego<br />

kotła gazowego, czy kotła<br />

na paliwo stałe. Dlatego wysokotemperaturowe<br />

źródła ciepła powinny<br />

być połączone z instalacją<br />

ogrzewania płaszczyznowego<br />

za pośrednictwem układu mieszającego,<br />

którego zadaniem jest<br />

obniżenie temperatury czynnika<br />

grzewczego dla instalacji ogrzewania<br />

płaszczyznowego. Temperatura<br />

zostaje obniżona przez<br />

zmieszanie w termostatycznym<br />

zaworze mieszającym wody<br />

z kotła z wodą powracającą z pętli<br />

grzewczych. Stosowanie układów<br />

mieszających jest zalecane również<br />

w instalacjach mieszanych<br />

wyposażonych w grzejniki naścienne<br />

i ogrzewanie podłogowe.<br />

EKSPERCI FACHOWEGO INSTALATORA<br />

Andrzej Durda<br />

Dyrektor ds. Technicznych<br />

TECE<br />

Alternatywą dla sterowania pojedynczych<br />

pętli ogrzewania podłogowego mogą<br />

być stosowane tzw. ograniczniki temperatury<br />

powrotu. Zamontowane na końcu<br />

pętli grzewczych ograniczają przypływ<br />

czynnika grzewczego tak, by nie została<br />

przekroczona wymagana temperatura.<br />

2. Dlaczego tak ważne jest wykonywanie<br />

dylatacji?<br />

Andrzej Durda, Dyrektor ds. Technicznych<br />

w fi rmie TECE wyjaśnia: „W systemach<br />

ogrzewania podłogowego funkcję<br />

Tomasz Bącal<br />

Kierownik Działu Projektowania<br />

i Rozwoju Produktów<br />

KISAN<br />

grzejnika spełnia posadzka. Gdy się nagrzewa<br />

– zwiększa swe rozmiary, kurczy<br />

się przy obniżaniu temperatury. Efekt ten<br />

powoduje naprężenia mogące zniszczyć<br />

posadzkę. Przecięcie powierzchni grzewczej<br />

dylatacją redukuje te naprężenia<br />

do bezpiecznego poziomu.”<br />

3. Jakiej wielkości powinny być szczeliny<br />

dylatacyjne?<br />

Wielkość, a właściwie szerokość szczelin<br />

dylatacyjnych zależy od materiału,<br />

z którego wykonane są płyty grzewcze,<br />

42<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong>


ogrzewanie O.<br />

Fot. TECE<br />

Fot. 1.<br />

Dylatacja powinna być wykonana od poziomu izolacji do wierzchu ostatniej warstwy wykładziny podłogowej.<br />

a więc od tego, jak zmieniać się będą ich<br />

rozmiary pod wpływem temperatury.<br />

Szczeliny powinny mieć szerokość od<br />

5 do 10 mm. Dokładne wartości określają<br />

stosowne normy.<br />

4. Jak najlepiej wykonać dylatacje?<br />

Dylatacja powinna być wykonana od<br />

poziomu izolacji do wierzchu ostatniej<br />

warstwy wykładziny podłogowej. Aby<br />

szczelina nie psuła estetyki posadzki<br />

stosuje się różnego rodzaju listwy lub<br />

fugi podłogowe pozwalające wtopić się<br />

wizualnie w posadzkę<br />

Szczeliny dylatacyjne muszą przebiegać<br />

od warstwy izolacyjnej aż do okładziny<br />

podłogi. Należy pamiętać, że rury wężownicy<br />

powinny być ułożone tak, aby<br />

ograniczyć do minimum prowadzenie<br />

ich przez dylatacje. Rury instalacji przyłączeniowej,<br />

które przecinają szczelinę<br />

dylatacyjną należy układać w rurze<br />

ochronnej peszel o długości około<br />

30 cm. Końcówki peszla należy zakleić<br />

taśmą samoprzylepną, aby uniemożliwić<br />

dostanie się zaprawy do jego wnętrza.<br />

Aby szczelina nie psuła estetyki posadzki<br />

stosuje się różnego rodzaju listwy<br />

lub fugi podłogowe pozwalające<br />

Fot. KISAN<br />

Fot. 2.<br />

Układ mieszający z pompą elektroniczną.<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong><br />

43


O.<br />

ogrzewanie<br />

Fot. KISAN<br />

wtopić się wizualnie w posadzkę. Pamiętajmy<br />

– wolną przestrzeń należy wypełnić<br />

materiałem trwale elastycznym, aby funkcja<br />

dylatacji, czyli umożliwienie rozszerzania<br />

się płyt nie zostało zakłócone.<br />

5. Czy w każdym pomieszczeniu i na<br />

całej ogrzewanej powierzchni odległości<br />

między rurami powinny<br />

być stałe?<br />

Specjalista z fi rmy KISAN tłumaczy: „Nie<br />

muszą, choć może się zdarzyć, że będą<br />

zbliżone. Rozstaw rur w każdym pomieszczeniu<br />

wynika bowiem z wielu<br />

czynników, które są uwzględniane<br />

w obliczeniach. Są to m. in. obciążenie<br />

cieplne, rodzaj okładziny podłogi, temperatura<br />

zasilania pętli grzewczych,<br />

powierzchnia podłogi, strumień czynnika<br />

grzewczego etc. Dlatego doboru<br />

właściwego rozstawu miedzy rurami<br />

w każdym pomieszczeniu należy dokonać<br />

w sposób indywidualny. Inny będzie<br />

więc rozstaw rur w pomieszczeniu,<br />

w którym obciążenie cieplne będzie<br />

na poziomie 50 W/m 2 , a inny w sąsiadującym<br />

z nim pokoju ze stratami na poziomie<br />

80 W/m 2 .<br />

Inaczej sytuacja wygląda w ramach<br />

jednego pomieszczenia – tu zaleca się,<br />

żeby odległości miedzy rurami były jednakowe.<br />

Wyjątek stanowią tzw. strefy<br />

brzegowe, w których celowo zagęszcza<br />

się rozstaw rur. Strefy brzegowe tworzy<br />

się w miejscach gdzie straty ciepła są<br />

największe, czyli w pobliżu mostków<br />

cieplnych, drzwi tarasowych, dużych<br />

okien etc.”<br />

Fot. TECE<br />

Fot. TECE<br />

Fot. KISAN<br />

Fot. 3. Ogrzewanie ścienne można<br />

w okresie letnim wykorzystać do<br />

chłodzenia pomieszczeń.<br />

Fot. 4. Na stropach o lekkiej konstrukcji zalecane jest stosowanie instalacji ogrzewania<br />

podłogowego w technologii suchego jastrychu.<br />

Fot. 5. Rury ułożone w ślimak. Fot. 6. Rury ułożone w meander.<br />

44<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong>


ogrzewanie O.<br />

Fot. TECE<br />

Fot. 7. Aby prawidłowo wyregulować hydrauliczne pomieszczenia o różnych powierzchniach i przeznaczeniu konieczne jest zasilanie ich na<br />

oddzielnych pętlach grzewczych.<br />

Andrzej Durda, Dyrektor ds. Technicznych<br />

w fi rmie TECE dodaje: „Pamiętajmy,<br />

że właściwe odstępy pomiędzy rurami<br />

w poszczególnych pomieszczeniach<br />

wynikają z obliczeń. Podstawowym błędem<br />

popełnianym przez „fachowców”<br />

wykonujących ogrzewanie podłogowe<br />

jest przyjmowanie tych wartości<br />

„na oko”, np. 15 cm dla każdego pomieszczenia<br />

bez względu na zapotrzebowanie<br />

ciepła. Efekt takich działań jest<br />

opłakany – przy tak wykonanym systemie<br />

ogrzewania uzyskanie komfortu<br />

cieplnego jest praktycznie niemożliwe.<br />

Jedne pomieszczenia są przegrzane,<br />

a inne mogą być niedogrzane.<br />

Przy dokonywaniu obliczeń gęstości<br />

ułożenia rur ogrzewania podłogowego<br />

bardzo ważne jest uwzględnienie właściwości<br />

materiału, z jakiego wykonana<br />

będzie posadzka. Różne materiały (ceramika,<br />

drewno) przewodzą bowiem<br />

ciepło w różny sposób.”<br />

6. Czy małe pomieszczenie np. gabinet<br />

i np. sąsiadujący z nim duży<br />

salon mogą być na jednej pętli<br />

grzewczej?<br />

Łączenie dwóch pomieszczeń w jedną<br />

pętlę grzewczą może dotyczyć tylko<br />

i wyłącznie pomieszczeń o bardzo małym<br />

zapotrzebowaniu na ciepło, np. pomieszczenia<br />

WC i małego korytarza lub<br />

pomieszczenia gospodarczego. Poza<br />

tym można to robić w zasadzie tylko<br />

w miejscach nie przeznaczonych na stały<br />

pobyt ludzi.<br />

Łączenie w jeden obwód grzewczych pokoju<br />

i np. gabinetu jest nieporozumieniem,<br />

ponieważ wyregulowanie hydrauliczne<br />

takich obwodów będzie trudne lub wręcz<br />

niemożliwe, co z kolei źle wpłynie nie tylko<br />

na utrzymanie w tych pokojach komfortu<br />

cieplnego, ale może rozregulować działanie<br />

całego systemu grzewczego. Przeszkodą<br />

są również ograniczenia dotyczące długości<br />

rur w jednej pętli grzewczej.<br />

7. Kiedy układać rury w meander<br />

a kiedy w tzw. ślimaka<br />

Specjalista z fi rmy KISAN tłumaczy: „Rury<br />

można układać dwoma sposobami:<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong><br />

45


O.<br />

ogrzewanie<br />

• w formie wężownicy meandrowej,<br />

w tym przypadku początek wężownicy<br />

o najwyższej temperaturze umieszcza<br />

się przy ścianie o najwyższych stratach<br />

ciepła<br />

• w formie wężownicy ślimakowej spiralnej,<br />

dzięki której uzyskujemy bardzo<br />

regularny rozkład temperatury podłogi.<br />

Przy montażu ogrzewania podłogowego<br />

najczęściej stosowanym sposobem układania<br />

jest ślimak. Wpływ na to ma nie tylko<br />

równomierny rozkład temperatur, ale również<br />

łatwość montażu. Rurę układamy od<br />

zewnątrz pomieszczenia do jego środka,<br />

zachowując rozstaw dwukrotnie większy od<br />

obliczonego, wracając na zewnątrz wypełniamy<br />

pozostałą przestrzeń zachowując żądany<br />

rozstaw. Przy tym sposobie układania,<br />

rura prowadzona jest w łagodnych łukach<br />

co przyspiesza prace montażowe.”<br />

8. Czy każda pętla grzewcza musi<br />

mieć oddzielny zawór sterujący?<br />

Z reguły każda pętla posiada swój<br />

zawór sterujący, aby automatyka systemu<br />

mogła każdą z nich indywidualnie<br />

sterować. Wyjątkiem mogą być<br />

duże obiekty (np. hale produkcyjne<br />

czy kościoły), gdzie kilka pętli przypada<br />

na jedno pomieszczenie. Tu można<br />

zastosować jeden siłownik na cały<br />

rozdzielacz.<br />

9. Jakie czynności testowe należy<br />

wykonać przed wylaniem posadzki,<br />

by mieś pewność, że wykonana<br />

instalacja ogrzewania podłogowego<br />

jest szczelna i sprawna?<br />

Pewność taką da nam trwająca 24 h<br />

próba szczelności wykonanej instalacji,<br />

przeprowadzona przy użyciu<br />

wody o ciśnieniu 0,6 MPa. Przez okres<br />

wiązania warstwy betonu (20–28<br />

dni) rury powinny pozostać pod ciśnieniem<br />

0,2–0,3 MPa. Po okresie dojrzewania<br />

betonu, a przed ułożeniem<br />

wykładziny podłogowej płytę należy<br />

wygrzać. Należy również sprawdzić,<br />

czy taśmy dylatacyjne są dobrze ułożone<br />

oraz czy rury zasilające przechodzące<br />

przez dylatację są w rurze<br />

ochronnej.<br />

10. Czy stosowanie folii aluminiowej<br />

pod rurami wpływa na efektywność<br />

ogrzewania?<br />

Folia metalizowana owszem zwiększa<br />

efektywność, ale jedynie 3-4%, więc<br />

nie jest to znaczące dla efektywności<br />

Fot. TECE<br />

Fot. 8. Nowoczesne systemy ogrzewania podłogowego umożliwiają wykończenie posadzki niemal każdym dostępnym na rynku<br />

materiałem.<br />

46<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong>


ogrzewanie O.<br />

Fot. KISAN<br />

Fot. 9. Ogrzewanie ścienne charakteryzuje się mniejszą bezwładnością cieplną<br />

i łatwiejszą regulacją temperatury w pomieszczeniu niż ogrzewanie podłogowe.<br />

ogrzewania podłogowego. Efektywność<br />

ogrzewania podłogowego generuje<br />

przede wszystkim grubość zastosowanej<br />

izolacji (zgodnie z PN-EN<br />

1264-4) w zależność od usytuowania<br />

powierzchni grzewczej. Zastosowanie<br />

foli na izolacji ma również za zadanie<br />

zabezpieczenie klipsów trzymających<br />

rurę w izolacji przed wyskoczeniem<br />

podczas próby szczelności czy wylewaniu<br />

posadzki.<br />

11. Jaka jest różnica miedzy podkładami<br />

cementowymi i anhydrytowymi?<br />

Andrzej Durda, Dyrektor ds. Technicznych<br />

w firmie TECE wyjaśnia: „Jastrychy<br />

anhydrytowe są o wiele lepsze<br />

do systemów ogrzewania podłogowego.<br />

Po pierwsze lepiej otulają rury<br />

grzewcze. Po drugie materiał anhydrytowy<br />

pozwala na wykonanie bez<br />

dylatacji większych powierzchni<br />

ogrzewania – do 300 m 2 . Po trzecie –<br />

jastrych anhydrytowy ma o ok. 50%<br />

lepszą przewodność cieplną od betonu<br />

co pozwala o wiele szybciej nagrzać<br />

posadzkę. W przypadku podkładów<br />

anhydrytowych krótszy jest też<br />

okres dojrzewania wylewki.”<br />

12. Czy taką samą instalację jak przy<br />

ogrzewaniu podłogowym można<br />

ułożyć w ścianach?<br />

Specjalista z fi rmy KISAN: „Ogrzewanie<br />

ścienne zaliczamy wraz z ogrzewaniem<br />

podłogowym do systemów ogrzewania<br />

płaszczyznowych, dlatego instalacje<br />

te są podobne. Konstrukcja ogrzewania<br />

ściennego różni się jednak od ogrzewania<br />

podłogowego.<br />

Podstawową różnica jest brak konieczności<br />

stosowania izolacji termicznej<br />

bezpośrednio pod rurami grzewczymi<br />

z uwagi na zastosowanie izolacji na zewnętrznej<br />

części ściany. Ponadto mniejsza<br />

jest grubość przykrycia rur tynkiem<br />

(około 1,5 cm) niż betonem w ogrzewaniu<br />

podłogowym (około 4,5 cm). Dzięki<br />

temu ogrzewanie ścienne charakteryzuje<br />

się mniejszą bezwładnością cieplną<br />

i łatwiejszą regulacją temperatury<br />

w pomieszczeniu.<br />

Systemy ogrzewania ściennego i podłogowego<br />

mogą być stosowane wspólnie,<br />

w jednym obiekcie, i zasilane ze<br />

wspólnego rozdzielacza.”<br />

13. Czy w każdym modernizowanym<br />

pomieszczeniu można ułożyć<br />

ogrzewanie podłogowe?<br />

Tak, jeśli nie ma specjalnych wymagań<br />

konstrukcyjnych i termicznych np.<br />

z uwagi na zabytkowe drewniane stropy.<br />

Pamiętać należy również, że obciążenie<br />

cieplne pomieszczenia nie powinno<br />

przekraczać 80 W/m 2 . Należy mieć<br />

też na uwadze to, że grubość zabudowy<br />

ogrzewania podłogowego wynosi<br />

od kilku do kilkunastu centymetrów<br />

– przewidzieć to trzeba przed wykonaniem<br />

modernizacji. W pomieszczeniach,<br />

w których podłoga położona jest<br />

na gruncie lub sąsiaduje z pomieszczeniem<br />

nieogrzewanym musimy zapewnić<br />

odpowiednią grubość izolacji termicznej<br />

pod instalacją ogrzewania podłogowego.<br />

Z uwagi na to, że podczas modernizacji<br />

stosuje się niską grubość zabudowy,<br />

szczególnie polecane są systemu ogrzewania<br />

oparte na suchym jastrychu.<br />

14. Czy na stropach drewnianych<br />

można układać instalację ogrzewania<br />

płaszczyznowego?<br />

Tak, jest to możliwe, jeśli zgodę wyrazi<br />

konstruktor obiektu. W przypadku obiektów<br />

zabytkowych konieczne są uzgodnienia<br />

specjalistyczne. W takich przypadkach<br />

najczęściej stosuje się technologię<br />

suchego jastrychu, która jest droższa od<br />

powszechnie stosowanych technologii<br />

mokrych (z jastrychem cementowym<br />

lub anhydrytowym). Technologia ta<br />

charakteryzuje się szybkością montażu<br />

oraz wczesną gotowością wykonanego<br />

ogrzewania podłogowego, ze względu<br />

na brak konieczności czekania na wyschnięcie<br />

i dojrzewanie wylewki.<br />

15. Czy instalację ogrzewania płaszczyznowego<br />

należy okresowo serwisować?<br />

Jeśli tak, to w jaki sposób?<br />

W zasadzie dobrze zaprojektowana<br />

i wykonana instalacja nie wymaga konserwacji.<br />

Trzeba tylko pamiętać o tym,<br />

że pompy i mieszacze mają określony<br />

czas życia i bezawaryjnej pracy. Niekiedy<br />

może też dojść do zapowietrzenia<br />

obwodów grzewczych. Przed sezonem<br />

grzewczym warto więc sprawdzić jakie<br />

jest ciśnienie w instalacji, czy pompa<br />

obiegowa pracuje i czy siłowniki otwierają<br />

poszczególne obiegi. •<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong><br />

47


O.<br />

ogrzewanie<br />

Ciepło, które wzbogaca wnętrze<br />

Kilka miesięcy temu miałem wątpliwą przyjemność pomagać przy<br />

wymianie starych grzejników. Dlaczego wątpliwą? Koś musiał znieść<br />

250 kilogramów żeliwa z trzeciego piętra gierkowskiego bloku. Efekt<br />

wymiany jednak zrekompensował trudy. Nowe grzejniki płytowe są nie<br />

tylko ładniejsze ale też zdecydowanie efektywniejsze.<br />

Fot. Zehnder<br />

48<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong>


ogrzewanie O.<br />

Szybciej znaczy lepiej<br />

Mniejsza waga to nie jedyna przewaga<br />

grzejników płytowych nad żeliwnymi.<br />

Powiedziałbym, że ta jest akurat<br />

najmniej istotna. Najważniejsza jest<br />

zdecydowanie mniejsza bezwładność<br />

cieplna grzejników płytowych. Żeliwne<br />

mają grube ścianki i mieszczą w sobie<br />

dużo wody. To sprawia, że nagrzewają<br />

się i stygną dużo wolniej. Stosunkowo<br />

mała bezwładność cieplna grzejników<br />

płytowych sprawia, że czas ich rozgrzania,<br />

a więc i czas nagrzewania pomieszczenia<br />

są krótkie. Podobnie jest z chłodzeniem.<br />

Oznacza to, że urządzenia te<br />

szybko reagują na polecenia płynące<br />

z termostatu czy systemu sterowania<br />

ogrzewaniem wynikające ze zmiany<br />

temperatury otoczenia czy pory dnia.<br />

Dzięki temu o wiele lepiej nadają się<br />

do współpracy z nowoczesnymi systemami<br />

grzewczymi. Są też oszczędniejsze<br />

– podgrzanie pomieszczenia przed<br />

naszym powrotem z pracy trwa krócej,<br />

a więc wymaga mniej energii. Szybsze<br />

nagrzewanie i stygnięcie daje lepszy<br />

komfort cieplny – pokoje nie są dzięki<br />

temu przegrzewane czy niedogrzewane,<br />

a użytkownicy czują się w nich bardziej<br />

komfortowo.<br />

Fot. Zehnder<br />

Fot. 1.<br />

Jedną z największych zalet grzejników płytowych jest ich mała bezwładność.<br />

Jak to jest zrobione?<br />

Mała bezwładność cieplną uzyskuje<br />

się dzięki konstrukcji urządzenia i używanych<br />

do ich produkcji materiałów.<br />

Grzejniki płytowe wykonuje się z płaskich<br />

lub perforowanych pionowo płyt<br />

stalowych, którymi – w pionowych lub<br />

poziomych kanałach wodnych – przepływa<br />

gorąca woda. Pomiędzy płytami<br />

montuje się elementy konwekcyjne<br />

zwiększające powierzchnię wymiany<br />

ciepła. Mogą one przylegać w dwóch<br />

miejscach do każdego kanału prowadzącego<br />

medium grzewcze. To dzięki<br />

takiej konstrukcji, maksymalizującej<br />

w stosunku do gabarytów powierzchnię<br />

wymiany ciepła, możliwe jest szybkie<br />

podgrzanie dużej ilości przepływającego<br />

przez grzejnik powietrza.<br />

Konstrukcja grzejników płytowych<br />

sprawia, że ciepło przekazywane jest<br />

do pomieszczenia przez konwekcję<br />

i promieniowanie (nawet do 35%). To<br />

również duży udział przekazywania ciepła<br />

na drodze promieniowania sprawia,<br />

że urządzenia te dobrze radzą sobie<br />

we współpracy z instalacjami o niskiej<br />

temperaturze wody grzewczej, jak kotły<br />

kondensacyjne, pompy ciepła czy kolektory<br />

słoneczne.<br />

Grzejniki płytowe buduje się w oparciu<br />

o jedną, dwie lub trzy płyty grzewcze.<br />

Ze względu na większą ilość ciepła przekazywanego<br />

do pomieszczenia przez<br />

promieniowanie za najbardziej efektywne<br />

uważa się urządzenia jednopłytowe.<br />

Dwu- i trzypłytowe oddają mniej energii<br />

otoczeniu, jej część zostaje odbijana<br />

przez pierwszą płytę. Na efektywność<br />

cieplną wpływają również dodatkowe<br />

żebra zwiększające powierzchnię wymiany<br />

cieplnej.<br />

Dla przyszłych użytkowników ważną<br />

informacją może być system oznaczeń<br />

stosowany przez producentów. Jest<br />

bardzo prosty – opiera się na dwóch cyfrach<br />

w symbolu. Pierwsza cyfra oznacza<br />

liczbę płyt grzewczych, druga – liczbę<br />

elementów konwekcyjnych. Na rynku<br />

znajdziemy więc grzejniki z ożebrowaniem<br />

o symbolach: 11, 21, 22, 33. Grzejniki<br />

higieniczne, stosowane głównie<br />

w obiektach służby zdrowia, ale także<br />

w budynkach mieszkalnych gdy jeden<br />

z domowników jest alergikiem, mają<br />

oznaczenia 10, 20 i 30. Te urządzenia nie<br />

mają dodatkowego ożebrowania – powoduje<br />

to zmniejszenie ruchu powietrza<br />

w pomieszczeniu, a co za tym idzie<br />

– słabsze rozprzestrzenianie się kurzu<br />

i znajdujących się w nim alergenów.<br />

Kupując grzejnik warto zwrócić uwagę<br />

na jego cechy dodatkowe. Dostępne<br />

są m.in. grzejniki z antybakteryjną powłoką<br />

zapewniającą ochronę przed<br />

powstawaniem i osadzaniem bakterii<br />

i grzybów.<br />

Grzejniki płytowe to konstrukcja bezustannie<br />

ulepszana. Jedną z takich<br />

nowinek jest przepływ szeregowy<br />

– w grzejniku najpierw nagrzewa się<br />

przednia płyta, wcześniej oddając ciepło<br />

do pomieszczenia, podczas gdy<br />

w tradycyjnych grzejnikach obie płyty<br />

zaczynają pracę jednocześnie. Takie rozwiązanie<br />

pozwala na skrócenie czasu<br />

nagrzewania się grzejników o 25% oraz<br />

zmniejszenie zużycia energii o 11%.<br />

Z kolei odpowiadające w znacznym<br />

stopniu za komfort cieplny promieniowanie<br />

wzrasta nawet o 100%.<br />

Funkcjonalność w parze z estetyką<br />

Grzejniki żeliwne kojarzą nam się z siermiężnie<br />

odlaną, chropowatą formą pokrytą<br />

farbą olejną. Wprawdzie dziś za-<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong><br />

49


O.<br />

ogrzewanie<br />

Fot. Purmo<br />

Fot. 2. Bogata kolorystyka grzejników płytowych sprawia, że stają się one praktyczną<br />

ozdobą pokoju.<br />

równo wykonanie, jak i kolorystyka są<br />

o wiele lepsze, nadal jednak urządzenia<br />

te nie zachwycają swą formą. Na rynku<br />

grzejników płytowych również nie<br />

znajdziemy zbyt wielu designerskich<br />

szaleństw – płytowa konstrukcja jednak<br />

determinuje wygląd urządzenia. Z drugiej<br />

strony prosta, pudełkowa forma<br />

i małe gabaryty sprawiają, że urządzenie<br />

jest dyskretne i nie dominuje swą obecnością<br />

wystroju pomieszczenia.<br />

Mimo tego jest jednak w czym wybierać.<br />

Jeśli charakterystyczne „słupki”<br />

kłócą się z aranżacyjną wizją inwestora,<br />

może on wybrać urządzenie o całkowicie<br />

gładkim wykończeniu, które<br />

sprawdzi się w eleganckich, minimalistycznych<br />

wnętrzach. Alternatywą<br />

dla pionowych elementów są lekkie<br />

przetłoczenia poziome. Projektanci<br />

grzejników starają się również zadowolić<br />

mieszkańców wnętrz o bardziej<br />

skomplikowanej architekturze. Przykładem<br />

mogą być otwarte pomieszczenia,<br />

w których do zamontowania<br />

urządzenia mamy konkretny, niezbyt<br />

szeroki fragment ściany obok drzwi<br />

w salonie czy korytarzu. Takie, gdzie<br />

grzejnik w żadnym wypadku nie może<br />

kłuć w oczy. W tej sytuacji przydatne<br />

mogą być wąskie grzejniki pionowe<br />

– gładkie lub profi lowane, o szerokości<br />

od 300 mm. W pozycji pionowej<br />

można zamontować również niektóre<br />

modele „standardowych” grzejników<br />

płytowych – o ile nie posiadają one<br />

elementów konwekcyjnych. Urządzenia<br />

z elementami konwekcyjnymi w tej<br />

pozycji będą nieprzydatne – powietrze<br />

nie będzie mogło przepływać z dołu<br />

do góry grzejnika.<br />

Warto zwrócić uwagę na małe gabaryty<br />

grzejników jednopłytowych – ich grubość<br />

to zaledwie 6 cm, można je więc<br />

montować pod oknami z wąskim parapetem<br />

lub na ścianach, na których<br />

wystający mocno kaloryfer zakłócałby<br />

aranżację wnętrza.<br />

Nie tylko brak miejsca, ale i kształt ścian<br />

przestał być przeszkodą w montażu<br />

grzejnika. Można zamówić dziś profi<br />

lowane urządzenia przystosowane<br />

do montażu na biegnących po łuku<br />

ścianach.<br />

Fot. Purmo<br />

Fot. 3. Warto zwrócić uwagę na małe gabaryty grzejników – ich grubość<br />

to zaledwie 6 cm.<br />

50<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong>


ogrzewanie O.<br />

Szeroka jest również kolorystyka oferowanych<br />

na rynku urządzeń. Choć nadal<br />

ostrożnie stawiamy na grzejniki białe<br />

wielu producentów zdecydowało się<br />

rozszerzyć swoją ofertę w tej dziedzinie,<br />

dzięki czemu dopasowanie urządzenia<br />

do kolorystyki pomieszczenia nie jest<br />

już tak karkołomnym zadaniem. Interesujące<br />

są m.in. eleganckie czarne grzejniki,<br />

także z matowym wykończeniem,<br />

o stalowym obramowaniu i zaworach.<br />

Fot. Buderus<br />

Prosty montaż<br />

Zanim przejdziemy do kwestii technicznych<br />

chciałbym wrócić do jednej sprawy.<br />

Na początku wspomniałem o wynoszeniu<br />

ponad 200 kilogramów żeliwa<br />

z mieszkania w bloku. Gdy my (nie tylko<br />

ze względu na ciężar, ale i gabaryty)<br />

męczyliśmy się ze znoszeniem jednego<br />

kaloryfera, instalator, za jednym zamachem,<br />

wnosił na górę dwa. Szanowni<br />

czytelnicy – zapewniam, że w przypadku<br />

montażu grzejników ich rozmiar<br />

i waga ma znaczenie. Możecie być pewni<br />

– lżejsze urządzenia oznaczają mniej<br />

kłopotów i straconego czasu.<br />

Grzejniki płytowe podłączamy do instalacji<br />

centralnego ogrzewania na jeden<br />

z kilku sposobów. Większość grzejników<br />

posiada podłączenie z boku oraz z boku<br />

i z dołu. W starszym budownictwie<br />

stosuje się raczej podłączenie boczne<br />

Fot. Buderus<br />

Fot. 4.<br />

Większość grzejników posiada podłączenie z boku oraz z boku i z dołu.<br />

Fot. 5. Konstrukcja grzejników płytowych sprawia, że ciepło przekazywane jest do pomieszczenia<br />

przez konwekcję i promieniowanie.<br />

jednostronne, w którym przewody ułożone<br />

są w ścianie lub po jej wierzchu.<br />

W przypadku nowszych budynków,<br />

w których instalacja jest częściej ułożona<br />

pod podłogą, najwygodniej zastosować<br />

podłączenia grzejnika od dołu.<br />

Jeśli mamy możliwość wyboru sposobu<br />

podłączenia, to zamiast dolnego<br />

bocznego wybierzmy podłączenie od<br />

dołu po środku szerokości urządzenia.<br />

Największą zaletą oddolnego podłączenia<br />

środkowego jest to, że niezależnie<br />

od długości, głębokości czy<br />

wysokości urządzenia, położenie przyłączy<br />

do instalacji c.o. można ustalić już<br />

na etapie stanu surowego budynku<br />

– nie jest ono uzależnione od doboru<br />

konkretnej wielkości czy typu grzejnika.<br />

Podłączenie środkowe można wyprowadzić<br />

np. w połowie szerokości<br />

okna, a samo urządzenie zamontować<br />

nawet po wykończeniu ścian czy podłóg.<br />

Przy takim rozwiązaniu niezależnie<br />

od rozmiaru grzejnika znajdzie się<br />

on na środku okna i będzie ustawiony<br />

symetrycznie. Poza tym zachowujemy<br />

dzięki temu większą elastyczność<br />

w przypadku późniejszej wymiany<br />

grzejnika, nie musimy uzależniać rodzaju<br />

nowego modelu oraz jego rozmiaru<br />

od sposobu instalacji.<br />

Interesującym rozwiązaniem są również<br />

grzejniki o obracalnej konstrukcji,<br />

umożliwiającej podłączenie urządzenia<br />

we wszystkich wariantach zasilania z lewej<br />

lub prawej strony.<br />

Pamiętajmy jednocześnie, że nieprawidłowo<br />

wykonane podłączenie może<br />

przyczynić się do spadku mocy cieplnej<br />

grzejnika o ponad 30%. Dlatego<br />

zadbajmy o właściwe zaprojektowanie<br />

systemu grzewczego, a do montażu<br />

zatrudniajmy sprawdzonych i polecanych<br />

fachowców.<br />

•<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong><br />

51


O.<br />

ogrzewanie<br />

Nowoczesne regulatory temperatury<br />

Planujesz poczynić oszczędności w mieszkaniu lub fi rmie? Podpowiadamy,<br />

jak ogrzewać wnętrza pomieszczeń z głową, czyli energooszczędnie.<br />

Ta wiedza jest niezbędna każdemu fachowcowi.<br />

Fot. Danfoss<br />

52<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong>


ogrzewanie O.<br />

Fot. DEVI<br />

Fot. 1. Termostat DEVIreg Smart jest kompatybilny z wieloma typami ramek różnych producentów i kilkoma czujnikami temperatury NTC<br />

dostępnymi na rynku.<br />

Jak poprawić efektywność systemu<br />

grzewczego? Otóż bez względu na to<br />

czy posiadamy kocioł grzewczy na gaz,<br />

węgiel czy prąd, możemy to w prosty<br />

sposób zrobić, instalując nowoczesne<br />

regulatory temperatury. Nie tylko poprawiają<br />

one optymalną temperaturę<br />

pomieszczeń, ale także, a może przede<br />

wszystkim, potrafi ą przyczynić się<br />

do sporych oszczędności, co nasi klienci<br />

bezsprzecznie powinni docenić.<br />

Nowoczesne regulatory pokojowe<br />

Nowoczesne regulatory działają na zasadzie<br />

zapotrzebowania na ciepło wnętrza.<br />

Ilość ciepła, jaka jest potrzebna, jest<br />

wytwarzana przez kocioł np. gazowy.<br />

Taki kocioł zwiększa lub zmniejsza pracę<br />

w zależności od temperatury w pomieszczeniu,<br />

w którym go ustawimy. Ważne<br />

jest też, aby regulator temperatury zamontować<br />

w odpowiednim miejscu<br />

w pomieszczeniu. Warto to przemyśleć,<br />

ponieważ efektywny montaż pozwala<br />

na zwiększenie efektywności pracy regulatora<br />

pokojowego oraz pozwala na lepsze<br />

dostosowanie temperatury w ogrzewanym<br />

pomieszczeniu. Należy pamiętać,<br />

aby zamontować regulator temperatury<br />

w pomieszczeniu, w którym jego użytkownicy<br />

najczęściej przebywają - znacznie<br />

udogodni im to jego obsługę. Najlepszym<br />

pomieszczeniem w każdym domu<br />

jest więc salon. Warto zainstalować regulator<br />

pokojowy na ściance wewnętrznej,<br />

działowej, ponieważ ściany zewnętrzne<br />

są z reguły chłodniejsze i nie dają wymiernych<br />

danych jeżeli chodzi o temperaturę.<br />

Regulator należy zainstalować około<br />

1,5 metra od podłogi. Kolejną ważną zasadą<br />

jest ta, aby nie montować regulatora<br />

temperatury w pobliżu grzejnika, ponieważ<br />

będzie on miał wpływ na wysokość<br />

temperatury oznaczanej przez regulator,<br />

który automatycznie zacznie ją obniżać.<br />

Aby regulatory działały prawidłowo, należy<br />

zapewnić im odpowiednią cyrkulację<br />

powietrza. Absolutnie więc nie wolno<br />

umieszczać ich za meblami, skrzynkami<br />

czy zasłonami lub roletami. Nie należy ich<br />

też umieszczać w pobliżu urządzeń wydzielających<br />

ciepło, które będą zakłócały<br />

ich pracę, takich jak komputer, lodówka<br />

czy telewizor. Okna i drzwi, które często<br />

z d a n i e m<br />

E K S P E R T A<br />

Nowoczesne sterowanie ogrzewaniem podłogowym<br />

Zbigniew Gałązka, Menedżer Produktu DEVI<br />

Elektryczne ogrzewanie podłogowe jest z pewnością<br />

codziennym luksusem, ale przestało być drogim rozwiązaniem.<br />

Obecnie możliwe jest połączenie stylowego<br />

wzornictwa i prostej technologii z efektywnością<br />

energetyczną. Jeżeli skorzystamy z inteligentnych<br />

funkcji, ogrzewanie elektryczne będzie miało pozytywny<br />

wpływ zarówno na finanse, jak i środowisko<br />

naturalne. DEVIreg Smart jest tego idealnym przykładem.<br />

Nowa technologia oferuje inteligentne funkcje,<br />

które obsługuje się w bardzo prosty sposób i które<br />

umożliwiają np. podgrzanie podłogi w określonych<br />

godzinach w ciągu dnia, czyli na przykład rano i wieczorem,<br />

podczas gdy na resztę dnia termostat przełącza<br />

się w tryb oszczędzania energii. Sam termostat<br />

wyłączy się tuż przed osiągnięciem zaprogramowanego<br />

maksymalnego poziomu, jak również wykryje<br />

otwarte okno i natychmiast czasowo wyłączy ogrzewanie<br />

podłogowe.<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong><br />

53


O.<br />

ogrzewanie<br />

Fot. Danfoss<br />

Fot. 2. System Danfoss Link pozwala<br />

sterować zarówno elektronicznymi<br />

termostatami grzejnikowymi, jak i ogrzewaniem<br />

podłogowym.<br />

są otwierane, również będą miały wpływ<br />

na działanie regulatorów, najlepiej będzie<br />

więc zamontować je z daleka od nich.<br />

Warto zwrócić szczególną uwagę, aby regulator<br />

temperatury nie był montowany<br />

w miejscach nasłonecznionych czy w pobliżu<br />

kominka. Jeżeli w salonie jest sporo<br />

takich „zakłócaczy”, należy postarać się<br />

zamontować urządzenie w innym pobliskim<br />

pomieszczeniu.<br />

Fot. 3.<br />

Fot. DEVI Fot. Ferro<br />

Dobowy regulator elektroniczny.<br />

A może... automatyka podłogowa?<br />

Automatyka podłogowa daje inne możliwości<br />

regulacji kotła. Pozwala ona<br />

na utrzymanie temperatury na najniższej,<br />

akceptowalnej przez użytkowników pomieszczenia<br />

temperatury, jest więc ekonomiczna<br />

i wygodna. Jest to możliwe dlatego,<br />

ponieważ regulator podłogowy uzależnia<br />

temperaturę od temperatury zewnętrznej.<br />

Należy wziąć pod uwagę, że temperatura<br />

na zewnątrz pomieszczenia znacząco<br />

wpływa na temperaturę wewnątrz niego<br />

– dlatego jeżeli jest niska – nasz regulator<br />

natychmiast się do niej dostosuje i uczyni<br />

to w sposób jak najbardziej optymalny.<br />

Zaletą automatyki podłogowej jest bezsprzecznie<br />

jej czułość – takie rozwiązanie<br />

pozwala na regulację temperatury niemal<br />

co do 1 st. C. Tak więc gdy temperatura<br />

powietrza na zewnątrz domu rośnie – regulator<br />

obniża temperaturę we wnętrzu<br />

automatycznie o określoną ilość stopni.<br />

Warto wiedzieć, że jeden stopień temperatury<br />

mniej to aż 5% kosztów ogrzewania<br />

na minusie. W skali roku taka kalkulacja<br />

spowoduje bezsprzecznie spore oszczędności<br />

w portfelach użytkowników i dlate-<br />

54<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong>


ogrzewanie O.<br />

Fot. 4.<br />

go warto ich na to uczulić oraz przekonać<br />

do rozwiązania takiego typu.<br />

Rozwiązanie nie dla każdego...<br />

Czyli, mówiąc prościej - kiedy można<br />

zastosować automatykę podłogową?<br />

Bezwzględnie warto stosować ją zawsze<br />

przy kotłach kondensacyjnych.<br />

Chodzi tu bowiem nie tylko o energooszczędność,<br />

ale również maksymalne<br />

wykorzystanie sprawności kotła. Nowoczesne<br />

kotły gazowe, dzięki zjawisku<br />

Fot. 6.<br />

Głowica termoelektryczna.<br />

Fot. Ferro<br />

Tygodniowy regulator elektroniczny.<br />

kondensacji, pracują o wiele efektywniej<br />

i ekonomiczniej od tradycyjnych<br />

rozwiązań. Niemniej w małych domach,<br />

poniżej 150 m 2 , automatyka podłogowa<br />

nie zawsze się sprawdza. Wynika to<br />

stąd, że oszczędności przy jej zastosowaniu<br />

nie będą aż tak duże, jak miałoby<br />

to miejsce przy większych powierzchniach,<br />

a koszt instalacji jest jednak spory.<br />

Natomiast właściciele ogromnych<br />

budynków, którzy mogą zainwestować<br />

w takie rozwiązanie, docenią je już<br />

w pierwszych miesiącach, kiedy będą<br />

mogli je użytkować.<br />

Fot. Ferro<br />

Fot. DEVI<br />

Fot. 5. Dzięki aplikacji DEVIsmart App<br />

użytkownicy mogą sterować termostatami<br />

z każdego miejsca za pomocą jednego<br />

smartfona lub tabletu.<br />

Co warto mieć na uwadze<br />

Dobierając do pomieszczenia regulator<br />

temperatury, warto zawsze mieć na uwadze<br />

kilka mających wpływ na temperaturę<br />

czynników. To, jaką dom ma zdolność<br />

akumulacji ciepła i jego strat. Zdolność<br />

ta zależy od: bryły budynku, materiałów,<br />

z jakich jest zbudowany, położenia<br />

geografi cznego, wielkości okien, rodzaju<br />

instalacji grzewczej. Z tym wszystkim<br />

powinien sobie poradzić nowoczesny<br />

regulator temperatury, a bywa, że ma on<br />

dodatkowe funkcje. Najpopularniejsza<br />

z nich to okresowe obniżanie temperatury.<br />

Proste regulatory umożliwiają ustawienie<br />

w ciągu doby jednego okresu,<br />

w którym temperatura będzie obniżona<br />

o określoną ilość stopni C. Droższe modele<br />

mają zegary tygodniowe pozwalające<br />

zaprogramować wiele okresów obniżenia<br />

temperatury o daną ilość stopni<br />

C – każdego dnia tygodnia w innych<br />

godzinach. Pozwala to np. na ustawianie<br />

niższej temperatury w nocy czy podczas<br />

nieobecności domowników – którzy<br />

przecież nie lubią wracać do całkiem<br />

wyziębionego domu. Nowoczesne regulatory<br />

temperatury niosą więc same<br />

korzyści i zwiększają poczucie komfortu<br />

stosujących je użytkowników. Na koniec<br />

ostatnia kwestia – jeżeli decydujemy się<br />

na takie rozwiązanie – nie zapominajmy<br />

o gwarancji. Nie wszystkie urządzenia są<br />

kompatybilne. Producenci kotłów często<br />

nie chcą udzielać gwarancji na kocioł sterowany<br />

regulatorem innej fi rmy. Dlatego<br />

jeśli chce się przekonać klienta do takich<br />

nowoczesnych rozwiązań, dobrze jest<br />

się najpierw przygotować i szczegółowo<br />

sprawdzić ofertę, jaką oferuje nam rynek,<br />

aby klient nie zanotował po czasie niepotrzebnych<br />

problemów.<br />

•<br />

Małgorzata Szcześniak<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong><br />

55


O.<br />

ogrzewanie<br />

Zestawy nagrzewnic LEO FB V<br />

z wentylatorami 3-biegowymi<br />

Już od ponad 10 lat FLOWAIR rozwija swoją ofertę, adaptując nowe<br />

technologie i rozwiązania na potrzeby branży grzewczo-wentylacyjnej.<br />

W tym sezonie fi rma oferuje nowy, efektywny i pozwalający obniżyć<br />

koszty inwestycyjne system sterowania nagrzewnicami wodnymi LEO,<br />

a do tego wprowadza promocję na ZESTAWY LEO FB V.<br />

PROMOCJA<br />

Wybierz mądrze, kupuj w zestawie!<br />

Tylko teraz jeszcze lepsza<br />

oferta cenowa FLOWAIR Basic.<br />

W cenie nagrzewnicy z wentylatorem<br />

trzybiegowym otrzymasz<br />

konsolę montażową i regulator<br />

obrotów z termostatem. W zestawie<br />

opłaca się bardziej.<br />

Zdecydowana większość nagrzewnic<br />

wodnych, aktualnie<br />

dostępnych na rynku, jest<br />

wyposażona w wentylatory<br />

z tradycyjnym, jednobiegowym<br />

silnikiem AC. Najczęściej spotykaną<br />

metodą zmiany prędkości<br />

obrotowej wentylatora jest<br />

regulacja napięciowa. Oznacza<br />

to, że konieczne staje się zastosowanie<br />

regulatora transformatorowego,<br />

który umożliwia<br />

zmianę napięcia zasilającego<br />

wentylator.<br />

Aby uprościć montaż oraz obsługę<br />

nagrzewnic wodnych LEO, fi r-<br />

ma FLOWAIR wprowadziła nowe<br />

rozwiązanie. Wszystkie nagrzewnice<br />

LEO typu V zamiast<br />

tradycyjnych wentylatorów<br />

z silnikiem jednobiegowym,<br />

są standardowo wyposażone<br />

w wentylatory z silnikiem<br />

3-biegowym. W odróżnieniu od<br />

tradycyjnego silnika, nie wymaga<br />

on stosowania dodatkowego<br />

regulatora transformatorowego.<br />

Zmiana prędkości obrotowej<br />

wentylatora 3-biegowego polega<br />

na przełączaniu zaczepów<br />

na uzwojeniu znajdującym się<br />

wewnątrz stojana silnika.<br />

Rys. 1. Prosty sposób sterowania aż do 7 nagrzewnic LEO za pomocą 1 regulatora obrotów<br />

TS z termostatem.<br />

Kompletny układ regulacji nagrzewnicy<br />

ze zwykłym wentylatorem składa<br />

się z trzech elementów: transformatorowego<br />

regulatora napięcia,<br />

termostatu oraz zaworu. Złożoność<br />

układu przekłada się na jego wysokie<br />

koszty inwestycyjne, trudniejszą<br />

instalację oraz skomplikowane<br />

podłączenie elektryczne. Natomiast<br />

do przełączania biegów wentylatora<br />

3-biegowego wystarczy 3-stopniowy<br />

regulator obrotów TS. Działa<br />

on na zasadzie przełącznika między<br />

przewodami zasilającymi dany zaczep<br />

na uzwojeniu silnika. Ponadto<br />

TS ma wbudowany termostat, może<br />

więc kontrolować pracę zaworu. Jeden<br />

TS łączy w sobie funkcjonalność<br />

regulatora obrotów oraz termostatu,<br />

dzięki czemu układ sterowania jest<br />

mniej skomplikowany oraz tańszy.<br />

Nowy sposób zasilania urządzeń<br />

pozwala na obsługę za pomocą jednego<br />

regulatora kilku urządzeń. Na<br />

przykład, jeden regulator TS może<br />

sterować pracą aż 7 nagrzewnic<br />

LEO FB 10|20|30 V lub 3 nagrzewnic<br />

LEO FB 25|45|65|95 V. Oczywiście<br />

takie rozwiązanie w znacznym<br />

stopniu przekłada się na obniżenie<br />

kosztów inwestycyjnych związanych<br />

z układem sterowania oraz instalacją<br />

na obiekcie. Obsługa urządzeń jest<br />

również łatwiejsza gdyż z jednego<br />

miejsca można zmienić parametry<br />

pracy kilku nagrzewnic jednocześnie.<br />

Zastosowanie w nagrzewnicach LEO<br />

typ V wentylatorów 3-biegowych<br />

oraz nowy sposób regulacji to niższe<br />

koszty inwestycyjne, prostsza instalacja<br />

oraz łatwiejsza obsługa. To także<br />

zwiększone walory estetyczne. Zamiast<br />

dwóch oddzielnych sterowników<br />

w postaci transformatorowego<br />

regulatora obrotów oraz termostatu,<br />

wystarczy zamontować na ścianie<br />

jeden regulator TS, który pełni obie<br />

te funkcje. Co więcej, teraz FLOWAIR<br />

w cenie nagrzewnicy oferuje cały<br />

ZESTAW LEO FB V, czyli nagrzewnicę<br />

wraz z konsolą montażową oraz regulatorem<br />

TS.<br />

•<br />

56<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong>


O.<br />

ogrzewanie<br />

Kotły gazowe a dyrektywa ErP<br />

Zamiast kotłów konwencjonalnych wysokosprawne urządzenia wyposażone<br />

w technologię kondensacyjną oraz wymóg stosowania niskoenergetycznych<br />

pomp obiegowych. Dyrektywa unijna zdecydowanie<br />

rewolucjonizuje europejski rynek urządzeń grzewczych.<br />

Polityka środowiskowa Unii Europejskiej<br />

zmierza w jasno sprecyzowanym<br />

kierunku. W ciągu<br />

kilku kolejnych lat państwa<br />

członkowskie mają wprowadzić<br />

rozwiązania pozwalające<br />

na rozwój branży energii odnawialnej,<br />

zmniejszenie emisji<br />

spalin do atmosfery oraz obniżenie<br />

zużycia energii konwencjonalnej.<br />

Nowe przepisy unijne już wkrótce<br />

nałożą na nas obowiązek wznoszenia<br />

budynków zeroenergetycznych,<br />

wyposażonych w energooszczędne,<br />

przyjazne środowisku systemy grzewcze.<br />

Wciąż podnoszone są ponadto<br />

wymagania dotyczące sprawności<br />

urządzeń. Dotyczy to m.in. kotłów gazowych.<br />

Technologia konwencjonalna<br />

jest stopniowo wypierana przez kondensacyjną,<br />

a produkowane aktualnie<br />

urządzenia spełniają wyśrubowane<br />

unijne wymagania. Dyrektywa ErP bez<br />

wątpienia zmienia rynek grzewczy.<br />

Fot. De Dietrich<br />

58<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong>


ogrzewanie O.<br />

Fot. Immergas<br />

Fot. 1. Nowoczesny kocioł gazowy wyglądem może przypominać kolejny ze sprzętów AGD. Nie będzie zwracał na siebie uwagi, nawet<br />

zainstalowany w kuchni.<br />

Fot. Beretta<br />

Fot. 2. Specjalne programatory pozwalają na regulację systemu i zmianę ustawień,<br />

np. temperatury.<br />

Co mówią przepisy?<br />

Od 26 września 2015 r. producentów<br />

urządzeń grzewczych obowiązują nowe<br />

przepisy unijne w znaczącym stopniu<br />

wpływające na dalszy rozwój rynku. Są<br />

to m.in. dyrektywy:<br />

• 2009/125/WE, nazywana dyrektywą<br />

ErP (Energy rated Products) - z 21 października<br />

2009 r. ustanawiająca ogólne<br />

zasady ustalania wymogów dotyczących<br />

ekoprojektu dla produktów związanych<br />

z energią dla urządzeń o mocy<br />

do 400 kW<br />

• wraz z Rozporządzeniem Delegowanym<br />

ErP nr 641/2009/UE, które dopuszcza<br />

produkcję i wprowadzanie<br />

do obrotu na rynek europejskim tylko<br />

i wyłącznie urządzeń wyposażonych<br />

w niskoenergetyczne pompy<br />

obiegowe<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong><br />

59


O.<br />

ogrzewanie<br />

• oraz 2010/30/UE – z dnia 19 maja<br />

2010 r.; dyrektywa w sprawie wskazania<br />

poprzez etykietowanie oraz<br />

standardowe informacje o produkcie,<br />

zużycia energii oraz innych zasobów<br />

przez produkty związane z energią<br />

dla urządzeń do 70 kW oraz zbiorników<br />

o pojemności do 500 l.<br />

Należy pamiętać, że to kolejny etap<br />

wprowadzania nowych regulacji. Do<br />

września 2015 r. miało nastąpić wycofanie<br />

z rynku niekondensacyjnych<br />

kotłów gazowych z otwartą komorą<br />

spalania (≥ 10 kW kotły jednofunkcyjne,<br />

≥ 30 kW kotły wielofunkcyjne).<br />

Z kolei do września 2018 r. wycofane<br />

z produkcji zostaną niekondensacyjne<br />

urządzenia gazowe (oraz olejowe)<br />

o wysokiej emisji tlenków azotu, przekraczającej:<br />

a) gazowe >56 mg/kWh<br />

b) olejowe >120 mg/kWh<br />

c) gazowe CHP >240 mg/kWh<br />

Fot. Beretta<br />

Fot. 3. Kotły gazowe osiągają coraz lepsze parametry, stanowiąc poważną konkurencję<br />

nawet dla urządzeń opartych o odnawialne, ekologiczne źródła energii.<br />

Jak unijne dyrektywy<br />

wpływają na rynek?<br />

Dyrektywa ErP nałożyła zatem obowiązek<br />

wprowadzania na rynek wyłącznie<br />

urządzeń, które spełniają wyśrubowane<br />

normy efektywności energetycznej.<br />

Określa się klasy energetyczne dla<br />

urządzeń grzewczych, co ma pomóc<br />

m.in. konsumentom w wyborze danego<br />

systemu. Klasa energetyczna kotła<br />

defi niowana jest poprzez obliczenie<br />

uzyskiwanej sprawności średniorocznej<br />

uwzględniającej zmienne warunki<br />

pracy w ciągu całego sezonu grzewczego.<br />

W przypadku kotłów gazowych<br />

uwaga producentów skupiła się przede<br />

wszystkim na urządzeniach charakteryzujących<br />

się sprawnością średnioroczną<br />

powyżej 86%. Wskazana sprawność jest<br />

możliwa do osiągnięcia w zasadzie jedynie<br />

przez nowoczesne kotły kondensacyjne.<br />

Wskutek tego kotły konwencjonalnie<br />

powoli znikają z magazynów<br />

– do sprzedaży dopuszczone są tylko<br />

wiszące kotły konwencjonalne o mocy<br />

do 30 kW z wysokoefektywną pompą<br />

obiegową przeznaczone do instalacji ze<br />

wspólnym przewodem paliwowym. Jak<br />

wskazuje Stowarzyszenie Producentów<br />

i Importerów Urządzeń Grzewczych,<br />

wyjątek stanowią urządzenia konwencjonalne<br />

z otwartą komorą spalania,<br />

które zostały dopuszczone do sprzedaży<br />

z przeznaczeniem do modernizacji<br />

pojedynczych urządzeń w układzie<br />

wspólnego komina w budynkach wielorodzinnych,<br />

nie jest to jednak na tyle<br />

popularne w Polsce rozwiązanie, aby<br />

miało większy wpływ na polski rynek<br />

instalacji grzewczych.<br />

Szansa technologii kondensacyjnej<br />

Wdrożenie w życie postanowień dyrektywy<br />

bez wątpienia wpływa na rozwój<br />

oraz pozytywne zmiany na rynku energooszczędnych<br />

urządzeń grzewczych,<br />

m.in. kotłów gazowych. Nieustannie<br />

doskonalona jest technologia kondensacyjna.<br />

Urządzenia kondensacyjne,<br />

wyposażone w wymiennik o specjalnej<br />

konstrukcji wykorzystujący zjawisko<br />

kondensacji, umożliwiają odzyskanie<br />

ciepła ze spalin. Spaliny zostają schłodzone<br />

w wymienniku przez „wodę powrotną”<br />

do temperatury punktu rosy 57°<br />

C, wskutek czego para wodna ze spalin<br />

zaczyna się wykraplać, oddając swoją<br />

energię cieplną. Dzięki temu kondensacyjne<br />

kotły gazowe osiągają sprawność<br />

nawet 109°-110° C (teoretycznie<br />

do 111° C).<br />

60<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong>


ogrzewanie O.<br />

Fot. Viessmann<br />

zapewnia też pełny przepływ wody<br />

kotłowej, bez spadków ciśnień, a ponadto<br />

umożliwia pełną konserwację<br />

wymiennika, co w dalszej perspektywie<br />

oznacza obniżenie kosztów<br />

eksploatacyjnych urządzenia. Innym<br />

rozwiązaniem są wymienniki o niskiej<br />

bezwładności cieplnej, co zwiększa<br />

komfort ciepłej wody użytkowej.<br />

Warto zwrócić uwagę również na szeroki<br />

zakres modulacji mocy w nowoczesnych<br />

kotłach gazowych. Nowoczesne<br />

urządzenia wyróżniają się modulacją<br />

na poziomie np. 1:10, co oznacza, że moc<br />

minimalna stanowi 10% mocy maksymalnej.<br />

Moc minimalna, z jaką pracuje<br />

kocioł, może wynieść nawet tylko 2,5<br />

kW. Praca przy dolnym zakresie modulacji<br />

mocy redukuje częstotliwość<br />

załączania się i wyłączania pompy, co<br />

wpływa jednocześnie na żywotność<br />

urządzenia, jak i koszty eksploatacyjne.<br />

Oczywiście, produkowane aktualnie<br />

urządzenia są udoskonalane również<br />

pod względem możliwości regulacji.<br />

Współpracują one z regulatorami pogodowymi<br />

oraz pokojowymi, co pozwala<br />

na szybką reakcję systemu grzewczego<br />

na zmiany atmosferyczne. Komunikacja<br />

pomiędzy regulatorami a urządzeniem<br />

czy między panelem sterowania (zamontowanym<br />

np. w salonie) a kotłem<br />

przebiega w trybie cyfrowym. Wbudowane<br />

moduły pozwalają ponadto<br />

na sterowanie urządzeniem przez internet,<br />

z poziomu smartfona czy przeglądarki<br />

internetowej, z zupełnie innego<br />

miejsca.<br />

Fot. 4. Warto zwrócić uwagę na szeroki zakres modulacji mocy w nowoczesnych<br />

kotłach gazowych.<br />

Etykietowanie – ważne dla klienta<br />

Jednocześnie musimy mieć na uwadze<br />

znaczące zmiany dotyczące etykietowania.<br />

Od 26 września 2015 r.<br />

producenci mają obowiązek umieszczenia<br />

na produktach oraz materiałach<br />

handlowych, jak również wszystkich<br />

materiałach służących komunikacji<br />

z konsumentem takich jak reklamy, katalogi,<br />

cenniki, strony internetowe czy<br />

ekspozycja w punkcie sprzedaży danych<br />

dotyczących m.in. zużycia energii<br />

przez urządzenie. Informacje dotyczące<br />

danego urządzenia muszą być jed-<br />

Na sprawność urządzenia oraz efektywność<br />

procesu kondensacji i odzysku<br />

energii ze spalin wpływa przede<br />

wszystkim konstrukcja wymiennika.<br />

W związku z tym na tym polu opracowywane<br />

są coraz doskonalsze rozwiązania.<br />

Jeden z producentów opatentował<br />

rurowy wymiennik wykonany ze<br />

stopu aluminium nieposiadający żadnych<br />

łączeń spawanych. Zastosowany<br />

materiał pozwala na uzyskanie równomiernego<br />

rozkładu temperatury,<br />

dzięki czemu nie dochodzi do miejsc<br />

przegrzewu, a trwałość wymiennika<br />

zwiększa się. Tego rodzaju konstrukcja<br />

Fot. Immergas<br />

Fot. 5. Zdefiniowano klasy energetyczne<br />

dla urządzeń grzewczych, co ma pomóc m.in.<br />

konsumentom w wyborze danego systemu.<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong><br />

61


O.<br />

ogrzewanie<br />

noznaczne, czytelne i zrozumiałe dla<br />

użytkownika; dzięki nim konsument<br />

będzie mógł w prosty sposób porównać<br />

oraz ocenić jakość poszczególnych<br />

urządzeń energetycznych.<br />

Etykieta energetyczna musi informować<br />

o podstawowych funkcjach urządzeń<br />

oraz ich wydajności oraz umożliwiać<br />

porównanie poszczególnych rodzajów<br />

urządzeń o tym samym przeznaczeniu,<br />

jak kotły grzewcze czy pompy ciepła<br />

oraz pomagać konsumentowi w wyborze<br />

urządzenia – będzie mógł on wziąć<br />

pod uwagę nie tylko sprawność systemu<br />

grzewczego, ale również przyszłe<br />

koszty eksploatacji.<br />

Jak już wskazaliśmy, klasa energetyczna<br />

kotła określana jest w oparciu<br />

o sprawność średnioroczną. Aby ułatwić<br />

konsumentowi orientację, posługujemy<br />

się prostą skalą od A+++ do G<br />

(dla ogrzewania) oraz A do G (dla przygotowania<br />

c.w.u.). Dodatkowo, jeśli<br />

urządzenie pracuje również na potrzeby<br />

przygotowania ciepłej wody użytkowej,<br />

oznacza się je symbolem literowym<br />

profi l obciążeń (np. L).<br />

z d a n i e m<br />

E K S P E R T A<br />

„Zmieniająca się technologia wymusza zmianę prawa<br />

i na odwrót…”<br />

Marcin Jóskowski, Pre-Sales Manager, RUG Riello Urządzenia Grzewcze S.A.<br />

Z dniem 26 września 2015 r. zaczęła obowiązywać Dyrektywa<br />

Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/<br />

WE z dnia 21 października 2009 r. (tzw. Dyrektywa ErP<br />

– Energy Related Products) określająca ogólne zasady<br />

ustalania wymogów dotyczących ekoprojektu dla<br />

produktów związanych z energią, w tym m.in. kotłów<br />

gazowych, pomp ciepła, zasobników c.w.u.. Dyrektywa<br />

ErP ma na celu znaczne zmniejszenie skali emisji<br />

CO 2<br />

w krajach Unii Europejskiej poprzez wprowadzenie<br />

projektowania ekologicznego i jednoczesne podniesienie<br />

minimalnych wymagań dotyczących efektywności<br />

urządzeń. Równocześnie zostają podniesione<br />

wymogi odnośnie do emisji zanieczyszczeń. Dyrektywa<br />

obejmuje urządzenia o mocy do 400kW oraz zbiorniki<br />

o pojemności do 2000 l. W ofercie producentów kotłów<br />

gazowych znalazły się wyłącznie kotły kondensacyjne<br />

oraz dwufunkcyjne kotły standardowe z otwartą<br />

komorą spalania do mocy 30kW. Te ostatnie mogą być<br />

instalowane tylko i wyłącznie w modernizowanych budynkach<br />

ze wspólnym kominem. Natomiast od 1 sierpnia<br />

2015 r. zgodnie z Dyrektywą ErP 641/2009/UE kotły<br />

muszą być wyposażone w pompy niskoenergetyczne<br />

o współczynniku efektywności energetycznej EEI≤0,23.<br />

Dzięki temu nastąpiła redukcja zużywanej energii<br />

elektrycznej nawet o ok. 30% w stosunku do pomp<br />

poprzedniej generacji. Nadmienię tutaj, że sprawność<br />

kotłów kondensacyjnych pracujących na parametrach<br />

ogrzewania grzejnikowego 80/60 °C (czyli bez zjawiska<br />

kondensacji) jest wyższa od kotłów niekondensacyjnych<br />

o minimum 10%. Powodem tego jest zastosowanie<br />

wymienników głównych o nowej konstrukcji, które<br />

znacznie lepiej przekazują ciepło z procesu spalania<br />

gazu do czynnika grzewczego. Ponadto proces spalania<br />

jest ściśle określony poprzez zastosowanie, np. metody<br />

wstępnego mieszania gazu z powietrzem tzw. Premix.<br />

W efekcie wprowadzenia Dyrektywy ErP nastąpił znaczny<br />

wzrost sprzedaży kotłów kondensacyjnych, ponieważ<br />

w budynkach, gdzie były przewidziane kotły z zamkniętą<br />

komorą spalania niekondensacyjne (tzw. kotły<br />

Turbo) konieczna stała się zamiana na kotły kondensacyjne.<br />

Kominy w nowoprojektowanych budynkach<br />

przystosowane są do systemów z kotłami z zamkniętą<br />

komorą spalania i nie ma możliwości zainstalowania<br />

kotła z otwartą komorą spalania. Dodatkowo promowanie<br />

rozwiązań proekologicznych i równoczesne wprowadzenie<br />

obowiązku oznaczania kotłów gazowych za<br />

pomocą etykiet z określoną klasą energetyczną (klasa<br />

A, B itd.) ułatwia klientom dokonanie wyboru. Nadmienię<br />

tutaj, że kotły kondensacyjne posiadają klasę efektywności<br />

energetycznej A, natomiast kotły niekondensacyjne<br />

mają klasę C.<br />

Następną istotną zmianą, która wejdzie w życie<br />

29.09.2018 r. będzie ograniczenie emisji zanieczyszczeń<br />

NOx. Zgodnie z Dyrektywą kotły gazowe nie<br />

będą mogły produkować więcej niż 56mg/kWh tlenków<br />

azotu (NOx). Prawdopodobnie zmiana ta wymusi<br />

badanie poziomu emisji tlenków azotu przez serwisantów<br />

kotłów gazowych podczas ich uruchamiania,<br />

konserwacji i remontów. Zmieniająca się technologia<br />

wymusza zmianę prawa i na odwrót, dlatego możemy<br />

się spodziewać coraz więcej hybrydowych rozwiązań<br />

opartych na konwencjonalnych źródłach energii połączonych<br />

z energią odnawialną.<br />

62<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong>


ogrzewanie O.<br />

Fot. Viessmann<br />

REKLAMA<br />

Fot. 6. Produkowane aktualnie urządzenia są udoskonalane<br />

również pod względem możliwości regulacji. Współpracują<br />

one z regulatorami pogodowymi oraz pokojowymi.<br />

W przypadku kotłów gazowych etykieta efektywności<br />

energetycznej kotła określa jakość urządzenia, na którą<br />

składają się m.in. jego sprawność oraz ilość energii elektrycznej,<br />

jaką wykorzystuje do standardowej pracy. Co<br />

istotne, jeśli urządzenie realizuje dwie funkcje, tzn. odpowiada<br />

za ogrzewanie budynku oraz pracuje na podgrzanie<br />

ciepłej wody użytkowej, wtedy na jego etykiecie<br />

podawane są klasy efektywności energetycznej zarówno<br />

dla jednego, jak i drugiego typu pracy.<br />

Wielu producentów na swoich stronach internetowych<br />

udostępnia kalkulatory efekty energetycznej w oparciu<br />

o swoje produkty, które umożliwiają określenie danych<br />

parametrów dla zestawów urządzeń, np. w przypadku<br />

zestawów – kotły oraz pompy ciepła.<br />

Na wprowadzeniu dyrektywy w naturalny sposób skorzysta<br />

branża OZE. Można zatem przewidywać, że skutkiem<br />

wprowadzania kolejnych, coraz bardziej rygorystycznych<br />

unijnych obostrzeń będzie prężny rozwój oraz<br />

zwiększona sprzedaż nie tylko samych nowoczesnych<br />

kotłów gazowych, ale również systemów hybrydowych,<br />

łączących w sobie kilka sposobów pozyskiwania energii,<br />

a w przyszłości także – rozwiązań kogeneracyjnych.<br />

Moda na energooszczędność i samowystarczalność stała<br />

się już niejako oczywista, a niska cena przestaje być jedynym<br />

czy głównym czynnikiem wpływającym na decyzję<br />

konsumenta.<br />

Iwona Bortniczuk<br />

Na podstawie materiałów: Stowarzyszenie Producentów<br />

i Importerów Urządzeń Grzewczych,<br />

Immergas, Beretta, De Dietrich<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong><br />

63


O.<br />

ogrzewanie<br />

Kotły kondensacyjne De Dietrich<br />

Czynników wpływających na jakość i sprawność kotłów kondensacyjnych<br />

jest bardzo wiele. Przy wyborze konkretnego urządzenia warto posiłkować<br />

się również opinią o producencie i jego doświadczeniem w produkcji<br />

kotłów kondensacyjnych.<br />

– Firma De Dietrich produkowała<br />

kotły kondensacyjne na długo<br />

przed wprowadzeniem Dyrektywy<br />

ErP. Wieloletnie doświadczenie<br />

spowodowało, że nasze<br />

urządzenia są naprawdę solidne<br />

i mają sprawność dużo wyższą<br />

od minimalnej określonej<br />

Dyrektywą – mówi Waldemar<br />

Matuszyński, Product Manager,<br />

De Dietrich Technika Grzewcza.<br />

Nowość – MCR Home<br />

W tym roku fi rma De Dietrich<br />

wprowadziła do sprzedaży<br />

2-funkcyjny kocioł kondensacyjny<br />

– MCR Home. Jest lekki<br />

– waży 26 kg – i ma kompaktową<br />

konstrukcję: 395 x 700 x 297 mm.<br />

Kocioł jest dedykowany szczególnie<br />

niedużym domom i klientom,<br />

którzy ze względu na cenę<br />

i prostotę urządzenia wybierali<br />

dotąd klasyczne kotły gazowe<br />

z zamkniętą komorą spalania.<br />

MCR Home posiada nowy, toroidalny<br />

wymiennik ciepła ze<br />

Fot. De Dietrich<br />

Fot. 2. Kocioł kondensacyjny<br />

dwufunkcyjny MCR Home.<br />

stali nierdzewnej, z 5-letnią gwarancją.<br />

Nowa konstrukcja palnika cylindrycznego<br />

zapewnia większą kulturę pracy<br />

i zmniejszony hałas. Pokrywa palnika,<br />

zaprojektowana zgodnie z koncepcją<br />

„zimnych drzwi”, dzięki której temperatura<br />

pokrywy nie przekracza 30°C, pozwala<br />

na zmniejszenie strat promieniowania<br />

aż o 75%. Sprawia, że straty są mniejsze<br />

zarówno w trybie czuwania, jak i podczas<br />

pracy pod pełnym obciążeniem.<br />

MCR Home posiada klasę energetyczną<br />

A zarówno dla c.o., jak i c.w.u. Przy 30 %<br />

obciążenia osiąga sprawność do 108,6 %.<br />

MCR3 PLUS<br />

Kocioł MCR3 PLUS jest dostępny w wersji<br />

jedno- i dwufunkcyjnej. Został wyposażony<br />

w elektroniczną pompę modulowaną<br />

klasy A i spełnia wymóg Dyrektywy ErP.<br />

Ma zwartą konstrukcję, jest bardzo lekki<br />

i cichy (praca


A<br />

A<br />

A<br />

A<br />

A


P.<br />

pomiary<br />

Detektory nieszczelności<br />

– niepozorne, ale niezbędne<br />

Detektory nieszczelności instalacji gazowej są niezbędne do diagnozowaniu<br />

wycieków gazu z przewodów, zbiorników, złączy, butli oraz wszelkiego<br />

rodzaju urządzeń gazowych. Małe, poręczne przyrządy umożliwiają<br />

przeprowadzenie szybkiego testu nieszczelności, zlokalizowanie położenia<br />

wycieku oraz zaplanowanie prac serwisowych.<br />

Nawet niewielkie, wydawałoby<br />

się nieznaczące, nieszczelności<br />

w rurach gazowych powodują<br />

zwiększenie zużycia<br />

paliwa, a w dalszej perspektywie<br />

– również ryzyko wypadków.<br />

W niezbędniku instalatora czy<br />

serwisanta przeprowadzającego<br />

przegląd instalacji gazowej nie<br />

może zatem zabraknąć detektora<br />

nieszczelności – to jedno<br />

z jego podstawowych narzędzi<br />

pracy. Od jakości, sprawności<br />

oraz możliwości detekcyjnych<br />

urządzenia w ogromnej mierze<br />

zależy bezpieczeństwo użytkowników<br />

systemu i urządzeń spalających<br />

gaz.<br />

Wśród detektorów nieszczelności<br />

instalacji gazowej znajdziemy<br />

zarówno przenośne przyrządy,<br />

urządzenia stacjonarne zamontowane<br />

na stałe, jak i systemy<br />

zintegrowane np. z modułem<br />

zarządzania budynkiem. Małe,<br />

przenośne urządzenia w niczym<br />

nie ustępują rozbudowanym<br />

systemom, pozwalając na szybkie<br />

i wygodne przeprowadzenie<br />

niezbędnych testów.<br />

Detektory, czyli…<br />

„Sercem” urządzenia są sensory<br />

gazu reagujące na wyciek paliwa<br />

oraz zmieniające swoje parametry<br />

pod wpływem gazu. W zależności<br />

od zastosowanej metody<br />

wykorzystuje się sensory elektro-<br />

Fot. 1. Detektory nieszczelności instalacji gazowej to najszybszy sposób na skontrolowanie<br />

stanu systemu.<br />

chemiczne, katalityczne, półprzewodnikowe<br />

lub absorpcyjne w podczerwieni.<br />

Detektory rozpoznają większość gazów<br />

wybuchowych: metan, propan, butan.<br />

Wykrywacze nieszczelności wyglądem<br />

mogą przypominać pilot do telewizora.<br />

Niewielkie rozmiary (ważą nawet mniej<br />

niż 300 g!), kompaktowa konstrukcja<br />

oraz ergonomiczny kształt zapewniają<br />

dobry „uchwyt” oraz umożliwiają obsługę<br />

nawet w przypadku bardzo ograniczonego<br />

miejsca. To w zasadzie główne<br />

właściwości, które łączą tę gamę przyrządów<br />

– oprócz tego poszczególne<br />

modele mogą się różnić między sobą<br />

Fot. Merserwis<br />

oferowanymi funkcjonalnościami, zasadą<br />

działania, parametrami, zakresami<br />

pomiarowymi czy też podatnością<br />

na zakłócenia.<br />

Zakresy pomiarowe dostępnych na rynku<br />

wykrywaczy wynoszą np. 0–20000 ppm<br />

dla metanu oraz 0–10000 ppm dla propanu.<br />

Dolne progi odpowiedzi to już odpowiednio<br />

100 i 50 ppm. Niektóre modele<br />

pozwalają na przełączanie skali pomiarowej<br />

i dokonywanie pomiarów w dwóch<br />

jednostkach pomiarowych: ppm i %DGW.<br />

Układy pomiarowe i obwody kontrolujące<br />

pracę urządzenia coraz częściej są sterowane<br />

mikroprocesorami.<br />

66<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong>


pomiary P.<br />

Fot. Alter S.A.<br />

(aktywnym od razu po włączeniu),<br />

w którym wzrost stężenia gazu jest<br />

sygnalizowany sygnałem oraz w trybie<br />

regulowanej czułości, który umożliwia<br />

szybkie wykrycie obecności gazu bez<br />

konieczności bezpośredniego przyłożenia<br />

sondy pomiarowej w miejsce<br />

wycieku.<br />

Przydatną funkcjonalnością jest również<br />

funkcja autozerowania (czyli pominięcia<br />

stężenia tła), która umożliwia lokalizację<br />

źródła wycieku gazu w pomieszczeniach,<br />

w których utrzymuje się pewne<br />

stałe stężenie gazu. Poza tym warto<br />

sprawdzić, czy dostępna jest opcja auto<br />

-testu sensora po wyłączeniu przyrządu.<br />

Dużą popularnością cieszą się przenośne<br />

przyrządy z długą, elastyczną sondą<br />

pomiarową – dzięki niej dokonamy pomiarów<br />

także przy instalacji, do której<br />

nie mamy bezpośredniego dostępu. Za<br />

jej pomocą można modyfi kować ułożenie<br />

główki czujnika w taką pozycję, która<br />

będzie najbardziej wygodna do pomiarów<br />

(można zmieniać również ułożenie,<br />

kształt sondy). Zastosowanie znajdują<br />

również wersje z sondami ręcznymi,<br />

w których to w jednym ręku trzymamy<br />

urządzenie, a w drugim sondę.<br />

Urządzenia wyposażone są w odporną<br />

na zabrudzenia i pylenie klawiaturę,<br />

którą możemy wygodnie obsługiwać<br />

nawet w rękawicach roboczych. Wytrzymała<br />

obudowa chroni detektor<br />

przed uszkodzeniami mechanicznymi.<br />

Podczas wyboru wykrywacza należy<br />

zwrócić uwagę także na sposób zasilania.<br />

Najczęściej stosowane jest zasilanie<br />

z akumulatora, który ładujemy<br />

po zakończeniu przeglądu, standardowych<br />

baterii lub baterii litowo-jonowej.<br />

W zależności od rozwiązania urządzenie<br />

może pracować bez przerwy nawet<br />

przez 30 godzin.<br />

Fot. 2. Ręczna sonda pomiarowa znacznie<br />

ułatwia pomiar w trudno dostępnym<br />

miejscu.<br />

Wykrywacze nieszczelności<br />

instalacji gazowej:<br />

usprawnienia i funkcjonalności<br />

W prostych urządzeniach poziom koncentracji<br />

gazu pokazywany jest np.<br />

na paskowym wyświetlaczu. Wiele nowoczesnych<br />

wykrywaczy wyposażonych<br />

jest w wyświetlacz z diodami LED,<br />

a nawet OLED, który pomaga w odczytaniu<br />

wyniku w bardzo słabo doświetlonych<br />

pomieszczeniach. W takiej sytuacji<br />

przydaje się również sygnał dźwiękowy<br />

(rosnący dźwięk alarmu poinformuje<br />

o zwiększającym się stężeniu gazu, inny<br />

dźwięk może uprzedzić nas o przekroczeniu<br />

wartości granicznych) lub optyczny<br />

(migająca lampka informująca<br />

o nawet niewielkim wycieku). W przypadku<br />

prac przeprowadzanych w bardzo<br />

głośnym otoczeniu przyda się zaś<br />

wykrywacz z gniazdem słuchawkowym.<br />

Na wyświetlaczu sygnalizowany jest<br />

również poziom naładowania baterii<br />

oraz sytuacje awaryjne, jak rozładowany<br />

akumulator czy uszkodzenie czujnika.<br />

Niektóre modele dają nam możliwość<br />

wyboru jednego z paru trybów pracy.<br />

Przykładowo w trybie standardowym<br />

Fot. 3. Najmniejsze urządzenia ważą<br />

nawet tylko 300 g.<br />

Fot. Testo<br />

Fot. 4. Detektor nieszczelności może<br />

przypominać pilot do telewizora – jest<br />

równie poręczny.<br />

Fot. Testo<br />

Fot. Fluke<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong><br />

67


P.<br />

pomiary<br />

z d a n i e m<br />

E K S P E R T A<br />

Przenośne detektory nieszczelności<br />

– tylko od renomowanego producenta<br />

Maciej Wasielewski, Kierownik Marketingu i Sprzedaży, ALTER S.A.<br />

Wykrywanie nieszczelności instalacji gazowych to konieczność<br />

przy remontach instalacji, podczas uruchomienia<br />

nowych instalacji oraz okresowo w budynkach<br />

zamieszkania zbiorowego (przed i/lub po sezonie<br />

grzewczym). W przypadku nieszczelnej instalacji gazowej<br />

bardzo łatwo może nagromadzić się stężenie gazu,<br />

które przy najmniejszym źródle zapłonu spowoduje<br />

wybuch. Aby uniknąć tego typu sytuacji, pojawia się<br />

konieczność badania szczelności rur zwłaszcza na przyłączach<br />

i uszczelnieniach, gdzie źródło potencjalnego<br />

wycieku jest największe. Najłatwiejszym i bardzo precyzyjnym<br />

sposobem jest wykorzystanie przenośnych<br />

detektorów nieszczelności, zwłaszcza od renomowanych<br />

producentów, które potrafią wykryć już śladowe<br />

ilości gazu – reagują przy stężeniu 100 ppm. Obecnie<br />

na rynku spotkać można wiele rozwiązań – czujnik<br />

gazu umieszczony w urządzeniu, na giętkiej sondzie<br />

lub na przewodzie z sondą. Najlepszym rozwiązaniem<br />

jest ta ostatnia opcja, gdyż umożliwia wykrywanie nieszczelności<br />

w miejscach trudno dostępnych bez konieczności<br />

przesuwania urządzeń, mebli itp.<br />

Istotną rzeczą jest zakup przenośnego detektora nieszczelności<br />

od producenta, który zapewnia serwis urządzenia<br />

na terenie kraju, gdyż w tego typu urządzeniach<br />

zachodzi konieczność kalibracji czujnika co 12 miesięcy.<br />

Tylko skalibrowany detektor gwarantuje nam właściwą<br />

pracę, a co za tym idzie właściwe wykrycie nieszczelności.<br />

Detektory są relatywnie tanie i pomagają w podniesieniu<br />

bezpieczeństwa budynków i ochronie życia ludzi,<br />

dlatego każdy szanujący się instalator powinien mieć<br />

przynajmniej jedno takie urządzenie w swoim wyposażeniu,<br />

najlepiej od polskiego producenta zapewniającego<br />

pełny serwis i pomoc w czasie eksploatacji<br />

detektora – wtedy urządzenie posłuży nam przez wiele<br />

lat. Detektory są bardzo precyzyjne i bez większych<br />

problemów wskażą nam źródło wycieku, co pomoże<br />

w uszczelnieniu lub wymianie wadliwej instalacji i pozwoli<br />

na bezpieczne eksploatowanie pomieszczeń bez<br />

zagrożenia wybuchem gazu, dlatego polecam takie<br />

rozwiązanie wszystkim, którzy pracują w branży grzewczej<br />

i gazowej. W ofercie naszej firmy znajdują się detektory<br />

dwu-gazowe z serii GD-8 umożliwiające sprawdzanie<br />

nieszczelności niezależnie od zastosowanego gazu<br />

– zarówno gazu ziemnego (CH4), jak i LPG, które w 2015<br />

roku zdobyły Laur Konsumenta na MTP w Poznaniu i zostały<br />

wybrane przez użytkowników najlepszym takim<br />

urządzeniem na rynku.<br />

O tym pamiętaj,<br />

dokonując pomiarów<br />

Podczas pracy z detektorem nieszczelności<br />

instalacji gazowej musimy mieć<br />

na uwadze kilka zasad. Przede wszystkim<br />

powinniśmy uważać, aby do otworów<br />

dyfuzyjnych czujnika nie dostały<br />

się kurz ani brud, mogłoby to bowiem<br />

spowodować ich zatkanie, a w dalszej<br />

perspektywie – zmniejszenie czułości<br />

detektora. Ponadto należy kontrolować<br />

stan czujnika oraz jego obwodu pomiarowego<br />

– wszelkie uszkodzenia sygnalizowane<br />

są zazwyczaj za pomocą odpowiednich<br />

symboli na wyświetlaczu,<br />

często również sygnałem dźwiękowym.<br />

W niektórych sytuacjach (jakich – o tym<br />

Fot. Merserwis<br />

Fot. 5. Istotną funkcjonalnością jest możliwość<br />

ustawienia progów alarmowych.<br />

poinformuje nas instrukcja obsługi)<br />

uszkodzenia są na tyle poważne, że należy<br />

od razu wyłączyć detektor i zwrócić<br />

się do serwisu. Poza tym obserwujmy<br />

ikonki na wyświetlaczu, aby nie dopuścić<br />

do całkowitego rozładowania baterii.<br />

Czas pomiędzy pojawieniem się komunikatu<br />

a wyłączeniem urządzenia zależy<br />

oczywiście od modelu czy producenta,<br />

wynosi około 30 min.<br />

Nie możemy zapomnieć również<br />

o okresowych przeglądach kalibracyjnych<br />

i serwisowych, które stanowią<br />

warunek prawidłowej pracy urządzenia.<br />

Producenci zalecają przeprowadzanie<br />

przeglądów co roku, nawet jeśli<br />

po detektor nie sięgamy aż tak często.<br />

68<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong>


pomiary P.<br />

Na rynku dostępne są wygodne rozwiązania<br />

ułatwiające kalibrację. Jeden<br />

z producentów proponuje modele<br />

wyposażone w wymienne moduły<br />

sensora, zawierające sensor gazu oraz<br />

komponenty elektroniczne niezbędne<br />

do kalibracji. Dzięki temu demontaż detektora<br />

z przyrządu nie jest konieczny,<br />

wystarczy wymontować moduł sensora<br />

i wymienić go na nowy. Możliwa jest<br />

także wymiana sensorów na inne niż<br />

zastosowane pierwotnie.<br />

Fot. Alter S.A.<br />

Fot. 6. Warunkiem prawidłowej pracy<br />

urządzenia jest jego systematyczna<br />

kalibracja.<br />

Zgodnie z przepisami<br />

O obowiązku okresowych przeglądów<br />

instalacji gazowych mówią przepisy.<br />

Zgodnie z ustawą „Prawo budowlane”<br />

z dnia 7 lipca 1994 r. z późn. zm. „Obiekty<br />

budowlane powinny być w czasie ich<br />

użytkowania poddawane przez właściciela<br />

lub zarządcę kontroli: 1) okresowej,<br />

co najmniej raz w roku, polegającej<br />

na sprawdzeniu stanu technicznego:<br />

(…) c) instalacji gazowych oraz przewodów<br />

kominowych (dymowych, spalinowych<br />

i wentylacyjnych)”. Co istotne,<br />

badania systemu gazowego powinno<br />

być przeprowadzane równocześnie<br />

z kontrolą stanu technicznego przewodów<br />

i kanałów wentylacyjnych oraz<br />

spalinowych. Należy pamiętać, że jedynie<br />

sprawne działanie wszystkich tych<br />

instalacji – gazowej, wentylacyjnej i odprowadzania<br />

spalin – zapewnia bezpieczeństwo<br />

ich użytkowania.<br />

W przypadku instalacji gazowej kluczowe<br />

jest sprawdzenie jej szczelności. Posiadający<br />

uprawnienia pracownik powinien<br />

skontrolować wszystkie połączenia<br />

przewodów, armatury, gazomierzy oraz<br />

urządzeń gazowych. Jednocześnie należy<br />

sprawdzić, czy instalacja została<br />

wykonana zgodnie z aktualnymi, obowiązującymi<br />

przepisami dotyczącymi<br />

jej budowy i użytkowania – bierzemy<br />

pod uwagę, że normy i wytyczne mogły<br />

się zmienić od momentu projektowania<br />

i realizacji systemu.<br />

Iwona Bortniczuk<br />

Na podstawie materiałów fi rm:<br />

Alter S.A., Testo, Merserwis<br />

REKLAMA<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong><br />

69


P.<br />

pomiary<br />

Kontrola pracy kotłów grzewczych<br />

Jak wybrać odpowiednie przyrządy pomiarowe<br />

Do właściwego ustawienia parametrów pracy kotła grzewczego niezbędne<br />

jest użycie precyzyjnego analizatora spalin, który umożliwi szybki i wiarygodny<br />

pomiar O 2<br />

, CO, CO 2<br />

, NOx, a także oznaczenie innych istotnych parametrów, takich<br />

jak: sprawność, strata kominowa, współczynnik nadmiaru powietrza, ciąg<br />

itd. Analizator jest więc podstawowym narzędziem pracy instalatora i serwisanta<br />

kotłów.<br />

PROMOCJA<br />

Fot. 1.<br />

Testo SmartSondy.<br />

Rynek dostaw ciepła ciągle się<br />

rozwija. Wprowadzane są systemy<br />

solarne, pompy ciepła, kotły kondensacyjne,<br />

systemy na paliwa<br />

stałe (w tym pelety) i inne technologie.<br />

Głównym celem nowoczesnego<br />

systemu grzewczego<br />

staje się dostawa ciepła na żądanie,<br />

przy jednoczesnym niskim zużyciu<br />

paliwa i minimalnej emisji zanieczyszczeń.<br />

Niezależnie od zastosowanej<br />

technologii, każdy system<br />

grzewczy musi działać optymal-<br />

nie. Oznacza to jego stałą kontrolę i regulację.<br />

Optymalizacja zapewnia znaczącą<br />

oszczędność paliwa, a co za tym idzie<br />

– zmniejszenie kosztów.<br />

Kryteria wyboru<br />

Analizator spalin to narzędzie codziennej<br />

pracy, ważne jest więc, aby jak najlepiej<br />

dobrać go do swoich potrzeb,<br />

zwracając uwagę na dopasowanie<br />

funkcji pomiarowych oraz akcesoriów.<br />

Istotną cechą jest także żywotność i niezawodność<br />

urządzenia, a w tym kontekście<br />

– zakres pomiarowy cel elektrochemicznych,<br />

które są „sercem” analizatora,<br />

a których właściwy dobór przesądza<br />

o wiarygodności pomiaru i bezawaryjnej<br />

pracy analizatora. Testo wprowadziło<br />

np. na rynek sensory pomiarowe<br />

o wydłużonej żywotności (Long Life),<br />

które charakteryzują się czasem pracy<br />

wynoszącym ponad 6 lat. Możliwa jest<br />

ponadto samodzielna wymiana tych sensorów<br />

przez użytkownika, dzięki czemu<br />

nie trzeba wysyłać urządzenia do serwisu.<br />

Koszt serwisu i kalibracji oraz dostępność<br />

i ceny części zamiennych to kolejne istotne<br />

kryteria przy wyborze analizatora spalin.<br />

Atutem jest oczywiście dłuższa gwarancja,<br />

jak w przypadku analizatora testo<br />

320 basic, do którego istnieje możliwość<br />

wydłużenia gwarancji do 5 lat.<br />

Przenośne analizatory<br />

testo 330LL i testo 320 basic<br />

Przenośne analizatory spalin testo 330LL<br />

i testo 320 basic są zaprojektowane oraz<br />

wyprodukowane zgodnie w wytycznymi<br />

zawartymi w normie PN-EN 50379.<br />

Charakteryzują się wzmocnioną konstrukcją,<br />

z klasą zabezpieczenia obudowy<br />

IP40. Ich atuty to m.in. wydłużona<br />

gwarancja na cele elektrochemiczne<br />

oraz możliwość samodzielnej wymiany<br />

cel przez użytkownika.<br />

Analizatory spalin Testo umożliwiają pomiar<br />

O 2<br />

, CO, CO 2<br />

, NOx, a także oznaczenie<br />

innych istotnych parametrów właściwej<br />

pracy kotła, takich jak: sprawność, strata<br />

kominowa, współczynnik nadmiaru powietrza,<br />

ciąg itd. Wyniki pomiarowe są<br />

wyświetlane na czytelnym, kolorowym<br />

wyświetlaczu, przy czym użytkownik<br />

70<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong>


pomiary P.<br />

wykorzystywać bezpłatną aplikację<br />

na Androida – TestoDroid. Aplikacja jest<br />

bardzo prosta w obsłudze, dzięki ograniczeniu<br />

do minimum liczby kliknięć.<br />

Można uruchomić i zatrzymać analizator<br />

na odległość, zobaczyć dane w formie<br />

wykresu czy tabeli, zapisać je w formie<br />

protokołu jako PDF, CSV lub XML.<br />

Aplikacja umożliwia ustawienia opcji<br />

przesyłania mailem zapisywanego protokołu<br />

na wskazany wcześniej adres. Pozwala<br />

także wydrukować dane na bezprzewodowej<br />

drukarce Testo. Aplikację<br />

można pobrać ze sklepów Google Play.<br />

Będzie ona kompatybilna ze wszystkimi,<br />

aktualnie dostępnymi analizatorami<br />

spalin Testo z modułem Bluetooth.<br />

Fot. 2. Analizator spalin testo 330LL SmartSondy od Testo<br />

– rewolucja w dziedzinie pomiarów<br />

Fot. 3. Analizator spalin testo 320 basic<br />

może wybrać jeden z trzech sposobów<br />

przedstawienia wyników:<br />

• wskazania cyfrowe,<br />

• wykres<br />

• tzw. macierz spalin, czyli rozwiązanie<br />

ułatwiające ocenę procesu spalania w<br />

sposób grafi czny( testo 330).<br />

Regulacja procesu spalania w kotle<br />

grzewczym nie opiera się tylko na wykonaniu<br />

analizy spalin. Szereg informacji<br />

dotyczących całego systemu grzewczego<br />

wpływa na jego efektywność.<br />

Parametry takie jak np.: ciśnienie gazu<br />

podawanego na palnik lub temperatury<br />

zasilania i powrotu z instalacji grzewczej<br />

Zalety systemu SmartSond<br />

oraz aplikacji mobilnej:<br />

• Wygodny odczyt danych pomiarowych<br />

na smartfonie czy tablecie za pośrednictwem<br />

Bluetooth.<br />

• W pełni automatyczna konfiguracja<br />

– wystarczy włączyć SmartSondę oraz<br />

aplikację mobilną i pomiary rozpoczynają<br />

Dowodem wykonanej analizy może<br />

być wydruk raportu z drukarki bezprzewodowej<br />

Testo, zawierający pełny<br />

wynik przeprowadzonej analizy, datę<br />

i godzinę pomiaru, a także nazwę wykonawcy.<br />

pozwalają na prawidłowe ustawienie systemu.<br />

Firma Testo wprowadziła na rynek rewolucyjne<br />

rozwiązanie pomiarowe – Smart-<br />

Sondy wyposażone w komunikację Bluetooth,<br />

współpracujące ze smartfonem<br />

lub tabletem, wyposażone w system<br />

się automatycznie<br />

• Wyświetlanie danych pomiarowych<br />

z sześciu sond w tym samym czasie.<br />

• Wizualizacja zmian wartości pomiarowych<br />

w postaci wykresu lub tabeli.<br />

• Wstępnie zdefiniowane tryby pomiarowe<br />

dla konkretnych zastosowań, m.in.:<br />

Nowość – bezpłatna aplikacja<br />

na Androida do testo 330LL<br />

Analizator spalin testo 330LL, dzięki wyposażeniu<br />

w moduł Bluetooth, może<br />

Android lub iOS. Wszystkie niezbędne<br />

parametry takie jak temperatura, wilgotność,<br />

prędkość przepływu powietrza<br />

oraz ciśnienie mogą zostać zmierzone<br />

– Automatyczne obliczanie temperatury<br />

parowania i kondensacji czynnika<br />

chłodniczego, jak również przegrzania<br />

i dochłodzenia.<br />

w wygodny sposób, ponadto wykorzystanie<br />

– Pomiar strumienia objętości przepływu<br />

bezpłatnej aplikacji zainstalowa-<br />

powietrza w kanałach lub na wylotach<br />

WYMAGANIA, JAKIE POWINIEN nej w smartfonie pozwala na archiwizację<br />

z kanałów wentylacyjnych, dzięki pro-<br />

SPEŁNIAĆ ANALIZATOR SPALIN<br />

danych lub tworzenie raportów stej konfiguracji geometrii oraz wymia-<br />

• Łatwość obsługi, przejrzyste menu pomiarowych.<br />

rów kanałów lub kratek wentylacyjnych<br />

• Długi czas pracy bez ładowania Kompaktowe przyrządy pomiarowe łączą<br />

– Bezkontaktowy pomiar temperatury<br />

akumulatorów<br />

się bezprzewodowo ze smartfonem na podczerwień wraz ze zdjęciem<br />

• Długa żywotność i szeroki zakres lub tabletem z zainstalowaną, darmową miejsca pomiarowego z zaznaczonym<br />

pomiarowy cel elektrochemicznych aplikacją mobilną „Testo SmartProbes<br />

obszarem za pomocą celownika<br />

• Niska cena i dostępność części zamiennycmatyczny:<br />

App”. Odbywa się to w sposób auto-<br />

laserowego oraz naniesioną wartoś-<br />

należy włączyć SmartSondę, cią temperatury.<br />

• Niskie koszty serwisu i kalibracji a następnie aplikację na urządzeniu mobilnym.<br />

• Raport pomiarowy może zawierać<br />

urządzenia<br />

Smartfon sam konfi guruje ko-<br />

zdjęcia z miejsca pomiarowego, gene-<br />

• Długa gwarancja udzielana przez munikację, a użytkownikowi pozostaje rowany jest natychmiast, bezpośrednio<br />

producenta<br />

tylko skupienie się na swojej pracy, czyli na miejscu pomiaru i wysłany w formie<br />

wykonaniu pomiaru.<br />

PDF lub pliku Excel.<br />

•<br />

Fot. Fluke<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong><br />

71


R.<br />

NA RYNKU<br />

Przegląd kurtyn powietrznych z wodnym wymiennikiem ciepła<br />

Producent FLOWAIR FLOWAIR STAVOKLIMA<br />

Model ELiS C ELiS B THCP-314-4-AXI<br />

Maksymalny strumień<br />

przepływu na poszczególnych<br />

biegach [m 3 /h]<br />

900 – 2700 2200 – 6600 6 840 ; 13 680 ; 20 500<br />

Moc grzewcza [kW] 12,4 – 22,4 10,9 – 27,7<br />

61 dla parametrów wody 80/60 o C<br />

i temp. powietrza 18 o C<br />

Maksymalny pobór mocy<br />

[W]<br />

250 490 1 950<br />

Maksymalny pobór prądu<br />

[A]<br />

1,2 2,2 10,8<br />

Maksymalna temperatura<br />

wody grzewczej [ o C]<br />

90 95 do 130<br />

Maksymalne ciśnienie<br />

robocze [MPa]<br />

1,6 1,6 do 1,6<br />

Rodzaj montażu poziomy poziomy poziomy/pionowy<br />

Zasięg [m] 3 5 do 6<br />

Masa urządzenia [kg] 14,5 – 35,1 31,7 – 53,2 182<br />

Długość elementu grzewczego<br />

[cm]<br />

~900 - ~1700 ~850 - ~1700 310<br />

Możliwość łączenia urządzeń<br />

w szereg (TAK/NIE)<br />

TAK TAK TAK<br />

Informacje dodatkowe<br />

Kurtyna dostępna w dwóch wersjach:<br />

z wodnym wymiennikiem ciepła i z grzałkami<br />

elektrycznymi. Dedykowana do obiektów<br />

użyteczności publicznej.<br />

Kurtyna dostępna w trzech wersjach:<br />

zimna – bez wymiennika ciepła, z wodnym wymiennikiem<br />

ciepła, z grzałkami elektrycznymi.<br />

Przeznaczone do montażu w zabudowach sufi -<br />

towych w pomieszczeniach reprezentacyjnych.<br />

urządzenia do pracy w trudnych przemysłowych<br />

warunkach, fabrykach, magazynach,<br />

hutach, hangarach lotniczych.<br />

Sterowanie<br />

TS – trzystopniowy regulator obrotów<br />

z termostatem<br />

TS – trójstopniowy regulator obrotów<br />

z termostatem;<br />

T-box – inteligentny sterownik z wyświetlaczem<br />

dotykowym.<br />

umożliwiające współpracę z systemem BMS<br />

Okres gwarancji 2 lata 2 lata 24 miesiące<br />

Cena katalogowa netto 1410 – 2470 PLN 3120 – 5080 PLN 2968 €<br />

72<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong>


NA RYNKU R.<br />

Przegląd kurtyn powietrznych z wodnym wymiennikiem ciepła<br />

STAVOKLIMA VTS Sp. z o.o. VTS Sp. z o.o.<br />

TUBEX 2500-W WING W150 (EC) + STEROWNIK WING EC WING W200 (EC) + STEROWNIK WING EC<br />

1 380 ; 2 760 ; 4 150<br />

bieg I - Qmin = 1420<br />

bieg II - Qmax = 2050<br />

bieg III - Qmax = 3100<br />

bieg I - Qmin = 2050<br />

bieg II - Qmax = 3150<br />

bieg III - Qmax = 4400<br />

45,15 dla parametrów wody 80/60 o C<br />

i temp. powietrza 18 o C<br />

32 47<br />

1100 0,18 0,26<br />

5,4 1,3 1,9<br />

do 90 95 95<br />

do 1,6 1,6 1,6<br />

pionowy poziomy i pionowy poziomy i pionowy<br />

do 3 3,7 3,7<br />

100 36 54<br />

250 130 185<br />

NIE TAK TAK<br />

urządzenie do montażu pionowego w obiektach<br />

o podwyższonym standardzie<br />

- wejście do podłączenia czujnika magnetycznego,<br />

kontrolujące stan otwarcia drzwi.<br />

- szyna komunikacyjna MODBUS do komunikacji<br />

z zewnętrznymi systemami automatyki.<br />

- program pracy: ciągły/włączony/wyłączony<br />

- programowalny kalendarz<br />

- wejście do podłączenia czujnika magnetycznego,<br />

kontrolujące stan otwarcia drzwi.<br />

- szyna komunikacyjna MODBUS do komunikacji<br />

z zewnętrznymi systemami automatyki.<br />

- program pracy: ciągły/włączony/wyłączony<br />

- programowalny kalendarz<br />

DITRONIC TOUCH - dotykowy<br />

sterowanie z programowalnego panelu dotykowego<br />

z wyświetlaczem LCD, z płynną regulacją prędkości.<br />

Możliwość sterowania z systemu automatyki<br />

budynku BMS.<br />

sterowanie z programowalnego panelu dotykowego z<br />

wyświetlaczem LCD, z płynną regulacją prędkości.<br />

Możliwość sterowania z systemu automatyki<br />

budynku BMS.<br />

24 miesiące 5 lat 5 lat<br />

4059 € (wraz ze sterownikiem): 2749 zł (wraz ze sterownikiem): 3249 zł<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong><br />

73


R.<br />

NA RYNKU<br />

Przegląd kurtyn powietrznych z wodnym wymiennikiem ciepła<br />

Producent VENTURE INDUSTRIES/SOLER&PALAU VENTURE INDUSTRIES/SOLER&PALAU<br />

Model COR-IND-M 1500 W 35 COR F-1500FTW17<br />

Maksymalny strumień<br />

przepływu na poszczególnych<br />

biegach [m 3 /h]<br />

4100 2300<br />

Moc grzewcza [kW] 17,5 (dla T naw<br />

=20 o C i q max<br />

, t naw<br />

/t pow<br />

=90/70) 41,4 (dla T naw<br />

=20 o C i q max<br />

, t naw<br />

/t pow<br />

=90/70)<br />

Maksymalny pobór mocy<br />

[W]<br />

245 135<br />

Maksymalny pobór prądu<br />

[A]<br />

1,08 0,62<br />

Maksymalna temperatura<br />

wody grzewczej [ o C]<br />

90 90<br />

Maksymalne ciśnienie<br />

robocze [MPa]<br />

1,6 1,6<br />

Rodzaj montażu Poziomy (ścienny/sufi towy) Poziomy (ścienny/sufi towy)<br />

Zasięg [m] 5 3<br />

Masa urządzenia [kg] 50 34<br />

Długość elementu grzewczego<br />

[cm]<br />

177 149<br />

Możliwość łączenia urządzeń<br />

w szereg (TAK/NIE)<br />

Tak<br />

Tak<br />

Informacje dodatkowe Brak Brak<br />

Sterowanie<br />

Regulator manualny CR-20 (standard)<br />

wyłącznik drzwiowy (opcja)<br />

Regulator CR-NW (standard)<br />

wyłącznik drzwiowy (opcja)<br />

Okres gwarancji 24 miesiące 24 miesiące<br />

Cena katalogowa netto 15 417 PLN 7490 PLN + kratka 2345 PLN<br />

74<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong>


NA RYNKU R.<br />

Przegląd kurtyn powietrznych z wodnym wymiennikiem ciepła<br />

SONNIGER<br />

SONNIGER<br />

GUARD 100W<br />

GUARD PRO 200W<br />

1500 9000<br />

6-10 47<br />

210 750<br />

0,5 3,6<br />

+100 +120<br />

1,6 1,6<br />

Poziomy/pionowy<br />

Poziomy/pionowy<br />

3,5 7,5<br />

16 60<br />

100 200<br />

Tak<br />

Tak<br />

Regulator i uchwyty w cenie<br />

Zasięg do 7,5 m,<br />

praca w systemie ACTIVE PROTECTION<br />

Regulator prędkości obrotowej<br />

Wyłącznik krańcowy,<br />

regulator prędkości obrotowej<br />

2 lata 2 lata<br />

1749 PLN 4949 PLN<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong><br />

75


O.<br />

ogrzewanie<br />

Właściwy dobór i montaż<br />

kurtyn powietrznych<br />

PROMOCJA<br />

Praktyczny poradnik dla instalatora<br />

dobrane. Tymczasem właściwy dobór<br />

kurtyny ma kolosalne znaczenie w jej<br />

poprawnym działaniu i skuteczności,<br />

a to z kolei przekłada się na większe<br />

oszczędności i mniejsze rachunki za<br />

energię. Potrzebę zastosowania kurtyny<br />

powietrznej w obiekcie łatwiej jest<br />

sobie wyobrazić, jeżeli zastanowimy<br />

się nad konsekwencjami jej braku. Do<br />

klientów którzy są sceptycznie nastawieni<br />

do stosowania kurtyn powietrznych<br />

przemawia dopiero tzw. „problem<br />

otwartych drzwi”.<br />

Fot. 1. Fot. Kurtyna Stavoklima NUCLEO 3000, wykonanie z polerowanej stali<br />

nierdzewnej.<br />

Zwróć uwagę na: uchwyty montażowe pozwalające na ukrycie wszystkich instalacji<br />

i przewodów połączeniowych. Zawory standardowo są wbudowane<br />

w urządzenie.<br />

Problem „otwartych drzwi”<br />

– co to znaczy?<br />

Pozostawiając otwarte drzwi w zimowe<br />

dni, powietrze zewnętrzne natychmiast<br />

wdziera się do budynku, powodując<br />

dyskomfort, a co najważniejsze ciągłą<br />

potrzebę dogrzewania pomieszczeń.<br />

Po co kurtyna?<br />

Prawo, rynek i korzyści.<br />

Większość obiektów w Polsce,<br />

w wejściach do budynku ma<br />

zaprojektowane kurtyny powietrzne.<br />

Zgodnie z prawem budowlanym<br />

obiekty użyteczności<br />

publicznej muszą być wyposażone<br />

w wiatrołap, a obiekty bez<br />

wiatrołapu w kurtynę powietrzną.<br />

Biorąc pod uwagę główne<br />

zadanie przed jakim stoi kurtyna<br />

powietrzna – oszczędność energii<br />

– stosowanie jej w wejściach<br />

nie powinno podlegać dyskusji.<br />

Wielu użytkowników nie zdają<br />

sobie jednak sprawy, że kurtyna<br />

powietrzna jest istotnym<br />

elementem łańcucha wentylacyjnego.<br />

Nie decydują się na jej<br />

zakup lub podchodzą do tematu<br />

po macoszemu, stosując<br />

urządzenia najtańsze lub źle<br />

Fot. 2. Kurtyny Stavoklima COMPACT 400, profesjonalne zabezpieczenie drzwi przesuwnych<br />

i obrotowych.<br />

Zwróć uwagę na: obudowa lakierowana na dowolny kolor z palety RAL, osłony czerpni<br />

powietrza wykonane z polerowanej stali nierdzewnej. Przyłącza hydrauliczne oraz elektryczne<br />

poprowadzone od dołu urządzenia, zawory regulacyjne standardowo wbudowane w<br />

urządzenie.<br />

76<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong>


ogrzewanie O.<br />

Fot. 3. Kurtyna Stavoklima MAGNUM w obudowie wykonanej z blachy miedzianej.<br />

Zwróć uwagę na: urządzenie wyposażone w pakiet oświetleniowy podkreślający w atrakcyjny<br />

sposób strefę drzwiową. Zawory regulacyjne standardowo wbudowane w urządzenie.<br />

Fot. 4. Kurtyna Stavoklima TUBEX<br />

w obudowie ze szczotkowanej stali<br />

nierdzewnej.<br />

Zwróć uwagę na: przyłącza hydrauliczne<br />

oraz elektryczne poprowadzone od dołu<br />

urządzenia, zawory regulacyjne standardowo<br />

wbudowane w urządzenie.<br />

PAMIĘTAJ!<br />

Intensywność penetracji powietrza zewnętrznego<br />

zależna jest od kilku czynników<br />

:<br />

• różnicy gęstości powietrza wynikającej<br />

z różnicy temperatury,<br />

• siły wiatru,<br />

• wymiarów otworu drzwiowego,<br />

• czasu w którym drzwi pozostają otwarte,<br />

• konstrukcji i położenia budynku (wysokości,<br />

kształtu, układu wejść względem<br />

stron świata),<br />

• różnicy ciśnienia pomiędzy budynkiem<br />

a otoczeniem.<br />

Właściwy dobór kurtyny<br />

Właściwy dobór kurtyny powietrznej nie<br />

wyeliminuje zupełnie wyżej wspominanych<br />

czynników (nie ma urządzeń, które<br />

by w pełni to zrobiły), pozwala jednak<br />

znacznie zminimalizować ich wpływ<br />

na zużycie energii. Różne serie kurtyn<br />

powietrznych są stosowane do różnych<br />

typów drzwi. Należy pamiętać, że nie ma<br />

• Albo wiatrołap albo kurtyna (prawo budowlane).<br />

• Kurtyna to oszczędność – ogranicza dostęp zimnego powietrza do budynku.<br />

• Uniwersalne urządzenie do wszystkiego to mity.<br />

• Można dopasować kurtynę w zależności od potrzeb, rodzaju budynków itd.<br />

• Właściwy dobór kurtyny to większe oszczędności.<br />

• Korzystaj z programów doboru i wsparcia technicznego specjalistów.<br />

jednego uniwersalnego urządzenia które<br />

jest w stanie sprostać każdej potrzebie,<br />

inna jest konstrukcja i wyposażenie w akcesoria<br />

kurtyn do montażu poziomego<br />

– nad drzwiami, inna do drzwi obrotowych,<br />

a jeszcze inna do drzwi przesuwnych.<br />

Tylko producenci kurtyn posiadający<br />

w swojej ofercie wiele różnych typów<br />

i serii urządzeń są w stanie zaoferować<br />

kompleksowe rozwiązanie „problemu<br />

otwartych drzwi”.<br />

Większość producentów kurtyn powietrznych<br />

umieszcza w swoich katalogach<br />

informacje o zasięgu strumienia<br />

powietrza swoich urządzeń. Upraszczając<br />

w ten sposób dobór kurtyny do pokrycia<br />

szerokości otworu drzwiowego jej<br />

długością, a deklarowanym przez producenta<br />

zasięgiem strumienia powietrza<br />

wysokości drzwi bądź bramy. Taki dobór<br />

nie uwzględnia jednak wielu specyfi cznych<br />

parametrów dla danej inwestycji,<br />

takich jak klatki schodowe, kubatura<br />

pomieszczenia recepcji, różnica ciśnień,<br />

prędkość powietrza przepływającego<br />

w płaszczyźnie poziomej przez otwór<br />

drzwiowy.<br />

WSPARCIE – PROGRAM DOBORU<br />

Aby pomóc właściwie dobrać urządzenie<br />

do konkretnych potrzeb użytkownika<br />

można skorzystać z programu dobru.<br />

Dla przykładu fi rma STAVOKLIMA<br />

udostępniła bezpłatny program doboru<br />

kurtyn powietrznych , wspomagający<br />

dobór kurtyn powietrznych oraz niezbędnych<br />

akcesoriów w zależności od<br />

warunków panujących na obiekcie oraz<br />

sposobu ich montażu. Program w sposób<br />

intuicyjny pomaga wybrać właściwe<br />

urządzenie do konkretnych potrzeb<br />

użytkownika. Dla wszystkich dobranych<br />

na podstawie programu doboru kurtyn<br />

można wygenerować kartę doborową<br />

z wyspecyfi kowanymi parametrami<br />

pracy i wszelkimi potrzebnymi do właściwego<br />

działania akcesoriami. •<br />

Nasz ekspert: Robert Rabiński,<br />

Kierownik marki Stavoklima,<br />

Ventia Sp. z o.o<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong><br />

77


w.<br />

wentylacja i klimatyzacja<br />

Rekuperatory przeciwprądowe<br />

Zmieniające się przepisy związane z energooszczędnością instalacji<br />

wentylacyjnych zmuszają projektantów i inwestorów do poszukiwania<br />

rozwiązań i urządzeń charakteryzujących się coraz lepszymi parametrami.<br />

W kontekście central wentylacyjnych (rekuperatorów) duże znaczenie ma<br />

sprawność odzysku ciepła.<br />

PROMOCJA<br />

W odpowiedzi na zapotrzebowanie<br />

rynku producenci opracowali<br />

tzw. wymienniki przeciwprądowe.<br />

Ich konstrukcja wewnętrzna<br />

może być bardzo różna. Wymienniki<br />

fi rmy Pro-Vent charakteryzują<br />

się dużą czynną powierzchnią<br />

wymiany ciepła i osiągają temperaturową<br />

sprawność odzysku ciepła<br />

do 95%. Jest to wartość znacznie<br />

wyższa od ich poprzedników,<br />

wymienników krzyżowych, dla<br />

których maksymalna wartość odzysku<br />

ciepła wynosi 75%.<br />

Wymienniki przeciwprądowe<br />

Zaletą wymienników przeciwprądowych<br />

(podobnie jak krzyżowych)<br />

jest duża szczelność. Strumienie<br />

powietrza nawiewanego<br />

i wywiewanego nie mieszają się ze<br />

sobą, dzięki czemu mogą być instalowane<br />

w zdecydowanej większości<br />

obiektów. Znajdują zastosowanie<br />

wszędzie tam, gdzie np.<br />

należy zapewnić wysokie warunki<br />

higieniczne pomieszczeń albo nie<br />

jest wskazane odzyskiwanie wilgoci<br />

z powietrza wywiewanego<br />

(hale basenowe). Palarnie będą kolejnym<br />

przykładem pomieszczeń<br />

gdzie konieczne jest stosowanie<br />

szczelnych wymienników ciepła.<br />

Ryzyko zawracania powietrza wywiewanego<br />

w tego typu konstrukcji<br />

wymiennika praktycznie nie<br />

istnieje – do budynku dostarczane<br />

jest świeże powietrze zewnętrzne<br />

(poza przypadkami gdzie zaprojektowano<br />

celową i kontrolowaną<br />

recyrkulację powietrza). Warto<br />

tutaj przypomnieć, o istniejących<br />

ograniczeniach dla stosowania wymienników<br />

obrotowych właśnie przez niekontrolowane<br />

mieszanie i zawracanie<br />

strumienia powietrza wywiewanego<br />

do świeżego nawiewanego.<br />

Właściwa wilgotność powietrza<br />

Poprzez odseparowanie strumieni<br />

powietrza od siebie w wymiennikach<br />

przeciwprądowych nie odzyskuje się<br />

wilgoci z powietrza zużytego. Unika<br />

się w ten sposób ryzyka kumulowania<br />

na materiale higroskopijnym wymiennika<br />

bakterii czy wirusów oraz uciążliwych<br />

zapachów z powietrza usuwanego.<br />

Dobrym i zdrowym sposobem<br />

na dowilżenie powietrza (szczególnie<br />

zimą) będzie zastosowanie wymiennika<br />

gruntowego fi rmy Pro-Vent o nazwie<br />

PROVENT-GEO.<br />

GWC PROVENT-GEO przez umożliwienie<br />

kontaktu powietrza nawiewanego<br />

z gruntem nie tylko działa jak fi ltr bakteriobójczy<br />

ale jednocześnie zimą ogrzewa<br />

powietrze nawiewane do budynku,<br />

a także dowilża poprawiając parametry<br />

mikroklimatu pomieszczeń.<br />

Bezawaryjna praca<br />

Kolejna zaleta wymienników płytowych<br />

przeciwprądowych jest taka, że nie posiadają<br />

części ruchomych w swojej konstrukcji,<br />

więc ryzyko awarii nie istnieje.<br />

Oczywiście należy pamiętać o systematycznej<br />

wymianie fi ltrów i myciu wymiennika,<br />

zgodnie z zaleceniami producenta.<br />

Warto zwrócić uwagę, że nie<br />

jest to czynność czasochłonna ani trudna.<br />

Wymienniki przeciwprądowe nie<br />

wymagają zasilania energią elektryczną.<br />

Fot. 1. Centrale wentylacyjne z wymiennikami przeciwprądowymi stanowią bardzo<br />

dobre rozwiązanie dla większości inwestycji.<br />

78<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong>


wentylacja i klimatyzacja w.<br />

Fot. 2.<br />

Gruntowy wymiennik ciepła to dobry i zdrowy sposób na dowilżenie powietrza (szczególnie zimą).<br />

Bez szronu<br />

W wymiennikach przeciwprądowych,<br />

w skutek wysokiego odzysku ciepła,<br />

może wykraplać się większa ilość kondensatu<br />

(w porównaniu do wymienników<br />

krzyżowych). Ilość kondensującej wilgoci<br />

jest zależna od temperatury zewnętrznej<br />

oraz wilgotności i temperatury powietrza<br />

usuwanego. W okresie zimowym, podczas<br />

ujemnych temperatur, powietrze<br />

zewnętrzne przepływając przez wymiennik<br />

może doprowadzić do zamarznięcia<br />

kondensatu. Gwałtownie maleje wtedy<br />

sprawność odzysku ciepła, rosną opory<br />

przepływu powietrza co może powodować<br />

rozbilansowanie strumieni powietrza.<br />

Aby zapobiec tym negatywnym<br />

zjawiskom producenci proponują stosowanie<br />

wstępnych nagrzewnic powietrza.<br />

Mają one za zadanie podnieść temperaturę<br />

powietrza zewnętrznego zapobiegając<br />

szronieniu wymiennika. Częstość<br />

i długość pracy wstępnych nagrzewnic<br />

powietrza jest różna u różnych producentów<br />

– zależnie od opracowanego algorytmu.<br />

Praktycznie prawie cała energia zużyta<br />

przez nagrzewnicę wstępną służy tylko<br />

podgrzaniu powietrza wyrzutowego (nie<br />

dopuszczając do zamarznięcia kondensatu)<br />

– jest ona więc tracona. Dlatego<br />

istotne jest aby czas pracy nagrzewnicy<br />

wstępnej był możliwie najkrótszy.<br />

Firma Pro-Vent dodatkowo do swoich<br />

central proponuje przemyślane algorytmy<br />

sterujące, które wymuszają opóźnienie<br />

procesu rozmrażania wymiennika i pulsacyjną<br />

pracę nagrzewnic wstępnych tylko<br />

na czas odszraniania. W efekcie uzyskujemy<br />

najlepszą efektywność układu rozmrożeniowego<br />

w stosunku do zużytej energii<br />

elektrycznej. Dzięki temu zyskujemy dodatkowe<br />

oszczędności niż gdyby nagrzewnica<br />

wstępna (jak to jest w innych centralach)<br />

miała grzać przez cały okres chłodów.<br />

Kolejną ważną kwestią w kontekście odszronienia<br />

wymiennika przeciwprądowego<br />

jest zapewnienie sprawnego odprowadzania<br />

kondensatu, co dalej redukuje czas<br />

pracy wstępnej nagrzewnicy elektrycznej<br />

i poprawia sprawność pracy centrali. Wymienniki<br />

przeciwprądowe w centralach<br />

Mistral firmy Pro-Vent posiadają konstrukcję<br />

strzeżoną przez UP i zapewniającą swobodny<br />

odpływ wykraplającej się wilgoci.<br />

Reasumując, centrale wentylacyjne wyposażone<br />

w przeciwprądowy wymiennik<br />

do odzysku ciepła, charakteryzują się wysoką<br />

realną sprawnością temperaturową<br />

(do 95%), konstrukcją uniemożliwiającą<br />

mieszanie się strumieni powietrza oraz<br />

brakiem części ruchomych (nie występuje<br />

ryzyko awarii). Wymienniki przeciwprądowe<br />

w skutek wysokiej wartości<br />

odzysku ciepła mogą wytwarzać większe<br />

ilości kondensatu, co może powodować<br />

ich szronienie. Aby zapobiec temu negatywnemu<br />

zjawisku standardowo stosuje<br />

się wstępne nagrzewnice powietrza. Nie<br />

dziwi więc, że centrale wentylacyjne z wymiennikami<br />

przeciwprądowymi stanowią<br />

bardzo dobre rozwiązanie dla większości<br />

inwestycji.<br />

•<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong><br />

79


w.<br />

wentylacja i klimatyzacja<br />

Jak budować kanały wentylacyjne<br />

przy pomocy silikatów?<br />

Prawidłowa wymiana powietrza w pomieszczeniach gwarantuje nie<br />

tylko właściwy klimat i komfort przebywającym wewnątrz osobom, ale<br />

również zapobiega powstawaniu wilgoci i zapewnia odpowiedni stan<br />

całego obiektu. Zastosowanie markowych bloczków silikatowych to<br />

rozwiązanie pozwalające na budowę szczelnych i wytrzymałych kanałów<br />

wentylacyjnych.<br />

Realizacja inwestycji budowlanej<br />

w dobie rosnących kosztów<br />

energii oraz trendu zmierzającego<br />

do wykorzystywania odnawialnych<br />

źródeł energii, wymaga<br />

dbałości o efektywność<br />

każdego z systemów. Jednym<br />

z elementów całego obiektu<br />

są zatem kanały wentylacyjne,<br />

które odpowiadają zarówno za<br />

prawidłowy mikroklimat w pomieszczeniach,<br />

jak również za<br />

sprawne działanie mechanicznych<br />

elementów instalacji klimatyzacyjno-wentylacyjnych.<br />

Odprowadzenie zużytego powietrza<br />

powinno odbywać się<br />

sprawnie i bez zakłóceń. Ewentualne<br />

problemy w postaci<br />

niedrożności kanałów bądź ich<br />

zanieczyszczeń, wymagają natychmiastowego<br />

usunięcia. Aby<br />

zagwarantować dobrą cyrkulację<br />

powietrza, warto zastosować<br />

bloczki silikatowe, których<br />

kształt i struktura umożliwiają<br />

sprawne i szybkie wykonanie<br />

kanałów wentylacyjnych o dobrych<br />

właściwościach użytkowych.<br />

Drożne i suche<br />

kanały wentylacyjne<br />

Wymiana powietrza w obiektach<br />

mieszkalnych i komercyjnych<br />

odbywa się obecnie nie<br />

tylko przy pomocy wentylacji<br />

Fot. Grupa SILIKATY<br />

Fot. 1.<br />

SILIKAT PW umożliwia budowanie równych kanałów wentylacyjnych.<br />

grawitacyjnej, ale również z udziałem<br />

zaawansowanych technologicznie<br />

rozwiązań w postaci klimatyzatorów<br />

oraz rozbudowanych systemów wentylacyjnych.<br />

Tylko sprawne działanie<br />

całego systemu gwarantuje efektywność<br />

urządzeń regulujących temperaturę<br />

wnętrz, zarówno w okresie<br />

letnim, jak i zimowym. Bloczki SILIKAT<br />

PW dzięki wysokiej klasie gęstości nasiąkliwości<br />

stanowią materiał, który dobrze<br />

akumuluje ciepło, zapobiegając<br />

stratom energii. Znormalizowana wytrzymałość<br />

na ściskanie na poziomie<br />

80<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong>


wentylacja i klimatyzacja w.<br />

15 [N/mm 2 ] gwarantuje, że wykonane<br />

z nich kanały wentylacyjne są trwałe<br />

i odporne na uszkodzenia mechaniczne.<br />

Nasiąkliwość


W.<br />

WARSZTAT<br />

Jedno narzędzie, wiele funkcji<br />

Bosch PMF to narzędzia wielofunkcyjne,<br />

które pomogą wykonać rozmaite<br />

prace w domu i ogrodzie. Dzięki zastosowaniu<br />

zaawansowanej technologii<br />

jedno narzędzie piłuje, szlifuje, poleruje,<br />

tnie, frezuje i oczyszcza powierzchnie.<br />

Można nim przyciąć panele lub rury<br />

z tworzywa sztucznego, skrócić ościeżnice,<br />

wykonać wycięcia w drewnie<br />

pod gniazdka i włączniki oświetlenia.<br />

Wśród zestawu wymiennych końcówek<br />

o różnych funkcjach znajdują się m.in.<br />

brzeszczoty, noże segmentowe czy płyty<br />

szlifi erskie.<br />

Źródło: Robert Bosch<br />

Nowy standard zakotwień w betonie<br />

fi scher wprowadza na rynek śrubę nowej<br />

generacji do betonu zarysowanego.<br />

ULTRACUT FBS II osiąga imponujące parametry<br />

wytrzymałościowe oraz stwarza<br />

zupełnie nowe możliwości dla profesjonalnych<br />

montażystów. Nowe zakotwienie<br />

jest multifunkcjonalne i sprawdzi<br />

się w wielu różnych branżach budowlanych.<br />

Stożkowy łeb zagłębiany zapewnia<br />

estetyczny wygląd mocowania. Odpowiednio<br />

hartowany gwint umożliwia<br />

wielokrotne stosowanie tej samej śruby,<br />

a specjalna tuleja kontrolna pozwala<br />

sprawdzić, czy stopień zużycia kwalifi kuje<br />

ją do ponownego wykorzystania.<br />

Źródło: fischer<br />

Cztery kolory montażu<br />

System mocowań<br />

STANLEY®<br />

kompleksowo<br />

odpowiada na<br />

potrzeby fachowców<br />

i majsterkowiczów.<br />

Wyodrębniono<br />

w nim<br />

gotowe zestawy<br />

montażowe<br />

oznaczone kolorami,<br />

które<br />

pozwolą szybko<br />

przygotować<br />

się do pracy. Te akcesoria mocujące<br />

usprawnią realizację codziennych zadań.<br />

Uniosą obciążenie do 760 kilogramów<br />

i mogą być wykorzystane do każdego<br />

typu ścian. Prosty wybór odpowiedniego<br />

zestawu kołków rozporowych ułatwią<br />

kolorowe opakowania. Niebieskie zawierają<br />

elementy nadające się do pracy ze<br />

ścianami konstrukcyjnymi, wykonanymi<br />

z twardego materiału. Czerwone – do zastosowań<br />

w płytach gipsowo-kartonowych<br />

lub ściankach działowych. Zielone<br />

– zawierają elementy do pozostałych typów<br />

ścian. Dużym udogodnieniem dla<br />

majsterkowiczów będą gotowe zestawy<br />

projektowe w opakowaniach pomarańczowych.<br />

Źródło:<br />

Stanley Black & Decker Polska<br />

82<br />

<strong>Fachowy</strong> <strong>Instalator</strong> 5 <strong>2016</strong>

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!