Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
YAZI DİZİSİ<br />
tarımı, koyunculuk ve başta bağcılık<br />
olmak üzere meyve yetiştiriciliği de<br />
önde gelen tarımsal faaliyetler arasında<br />
yer alıyordu. Bugünkü Çekmeköy İlçesi’nin<br />
temelini oluşturan köyler her ne<br />
kadar başkent İstanbul’a yakın ve bağlı<br />
birer yerleşim birimi olsa da kent niteliği<br />
taşımıyorlardı. Dolayısıyla ülkenin diğer<br />
taşra bölgelerindeki köy yapılarından<br />
çok da farkları yoktu. Osmanlı köylerinin<br />
genelinde olduğu gibi buradaki köyler<br />
de kendi geçimlerini sağlayacak derecede<br />
zirai üretim yapmaktaydı. Çekmeköy’ün<br />
köylerinde yetiştirilen tarım<br />
ürünleri ile ilgili bilgiler 1844 yılı temettüat<br />
defterlerinde bulunuyor. 1840 kayıtlarında<br />
ürün cinsleri ile ilgili bilgi bulunmuyordu.<br />
Dolayısıyla değerlendirmeler 1844<br />
yılı temettuat defterleri üzerinden<br />
yapıldı. Köylerde yetiştirilen tarım<br />
ürünleri içinde başı tahıllar çekmekteydi.<br />
Buğday, yulaf, keten tohumu ve arpa<br />
buralarda yetiştirilen ürünleri oluşturuyordu.<br />
Nohut, mercimek, fasulye gibi baklagil<br />
türü kayıtlarına rastlanılmamıştı. Bağ ve<br />
bahçelerde yetiştirilen meyve ve sebzelerin<br />
isimleri ve ne kadar yetiştirildiği<br />
hakkında ayrıntılı bilgi verilmemişti.<br />
Defter kayıtlarında ara sıra bağ ve<br />
bahçelerde yetiştirilen ürünlerin sadece<br />
sebze ya da meyve olduğu belirtilmişti.<br />
Tahıl ürünlerinin miktarı belirtilirken<br />
ölçü birimi olarak “kile” kullanılmıştı.<br />
Kile Osmanlı coğrafyasında her yerde<br />
aynı ağırlığı temsil etmezdi. Bölgeden<br />
bölgeye hatta birbirine yakın şehirlerde<br />
bile değişiklik gösteren bu ağırlık ölçüsü<br />
İstanbul’da 25.6 kiloya tekabül ediyordu.<br />
Çekmeköy İlçesi’ni oluşturan<br />
köylerde yetiştirilen hububat çeşitleri<br />
buğday, arpa, yulaf ve keten tohumuydu.<br />
Köy sakinleri tarlalarına genellikle<br />
buğday, keten tohumu ve yulaf ekiyordu.<br />
Hüseyinli, Koçullu ve Ömerli’de<br />
bunlara ilave olarak az da olsa arpa ekildiği<br />
görülüyordu. Bunların içerisinde temel<br />
besin maddesi olan buğdayın diğer ürünlere<br />
nazaran oldukça fazla yetiştirilmesi<br />
dikkat çekiciydi. Kullanım alanı geniş<br />
olan buğday, ekmek yapımında kullanıldığı<br />
gibi tanesinden de bulgur elde<br />
edilirdi. Bir müddet suda bekletilen buğdayın<br />
çıkan nişastasından da faydalanılır, ayrıca<br />
kepeği ve taneleri alınmış başaklar hayvanlara<br />
yem olarak verilirdi. Diğer bir<br />
hububat çeşidi olan yulaf ise her türlü<br />
arazide ekilebilirdi. Üzerinde bulunan<br />
taneleri aynı zamanda gelişemediğinden<br />
yulafların alt taraflarının da sararması<br />
beklenirdi. Genellikle hayvan yemi<br />
olarak kullanılırdı. Bugünkü Çekmeköy<br />
İlçesi’ni oluşturulan köyler 1844 yılında<br />
Beykoz’a bağlı idi. Şükriye Pınar Yavuztürk’ün<br />
yaptığı çalışmaya göre zirai faaliyetler<br />
hususunda bu köylerin Beykoz’a<br />
bağlı yerleşim birimleri içerisinde önemli<br />
bir yeri vardı. Beykoz’a bağlı Tepeviran<br />
ve Kurtdoğmuş köylerinden sonra<br />
Ömerli, Hüseyinli ve Çekmeköy bölgede<br />
en fazla hububatın yetiştirildiği yerlerdi.<br />
Aynı şekilde kaza genelinde yetiştirilen<br />
yulafın da önemli bir bölümü Tepeviran’dan<br />
sonra Ömerli ve Hüseyinli’den<br />
elde ediliyordu.<br />
ÜRÜNLERİN MİKTARI<br />
Temettüat defterlerinde ürünlerin isimleri<br />
olmakla birlikte yıllık ne kadar ürün<br />
elde edildiği ile ilgili kayıt yer almıyor.<br />
Sadece bir yılda ne kadar ürünün aşar<br />
(öşr) olarak verildiği belirtilmişti. Buradan<br />
hareketle yetiştirilen ürün miktarını<br />
bulabiliriz. Arapça onda bir demek<br />
olan öşr, terim olarak hububattan alınan<br />
vergi yerinde kullanılmıştı. Tanzimattan<br />
sonra maarif ve menafi' hisseleri artırılmak<br />
suretiyle hububattan alınan vergi<br />
sekizde bir olmuştu. Köylerde yetiştirilen<br />
ürünlerin miktarı hesaplanırken, o yıl<br />
aşar olarak verilen miktarın 8 katı bir<br />
yılda yetiştirilmiş kabul edilmeli.<br />
İstanbul’un Yaşam Pınarı Çekmeköy<br />
Kitabından alınmıştır.<br />
Çekmeköy2023 - 41
Change language